(Luận văn thạc sĩ) thi tuyển cạnh tranh vào các chức danh lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập thuộc sở y tế tỉnh bắc giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
………./……….

BỘ NỘI VỤ
…../…..

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

THÂN THỊ QUẾ

THI TUYỂN CẠNH TRANH VÀO CÁC CHỨC DANH
LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TRONG ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP
CÔNG LẬP THUỘC SỞ Y TẾ TỈNH BẮC GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

HÀ NỘI – NĂM 2020


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
.........../...........

BỘ NỘI VỤ
…../…..

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

THÂN THỊ QUẾ

THI TUYỂN CẠNH TRANH VÀO CÁC CHỨC DANH
LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TRONG ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP

CÔNG LẬP THUỘC SỞ Y TẾ TỈNH BẮC GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CƠNG
Chun ngành: Quản lý cơng
Mã số: 8 34 04 03

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN MINH MẪN

HÀ NỘI – NĂM 2020


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu độc lập của tơi, có nền
tảng nghiên cứu từ nhiều năm trƣớc, các số liệu nêu trong luận văn là trung thực,
có nguồn gốc rõ ràng từ các cơ quan, tổ chức. Những kết quả nghiên cứu trong
luận văn đã sử dụng thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, các thơng tin có sẵn và
đƣợc trích rõ nguồn gốc.
Hà Nội, tháng

năm 2020

HỌC VIÊN

Thân Thị Quế


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và viết luận văn này, tôi đã nhận đƣợc sự hƣớng
dẫn, giúp đỡ của q thầy, cơ trong Học viện Hành chính Quốc gia, tôi chân
thành cảm ơn các thầy, cô đã giảng dạy tận tình trong suốt khóa học.

Tơi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến Phó Giáo sƣ - Tiến sỹ Nguyễn Minh Mẫn
đã dành thời gian và tâm huyết hƣớng dẫn tơi nghiên cứu và hồn thành luận
văn này.
Q trình thực hiện đề tài, tơi cũng nhận đƣợc sự hỗ trợ và tạo điều kiện
thuận lợi từ lãnh đạo Sở Y tế tỉnh Bắc Giang, lãnh đạo Văn phòng UBND tỉnh,
Trung tâm Phục vụ hành chính cơng cùng sự đóng góp của q anh chị Phịng
Tổ chức bộ máy, biên chế và Tổ chức phi Chính phủ Sở Nội vụ và quý đồng
nghiệp cơ quan.
Mặc dù đã tích cực và cố gắng nghiên cứu nhƣng luận văn vẫn có thể cịn
những thiếu sót, tơi mong nhận đƣợc những đóng góp từ q thầy, cơ để đề tài
nghiên cứu đƣợc hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!

Hà Nội, tháng năm 2020
HỌC VIÊN

Thân Thị Quế


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
ĐVSN:

Đơn vị sự nghiệp

ĐVSNYT:

Đơn vị sự nghiệp y tế

UBND:

Ủy ban nhân dân


MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG
LỜI MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THI TUYỂN CẠNH TRANH
VÀO CÁC CHỨC DANH LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TRONG ĐƠN VỊ .................9
SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP NGÀNH Y TẾ............................................................ 9
1.1. Khái quát về đơn vị sự nghiệp công lập và chức danh lãnh đạo, quản lý
trong đơn vị sự nghiệp công lập ngành y tế .......................................................... 9
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò và lĩnh vực hoạt động đơn vị sự nghiệp công
lập ngành y tế ........................................................................................................ 9
1.1.2. Khái niệm, hoạt động, đặc điểm, phân loại chức danh lãnh đạo, quản lý
trong đơn vị sự nghiệp ngành y tế ....................................................................... 14
1.2. Thi tuyển cạnh tranh vào các chức danh lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự
nghiệp công lập ngành y tế.................................................................................. 23
1.2.1. Khái niệm, mục đích, đặc trưng của thi tuyển cạnh tranh vào các chức
danh lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập ngành y tế.................. 23
1.2.2. Sự cần thiết của việc thi tuyển cạnh tranh vào chức danh lãnh đạo, quản
lý trong ĐVSN ngành y tế.................................................................................... 31
1.2.3. Nguyên tắc, nội dung, hình thức thi tuyển cạnh tranh vào chức danh lãnh
đạo, quản lý trong ĐVSN ngành y tế .................................................................. 32
1.2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến thi tuyển cạnh tranh chức danh lãnh đạo, quản
lý trong đơn vị sự nghiệp công lập ngành y tế .................................................... 41

1.3. Kinh nghiệm thi tuyển công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý của các cơ
quan, địa phƣơng trong cả nƣớc .......................................................................... 45
1.3.1. Thành phố Đà Nẵng .................................................................................. 45
1.3.2. Tỉnh Quảng Ninh ....................................................................................... 46
1.3.3. Bộ Giao thông Vận tải............................................................................... 47
1.3.4. Nhận xét chung .......................................................................................... 48
Tiểu kết Chƣơng 1 ............................................................................................... 53
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG THI TUYỂN CẠNH TRANH VÀO CÁC CHỨC
DANH LÃNH ĐẠO QUẢN LÝ TRONG ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP
THUỘC SỞ Y TẾ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC GIANG ................................ 54
2.1. Khái quát về chức danh lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập
thuộc Sở Y tế tỉnh Bắc Giang.............................................................................. 54
2.1.1. Đội ngũ lãnh đạo, quản lý trong ĐVSNYT tỉnh Bắc Giang hiện nay . 54
2.1.2. Khái qt cơng tác quy hoạch và quy trình bổ nhiệm chức danh lãnh đạo,
quản lý đơn vị sự nghiệp y tế công lập tỉnh Bắc Giang ...................................... 57
2.2. Thực trạng thi tuyển cạnh tranh chức danh lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự
nghiệp công lập thuộc Sở Y tế tỉnh Bắc Giang ................................................... 61
2.2.1. Thực trạng quy định của thi tuyển cạnh tranh chức danh lãnh đạo, quản lý
trong đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Y tế tỉnh Bắc Giang .......................... 61
2.2.2. Thực tiễn triển khai thực hiện thi tuyển cạnh tranh chức danh lãnh đạo,
quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Y tế tỉnh Bắc Giang..................... 70
2.3. Đánh giá kết quả thi tuyển cạnh tranh lãnh đạo, quản lý ĐVSN thuộc Sở Y
tế tỉnh Bắc Giang ................................................................................................. 84
2.3.1. Ưu điểm ..................................................................................................... 84
2.3.2. Hạn chế ..................................................................................................... 86
2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế ......................................................................... 88
Tiểu kết Chƣơng 2 ............................................................................................... 91

