Tải Phân tích bài ca dao Trăm năm đành lỗi hẹn hò, cây đa bến cũ con đò khác đưa - Bài văn mẫu lớp 10

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Đề bài: Phân tích bài ca dao Trăm năm đành lỗi hẹn hò, cây đa bến cũ con</b>
<b>đà khác đưa</b>

<b>Hướng dẫn</b>

Bài ca dao đã nói lên tồn bộ một câu chuyện tình đẹp nhưng kết thúc khơng có
hậu. Trong kho tàng văn học Việt Nam, những tác phẩm ca dao dân ca thường
dễ nhớ, dễ đi vào lịng người, bởi nó gắn liền với cuộc sống chân thực của con
người, nó là những tình cảm lứa đơi cao đẹp trong sáng.

Bài ca dao đã miêu tả lại khung cảnh mà nhân vật trữ tình đã từng gắn bó, đã
từng thiết tha, khơng thể là nơi nào khác ngoài mảnh đất miền Trung với những
phương ngữ rất dễ nhận biết như: từ “cịn lựa” nghĩa là “cịn đó” và “mô” nghĩa
là “đâu”.

Bài ca dao đã sử dụng những hình ảnh ẩn dụ tượng trưng để nói lên vẻ đẹp
trong câu chuyện tình của đơi trai gái, và cũng là nỗi buồn khi đôi trai gái phải
xa nhau. Những loại ẩn dụ này đã trở nên quá quen thuộc trong dân ca Việt
Nam khiến nó trở nên những hình ảnh ước lệ rất tượng trưng mà người đọc khi
nghe nhắc tới chứng đều liên tưởng được ngay một cuộc tình giữa trai và gái.
Con thuyền có nét nghĩa chỉ sự đi lại tự do và vì thế mà chủ động, thường là
hình ảnh nói về chàng trai và “cây đa”, “bến nước” là những vật đứng yên,
không chủ động được trong tình cảm, lại thường nói về người phụ nữ. Có lẽ do
quan hệ tế nhị về giới tính và cũng do chế độ hôn nhân phong kiến đã hình
thành một nếp liên tưởng tự nhiên có từ lâu đời trong văn học thế này rồi
chăng?

Có rất nhiều bài ca dao nói về tình u, phần lớn đều là những câu chuyện
buồn, phải xa cách.

<i>Thuyền ơi có nhớ bến chăng?</i>

<i>Bến thì một dạ, khăng khăng đợi thuyền</i>
Cũng một ý tương tự như trên, cơ gái ví mình là:

<i>Cây đa cũ, bến đị xưa</i>

<i>Bộ hành có nghĩa, nắng mưa cũng chờ</i>

So với bài ca dao trên, những hình ảnh truyền thống vẫn không hề thay đổi,
cũng “cây đa”, “bến cũ”, cũng là “con đị”… Nhưng nhân vật trữ tình thì lại
khác. Không phải là cô gái mà là lời của chàng trai. Nói đúng hơn là lời của
người trai. Bởi trong quá khứ, chàng đã rời xứ sở ra đi và nay trở về, mới thốt
ra được những câu tuyệt diệu để ngụ tâm tình của mình:

<i>Ngẩn ngơ trăm mối bên lịng</i>

Chàng trai đang tâm sự với chính mình mà thơi, đang buồn đau cho mối tình
của mình. Con người của hôm nay gặp lại con người của quá khứ, gặp lại
những vàng son của kỉ niệm đã qua rồi là “cây đa, bến cũ, con đị”. Ba hình ảnh
ấy tượng trưng, là ẩn dụ, gần như không cần bàn cãi. Nhưng liệu đó có phải là
ba hình ảnh có thực, đang hiện ra trước mắt người là về bến sơng chờ một
chuyến đị sang để thăm lại q nhà, thăm lại dấu tích cũ? Trăm năm đành lỗi
hẹn hị.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

nói những lời chia tay “Anh đi anh nhớ quê nhà”, và ta cũng đã đọc được
những lời thảng thốt của chàng trai khi trở về:

