Sáng kiến kinh nghiệm, SKKN - Dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh trong thời đại mới

1. Lời giới thiệu
Bộ GD&ĐT đã ra chỉ thị về việc tiếp tục dạy học tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh
trong chiến lược giáo dục tồn diện. Bên cạnh việc cung cấp kiến thức mơn học cho học
sinh thì giáo viên cần tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học, giúp các em có thái
độ, hành vi đúng mực.
Từ năm 2006, Bộ Chính trị đã triển khai thực hiện cuộc vận động "Học tập và
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh". Đến năm 2011, Bộ Chính trị ra chỉ thị 03CT/TW Về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh.
Trên thế giới đã nhiều nước áp dụng dạy tích hợp. Riêng đối với nước ta, việc dạy
tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học, nhất là trong dạy học môn Lịch sử là một
nội dung quan trọng. Đặc biệt, đây cũng là nội dung giáo dục được quan tâm trong Dự
thảo Chương trình giáo dục tổng thể của Bộ GD&ĐT vừa công bố.
Trong bối cảnh Tồn cầu hóa cùng với những tác động của nó thì dạy học tích
hợp, nhất là dạy tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh là việc làm thiết thực nhất. Bên cạnh
việc giáo dục các em hòa nhập với văn hóa thế giới thì cần phải có tinh thần cảnh giác,
lòng yêu nước, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng theo lí tưởng mà Bác Hồ đã chọn.
Hiện nay, một bộ phận không nhỏ thanh thiếu niên, học sinh phổ thông rất thiếu ý
thức tu dưỡng đạo đức. Các em sống ích kỉ, thiếu trách nhiệm đối với bản thân, gia đình
và xã hội; sống bng thả, xa ngã, khơng có lí tưởng đúng đắn. Việc các em biết về tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh là rất mơ hồ.
Trong thời đại ngày nay, đạo đức xã hội đang ngày càng xuống cấp. Vì vậy sự cần
thiết phải "Dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục
học sinh trong thời đại mới". Trước hết là giáo dục lịng u nước, ý chí và nghị lực to
lớn, giàu lòng nhân ái, giản dị, sống có trách nhiệm, tinh thần đồn kết, u thuơng giúp
đỡ nhau...Tât cả đều có trong tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Đối với thanh niên, học sinh, sinh viên, Bác yêu cầu "Trước hết phải yêu Tổ
quốc, yêu nhân dân, phải có tinh thần dân tộc vững chắc và tinh thần quốc tế đúng
đắn". Tinh thần yêu nước như Bác đã khẳng định là vốn quý, là sức mạnh tuyệt vời đã
bao lần giúp dân tộc ta đứng vững trước những thử thách nghiệt ngã của lịch sử. "Dân
ta có một lịng nồng nàn u nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến
1

nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng thì tinh thần ấy lại sơi nổi, nó kết thành một làn sóng
vơ cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi nguy hiểm khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ
bán nước và cướp nước". Con người Việt Nam vĩ đại nhất, tiêu biểu nhất cho tinh thần
đó, cho ý chí đó chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong thời đại ngày nay hơn bao giờ
hết, tinh thần yêu nước ấy cần được khơi dậy một cách mạnh mẽ, cần được đề cao và
tiếp tục tỏa sáng để đưa chúng ta bước qua đói nghèo, tụt hậu.
Chính vì vậy, là một giáo viên giảng dạy Lịch sử việc tìm hiểu những Tư tưởng
Hồ Chí Minh về giáo dục tinh thần yêu nước cho thanh niên, học sinh và tìm những
phương pháp hiệu quả nhất để tích hợp những tư tưởng đó vào q trình dạy học và giáo
dục học sinh là việc làm cần thiết, là nguồn sức mạnh cho các em sống và cống hiến
cho sự bền vững và phát triển của đất nước. Dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh
nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh trong thời đại mới là trách nhiệm cao cả của
người giáo viên trong sự nghiệp trồng người.
Do vậy, tôi xin được đưa ra một số kinh nghiệm của bản thân trong đề tài: "Dạy
học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh trong
thời đại mới"
2. Tên sáng kiến:
DẠY HỌC TÍCH HỢP TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH NHẰM NÂNG CAO HIỆU
QUẢ GIÁO DỤC HỌC SINH TRONG THỜI ĐẠI MỚI
3. Tác giả sáng kiến
- Họ và tên: Phạm Thị Phương
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường THPT Nguyễn Viết Xuân
- Điện thoại: 0973585377;
Email:
4. Chủ đầu tư sáng tạo ra sáng kiến: Phạm Thị Phương
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục phổ thông
6. Ngày sáng kiến được áp dụng: 1/11/2018
7. Mô tả bản chất sáng kiến:

