Tải bản đầy đủ (.pdf) (11 trang)

Tìm hiểu văn hoá trong dạy và học ngoại ngữ.

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (282.33 KB, 11 trang )

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>LICH SLf- VAN HOA - XA HQI CHAU AU </b>



<b>TINH LIEN V^N HO^ TRONG D0Y Vfl HPC NGOei NGGT </b>



PGS. TS. Pham Thi Anh Nga


<i>Bai hpc Ngoai Ngir - Dgi hpc Hue </i>



<i>Dgy vd hgc ngogi ngu trong boi cdnh hien nay khong con don thudn la truyen dgt vd tiep </i>
<i>thu kidn thirc vi ngdn ngu nudc ngodi mgt cdch kho khan, mdy moc. Trong qua trinh do, cdc </i>
<i>yeu td vdn hod vd lien van hod ngdy cdng dugc quan tdm. Tuy nhien, hieu the ndo cho dimg </i>
<i>ve vi Iri ciia van hod vd lien vdn hod trong dgy va hgc ngogi ngif la viec khdng he dan gidn. </i>
<i>Bdi viet co gdng phdn tich vd lugn gidi ve mgt img xu khdn ngoan, hieu biet vd hieu qud, phe </i>
<i>phdn nhirng thdi do qud khich logi bd hoac tdn sitng vdn hod nude ngodi. </i>


Phap. Trong tinh hudng do, ung xir su pham


ed tinh lien van boa ehinh la tao dieu kien


cho hpc sinh thupc cac gia dinh nhap cu cd
1. Lien van hoa la gi?


<i>LL Lich su ra ddi ciia lien vdn hod </i>


Khai niem "lien van boa" dupc Hdi


ddng Chau Au djnh nghTa vao nam 1986 nhu


sau: "Neu gan eho tien td "inter" y nghTa trpn


ven eua nd, thi viec su dung tu



"interculturel" tat nhien bao ham eac y nghTa


tuong tac, trao ddi, pha bd rao can, quan he


hd tuong va doan ket. Neu ta nhin nhan tat


ca gia trj cua tu "culture", dieu dd ed nghTa la


ta nhin nhan nhung gia trj, nhtrng Idi sdng va


nhtrng hinh tupng bieu trung ma con ngudi,


la ca nhan hay cdng ddng xa hdi, dya vao


trong mdi quan he vdi nhung ke khae va


trong quan niem ve the gidi" (De Carlo


(1998) trich din, tr.41).


Nhung ngay tai Phap, "khai niem lien


van hoa" dupc biet den chua lau va mai din


nam 1975, yeu td lien van boa trong ITnh vyc


giao due mdi nd rd va dupc quan tam thich


dang, trudc tinh trang nhieu con em cua dan



nhap cu vao hpc trong cac trudng hpe d


the tu khang djnh dupc minh, ban sac ciia


chinh minh, khdng le thupc vao van boa


"chuan" Phap hay van boa gdc eiia bd me.


Sau do, each dat va giai quyet van de


dudi gdc dp lien van hoa lan rdng sang cac


ITnh vyc khae: khoa hpc quan ly, xi nghiep,


truyen thdng... va gan vdi xu hudng md cira.


Nam 1986, ehinh Louis Porcher la ngudi da


ed edng dau dua khai niem lien van hoa vao


trong ITnh vyc FLE (tieng Phap nhu mdt


ngoai ngir) tai Phap. Tuy nhien, theo


M.Abdallah-Preteeille (1996 (1986)), "lien


van boa la mdt sy lya chpn su pham chua dn


djnh, do do nd mang den eho chung ta nhung



nghi vin va sy ludng lu ban la nhting Idi giai


va sy khang djnh"


</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i><b>'^inh lien oiiii hod. </b></i>

<b><sub>51 </sub></b>



<i><b>1.2. Mgt so nghien cuu, thdnh tuu dd </b></i>
<i><b>duac khiing dinh ve linh vuc lien vdn hod </b></i>


Trong sd rat nhieu thanh tuu eua cae


nha nghien ciru ITnh vyc lien van hoa, xin chi


neu d day mdt vai khia canh cd the van dung


it nhieu vao ldp hpc ngoai ngir.


<i>1.2.1. Tir phuang phdp so sdnh van hod </i>


<i>den phucmg phdp lien vdn hod (De </i>


<i>I'approche comparatiste (culturaliste) a </i>


<i>I dpproche interculturelle) </i>


Md hinh thuan tuy van boa ehu nghTa


(modele culturaliste) cd nguy eo nhdt kin


mpt ca nhan hay mpt nhdm ngudi trong



<i>nhtrng quan he nhan qua hay thuyet minh </i>


<i>dinh ve van hod (determinismes culturels), </i>


va nhu the, ddi dien vdi ke khae va trong y


thuc ve ke khae, thay vi thau hieu, ngudi ta


ehi dung lai d mue dp mieu ta, giai thich,


<i>tham ehi cdn dp dgt ngay ttr dau len ke khae </i>


mpt hinh anh hay mdt each img xu cd tinh


mac djnh. Da la ngudi Phap chang ban thi


"tat nhien" la phai van minh, ljch sy, phai


cao rao, dep de, saeh se va... giau cd, va ben


canh dd, vi la ngudi Phap nen anh ta (cd ta)


the nao ciing cd each hanh xu "thye dan",


"nudc ldn" va day ty tdn. Cach nhin nhan va


danh gia kieu dd the hien thdi quen djnh hinh


ddi tugng giao tiep hay ddi tugng nghien cuu



ngay tir khi chua tiep xuc, tim hieu, va day


djnh kien. Trai nguge ban vdi md hinh tren


la each tiep can lien van boa vdi nhung thao


<i>tae tu duy vd thdu hieu. nham tim each, qua </i>


quan sat va phan tich nhung eon ngudi, tuc


<i>le, img xu, thdi quen... cu the, 5;/>' nghiem va </i>


tu dd nhan ra nhtrng bieu hien cua mdt nen


<i>van boa. Dd la mdt qua trinh cd tinh chit </i>


<i>dgng va chu kien, d dd cai tdi chu the ddng </i>


mdt vai trd quan trpng trong viec ty xay


dyng y thuc ve ban than va ve ke khac.