Chƣơng 3. PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THI
TUYỂN CẠNH TRANH LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TRONG ĐƠN VỊ SỰ
NGHIỆP CÔNG LẬP THUỘC SỞ Y TẾ TỈNH BẮC GIANG......................... 92
3.1. Phƣơng hƣớng .............................................................................................. 92
3.1.1. Thể chế hóa quy định của Đảng, Nhà nước về đổi mới thi tuyển công chức, viên
chức lãnh đạo, quản lý ........................................................................................... 92
3.1.2. Vận dụng chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước, nghiên cứu hoàn
thiện các quy định hiện hành của tỉnh về thi tuyển lãnh đạo, quản lý ................ 93
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả thi tuyển cạnh tranh chức danh lãnh đạo, quản
lý trong ĐVSN thuộc Sở Y tế tỉnh Bắc Giang .................................................... 95
3.2.1. Đảm bảo các nguyên tắc trong thi tuyển cạnh tranh ................................ 95
3.2.2. Đẩy mạnh tuyên truyền để nâng cao nhận thức về thi tuyển cạnh tranh các
chức danh lãnh đạo, quản lý trong ĐVSNYT ...................................................... 97
3.2.3. Chun nghiệp hóa đội ngũ cán bộ, cơng chức làm công tác thi tuyển
chức danh lãnh đạo, quản lý ............................................................................... 99
3.2.4. Mở rộng phạm vi, đối tượng và chức danh lãnh đạo, quản lý dự kiến thi
tuyển .................................................................................................................. 101
3.2.5. Đổi mới cách thức tổ chức, nội dung thi tuyển và phương pháp đánh giá
chấm điểm, xác định người trúng tuyển trong thi tuyển ................................... 103
3.2.6. Kiện toàn Hội đồng tuyển chọn và nâng chất lượng hội nghị tuyển chọn 109
Tiểu kết Chƣơng 3 ............................................................................................. 113
KẾT LUẬN ....................................................................................................... 114
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 116
PHỤ LỤC .......................................................................................................... 119


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Thống kê vị trí chức danh lãnh đạo, quản lý ĐVSN trực thuộc Sở Y tế
tỉnh Bắc Giang năm 2020. Nguồn: Sở Y tế năm 2020 ..................... 55

Bảng 2.2. Thống kê chất lƣợng lãnh đạo, quản lý ĐVSN thuộc Sở Y tế tỉnh Bắc
Giang năm 2020. Nguồn: TCCB, Sở Y tế năm 2020 ....................... 56
Bảng 2.3. Tổng hợp kết quả thi tuyển lãnh đạo, quản lý đơn vị sự nghiệp thuộc
Sở Y tế của tỉnh Bắc Giang từ năm 2012 đến năm 2017 ................. 76
Bảng 2.4. Tổng hợp kết quả tuyển chọn lãnh đạo, quản lý ĐVSNYT của tỉnh Bắc
Giang năm 2018, 2019 ........................................................................ 82


LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: “Cán bộ là cái gốc của mọi
công việc” [16, tr.269]. “Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt
hay kém mà ra [16, tr.240]”. Lời dạy đó của Bác nhấn mạnh đến vị trí, vai trị
quan trọng của đội ngũ cán bộ, công chức, đặc biệt là đội ngũ cán bộ, cơng chức
lãnh đạo, quản lý. Vì vậy, việc làm thế nào để có đƣợc một đội ngũ cán bộ, cơng
chức chủ chốt “vừa hồng”, “vừa chun” để hồn thành tốt mọi nhiệm vụ là vấn
đề cần thiết và quan trọng. Nếu có cán bộ tốt cả về năng lực và phẩm chất thì
hồn tồn có thể xây dựng một tổ chức chính trị vững mạnh, vận hành và hồn
thành tốt các chức năng, nhiệm vụ đƣợc giao.
Để nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là cán bộ lãnh
đạo, quản lý các cấp, ngành, đòi hỏi phải thực hiện tốt các khâu trong công tác
cán bộ; trong đó thực hiện tốt khâu thi tuyển cơng chức, viên chức vào vị trí lãnh
đạo, quản lý là một mắt xích quan trọng. Bởi thi tuyển cơng chức, viên chức
lãnh đạo, quản lý là phát hiện những ngƣời có tài, có đức để bổ nhiệm, sử dụng
hoặc chuẩn bị sử dụng cho công việc nhất định của tổ chức là nhiệm vụ thƣờng
xuyên của tổ chức.
Hiện nay, cơ chế bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo truyền thống còn nhiều bất
cập, công tác này thƣờng đƣợc thực hiện trên cơ sở quy hoạch cán bộ của mỗi
cơ quan, đơn vị. Khi có nhu cầu bổ nhiệm vào một chức danh nào đó thì cơ
quan, đơn vị căn cứ vào đội ngũ cán bộ trong quy hoạch để lựa chọn, lấy phiếu

tín nhiệm, lấy ý kiến cấp ủy và cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành các thủ tục
bổ nhiệm theo quy trình. Cơ chế bổ nhiệm truyền thống này dù đã có bƣớc dân
chủ hóa nhƣng vẫn cịn phụ thuộc vào cảm tính cá nhân, thƣờng cục bộ, khép
kín trong từng cơ quan, đơn vị, chƣa huy động đƣợc nguồn lực từ bên ngồi. Vì
vậy, đối với các chức danh lãnh đạo, quản lý cần có cơ chế nhằm tạo ra sự cạnh
1