7.1. Nội dung sáng kiến
7.1.1. Cơ sở lý luận, thực tiễn của đề tài
7.1.1.1. Cơ sở lý luận
Xuất phát từ mục tiêu giáo dục.
Theo luật Giáo dục (qui định tại điều 2) đã nêu rõ: Mục tiêu giáo dục là đào tạo
con người Việt Nam phát triển tồn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thầm mĩ và
nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành
2


và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc. Để làm được điều đó chúng ta cần nhận thức đầy đủ nhiệm vụ
của mình để góp phần giáo dục toàn diện học sinh.
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, một nội dung được đặc biệt quan tâm là tư tưởng
về đạo đức bởi vì đạo đức chính là nền tảng của cách mạng "Cũng như sơng thì có
nguồn mới có nước, khơng có nguồn thì sơng cạn. Cây phải có gốc, khơng có gốc thì
cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, khơng có đạo đức thì dù tài giỏi đến mấy
cũng khơng lãnh đạo được nhân dân", trong đó lịng u nước chính là biểu hiện cao
nhất của đạo đức cách mạng.
Ngày nay, Đảng ta xác định bắt buộc cần đưa tư tưởng đó vào thực tế trong cuộc
sống để giáo dục thế hệ trẻ. Vì vậy nhiệm vụ này được đặt lên vai ngành giáo dục, đặc
biệt là ở một số môn như Ngữ Văn, Lịch Sử, Giáo Dục Công Dân, Âm nhạc....Hơn tất
cả, bộ mơn Lịch sử có vai trị vơ cùng quan trọng trong giáo dục đạo đức cho học sinh,
giáo dục cho các em truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam trong quá trình dựng
nước và giữ nước. Quan trọng hơn để từ đó hình thành cho các em ý thức tình yêu với
quê hương đất nước đế ra sức học tập, xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc.
Mục tiêu bộ mơn: Cung cấp kiến thức cơ bản; hình thành kĩ năng hợp tác, biết
khai thác sách giáo khoa và kiến thức tích hợp, tổng hợp, so sánh, đánh giá; giáo dục
học sinh, giúp các em có thái độ và hành vi đúng mực.
Vì vậy, có thể khẳng định việc dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy

học Lịch sử là biện pháp tốt nhất để bồi dưỡng lòng yêu nước, nâng cao chuẩn mực đạo
đức, tinh thần cảnh giác, góp phần quan trọng vào việc hình thành nhân cách đúng đắn
cho học sinh.
7.1.1.2. Thực trạng của vấn đề tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong giảng dạy
Lịch sử ở trường THPT Nguyễn Viết Xuân
* Thuận lợi
Mơn Lịch sử, xét về tính chất mơn học, là một bộ mơn có nhiều thuận lợi để tích
hợp tư tưởng Hồ Chí Minh, nhất là trong chương trình Lịch sử 11, 12 có nhiều nội dung
kiến thức liên quan đến cuộc đời và hoạt động cách mạng của Người. Nội dung đó thể
hiện rõ tư tưởng, hành động đúng đắn, khoa học, sáng tạo của Bác, học sinh dễ dàng vận
dụng, liên hệ, rút ra bài học cho các em.
3


Bộ Giáo dục đã biên soạn và triển khai hướng dẫn việc tích hợp tư tưởng Hồ Chí
Minh trong dạy học, yêu cầu các Sở triển khai thực hiện.
Sở Giáo dục và Đào tạo Vĩnh Phúc đã mở lớp tập huấn để tập huấn cho giáo viên
các trường tham gia và yêu cầu các trường triển khai tích hợp vào bài dạy Ở trường
THPT Nguyễn Viết Xuân, đã cử giáo viên đi tập huấn về dạy tích hợp tư tưởng Hồ Chí
Minh theo đúng yêu cầu của Sở. Bản thân tơi cũng được tập huấn đầy đủ về dạy tích
hợp tư tưởng Hồ Chí Minh. Sau đó, chúng tơi đã thống nhất trong nhóm để thực hiện.
Như vậy, giáo viên đã nắm được kiến thức, nội dung cần tích hợp tư tưởng Hồ Chí
Minh qua từng bài, từng khối lớp.
Hiện nay trên thị trường cũng có nhiều tài liệu, sách, báo về tư tưởng đạo đức
Hồ Chí Minh để tham khảo. Đầu năm học 2018-2019, trường THPT Nguyễn Viết Xuân
đã mua bộ sách "Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống" của Bộ Giáo dục và
Đào tạo, để triển khai đến từng học sinh.
Trên đây là những thuận lợi cho giáo viên đẩy mạnh việc tích hợp tư tưởng Hồ
Chí Minh trong dạy học.
* Khó khăn

Hiện nay, việc Dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh chưa nhận được hiệu ứng
tích cực từ học sinh. Trong dạy học Lịch sử, ở một mức độ nhất định các em cũng đã
hiểu được về cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác Hồ, nhận thức được vai trò công
lao to lớn của Bác đối với dân tộc và nhân loại. Tuy nhiên sự hiểu biết đó cịn đơn giản,
chưa sâu sắc, còn nặng về kiến thức lịch sử nên tác động về tư tưởng, tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh đến suy nghĩ, hành động của các em chưa mạnh mẽ, chưa có hiệu quả
cao.
Đặc biệt, tình trạng học sinh khơng thích học mơn Lịch sử là khá phổ biến, một
bộ phận không nhỏ học sinh không nắm vững được hoặc còn mơ hồ về những kiến thức
cơ bản của Lịch sử, bộ môn chưa được coi trọng đúng mức, kéo theo đó là những chuẩn
mực đạo đức của dân tộc đang dần bị giảm sút ở cả gia đình, nhà trường và xã hội.
Có gia đình cha mẹ sống không gương mẫu, buông lỏng giáo dục con cái, phó
mặc cho nhà trường, xã hội. Có lúc, có nơi uy tín của người giáo viên bị sa sút, các giá
trị truyền thống "tôn sư trọng đạo" bị méo mó, thực dụng. Do những hạn chế, tác động
xấu của thời kỳ mở cửa, hội nhập, mặt trái của cơ chế thị trường các tệ nạn xã hội có
4