<i>1.2.2. Viec khdi phuc vai trd cua nhimg </i>


<i>hinh dnh mac dinh (Rehabilitation des </i>


<i>stereotypes) </i>


Trd lai vdi thi du ve hinh anh ngudi



Phap d tren, ed the ndi each nhin nhan va


danh gia dd se gay trd ngai dang ke trong


giao tiep va hieu biet ve ke khac. Ngudi ta


gpi dd la nhting hinh anh mac djnh


(stereotype), thudng dupe coi la rat nguy


hiem trong ITnh vyc lien van boa, va trong


mdt thdi gian dai rat nhieu nha nghien cuu


quan niem phai hoan toan loai bd chung. Tuy


nhien khdng the chdi cai la chung van hien


huu, va nhtrng hinh anh dd that tien dung


trong budc dau tiep xuc va nghien cuu, neu


ta biet dimg lai dung luc, chi su dung chung


nhu nhung cu lieu ban dau can kiem chimg.


Van de la sau dd ta phai vupt qua cai ngudng


ban dau dd de tim each thau hieu thye su ddi



tupng giao tiep hay nghien cuu. Trong chieu


hudng dd, mdt sd nha nghien cim da quan


niem mdt each sang sudt la can khdi phuc vai


trd cua cae hinh anh mac djnh trong giao tiep


va nghien cuu. R.Amossy (1997) khang


<i>djnh: 'Hinh anh mgc dinh cd sa do hod vd </i>


<i>xep logi that: nhung nhirng tien trinh do la </i>


<i>khdng the thieu dugc doi vai nhgn thirc. ngay </i>


<i>cd khi chiing ddn den mgt tinh trgng dan </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>52 </b>

<b>NGHIEN cQU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°8 (107).2009 </b>


<i>khich. Chimg ta cdn phdi chdp noi nhung gi </i>


<i>nhin thdy dugc vdi nhirng md hinh san cd di </i>


<i>cd thi hieu biet the gidi, du bdo va diiu </i>


<i>chinh img xir cita minh ". </i>


<i>1.2.3. Tu md hinh Idp ghep kiiu mozaic </i>



<i>den quan hi soi chiiu (Du modele mosaique </i>


<i>a la relation en miroir) </i>


Trong mdt thdi gian rat dai, ngudi ta


van hinh dung cae nin van hoa theo md hinh


lap ghep kieu mdzaie, theo dd, moi nin van


hoa la mdt thye the ed djnh, ddc lap, khdng


tuong tac vdi nhiing nen van hoa khac. Ngay


nay quan niem dd da ldi thdi va dang bj phe


phan. Cac nha nghien cuu nhu


M.Abdallah-Preteeille da chi ra ring, khdng mdt nin van


hoa nao cd the tdn tai ddc lap vdi nhtmg tilp


xuc, tac ddng hd tuong dien ra giira nd va


cac nen van boa khac, va nhung dilu dd luu


dau vet len nd, clu thanh chinh nd, djnh


nghTa nd, thdng qua nhtrng qua trinh mieu ta,



the hien Ian nhau giiia cac nin van boa. Mdi


quan he soi chilu lan nhau nhu qua mdt tim


guong soi dd tao nen mpt he hinh anh


(imagologie), vdi nhtmg each nhin qua lai, d


dd cd hinh anh vl ban than (auto-image) va


ve ke khac (hetero-image) cung tdn tai,


tuong ung vdi nhau va tac ddng len nhau.


<i>T.Todorov khing djnh: "Hiiu biit nhung </i>


<i>ngudi khdc khdng chi dan gidn la mgt con </i>


<i>dudng CO the ddn din hiiu biet bdn thdn: no </i>


<i>Id con dudng duy nhdt"^. </i>


<i>1.2.4. Ren luyen vi su khdc biel </i>


<i>(Education a la difference, d I 'alterite) </i>


Chinh trong quan he soi chilu Ian nhau


ma chu thi "Tdi" y thuc dugc la minh khac



vdi "Ke khac" hay tha nhan (alter). Lien


quan den khai niem "khac biet" (alterite), Sartre


da phat trien quan niem vl y thirc ban than


(conscience de soi) cua Hegel va khing djnh:


<i>" Toi cdn din su trung gian cua Ke khdc di Id </i>


<i>cdi md tdi Id"^, "di dgt dugc mgt chdn ly ndo </i>


<i>do vi minh, tdi phdi thdng qua ngudi khdc. </i>


<i>Ke khdc la khdng thi thieu dugc cho su tdn </i>


<i>tgi cua tdi, doi vdi su hiiu biit ciia toi ve bdn </i>


<i>thdn cung nhu ddi vdi nhirng khia cgnh </i>


<i>khdc"\ </i>


Ke khac phai dugc xem la mpt chu thi


thye sy, la mdt con ngudi, vira gidng Tdi


nhung ddng thdi cung khac Tdi, la mpt


"alter ego" (cai tdi khac) cd thi dem ra ddi



chilu va ddi djch. M.Tardy khing djnh:


