tiết 66 ôn tập tác phẩm trữ tình

PhÇn I.




Tác phẩm trữ tình
Thơ ca dân
gian( ca dao )
Thơ
Trung đại
Thơ
hiện đại
Thơ
Đường
* Tác phẩm trữ tình là :

A.Những văn bản viết bằng thơ
B. Những tác phẩm kể lại một câu chuyện cảm động
C. Thơ và tuỳ bút
D. Những văn bản biểu hiện tình cảm , cảm xúc của tác
giả trước cuộc sống

D




Câu1 .Định nghĩa nào dưới đây được coi là đúng với ca dao
A. Là lời thơ của dân ca, là những bài thơ dân gian mang phong cách
nghệ thuật chung với lời thơ dân ca

B. Là khúc ca có nhạc đệm của nhân dân lao động ngày xưa
C. Là những câu chuyện bằng văn vần hoặc văn xuôi thể hiện tình cảm
của người lao động xa xưa
D. Là những bài trường ca cổ xưa thể hiện cuộc sống tình cảm và khát
vọng chinh phục thiên nhhiên của con người
Câu 2 . Ca dao không có đặc điểm nào trong các đặc điểm dưới
đây ?
A. Diễn tả đời sống tình cảm của nhân dân lao động
B. Khái quát , đúc kết kinh nghiệm sống , kinh nghiệm sản xuất
C. Hình thức thường ngắn gọn và chủ yếu viết theo thể lục bát
D. Thường hay lặp lại các hình ảnh , kết cấu , ngôn ngữ
A
B




Đặc điểm thơ trữ tình trung đại
- Được viết bằng chữ Hán hoặc chữ Nôm và có nhiều thể như
: Thất ngôn tứ tuyệt , ngũ ngôn tứ tuyệt , thất ngôn bát cú ,
lục bát , song thất lục bát . Có những quy định về thanh điệu,
vần luật trong thơ chặt chẽ
Đặc điểm thể tuỳ bút
Tuỳ bút là một thể văn . Tuy có chỗ gần với các thể bút kí , kí
sự ở yếu tố miêu tả , ghi chép những hình ảnh , sự việc mà nhà
văn quan sát , chứng kiến , nhưng tuỳ bút thiên về biểu cảm ,
chú trong thể hiện cảm xúc , tình cảm , suy nghĩ của tác giả trư
ớc các hiện tượng và vấn đề của đời sống .Ngôn ngữ tuỳ bút
thường giàu hình ảnh và chất trữ tình .

Thất ngôn (bảy chữ) tứ tuyệt (bốn câu):
Đây là một trong hai dạng cơ bản, phổ biến nhất của thơ Đư
ờng luật, gồm thất ngôn bát cú (7 chữ, 8 câu) và thất ngôn tứ
tuyệt (7 chữ, 4 câu), trở thành một thể thơ phổ biến của văn
học trung đại . Thất ngôn tứ tuyệt (7 chữ, 4 câu), có những quy
định về thanh điệu, vần luật trong thơ rất chặt chẽ, tuy nhiên
chỉ cần lưu ý sự hiệp vần ở chữ thứ bảy trong các câu 1, 2 và 4
(cũng có khi chỉ cần hiệp vần ở chữ thứ bảy trong câu 2 và 4 )
Thể thất ngôn bát cú :
Thơ thất ngôn bát cú (7 chữ, 8 câu) Đường luật có những quy
định rất chặt chẽ về bố cục Có gieo vần ( chỉ một vần ) ở các chữ
cuối của các câu 1,2,4,6,8. Có phép đối giữa câu 3 với câu 4 ,
câu 5 với câu 6 ( tức bốn câu giữa ) . Có luật bằng trắc ) . Không
theo những điều trên bị coi là thất luật ( không đúng luật )




Thể song thất lục bát được cấu tạo như sau:
Một cặp thơ 7 chữ (song thất) đi kèm một cặp lục bát.
Số câu trong bài không hạn chế.
Nhịp trong hai câu thất là nhịp 3/4 (khác với nhịp
trong thơ thất ngôn Đường luật là nhịp 4/3).
Vần nhịp trong câu lục bát của thể thơ này cũng
giống như vần nhịp trong thể lục bát của ca dao (vần
chân hoặc vần lưng, nhịp 2/2/2... hoặc 4/4).
Chữ thứ 7 của câu thất trên hiệp vần với chữ thứ 5 của

câu thất dưới.
Chữ thứ 7 của câu thất dưới lại hiệp vần với chữ thứ 6
của câu lục.
Chữ thứ 8 của câu bát lại hiệp vần với chữ thứ 5 của
câu thất tiếp theo






*
*
Trong những câu sau, câu nào không phải
Trong những câu sau, câu nào không phải
là ca dao, dân ca viết về tình cảm gia đình?
là ca dao, dân ca viết về tình cảm gia đình?