nơi, có lúc đã xâm nhập vào trong trường học và đang có xu hướng gia tăng. Thói quen
đua địi, hưởng lạc, chạy theo những thói hư tật xấu, những tệ nạn xã hội đang làm hư
hỏng khơng ít một bộ phận thanh thiếu niên trong cuộc sống hôm nay mà quên đi trách
nhiệm, nghĩa vụ lớn lao của mình đối với Tổ quốc.
Mặt khác, khía cạnh thời gian cũng là một trở ngại đối với giáo viên. Trong một
tiết học, nhiều khi không diến ra suôn sẻ như trong kế hoạch, giáo viên đứng lớp chịu áp
lực nhiều yếu tố, mất thời gian ổn định tổ chức, kiểm tra bài cũ, học sinh yếu kém phải
giảng giải nhiều...
Trên đây là một số khó khăn trong việc thực hiện tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh
mà giáo viên đứng lớp chúng tôi gặp phải.
7.1.2. Các biện pháp đã tiến hành để thực hiện đề tài
7.1.2.1. Điều tra cơ bản

Trong năm học 2018 - 2019 tôi được phân công giảng dạy Lịch sử ở 2 khối lớp 11,
12. Trường tôi không có học sinh theo khối C.
Sau khi nhận lớp, trong q trình giảng dạy, tơi kết hợp các phương pháp dạy học.
Tuỳ từng bài, từng nội dung cụ thể, thấy phù hợp tơi tiến hành tích hợp Tư tưởng đạo
đức Hồ Chí Minh.
7.1.2.2. Lập kế hoạch nâng cao chất lượng học Lịch sử từ cơng tác Dạy học tích
hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh (Năm học 2018-2019)
- Thống kê các yêu cầu đã điều tra cơ bản.
- Lập kế hoạch giáo dục theo kế hoạch chung của Nhà trường .
- Soạn giáo án theo phương pháp đổi mới.
- Đề ra những biện pháp và chỉ tiêu phấn đấu.
7.1.2.3. Các biện pháp tiến hành
7.1.2.3.1. Tìm nguyên nhân học sinh chưa hứng thú và khơng thích học Lịch sử
- Phía giáo viên:
+ Còn tham kiến thức, nặng về cung cấp kiến thức.
+ Chưa linh hoạt trong việc áp dụng các phương pháp dạy học mới.
+ Có tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh nhưng chưa phân quĩ thời gian hợp lí.
- Phía học sinh:
+ Chưa biết cách làm việc độc lập.
5


+ Lười đọc sách, kiến thức về Tư tưởng Hồ Chí Minh hạn chế.
+ Khơng theo khối C nên khơng chú ý tới mơn học, ít đặt vấn đề và giải quyết vấn
đề trong quá trình học tập.
7.1.2.3.2. Đề ra kế hoạch tích hợp
- Đối với giáo viên:
+Cung cấp kiến thức cơ bản nhất.
+Rèn cho học sinh kĩ năng tự học mà trước hết là việc tự đọc sách ở nhà.
+Tích cực nghiên cứu, tìm tịi, đổi mới phương pháp dạy học.

+Lựa chọn nội dung kiến thức phù hợp để tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh vào bài
dạy.
- Đối với học sinh:
+Tập làm việc độc lập.
+Tích cực đọc sách trước ở nhà, sưu tầm và sử dụng các tư liệu lịch sử. Tìm hiểu
về các câu chuyện về cuộc đời và hoạt động cách mạng của Người.
+Tự đặt vấn đề và giải quyết vấn đề trong quá trình học tập.
7.1. 3. Áp dụng cụ thể vào sáng kiến kinh nghiệm
7.1.3.1. Phương pháp thực hiện
- Tiến hành linh hoạt các bước lên lớp.
- Dạy học theo phương pháp đổi mới.
- Lựa chọn nội dung sự kiện tiêu biểu để Tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh một cách
hiệu quả nhất nhằm giáo dục học sinh một cách toàn diện.
- Học sinh biết lập bảng thống kê và biết so sánh.
- Giáo viên lựa chọn được học sinh khá, giỏi.
7.1.3.2. Vận dụng vào dạy một số bài trong chương trình Lịch sử THPT.
Trong khuôn khổ của một sáng kiến kinh nghiệm nên tơi xin minh họa một số bài
dạy tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong chương trình Lịch sử 11 và 12.
BÀI 24: VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ
NHẤT 1914 -1918 (SGK Lịch sử 11- Cơ Bản)
Địa chỉ tích hợp: Mục III.2. Buổi đầu hoạt động cứu nước của Nguyễn Ái Quốc (19111918).

6


Nội dung tích hợp: Học sinh hiểu được: Vì sao Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu
nước? Những hoạt động của Nguyễn Tất Thành thể hiện điều gì?
Hiệu quả của việc tích hợp qua bài dạy: Học sinh nhận thức được lịng u nước chính
là nhân tố quan trọng hàng đầu thôi thúc người thanh niên Nguyễn Tất Thành thực hiện
lý tưởng tìm ra con đường cứu nước cho dân tộc. Từ đó, giúp học sinh có ý thức một

cách sâu sắc vai trò, ý thức, trách nhiệm, nghĩa vụ của mình đối với Tổ quốc trong giai
đoạn hiện nay. Học sinh tự liên hệ đến bản thân, có ý chí và nghị lực to lớn vượt qua
khó khăn, thử thách để đạt mục đích đề ra.
Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Kiến thức cần đạt
Hoạt động 1: Làm việc cả lớp/ cá III. Sự xuất hiện khuynh hướng cứu
nhân

nước mới:

Giáo viên: yêu cầu học sinh theo dõi 2. Buổi đầu hoạt động cứu nước của
sách giáo khoa

kết hợp với những Nguyễn Ái Quốc (1911- 1918)

hiểu biết xã hội của mình về Hồ Chí a. Hồn cảnh:
Minh để giới thiệu về tiểu sử và hoàn - Nguyễn Ái Quốc tên thật là Nguyễn
cảnh ra đi tìm đường cứu nước của Sinh Cung, sinh ngày 19/5/ 1890 trong
Người.

một gia đình trí thức u nước.

Học sinh: theo dõi sách giáo khoa và - Quê: Kim Liên -Nam Đàn -Nghệ An
dựa vào những hiểu biết xã hội của có truyền thống đấu tranh quật khởi
mình để trả lời.

- Trong cảnh nước mất nhà tan, các cuộc

Giáo viên: bổ sung, phân tích để học đấu tranh đều thất bại, bế tắc

sinh thấy được sự bế tắc của các - > Người sớm có tinh thần yêu nước và
phong trào yêu nước lúc bấy giờ

ý chí cứu nước.

Giáo viên: Vì sao Nguyễn Ái Quốc -> Người quyết định đi sang phương
quyết định sang Phương Tây tìm Tây tìm đường cứu nước.
đường cứu nước?

- Ngày 5/6/1911 Nguyễn Ái Quốc rời

Học sinh: Suy nghĩ, thảo luận trả lời

cảng Nhà Rồng ra đi tìm đường cứu

Nội dung giáo dục tư tưởng Hồ Chí nước.
Minh được tích hợp ở đây là: tinh
thần yêu nước, ý chí quyết tâm ra đi b. Buổi đầu hoạt động của Nguyễn Ái
7


tìm

đường

cứu

nước

cho

dân Quốc (1911- 1918)

tộc( thơng qua câu chuyện" Hai bàn - Từ năm 1911 - 1917: Người bôn ba
tay") của Người được hình thành ngay qua nhiều nước, làm nhiều nghề để
từ khi Người còn còn là học sinh.

sống, tiếp xúc với nhiều người. Người

Hoạt động 2: Làm việc cả lớp/ cá hiểu rõ ở đâu chủ nghĩa đế quốc cũng
nhân

tàn bạo, độc ác. Ở đâu người lao động

Giáo viên: Yêu cầu học sinh đọc sách cũng bị áp bức, bóc lột dã man (Người
giáo khoa kết hợp với sự hiểu biết của nhận rõ bạn – thù).
mình trả lời câu hỏi: Từ năm 1911- - Năm 1917: Nguyễn Ái Quốc trở lại
1918 em biết Nguyễn Tất Thành đã đi Pháp và tích cực hoạt động, sống và làm
những nước nào, làm những nghề gì?

việc trong phong trào cơng nhân Pháp,

Học sinh: Suy nghĩ và trả lời độc lập

tiếp nhận ảnh hưởng cách mạng tháng

Giáo viên kết hợp kiến thức liên mơn, Mười Nga, tư tưởng của Người có
vận dụng những câu thơ trong bài thơ những biến chuyển mạnh mẽ.
"Người đi tìm hình của nước" của Chế
Lan Viên để khắc sâu cho học sinh - Những hoạt động yêu nước của Người

thấy được những công việc gian khổ tuy chỉ là bước đầu, nhưng là cơ sở quan
mà Bác Hồ đã làm trong hành trình đi trọng để Người xác định con đường cứu
tìm đường cứu nước của mình

nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam.

Giáo viên: Bài học mà Người nhận
thấy trong những năm lao động gian
khổ đó là gì?
Học sinh: Trả lời độc lập
Giáo viên: Những hoạt động của
Nguyễn Ái Quốc trong những năm
1911- 1918 nhằm mục đích gì?
Học sinh: Suy nghĩ, thảo luận và trả
lời
Giáo viên kết luận: Những hoạt động
của Nguyễn Ái Quốc từ 1911- 1918
vừa nhằm tố cáo tội ác của thực dân
8


Pháp ở Việt Nam, vừa tìm tịi để xác
định con đường cứu nước đúng đắn
cho dân tộc.
Nội dung giáo dục tư tưởng Hồ Chí
Minh được tích hợp ở hoạt động học
tập này là: Thông qua bài học về
những năm tháng hoạt động của Bác,
bồi dưỡng cho học sinh ý chí và nghị
lực, tinh thần vượt qua khó khăn và

thử thách để đạt được khát vọng của
mình, các em càng biết ơn cơng lao to
lớn của Bác đã tìm ra con đường cứu
nước đúng đắn cho dân tộc để các em
có cuộc sống như ngày nay.
BÀI 12: PHONG TRÀO DÂN TỘC DÂN CHỦ Ở VIỆT NAM TỪ NĂM 1919
ĐẾN NĂM 1925 (SGK LỊCH SỬ 12 - CƠ BẢN)
Địa chỉ tích hợp: Mục II.3. Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc
Nội dung tích hợp: Những hoạt động yêu nước của Nguyễn Ái Quốc từ năm 19191925? Những hoạt động đó thể hiện điều gì?
Hiệu quả của việc tích hợp qua bài dạy: Xuất phát từ lịng u nước sâu sắc, chân
chính Nguyễn Ái Quốc đến với chủ nghĩa Mác –Lê-nin, tìm ra con đường cứu nước
đúng đắn, đã giải phóng cho dân tộc ta khỏi ách áp bức, bóc lột của thực dân, phong
kiến. Từ đó, liên hệ để học sinh thấy được nhiệm vụ của các em không chỉ là học tập,
mà còn phải biết cống hiến và hy sinh, nâng cao tinh thần cảnh giác trước mọi âm mưu
chia rẽ, xuyên tạc của kẻ thù.
Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học

Kiến thức cần đạt

sinh
Hoạt động 1: Làm việc cả lớp/cá 3. Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc:
nhân

- Cuối năm 1917, Nguyễn Tất Thành trở

Giáo viên: Trong thời gian ở Pháp lại Pháp, năm 1919 gia nhập Đảng xã hội
Nguyễn Tất Thành có những hoạt Pháp.
9

động gì nổi bật?

