Cách mở bài cho văn nghị luận

Cách viết Mở bài một bài văn nghị luận hay
I/ Cách viết phần mở bài:
1. Mục đích :
Mục đích của phần mở bài là nhằm giới thiệu vấn đề mà mình sẽ viết, sẽ trao đổi, bàn bạc
trong bài. Vì thế, khi viết Mở bài thc chất là trả lời câu hỏi : Anh (chị ) định viết, định bàn
bạc vấn đề gì ? Các cách mở bài dễ viết nhất :
a. Mở bài trực tiếp : Tức là trả lời thẳng vào việc đó.
Vớ d : Phân tích bài thơ Đồng chí của Chính Hữu.
Mở bài trực tiếp : Nói đến Chính Hữu không thể khong nói đến bài thơ Đồng
chí.Bài thơ nh một điểm sáng trong tập Đầu súng trăng treo- tập thơ viết về đề tài ngời lính
của ông.
b. Mở bài gián tiếp: Tức là dẫn ra một ý khác có liên quan gần gũi, sau đó, nêu vấn đề sẽ
bàn trong bài. Để bài viết có không khí tự nhiên và có chất văn, ngời ta thờng mở bài theo
kiểu gián tiếp. Có nhiều cách mở bài gián tiếp này nhng tựu trung có 4 cách cơ bản:
Cách 1: Diễn dịch (suy diễn )
Cách 2: Quy nạp
Cách 3: Tơng liên (tơng đồng )
Cách 4: Tơng phản (đối lập )
Dù viết mở bài gián tiếp theo cách nào thì trong đó cũng cần làm rõ 3 vấn đề:
1. Nêu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm, xuất xứ.
Mở bài 2. Nêu vấn đề (dựa vào gợi ý ở đề bài )
3. Nêu cảm nhận của mình về vấn đề.
2. Một số vấn đề cần tránh :
- Tránh dẫn dắt vòng vo quá xa mãi mới gắn đợc vào việc nêu vấn đề.
- Tránh ý dẫn dắt không liên quan gì đến vấn đề sẽ nêu.
- Tránh nêu vấn đề quá dài dòng, chi tiết, có gì nói hết luôn rồi thân bài lại lặp lại những
điều đã nói ở phần Mở bài
3. Một mở bài hay cần phải :
- Ngắn gọn: Dẫn dắt thờng vài ba câu, nêu vấn đề một vài câu và giới hạn vấn đề một
câu.
- Đầy đủ: (đủ 3 vấn đề )

- Độc đáo : gây đợc sự chú ý của ngời đọc.
- Tự nhiên :Giản dị, tự nhiên, tránh vụng vềgợng ép tránh gây cho ngời đọc khó chịu bởi
sự giả tạo.
II. Một số Mở bài tham khảo :
Đề :Cảm nhận về bức tranh xuân trong đoạn trích Cảnh ngày xuân.
Mb 1: Thời gian vẫn trôi đi và bốn mùa luôn luân chuyển. Con ngời chỉ xuất hiện một lần
trong đời và cũng chỉ một lần ra đi mãi mãi vào cõi vĩnh hằng. Nhng những gì là thơ, là
văn, là nghệ thuật đích thựcthì vẫn còn mãi mãi với thời gian. Truyện Kiều của Nguyễn
Du là một tác phẩm nghệ thuật nh thế, đặc biệt là đoạn thơ viết về Cảnh ngày xuân một
mùa xuân mới mẻ, tinh khôi và giàu sức sống.
Đề : Cảm nhận về ngời lính lái xe trong Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Mb 2 : Có những tác phẩm đọc xong, gấp sách lại là ta quên ngay, cho đến lúc xem lại ta
mới chợt nhớ là mình đã đọc rồi. Nhng cũng có những cuốn sách nh dòng sông chảy qua
tâm hồn ta để lại những ấn tợng chạm khắc trong tâm khảm. Bài thơ về tiểu đội xe không
kính là một tác phẩm nh thế. Nhà thơ Phạm Tiến Duật đã xây dựng một tợng đài bằng
thơ về ngời chiến sĩ hồn nhiên, ngang tàng và ngạo nghễ thời đại chống Mĩ.
