Câu 5 .Những địa vị kinh tế -xã hội,đặc điểm chính trị-xã hội nào quy
định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân?
1.Trước hết ta cần nắm rõ khái niệm giai cấp công nhân.
Theo em được biết giai cấp công nhân là giai cấp của những người lao động hoạt
động sản xuất trong các ngành cộng nghiệp thuộc các trình độ kĩ thuật khác nhau, mà
địa vị kinh tế xã hội của họ phụ thuộc vào chế độ xã hội đương thời, ở các nước tư
bản. Họ là những người không có hoặc về cơ bản không có tư liệu sản xuất phải làm
thuê cho giai cấp tư sản và bị giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư ở các nước
XHCN.Giai cấp công nhân là một tập đoàn người ổn định hình thành tồn tại và phát
triển cùng với sự phát triển của nền đại công nghiệp với phương thức sản xuất và
quan hệ sản xuất hiện đại. Là lực lượng sản xuất chính tạo ra của cải chủ yếu cho xã
hội và cải tạo xã hội
Hai thuộc tính cơ bản của giai cấp công nhân :
- Trực tiếp sử dụng các công cụ sản xuất hiện đại
- Không có tư liệu sản xuất, bị nhà tư bản bóc lột giá trị thặng dư của sức lao động
2.Thứ hai cần tìm hiểu thế nào là sứ mệnh lịch sử của một giai cấp?
Là xoá bỏ mọi hình thức tư hữu, bóc lột. Xoá bỏ CNTB xây dựng CNXH . Nói
một cách khái quát, nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là xoá bỏ chế độ
tư bản chủ nghĩa, xoá bỏ chế độ người bóc lột người, giải phóng giai cấp công nhân,
nhân dân lao động và toàn thể nhân loại khỏi mọi sự áp bức, bóc lột, nghèo nàn lạc
hậu, xây dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa văn minh.
Ph. Ăngghen viết: "Thực hiện sự nghiệp giải phóng thế giới ấy, - đó là sứ mệnh lịch
sử của giai cấp vô sản hiện đại"1. V.I. Lênin cũng chỉ rõ: "Điểm chủ yếu trong học
thuyết của Mác là ở chỗ nó làm sáng rõ vai trò lịch sử thế giới của giai cấp vô sản là
người xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa"2.
ở nước ta, giai cấp công nhân trước hết phải làm cuộc cách mạng dân tộc dân chủ
nhân dân. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là phải lãnh đạo cuộc cách mạng đó
thông qua đội tiên phong của mình là Đảng Cộng sản Việt Nam, đấu tranh giành
chính quyền, thiết lập nền chuyên chính dân chủ nhân dân. Trong giai đoạn cách
mạng xã hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân từng bước lãnh đạo nhân dân lao động xây
dựng thành công chủ nghĩa xã hội, không có người bóc lột người, giải phóng nhân
dân lao động khỏi mọi sự áp bức, bóc lột, bất công.
3.Những địa vị kinh tế xã hội,đặc điểm chính trị xã hội quy định sứ mệnh lịch
sử của một giai cấp:
Học thuyết C.Mác và Ph.Ăngghen về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
là luận chứng khoa học về địa vị kinh tế xã hội và vai trò lịch sử của giai cấp công
nhân, về mục tiêu và con đường để giai cấp đó hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình.
Học thuyết đã chứng minh sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân được quy định bởi
những điều kiện kinh tế, xã hội khách quan.
a.Về địa vị kinh tế xã hội:
Dưới chủ nghĩa tư bản, giai cấp công nhân là sản phẩm của nền đại công
nghiệp tư bản chủ nghĩa, nó ra đời và phát triển cùng với sự hình thành phát triển của
nền đại công nghiệp tư bản chủ nghĩa, được nền sản xuất công nghiệp hiện đại rèn rũa
tổ chức lại thành một lực lượng xã hội hùng mạnh. Đại công nghiệp càng phát triển,
tập trung làm phá sản những người sản xuất hàng hoá nhỏ, bổ xung lực lượng cho giai
cấp công nhân. Mặt khác, đại công nghiệp phát triển tiếp tục bổ xung lực lượng cho
giai cấp công nhân, thu hút lực lượng lao động từ nhiều ngành, nhiều nghề khác nhau
tạo nên tập đoàn hùng mạnh. Bản thân sự phát triển nền đại công nghiệp cũng yêu cầu
cao với từng người lao động, tập thể lao động về tác phong lao động, kỷ luật lao
động…
Dưới chủ nghĩa tư bản, giai cấp công nhân là bộ phận quan trọng nhất trong
các bộ phận tiêu biểu cấu thành của lực lượng sản xuất của xã hội tư bản. Họ đại diện
cho lực lượng sản xuất tiên tiến nhất với trình độ xã hội hoá ngày càng cao. Nhưng
chủ nghĩa tư bản lại được xây dựng trên nền tảng của chế độ chiếm hữu tư nhân về tư
lệu sản xuất mà giai cấp tư sản là đại diện. Bởi thế, ở phương thức sản xuất tư bản chủ
nghĩa luôn luôn tồn tại mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất có tính chất xã hội hoá
ngày càng cao (mà giai cấp công nhân là đại diện) với quan hệ sản xuất có tính chất
chiếm hữu tư nhân (mà giai cấp tư sản là đại diện). Đây là mâu thuẫn cơ bản vốn có
và không thể khắc phục được nếu không xoá bỏ được chế độ tư bản. Biểu hiện về mặt
chính trị, xã hội của mâu thuẫn cơ bản đó là mâu thuẫn giữa giai cấp công nhân và
giai cấp tư sản. Sự vận động phát triển của những mâu thuẫn tất yếu trên dẫn đến cách
mạng xã hội chủ nghĩa, dẫn tới sự sụp đổ của chủ nghĩa tư bản và thắng lợi của chủ
nghĩa xã hội. Như vậy giai cấp công nhân gắn liền với nền lao động sản xuất vật chất,
đi liền sự phát triển của công nghiệp ngày càng hiện đại kể cả khi xuất hiện nền kinh
tế tri thức.
