bài Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi | Lớp 12, Ngữ văn - Ôn Luyện

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (17.8 MB, 29 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

I. Tìm hiểu đề và lập dàn ý

1. Đề 1: Phân tích truyện ngắn “ Tinh thần thể dục” của Nguyễn Cơng 
Hoan

a. Tìm hiểu đề:

- Thao tác chính: Phân tích

- Nội dung: Nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa của 
truyện ngắn “Tinh thần thể dục”

- Tư liệu: Tác phẩm “Tinh thần thể dục” của 
Nguyễn Công Hoan

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

- Mở bài:

Giới thiệu ngắn gọn về tác giả và truyện

ngắn“Tinh thần thể dục” của Nguyễn Công Hoan.

- Thân bài:

+ Đặc sắc của kết cấu truyện:

+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng truyện:

+ Đặc điểm ngơn ngữ truyện:

+ Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán của

truyện:

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

- Mở bài:

Giới thiệu ngắn gọn về tác giả và truyện ngắn “

Tinh thần thể dục” của Nguyễn Công Hoan.

- Thân bài:

+ Đặc sắc của kết cấu truyện:

Kết cấu truyện gồm những mảnh vỡ tưởng

như khá rời rạc, đó là những cảnh (cảnh van xin,

đút lót, thuê người đi thay, bị áp giải đi xem bóng

đá ...),

 quan lại cầm quyền cưỡng bức dân chúng để

thực hiện một ý đồ bịp bợm đen tối.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng của

truyện:

• Việc xem bóng đá vốn mang tính chất

giải trí bỗng thành một tai hoạ giáng xuống

người dân.

• Sự tận tuỵ, siêng năng thực thi lệnh

trên của lí trưởng đã gặp phải mọi cách đối

phó của người dân khốn khổ

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

- Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn về tác giả và truyện ngắn “ Tinh thần

thể dục” của Nguyễn Công Hoan.

- Thân bài:

+ Đặc sắc của kết cấu truyện:

+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng truyện:
+ Đặc điểm ngơn ngữ truyện:

- Ngơn ngữ người kể chuyện: rất ít lời, mỗi cảnh có 2 dịng...

- Ngơn ngữ nhân vật: tự nhiên, sinh động, ... thể hiện đúng thân
phận và trình độ của họ. Ngơn ngữ của lí trưởng khơng mang kiểu

“ngơn ngữ hành chính”.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

- Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn về tác giả và truyện ngắn “ Tinh thần

thể dục” của Nguyễn Công Hoan.

- Thân bài:

+ Đặc sắc của kết cấu truyện:

+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng truyện:
+ Đặc điểm ngôn ngữ truyện:

+ Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán của truyện:

Tác phẩm châm biếm trị lừa bịp của chính quyền thuộc địa.

Tách người dân khỏi ảnh hưởng của các phong trào yêu nước
lúc đó, để chứng minh cho cơng lao “ khai hóa”, nâng cao dân trí
của thực dân.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

- Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn về tác giả và truyện ngắn “ Tinh

thần thể dục” của Nguyễn Công Hoan.

- Thân bài:

+ Đặc sắc của kết cấu truyện:

+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng truyện:

+ Đặc điểm ngôn ngữ truyện:

+ Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán của truyện:

- Kết bài:

+ Đánh giá chung về tác phẩm

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

a. Tìm hiểu đề:

- Thao tác chính: So sánh, giải thích

- Nội dung: Sự khác nhau về từ ngữ và giọng văn

- Tư liệu: Tác phẩm “Chữ người tử tù” của
Nguyễn Tuân và “Hạnh phúc của một tang gia” (

trích “Số đỏ” của Vũ Trọng phụng)

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

-- Mở

Mở

bài

bài:: Sgk

Sgk -- 35

35

-- Thân

Thân bài

bài::

+

+ Sự

Sự

khác

khác nhau

nhau về

về từ

từ ngữ

ngữ::

b. Lập dàn ý

Nhiểu

Nhiểu từ

từ Hán

Hán Việt,

Việt, cách

cách

nói

nói cổ

cổ..

=>

=> Dựng

Dựng nên

nên những

những

cảnh

cảnh tượng

tượng và

và những

những

con

con người

người thời

thời phong

phong

kiến

kiến suy

suy tàn

tàn..

--Từ

Từ ngữ

ngữ phóng

phóng đại,

đại, nói

nói

ngược,

ngược, nói

nói mỉa

mỉa..

-->

>

Tính

Tính chất

chất giả

giả dối,

dối, lố

lố

lăng,

lăng, đồi

đồi bại

bại của

của xã

xã hội

hội

“thượng

“thượng lưu”

lưu”

“

“ Chữ người tử tù

Chữ người tử tù

”:

“

“Hạnh

Hạnh

phúc

phúc của

của một

một

tang

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

-- Mở

Mở

bài

bài (( Sgk

Sgk Tr

Tr 35

35))

-- Thân

Thân bài

bài::

+

+ Sự

Sự

khác

khác nhau

nhau về

về từ

từ ngữ

ngữ::

+ Sự khác nhau về giọng văn:

b. Lập dàn ý

-Nghệ thuật trào phúng

bậc thầy.

- Trong dùng từ, viết câu,
tác giả dùng cách chơi chữ,
từ ngữ đời thường, sinh
động, hài hước.