Đề : Phân tích khổ thơ đầu của bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận.
Mb 3 :
Chàng Huy Cận khi xa hay sầu lắm
Nỗi nhớ thơng không biết đã tan cha?
(Mai sau)
Trớc cách mạng tháng Tám, thơ Huy Cận thờng u sầu ảo não. Nhng từ khi cách mạng
tháng Tám thành công đã tiếp thêm cho thơ ông một luồng sinh khí mới, những trang thơ
dạt dào niềm vui khi viết về cuộc sống mới, con ngời mới. Bài thơ Đoàn thuyền đánh
cá là một tác phẩm mang cảm xúc nh thế. Nó đã ghi lại hành trình đẹp đẽ của đoàn
thuyền: ra khơi lúc hoàng hôn, đánh cá lúc trăng lên và trở về lúc bình minh. Nhng có lẽ
khung cảnh đẹp đẽ và hùng vĩ nhất là lúc đoàn thuyền ra khơi đợc thể hiện rõ trong khổ
thơ đầu.
Bài tập : Cảm nhận về nhân vật Vũ Nơng trong t/p Chuyện ngời con gái Nam Xơng

Mở bài 4:
Đợc xây dựng theo một cốt truyện dân gian "Chuyện ngời con gái Nam Xơng" của Nguyễn Dữ
có thể coi là một tác phẩm hay nhất trong cuốn "Truyền kỳ mạn lục". Nhân vật chính của tác phẩm là
Vũ Thị Thiết (Vũ Nơng) - một ngời con gái quê ở Nam Xơng đẹp ngời đẹp nết. Không chỉ có vậy, khi
nhắc đến nhân vật này ngời đọc không thể quên đợc nỗi oan khổ vô bờ mà nàng phải chịu vì ngời
chồng đa nghi thô bạo.
=> Đây là cách mở bài gián tiếp: Dẫn dắt vấn đề kèm theo sự đánh giá của ngời viết.
4.Nguyễn Duy thuộc thế hệ nhà thơ trởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nớc.
Nguyễn Duy nổi tiếng với các bài thơ nh : Tre Việt Nam, Hơi ấm ổ rơm, ... Hiện nay, Nguyễn
Duy vẫn tiếp tục sáng tác, ông viết đều những bài thơ tài hoa, đậm chất suy t. ánh trăng (1978) là
một trong những bài thơ của Nguyễn Duy đợc nhiều ngời a thích bởi tình cảm chân thành, sâu sắc, tứ
thơ bất ngờ, mới lạ :
5, Có một nhà văn đã nói rằng : "Không có câu chuyện cổ tích nào đẹp bằng chính cuộc sống viết
ra". Cuộc chiến tranh chống Mĩ của dân tộc ta với biết bao câu chuyện đã trở thành huyền thoại đợc
các nhà văn ghi lại nh những câu chuyện cổ tích hiện đại. Trong số ấy phải kể đến "Chiếc lợc ngà"
của Nguyễn Quang Sáng. Nhân vật cô bé Thu tám tuổi có một tình yêu cha đằm thắm, kì lạ, tiêu biểu
cho những điều kì diệu mà những con ngời Việt Nam đã viết nên.
6.Trong cái im lặng của Sa Pa [...], Sa Pa mà chỉ nghe tên, ngời ta chỉ nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi,
có những ngời làm việc và lo nghĩ nh vậy cho đất nớc. Có những ngời làm việc và lo nghĩ cho đất n-
ớc, đó là những con ngời lao động thầm lặng, hi sinh hạnh phúc cá nhân, tìm hạnh phúc trong lao
động. Nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long) là một bức
chân dung kí hoạ đẹp đẽ về con ngời này.