Do không có tư liệu sản xuất, giai cấp công nhân phải bán sức lao động làm
thuê, bị nhà tư bản chiếm đoạt giá trị thặng dư, bị lệ thuộc hoàn toàn vào quá trình
phân phối các kết quả lao động của chính họ. Trong nền sản xuất tư bản chủ nghĩa,
giai cấp công nhân bị toàn bộ giai cấp tư sản bóc lột, là giai cấp trực tiếp đối kháng
với giai cấp tư sản, không có quyền trong tổ chức, điều hành lao động, phân phối sản
phẩm lao động. Do đó giai cấp công nhân không được làm chủ trong xã hội tư bản
chủ nghĩa. Họ bị bần cùng hoá so với giai cấp tư sản (bị bóc lột trong quá trình sản
xuất, ngoài quá trình sản xuất và bị bóc lột theo chiều sâu).
b.Về đặc điểm chính trị, xã hội:
Do những đặc điểm về kinh tế chính trị xã hội của giai cấp công nhân: từ địa vị
kinh tế xã hội của giai cấp công nhân, điều đó cũng quy định những đặc điểm xã hội
chính trị của giai cấp công nhân, do vậy giai cấp công nhân có vai trò sứ mệnh cao cả.
Những đặc điểm đó là:
Giai cấp công nhân bị giai cấp tư sản bóc lột, áp bức rất nặng nề. Đề tăng giá
trị thặng dư cho giai cấp tư sản: đã tăng thêm giờ làm. Tăng lao động và biến người
công nhân thành công cụ phụ thuộc máy móc, giai cấp công nhân bị bần cùng hóa…
theo sự khách quan: đã có áp bức tất có đấu tranh.
Giai cấp công nhân là giai cấp tiên tiến nhất: Giai cấp công nhân là đại diện
cho phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa– phương thức sản xuất tiên tiến nhất và là
lực lượng sản xuất có trình độ xã hội hoá cao, là lực lượng quyết định sự phá vỡ
phương thức sản xuất tư bản, thiết lập phương thức sản xuất mới.
Giai cấp công nhân luôn đi đầu trong các cuộc cách mạng và làm cách mạng
cho đến khi thắng lợi. Lợi ích cơ bản của giai cấp công nhân đối lập với lợi ích cơ bản
của giai cấp tư sản, nhưng phù hợp với lợi ích, khát vọng giải phóng của nhân dân lao
động. Do đó giai cấp công nhân càng có đủ điều kiện, khả năng trở thành lực lượng tổ
chức lãnh đạo các giai cấp và tầng lớp lao động khác trong công cuộc xoá bỏ áp bức,
bóc lột của chủ nghĩa tư bản, xây dựng thành công xã hội xã hội chủ nghĩa và cộng
sản chủ nghĩa.
Giai cấp công nhân là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt để, tính triệt để đó
được thể hiện trong các lĩnh vực kinh tế xã hội: Về kinh tế, lợi ích của giai cấp công
nhân đối lập với lợi ích của giai cấp tư sản, họ là những người không có tư liệu sản
xuất, làm thuê cho các nhà tư bản và bị áp bức bóc lột nặng nề. Vì thế, họ phải đứng
thực hiện cuộc cách mạng vô sản thành công, đa họ từ địa vị của người làm thuê trở
thành người làm chủ bản thân, và làm chủ xã hội. Về xã hội, khi làm cách mạng, giai
cấp công nhân đa cách mạng đến thành công, đập tan nhà nước tư sản, thiết lập nhà
nước chuyên chính vô sản – nhà nước của giai cấp vô sản. Tính triệt để cách mạng
của giai cấp công nhân còn được thể hiện ở chỗ nó được vũ trang bởi hệ tư tưởng tiên
tiến là học thuyết Mác – Lênin được đội ngũ tiên phong của nó là Đảng cộng sản lãnh
đạo.
