5 bài cảm nhận bức tranh thiên nhiên trong Cảnh ngày hè hay nhất

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>1. Dàn ý bức tranh thiên nhiên trong Cảnh ngày hè</b>
1. Mở bài

- Nguyễn Trãi một nhà thơ, nhà văn tài năng kiệt xuất của dân tộc, ông đã có nhiều
đóng góp lớn cho nền văn học nước nhà.

- “Cảnh ngày hè” một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp và tấm lòng yêu nước thương
dân của tác giả.

2. Thân bài

- Bức tranh cảnh ngày hè nổi lên với bức tranh thiên nhiên ngày hè rực rỡ:

Cây hòe có sức sống mãnh liệt giờ tán là xanh che phủ cả khoảng không gian.

Sắc đỏ của cây thạch lựu tô đậm thêm cho khung cảnh ngày hè.

Hương hoa sen tỏa ngát bay theo làn gió.

=> Cảnh vật ngày hè tươi tắn tràn đầy sức sống.

- Nghệ thuật ngôn từ được sử dụng:

Từ láy “đùn đùn, lao xao, dắng dỏi”: gợi cảnh ngày hè xơn xao, náo nức, khơng khí
rất nhộn nhịp.

Động từ “rợp, đùn, tiễn”: khiến cho người đọc thấy được cảm giác sức sống trỗi dậy
của cảnh vật mùa hè.

- Nhà thơ đã cảm nhận cái tinh tế, thú vị của ngày hè qua thị giác và thính giác:

Nhà thơ nhìn những tán lá xanh cây hịe, màu đỏ rực của thạch lựu, tiếng ve kêu ran
cả khoảng khơng gian và hình ảnh người dân làng chài mỗi sớm thức dậy và bóng
người kéo lưới buổi chiều ta.

Ngày hè cảm nhận qua thính giác khi nhà thơ thấy được hương sen thoảng theo gió.

=> Tâm hồn nhà thơ Nguyễn Trãi được hịa vào thiên nhiên, nói lên được tác giả là
người rất yêu đời, yêu cuộc sống.

- Tình yêu nước thương dân của Nguyễn Trãi:

Phong thái ung dung tự tại của nhà thơ khi về ở ẩn không muốn vướng bận đến
chuyện quan trường.

Những trong thâm tâm ông luôn nghĩ về dân, lo cho dân, lo cho nước, ông luôn khao
khát nhân dân được hưởng một cuộc sống thái bình, no đủ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

3. Kết bài

Nhấn mạnh lại tình yêu thiên nhiên của tác giả đồng ca ngợi đức tính tốt đẹp của bậc
thi nhân dù xin cáo quan về ở ẩn nhưng vẫn một lòng lo cho sự nghiệp chung đất
nước.

<b>2. Cảm nhận bức tranh thiên nhiên trong bài thơ Cảnh ngày hè - mẫu 1</b>

Nguyễn Trãi là một nhà thơ kiệt xuất của dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. Ơng để
lại cho đời sau nhiều tác phẩm có giá trị lớn. Nếu như "Bình Ngơ đại cáo" của ơng
mang đầy nhiệt huyết, lịng tự tơn dân tộc thì bài thơ "Cảnh ngày hè" là một bức tranh
về vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi.

Mở đầu bài thơ "Cảnh ngày hè" là sáu câu thơ miêu tả cảnh ngày hè:

"Rồi hóng mát thuở ngày trường

Hòe lục đùn đùn tán rợp giương

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương

Lao xao chợ cá làng Ngư phủ

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương"