7.Cuộc kháng chiến đã qua đi, ngời lính trong chiến tranh giờ đây đã về với cuộc sống hàng ngày. T-
ởng nh sự bận rộn hôm nay sẽ khiến ngời ta quên lãng quá khứ. Nhng có một lúc nào đó trong đời th-
ờng những kỉ niệm chiến tranh lại nh những thớc phim quay chậm hiện về. Nguyễn Duy gửi tới bạn
đọc thi phẩm ánh trăng cũng chính là gửi tới bạn đọc thông điệp : Không nên sống vô tình, phải
biết thủy chung nghĩa tình cùng quá khứ.
8.Nhà thơ Nguyễn Duy đã viết :
Ta đi trọn kiếp con ngời
Vẫn cha đi hết những lời mẹ ru

Lời ru của mẹ chính là nguồn năng lợng tinh thần để giúp mỗi chúng ta trởng thành nên ngời.
Bởi thế cảm xúc về lời ru của mẹ đã đi vào nghệ thuật và thơ ca. Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm cũng
xuất phát từ truyền thống này nhng có sự sáng tạo rất mới với Khúc hát ru những em bé lớn trên lng
mẹ.
9.Đọc Bếp lửa của Bằng Việt tôi đã mờng tợng ra một chàng trai trẻ trong cái giá lạnh của mùa
đông Ki-ép ở đất nớc U-crai-na xa xôi đơng cặm cụi sởi ấm những nguồn thơng qua từng chữ, từng
câu mà đợc thắp lên ngọn lửa đợm đà của một thời thơ ấu đẹp đẽ sống bên ngời bà yêu dấu...Đến nay
đã hơn bốn thập kỉ kể từ khi bài thơ ra đời, ta thực khó rõ đã có bao nhiêu trái tim rung cảm mỗi khi
đến với Bếp lửa. Chỉ biết đằng sau mạch cảm xúc dạt dào của hoài niệm kia sẽ là gì nếu không phải
một tình lan tỏa với cái nóng, cái nồng đợm của Bếp lửa quê nhà, với sự ấm áp, ấp iu của ngọn lửa
tình ngời.
10. Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận là một "bài thơ cuộc đời". Bài thơ đợc sáng tác năm 1958
nhân một chuyến đi thực tế ở vùng mỏ Hòn Gai, Cẩm Phả. Thông qua một đêm đánh cá của đoàn
thuyền lớn trên biển, tác giả ca ngợi kiểu lao động mới mẻ của ngời lao động tràn đầy lạc quan tin t-
ởng, làm chủ thiên nhiên, biển cả bao la. Qua bài thơ ta cảm nhận đợc không khí lao động khẩn trơng,
hăng say, nhộn nhịp của miền Bắc thời kì xây dựng CNXH.
11. Phạm Tiến Duật là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trẻ những năm kháng
chiến chống Mĩ. Bản thân là anh bộ đội Trờng Sơn, tác giả cảm thông và hiểu rõ tâm tình ngời lính,
nhất là ngời chiến sĩ vận tải dọc Trờng Sơn chở vũ khí, quân trang từ hậu phơng lớn ra tiền tuyến lớn.
Cùng với thế hệ thanh niên hăng hái "Xẻ dọc trờng sơn đi cứu nớc / Mà lòng phơi phới dậy tơng lai"
Phạm Tiến Duật mang niềm vui hăm hở của tuổi trẻ ra chiến trờng. Nhà thơ đã tạo cho mình một
giọng điệu thơ rất lính : khỏe khoắn, tự nhiên, tràn đầy sức sống, tinh nghịch tơi vui mà giàu suy tởng.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính là tác phẩm tiêu biểu nhất của giọng thơ ấy, của hồn thơ ấy.