<i>"Dgo ly cita su khdc nhau khdng co nghTa Id </i>


<i>tim cdch hiiu mgt cdch trgn ven tdt cd nhung </i>


<i>gi la khdc nhau, ma la chdp nhgn rdng </i>


<i>chimg tdn tgi vd co khd nang chiu dung </i>


<i>dugc su tdn tgi cua chimg, du cho su tdn tgi </i>


<i><b>do la khong thi hiiu dugc, bdi vi no la </b></i>


<i><b>khong the hieu duffc"^. </b></i>


' "La connaissance des autres n'est pas simplement
une vo,e possible vers la connaissance de soi: elle est
<i>la seule '. {Nous et les aulres). </i>


<i>"[...] j ' a i besoin de la mediation d'Autrui pour etre </i>


<i>ce que je suis" (L 'Etre el le Neant). </i>


"[...] pour obtenir une verite quelconque sur moi, ii
faut que je passe par I'autre. L'autre est indispensable
a mon existence, aussi bien d'ailleurs qu'a la
<i>connaissance que j'ai de moi" {L'existentialisme est </i>



<i>un humanisme). </i>


<i>' "I'ethique de la difference, ce n'est pas chercher a </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i><b>^ ' '^'I^'>*iulw(i.. </b></i>

<b>53 </b>



Trdng giao tilp va nhan thuc vl ke khac


va mpt nen van hoa khac, xu hudng thudng


gap la nhin nhan va phan xet ngoai gidi hoan


toan qua lang kinh, chuin mye eua ban than,


cua dan tdc minh, phan djnh sy dung sai mpt


each chii quan, bit kl sy tdn tai cua nhimg


<i>lang kinh chuIn muc khae. Cach ung xu Idy </i>


<i>ban thdn ldm trung tdm (egocentrique) va lay </i>


<i>ddn tgc minh ldm tnmg tdm (ethnocentrique) </i>


nhu the hoan tdan di ngupc lai quan dilm


lien van hda vl su khac biet.


<i>1.2.5. Tir nguyen tac "khoan dung" den </i>



<i>su ren luyen ve xung dot (Du principe de </i>


<i>"tolerance" a I 'education au conflit) </i>


Trudc sir khac biet nhu da ndi d tren,


ijng xu thudng dupc khuyen khich nen cd la


khoan dung ddi vdi ke khac, ddi lap vdi hai


thai dp qua khich la: (1) Sinh ngdai mdt


each cudng tin, va (2) Bai ngdai hay phu


nhan cai khac minh. Tat nhien dieu dd khdng


cd gi sai, nhung su khdan dung cung phai


dupc dat diing chd, neu khdng hau qua se vd


cung tai hai. T.Tcddrdv (1989) eanh bad:


<i>"Cd thi cdi md chimg la tudng la khoan </i>


<i>dung chi Id sir dimg dirng", "Khdng cdn Id su </i>


<i>chdp nhgn nhimg gid lri khdc nhau, md la </i>


<i>thdi do dimg dung trirdc nhirng gid tri, su </i>



<i>khudc tir budc vdo ben trong thi gidi cua ke </i>


<i>khdc: ke khdc khdng quay rdy gi tdi vi hg </i>


<i>khong ddng ke". Cung thed T.Todorov, sy </i>


<i>)_ ^m G ng chi la mat dire tinh nlu nhimg </i>


dd. img M su khoan dung la thye su vd


supp' •'• ''exis


<i>qu '/W' "prise" (M </i>
<i>Versu pedagogie I,. </i>


<i>meme incomprise,_ parce </i>
<b>llah-Pretceille trich dan trong </b>


<i>ilnirelle). </i>


hai, chang ban thdi quen ve trang phue, am


thuc, ve sinh eua ke khae, khac vdi chung ta.


<i>Ngupc lai, "khoan dung la khdng dimg chd </i>


<i>niu nhimg "ddi lugng" do Id nhimg phdng </i>


<i>hai nggt, hoac la, di lay mgt thi du xa han, </i>



<i>nhirng su hiin ti mgng ngudi d nhung cu </i>


<i>ddn Azteques: thdi do duy nhdt cd thi chdp </i>


<i>nhgn ddi vai hg la su kit dn (cho du su kit </i>


<i>dn dd khdng dgy bdo cho chiing ta biit lieu </i>


<i>chiing ta cd phdi can thiip di ngan chgn </i>


<i>nhimg hdnh dgng do hay khdng, vd phdi </i>


<i>ngan chgn nhu thi nao)". Cac phdng hoi </i>


ngat va sy hien te mang ngudi la dang len an,


<i>can cir vao nhtrng gid tri xuyin van hod </i>


(valeurs transeulturelles). Khdng the ndi nen


van hoa nay cao hem hay thap ban mdt nen


van hoa khac, ma ehi cd the khang djnh mdt


yeu td cu the cua mot nen van hoa nao dd


(ciia chung ta hay eua ke khac) hay mdt img


xu van boa nao dd la dang ket tdi hay dang



ngpi ca (T.Todorov 1986).


Mat khac, giao dep lien van hoa bao gid


cung dien ra trong mdt tinh hudng eu thi.