<i>Ngày đi, em chửa có chồng</i>
<i>Ngày về, em đã tay bồng tay mang.</i>

Đọc bài thơ, người đọc có thể cảm nhận thấy chàng trai của bài ca dao mà

chúng ta đang đọc đã “đành” ngậm ngùi phải xa quê để lỡ cuộc trăm năm.
Cuộc ra đi ấy dường như là bắt buộc, cho nên “đành” có lỗi với tình u,
“đành” có lỗi với những cuộc hẹn hò, mà hơn một lần, cả anh cả ả đã thề thốt
trăm năm! Câu ca dao mở đầu với từ “đành” nghiệt ngã đã gợi trong ta một nỗi
đau xốy sâu, một nỗi đau khơng cần phải bọc kín, nó trần trụi buốt nhói trong
tim của chàng trai.

Trong tâm trạng cùng cực ấy, chàng trai đã tìm về kỉ niệm để khuây khỏa chút
lòng, cây đa ấy đã một lần che bóng mát cho đơi ta, bến cũ ấy đã lần nào em và
anh khỏa chân soi bóng mình trên mặt nước. Tất cả vẫn như xưa: “Cây đa bến
cũ” nhưng “Con đò khác đưa” “Con đò khác” cũng làm cho “cây đa bến cũ” trở
nên khác mất rồi. Mà khác là đúng lắm. Ai dừng lại bước chân của thời gian
được? Chàng trai muốn giữ nguyên tất cả kỉ niệm như chàng Kim muốn nhờ
rêu phong gởi dấu hài của Kiều nhưng thực tế là đã “khác” xưa.

Những kỉ niệm bắt đầu ào về theo dòng suy tưởng của chàng trai như một nhát
cắt rất nhẹ và rất sâu, chặn đứng những hồi ức về quá khứ để mở ra một sự thật.
Sự thật đó cần phải được khẳng định lại:

<i>Cây đa bến cũ còn lưa</i>

Vâng, cây đa bến cũ – những kỉ niệm ngày xưa vẫn cịn đó. Thế nhưng “con đị
khác” đã thay “con đò xưa”.

Câu thơ cuối, mở vết thương quá khứ ra sâu hơn, rộng hơn:
Con đị năm ngối, năm xưa mơ rồi?…

“Năm ngoái” – thời gian mới đây, khi trở về, cô gái vẫn là của chàng đấy ư?
Tại sao cái “năm xưa” lại được chỉ đặt ra ở sau câu thơ, gây ra một nỗi buồn
hun hút?

Bài ca dao bàng bạc một nỗi buồn hồi niệm. Chính cái phi logic trong việc sắp
xếp thứ tự của “năm ngoái” và “năm xưa” cho phép ta nghĩ rằng: “Năm ngoái”
chỉ là một giả định, một tưởng tượng chủ quan. Sự thật là “người xưa” đã có
khi nào chàng đã gặp lại bao giờ?

Câu thơ cuối cùng kết thúc, nhưng dư âm của nó thì cứ âm thầm lan tỏa trong
lịng ta một nỗi đau rưng lệ. Một hoài cổ nhớ thương về tình yêu đã mất. Chung
quy chỉ vì mình đang phải biệt ly xa q… Lí do khơng cụ thể nhưng ta cũng
hiểu được hoàn cảnh thật là phụ bạc mới có thể chịu lìa lứa đơi. Trong xã hội
cũ, những tình u chân thật có bao giờ được hưởng trọn vẹn một hạnh phúc
đích thực? Tinh yêu “thiêng liêng là thế nhưng khơng thành tình u” chỉ vì
một yếu tố khách quan mà “Tình sâu nghĩa nặng hóa mỏng manh”. Cơ gái vì
chờ đợi chàng trai q lâu mà phải lên chuyến đò khác, đành chấp nhận cái
tiếng là phụ bạc người yêu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3></div>

<!--links-->