12. Phạm Tiến Duật là một trong những gơng mặt xuất sắc của thơ ca Việt Nam thời chống Mĩ cứu
nớc. Ông đợc gọi là "Viên ngọc Trờng Sơn của thơ ca" bởi thi sĩ đã mang cả hào khí thời đại cùng dãy
Trờng Sơn vào thơ. Đặc biệt mảng thơ về ngời lính lái xe của ông đã để lại ấn tợng thật thú vị, đó là
"Vết xe lăn" nóng bỏng trong những bài thơ Trờng Sơn thời chống Mĩ. Trong số những vần thơ thông
minh, dí dỏm về ngời lính lái xe Trờng Sơn của Phạm Tiến Duật, phải kể đến Bài thơ về tiểu đội xe
không kính.
13.Mùa xuân luôn là nguồn cảm hứng vô tận của các thi nhân. Nguyễn Bính đã từng đánh thức ng ời

nhà quê trong mỗichúng ta bằng Mùa xuân xanh,Hàn Mạc Tử thì bâng khuâng xao xuyến nơi đất
khách quê ngời với Mùa xuân chín .Còn Mùa xuân xuân nho nhỏcủaThanh Hải lại là tâm
nguyện sau cùngcủa ông về tình yêu cuộc sống,về khát vọng đợc cống hiến sức lực của mình cho đất
nớc khi ông sắp lâm chung.
14. Nếu là con chim chiếc lá
Thì chim phải hót, lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình
Một nhà thơ đã từng viết nh vậy song chỉ đến khi đọc truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn
Thành Long, tiếp xúc với các nhân vật trong tác phẩm đặc biệt là anh thanh niên ta mới thấy thấm
thía hơn ý nghĩa của những vần thơ trên. Anh thanh niên trong tác phẩm là ng ời có những phẩm chất
đáng quí: cởi mở, hiếu khách, yêu công việc, khiêm tốn và có phong cách thật đẹp.
15. Nguyễn Thành Long là một cây bút có tên tuổi về truyện ngắn đợc nhiều bạn đọc a thích. Các
tác phẩm của ông thờng phản ánh các cuộc sống sôi động đang diễn ra hàng ngày, hàng giờ trên đất
nớc. Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa là truyện ngắn nh vậy. Truyện đã khắc hoạ đợc chân dung của ng-
ời lao động mới, đó là anh thanh niên với những phẩm chất đáng quí: cởi mở, hiếu khách, yêu công
việc, khiêm tốn và có phong cách thật đẹp.
16.Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nớc của nhân dân ta đã góp thêm những trang vàng vào lịch sử
dân tộc. Đã có rất nhiều văn nghệ sẽ đã có đợc cảm hứng sáng tác từ đề tài này. Chính vì vậy đây
cũng là giai đoạn văn học có nhiều thành công góp phần làm rạng rỡ nền văn học nớc nhà. "Những
ngôi sao xa xôi" của nữ tác giả Lê Minh Khuê là một trong những đóng góp nh vậy. Nhân vật chính
của tác phẩm là Phơng Định - một cô gái đã để lại ấn tợng sâu sắc trong lòng ngời đọc.
17 . Chúng ta đã từng biết đến hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trờng Sơn qua tác phẩm "Bài thơ về tiểu
đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật. Họ là những chiến sĩ trẻ trung sôi nổi can trờng mang trong
mình khát vọng thống nhất non sông. Và một lần nữa chúng ta lại đợc gặp hình ảnh những con ngời
gan dạ trẻ trung trên tuyến đờng Trờng Sơn qua tác phẩm "Những ngôi sao xa xôi" của Lê Minh
Khuê. Đó là ba cô gái nhỏ nhắn xinh xắn trong một tổ trinh sát mặt đờng. Nhân vật chính trong tác
phẩm và cũng là ngời kể chuyện là Phơng Định - một cô gái Hà Nội. Nhân vật đã để lại ấn tợng sâu
sắc trong lòng đông đảo bạn đọc.