A
A
.
.
Đói lòng ăn hột chà là
Đói lòng ăn hột chà là


Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng
Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng
.

.


B
B
.
.
Đường vô xứ Nghệ quanh quanh
Đường vô xứ Nghệ quanh quanh


Non xanh nước biếc như tranh họa đồ
Non xanh nước biếc như tranh họa đồ
.
.


C
C
.
.
Rủ nhau lên núi đốt than
Rủ nhau lên núi đốt than


Chồng mang đòn gánh, vợ mang quang giành
Chồng mang đòn gánh, vợ mang quang giành


Củi than nhem nhuốc với tình

Củi than nhem nhuốc với tình


Ghi lời vàng đá xin mình chớ quên
Ghi lời vàng đá xin mình chớ quên
.
.


D
D
.
.
Anh em nào phải người xa
Anh em nào phải người xa


Cùng chung bác mẹ một nhà cùng thân
Cùng chung bác mẹ một nhà cùng thân
.
.

Tác phẩm
Nội dung tư tưởng,
tình cảm,
tình cảm, được biểu hiện
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
ý thức độc lập tự chủ và quyết tâm tiêu diệt
địch.
Qua đèo Ngang

tình cảm,
tình cảm, quê hương sâu lắng trong kho
ả
ảnh
khắc đêm vắng.
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Tình cảm,
Tình cảm, gia đ
ì
ình, quê hương qua những kỉ
niệm đẹp của tuổi thơ.
Sông núi nước Nam
Tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao c
ả
ả
Tiếng gà trưa
tình cảm,
tình cảm, quê hương chân thành pha chút xót
xa lúc mới trở về quê.
Bài ca Côn Sơn
tình
tình

yêu thiênnhiên, lòng yêu nước sâu nặng
và phong thái ung dung lạc quan.
C
ả
ảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Nỗi nhớ thương quá khứ đi đôi với nỗi buồn
đơn lẻ thầm lặng giua núi đèo hoang sơ.

C
ả
ảnh khuya
Nhân cách thanh cao và sự giao hoà tuyệt đối
với thiên nhiên.

HS viÕt b¶ng nªu t×nh c¶m ®­
îc thÓ hiÖn trong c¸c t¸c
phÈm tr÷ t×nh




Ca dao
-Tình cảm gia đình
- Tình yêu quê hương đất nước
- Than thân
-Châm biếm
Thơ trữ tình trung đại
-
Tinh thần yêu nước
-
Tình cảm nhân đạo
THơ trữ tình hiện đại
-
Tình yêu quê hương đất
nước , yêu cuộc sống bình
thường giản dị mà rất đỗi
diệu kì
Ba tác phẩm thơ Đường

-
Tình yêu thiên nhiên
-
Tình cảm nhân ái , vị tha
Cách biểu hiện tình cảm , cảm
xúc trong tác phẩm trữ tình :
Trực tiếp hoặc gián tiếp

Hãy sắp xếp lại để tên tác phẩm( hoặc đoạn
trích ) khớp với thể thơ
Tác phẩm Thể thơ
1 Sau phút chia li
1 Bát cú Đường luật
2 Qua đèo Ngang 2 Tuyệt cú Đường luật
3 Bài ca Côn Sơn 3 Song thất lục bát
4 Tiếng gà trưa 4 Lục bát
5 Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh 5 Thể thơ khác
6 Sông núi nước Nam 6 Ngũ ngôn Đường luật




C¸ch biÓu hiÖn t×nh c¶m , c¶m xóc
trong t¸c phÈm tr÷ t×nh §a d¹ng , phong phó .
§ù¬c tr×nh bµy trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp