Phương pháp dạy tích cực trong phân môn Thường thức mĩ thuật ở trường

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGHỆ THUẬT TRUNG ƯƠNG

NGU ỄN THỊ CHU ỀN

PHƯƠNG PHÁP DẠ HỌC TÍCH CỰC
TRONG PHÂN MƠN THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TÂN TRUNG,
HU ỆN TÂN ÊN, TỈNH BẮC GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: L

u n và Ph

ng ph p

y họ

n

thu t

M số:

NGƯỜI HƯ NG D N

HOA HỌC:

TS QUÁCH THỊ NGỌC AN

Hà N i,

7


LỜI CAM ĐOAN
T i xin

m o n luận v n Th

s L luận v PPDH

m n MT:

“PPDH tí h ự trong phân m n TTMT ở trƣờng THCS Tân Trung,
huyện Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng” l

ng trình tổng hợp tƣ liệu v nghiên

ứu ủ riêng t i. Cá số liệu, kết quả nêu trong luận v n l trung thự .
M t số th ng tin liên qu n, số liệu v trí h dẫn ều ƣợ ghi rõ t i phần
t i liệu th m khảo v phụ lụ trong luận v n.
Hà Nội, ngày 27 tháng 9 năm 2017
T

giả u n văn
Đ k

Nguyễn Thị Chuyền

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL

: Cán

DH

: D y họ

quản lí

GD&ĐT : Giáo dụ v Đ o t o
GV

: Giáo viên

HS

: Họ sinh

MT

: M thuật

Nxb

: Nh xuất ản

PPDH

: Phƣơng pháp d y họ

QTDH

: Quá trình d y họ

TTMT

: Thƣờng thứ m thuật

THCS

: Trung họ

ơ sở


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
1. Lí do họn ề t i ................................................................................................. 1
2. Lị h sử nghiên ứu ............................................................................................. 3
3. Mụ

í h v nhiệm vụ nghiên ứu ..................................................................... 8

4. Đối tƣợng v ph m vi nghiên ứu ...................................................................... 8
5. Phƣơng pháp nghiên ứu .................................................................................... 9
6. Những óng góp ủ luận v n ......................................................................... 10

7. Bố ụ

ủ luận v n ......................................................................................... 11

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI........................... 12
1.1. Cơ sở lí luận về phƣơng pháp d y họ tí h ự trong phân m n Thƣờng
thứ M thuật ở á trƣờng Trung họ

ơ sở ........................................................ 12

1.1.1. M t số khái niệm ơ ản ............................................................................ 12
1.1.2. Mụ tiêu, n i dung, ấu trú M n M thuật v phân m n Thƣởng thứ
M thuật trong trƣờng Trung họ
1.1.3. Đặ

ơ sở ................................................................ 18

iểm tâm - sinh lí ủ họ sinh Trung họ

ơ sở ................................ 23

1.1.4. Sử dụng phƣơng pháp d y họ tí h ự trong phân m n Thƣờng thứ
M thuật ở trƣờng Trung họ

ơ sở ...................................................................... 27

1.1.5. Cá yếu tố ảnh hƣởng ến quá trình sử dụng phƣơng pháp d y họ tí h
ự trong phân m n Thƣờng thứ m thuật ở trƣờng trung họ

ơ sở ................ 38

1.2. Thự tr ng sử dụng phƣơng pháp d y họ họ tí h ự trong phân m n
Thƣờng thứ M thuật ở trƣờng Trung họ

ơ sở Tân Trung, huyện Tân Yên,

tỉnh Bắ Gi ng ...................................................................................................... 39
1.2.1. Khái quát về ị

n nghiên ứu ................................................................ 39

1.2.2. Khái quát về quá trình khảo sát thự tr ng ................................................ 41
1.2.3. Kết quả khảo sát ......................................................................................... 43


Chƣơng 2: BIỆN PHÁP SỬ DỤNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH
CỰC TRONG PHÂN MƠN THƢỜNG THỨC MĨ THUẬT Ở TRƢỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ TÂN TRUNG, HUYỆN TÂN YÊN, TỈNH BẮC
GIANG ................................................................................................................. 61
2.1. Nguyên tắ

ề xuất iện pháp ....................................................................... 61

2.1.1. Đảm ảo thự hiện mụ tiêu phân m n Thƣờng thứ M thuật trong
hƣơng trình m thuật ở trƣờng Trung họ

ơ sở ................................................ 61

2.1.2. Kh i thá ƣu iểm ủ phƣơng pháp d y họ truyền thống; vận dụng
linh ho t á phƣơng pháp d y họ tí h ự ........................................................ 61

2.1.3. Đảm ảo tính ồng

, hệ thống ................................................................ 62

2.1.4. Đảm ảo tính hiệu quả ................................................................................. 62
2.2. Cá

iện pháp sử dụng phƣơng pháp d y họ tí h ự trong phân m n

Thƣờng thứ m thuật ở trƣờng Trung họ

ơ sở Tân Trung, huyện Tân Yên,

tỉnh Bắ Gi ng ...................................................................................................... 63
2.2.1. Nâng

o nhận thứ

ho

i ngũ án

quản lí, giáo viên về tầm qu n

trọng ủ việ sử dụng phƣơng pháp d y họ tí h ự trong phân m n
Thƣờng thứ m thuật ở trƣờng Trung họ

ơ sở ................................................. 63

2.2.2. Bồi dƣỡng phát triển n ng lự d y họ

trƣờng Trung họ

ho

i ngũ giáo viên M thuật

ơ sở ........................................................................................ 65

2.2.3. Phát huy tính tí h ự họ tập ủ họ sinh trong quá trình d y họ
phân m n Thƣờng thứ m thuật ở trƣờng Trung họ
2.2.4. Lự

ơ sở ................................ 66

họn á phƣơng pháp d y họ tí h ự phù hợp với mụ tiêu, n i

dung d y họ v

ặ

iểm ủ họ sinh ............................................................... 69

2.2.5. Sử dụng phối hợp á phƣơng pháp d y họ tí h ự trong q trình
d y họ phân m n Thƣờng thứ m thuật ở trƣờng Trung họ

ơ sở .................. 71

2.2.6. Thự hiện kiểm tr - ánh giá kết quả sử dụng á phƣơng pháp d y
họ tí h ự trong phân m n Thƣờng thứ m thuật m t á h thƣờng xuyên ..... 73
2.3. Mối qu n hệ giữ

á

iện pháp ................................................................... 74


2.4. Khảo sát về tính ần thiết v tính khả thi ủ

á

iện pháp sử dụng

phƣơng pháp d y họ tí h ự trong phân m n Thƣờng thứ m thuật ơ
trƣờng Trung họ

ơ sở Tân Trung, huyện Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng ................. 75

2.4.1. Khái quát về quá trình khảo sát .................................................................. 75
2.4.2. Kết quả khảo sát ......................................................................................... 77
2.5. Thự nghiệm sƣ ph m ................................................................................... 83
2.5.1. Khái quát hung về quá trình thự nghiệm ................................................ 83
2.5.2. Kết quả thự nghiệm .................................................................................. 84
KẾT LUẬN .......................................................................................................... 89
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 92
DANH MỤC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CƠNG BỐ CỦA TÁC GIẢ ............... 95
PHỤ LỤC ............................................................................................................. 96


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1. Nhận thứ

ủ CBQL,GV về

ngh

ủ phân m n TTMT ở

trƣờng THCS ....................................................................................... 44
Bảng 1.2.Đánh giá ủ HS về v i trò ủ phân m n TTMT .......................... 45
Bảng 1.3. Nhận thứ

ủ CBQL,GV về á PPDH tí h ự ......................... 46

Bảng 1.4. Nhận thứ

ủ CBQL,GV về sự ần thiết ủ việ sử dụng á

PPDH tí h ự trong QTDH phân m n TTMT .................................. 47
Bảng 1.5. Đánh giá ủ CBQL,GV về khả n ng vận dụng ủ PPDH tí h
ự trong q trình d y họ phân m n TTMT.................................... 49
Bảng 1.6. Đánh giá ủ CBQL,GV về mứ

sử dụng á PPDH tí h ự

trong QTDH phân m n TTMT ........................................................... 50
Bảng 1.7. Đánh giá ủ CBQL,GV về hiệu quả sử dụng á PPDH tí h ự
trong QTDH phân m n TTMT ở trƣờng THCS ................................. 52
Bảng 1.8. Đánh giá ủ HS về á h truyền

t kiến thứ

ủ giáo viên

trong QTDH phân m n TTMT ........................................................... 54
Bảng 1.9 Đánh giá ủ CBQL,GV v họ sinh về mứ

hứng thú ủ HS

trong quá trình họ tập phân m n TTMT ........................................... 55
Bảng 1.10. Cá yếu tố ảnh hƣởng ến ho t

ng sử dụng á PPDH tí h

ự trong QTDH phân m n TTMT .................................................... 57
Bảng 2.2. Tính ần thiết ủ

á

iện pháp sử dụng PPDH tí h ự trong

phân m n TTMT ở trƣờng THCS Tân Trung, huyện Tân Yên, 7tỉnh
Bắ Gi ng ............................................................................................ 78
Bảng 2.3. Tính khả thi ủ

á

iện pháp sử dụng PPDH tí h ự trong

phân m n TTMT ở trƣờng THCS Tân Trung, huyện Tân Yên, tỉnh
Bắ Gi ng ............................................................................................ 81

Bảng 2.4. Kết quả khảo sát ầu v o ủ

á lớp TN v ĐC ........................... 84

Bảng 2.5. Xếp lo i kết quả ầu v o ủ

á lớp TN v

á lớp ĐC ............... 85

Bảng 2.6. Kết quả ánh giá ầu r

ủ

á lớp TN v ĐC ............................. 85

Bảng 2.7. Xếp lo i kết quả ầu r

ủ

á lớp TN v ĐC .............................. 86

Bảng 2.8. Hứng thú ủ họ sinh trong quá trình họ tập phân m n TTMT . 86
Bảng 2.9. Mứ

hiểu

i s u quá trình họ tập ủ HS ............................... 87

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu ồ 1.1. Nhận thứ

ủ CBQL,GV về

ngh

ủ phân m n TTMT

ở trƣờng THCS ................................................................... 44
Biểu ồ 1.2.Đánh giá ủ HS về v i trò ủ phân m n TTMT.................. 46
Biểu ồ1.4. Đánh giá ủ HS về á h truyền

t kiến thứ

ủ giáo viên

trong QTDH phân m n TTMT ............................................ 55
Biểu ồ1.5. Cá yếu tố ảnh hƣởng ến ho t

ng sử dụng á PPDH

tí h ự trong QTDH phân m n TTMT ............................... 58
Biểu ồ 2.1. Đánh giá về tính ần thiết ủ

á

iện pháp sử dụng á

PPDH tí h ự trong DH phân m n TTMT ở trƣờng THCS

Tân Trung, Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng .................................. 80
Biểu ồ 2.2. Đánh giá về tính khả thi ủ

á

iện pháp sử dụng á

PPDH tí h ự trong DH phân m n TTMT ở trƣờng THCS
Tân Trung, Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng .................................. 83


1

MỞ ĐẦU
1. Lí o họn đề tài
Nhiều quố gi trên thế giới ã

t ƣợ những th nh tựu to lớn trong

quá trình phát triển nhờ sớm oi trọng v i trò ủ giáo dụ v

o t o với

qu n iểm oi Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu, h y phƣơng hâm
Thắng trong cuộc đua về giáo dục sẽ thắng trong cuộc đua về phát triển kinh
tế. Giáo dụ v Đ o t o (GD&ĐT) ó v i trò l nền tảng,

ng lự thú

ẩy

sự phát triển kinh tế - xã h i.
Với vị trí v v i trị qu n trọng, giáo dụ lu n phải th y ổi v l m mới
mình ể áp ứng ƣợ những yêu ầu ủ xã h i. Nghị quyết Đ i h i

i iểu

lần thứ XII ủ Đảng C ng sản Việt N m ã nêu rõ: “GD&ĐT cần tập trung vào
việc phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao”.
Để l m ƣợ
giáo dụ –

iều n y, giáo dụ

ần phải ó sự ổi mới

n ản v to n diện

o t o trong ó ó ổi mới phƣơng pháp d y họ

(PPDH) theo

hƣớng phát huy tính tí h ự họ tập ủ ngƣời họ .
Trong m t thời gi n d i, giáo viên
truyền thụ tri thứ

ƣợ tr ng ị phƣơng pháp ể

ho họ sinh theo qu n hệ m t hiều: Thầy truyền

tiếp nhận. Kết quả l HS họ tập m t á h thụ

ng, thiếu tính

t o trong q trình họ tập. Theo qu n iểm giáo dụ hiện

t, trò

lập sáng

i, d y họ l m t

quá trình tƣơng tá (GV – HS, HS – HS, HS - GV …), trong ó, “Họ sinh”
l m t trung tâm, l
ho t
hỉ

ối tƣợng ủ ho t

ng “họ ” – ƣợ
o, th ng qu

kh ng phải thụ

ng “d y”, ồng thời l

uốn hút v o á ho t

hủ thể ủ

ng họ tập do GV tổ hứ v

ó tự lự khám phá những iều mình hƣ rõ, hƣ
ng tiếp thu những tri thứ

ã ƣợ GV sắp ặt. Để

ó hứ
t ƣợ

iều ấy, trong quá trình d y họ , ngƣời thầy ần phải khơi dậy ở á em tính
h m hiểu iết, d y á em iết suy ngh v h nh
ổi mới PPDH theo hƣớng tí h ự

ể họ sinh hủ

ng tí h ự . Vì thế, việ
ng, tí h ự , sáng t o

trong họ tập l m t vấn ề ần thiết v kh ng thể thiếu. Bởi, khi ổi mới


2

PPDH theo hƣớng phát huy tính tí h ự họ tập ủ HS thì húng t mới góp
phần khắ phụ những iểu hiện trì trệ nghiêm trọng trong giáo dụ hiện n y,
góp phần qu n trọng nâng

o hất lƣợng giáo dụ v

ƣợ v o “sân hơi” quố tế trong việ nâng

o t o v th m gi

o hất lƣợng giáo dụ v tiếp

ận phƣơng pháp giáo dụ mới theo qu n iểm giáo dụ hiện
Ở á trƣờng Trung họ

i.

ơ sở (THCS), M thuật l m n họ

trong hƣơng trình v kế ho h d y họ

ủ

hính thứ

á nh trƣờng. Nó

lập v

ình

ẳng với á m n họ khá . M n họ n y hiếm vị trí khá qu n trọng trong
ho t
dụ

ng d y họ ở trƣờng trung họ

ơ sở. Đây l m n họ

ó nhiệm vụ giáo

ho họ sinh thị hiếu thẩm m – m t trong những yếu tố ần thiết giúp á

em hình th nh v phát triển m t nhân á h to n diện ể trở th nh những on
ngƣời ủ thời

i mới. Th ng qu

hình tƣợng, tính sáng t o ủ
ẹp v hơn thế nữ l t o r

ó, n ng lự qu n sát, khả n ng tƣ dung

á em ƣợ phát triển. Cá em iết ảm nhận ái
ái ẹp kh ng hỉ ho ản thân m

òn ho mọi

ngƣời xung qu nh. D y v họ m thuật ở THCS kh ng nhằm

o t o họ s

h y ngƣời l m nghệ thuật m nhằm giáo dục thị hiếu thẩm m cho học sinh.
Chủ yếu t o iều kiện cho học sinh tiếp xú l m quen v thƣờng thứ
tập t o r

ái ẹp,

ái ẹp vận dụng ái ẹp v o trong u c sống hằng ng y.

Phân m n Thƣờng thứ M thuật (TTMT) l m t phân m n h y nhằm
trang bị, cung cấp ho á em m t số hiểu biết về nghệ thuật t o hình th ng
qua m t số kiến thứ sơ lƣợc lịch sử m thuật Việt N m v thế giới. Qu

ó

góp phần hình th nh ở học sinh khả n ng ảm thụ ái ẹp trong nghệ thuật t o
hình ƣợc thể hiện qu

ƣờng nét, hình mảng, hình khối, ậm nh t, kh ng

gi n ánh sáng, m u sắc, bố cụ . Cá em ƣợ l m quen với m t số tá giả tá
phẩm nổi tiếng từ ó thấy ƣợ giá trị nghệ thuật trong á tá phẩm v khả
n ng sáng t o củ tá giả. Bên

nh hiểu biết về t o hình truyền thống học

sinh ịn ƣợc mở r ng tầm nhìn r thế giới, á em ƣợ l m quen với á
tá phẩm kiệt tá

ủ

á d nh ho thế giới qu

á thời kì lịch sử. Đối với

3

học sinh khối 8,9 á em ã ƣợc l m quen với phân m n n y từ lớp 6,7 nên
phần n o ũng dễ d ng tiếp thu hơn, á em ó thể tìm hiểu, sƣu tầm tƣ liệu
trên sá h áo, t p hí v Internet ể phục vụ cho việc học tập. Từ ó, á em
ng nhận thứ rõ hơn tầm quan trọng củ thƣờng thứ m thuật ối với cu c
sống v phục vụ á phân m n khá .
Trƣờng THCS Tân Trung l m t trƣờng miền núi ủ huyện Tân Yên,
tỉnh Bắ Gi ng . Trong những n m qu , trƣờng ã ó sự huyển iến dần về
việ sử dụng những phƣơng pháp d y họ theo hƣớng phát huy tính tí h tí h
ự họ tập ủ họ sinh trong m n m thuật. Tuy nhiên, sự huyển iến hƣ
m ng l i hiệu quả rõ rệt, phần n o vẫn hƣ
o việ nâng

áp ứng ƣợ yêu ầu ng y

ng

o hất lƣợng kết quả họ tập ủ trƣờng nhất l với phân m n

TTMT. Xuất phát từ ơ sở l luận v thự tiễn nêu trên húng t i họn ề t i
nghiên ứu: “Phương pháp dạy tích cực trong phân mơn Thường thức mĩ
thuật ở trường THCS Tân Trung, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang” ể tiến
h nh nghiên ứu.
2. Lị h sử nghiên ứu
2.1. Trên th gi i
Nền giáo dụ phƣơng Tây ổ

i ó nh triết họ , ngƣời thầy v

i ủ

Hy L p – So r t (469 – 390 TCN) ã từng d y họ trị ủ mình ằng á h
lu n ặt r

âu h i gợi mở nhằm giúp ngƣời họ dần phát hiện r

phƣơng hâm: “Sự tự nhận thứ , nhận thứ

hân l , với

hính mình” 17; 29 nhằm mụ

í h phát hiện r “ hân l ” ằng á h ặt âu h i gợi mở ho ngƣời nghe dần
tự tìm r kết luận.
Đến thời Phụ Hƣng ó nhiều nh giáo dụ tiến
tƣ tƣởng qu n tâm ến họ sinh v

hú

ã nêu lên những

phát huy tính tí h ự ,

lập ủ

họ sinh nhƣ:
Mont igne (1533 – 1592), nh qu t
giảng d y ằng ho t

ngƣời Pháp, ng hủ trƣơng

ng, ằng qu n sát trự tiếp h ng ng y, ho tr

i du


4

lị h. Muốn giảng d y tốt, ngƣời thầy phải tìm hiểu họ sinh, lắng nghe họ
sinh “Phải ể ho họ sinh h y trƣớ khi nhận xét” hứ kh ng nên ắt tr
phải nhắm mắt theo những nhận ịnh hủ qu n ủ thầy. Ông ã ề r phƣơng
pháp giáo dụ “họ qu h nh”. Ông ho rằng: “Muốn
tốt nhất, kiến hiểu nhất l

t ƣợ mụ tiêu n y,

ắt họ trò liên thự h nh ể họ , họ qu h nh.

Vậy vấn ề kh ng phải l giảng d y m t á h giáo iều, thầy nói liên tụ ,
th o th o ất tuyệt. Trái l i, hủ yếu ằng ho t

ng, vận dụng khả n ng xem

ốn ủ mình 31; 152 -153].
J.A.Komensky (1592 – 1670) ng tổ ủ ng nh sƣ ph m ận

i òi h i

ngƣời thầy phải l m thế n o ho họ sinh thí h thú họ tập từ ó ố gắng n
lự

ản thân ể nắm lấy tri thứ , ng ã ƣ r

í quyết về PPDH: “Bí quyết

ủ giáo dụ l r n luyện ho á em m t tâm hồn dễ d ng, tí h ự , tự do,
ng n ản ƣợ

á

những iều m

iều m

á em muốn l m, ngƣợ l i ẩy ƣợ

á em l m

húng kh ng muốn l m” v “ hủ yếu d y á em tinh thần

lập trong qu n sát, trong

m tho i v trong việ vận dụng v o thự tiến –

qu việ l m hứ kh ng phải qu lời giảng” . 31;226]
J.J.Rousseau (1712 – 1778) thiên t i l luận ủ Pháp thời kỳ kh i sáng,
kị h liệt phê phán nh trƣờng ƣơng thời l m dụng lời nói, ng oi trọng sự
phát triển tự nhiên, tự do, oi trọng tự giáo dụ

á tính ủ tr . Ơng ho rằng muốn giáo dụ
ng tiếp ận ối tƣợng với ho t
d y

ủ tr , phản ối việ

h n ép

on ngƣời tốt phải ằng ho t

ng, với thự tế. Ông nhận xét, á h giảng

ho sẽ t o nên những on ngƣời

ho , ừng ho tr em kho họ m

phải ể nó tự tìm tịi r kho họ . Ơng viết: “Kh ng d y á em m n kho họ
m

hỉ khêu gợi tinh thần yêu hu ng kho họ v

ấp ho á em phƣơng

pháp họ kho họ , khi n o tinh thần yêu hu ng kho họ phát triển hơn nữ .
Đó l nguyên tắ

n ản ủ m i nền giáo dụ tốt” 31; 315 . Nhƣ vậy, ến

thế k XVIII, d y họ lấy họ sinh l m trung tâm ã trở th nh m t tƣ tƣởng.

5

Đến thời hiện
nƣớ M nử
l ov o

i, John Dewey (1859 – 1952) – nh triết họ lớn nhất

ầu thế kỉ XX, ồng thời l nh giáo dụ v

ng u

ải á h giáo dụ

i, óng góp lớn

ủ nhân lo i ho rằng hủ trƣơng giáo

dụ phải dự v o kinh nghiêm thự tế ủ họ sinh. Việ giảng d y phải
kí h thí h ƣợ hứng thú ủ họ sinh, phải ể tr em

lập tìm tịi, thầy

giáo l ngƣời tổ hứ , thiết kế, ngƣời ố vấn. Ông ho rằng: “Nếu m t kinh
nghiệm khơi dậy sự tò mò, t ng ƣờng tính sáng t o, gây r những h m
muốn v mụ

í h ủ m nh ể ƣ m t ngƣời vƣợt qu những vùng hết

trong tƣơng l i, khi ấy nó trở th nh m t

ng lự ” 16, tr. 171-172 . Ngo i

ra, ng òn qu n niệm: “Phƣơng pháp l phƣơng pháp ủ n ng lự v hứng
thú ủ tr em hứ kh ng phải l

ủ ngƣời lớn những ngƣời trƣởng th nh.

Ngƣời thầy kh ng phải l m t vị qu n tò , m t quyền uy
họ m ngƣời thầy l m t th nh viên ủ
pháp sẽ l

ốn trong lớp

ng ồng lớp. Vì thế, phƣơng

ái gì ó tự nhiên, kh ng ản trở sự phát triển tự nhiên ủ tr em,

kh ng th y thế tr em ằng những ng ụ non” 16, 14].
Đầu thế kỉ XX, á nƣớ
ho t

ng tí h ự

ó phong tr o “Nh trƣờng mới”, ã ề

o sự

ủ họ sinh, khuyến khí h họ sinh tự sắp xếp thời gi n

họ tập theo khả n ng ủ mình, tự mình họ lấy ho mình, tự mình thấy trá h
nhiệm ủ mình trƣớ

ng việ . Họ sinh n o gi i thì họ nh nh, họ sinh

n o họ kém thì tiến hậm, kh ng i ợi i, kh ng ần sự gò ép. Họ hủ
trƣơng ể ho tr em tự do ho n to n, phát triển n ng khiếu ủ từng tr em
riêng iệt.
I.F.Kharl mop, nh giáo dụ X Viết trong uốn “Phát huy tính tí h
ự

ủ ngƣời họ nhƣ thế n o ” ã khẳng ịnh: “M t trong những vấn ề

n ản ủ nh trƣờng X Viết hiện
huy tính tí h ự trong ho t
họ

17, tr. 57].

ng lo lắng v giải quyết l việ phát

ng nhận thứ

ủ họ sinh trong quá trình d y


6

Nhƣ vậy, á nh giáo dụ từ xƣ

qu n iểm,

ến n y trên thế giới ã ƣ r nhiều

tƣởng khá nh u về tƣ tƣởng d y họ lấy họ sinh l m trung

tâm, nhƣng giữ họ ó những iểm hung giống nh u:
Trong quá trình d y họ phải hú

ến ặ

iểm sinh l

ủ họ

sinh, tr em l tr em hứ kh ng phải l ngƣời lớn thu nh l i v mọi tr
em ều ó nét riêng. Vì vậy, phải hú

ến ặ

iểm, quyền lợi ủ từng

á thể họ sinh.
Phải t o iều kiện ể ho họ sinh ho t

ng, kí h thí h họ sinh ho t

ng m t á h tí h ự , sáng t o. Phải ho họ sinh tiếp xú với thự tế xã
h i, thiên nhiên, qu

ó ể tí h lũy vốn tri thứ

ần thiết.

Nêu úng mứ v i trò ủ giáo viên, ịnh hƣớng, tổ hứ , iều khiển
ho t

ng d y – họ .
Nói tóm l i, d y họ lấy ngƣời họ l m trung tâm l m t qu n iểm úng

ắn, tiến
thời

, ng y

ng ƣợ phát triển v mở r ng, phù hợp với yêu ầu ủ

i.
iệt Nam

2.2.