Tác giả đã đón nhận cảnh ngày hè trong tư thế ung dung, thoải mái khi ở ẩn, lúc nhà
vua khơng cịn trọng dụng tới nữa. Bức tranh cảnh ngày hè được tác giả vẽ lên thật
rực rỡ và tươi đẹp với nhiều màu sắc. Đó là màu xanh của cây hòe, màu đỏ của hoa
lựu, màu hồng của hoa sen, màu vàng lung linh của ánh nắng chiều. Tất cả hòa quyện
lại với nhau. Tạo nên cảnh vật đặc trưng của mùa hè. Không chỉ cảm nhận bằng thị
giác, tác giả cịn cảm nhận cảnh vật bằng thính giác và khướu giác. Ông thấy mùi
hương của ao sen, thấy âm thanh "lao xao" của làng chài, "dắng dỏi" của tiếng ve.
Bức tranh cảnh ngày hè đã trở nên sinh động hơn, đặc sắc hơn với âm thanh và mùi
vị. Mặc dù khung cảnh mà tác giả miêu tả là cuối ngày, khi mặt trời lặn nhưng mọi
vật vẫn tràn đầy sức sống với những từ ngữ "đùn đùn", "giương", "phun", "tiễn", "lao
xao", "dắng dỏi". Những từ ngữ đó cũng góp phần thể hiện những điều trong lịng tác
giả – ước mong được cống hiến cho nhân dân, cho đất nước. Nhiệt huyết đó như
muốn phun ra, trào ra và lan tỏa đi khắp nơi. Trong sáu câu thơ này, tác giả đã thay
đổi, khơng đi theo tính quy phạm của văn học phong kiến nữa. Ông miêu tả cảnh ngày
hè với những sự vật vô cùng gần gũi với cuộc sống hằng ngày.

Hai câu cuối của bài thơ đã được tác giả gửi gắm trọn vẹn tâm tư và suy nghĩ:

"Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Tuy tác giả đón nhận cảnh ngày hè với tư thế ung dung trong một ngày nhàn rỗi
nhưng ông vẫn luôn suy nghĩ, lo lắng cho nhân dân, cho đất nước. Cảm nhận cảnh
ngày hè nhưng tác giả vẫn quan tâm tới cuộc sống của nhân dân. Thế nên ông nghe
thấy âm thanh tấp nập, lao xao của làng chài. Ông quan tâm tới nhân dân, lo cho dân
cho nước. Chính vì vậy, ơng ước mong mình có cây đàn của vua Ngu Thuấn. Với cây
đàn đó, Nguyễn Trãi có thể mang tới cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân và
đất nước.

Bài thơ "Cảnh ngày hè" được viết theo thể thơ thất ngơn bát cú Đường luật có chen
hai câu thơ lục ngôn. Tuy vậy, nhà thơ lại không tuân theo bố cục: Đề Thực Luận
-Kết của thể thơ Đường luật. Chính vì thế, bài thơ mang nét đặc sắc riêng của một nhà
thơ kiệt xuất của dân tộc Việt Nam. Không chỉ thế, bài thơ cịn có hình ảnh hoa lựu
khiến ta liên tưởng tới hai câu thơ của Nguyễn Du:

"Đầu tường hoa lựu lập lịe đơm bơng"

Câu thơ của Nguyễn Du mang đậm chất tạo hình nhưng câu thơ của Nguyễn Trãi lại
thể hiện được cá tính về nhiệt huyết của mình. Điều đó cho thấy rõ hơn tài năng của
Nguyễn Trãi về thơ văn.

Bài thơ "Cảnh ngày hè" đặc sắc về cả nội dung và nghệ thuật. Qua đó, ta thấy được vẻ
đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi. Ông là người yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước.
Nhưng trên hết, ông là một người vừa có tài, vừa có tâm bởi ông luôn lo lắng cho
nhân dân, cho đất nước. Ông muốn cống hiến nhiệt huyết của mình để nhân dân hạnh
phúc, ấm no, đất nước giàu mạnh. Tư tưởng của Nguyễn Trãi như một bài học gửi
gắm cho thế hệ trẻ về lòng yêu nước, ước mong cống hiến cho đất nước.