Mdi eon ngudi lai mang trong minh nhiing


dac dilm Ijch su (ljch su dan tdc, Ijch sir


edng ddng, va ea ljch su ca nhan, nhiing Ijch


su nay it nhieu ed gin vdi nhtmg xung dot


ljch su eua nhan loai). Cd tinh lln tranh


nhimg xung dot, ddi diu, khdng nhle din


nhung dieu dd se chi la mdt "ehinh sach da


dieu", khdng dam nhin thang vao sy that,


khdng mudn nhan djnh v l sy khac biet va


khdng the img xu dung din. Thed F.Fduquet,


</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>54 </b>

<b>NGHIEN CUU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°8 (107).2009 </b>


<i>cdc chu kien a the tuong tdc. Id cdch duv </i>



<i>nhdt de tu Idm gidu ban thdn. dieu do khong </i>


<i>cd nghia la biin tdt ca cdc cdch Idm. cdch </i>


<i>nghl cdch ton tgi khdc thdnh cua minh. md </i>


<i>thua nhgn nhirng phuong thirc do nhu nhimg </i>


<i>ldi gidi da dugc minh chimg. cimg co nhimg </i>


<i>gidi hgn vd hgn chi nhu nhirng phucmg thirc </i>


<i>cua ban thdn minh. thugc mgt ngir canh khdc </i>


<i>ngir canh cua chinh minh". </i>


(M.Abdallah-Preteeille 1996 (1986) trich din).


2. Tinh lien van hoa trong lop hoc


ngoai ngir


<i><b>2.1. Nhirng the hien ciia tinh lien vdn </b></i>
<i><b>hod trong Idp hgc ngogi ngir </b></i>


Viee van dung nhung nguyen tae lien


van hoa trong day va hpc ngoai ngii ed


nhung the hien nhu sau:



<i>2.1.1. .\ang lire ngon ngir. nang lire van </i>


<i>hod vd nang lire lien van hod </i>


Muc tieu da\ hpe la ren lu\ en cho ngudi


<i>hpe khdng chi nang luc ngdn ngir </i>


<i>(cdmpetences linguistiques) ma ca nang luc </i>


<i>van hod (cdmpetences culturelles), tham chi </i>


<i>la nang lire lien van hod (cdmpetences </i>


intereulturelles). Hpc ngoai ngii cung la tiep


can mpt nen \ an hoa mdi, hpc each nhan bilt


mpt mdi trudng thien nhien \ a xa hpi khac.


nhung img xu. quan niem va nhan djnh khac


\ d i minh \ a dan tpc minh. Nang lue van hoa


khdng cdn ddng khung trong nhtrng kien


thuc cd djnh ve van boa nudc ngoai. \ e dat


nudc Anh, Phap hay My va cdn ngudi Anh.



Phap, My nhu nhimg thuc the trim tupng, va


khdng don gian la so sanh mdt each may


mdc. thd thien giira van hoa nudc ngoai va


van boa me de, theo kieu so sanh thuan tuy


van hoa chu nghTa (comparatisme,


<i>culturalisme). Nd hudng den sy thdu hiiu </i>


nen van hoa mdi, mpt nen van boa (ciing nhu


<i>bao nen van hoa khae) ludn d trong ttgng </i>


<i>thdi dgng. giao thoa vd tuang tdc vdi cae </i>


nen van hoa khae. anh hudng hd tuong vdi


eac nen van boa khae.


<i>2.1.2. Su trai nghiem Hin van hod vd </i>


<i>tinh phi phdn </i>


Khdng dimg lai a chd hieu biet, tinh lien


van hoa trong ldp hpc ngoai ngtr cdn the hien



<i><b>a sy trai nghiem lien vein hod. a dd van boa </b></i>


nude ngoai (dat nudc, con ngudi, ngdn ngtr,


eac thdi quen. tue le...) khdng la "cai de


biet", ma edn la "ke khae" dat trong the giao


tiep. tuong tae vdi ngudi hpc. the hien qua


<i>(1) nang lire giao tiep. su dung ngoai ngtr </i>


dang hpc de giao tiep vdi ngudi ban ngir


cung nhu boat ddng nganh nghe phu hop vdi


quy tae img xu cua xa hdi va van boa nudc


<i>ngoai, \ a (2) nhiing cam nhgn. nhgn dinh, </i>


<i>phi phdn... ed tinh ehu kien (subjectif) eua </i>


ngudi hoc ddi vdi nhung yeu td thudc van


hoa nudc ngoai dd, trong the tuong quan vdi


\ a n hoa me de hay cdn gpi la van boa gdc.


Van boa nudc ngoai trong ldp hpc tieng



<i>Phap phai dupc hieu la van hod cua cgng </i>


<i><b>dong ndi tieng Phdp. nghTa la eua ea dat </b></i>


nude hinh lue giac (nudc Phap) lln cac nudc


khae tren hanh tinh thude cdng ddng Phap


ngu.


</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<i>>Tinli lien Dim hod. </i>

<b>55 </b>



Nang lye lien van hoa khdng ehi chii


trpng den mdi quan he giiia ngudi hpe vdi


van boa nude ngoai, ma ca mdi quan he giira


<i>ngudi hpe vdi vdn hod me de. Chinh trong </i>


tiep can vdi van hoa nude ngoai, van boa


dich (culture-cible) ma mdi ngudi y thuc ro


ret hon ve van hoa me de, van boa gdc


(culmre-souree) eua minh. Trong qua trinh


hpc ngoai ngtr, nhtmg hieu biet va trai



nghiem ve van boa nudc ngoai gdp phan


cung cd, lam phong phu them eho nhung


hieu biet va trai nghiem ve van boa me de, va


ngupc lai. Hai nen van hoa do cd the xem


nhu dupe dat trong the tuang quan soi chieu


lan nhau (relation en miroir).