Tƣ tƣởng “Lấy ngƣời họ l m trung tâm” ƣợ tiếp nhận ở nƣớ t m t
số n m gần ây, trong thời kì ổi mới phƣơng pháp, theo Nghị quyết Trung
ƣơng 2 (12 1996, khó VIII) nêu rõ: “Đổi mới m nh mẽ phƣơng pháp giáo
dụ v

o t o, khắ phụ lối truyền thụ m t hiều, r n luyện nếp tƣ duy sáng

t o ủ ngƣời họ . Từng ƣớ áp dụng á phƣơng pháp tiên tiến v phƣơng

pháp hiện

i v o quá trình d y họ , ảo ảm iều kiện v thời gi n tự họ , tự

nghiên ứu ho họ sinh. Phát triển phong tr o tự họ , tự
xuyên v r ng khắp to n dân” 8 , nó l

o t o thƣờng

ơ sở ịnh hƣớng, khuyến khí h qu n

iểm d y họ tí h ự , thể hiện tƣ tƣởng d y họ “Lấy ngƣời họ l m trung
tâm”. Đó hính l sự phát triển tiến lên m t ƣớ mới về
PPDH, ắt ầu từ những n m 60 ủ thế k XX, v

tƣởng ải tiến

ó ũng hính l q

trình tí h lũy ƣợ kinh nghiệm tự ải tiến phƣơng pháp theo hƣớng: “Biến


7

quá trình
“D y họ

o t o th nh quá trình tự

o t o”, “Thầy hỉ

o, trị hủ

ng”,

á thể hó ”, “D y họ nêu vấn ề”.

Luật Giáo dụ

ủ Nƣớ C ng hò xã h i Chủ ngh

Việt N m ƣợ

Quố h i th ng qu 20 5 2005, 2009, ở Điều 5: “Yêu ầu về n i dung,
phƣơng pháp giáo dụ ” ã nêu rõ: “Phƣơng pháp giáo dụ phải phát huy
tính tí h ự , tự giá , hủ

ng, tƣ duy sáng t o ủ ngƣời họ , ồi dƣỡng

n ng lự tự họ , lòng s y mê họ tập v

hí vƣơn lên”, l

ơ sở pháp l

ho ng nh giáo dụ triển kh i ó hiệu quả PPDH tí h ự ở trong tất ả á
ậ họ . Điều ốt lõi ƣợ nhấn m nh trong sự tiếp thu

tƣởng n y l tinh

thần tự họ , tự nghiên ứu, tự hủ ủ ngƣời họ v v i trò ủ ngƣời thầy,
xét ến ùng l giúp ho họ sinh tự hiểu iết ản thân ể tự họ

ó hiệu

quả. 21; tr5].
Ngo i r , á nh Giáo dụ họ nhƣ Ph n Trọng Luận, Lê Khánh Bằng,
Ph m Viết Vƣợng, Nguyễn Cảnh To n, Nguyễn Hữu Long trong những
viết ủ mình ều kiến giải về tính tí h ự

ủ ngƣời họ trên á gó

i
nhƣ

sự tìm tịi, s y mê khám phá tri thứ , kh i thá n i lự ngƣời họ . Do ó,vấn
ề trên ần ƣợ tiếp tụ nghiên ứu.
Cá tá giả ã ho thấy rằng d y họ theo hƣớng phát huy tính tí h ự
họ tập ủ ngƣời họ l việ

ho họ hủ

ng, sáng t o,

lập… trong họ

tập. PPDH tí h ự hƣớng v o ngƣời họ , lấy ngƣời họ l m trung tâm ủ
quá trình d y họ

hứ kh ng phải l tính tí h ự

ủ ngƣời thầy. Mặt khá ,

á tá giả ũng ã ƣ r m t số phƣơng pháp mới theo hƣớng phát huy tính
tí h ự

ủ ngƣời họ . Tuy nhiên, á tá giả ũng hƣ

ề ập ến việ sử

dụng á phƣơng pháp theo hƣớng phát huy tính tí h ự họ tập ủ họ sinh
trong d y họ m n M thuật nói hung v phân m n Thƣờng thứ m thuật nói
riêng ở á trƣờng trung họ
iệt l

ơ sở t i huyện Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng, ặ

ối với phƣơng pháp d y họ theo dự án v phƣơng pháp d y họ nêu

v giải quyết vấn ề. Chính vì vậy, nghiên ứu sử dụng á phƣơng pháp d y


8

họ tí h ự trong d y họ phân m n Thƣờng thứ M thuật ở trƣờng
THCSTân Trung, huyện Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng, nhằm tìm hiểu thự tr ng
sử dụng PPDH v

ề xuất iện pháp thự hiện.

Mụ đí h và nhiệ

vụ nghiên ứu

3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên ơ sở nghiên ứu l luận v khảo sát thự tr ng về sử dụng
phƣơng pháp d y họ tí h ự trong phân m n Thƣờng thứ m thuật ở trƣờng
THCS Tân Trung, huyện Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng, ề t i ề xuất m t số iện
pháp sử dụng phƣơng pháp d y họ theo hƣớng phát huy tính tí h ự
họ sinh trong á nh trƣờng m t á h hợp l , hiệu quả, qu
nâng

o hất lƣợng d y họ m n họ nói riêng v

ho

ó góp phần

hất lƣợng d y họ

ủ

nh trƣờng nói hung.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hó

ơ sở lí luận về phƣơng pháp d y họ tí h ự , phân

m n TTMT v sử dụng

á phƣơng pháp d y họ tí h ự trong phân m n

TTMT ở trƣờng THCS.
- Khảo sát, ánh giá thự tr ng sử dụng á phƣơng pháp d y họ tí h
ự trong phân m n Thƣờng thứ m thuật ở trƣờng THCS Tân Trung, huyện
Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng.
- Đề xuất m t số iện pháp nâng

o hiệu quả sử dụng PPDH tí h

ự trong phân m n TTMT ở trƣờng THCS Tân Trung, huyện Tân Yên,
tỉnh Bắ Gi ng.
- Thự nghiệm sƣ ph m.
Đối t ợng và ph

vi nghiên ứu

4.1. Đối PPDH tí h ự trong phân m n TTMT ở trƣờng THCS Tân Trung,
huyện Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng.