<b>3. Cảm nhận bức tranh thiên nhiên trong bài thơ Cảnh ngày hè - mẫu 2</b>

Nguyễn Trãi (1380 - 1442), vị anh hùng dân tộc, "tấm lòng sáng tựa sao Kh" (lời
vua Lê Thánh Tơng) dù trong bất kì hồn cảnh nào cũng khơng ngi tâm nguyện
hướng về dân về nước. Ngay cả khi bị nghi kỵ, phải lui về q ngoại Cơn Sơn, ơng
vẫn bộc bạch nỗi lịng tha thiết cháy bỏng trong cuộc sống tưởng như chỉ biết vui vầy
cùng mây núi cỏ cây. Nỗi lòng ấy bộc lộ rõ nét trong chùm thơ 61 bài Bảo kính cảnh
giới. Đặc biệt, bài thơ số 43 chan chứa bao khát vọng hướng đến cuộc đời, nhân dân.

Bảo kính cảnh giới (Gương báu răn mình) lấy những bài học từ thiên nhiên vĩ đại để
nhà thơ soi chiếu lòng mình. Ta khơng chỉ gặp tấm lịng u thiên nhiên của một nghệ
sĩ lớn mà còn thấu hiểu tâm sự của người anh hùng ln canh cánh bên lịng nỗi niềm
"ưu quốc ái dân". Suy ngẫm và cảm xúc của nhà thơ giúp chúng ta hình dung một
nhân cách lớn.

Bài thơ bắt đầu bằng hoàn cảnh hưởng nhàn bất đắc dĩ:

“Rồi hóng mát thuở ngày trường”

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Hưởng nhàn mà khơng hề thư thái! Có thể đó sẽ là khởi nguồn cho bao nỗi bực dọc
trút ra của con người bất đắc chí. Thế nhưng, tất cả tâm tư đã dồn nén lại khi nhà thơ
đối diện với một thiên nhiên mãnh liệt đầy sức sống:

“Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”

Ba câu thơ đem lại một bức tranh thiên nhiên nhiều màu sắc, cùng những hình ảnh
đặc trưng của khơng gian mùa hè. Trước hết, đó là hịe bng sắc lục như một chiếc

lọng khổng lồ bao trùm lên cảnh vật, tạo cảm giác về một khơng gian xanh. Cái nhìn
thiên nhiên của Nguyễn Trãi ln có sức bao qt, vừa gợi sức sống của khơng gian
trong động từ đùn đùn, vừa gợi cảm giác phóng khống trong một chữ rợp. Tầm nhìn
trải từ gần ra xa, theo quy luật đăng đối ở hai câu tả thực, khéo léo đan cài sắc đỏ của
thạch lựu trước hiên nhà cùng sắc hồng của ao sen. Câu trên tả sắc, câu dưới gợi
hương. Thiên nhiên ấy cũng chứa chan bao cảm xúc, lúc dịu nhẹ lan tỏa lúc bừng
bừng phun trào. Để rồi cuối cùng đọng lại cảm giác man mác tiếc nhớ làn hương
thanh thoát của sen hồng lúc cuối hè. Phải là một người có tâm hồn tinh tế mới cùng
một lúc diễn tả được nhiều cảm giác trong chỉ vài ba câu thơ cô đọng. Giữa khung
cảnh thiên nhiên ấy, nhà thơ dường như cũng khơn ngi bao nỗi niềm bực dọc, để
lịng mình hịa cùng thiên nhiên đầy sức sống.