tranh lành mạnh thông qua thi tuyển sẽ khách quan hơn so với cơ chế bổ nhiệm
truyền thống. Công tác tuyển chọn nếu đƣợc thực hiện tốt sẽ giúp cho cơ quan
quản lý thực hiện cơ chế bổ nhiệm cán bộ một cách cơng bằng, cơng khai và có
chất lƣợng, tạo ra bƣớc đột phá, chuyển biến tích cực trong công tác cán bộ.
Việc thi tuyển nhân tài vào vị trí lãnh đạo, quản lý chính xác hay khơng
tùy thuộc vào nhiều yếu tố nhƣ cơ chế dân chủ xã hội, cơ chế thi tuyển cạnh
tranh, chính sách thu hút nhân tài… Trong đó, thực hiện cơ chế thi tuyển cạnh
tranh là vấn đề có ý nghĩa thực tiễn quan trọng. Một mặt, đảm bảo đƣợc sự trong
sáng về chính trị, làm cho nhân dân đƣợc biết, đƣợc lựa chọn, đƣợc kiểm tra,
giám sát công chức, viên chức thực hiện đƣợc dân chủ trong công tác cán bộ.
Mặt khác, khắc phục đƣợc tình trạng cơng chức, viên chức chỉ lo chạy chọt vào
chức nọ, chức kia mà không lo tự học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ về mọi
mặt của mình. Nó cũng khắc phục đƣợc tình trạng cơng chức, viên chức chỉ lo
đối phó, chịu trách nhiệm với cấp trên mà không quan tâm chịu trách nhiệm
trƣớc nhân dân và cấp dƣới. Thi tuyển cạnh tranh là một biện pháp quan trọng
để phát huy đúng năng khiếu, sở trƣờng, năng lực chuyên môn của công chức,
viên chức, là hình thức tốt để phát hiện, tuyển chọn nhân tài, phá vỡ thế đóng
kín về cán bộ của một ngành, một đơn vị nào đó, làm tăng tính trách nhiệm
trong công tác và tăng khả năng kiểm tra, giám sát của nhân dân đối với công
chức, viên chức lãnh đạo, quản lý.
Hiện nay, trên cơ sở kết quả báo cáo việc tổ chức thực hiện thí điểm thi
tuyển các chức danh lãnh đạo, quản lý ở một số địa phƣơng trên cả nƣớc, Bộ

Nội vụ đã nghiên cứu và ban hành “Đề án thí điểm đổi mới thi tuyển cán bộ lãnh
đạo cấp Vụ, cấp sở, cấp phòng” triển khai trên diện rộng cả về phạm vi áp dụng
và đối tƣợng tuyển chọn, tiến tới thể chể hóa, luật hóa công tác này. Bắc Giang
cũng là một trong những địa phƣơng đã và đang thực hiện thi tuyển chức danh
lãnh đạo, quản lý các đơn vị sự nghiệp công lập có hiệu quả, cần tiếp tục phát
huy, đóng góp vào Đề án của Bộ Nội vụ.
2


Ngành y tế là một ngành đặc thù, cung cấp dịch vụ cơng cho xã hội, chăm
sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân. Mỗi quyết sách, chỉ đạo của ngành đều có ảnh
hƣởng to lớn cho xã hội. Bởi vậy, vai trò của ngƣời đứng đầu quan trọng hơn
bao giờ hết, công chức lãnh đạo, quản lý trong đơn vị là những đối tƣợng đặc
biệt. Sở Y tế tỉnh Bắc Giang mặc dù đã cố gắng thực hiện chính sách phân cấp,
phân quyền và tinh giản biên chế nhƣng thực tiễn hiện nay cho thấy, số lƣợng
chức danh lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự nghiệp trực thuộc Sở vẫn còn cao,
hàng năm Sở đều phải bổ nhiệm chức danh này. Do vậy, công tác cán bộ cần
đƣợc quan tâm sát sao hơn nữa để nâng cao chất lƣợng đội ngũ lãnh đạo, quản lý
trƣớc hết là chất lƣợng quy hoạch, đầu vào. Việc thi tuyển chức danh lãnh đạo,
quản lý theo nguyên tắc cạnh tranh sẽ mang nhiều nét khác biệt hơn so với hình
thức tuyển dụng thông thƣờng (thi tuyển công chức trong cơ quan hành chính và
xét tuyển viên chức trong ĐVSN của tỉnh) cả về nguồn thi tuyển và quy trình thi
tuyển. Trên thực tế, việc thi tuyển lãnh đạo, quản lý nói chung và ngành y tế của
tỉnh Bắc Giang nói riêng vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế, việc triển khai thực
hiện các văn bản chỉ đạo cịn nhiều điểm thiếu sót… Đây là lý do chính để tác
giả có đề xuất nghiên cứu nội dung này.
Nghị quyết số 20-NQ/TƢ ngày 25/10/2017, tại kỳ họp thứ Sáu, khoá XII của
Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng cộng sản Việt Nam về tăng cƣờng cơng tác bảo
vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới khẳng định
Ngành Y là một ngành đặc biệt, nhân lực y tế phải đáp ứng yêu cầu chuyên môn và

y đức; cần đƣợc tuyển chọn, đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt...”. Để phát huy
hơn nữa vai trò của thi tuyển cạnh tranh nhằm góp phần tuyển chọn đƣợc những
ngƣời có tài, có đức, bổ nhiệm vào vị trí lãnh đạo, quản lý, qua nghiên cứu thực
tiễn vấn đề này ở tỉnh Bắc Giang nói chung và Sở Y tế của tỉnh nói riêng tác giả
chọn đề tài “Thi tuyển cạnh tranh vào các chức danh lãnh đạo, quản lý trong
đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Y tế của tỉnh Bắc Giang” làm luận văn.

3


2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
a) Tổng quan những cơng trình nghiên cứu
Có thể nói, cơng tác thi tuyển cạnh tranh lãnh đạo, quản lý trên cả nƣớc là
vấn đề mới cả trong lý luận và thực tiễn, hầu hết các địa phƣơng tổ chức thực hiện
đều theo kiểu vừa làm vừa rút kinh nghiệm; chƣa có quy định thống nhất cũng nhƣ
sách nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề này. Trong các công trình nghiên cứu ở
nƣớc ta về thi tuyển cạnh tranh lãnh đạo, quản lý có liên quan đến đề tài, có thể kể
đến các cơng trình nghiên cứu tiêu biểu sau đây: Tác giả Đỗ Thanh Nhàn, (2010),
với đề tài Tuyển chọn cán bộ, cơng chức vào vị trí lãnh đạo, quản lý qua hình thức
thi tuyển cạnh tranh. Luận văn thạc sĩ - Học viện Hành chính; Tác giả Nguyễn
Kiến Phúc, (2010), Phương thức thi tuyển vào các chức danh lãnh đạo, quản lý
trong các cơ quan hành chính nhà nước ở nước ta hiện nay, Luận văn thạc sĩ - Học
viện Hành chính. Các nghiên cứu trên cịn khá tổng quát và phạm vi nghiên cứu
rộng trên cả nƣớc; thời gian thực hiện nghiên cứu rất gần với thời gian diễn ra
tuyển chọn trên thực tế nên khó có thể lƣờng trƣớc đƣợc các tình huống khó khăn
và bất cập khi thi tuyển; khả năng ứng dụng cụ thể ở từng ngành, địa phƣơng là
không giống nhau. Tác giả Thân Thị Quế (2012) với đề tài Tuyển chọn cạnh tranh
vào các chức danh lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự nghiệp cơng lập tỉnh Bắc
Giang, Khóa luận tốt nghiệp - Học viện Hành chính là nghiên cứu sơ khai công tác
này của tỉnh Bắc Giang, khi tỉnh bắt đầu thí điểm thực hiện, chƣa có nhiều kết quả