<i>2.1.4. Su dung mgt cdch cdn trgng </i>


<i>nhii'ng hinh dnh mdc dinh </i>


<i>Ddi vdi nhung hinh dnh mac dinh </i>


(stereotypes), xuat phat tu tinh tien dung,


tinh hap dan va gia trj tham khao eua chung


trong bude dau tiep can vdi mdt ngudi khac,


mdt nen van boa khac, can thiet phai dua


chiing vao Idp hpe ngoai ngtr nhung vdi thai


dp that sy can trpng, su dung dung chd va



khai thac hpp ly. Chi khi ngudi hpe cd kha


nang vupt qua eai nguong ban dau do va


kiem chimg, phan tich eu the timg eon


ngudi, timg su vat hien tupng cu the de thau


hieu, thi mdi tiep can dupe vdi ban chat, va


khi dd viee su dung hinh anh mac djnh mdi


thye sy hieu qua. Nhung hinh anh mac djnh


nay vua cd the la ve ke khac


(hetero-stereotype) vira cd the la ve ban than


(autd-stereotype), va cd the tich eye (steredtype


positif) hoac tieu eye (stereotype negatif). 0


day can dam bao tinh khach quan, tranh xu


hudng xem minh va dan tpc minh la trung


tam (egdcentrisme, ethndcentrisme). nhung


ddng thdi cung phai van dung chii kien



(subjeetivite) trong nhin nhan va thau hieu,


img xu.


<i>2.1.5. Tinh lien vdn hod trong mgi ngi </i>


<i>dung, tngi mdn hgc </i>


<i>Tinh lien van boa cd the dupc the hien </i>


<i>trong mgi ngi dung, mgi mdn hgc, tu mdn </i>


thuc hanh tieng vdi eac ky nang


nghe-ndi-dpe-viet (giao vien phai biet ket hpp nang


luc giad tiep vdi y thue, sy the nghiem va


trai nghiem ve lien van boa eua ngudi hpc),


den nhirng mdn hpc thien ve ly thuyet thudc


cac bd mdn giad hpc phap, ly thuyet tieng,


hay eac mdn thye hanh djch, ngdai ngir


chuyen nganh, va dac biet la bp mdn van hda


va van hpc. Mdi ngdn ngu, mdi nen van hda



cd nhtmg quy luat, chuan mue ciia minh, cd


diem gidng nhung cting cd diem khac, tham


ehi ddi lap so vdi mdt ngdn ngii van hoa


khac. Viec tiep can ngoai ngii trong day va


hpe d mpi khia canh, gdc dp can tuan thu


tinh khac biet nay, va can khoi gpi cbo ngudi


hpe y thue trong nhan thirc va trai nghiem


ddi vdi ngoai ngu dang hpc. 0 cap dai hpc,


ndi dung lien van boa chua nhIt thilt phai


tach rieng thanh mdt mdn hpc dpc lap, ma


theo tdi, hieu qua va khdn ngoan hon ca la


nen Idng ghep, dan xen nhiing khia canh lien


van hoa vao tung ngde ngach, giai doan,


tung ndi dung chi tiet eua chuong trinh, tirng


thao tac len ldp cua giao vien.



</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>56 </b>

<b>NGHIEN CLfU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°8 (107).2009 </b>


Mdt the hien khac khdng kem phan thu


vj cua tinh lien van hoa trong ldp hpc ngoai


<i>ngti la sy hien dien cua ngoai ngir thir hai </i>


trong chuong trinh hpe. 0 nhieu nudc


phuong Tay, ngoai ngu thu hai cdn dupc dua


vao giang day tu bac trung hpc, va dupe xem


nhu mpt lpi the trong viec van dung tinh lien


van boa vao day va hpc, trong mpt tinh


<i>hudng dupc gpi la da ngogi ngir </i>


(plurilinguisme en langues etrangeres).


Trong dao tao d bac dai hpc ve nganh ngoai


ngij eua chung ta hien nay, mdn ngoai ngtr


hai nay ciing dang la mdt mdn hpc bat budc,


nhung cd the ndi nd chua dupe khai thae



dung muc ve tuong quan giiia ngoai ngii mpt


va ngoai ngtr hai, gitra ngdn ngti me de va


ngoai ngu hai. Tat nhien khi tiep can vdi


ngoai ngtr thu hai, ngudi hpe vua thua hudng


nhung thuan Ipi tu viec tiep thu ngoai ngtr


thu nhat dien ra trudc do, hoac bat dau trudc


dd va dien ra ddng thdi, nhung ddng thdi


cung nhan, chju nhiing run rui, lech lae do


anh hudng eua ehinh ngoai ngtr thu nhat nay.


Day cung la mpt mang de tai nghien cim thu


hut rat nhieu sinh vien va giao vien ngoai


ngti, vdi nhung hien tupng thudng dupc gpi


la giao thoa ngdn ngir hay van boa


(interferences linguistiques ou culturelles),


mdt van de da lam tdn khdng biet bao nhieu



la tam huyet, but myc tu vai thap nien trudc.


Tuy cd nhting run rui nhu the, nhung viec


hpe ngoai ngtr thir hai van la uu the va la


dieu kien tdt nhat giup ngudi hpc cang tham


nhap vao nhan thirc va trai nghiem ve ngoai


ngtr thu nhat va thu hai. cung nhu ve ngdn


ngtr me de cua minh.


