Chăm sóc trẻ bị co giật khi sốt tại nhà

Chăm sóc trẻ bị co giật khi sốt tại nhà






"Co giật khi sốt" hay "Sốt cao co giật" là một tình trạng co
giật toàn thân lành tính xảy ra khi trẻ bị sốt cao trên 39 độ
C, thường xảy ra ở trẻ nhỏ từ 6 tháng đến 6 tuổi.
Nhận biết các đặc điểm của co giật khi sốt:
• Những trẻ em bị co giật khi sốt (CGKS) thường có
người trong gia đình (bố mẹ hay anh em) đã bị CGKS.
• Cơn co giật có thể xảy ra đột ngột, ngay trong cơn sốt
đầu tiên và khi sốt cao hơn 390C. Khi hết sốt cũng hết
co giật, nếu sốt lại có thể bị co giật lại.
• Trong cơn co giật, trẻ gồng cứng, co rút người và rung
giật toàn thân, mắt trợn ngược, sùi bọt mép và hơi thở

Ảnh: pro.corbis.com
nông, khò khè, nghiến chặt răng, tiêu tiểu không tự
chủ.
• Trẻ sẽ mất ý thức tạm thời (không biết việc gì đang
xảy ra).
• Cơn co giật thường ngắn hơn 10-15 phút và tự chấm
dứt.
• Sau cơn co giật trẻ sẽ phục hồi ý thức hoàn toàn,
nhưng mệt mỏi, buồn ngủ và không nhớ gì về cơn co
giật.
• Một số trẻ sẽ có cơn CGKS tái phát.
Tại sao CGKS xảy ra?

CGKS chỉ xảy ra ở trẻ nhỏ (6 tháng đến 6 tuổi) bởi vì não
của trẻ chưa phát triển đầy đủ và rất nhạy cảm với các rối
loạn nhiệt độ. Sốt cao có thể kích thích não của trẻ nhỏ và
gây khởi phát một cơn co giật. Dĩ nhiên không phải tất cả
trẻ em đều bị co giật khi bị sốt cao, nguyên nhân có thể là
do não của một số trẻ nhạy cảm với co giật hơn các trẻ
khác, khuynh hướng này thường có tính chất gia đình. Khi
được 5-6 tuổi thì não đã trưởng thành và trẻ sẽ không còn
nguy cơ bị CGKS nữa.
Các nguyên nhân thường gặp trong CGKS:
• Nhiễm trùng đường hô hấp trên (chiếm đa số).
• Viêm tai giữa (chiếm khoảng 20% CGKS).
• Viêm phế quản phổi.
• Nhiễm trùng đường tiêu hóa (kiết lỵ, thương hàn,...).
• Nhiễm trùng đường tiểu.
• Nhiễm trùng huyết tiềm ẩn (chiếm khoảng 2-4%).
• Sau chích ngừa: quai bị, sởi (trong vòng 7-10 ngày);
bạch hầu, uốn ván, ho gà (trong vòng 48 giờ).
• Viêm màng não (chiếm dưới 2%).
Một số lời khuyên khi con bạn bị CGKS:
1. Bạn hãy bình tĩnh và đừng nên hốt hoảng vì đa số các
cơn co giật chỉ kéo dài dưới 5 phút và hiếm khi gây
hại đến sức khỏe của trẻ. Cũng không nhất thiết phải
mang trẻ đến bệnh viện ngay mà hãy dành thời gian để
thực hiện các biện pháp khẩn cấp sau đây.
2. Ghi nhớ thời gian bắt đầu cơn co giật để xác định
chính xác khoảng thời gian cơn co giật. Ðây là điều
quan trọng trong việc đánh giá độ nặng của CGKS.
3. Tránh gây tổn thương cho trẻ khi co giật: Cất tất cả
các vật cứng, nhọn ở xung quanh trẻ và đặt trẻ nằm ở

nơi thăng bằng, rộng rãi (Ví dụ dưới sàn nhà). Cần
chắc chắn trẻ sẽ không bị ngã khỏi giường, nhưng
cũng không được cố giữ chặt trẻ.
4. Bảo vệ đường thở: Ðặt trẻ ở tư thế nằm ngửa và đầu
nghiêng về một bên hoặc cho trẻ nằm nghiêng một bên
để đường thở thông suốt (tránh nghẹt đàm dãi). Khi có
thể, nên nhẹ nhàng dùng ngón tay trỏ lấy hết mọi thứ
trong miệng trẻ như núm vú cao su, đàm nhớt, chất
nôn ói. Tuyệt đối không cho trẻ ăn uống gì trong lúc bị
co giật.
Trước đây chúng ta thường đặt 1 que cứng vào miệng
trẻ khi đang bị co giật để ngăn không cho trẻ cắn vào
lưỡi hay môi của mình. Hiện nay điều này không được
thực hiện nữa vì có thể gây chấn thương lâu dài cho
răng của trẻ. Cũng đừng quá lo lắng khi thấy trẻ
nghiến răng hay cắn phải môi hay lưỡi.
5. Hạ sốt càng nhanh càng tốt vì sẽ làm rút ngắn cơn co
giật: Cởi bỏ quần áo (bao gồm cả tã lót), lau mát toàn
thân bằng nước bình thường (tốt nhất là nước ấm) để
làm mát nhanh cho trẻ. Lau mát 2 giờ 1 lần, mỗi lần
không quá 30 phút. Sau khi ngưng lau mát 10 phút
mới đo lại nhiệt độ cho trẻ. Ðắp khăn ướt ở những
vùng có mạch máu lớn nằm sát da như cổ, nách, bẹn.
Chấm dứt lau mát khi nhiệt độ hậu môn thấp hơn hay
bằng 38,5 độ C.
Alcool, rượu hay nước đá tuy làm giảm nhiệt độ ở da
nhanh hơn nhưng ít mang lại ích lợi vì hiện tượng co
mạch ngoại vi (do dùng những chất này ở ngoài da) sẽ
gây trở ngại cho sự mất nhiệt, ngoài ra còn làm tăng tỷ
lệ bệnh tật, nhất là ở trẻ sơ sinh, vì vậy cần tránh.

6. Dùng thuốc hạ sốt dạng nhét hậu môn để tránh ảnh
hưởng đường thở trong trường hợp CGKS có sốt cao
hơn 38,50C. Thuốc hạ sốt thường được chọn là
Paracetamol với liều 10-15mg/kg cân nặng/lần, có thể
dùng thuốc nhét hậu môn 3-4 lần/ngày (những gia
đình có trẻ dưới 6 tuổi nên có thuốc thường xuyên
trong tủ lạnh). Khi cơn co giật kéo dài từ 5 phút trở lên
thì phải dùng 1 thuốc chống co giật (bơm thuốc
Diazepam trực tiếp vào trực tràng).