9

4.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề t i nghiên ứu về á phƣơng pháp ó l : PPDH dự án, PPDH nêu
v giải quyết vấn ề, PPDH nghiên ứu trƣờng hợp.
Chúng t i thự hiện khảo sát 30 CBQL, GV v 200 họ sinh ủ trƣờng
THCS Tân Trung huyện Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng
5. Ph

ng ph p nghiên ứu

5.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận
Nghiên ứu, tổng hợp, hệ thống hó v khái quát hó

á t i liệu liên

qu n ến việ sử dụng á PPDH tí h ự ở trƣờng THCS.
5.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
5.2.1.Phương pháp quan sát
Tiến h nh qu n sát, dự giờ, hủ

ng qu n sát việ sử dụng PPDH

tí h ự trong phân m n TTMT ở trƣờng THCS Tân Trung, huyện Tân
Yên, tỉnh Bắ Gi ng.
5.2.2.Phương pháp điều tra giáo dục
Chúng t i tiến h nh khảo sát thự tr ng ằng nket với hệ thống âu h i
ể th m dò

kiến CBQL, GV v họ sinh về thự tr ng sử dụng PPDH tí h

ự trong phân m n TTMT ở trƣờng THCS Tân Trung, huyện Tân Yên, tỉnh
Bắ Gi ng.
5.2.3.Phương pháp đàm thoại
Chúng t i

m tho i, tr o ổi ùng với GV v HS nhằm tìm hiểu thự tr ng

sử dụng PPDH tí h ự trong phân m n TTMT ở trƣờng THCS Tân Trung,

huyện Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng.
5.2.4.Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động sư phạm
Phƣơng pháp nghiên ứu sản phẩm ho t

ng ƣợ sử dụng trong việ

nghiên ứu, ánh giá thự tr ng v phân tí h kết quả thự nghiệm. Sản phẩm
ho t

ng ủ ngƣời họ

ƣợ thể hiện qu kết quả ủ

kết quả tự ánh giá về ản thân ngƣời họ th ng qu

á

i thảo luận nhóm,

ảng tự ánh giá, th ng qu


10

kết quả họ tập ủ ngƣời họ v kết quả trắ nghiệm v nghiên ứu việ sử
dụng phƣơng pháp d y họ tí h ự trong phân m n Thƣờng thứ m thuật ở
trƣờng THCS Tân Trung, huyện Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng.
5.2.5.Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục
Tr o ổi kinh nghiệm với á thầy,

giáo v

ủ

ản thân...

5.2.6.Phương pháp hỏi ý kiến chuyên gia
Phƣơng pháp huyên gi
á nh

ƣợ tiến h nh nhằm xin

kiến óng góp ủ

huyên m n ó kinh nghiệm trong l nh vự Giáo dụ họ v Tâm l

họ về á vấn ề ó liên qu n ến phƣơng pháp d y họ phát huy tính tí h
ự

ể xây dựng khung ơ sở lí luận, xử lí v giải thí h á số liệu, ặ

về ngh v tính khả thi ủ

á

iệt l

iện pháp ã ề xuất.

5.2.7.Phương pháp thực nghiệm sư phạm

Thự nghiệm sử dụng á phƣơng pháp d y họ tí h ự trong phân m n
TTMT ở trƣờng THCS Tân Trung, huyện Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng.
5.3. Nhóm phương pháp nghiên cứu hỗ trợ
Sử dụng thống kê toán họ , xử l số liệu ằng phần mềm SPSS ể xử l
số liệu về thự tr ng sử dụng PPDH tí h ự trong phân m n TTMT ở trƣờng
THCS Tân Trung, huyện Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng.
6 Những đóng góp ủa u n văn
- Khảo sát thự tr ng sử dụng PPDH tí h ự trong phân m n TTMT ở
trƣờng THCS Tân Trung, huyện Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng.
- Phát hiện những yếu tố ảnh hƣởng tí h ự , tiêu ự

ến việ phƣơng

pháp d y họ tí h ự trong phân m n TTMT ở trƣờng THCS Tân Trung,
huyện Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng.
- Sử dụng PPDH phát huy tính tí h ự họ tập ủ họ sinh m t á h
ó hiệu quả ể kí h thí h ƣợ tính tí h ự nhận thứ
quả họ tập.

ủ HS, nâng

o hiệu


11

7. Bố ụ

ủa u n văn

Ngo i phần Mở ầu, Kết luận, T i liệu th m khảo v Phụ lụ , n i dung
ủ luận v n ƣợ thể hiện ở 2 hƣơng:
Chương 1: Cơ sở lí luận v thự tiễn ủ

ềt i

Chương 2: Biện pháp sử dụng PPDH tí h ự trong phân m n TTMT ở
trƣờng THCS Tân Trung, huyện Tân Yên, tỉnh Bắ Gi ng.


12

Ch

ng

CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. C

sở í u n về ph

ng ph p

Th ờng thứ Mĩ thu t ở

y họ tí h ự trong phân

tr ờng Trung họ

n

sở

1.1.1. Một số khái niệm cơ bản
1.1.1.1. Quá trình dạy học
Theo Từ điển Tiếng Việt: “Quá trình là trình tự các bước diễn biến và
phát triển” 36 . Theo qu n niệm n y, QTDH l quá trình ó trình tự á

ƣớ

diễn iến ủ tiến trình DH. QTDH sẽ ó phần mở ầu, diễn iến v kết thú .
Cá h hiểu về QTDH nhƣ vậy òn quá ơn giản, hƣ phản ánh ƣợ n i
dung, á th nh phần th m gi v o QTDH.
Theo nhóm tá giả Trần Thị Tuyết O nh v

á

ng sự thì QTDH ƣợ

hiểu nhƣ s u: “QTDH là một quá trình dưới sự lãnh đạo, tổ chức, điều khiển
của người giáo viên, người học tự giác, tích cực, chủ động tự tổ chức, tự điều
khiển hoạt động nhận thức – học tập của mình nhằm thực hiện những nhiệm
vụ DH” 26, tr.139 . Theo qu n iểm n y, trong QTDH, giáo viên l
ủ ho t
trò hủ

ng d y, họ sinh l
o trong QTDH, ngh

iều khiển những tá

hủ thể ủ ho t

hủ thể

ng họ , giáo viên giữ v i

l giáo viên m t mặt phải lãnh

o, tổ hứ ,

ng ến họ sinh, mặt khá phải tiếp nhận v

iều

khiển, iều hỉnh tốt th ng tin phản hồi về kết quả họ tập thể hiện trong quá
trình, trong sản phẩm ho t
l

ối tƣợng hịu sự tá

ng họ tập ủ họ sinh. Ngƣợ l i, họ sinh vừ
ng ủ ho t

nhận thứ – họ tập. Muốn họ tập
lãnh

o, tổ hứ , iều khiển

sáng t o trong ho t

ng d y, vừ l

hủ thể ủ ho t

ng

t kết quả, họ sinh phải tuân theo sự

ủ giáo viên, ồng thời tí h ự , hủ

ng v

ng họ tập ủ mình. Quá trình tƣơng tá giữ giáo viên

v họ sinh nhằm giúp họ sinh l nh h i hệ thống kiến thứ , hình th nh hệ
thống k n ng, k xảo vận dụng tri thứ
họ sinh thứ

ó hiệu quả, qu

ó hình th nh ho

úng ắn v những phẩm hất nhân á h ủ ngƣời

ng dân.