<i>2.2. Nhiing nguy co cdn dgc biet luu y </i>


<i>2.2.1. Khoan dung vd doi ddu (tolerance </i>


<i>et conflit) </i>


Trudc thye te xa hdi ehau Au rat khac


xa hdi Viet Nam, vdi nhtrng tap tyc, thdi


quen, chuan myc img xu cung khac, sinh


vien can cd thai dp khoan dung chap nhan


cai khac. Tuy nhien, ben canh do, can ren



<i>luyen nang lire phdn tich vd phi phdn nhiing </i>


<i>mat hay can hpc tap cung nhu nhting mat dd </i>


khdng nen than thanh boa va hpc ddi. Thdi


quen img xu, nhung hien tupng xa hdi,


nhung thue te dupc de cap trong sach giao


khoa hay phim anh, saeh bao... cd the la


nhirng co hpi de sinh vien tiep can va tap phe


<i>phan, cd nhting nhan xet cd tinh chu kiin </i>


<i>rieng, dya tren nhung gid tri xuyin vdn hod </i>


(valeurs transeulturelles) ve dung sai thien


ac, mac du nhiing gia trj cd tinh chuan myc


nay ed the tuy tung nen van hoa ma cd


nhung diem khac. Tinh hudng Idp hpc ngoai


ngu cung la mpt tinh hudng gap go, tilp xuc,


giao tiep lien van boa vdi day du cac dac



trung cua giao tiep lien van hoa thye sy, d dd


ngudi hpc la "cai tdi" dip xuc vdi "ke khac"


la ngdn ngu, van hoa, van hpc... nudc ngoai,


va thay giao ddng vai trd trung gian, trg thu,


va td chuc. That vay, mdi ngudi hpc cd


quyen cam nhan, trai nghiem va phe phan


vdi tu each la dai dien cho van hoa me de


cua minh, trong tiep xuc, giao thoa vdi mpt


</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<i>^inli lien luin hod. </i>

<b><sub>57 </sub></b>



<i>the chit ddng, ed thdi do dimg muc ddi vdi </i>


<i>vdn hod nudc ngodi, tranh xu hudng than </i>


thanh boa, ly tudng hoa van hoa Phap, My


hay Anh va sa vao can benh mac cam va


sung bai nhirng gi la ngoai lai.


<i>2.2.2. Tiip nhdn vdn hod vd bdn sdc vdn </i>



<i>hod (Acculturation et identite culturelle) </i>


Trudc ngdn ngir va van boa nudc ngoai,


khdng rieng gi ngudi hpc ma ca thay cd giao


cung de roi vao mdt trang thai bat an, mac


cam, cho rang ngdn ngu: va van hoa me de


thua sut ngdn ngtr va van boa nudc ngoai, va


tir dd cd tu tudng va thai dp vpng ngdai. Xu


hudng nay hdan tdan dung vdi quan niem


cho rang cac nen van hoa cd the dupc sip


xep thanh mdt thang gia tri, ed nhung nin


van hoa cao ban va cd nhtrng nen van hoa


thap ban, va van hoa Anh, Phap, My... dupe


xem la cao ban van hoa Viet Nam. Cudc


sdng d cac nudc Anh, My, Phap trd nen


nhiing thien dudng mo udc, noi mpi eai deu



dep de tuyet vdi. Sy mo mdng day ao tudng


dd vd tinh sa vao quan niem lae hau da bj cac


nha nghien cuu lien van boa phe phan, bdi


thye sy khdng the cd van boa cao hay van


hoa thap ma giira cae nen van hoa chi cd


khac nhau hay gidng nhau, ve mat nay hay


mat khac. Tuy nhien, mdi con ngudi cdn


dupc cac nha nghien cuu lien van boa xem la


mdt "ngudi lai van hoa" (metis culturel), va


ban sac van boa cua mdi ca nhan dugc hinh


thanh dan dan qua qua trinh trai nghiem, tiep


xuc va tuong tac. Hpc ngoai ngtr khdng chi


la tiep thu mdt cdng cu ngdn ngir khae vdi


tieng me de, ma cdn hpc each hieu ke khae,


hieu img xir eua ke khac, va ban than ed thi



cd each img xu khac. Dd la mot qua trinh


tiep nhan, the hien qua nhan thuc va trai


nghiem van boa. Nhung tiep nhan den mirc


nao la hop ly, dau la gidi ban cudi cung cd


the chap nhan dupc cua nhiing anh hudng tu


van hoa nudc ngoai? Lam sao de tranh can


benh malinchismo (qua ua chudng phuong


Tay) ve van boa ma Todorov da canh bao?


Khdng it ngudi sau mdt thdi gian hpe ngoai


ngtr trong img xir da td ra "Tay ban ca Tay",


hoac theo each ndi cua ngudi Phap la "Phap


ban ca ngudi Phap", "bao hoang hon ca


vua".


d day, can phan biet gitra hpc cho bilt


de giai ma vdi hpe de the hien hay lam. Ban



ITnh eua mdi eon ngudi la d eho du tilp xuc


vdi nhieu nen van boa khac, nhieu ngudi


thudc cac sac tpc khac, du it nhieu cd nhiing


anh hudng trong nhan thuc, hieu biet va img


xir, nhung van cdn chu ddng giir dupc nhiing


gi la tu chat, la ban sac van hoa rieng. Hpe


de hieu biet, de khdng ngp nhan trudc ngdn


ngtr khdng ldi cua ddi tupng giad tilp la


ngudi Anh, Phap hay My la cin thilt, nhung


hpe de ed the nhun vai, de ting xu kilu Phap


phai la lya chpn rieng cua mdi ngudi, khdng


the la yeu cau, chuan muc chung dupe. Va


tat nhien, trong giao tiep vdi ngudi nudc


ngoai, dieu can tinh te tranh va vap ban ea la


nhting cam ky trong img xu hay hdi thoai:



hdi tudi phu nir, hdi muc luong hay thu nhap


</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>58 </b>

<b>NGHIEN CLfU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°8 (107).2009 </b>


<i>2.3, Tinh lien vdn hod trong dgy vd hpc </i>


<i>vdn hpc </i>


Neu Idp hpe ngoai ngtr cd the la mpt


tinh hudng lien van hoa thye su, thi nhirng gi


dien ra trong gid hpe van hpc nudc ngoai cd


the la the hien ro ret va dae trung nhat eua


tinh lien van boa nay. Ndi chung, giao tiep


lien van boa cd the dien ra trye tiep qua giao


ldi, ddi thoai, nhung cung ed the gian tiep


qua trung gian eua nhung vat hay san pham


nhu thu tu, phim anh, sach bao, truyen thanh,


truyen hinh... Theo M. Abdallah-Pretceille


va L.Porcher, tae pham van hpe (hay trich



doan tac pham) "the hien mdt the loai vd tan


<i>cua bai tap nhan tao ve sy gap gd vdi Ke </i>


khac: gap gd dudi dang uy quyen, that vay,


nhung dau sao cting la gap gd" *".