Giai cấp công nhân là giai cấp có tính tổ chức kỷ luật cao: Điều kiện sản xuất
tập trung và trình độ kỹ thuật ngày càng hiện đại, cơ cấu tổ chức sản xuất chặt chẽ đã
tôi luyện cho giai cấp công nhân hiện đại tính tổ chức và kỷ luật cao, tác phong công
nghiệp; trong cuộc đấu tranh chống lại giai cấp tư sản thống trị, giai cấp công nhân
phải đoàn kết lại, tổ chức chặt chẽ và có tính cách mạng cao vì cách mạng đòi hỏi
đúng thời điểm, thời cơ thuận lợi mới có thể thành công.
Giai cấp công nhân là giai cấp có bản chất quốc tế: Gắn với nền công nghiệp
hiện đại, chẳng những giai cấp công nhân có trình độ xã hội hoá ngày càng cao ở mỗi
nước mà còn có mối quan hệ quốc tế ngày càng tăng. Giai cấp công nhân ở các nước
tư bản nói chung đều có địa vị kinh tế xã hội giống nhau. Vì vậy họ có mục tiêu đấu
tranh chung là xoá bỏ chế độ áp bức bóc lột tư bản chủ nghĩa, xây dựng chế độ xã hội
chủ nghĩa, không còn tình trạng người áp bức bóc lột người. Mặt khác, giai cấp tư sản
cũng là một lực lượng quốc tế và để duy trì địa vị thống trị của mình, giai cấp tư sản
luôn thực hiện sự liên minh trên phạm vi quốc tế để chống lại cuộc đấu tranh của giai
cấp công nhân và các dân tộc bị áp bức. Do đó muốn hoàn thành sự nghiệp giải
phóng, giai cấp công nhân phải đoàn kết lại, đấu tranh trên phạm vi toàn quốc tế. Bản
chất quốc tế đó thể hiện trước hết ở việc giai cấp công nhân lãnh đạo nhân dân, dân
tộc mình hoàn thành nhiệm vụ tự giải phóng. Lợi ích quốc tế của giai cấp công nhân
không tách rời mà gắn bó mật thiết với lợi ích chân chính của dân tộc mà giai cấp
công nhân làm đại diện.
Từ sự phân tích về địa vị kinh tế xã hội và những đặc điểm xã hội chính trị của
giai cấp công nhân, chính đó là những cơ sở khách quan để khẳng định giai cấp công
nhân có sứ mệnh lịch sử là đấu tranh để thủ tiêu chế độ tư bản chủ nghĩa và từng bớc
xây dựng thành công xã hội mới – xã hội xã hội chủ nghĩa và chủ nghĩa cộng sản trên
phạm vi toàn thế giới.
Giữ vững lòng trung thành với học thuyết Mác, giai cấp công nhân Việt Nam
luôn luôn là lực lượng đi đầu trong cuộc đấu tranh chống chế độ áp bức, bóc lột và
các thế lực phản động trong cách mạng dân tộc, dân chủ và trong cách mạng xã hội
chủ nghĩa, quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội. Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá: “Chỉ có
giai cấp công nhân là dũng cảm nhất, cách mạng nhất, luôn luôn gan góc đương đầu
với bọn đế quốc, thực dân. Với lý luận cách mạng tiên phong và kinh nghiệm của
phong trào vô sản quốc tế, giai cấp công nhân ta đã tỏ ra là người lãnh đạo xứng đáng
và tin cậy nhất của nhân dân”.
Để hoàn thành sứ mệnh lịch sử đó, giai cấp công nhân phải tự tổ chức ra chính
Đảng của mình, tiến hành cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa, thiết lập chuyên chính vô
sản, thực hiện quá trình cải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội mới – xã hội xã hội chủ
nghĩa và cộng sản chủ nghĩa.
Câu 6: Vai trò của giai cấp công nhân hiện đại và giai cấp công nhân Việt Nam.
Giai cấp công nhân có sứ mệnh lịch sử vô cùng trọng đại, xóa bỏ xã hội cũ, lạc
hậu, xây dựng xã hội mới tiến bộ, giải phóng giai cấp mình đồng thời giải phóng toàn
nhân loại trên phạm vi toàn thế giới. Ngày nay đứng trước tình hình phát triển mới
của đất nước và thế giới, nhân loại bước vào thiên niên kỷ mới, nhiều ý kiến đặt ra
cho việc xây dựng và phát triển giai cấp công nhân. Đảng ta khẳng định giai cấp công
nhân Việt Nam vẫn là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa (CNH), hiện
đại hóa (HĐH) đất nước.
1. Trong thời đại ngày nay, giai cấp công nhân vẫn là lực lượng đi đầu
trong quá trình xây dựng và bảo vệ chế độ mới, trong sự nghiệp CNH, HĐH
đất nước.