13

1.1.1.2. Phương pháp dạy học, phương pháp dạy học tích cực và phương
pháp dạy học tích cực trong mơn mĩ thuật
a. Ph

ng ph p

y họ

D y họ l m t l nh vự ho t
tƣợng ủ ho t

ng ều l

ng ặ trƣng, ởi ả hủ thể v

on ngƣời. Ho t

ối

ng d y họ l quá trình giảng

d y ủ ngƣời thầy (giáo viên) v họ tập ủ ngƣời họ (họ sinh) – quá
trình xử l , huyển gi o th ng tin, ịnh hƣớng ủ giáo viên v thu nhận, xử
l th ng tin, ứng dụng, phát triển ủ họ sinh. Q trình ó nhất thiết phải
ƣợ thự hiện th ng qu

á phƣơng pháp ặ thù gọi l phƣơng pháp d y

họ . Nhƣ vậy, ản hất ủ quá trình d y họ

hính l việ sử dụng hệ thống

phƣơng pháp giảng d y v phƣơng pháp họ tập nhằm thự hiện mụ

í h,

yêu ầu ặt r về tr ng ị, ung ấp v tiếp thu, l nh h i ( hiếm l nh), ứng
dụng kiến thứ , k n ng ủ giáo viên v họ sinh. Để

t hiệu quả

o trong

quá trình ó, phải xuất phát từ phƣơng pháp d y ủ giáo viên vì phƣơng
pháp d y quyết ịnh v tá

ng ến phƣơng pháp họ

Trên thự tế ó rất nhiều ịnh ngh
Chẳng h n nhƣ Lu. K. B

ủ họ sinh.

khá nh u về phƣơng pháp d y họ .

nxki: “Phương pháp dạy học là cách thức tương tác

giữa thầy và trò nhằm giải quyết các nhiệm vụ giáo dưỡng, giáo dục và phát
triển trong quá trình dạy học” 9; tr.46], v theo V. K. Di hen o: “Phương
pháp dạy học là cấu trúc tổ chức của quá trình dạy học” 28; tr9]. Còn theo tá

giả Ph n Thị Hồng Vinh: “Phương pháp dạy học là cách thức hoạt động phối
hợp thống nhất của giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học được tiến
hành dưới vai trị chủ đạo của giáo viên nhằm thực hiện tối ưu mục tiêu và các
nhiệm vụ dạy học” 41; tr 204].
M t số nh giáo dụ họ khá qu n niệm: Phƣơng pháp d y họ l tổ
hợp những th o tá
khá h qu n m

ƣợ sắp xếp theo m t trình tự hợp l , hợp với quy luật

hủ thể tá

ng lên ối tƣợng nhằm tìm hiểu v

ải iến nó.


14

Khi ịnh ngh về phƣơng pháp d y họ , á tá giả ã xét trên nhiều mặt
khá nh u ủ q trình d y họ , ó tá giả hú trọng tới á h thứ tƣơng tá
giữ giáo viên v họ sinh, ó tá giả l i xét về mặt iều khiển họ …
Tuy nhiên á tá giả ều hỉ r rằng PPDH ó những dấu hiệu ặ trƣng s u:
+ PPDH phản ánh sự vận

ng ủ n i dung họ vấn ã ƣợ nh trƣờng

quy ịnh;
+ PPDH phản ánh sự vận
ƣợ mụ

ng ủ quá trình nhận thứ

ủ HS nhằm

t

í h ềr ;

+ PPDH phản ánh á h thứ tr o ổi th ng tin giữ thầy v trò;
+ PPDH phản ánh á h thứ
ng ơ, tổ hứ ho t

iều khiển nhận thứ , kí h thí h v xây dựng

ng nhận thứ kiểm tr , ánh giá kết quả ho t

ng.

Nói hung, khi ịnh ngh về PPDH, tuy á tá giả ề ập tới nhiều mặt
ủ QTDH nhƣng sự tƣơng tá giữ thầy v trò ƣợ nhiều tá giả qu n tâm
v

i sâu nghiên ứu nhất. Hiện ó nhiều á h hiểu khá nh u về PPDH xét

trên mặt tƣơng tá giữ thầy v trò nhƣng tựu hung l i, húng thu
trong

m t

á h hiểu s u:

+ PPDH l

á h thứ ho t

ng ủ ngƣời GV ể truyền thụ kiến thứ ,

r n luyện k n ng v giáo dụ họ sinh theo mụ
+ PPDH l sự kết hợp á

iện pháp v phƣơng tiện l m việ

HS trong quá trình d y họ nhằm
+ PPDH l

t tới mụ

á h thứ hƣớng dẫn v

ng nhận thứ v ho t

í h ủ nh trƣờng.

hủ

ủ GV v

í h ủ giáo viên.
o ủ GV nhằm tổ hứ ho t

ng thự h nh ủ HS, dẫn tới việ HS dễ d ng l nh

h i vững hắ n i dung họ vấn, hình th nh thế giới qu n v phát triển n ng
lự nhận thứ .
Cá h hiểu thứ nhất phản ánh qu n niệm ũ về v i trò ủ ngƣời GV trong
QTDH: GV l nhân vật trung tâm giữ v i trị hủ
HS thì thụ

o, ho t

ng tí h ự , òn

ng thự hiện v tiếp thu, l nh h i kiến thứ do giáo viên truyền

Qu n niệm n y dẫn tới h

oi á PPDH ều l phƣơng pháp ủ GV.

t.


15

Cá h hiểu thứ h i dung ho hơn, oi PPDH l m t sự phối hợp ủ h i
ho t

ng d y v họ . Nhiệm vụ truyền

nhƣ việ l nh h i tri thứ

Cá h hiểu thứ

l

t tri thứ

ủ thầy ũng qu n trọng

ủ trò.
á h tiếp ận DH tí h ự , nhấn m nh v i trị ủ

ngƣời họ trong q trình họ tập v GV ƣợ

oi l ngƣời h trợ hƣớng dẫn.

Ngƣời họ tự xây dựng việ họ tập ủ mình, ịn nhiệm vụ ủ ngƣời d y l
t o m i trƣờng họ tập thuận lợi, thƣờng xuyên khuyến khí h tƣ duy. Cần ó
sự ân ằng giữ n i dung truyền
b. Ph

ng ph p

t v n i dung tự họ

ủ ngƣời họ .

y họ tí h ự

Quan niệm phương pháp dạy học tích cực
Theo tá giả Trần Bá Ho nh, “PPDH tí h ự l m t thuật ngữ rút gọn,

ƣợ dùng ở nhiều nƣớ , ể hỉ những phƣơng pháp d y họ theo hƣớng phát
huy tính tí h ự , hủ

ng, sáng t o ủ ngƣời họ . 12, tr.14].