Khơng chỉ nhìn bằng mắt mà Nguyễn Trãi còn trải lòng lắng nghe những thanh âm
muôn vẻ của thiên nhiên:

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

Có một sự chuyển đổi cảm xúc trong cách lắng nghe những âm thanh của cuộc sống.
Giờ đây, những thanh âm lại được cảm nhận từ xa đến gần, từ lao xao đến dắng dỏi.
Thiên nhiên không hề tĩnh lặng u trầm trong thời điểm chiều buông mà trái lại rất sôi
động và gần gũi với tấm lòng thiết tha yêu sự sống của nhà thơ. Lao xao là âm thanh
gợi rõ cuộc sống thanh bình của những người dân chài, cảnh mua bán tấp nập mà
không quá ồn ào để khuấy động không gian hưởng nhàn của nhà thơ. Dường như
Nguyễn Trãi đã chủ động hướng lịng mình về với chợ cá, làng ngư phủ để thấy bản
thân không xa với đời thường. Âm vang cuộc sống thực ấy tạo thành mối dây liên hệ
giữa nhà thơ với nhân dân, mang lại niềm vui xôn xao trong một buổi chiều dễ tạo
cho nhà thơ nỗi buồn, cấu trúc đăng đối đã tạo nên sự hòa điệu giữa con người với
thiên nhiên trong sự cân xứng làng ngư phủ - bóng tịch dương mang đậm sắc thái
trang trọng cổ điển. Nghệ thuật tương phản tạo nên một cảm hứng hết sức mới mẻ

trong thơ Nguyễn Trãi khi ấn tượng ám ảnh nhà thơ không phải ánh tịch dương ảm
đạm mà lại là âm thanh dắng dỏi cầm ve. Sự liên tưởng bất ngờ và độc đáo này đã
chứng tỏ rõ phẩm chất nghệ sĩ của Nguyễn Trãi. Tiếng ve đặc trưng của mùa hè đến
cùng Nguyễn Trãi lại như một bản đàn mạnh mẽ, rạo rực hối hả nhịp sống căng tràn
của thiên nhiên.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

lòng của nhà thơ cũng đang náo nức muốn hịa cùng niềm vui sự sống? Cuộc sống của
ơng khơng phải của ẩn sĩ lánh đời mà chính là phản chiếu của tâm hồn yêu đời thiết
tha, vẫn đón nhận thưởng thức được niềm vui cuộc sống thanh bình để quên đi nỗi
riêng tư sầu muộn.

<b>4. Cảm nhận bức tranh thiên nhiên trong bài thơ Cảnh ngày hè - mẫu 3</b>

“Cảnh ngày hè” là một trong những bài thơ nổi tiếng của Nguyễn Trãi. Tác phẩm
được nhà thơ sáng tác khi đã cáo quan, lui về ở ẩn. Trong đó, bức tranh thiên nhiên
ngày hè được miêu tả thật sinh động:

Trước hết, Nguyễn Trãi là một nhà thơ có tình yêu thiên nhiên tha thiết. Bức tranh
thiên nhiên cảnh ngày hè được ông khắc họa thật sinh động. Câu thơ mở đầu đọc lên
nghe thật êm đềm gợi một cuộc sống n bình, thư thái: “Rồi hóng mát thuở ngày
trường”. Từ “rồi” ở đây có nghĩa là rảnh rỗi, nhàn hạ. Rảnh rỗi trong suốt “ngày
trường” có nghĩa là ngày dài, để ngồi “hóng mát” - một hoạt động an nhàn, tĩnh tại,
thư thái. Từ đó ta thấy được tâm thế an nhàn, thảnh thơi của tác giả. Nguyễn Trãi đã
một đời bận rộn, tận tâm vì đất nước, chính lúc này là những giây phút rảnh rỗi hiếm
hoi của cuộc đời.

Nhờ có vậy, ơng được gần gũi với thiên nhiên hơn. Bức tranh cảnh ngày hè nổi lên
với bức tranh thiên nhiên ngày hè rực rỡ:

“Hoè lục đùn đùn tán rợp giương

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”

Nguyễn Trãi cảm thấy say mê, thích thú trước vẻ đẹp của thiên nhiên ngày hè. Cây
hoa hịe có sức sống mãnh liệt giờ tán là xanh che phủ cả khoảng không gian. Cùng
với sắc đỏ của cây thạch lựu tô đậm thêm cho khung cảnh. Ao sen tỏa hương ngan
ngát bay theo làn gió. Cảnh thiên nhiên được nhà thơ cảm nhận qua màu sắc, hương
thơm. Phải là người có tấm lịng u thiên nhiên sâu sắc thì Nguyễn Trãi mới có
những phát hiện tinh tế, tuyệt vời đến vậy.