và bài học rút ra. Tác giả Hoàng Bảo Linh, (2017) cũng với đề tài Tuyển chọn cạnh
tranh lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập tỉnh Bắc Giang, Luận văn
thạc sĩ - Học viện Hành chính cũng đặt vấn đề về tuyển chọn lãnh đạo, quản lý của
tỉnh, tuy nhiên, tác giả luận văn này nghiên cứu tồn bộ q trình bổ nhiệm, tuyển
chọn nói chung của tỉnh trong khi tỉnh bắt đầu thực hiện thí điểm phƣơng thức này
và vừa làm vừa chỉnh sửa. Do vậy, các đánh giá trong luận văn mới chỉ dừng lại
trong thời gian ngắn thực hiện tuyển chọn là chƣa thể có đánh giá sâu sắc, hồn
chỉnh về vấn đề này của tỉnh.
4


Năm 2015, Bộ Chính trị đã thơng qua Đề án thí điểm đổi mới cách tuyển
chọn lãnh đạo, quản lý cấp vụ, cấp sở và cấp phòng do Bộ Nội vụ xây dựng và
Bộ Nội vụ ban hành công văn số 2424/BNV-CCVC hƣớng dẫn thực hiện Đề án
này. Đề án tuyển chọn lãnh đạo vẫn đang trong thời gian áp dụng thí điểm tại 36
bộ, ngành, địa phƣơng (từ quý 3/2015 đến q 3/2018), tuy nhiên khơng có tỉnh
Bắc Giang. Đồng thời, Đề án của Bộ chú trọng đến thi tuyển lãnh đạo, quản lý
trong cơ quan hành chính, chƣa đề cập đến đối tƣợng lãnh đạo, quản lý các
ĐVSN. Tỉnh Bắc Giang đã tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện quy định về tuyển
chọn công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý qua từng năm để áp dụng phù hợp
trên thực tế.
Nhìn tổng thể, các cơng trình khoa học, đề án nêu trên đã đạt đƣợc một số
kết quả nhất định về lý luận cũng nhƣ thực tiễn về sự cần thiết của thi tuyển lãnh
đạo, quản lý nói chung nói chung hoặc là lãnh đạo, quản lý trong ĐVSN nói
riêng trong trong từng giai đoạn. Do đó có thể khẳng định rằng, cho đến nay vẫn
chƣa có một cơng trình nào nghiên cứu một cách đầy đủ, có hệ thống và toàn
diện về thi tuyển cạnh tranh chức danh lãnh đạo, quản lý trong ĐVSN công lập
thuộc Sở Y tế tỉnh Bắc Giang và Luận văn này không trùng lặp với bất cứ một
cơng trình nào khác. Tuy nhiên, thực tế triển khai thực hiện Đề án thi tuyển từ
các địa phƣơng và những nghiên cứu nói trên là tài liệu bổ ích cho q trình

nghiên cứu đề tài này của tác giả. Tác giả có thể lựa chọn, kế thừa và phát triển
các kết quả nghiên cứu nêu trên.
b) Những vấn đề đặt ra cần nghiên cứu
Một là, thi tuyển cạnh tranh đối với đối tƣợng lãnh đạo, quản lý có hồn
tồn là một giải pháp đúng đắn trong công tác cán bộ. Hai là, thi tuyển cạnh
tranh lãnh đạo, quản lý trong ĐVSN cơng lập có nên giống với thi tuyển cho các
chức vụ lãnh đạo, quản lý trong cơ quan hành chính nhà nƣớc. Ba là, Đề án của
Bộ Nội vụ về đổi mới tuyển chọn công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý đã
thực sự phù hợp với thực tiễn thi tuyển của tỉnh Bắc Giang chƣa, tỉnh cần phải
5


sửa đổi văn bản hiện hành cho phù hợp thế nào (thay thế Quyết định số
99/2012/QĐ-UBND và Quyết định số 02/2018/QĐ-UBND năm 2018 về sửa
đổi, bổ sung Quyết định số 99) làm cơ sở để thi tuyển lãnh đạo, quản lý ngành y
tế trên địa bàn tỉnh mà tác giả đi sâu nghiên cứu. Các vấn đề cần nghiên cứu sửa
đổi gồm: Quy định về đối tƣợng, phạm vi của tuyển chọn lãnh đạo, quản lý
trong ĐVSN công lập y tế của tỉnh; đổi mới hình thức thi tuyển để có cách xác
định trúng tuyển một cách tồn diện kèm theo đó là quy định về tiêu chuẩn thí
sinh, thành phần Hội đồng tuyển chọn, thành phần tham dự hội nghị…
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
- Mục đích:
Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về thi tuyển cạnh tranh lãnh đạo, quản
lý, tạo tiền đề cho các nghiên cứu sau này.
Hoàn thiện về mặt văn bản quy định, nội dung tổ chức thực hiện và khâu
đánh giá xác định ngƣời trúng tuyển nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động thi tuyển
cạnh tranh các chức danh lãnh đạo, quản lý trong ĐVSN y tế của tỉnh Bắc Giang.
- Nhiệm vụ:
Để đạt đƣợc mục đích trên, luận văn có nhiệm vụ:
+ Chỉ ra đƣợc sự cần thiết phải thực hiện phƣơng thức thi tuyển này; những

nội dung chủ yếu của việc thực hiện thi tuyển lãnh đạo, quản lý trong ĐVSN y tế
công lập của tỉnh.
+ Đi sâu khảo sát, phân tích thực trạng tuyển chọn lãnh đạo, quản lý trong
các ĐVSN y tế thuộc Sở Y tế của tỉnh trong những năm qua (từ năm 2012),
trong đó, phân tích và chỉ ra những điểm tích cực, hạn chế và nguyên nhân của
những hạn chế đó.
+ Đề xuất một số định hƣớng và giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng,
hiệu quả của công tác thi tuyển cạnh tranh đối với các chức danh lãnh đạo, quản
lý trong ĐVSN cơng lập thuộc Sở Y tế của tỉnh, góp phần vào công cuộc đổi
mới công tác cán bộ của tỉnh trong thời gian tới.
6