Mpt dae trung khac cua van hpc, la nen


van hpe nao cung vua thupc ve toan nhan


loai, vira gan vdi mdt nen van boa eu the, noi


nd dupe san sinh ra. Ve van de nay,


T.Todorov (1086) da trich dan khai niem


"van hpc phd quat" (Weltiiteratur) eua


Goethe, theo dd van hpc vua cd khia canh


phd quat vira cd khia canh rieng biet. Cac tac


gia deu gan vdi mdt nen van hoa cu thi,


nhung ddng thdi cung thudc ve di san van


hoa ehung eua toan nhan loai. Trong Idp hpe



ngoai ngii, viee tiep can van hpc nudc ngoai


va cac tac pham eua nd ed the dien ra mpt


<i>each true tiip, khae ban vdi cac tu lieu thuc </i>


"[...] represente un genre inepuisable pour I'exercice
artificiel de la rencontre AVEC I'Autre; rencontre par
procuration certes, mais rencontre tout de meme"


<i>(Edvcation el communication inlerculwrelle). </i>


(document authentique) thudng ed vj tri


thdng trj trong phuong phap giao tiep, vdn


dupc san sinh ra cho mpt tinh hudng ngoai


cudc sdng (de gidi thieu san pham, tang sue


mua, de thdng tin, rao vat...) khi dua vao ldp


hpe thi ngudi hpc phai gia bd, ddng vai, dien


kjch... trong mpt tinh hudng giao tiep gia


djnh hay ddng vai (eommunication simulee).


Ngupc lai, viec dpc hay tiep nhan tac pham



van hpe trong nha trudng hay trong eude


sdng hang ngay khdng vupt ra ngoai dy doan


cua eac tae gia, va tinh hudng dd hoan toan


<i>la tinh hudng thuc, cd giao tiep, chia se, </i>


ddng cam... va la mpt phuang thuc ren luyen


ve tiep xuc lien van boa.


That vay, van hpc la mpt bieu hien dae


biet eua van boa. Theo each phan loai eua


R.Galisson (1998) ve van boa trong nha


<i>trudng, van hpc sir thudc ve vdn hod-y niem </i>


<i>(culture-vision) hay van boa bac hpe, dupc </i>


<i>truyen dat thdng qua Iri tui (Tesprit), theo </i>


phuang phap suy dien (deductive), trong khi


tac pham van hpe hay trich doan cua nd


<i>thudc ve vdn hod-hdnh dgng {culture-action) </i>



hay van boa thdng dung, hoae la van boa


<i>nhan loai hpe, dupc xay dung thdng qua ca </i>


<i>thi {le corps) theo phuong phap quy nap </i>


(inductive). Hpe van hpc chinh la van dung


tri tue cung nhu ca con ngudi (co the) cua


minh de giao tiep va cam nhan.


Trudc tac pham van hpc hay trich doan,


ngudi hpe khdng can phai xoa bd gdc gac,


ban sae van boa eua minh, khdng can "nhap


vai", "gia djnh" minh la ngudi ban ngu de


</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<i>'Jinli lien Dim had. </i>

<b>59 </b>



the dien ra mdt each ty nhien tu gdc dp rieng


san cd eiia ngudi hpc: dpc, tim hieu y nghTa,


phan tich cau chu, phep lap ngdn, cam nhan


ve mat am thanh, nhac dieu cua tae pham



van hpc vdi gdc nhin rieng, cd chu kien, va


cd nhting nd lue rieng de vupt qua rao can


ngdn ngtr va den vdi tac pham.


<b>Ket luan </b>


Nd lyc van dung tinh lien van boa vao


day va hpe ngoai ngtr can linh boat, khdn


kheo va dae biet ddi hdi y thue thudng xuyen


cua mdi mdt giao vien ngoai ngu thude tat ca


cac bd mdn trong cac thao tac len Idp eua


minh, tir dd dan dat ngudi hpe tien hanh mdt


quy trinh hpc dap ung vdi nhiing yeu eau cua


tinh lien van boa, nhan thue va trai nghiem


ngdn ngti va van hoa nude ngoai trong tuong


quan vdi ngdn ngu va van hoa me de, va


dupc giao vien hd trp vdi tu each la ngudi



trung gian. 0 bac dai hpe, lien van hda


khdng nhat thiet phai la mdt mdn hpc dpc


lap, nhung nd ed the hien dien khap ndi va


mpi luc, gan lien vdi phuang phap len Idp


ciia thay va phuong phap hpc tap cua trd,


trong tung ndi dung cua chuang trinh. Cung


cin tranh nhirng thai dp qua khich trong tiep


can van hda, nhung lech lac nhan thuc va


img xu cd nguy ca lam phuong hai den ban


sac van hoa cua chinh minh.