18.Trong vô số những nạn nhân của xã hội phong kiến có một tầng lớp mà hết thảy các nhà văn

nhân đạo đều đau sót trân trọng và tập chung viết về họ đó là ngời phụ nữ. trong số những tác phẩm
viết về đề tài này nổi bật nhất phảI kể đến truyện Kiều của Nguyễn Du ở cuối thế kỉ 18 đầu thế kỉ
19. Nhân vật Thuý Kiều là điển hình cho những ngời phụ nữ tài sắc vẹn toàn, đức hạnh thanh cao nh-
ng lại bị cuộc đời vùi dập, xô đẩy vào những đau thơng bất hạnh. Ta sẽ thấy rõ điều đó qua các đoạn
trích: Chị em Thuý Kiều, Mã giám Sinh mua Kiều, Kiều ở lầu Ngng Bích.
19. Là cây bút chuyên về truyện ngắn ,trong chiến tranh Lê Minh Khuê viết về cuộc sống chiến
đấu của tuổi trẻ ở tuyến đờng Trờng Sơn . Những ngôi sao xa xôi là tác phẩm đầu tay của bà ,đợc
viết năm 1971 giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc đang diễn ra rất ác liệt.Truyện giúp
ta hiểu hơn về cuộc sống của những cô gái thanh niên xung phong trên một cao điểm ở tuyến đờng Tr-
ờng Sơn .
20.Gấp lại truyện ngắn Lặng lẽ Sa pa của Nguyễn Thành Long lòng ta cứ xao xuyến vấn vơng
trớc vẻ đẹp của những con ngời ,trớc những tình cảm chân thành, nồng hậu trong một cuộc sống đầy
tin yêu .Dù đợc miêu tả ít hay nhiều nhân vật nào của Lặng lẽ Sa pa cũng hiện lên với nét cao quí
đáng khâm phục .Trong đó anh thanh niên làm công tác khí tợng kiêm vật lý địa cầu đã để lại cho
chúng ta nhiều ấn tợng khó phai mờ .
21.Kim Lân là nhà văn có vốn sống vô cùng phong phú và sâu sắc về nông thôn Việt Nam.Các
sáng tác của ông đều xoay quanh cảnh ngộ và sinh hoạt của ngời nông dân . Văn bản Làng đơc
sáng tác vào thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ,với nhân vật chính là ông
Hai ,một lão nông hiền lành ,yêu làng ,yêu nớc và gắn bó với kháng chiến .
22. Khoảnh khắc giao mùa có lẽ là khoảnh khắc đẹp đẽ nhất của tự nhiên,nó gieo vào lòng
ngời những rung động nhẹ nhàng khiến ta nh giao hoà, đồng điệu .Khi chúng ta cha hết ngỡ ngàng bởi
một Xuân Diệu tựa cửa nhìn xa nghĩ ngợi gì thì đã gặp một Hữu Thỉnh tinh tế ,sâu sắc đến vô cùng
qua một thoáng Sang Thu .
23. Cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nớc của dân tộc ta là một bản anh hùng ca bất diệt.Trong
những tháng năm sục sôi khí thế Xẻ dọc Trờng Sơn đi cứu nớc ấy nhân dân Miền Bắc đã không tiếc
sức ngời,sức của chi viện cho Miền Nam ruột thịt. Trong những đoàn quân điệp trùng nối nhau ra trận
có chàng trai trẻ Phạm Tiến Duật .Anh đợc tôi luyện và trởng thành trong chiến tranh và trở thành
nhà thơ chiến sỹ .Thơ anh không cuốn hút ngời đọc bằng ngôn từ mợt mà,âm điệu du dơng mà nó
khiến ngời đọc say bằng chính sự tự nhiên,sống động,gân guốc,độc đáo và đậm chất lính tráng.Bài
thơ về tiểu đôi xe không kính là một thi phẩm tiêu biểu cho hồn thơ đó .

24.Trong văn học Việt Nam đã có không ít tác phẩm mang tên gọi truyền kỳ hoặc có tính chất
truyền kỳ song đợc tôn vinh là thiên cổ kỳ bút thì cho đến nay chỉ có một Truyền kỳ mạn lục của
Nguyễn Dữ .Chuyện ngời con gái Nam Xơng đợc rút trong tập những câu chuyện kỳ lạ đó . Nhân
vật chính của tác phẩm là Vũ Nơng đã để lại trong lòng ngời đọc niềm cảm thơng sâu sắc.