4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu: Các hoạt động và quy trình thi tuyển chức danh
lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Y tế trên địa
bàn tỉnh Bắc Giang.
- Phạm vi nghiên cứu:
- Thời gian: Từ năm 2009, khi Sở Y tế thực hiện thí điểm tuyển chọn lãnh
đạo, quản lý cho các đơn vị trong ngành đến năm 2019.
- Không gian: Các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Y tế tỉnh Bắc
Giang tổ chức thực hiện thi tuyển cạnh tranh chức danh lãnh đạo, quản lý là cấp
trƣởng, cấp phó.
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
- Phương pháp luận:
Luận văn sử dụng phƣơng pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của
Chủ nghĩa Mác – Lênin và quan điểm của Đảng, chính sách của Nhà nƣớc về thi
tuyển lãnh đạo, quản lý làm phƣơng pháp luận.
- Phương pháp nghiên cứu:
- Phƣơng pháp tổng hợp: Dựa trên một loạt các thông tin tài liệu thu thập

đƣợc, tác giả tổng hợp có chọn lọc thơng tin hữu ích đạt yêu cầu để xử lý…
- Phƣơng pháp thống kê: Thống kê số lƣợng đơn vị sự nghiệp y tế; số lƣợng,
trình độ… đội ngũ lãnh đạo quản lý; thống kê định lƣợng kết quả triển khai đạt đƣợc;…
- Phƣơng pháp so sánh: So sánh về mặt lý luận với thực tiễn; giữa các
hình thức tuyển dụng; giữa việc thực hiện và kết quả theo từng năm của Sở Y tế.
- Phƣơng pháp phân tích: Phân tích lồng ghép ở mỗi nội dung đánh giá…
- Phƣơng pháp phỏng vấn đối tƣợng: tác giả trực tiếp lấy thông tin từ
chính những ngƣời trực tiếp tham gia là thí sinh dự tuyển chức danh lãnh đạo
quản lý: những quan điểm, suy nghĩ và những việc họ phải làm để đủ sức cạnh
tranh với các thí sinh khác làm căn cứ tham khảo.

7


- Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu, văn bản: tác giả nghiên cứu, chọn lọc
các tài liệu, văn bản của tỉnh từ năm 2009 đến nay có liên quan đến đề tài.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Ý nghĩa lý luận
Luận văn đã góp phần hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về thi tuyển
cạnh tranh để chọn lựa bình đẳng dựa trên năng lực vào chức danh lãnh đạo,
quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Y tế tỉnh Bắc Giang; tạo cơ sở
cho các nghiên cứu sau này có liên quan đến tuyển chọn công chức, viên chức
lãnh đạo, quản lý của tỉnh nói chung.
Ý nghĩa thực tiễn
Đánh giá thực trạng công tác thi tuyển cạnh tranh vào chức danh lãnh đạo,
quản lý trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Y tế tỉnh Bắc Giang; đồng
thời đƣa ra một số giải pháp mà các cơ quan có thẩm quyền có thể tham khảo,
vận dụng nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuyển chọn cạnh tranh vào chức
danh lãnh đạo, quản lý trong các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh
trong thời gian tới.

7. Kết cấu của luận văn
Để thực hiện mục đích, kết cấu luận văn gồm có lời mở đầu, phần nội
dung gồm 3 chƣơng và kết luận. Cụ thể phần nội dung gồm:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về thi tuyển cạnh tranh vào các
chức danh lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập ngành y tế
Chƣơng 2: Thực trạng thi tuyển cạnh tranh vào các chức danh lãnh đạo,
quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Y tế tỉnh Bắc Giang.
Chƣơng 3: Phƣơng hƣớng, giải pháp nâng cao hiệu quả về thi tuyển cạnh
tranh vào các chức danh lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập trực
thuộc Sở Y tế tỉnh Bắc Giang.

8


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THI TUYỂN CẠNH TRANH
VÀO CÁC CHỨC DANH LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TRONG ĐƠN VỊ
SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP NGÀNH Y TẾ
1.1. Khái quát về đơn vị sự nghiệp công lập và chức danh lãnh đạo,
quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập ngành y tế
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò và lĩnh vực hoạt động đơn vị sự
nghiệp công lập ngành y tế
1.1.1.1. Khái niệm đơn vị sự nghiệp công lập ngành y tế
Thuật ngữ “đơn vị sự nghiệp” đƣợc hiểu dùng để chỉ chung cho các tổ
chức tham gia thực hiện các dịch vụ công đảm bảo các nhu cầu thiết yếu của xã
hội, không trực tiếp sản xuất vật chất cho xã hội. Theo đó, ở nƣớc ta hiện nay có
2 loại đơn vị sự nghiệp: ĐVSN cơng lập và ĐVSN thuộc lĩnh vực tƣ nhân. Theo
cách giải thích trong Nghị định 06/2010/NĐ/CP ngày 25/01/2010 của Chính phủ
thì ĐVSN cơng lập có ba loại gắn với thẩm quyền quyết định thành lập nhƣ sau:
ĐVSN do tổ chức Đảng quyết định thành lập, ĐVSN do tổ chức chính trị - xã

hội quyết định thành lập và ĐVSN do các cơ quan nhà nƣớc quyết định thành
lập [7, Điều 11]. Trong nội dung luận văn này chỉ xem xét các ĐVSN do các cơ
quan nhà nƣớc quyết định thành lập gọi là ĐVSN cơng lập.
Chƣơng trình đổi mới cơ chế quản lý tài chính đối với cơ quan hành
chính nhà nƣớc và ĐVSN công giai đoạn 2004-2005, ban hành kèm theo Quyết
định số 08/2004/QĐ-TTg ngày 15/01/2004 của Thủ tƣớng Chính phủ đã xác
định: ĐVSN công lập là một bộ phận cấu thành cơ cấu tổ chức của các cơ quan
Nhà nước, một loại hình đơn vị được Nhà nước ra quyết định thành lập, thực
hiện nhiệm vụ chuyên môn nhất định nhằm thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã
hội do Nhà nước giao trên lĩnh vực quản lý, thực hiện các hoạt động sự nghiệp.
Đó là các đơn vị thuộc sở hữu nhà nước, hoạt động trong các lĩnh vực giáo dục,
9