<b>Tai lieu tham khao </b>


I. Abdallah-Pretceille Martine, 1996


<i>(1986), Vers une pedagogie interculturelle, </i>


Anthrdpos, Paris 222 tr.


2. Abdallah-Pretceille Martine, 1999,



<i>L 'education interculturelle, Cdlleetidn Que </i>


Sais-Je, PUF Paris, 126 tr.


3. Abdallah-Pretceille Martine, Pdrcher


<i>Lduis, 1996, Education et communication </i>


<i>interculturelle, PUF I'Educateur, Paris, 192 </i>


<b>U. </b>


<i>4. Amdssy Ruth, ..., 1997, Stereotypes </i>


<i>et cliches. Langue. discours, societe, Nathan </i>


Universite, 128 tr.


5. De Carid Maddalena, 1998,


<i>L 'interculturel, Cle International, 125 tr. </i>


<i>6. Galison Robert, 1991, De /a langue d </i>


<i>la culture par les mots, Cle International, </i>


191 tr.


<i>7. Galison Robert, 1998, Le "Frangais </i>



<i>langue etrangere montera-t-il dans le train </i>


<i>en marche de la "Didactique scolaire"? in </i>


ELA, Revue de Didactoldgie des


langues-eultures, sd 111, tr. 265-286.


<i>8. Pham Thj Anh Nga, 1997, Le calcul </i>


<i>du sens dans la communication </i>


<i>interculturelle. La rencontre entre Frangais </i>


<i>et Vietnamiens, Luan van DEA (Hudng dan </i>


khoa hpc: GS. Bemard Gardin), DH Rouen,


96 tr.


<i>9. Pham Thj Anh Nga, 2000, "Ces </i>


<i>interactions qui ne vont pas de soi". Etude </i>


<i>des gloses metacommunicationnelles sur la </i>


<i>rencontre Frangais-Vietnamiens dans des </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<b>60 </b>

<b>NGHIEN CLfU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°8 (107).2009 </b>


Luan an Tien sT (Hudng dan khoa hpc: GS.


Bernard Gardin), DH Rouen, 374 tr.


<i>10. Pham Thj Anh Nga, 2001, Cdc </i>


<i>stereotype trong giao tiip lien vdn hod, Bao </i>


cao tdng ket de tai Nghien cim Khoa hpc cap


trudng, Trudng DH Su pham Hue, 54 tr.


11. Pham Thj Anh Nga, 2002,


<i>Perspectives intereulturelles dans la </i>


<i>formation des enseignants du FLE et pour </i>


<i>une meilleure strategic d'apprentissage des </i>


<i>eleves-etudiants, Ky yeu Hpi thao khu vyc </i>


Ddng Nam A ve Giang day tieng Phap


(Phnom Penh Campuchia), tr. 175179


-


perspectives-interculturelles-dans-la.html



<i>12. Pham Thj Anh Nga, 2005, Ranh gidi </i>


<i>vd tinh lien thdng trong dgy vd hgc ngoai </i>


<i>ngir. Van dung cdc khdi niem "interaction ", </i>


<i>interculturalite" va " interdisciplinariti </i>


<i>vdo dgy vd hgc ngogi ngir, Thdng bao Khoa </i>


hgc, DH Ngoai ngtr Hul sd 1/2005,


tr.l05-112




ranh-gii-v-tnh-lin-thng-trong-dv-v-hc.html


<i>13. Pham Thj Anh Nga, 2006, Dinh </i>


<i>hudng trong giao tiip vd nghiin ciru liin vdn </i>


<i>hod (1), Tap chi Van boa nghe thuat (Bd </i>


VHTT), sd ll(269)/2006, tr. 1015


-


mt-s-nh-hng-trong-giao-tip-v-nghin-cu.html



<i>14. Pham Thj Anh Nga, 2006. Dinh </i>


<i>hudng trong giao tiip vd nghien ciru Hen vdn </i>


<i>hod (2), Tap chi Van hoa nghe thuat (Bd </i>


VHTT) sd 12(270)/2006, tr. 1215


-


mt-s-nh-hng-trong-giao-tip-v-nghin-cu.html


<i>15. Pham Thj Anh Nga, 2006. Tuang </i>


<i>quan giira vdn hod-vdn hgc vd ngon ngd: </i>


<i>Mgt so img dung trong dgy/hgc cdc ky ndng </i>


<i>thuc hdnh tiing Phdp, Thdng bao Khoa hpc </i>


DH Ngoai ngu Hul sd 2/2006, tr. 115-120




tng-quan-gia-vn-ho-vn-he-v-ngn-ng.html


<i>16. Porcher Louis, 1995, Le frangais </i>


<i>langue etrangere - Emergence et </i>



<i>enseignement d'une discipline, NXB. </i>


Hachette Education, 97 tr.


<i>17. Todorov Tzvetan, 1986 "Le </i>


<i>croisement des cultures'', Le croisement des </i>


<i>cultures. Communication , sd 43, tr. 5-24. </i>


<i>18. Todorov Tzvetan, 1989, Nous et les </i>


<i>autres, Seuil, 452 tr. </i>


<i>19. Tdn Dien Phong, 1999, Tim hiiu sir </i>


<i>sai lich ngir nghia cita ngudi thu ngdn trong </i>


<i>giao xuyen vdn hod. Tap chi Ngdn ngir sd </i>


7/1999, tr. 26-29.


<i>20. Zarate Genevieve, 1983, D'une </i>


<i>culture d rautre, LE FRANGAIS DANS LE </i>


MONDE, sd 181, thang 11-12/1983,


Hachette/ Larousse.



21. Zarate Genevieve, 1993,


<i>Representations de I'etranger et didactique </i>


</div>

<!--links-->

×