- 18/6/1919: tại Pháp Nguyễn Tất Thành

Học sinh: Trả lời độc lập

với tên gọi mới là Nguyễn Ái Quốc đã

Giáo viên: Bản yêu sách không gửi Bản yêu sách của nhân dân An Nam
được chấp nhận, Nguyễn Ái Quốc đến Hội nghị Vécxai, đòi các quyền tự
đã rút ra kết luận quan trọng gì?

do, dân chủ, bình đẳng cho dân tộc Việt

Học sinh: Trả lời độc lập

Nam.
g bản yêu sách không được chấp nhận
g "muốn được giải phóng, các dân tộc chỉ

Giáo viên: Sự kiện lịch sử nào giúp có thể trơng cậy vào lực lượng của bản
Nguyễn Ái Quốc tìm ra con đường thân mình".
cứu nước đúng đắn cho dân tộc - 7/1920: Người đọc bản Sơ thảo lần thứ
Việt Nam?
nhất những luận cương về vấn đề dân
Học sinh: Trả lời độc lập
tộc và thuộc địa của Lênin (báo Nhân
Giáo viên bổ sung, phân tích để đạo của Đảng Xã hội Pháp)
học sinh thấy được giây phút rất -> Người đã tìm ra con đường cứu nước

quan trọng trong cuộc đời hoạt đúng đắn cho dân tộc Việt Nam.
động của Bác Hồ, cũng chính là " Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc
giây phút quan trọng nhất đối với khơng có con đường nào khác là con
cách mạng Việt Nam: "Luận cương đường cách mạng vô sản"
của Lênin làm tôi rất cảm động,
phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết
bao!" Ngồi một mình trong phịng
Người sung sướng muốn phát khóc
lên Người nói một mình như đang
nói với toàn thể dân tộc “Hỡi đồng
bào bị đọa đày đau khổ đây là cái - 25/12/1920: Tham gia Đại hội lần thứ
cần thiết cho chúng ta, đây là con XIII của Đảng Xã hội Pháp (Tua) g
đường giải phóng cho chúng ta!"
Người bỏ phiếu tán thành gia nhập Quốc
Giáo viên: Cuối năm 1920, sự kiện tế cộng sản và thành lập Đảng cộng sản
lịch sử nào đã mở ra bước ngoặt Pháp. Nguyễn Ái Quốc trở thành Đảng
quan trọng trong cuộc đời hoạt viên cộng sản.
10


động của Nguyễn Ái Quốc?

- Năm 1921, cùng một số người khác

Học sinh: Suy nghĩ trả lời

sáng lập Hội Liên hiệp các dân tộc

Nội dung giáo dục tư tưởng Hồ thuộc địa ở Pari để tuyên truyền, tập
Chí Minh được tích hợp ở hoạt hợp lực lượng chống CNĐQ

động học tập này là: Thông qua - Người tham gia sáng lập Báo người
bài học về những năm tháng hoạt cùng khổ, viết bài cho báo Nhân đạo,
động của Bác, bồi dưỡng cho học Đời sống công nhân, đặc biệt biên soạn
sinh ý chí và nghị lực, tinh thần cuốn Bản án chế độ thực dân Pháp.
vượt qua khó khăn và thử thách để - Tháng 6 năm 1923, Nguyễn Ái Quốc đi
đạt được thành công, học sinh Liên Xô dự Hội nghị Quốc tế Nông dân
càng biết ơn công lao to lớn của (10-1923), Đại hội Quốc tế cộng sản lần
Bác , từ đó liên hệ giáo dục cho thứ V (1924).
các em tinh thần đấu tranh, ý thức - Ngày 11/11/1924, Nguyễn Ái Quốc đến
trách nhiệm đối với đất nước trong Quảng Châu (Trung Quốc) trực tiếp
giai đoạn hiện nay

tuyên truyền giáo dục lý luận, xây dựng
tổ chức cách mạng giải phóng dân tộc

Việt Nam.
BÀI 17: NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA TỪ SAU NGÀY 2/9/1945
ĐẾN TRƯỚC NGÀY 19/12/1946 (SGK LỊCH SỬ 12 - CƠ BẢN)
Địa chỉ tích hợp: Mục II.2. Giải quyết nạn đói
Mục III.2. Đấu tranh với quân Trung Hoa Dân quốc và bọn phản
cách mạng ở miền Bắc
Mục III.3. Hịa hỗn với Pháp nhằm đẩy quân Trung Hoa Dân Quốc
ra khỏi nước ta
Nội dung tích hợp: Dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí
Minh, nhân dân ta tiến hành đấu tranh chống giặc đói và giặc ngoại xâm.
Hiệu quả của việc tích hợp qua bài dạy: Bồi dưỡng lịng yêu nước, tinh thần cách
mạng, lòng tự hào dân tộc, trung thành và tin tưởng vào sự lãnh đạo tài tình của Đảng,
đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Lên án những hành động phá hoại, xâm lược của kẻ
thù, sự phản bội Tổ quốc của bọn phản cách mạng, nâng cao ý thức cảnh giác, sức mạnh
đoàn kết trong lao động, xây dựng đất nước và trong đấu tranh bảo vệ Tổ quốc.