25. Huy Cận là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới .Sau cách mạng ông
nhanh chóng hoà nhập vào công cuộc kháng chiến vĩ đại và trờng kì của dân tộc.Hoà bình lập lại,từng
trang thơ Huy Cận ấm áp hơi thở của cuộc sống đang lên.Bài thơ Đoàn thuyền đánh cáđợc sáng tác
ở Hòn Gai năm 1958 nhân một chuyến đi thực tế dài ngày . Bài thơ thực s là một bài ca ca ngợi cuộc
sống của những con ngời lao động mới .
26. Không biết tự bao giờ trăng đã trở thành nàng thơ,thành ngời bạn tri âm tri kỉ của biết bao tâm
hồn thi sĩ .Với ánh sáng huyền diệu,với chu kì tròn khuyết lạ lùng, trăng đã gợi cho các thi nhân cổ
kim nhiều thi tứ .Trong miền thơ mênh mang ấy, ánh trăng của Nguyễn Duy nh một lời tâm sự chân
thành ,đã neo lại trong tâm hồn ngời đọc những tâm trạng riêng,những suy ngẫm riêng giàu trăn trở .
27. Tỡnh cm gia ỡnh, tỡnh yờu i vi quờ hng x s l nhng tỡnh cm nguyờn s nhng
cng thiờng liờng nht ca con ngi Vit Nam. Lũng yờu thng con cỏi, c mong th h sau
ni tip xng ỏng truyn thng ca t tiờn, dõn tc, quờ hng l s th hin c th ca tỡnh
cm cao p ú. Nhiu nh th ó giói by nhng sc thỏi tỡnh cm y lờn trang giy. Chỳng ta
bt gp trong bi th núi vi con ca tỏc gi Y Phng mt cỏch din t mc mc, chõn
cht ca ngi min nỳi nhng li tõm tỡnh thit tha, nhng li dn dũ õn cn, chia s ca
ngi cha i vi con lũng t ho v con ngi v quờ hng yờu du ca mỡnh.
28.
Cng nh mựa xuõn, mựa thu luụn l ti gi nhiu cm xỳc cho cỏc thi nhõn. Mi
ngi li cú cỏch nhỡn cỏch miờu t rt riờng, mang m du n cỏ nhõn ca mỡnh. Cú nh th,
mựa thu l dỏng liu bun, l mu ỏo m phai, l ting p lỏ vng cu con nai ng ngỏc. Hu
Thnh cng gúp vo tuyn tp th ma thu ca dõn tc 1 cỏi nhỡn mi m. ễng l nh th vit
nhiu, vit hay v nhng con ngi, cuục sng nụng thụn, v mựa thu. Nhng vn th thu ca
ụng mang cm xỳc bõng khuõng vng vn trc t tri trong tro ang chuyn bin nh
nhng. iu ny th hin rừ qua bi "Sang thu" c ụng sỏng tỏc cui nm 1977.
29. Bc ra khi chin tranh, mi ngi lớnh cú mt ngó r riờng tr v vi cuc i
thng nht. Trong vụ vn cỏi bóng lng l tr v y, ta bt gp nh vụ tỡnh cỏi bóng hỡnh nh

vn Nguyn Minh Chõu. Tr v lng l, tip tc tỡm tũi lng l, ngũi bỳt Nguyn Minh Chõu
vn cha ng nhng khỏm phỏ mi m, sõu sc, vn mang cỏi nhỡn tng tri chc chn ca
con ngi ó tụi luyn qua lũ la chin tranh. Chớnh bng ngũi bỳt y, nh vn ó dng lờn mt
Bn quờ mang ý ngha trit lớ, mang y tri nghim v mt i ngi. Cú l s chng ai gp
li trang sỏch Bn quờ m khụng cm thy mt ni bun bi hi, xỳc ng tro dõng. Cú