đào tạo, văn hóa, thơng tin, thể thao, nghiên cứu khoa học, y tế… ĐVSN cơng lập
có tư cách pháp nhân, có tài khoản, có con dấu riêng, thực hiện chức năng phục
vụ quản lý nhà nước hoặc cung cấp sản phẩm, dịch vụ công trong các ngành, lĩnh
vực theo quy định của pháp luật. ĐVSN công lập thực hiện những nhiệm vụ cụ thể
thuộc chức năng chuyên môn hoặc các chương trình dự án của quốc gia, khơng
làm chức năng quản lý nhà nước.
Theo đó, ĐVSN cơng lập ngành y tế (sau đây gọi tắt là ĐVSNYT công lập) là
tổ chức do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập và quản lý theo quy định
của pháp luật, có tư cách pháp nhân, con dấu, tài khoản và tổ chức bộ máy kế
toán theo quy định của pháp luật để thực hiện nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công
trong các lĩnh vực chuyên môn y tế như: Y tế dự phòng; khám bệnh, chữa bệnh;
điều dưỡng và phục hồi chức năng; giám định y khoa, pháp y, pháp y tâm thần;
y dược cổ truyền; kiểm nghiệm dược, mỹ phẩm, trang thiết bị y tế; sức khỏe sinh
sản; truyền thông giáo dục sức khỏe. Công chức, viên chức làm việc trong các
ĐVSNYT cơng lập chủ yếu mang tính chun mơn, nghiệp vụ; hoạt động của họ
mang tính phục vụ, cung ứng dịch vụ công, không gắn với công quyền, theo nhu

cầu xã hội; đƣợc điều chỉnh không chỉ bằng pháp luật mà còn bằng quy chế của
cơ quan nơi họ làm việc.
Theo Nghị định số 85/2012/NĐ-CP ngày 15 tháng 10 năm 2012 của
Chính phủ về cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính đối với các ĐVSNYT cơng lập
và giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cơng
lập thì ĐVSNYT xác định dựa vào các tiêu chuẩn: Thứ nhất, đơn vị phải có văn
định thành lập ĐVSNYT cơng lập do cơ quan có thẩm quyền Trung ƣơng, địa
phƣơng quy định. Thứ hai, đơn vị nhà nƣớc cung cấp kinh phí tài sản để hoạt
động thực hiện nhiệm vụ chuyên môn theo chế độ nhà nƣớc quy định. Thứ ba,
đơn vị có tổ chức, bộ máy, biên chế theo quy định. Thứ tư, đơn vị có tài khoản
Kho bạc ngân hàng để ký gửi khoản thu, chi tài chính.

10


1.1.1.2. Đặc điểm đơn vị sự nghiệp công lập ngành y tế
Nghị quyết số 20-NQ/TƢ ngày 25/10/2017, tại kỳ họp thứ Sáu, khoá XII
của Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng cộng sản Việt Nam về tăng cƣờng công
tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới khẳng
định “Ngành Y là một ngành đặc biệt”. Sở dĩ nhƣ vậy là bởi các ĐVSN y tế
cơng lập cấu thành có những đặc điểm đặc biệt sau:
Một là, ĐVSN y tế công lập là một hệ thống lớn, một phức hợp và một tổ
chức động, có chức năng là đảm bảo sức khỏe toàn diện cho nhân dân, cả phòng
bệnh và chữa bệnh, là trung tâm đào tạo cán bộ y tế và nghiên cứu sinh xã hội
học… ĐVSN y tế công lập là một hệ thống lớn bao gồm: Ban Giám đốc, các
phịng chun mơn nghiệp vụ, các khoa lâm sàng, cận lâm sàng… có mối liên
hệ mật thiết với nhau, bổ trợ chuyên môn kỹ thuật cho nhau; là một phức hợp
hoàn chỉnh: bao gồm rất nhiều các yếu tố liên quan chằng chịt từ thăm khám
bệnh, chẩn đốn, điều trị, chăm sóc, nghiên cứu…; Là một tổ chức động bao
gồm đầu vào là ngƣời bệnh, cán bộ y tế, trang thiết bị, thuốc, vật tƣ cần để chẩn

đoán điều trị. Đầu ra là ngƣời bệnh khỏi bệnh hoặc phục hồi sức khỏe, hoặc
ngƣời bệnh tử vong.
Hai là, sản phẩm của ĐVSNYT là sản phẩm đặc biệt, là sức khỏe, sinh
mạng con ngƣời, là sức lao động của xã hội. Thật vậy, ngành y tế có chức năng
đặc biệt, là chăm sóc, bảo vệ và nâng cao thể lực của con ngƣời nên có một vị trí
hết sức quan trọng trong việc phát triển nguồn lực con ngƣời, từ đó phát huy
đƣợc năng lực lao động, chất xám và tạo đƣợc môi trƣờng trọng dụng nhân tài
của xã hội.
Ba là, ĐVSN y tế là bộ mặt của ngành Y tế, các kỹ thuật đƣợc sử dụng
của bệnh viện thể hiện năng lực và phản ánh trình độ Y học của một đơn vị đó,
một quốc gia đó.
Bốn là, hoạt động sự nghiệp của ĐVSNYT là hoạt động có thu nên chịu
sự chỉ đạo của cơ quan có thẩm quyền.
11


Năm là, các ĐVSN công lập y tế đều đƣợc xem xét đánh giá xếp hạng
hàng năm và xếp hạng lại 05 năm một lần, dựa trên nhiều tiêu chí: Vị trí, chức
năng, nhiệm vụ; quy mơ, nội dung hoạt động; cơ cấu lao động và trình độ cán
bộ; khả năng chuyên môn, hiệu quả chất lƣợng công việc; cơ sở hạ tầng, trang
thiết bị. Điều này đánh giá đƣợc sự vận động, phát triển của từng đơn vị y tế
theo phân tuyến kỹ thuật. Mục đích xếp hạng đơn vị là để thúc đẩy các ĐVSN y
tế có chiến lƣợc hồn chỉnh về tổ chức, nâng cao trình độ chuyên môn kỹ thuật
và chất lƣợng công tác để thu hút ngày càng nhiều bệnh nhân. Mặt khác, đơn vị
phải có kế hoạch đầu tƣ phát triển trong từng giai đoạn; thống kê đƣợc trình độ
cán bộ để xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dƣỡng, bố trí lao động và thực hiện
các chính sách đối với viên chức trong đơn vị tránh đƣợc tình trạng chảy máu
chất xám.
1.1.1.3. Vai trò, lĩnh vực hoạt động của ĐVSNYT
a) Vai trò