11


Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Kiến thức cần đạt
Hoạt động 1: Làm việc cả lớp/cá II. Bước đầu xây dựng chính quyền
nhân

cách mạng, giải quyết nạn đói, nạn
dốt và khó khăn về tài chính.

Giáo viên: Chính phủ ta đứng đầu là 2. Giải quyết nạn đói
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có những - Biện pháp
biện pháp gì trong việc giải quyết nạn + Phát động phong trào “nhường
đói?

cơm sẻ áo”, hũ gạo cứu đói...

Học sinh: Trả lời độc lập

+ Tăng gia sản xuất.
+ Giảm tô 25%, tạm cấp ruộng đất.

Giáo viên: khai thác bức ảnh hình 45 - Kết quả: sản xuất nông nghiệp được
sách giáo khoa: Nhân dân Nam Bộ cứu phục hồi, nạn đói bị đẩy lùi
giúp đồng bào bị đói ở Bắc Bộ
(10/1945)
Giáo viên: Bức ảnh thể hiện điều gì?
Thể hiện tinh thần tương thân tương ái

của người Việt, sẵn sàng nhường cơm
sẻ áo, lá lành đùm lá rách, tinh thần
đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau. Thể hiện
lòng nhân ái của con người, truyền
thống tốt đẹp mà Đảng ta triệt để phát
huy.
Nội dung giáo dục tư tưởng Hồ Chí
Minh được tích hợp ở hoạt động học
tập này là: từ hình ảnh vị Chủ tịch
nước làm gương

một tuần nhịn ăn

một bữa để quyên góp gạo, giải quyết
nạn đói, đã bồi dưỡng cho học sinh
niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng,
12


giáo dục cho các em về sự cần, kiệm,
liêm, chính, nói đi đơi với làm. Tư
tưởng đạo đức của Người là tấm
gương của mọt con người giàu lòng
nhân ái, sống trong sạch, không một III. Đấu tranh chống ngoại xâm và
chút riêng tư, hết mực vì nước, vì dân.

nội phản, bảo vệ chính quyền cách

Giáo dục học sinh: biết trân trọng sức mạng
lao động và thành quả lao động; sử 2. Đấu tranh với quân Trung Hoa

dụng của công một cách hợp lí, đúng Dân quốc và bọn phản cách mạng ở
đắn; chống lối sống thực dụng, chỉ miền Bắc
biết lợi cho bản thân mình; biết hy - Chủ trương của Đảng, Chính phủ,
sinh vì người khác, khơng tư thù cá Hồ Chí Minh là tạm thời hịa hỗn,
nhân; kiên trì, bền bỉ, tích cực học tập tránh xung đột vũ trang với quân
và lao động để góp phần vào sự Trung Hoa Dân quốc, tránh 1 lúc
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc.
Hoạt động 2:

phải đối phó với nhiều kẻ thù.

Làm việc cả lớp/cá - Biện pháp đối phó

nhân

+ Nhân nhượng cho chúng một số yêu

Giáo viên: hướng dẫn học sinh tìm sách về kinh tế, chính trị: nhận tiêu
hiều nội dung hai bản hoà ước trên.

tiền “ Quan kim”, “Quốc tệ”, cung

Giáo viên: Tại sao ta lại kí với Pháp cấp 1 phần lương thực cho chúng ,
Hiệp định Sơ bộ và Tạm ước?

nhường cho các đảng Việt Quốc, Việt

Học sinh: trả lời độc lập

Cách 70 ghế trong Quốc hội không

Hoạt động 3: Cả lớp, cá nhân

qua bầu cử, 4 ghế bộ trưởng, 1 ghế

- Giáo viên: Tại sao ta lại chủ trương Phó Chủ tịch nước cho Nguyễn Hải
tạm thời hịa hỗn với qn Tưởng ?

Thần.

+ Lúc này, ta đang phải chống Pháp ở + Kiên quyết vạch trần âm mưu và
Nam Bộ, đất nước lại đang đứng trước hành động chia rẽ, phá hoại của bọn
tình thế hiểm nghèo. Vì vậy, phải tránh phản động tay sai
xung đột vũ trang cùng một lúc với + Những kẻ có đủ tội chứng thì trừng
nhiều kẻ thù.

trị theo pháp luật.

Giáo viên: Em có nhận xét gì về những - Ý nghĩa:
13


biện pháp đối phó của ta? Những biện + Hạn chế thấp nhất các hoạt động
pháp đó có ý nghĩa gì?

chống phá của Tưởng.

Nội dung tư tưởng đạo đức Hồ Chí + Làm thất bại âm mưu lật đổ chính
Minh được giáo dục cho học sinh là: quyền cách mạng của chúng.
những sách lược khơn khéo, mềm dẻo 3. Hịa hoãn với Pháp nhằm đẩy quân

đúng đắn, phù hợp của Đảng, Chính Trung Hoa Dân quốc ra khỏi nước ta
phủ, Hồ Chủ tịch....Bài học rút ra cho - Ngày 6/3/1946, ta kí với Pháp Hiệp
các em là: trong mọi hồn cảnh, hãy định Sơ bộ.
bình tĩnh, sáng suốt để tìm ra cách - Ngày 14/9/1946, ta kí Tạm ước, tiếp
giải quyết khôn khéo nhất, hiệu quả tục nhân nhượng thêm cho Pháp một
nhất, đảm bảo cho quyền lợi của Đất số quyền lợi.
nước, của dân tộc.