Nhƣ vậy, PPDH tí h ự hƣớng tới việ ho t
ho t
ự

ng nhận thứ
ủ ngƣời họ

ủ ngƣời họ , ngh

ng hố, tí h ự hố

l tập trung v o phát huy tính tí h

hứ kh ng tập trung v o phát huy tính tí h ự

ủ ngƣời

d y. Mặ dù d y họ theo PPDH tí h ự thì GV phải n lự nhiều so với
phƣơng pháp thụ

ng.

Muốn ổi mới á h họ phải ổi mới á h d y. Rõ r ng l

á h d y hỉ

o á h họ nhƣng ngƣợ l i, thói quen họ tập ủ trị ó ảnh hƣởng tới
á h d y ủ thầy. Vì vậy, trong ổi mới phƣơng pháp phải ó sự hợp tá giữ
thầy v trò, sự phối hợp ho t

ng d y với ho t

ng họ thì mới th nh

Do ó thuật ngữ rút gọn PPDH tích cực h m hứ

ng.

ả phương pháp dạy và

phương pháp học.
Đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực:
Theo tá giả Trần Bá Ho nh 12 , ó thể ƣ r
ủ PPDH tí h ự nhƣ s u:

ốn dấu hiệu ặ trƣng


16

- D y v họ th ng qu tổ hứ

á ho t

ng họ tập ủ họ sinh

Trong PPDH tí h ự , ngƣời họ - ối tƣợng ủ ho t
thời l

hủ thể ủ

á ho t

do giáo viên tổ hứ v

ng họ - ƣợ

hỉ

o, th ng qu

hƣ rõ hứ kh ng phải thụ

ng “d y”, ồng

uốn hút v o á ho t

ng họ tập

ó, tự lự khám phá những iều mình

ng tiếp thu những tri thứ

ã ƣợ giáo viên sắp

ặt. Ngƣời họ tự qu n sát, thảo luận, l m thí nghiệm, tự giải quyết theo á h
ủ mình khi ƣợ

ặt v o trong những tình huống thự tế, từ ó nắm ƣợ kiến

thứ k n ng mới, kh ng rập khu n theo những khu n mẫu sẵn ó, ƣợ

l

v phát huy tiềm n ng sáng t o.
Khi DH theo á h n y, GV kh ng hỉ ơn giản l truyền thụ tri thứ m
òn hƣớng dẫn h nh

ng. N i dung v PPDH phải giúp ho họ sinh iết h nh

ng v tí h ự th m gi
- D y v họ

hƣơng trình h nh

ng ủ

ng ồng.

hú trọng r n luyện phƣơng pháp tự họ

Trong xã h i hiện
kho họ , k thuật

á

i

ng iến ổi nh nh - với sự ùng nổ th ng tin,

ng nghiệp phát triển nhƣ vũ ão, thì kh ng thể nhồi nhét

v o ầu ó họ sinh lƣợng kiến thứ ng y

ng t ng nh nh. Phải qu n tâm

d y ho HS phƣơng pháp họ tập ng y từ ậ tiểu họ . Trong ó hú trọng
r n luyện phƣơng pháp tự họ , khi ó ƣợ phƣơng pháp, k n ng, thói quen,
hí quyết tâm tự họ thì kết quả họ tập ủ HS t ng lên rất nhiều. Chính vì
vậy, tự họ l

ặ trƣng qu n trọng ủ d y họ tí h ự , ó thể tự họ ở lớp,

ở nh , từ nhiều kênh th ng tin.
- T ng ƣờng họ tập á thể, phối hợp với họ tập hợp tá
Trong họ tập, kh ng phải mọi tri thứ , k n ng, thái
th nh ằng những ho t

ều ƣợ hình

ng á nhân. Lớp họ l m i trƣờng gi o tiếp thầy –

trò, trò – trò, t o nên mối qu n hệ hợp tá giữ

á

á nhân trên on ƣờng

hiếm l nh n i dung họ tập. Th ng qu thảo luận, tr nh luận trong tập thể,
kiến m i á nhân ƣợ

l , khảng ịnh h y á

, qu

ó ngƣời họ nâng


17

mình lên m t trình

mới. B i họ vận dụng ƣợ vốn hiểu iết v kinh

nghiệm sống ủ thầy giáo.
- DH hú trọng ả ánh giá ủ thầy v tự ánh giá ủ trò
Trong DH, ánh giá l
ngƣời d y xá

ịnh ƣợ trình

tự iều hỉnh ho t

ng việ rất qu n trọng. Th ng qu
, k n ng, thái

ủ ngƣời họ , ồng thời

ng sƣ ph m ủ mình ho việ d y họ

Việ DH tí h ự kh ng hỉ dừng l i ở mứ

hình thứ thầy thiết kế, tổ hứ , hƣớng dẫn á ho t
ng

t hiệu quả.

ánh giá ủ thầy. GV ần t o

iều kiện thuận lợi ể HS ó thể tự ánh giá ản thân v
họ t

ánh giá,

á

n th ng qu

ng ể họ sinh tự

lập, hợp tá , thảo luận. Do vậy, ồng thời với việ thầy ánh

giá l thầy phải t o ho ƣợ thói quen, k n ng tự ánh giá ở trò. Đây l
yêu ầu tồn t i ắt u
Từ d y v họ thụ
ủ ho t

ng

ủ DH tí h ự .
ng s ng d y v họ tí h ự , ngƣời họ l

ng họ tự tìm r kiến thứ , tự lự

t á mụ tiêu k n ng, thái

h nh

ng ủ

hủ thể

hiếm l nh n i dung họ tập, hủ

theo yêu ầu ủ

hính mình. GV kh ng ặt r trƣớ

hƣơng trình ằng

ho HS những kiến thứ

sẵn m l những tình huống, những nhiệm vụ trong thự tiễn hết sứ
sinh

ó

ụ thể,

ng ể họ sinh ó nhu ầu khám phá, giải quyết, phát huy tiềm n ng

sáng t o.
GV kh ng ơn thuần hỉ óng v i ngƣời truyền
th nh ngƣời thiết kế, tổ hứ , hƣớng dẫn á ho t
lí. Nhƣ vậy ó thể thấy, DH tí h ự thự
ho t

ng d y v ho t

ng ể HS tự tìm r

hân

hất l quá trình tổ hứ , triển kh i

ng họ nhằm hƣớng tới mụ tiêu ngƣời họ

hiếm l nh v ứng dụng kiến thứ , k n ng v o u
hính l

t kiến thứ m GV trở

hủ

ng

sống v thự tiễn. Đây

ƣớ phát triển mới ủ PPDH.

c. Ph

ng ph p

y họ tí h ự trong Mĩ thu t

MT trong hƣơng trình Giáo dụ phổ th ng l m n họ t o r
iết thƣởng thứ

ái ẹp v

ái ẹp theo á h ảm, á h ngh , á h thể hiện phù hợp với

lứ tuổi. D y MT ở trƣờng phổ th ng nói hung v ở á trƣờng THCS nói