Nhà thơ còn cảm nhận bức tranh thiên nhiên qua những âm thanh:

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

Việc sử dụng nhiều từ Hán Việt như “ngư phủ, cầm ve, tịch dương” kết hợp nhuần
nhuyễn với những từ thuần Việt như “lao xao”, dắng dỏi” tạo nên vẻ đẹp vừa mộc
mạc, bình dị, vừa trang trọng tao nhã. Cuộc sống của con người không chỉ được cảm
nhận bằng thị giác mà cịn được cảm nhận bằng thính giác. Đó là âm thanh từ làng
chợ cá, của tiếng ve râm ran mỗi độ hè về. Những âm thanh đặc trưng của ngày hè nơi
làng quê khiến ngày hè trở nên vui vẻ, nhộn nhịp. Thế mới thấy được một tâm hồn
luôn tha thiết với cuộc sống làng quê của Nguyễn Trãi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>5. Cảm nhận bức tranh thiên nhiên trong bài thơ Cảnh ngày hè - mẫu 4</b>

Bài thơ “Cảnh ngày hè” của Nguyễn Trãi là bài số 43 trong số 61 bài thơ của mục
Bảo kính cảnh giới (thuộc phần Vô đề của tập thơ Quốc âm thi tập). Nổi bật lên trong
bài thơ là bức tranh thiên nhiên được nhà thơ khắc họa thật sinh động.

Câu thơ mở đầu đọc lên nghe thật êm đềm gợi một cuộc sống n bình, thư thái: “Rồi

hóng mát thuở ngày trường”. Từ “rồi” ở đây có nghĩa là rảnh rỗi, nhàn hạ. Rảnh rỗi
trong suốt “ngày trường” có nghĩa là ngày dài, để ngồi “hóng mát” - một hoạt động an
nhàn, tĩnh tại, thư thái. Từ đó ta thấy được tâm thế an nhàn, thảnh thơi của tác giả.
Nguyễn Trãi đã một đời bận rộn, tận tâm vì đất nước, chính lúc này là những giây
phút rảnh rỗi hiếm hoi của cuộc đời.

Nhờ có vậy, ơng được gần gũi với thiên nhiên hơn. Bức tranh cảnh ngày hè nổi lên
với bức tranh thiên nhiên ngày hè rực rỡ:

“Hoè lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”

Nguyễn Trãi cảm thấy say mê, thích thú trước vẻ đẹp của thiên nhiên ngày hè. Cây
hoa hịe có sức sống mãnh liệt giờ tán là xanh che phủ cả khoảng không gian. Cùng
với sắc đỏ của cây thạch lựu tô đậm thêm cho khung cảnh. Ao sen tỏa hương ngan
ngát bay theo làn gió. Tác giả đã sử dụng các động từ: “rợp, đùn, tiễn” khiến cho
người đọc thấy được cảm giác sức sống trỗi dậy của cảnh vật mùa hè. Bức tranh ngày
hè hiện lên tràn đầy màu sắc của sự tươi mới, sức sống căng tràn.

Không chỉ cảm nhận thiên nhiên xung quanh bằng thị giác. Nhà thơ còn cảm nhận
bằng cả thính giác:

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

Việc sử dụng nhiều từ Hán Việt như “ngư phủ, cầm ve, tịch dương” kết hợp nhuần
nhuyễn với những từ thuần Việt như “lao xao”, dắng dỏi” tạo nên vẻ đẹp vừa mộc
mạc, bình dị, vừa trang trọng tao nhã. Đó là âm thanh từ làng chợ cá, của tiếng ve râm
ran mỗi độ hè về. Thứ âm thanh của một cuộc sống yên bình.

</div>

<!--links-->