- Ý nghĩa:
+ Ta tránh được cuộc chiến đấu với
nhiều kẻ thù cùng một lúc
+ Đẩy được quân Trung Hoa Dân
Quốc về nước
+ Pháp phải thừa nhận Việt Nam là
một quốc gia tự do

Giáo viên: Việc kí với Pháp Hiệp định + Ta có thêm thời gian hồ bình để
Sơ bộ và Tạm ước có ý nghĩa to lớn xây dựng. củng cố lực lượng
như thế nào?
Học sinh: Suy nghĩ trả lời
Giáo viên phân tích để học sinh thấy
được: Việc kí hai bản hồ ước trên là
một quyết định cực kì sáng suốt của
Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí
Minh.
Nội dung tư tưởng đạo đức Hồ Chí
Minh được giáo dục cho học sinh là:
tinh thần yêu nước, những sách lược
khôn khéo mềm dẻo của Hồ Chí Minh
14

trong việc đối phó với thù trong giặc
ngồi, kí các hoà ước với Pháp nhưng
vẫn giữ vững được độc lập dân tộc,
“dĩ bất biến, ứng vạn biến”.
Từ đó liên hệ cho học sinh trong thời
đại ngày nay trong quan hệ với các
nước lớn trên thế giới cần phải ln
có tinh thần cảnh giác, dựa trên
nguyên tắc độc lập, chủ quyền và toàn
vẹn lãnh thổ của quốc gia, dân tộc.
Nhất thiết phải khôn khéo, mềm dẻo về
sách lược, cứng rắn về nguyên tắc.
7.2. Kết quả đạt được
7.2.1. Về kiến thức
Trên đây là một số bài soạn mà tôi đã áp dụng có hiệu quả tư tưởng đạo đức Hồ
Chí Minh nhằm giáo dục học sinh, bồi dưỡng lòng yêu nước và nâng cao ý thức bảo vệ
chủ quyền Tổ quốc. Qua một năm học thực hiện chủ đề tích hợp này, tơi nhận thấy có
những kết quả tích cực từ phía học sinh, học sinh hứng thú học tập, hứng thú tìm hiểu
thêm về cuộc đời hoạt động gian khổ, những phẩm chất đạo đức cao đẹp của Bác, trong
đó nổi bật sáng ngời là tinh thần yêu nước nồng nàn, sâu sắc. Cuối năm học tôi yêu cầu
học sinh làm bài thu hoạch mẫu về những hiểu biết của em về cuộc đời hoạt động và
những nội dung tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh ở khối lớp 12, kết quả thu được khá tốt:

TT

Lớp

Sĩ số

1
2
3
4
5
6
7
8

12A1
12A2
12A3
12A5
12A10
11A1
11A2
11A5

40
33
40
29
40
42
43
37

Hiểu và vận dụng tôt
Hiểu và vận dụng cơ bản

Số lượng
Tỉ lệ (%)
Số lượng
Tỉ lệ (%)
34
85
6
15
20
61
13
39
32
80
8
20
18
62
11
38
33
83
7
17
35
83
8
17
35
81

8
19
25
68
12
32
15


7.2.2. Về thực hành, làm theo tư tưởng của Bác
Học sinh khơng những kính u Bác, ghi nhớ cơng ơn to lớn của Người mà còn
phải ra sức học tập, rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức làm theo lời Bác dạy.
Nhà trường được xây dựng gần trên quê hương Đất Tổ Vua Hùng. Nơi đây cũng
có nhiều di tích lịch sử quan trọng, gắn với Người, như Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ
Chí Thị trấn Lâm Thao, Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở xã Chu Hóa (nay
thuộc Việt trì, Phú Thọ). Và chắc rằng trong mỗi chúng ta còn nhớ: ngày 18/9/1954, trên
đường về tiếp quản Thủ đô, tại Đền Giếng thuộc Đền Hùng, Phú Thọ, Bác Hồ đã nói
chuyện với các bộ, chiến sĩ Đại đoàn quân Tiên Phong. Bác căn dặn: "Các vua Hùng đã
có cơng dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữu lấy nước!". Nhằm giáo dục tinh
thần uống nước nhớ nguồn và cụ thể hoá việc giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
trong việc bồi dưỡng lịng yêu nước cho học sinh, trường THPT Nguyễn Viết Xuân đã
tổ chức cho học sinh tham gia dâng hương Di tích lịch sử Đền Hùng, quét dọn vệ sinh
và thắp hương khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh. Có thể nói đây là một việc làm
có ý nghĩa thiết thực và hiệu quả nhất không những giúp học sinh đoàn kết, khắc sâu
hơn về kiến thức lịch sử mà còn giáo dục tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, biết
ơn người có cơng, ý thức giữ gìn và bảo vệ những di tích lịch sử, văn hố dân tộc.
Tôi vẫn luôn nhắn nhủ các em học sinh rằng: trong bất cứ hoàn cảnh nào các em
vẫn phải giữ cho mình tâm sáng, noi gương Bác Hồ vĩ đại. Như Bác đã từng nói:
"Người có tài mà khơng có đức là người vơ dụng, có đức mà khơng có tài thì làm việc
gì cũng khó". Nghệ sĩ ưu tú Đức Trung đã từng nói: "Mong sao trong thời đại mới hôm

nay, Tư tưởng đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn là ngọn đèn soi sáng cho thế hệ
trẻ...". Thế nên chúng ta hãy sống theo lí tưởng của Người, "Yêu Bác lòng ta trong sáng
hơn" (Bài thơ "Bác ơi" - Tố Hữu).
8. Thông tin cần bảo mật: Khơng có
9. Điều kiện cần có để thực hiện sáng kiến
Một là, trong giảng dạy, người giáo viên phải linh hoạt, chọn lọc cẩn thận những
nội dung có liên quan đến tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
Hai là, tôi nhận thấy phương pháp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh có
hiệu quả nhất chính là "học phải đi đôi với hành", tự nguyện, tự giác tránh việc áp đặt,
giáo điều cho học sinh.
16