Thứ nhất, ĐVSNYT là các đơn vị do Nhà nƣớc thành lập để cung cấp các
dịch vụ về y tế công cộng cho xã hội. Nhu cầu khám chữa bệnh, chăm sóc, tƣ
vấn sức khỏe ngày càng là nhu cầu thiết yếu, hoạt động y tế ra đời bảo đảm
khơng vì mục tiêu lợi nhuận mà vì lợi ích cộng đồng. Chính vì vậy, sự nghiệp y
tế rất cần đƣợc quan tâm, chú trọng lấy mục tiêu chăm sóc sức khỏe cho con
ngƣời làm gốc tạo nền tảng bền vững để phát triển kinh tế.
Thứ hai, các ĐVSNYT còn là cầu nối để thực hiện những chủ trƣơng
chính sách của Đảng và Nhà nƣớc trong phát triển xã hội. Chính sách của Đảng
và Nhà nƣớc ta luôn quan tâm, chú trọng tới vấn đề là làm sao để đảm bảo an
sinh, xã hội, đảm bảo công bằng xã hội, rút ngắn khoảng cách giàu nghèo… các
hoạt động y tế là cầu nối quan trọng, là công cụ tiêu biểu để Đảng và Nhà nƣớc
thực hiện chủ trƣơng, chính sách của mình thơng qua việc cắt giảm việc phí, lệ
phí đối với ngƣời có cơng với cách mạng, các đối tƣợng chính sách, ngƣời
nghèo, ngƣời cao tuổi, trẻ em…
12


Thứ ba, các ĐVSNYT là một công cụ để qua đó nhà nƣớc có thể ổn định
thị trƣờng của các dịch vụ y tế công cộng đảm bảo cho mọi ngƣời dân có cơ hội
tiếp cận với những dịch vụ khám chữa bệnh giá rẻ, hợp lý, phù hợp với mọi tầng
lớp trong xã hội, ai cũng có quyền đƣợc chăm sóc sức khỏe, đƣợc khám chữa
bệnh theo nhu cầu, đảm bảo công bằng.
b) Lĩnh vực hoạt động
Với phƣơng châm “mỗi ngƣời đều đƣợc chăm sóc y tế”, vì vậy, ở mỗi địa
phƣơng, cần phải thiết lập tổ chức y tế cho từng cấp. Căn cứ đặc điểm và yêu
cầu thực tế ở địa phƣơng, Giám đốc Sở Y tế chủ trì, phối hợp với Giám đốc Sở
Nội vụ trình UBND cấp tỉnh quyết định thành lập các ĐVSNYT trực thuộc Sở
theo quy hoạch đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt và quy định của pháp luật
theo các lĩnh vực:
- Lĩnh vực y tế dự phòng, chuyên ngành: Thực hiện mơ hình Trung tâm

Kiểm sốt bệnh tật ở tuyến tỉnh trên cơ sở sáp nhập các Trung tâm có cùng chức
năng; các Trung tâm chuyên khoa, Trung tâm có giƣờng bệnh chuyển về Bệnh
viện đa khoa tỉnh hoặc thành lập Bệnh viện chuyên khoa khi có nhu cầu và có
đủ điều kiện về nguồn lực;
- Lĩnh vực khám bệnh, chữa bệnh và phục hồi chức năng, gồm: Bệnh viện
Đa khoa tuyến tỉnh, Bệnh viện Đa khoa khu vực, Bệnh viện y dƣợc cổ truyền
tuyến tỉnh và các Bệnh viện chuyên khoa tuyến tỉnh phù hợp với nhu cầu và điều
kiện thực tế của địa phƣơng. Chỉ thành lập Bệnh viện đa khoa ở tuyến huyện khi
thực sự có nhu cầu, điều kiện và phải đáp ứng đủ tiêu chuẩn là Bệnh viện Hạng
II trở lên do cấp có thẩm quyền phê duyệt;
- Lĩnh vực Kiểm nghiệm: Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm;
- Lĩnh vực Pháp y: Trung tâm Pháp y;
- Lĩnh vực Giám định Y khoa: Trung tâm Giám định Y khoa;
- Lĩnh vực đào tạo: Trƣờng Cao đẳng hoặc Trung cấp y tế;

13


- Trung tâm Y tế huyện: Đƣợc tổ chức thống nhất trên địa bàn cấp
huyện, thực hiện chức năng về y tế dự phòng, khám bệnh, chữa bệnh và phục
hồi chức năng; các Phòng khám đa khoa khu vực, nhà hộ sinh khu vực (nếu có)
và trạm y tế xã, phƣờng, thị trấn trên địa bàn huyện là đơn vị y tế thuộc Trung
tâm Y tế huyện.
1.1.2. Khái niệm, hoạt động, đặc điểm, phân loại chức danh lãnh đạo,
quản lý trong đơn vị sự nghiệp ngành y tế
1.1.2.1. Khái niệm chức danh lãnh đạo, quản lý
a) Chức danh
“Chức danh” là tên gọi thể hiện quyền hạn, nhiệm vụ của một chức nào
đó [23, tr.413]. “Chức danh” (gắn với nghề nghiệp) là thuật ngữ thể hiện trình
độ và năng lực chuyên môn, nghiệp vụ trong từng lĩnh vực nghề nghiệp. Nhƣ

vậy, một ngƣời có chức danh khi ngƣời đó đang nắm giữ một chức vụ nào đó và
gắn với quyền hạn, trách nhiệm đƣợc quy định. Ở mỗi chức danh lại quy định
tiêu chuẩn về trình độ, chun mơn cụ thể mà ngƣời ở vị trí chức danh đó phải
đáp ứng để hoàn thành nhiệm vụ.
Do vậy, chức danh đƣợc hiểu là tên gọi thể hiện cấp bậc, quyền hạn, trách
nhiệm. Ví dụ: chức danh Giám đốc, chức danh Trƣởng phịng, chức danh Phó
trƣởng phịng, chức danh chun viên…
b) Lãnh đạo, quản lý
Trên thực tế, các nhà nghiên cứu chƣa thống nhất đƣợc về một định nghĩa
rõ ràng, rành mạch cho hai khái niệm lãnh đạo và quản lý. Ranh giới để nhận
biết ai là lãnh đạo, ai là quản lý của một tổ chức là khó rạch rịi. Trong nhiều
trƣờng hợp, chức năng, nhiệm vụ của ngƣời lãnh đạo, quản lý trùng lặp nhau,
thâm nhập vào nhau. Sự phân loại hai khái niệm này chỉ mang tính tƣơng đối.
Về lãnh đạo
Thuật ngữ “lãnh đạo” cho đến nay còn rất nhiều cách hiểu khác nhau.
“Lãnh đạo” là dẫn dắt tổ chức, phong trào theo đƣờng lối cụ thể [23, tr.979].
14


