Danh pháp IUPAC

Danh pháp IUPAC
Danh pháp IUPAC hay IUPAC nomenclature là Danh pháp Hóa học theo Hiệp hội
Hóa học Quốc tế - IUPAC (International Union of Pure and Applied Chemistry
Nomenclature). Ở Việt Nam, các nhà khoa học không dịch ra mà dùng luôn cụm từ Danh
pháp IUPAC để chỉ "IUPAC Nomenclature".
Danh pháp IUPAC là một hệ thống cách gọi tên các hợp châấ để có thể phân biệt được
các chất và xác định công thức của hợp chất từ các tên gọimột cách đơn giản.
Cách đọc tên các hidro cacbon
•
Xác định mạch chính là mạch chứa nhiều cacbon nhất. Trong trường hợp có nhiều
mạch chứa cùng số cacbon thì ưu tiên chọn mạch có nhiều nhánh nhất
•
Chọn đầu mạch gần mạch nhánh nhất đánh STT 1 sau đó tăng dần
•
Nếu cả hai đầu mạch cùng có cacbon có nhánh ở vị trí như nhau thì chọn mạch
chính sao cho tổng đại số STT của cacbon có nhánh là nhỏ nhất
•
Đọc mạch nhánh trước (gốc có đuôi -yl), mạch chính sau. Thứ tự đọc các gốc theo
bảng chữ cái abc
Cách đọc tên các hợp chất vô cơ
Theo Hệ thống Danh pháp IUPAC, tên các hợp chất vô cơđược gọi theo:
•
Tên của ion đơn giản tạo thành hợp chất
•
Tên của ion phức chất đối với ion phức tạp
Tất cả các hợp chất đều có thể phân thành hai hợp phần: hợp phần phân cực dương và
hợp phần phân cực âm. Danh pháp được đọc cùng với hợp phần phân cực dương trước và
hợp phần phân cực âm sau.
Các nguyên tố
•
Các nguyên tố được đọc tên theo tiếng La tinh của nguyên tố nhưng có bỏ bớt tiếp

vị ngữ -um
Ví dụ :
Tên La tinh Danh pháp Việt Nam
Natrium Natri
Calcium Calci (Canxi)
•
Một số tên nguyên tố được Việt hoá thì đọc theo tiếng Việt
Ví dụ :
Tên La tinh Danh pháp Việt Nam
Copper Đồng
Argentium Bạc
Sulfur Lưu huỳnh
•
Các tên nguyên tố Việt hoá tiếp tục được sử dụng trong các hợp phần phân cực
dương nhưng bắt buộc phải sử dụng tên La tinh trong các hợp phần phân cực âm.
Ví dụ :
Tên La tinh Danh pháp Việt Nam
Cu(NO
3
)
2
Đồng Nitrat
Na[CuI
2
] Natri diiodocuprat