Ba là, Tổ chức có hiệu quả các hoạt động ngoại khóa về giáo dục tư tưởng đạo
đức Hồ Chí Minh.
Bốn là, Nhà trường và các cơ quan, tổ chức hữu quan cần tạo điều kiện giúp đỡ
giáo viên và học sinh khai thác, tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh phục vụ công tác giảng
dạy và học tập.
10. Đánh giá lợi ích đạt được của sáng kiến
Việc tích hợp kiến thức về cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong
dạy học Lịch sử có nội dung rất phong phú, trong sáng kiến kinh nghiệm của mình tơi
nhấn mạnh đến nội dung bồi dưỡng cho học sinh tình u q hương đất nước, từ đó
giúp các em nâng cao ý thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ Tổ quốc trong giai đoạn hiện
nay. Bởi vì trong suốt cả cuộc đời đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, Chủ tịch
Hồ Chí Minh ln ln đặt lợi ích của dân tộc lên trên hết, lúc nào cũng vì mục tiêu cao
cả nhất là độc lập thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc. Bác Hồ của chúng ta là như
thế, Người luôn lấy dân làm gốc, sẵn sàng nhịn ăn, nhịn đói vì dân, lo dân rét, lo dân
đói, đồng cam cộng khổ cùng nhân dân. Bác Hồ của chúng ta giản dị vô cùng và cũng
thật vĩ đại vô cùng. Trước khi từ giã cõi đời, Người vẫn giành tình yêu bao la cho dân,
từ cụ già, đến các cháu thiếu niên nhi đồng... Người chỉ có mong ước sơng Việt Nam sẽ

thu về một mối.
Qua đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình tơi đã thể hiện những gì mình đã học
tập và ứng dụng vào thực tiễn giảng dạy. Sau một năm học tích cực lồng ghép, liên hệ
vừa bằng những kiến thức khoa học vừa bằng những hành động làm theo cụ thể, bằng
tình cảm kính u dành cho Người, tơi đã không những giúp cho học sinh mà ngay cả
bản thân mình cũng được bổ sung những kiến thức cuộc đời, sự nghiệp và những tư
tưởng quý báu của Bác về tình yêu con người, tình yêu nước, ra sức học tập, phấn đấu,
rèn luyện để góp sức mình giúp đất nước "sánh ngang với các cường quốc năm châu".
11. Danh sách các cá nhân, tập thể tham gia ứng dụng sáng kiến
TT

Lớp

Sĩ số

1
2
3
4
5

12A1
12A2
12A3
12A5
12A10

40
33
40

29
40

Hiểu và vận dụng tôt
Hiểu và vận dụng cơ bản
Số lượng
Tỉ lệ (%)
Số lượng
Tỉ lệ (%)
34
85
6
15
20
61
13
39
32
80
8
20
18
62
11
38
33
83
7
17
17

6
7
8

11A1
11A2
11A5

42
43
37

35
35
25

83
81
68

8
8
12

17
19
32

Vĩnh Tường, ngày 31 .tháng1
năm 2019

Vĩnh Tường ngày 31 tháng 1
năm 2019

Vĩnh Tường., ngày 22 tháng 1
năm 2019

Hiệu trưởng

Chủ tịch Hội đồng sáng
kiến cấp cơ sở

Tác giả sáng kiến

(Ký tên, đóng dấu)

(Ký, ghi rõ họ tên)

(Ký tên, đóng dấu)

Phạm Thị Phương

18


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bộ sách: "Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống".

(NXB Giáo dục)
2. Bài tập Lịch sử 11 (chương trình chuẩn)
3. Bài tập Lịch sử 12 (chương trình chuẩn)
4. Chỉ thị năm học 2017 - 2018. (Bộ GD & ĐT)
5. Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Lịch sử.
(Tái bản lần thứ nhất. NXB Giáo dục - 2010).
6. Kế hoạch năm học 2018 -2019.
(Trường THPT Nguyễn Viết Xuân ).
7. Kế hoạch giảng dạy Lịch Sử 2018 -2019.
(Tổ Văn - Sử, trường THPT Nguyễn Viết Xuân).
8. Luật Giáo Dục.
9. Phương pháp dạy học Lịch sử. (NXB Giáo dục. Phan Ngọc Liên - chủ biên)
10. Sách giáo khoa Lịch sử 11 (chương trình chuẩn).
11. Sách giáo khoa Lịch sử 12 (chương trình chuẩn).
12. Tài liệu tập huấn về Dạy tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh cho học sinh THPT.
(Sở GD & ĐT Tỉnh Phú Thọ)
13. Sách giáo viên Lịch sử 11 (chương trình chuẩn).
14. Sách giáo viên Lịch sử 12 (chương trình chuẩn).

19


20