Theo đó, có thể thấy, lãnh đạo là gắn với quyền lực, ra quyết định có tính chất
quan trọng nhất, là dẫn dắt một tổ chức hay một phong trào theo một hƣớng đi
cụ thể, ví dụ nhƣ Ủy viên ban chấp hành, ban thƣờng vụ, trƣởng, phó các cơ
quan, đơn vị, đồn thể,…
Theo nghĩa hẹp, ngƣời ở vị trí lãnh đạo là ngƣời mà công việc của họ chủ
yếu là ra các quyết định điều hành các hoạt động theo các u cầu đã đề ra, cơng
việc hồn tồn (chủ yếu) gắn với chức năng, nhiệm vụ của tổ chức.
Theo nghĩa rộng, chức danh lãnh đạo đƣợc hiểu là bao gồm những ngƣời
giữ chức vụ và trách nhiệm cao nhất trong một tổ chức, có ảnh hƣởng lớn đến
hoạt động của tổ chức, của bộ máy. Ngƣời lãnh đạo có vai trị đề ra phƣơng
hƣớng, chủ trƣơng, quyết định, thúc đẩy những đƣờng hƣớng mới, và tổ chức

động viên thực hiện.
Dƣới góc độ phƣơng thức tác động: Ngƣời lãnh đạo là những ngƣời có
khả năng tạo ra động lực thúc đẩy và truyền cảm hứng gây ảnh đến ngƣời khác,
phƣơng pháp mà họ sử dụng chủ yếu là động viên, thuyết phục để tác động đến
ngƣời khác, làm cho họ tin và làm theo. Lãnh đạo tức là chỉ dẫn, điều khiển, ra
lệnh, là ngƣời đi trƣớc và lãnh đạo là gắn liền với động cơ thúc đẩy.
Tóm lại, chủ thể của chức danh lãnh đạo của một tổ chức chỉ có thể là
những ngƣời đứng đầu của tập thể hay nói một cách ngắn gọn lãnh đạo chỉ phát
huy tác dụng to lớn chính ở vị thế của những ngƣời đứng đầu tổ chức đó. Lãnh
đạo là ngƣời đề ra chủ trƣơng và tổ chức động viên thực hiện, quyết định đƣờng
lối, sách lƣợc gắn với những vấn đề tổng quát của tổ chức, đơn vị.
Về quản lý
“Quản lý” là tổ chức, điều khiển hoạt động của một số đơn vị, một cơ
quan; là ngƣời phụ trách công việc [23, tr.1363]. Ngƣời quản lý trong tổ chức là
ngƣời điều hành, hƣớng dẫn và tổ chức thực hiện những quyết định của ngƣời
lãnh đạo. Họ là những ngƣời có chức trách và nhiệm vụ điều khiển, tổ chức và
phối hợp thực hiện hoạt động chuyên môn trong một khâu, một công đoạn, một
15


chƣơng trình, dự án,… nhà quản lý là ngƣời điều hành những phƣơng hƣớng đã
và đang có sẵn. Chức danh quản lý đƣợc hiểu là những ngƣời có chức vụ và
trách nhiệm điều hành, cầm đầu trong cơ quan, các tổ chức sự nghiệp, kinh
doanh nhƣ Giám đốc, các Trƣởng ban…
Về cách thức tác động: Ngƣời quản lý dựa vào pháp luật và các thể chế,
quyết định và các công cụ quản lý để đạt đến mục tiêu của tổ chức.
Từ trên cho thấy, ngƣời lãnh đạo và ngƣời quản lý có những hoạt động
tƣơng đồng, gần nhƣ bổ sung cho nhau, đan xen nhau mà không cản trở nhau,
đều phục vụ chung cho một mục đích. Nội hàm hai khái niệm chức danh lãnh
đạo và quản lý có những điểm giống nhau: đều là chủ thể ra quyết định, điều

khiển hoạt động của một tổ chức, ngƣời cán bộ lãnh đạo cũng phải thực hiện
chức năng của quản lý và ngƣợc lại, nên khó có thể phân biệt rạch ròi đâu là
ngƣời lãnh đạo, đâu là ngƣời quản lý. Tuy nhiên, khái niệm lãnh đạo và quản lý
khơng hồn tồn đồng nhất với nhau. Trong q trình lãnh đạo, hoạt động chủ
yếu là định hƣớng theo khách thể thông qua hệ thống cơ chế, đƣờng lối, chủ
trƣơng, chính sách, “làm thức tỉnh” hành vi của đối tƣợng, định hƣớng hoạt
động của đối tƣợng và xã hội, còn hoạt động quản lý mang tính điều khiển, vận
hành thơng qua những thiết kế có tính pháp lệnh đƣợc quy định từ trƣớc.
Trong phạm vị nghiên cứu của luận văn, ngƣời đứng đầu của ĐVSN cơng
lập đồng thời có hai vai, vừa lãnh đạo vừa làm quản lý.
1.1.2.2. Các hoạt động của người lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự
nghiệp công lập ngành y tế
Nhằm bảo đảm vai trò quan trọng của các đơn vị bệnh viện, trung tâm y tế
trƣớc những thách thức mới hƣớng đến bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân,
ngƣời lãnh đạo, quản lý trong đơn vị y tế cần có bẩy hoạt động cần thiết sau:
Một là, phác thảo rõ ràng về tầm nhìn, nhiệm vụ và mục tiêu cho đơn vị y
tế của mình. Xác định phƣơng hƣớng, mục đích của đơn vị và thiết lập chiến
lƣợc hoạt động để đạt đƣợc mục đích. Ngƣời lãnh đạo, quản lý phải đƣa ra đƣợc
16