“ Chữ người tử tù”

(

Nguyễn Tuân)

“

“Hạnh

Hạnh

phúc

phúc của

của một

một

tang

tang gia

gia”

” (Vũ

(Vũ Trọng

Trọng

Phụng)

- Cách nói cổ để dựng nên

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Giọng

Giọng mỉa

mỉa mai,

mai, giễu

giễu cợt

cợt =>

=>

Phê

Phê phán

phán sự

sự giả

giả dối,

dối, lố

lố

lăng,

lăng, đồi

đồi bại

bại của

của đám

đám người

người

gọi

gọi là

là thượng

thượng lưu

lưu trí

trí thức

thức

trong

trong xã

xã hội

hội Việt

Việt Nam

Nam lúc

lúc

đó

đó..

“ Chữ người tử tù”

(

Nguyễn Tuân)

“

“Hạnh

Hạnh

phúc

phúc của

của một

một

tang

gia

gia”

” (Vũ

(Vũ Trọng

Trọng Phụng)

Phụng)

Giọng

Giọng cổ

cổ kính

kính trang

trang trọng

trọng

=>

=> Ca

Ca ngợi

ngợi những

những con

con

người

người tài

tài hoa,

hoa, trọng

trọng

thiên

lương

nay

nay chỉ

chỉ còn

còn “

“vang

vang

bóng

bóng”

”..

-- Mở

Mở

bài

bài (( Sgk

Sgk Tr

Tr 35

35))

-- Thân

Thân bài

bài::

+

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

-

Cơ sở của sự

khác nhau

về từ

ngữ, về giọng văn giữa

hai văn

bản Chữ người tử

tù ( Nguyễn

Tuân) và Hạnh phúc của một

tang gia ( Trích Số đỏ - Vũ

Trọng Phụng).

Lý giải sự khác nhau

Vũ Trọng Phụng sử dụng ngơn
ngữ đời thường, sinh động và
giàu tính hài hước.

tái hiện một sự thật của cái " xã
hội chó đểu“;bút pháp hiện thực
xen lẫn trào phúng hướng tới thực
tiễn đen tối của xã hội .

Văn Nguyễn Tuân đặc sắc ở sự

chăm sóc câu chữ, chọn từ đích
đáng, khơng rườm rà, khơng có

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Nhận

xét chung

- Việc dùng từ, đặt câu, chọn giọng văn phải phù hợp

với chủ đề của truyện

và thể hiện đúng tư tưởng, tình

cảm của

tác giả Chữ người tử tù ( Nguyễn Tuân) và

Hạnh

phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ - Vũ Trọng

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

-- Mở bài: SGK 35

Mở bài: SGK 35

-- Thân

Thân bài

bài::

-- Kết

Kết

bài

bài::

Đánh

giá

giá chung

chung sự

sự

khác

khác nhau

nhau về

về từ

từ ngữ,

ngữ,

giọng

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

II. Đối tượng và nội dung của bài nghị luận về một tác

phẩm, một đoạn trích văn xi

1. Đối tượng: Đa dạng

- Giá trị nội dung và nghệ thuật của một t/p

- Một phương diện, một khía cạnh nội dung hay nghệ thuật

của t/p

2. Nội dung:

- Giới thiệu t/p hoặc đoạn trích văn xi cần NL

- Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật hoặc một số khía

cạnh đặc sắc nhất của tác phẩm, đoạn trích.

- Nêu đánh giá chung về tác phẩm, đoạn trích

đoạn trích văn xi.
Từ việc tìm hiểu 2 đề ở

trên, em hãy xác định 
đối tượng và nội dung

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

III. CÁCH LÀM LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM ,
MỘT ĐOẠN TRÍCH VĂN XI

1. Cách làm bài nghị luận về một tác phẩm

a. Tìm hiểu đề:

+ Đọc kỹ đề

+ Tìm và phân tích những chi
tiết phù hợp với khía cạnh mà
đề u cầu.

+ Đọc, tìm hiểu, khám phá nội
dung, nghệ thuật của tác phẩm.
+ Tìm hiểu phương pháp nghị
luận và phạm vi dẫn chứng.

b. Lập dàn ý:

+ Mở bài: Giới thiệu khái quát 
về tác giả.

- Giới thiệu tác phẩm, vị trí của

tác phẩm, nêu vấn đề nghị luận
mà đề yêu cầu.

+ Thân bài:Triển khai nội dung 
nghị luận...

+ Kết luận:

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

2. Cách làm bài về một đoạn trích văn xi:

a. Tìm hiểu đề:

- Đọc kỹ và nhận thức được khía
cạnh mà đề bài yêu cầu.

- Về nội dung của đề: Nêu yêu
cầu cụ thể, bài làm cần tập trung
đáp ứng các yêu cầu đó.

-Có đề để HS tự chọn nội dung
viết. Cần phải khảo sát và nhận xét
tồn truyện - Tìm hiểu về phương
pháp nghị luận và phạm vi dẫn
chứng của đề.

b. Lập dàn ý:
+ Mở bài:

- Giới thiệu khái quát về tác giả;
đoạn văn cần nghị luận

+ Thân bài:

- Tiến hành thuyết minh, phân tích,
bình luận về các phương diện cụ thể
của đoạn văn theo yêu cầu của đề
bài.

- Nêu dẫn chứng

+ Kết luận: Đánh giá về đoạn văn

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Ghi 
nhớ

Đối tượng của bài nghị luận... là
nội dung, hay một khía cạnh vấn
đề nghị luận trong một tác phẩm,
đoạn trích khác nhau.

Bài nghị luận về một tác phẩm,
một đoạn trích văn xi thường có
các nội dung

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

THẢO LUẬN NHĨM 5’

Nghệ thuật châm biếm, đả kích trong truyện ngắn “

Vi hành”

của Nguyễn Ái Quốc ?

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

-

Nghệ

thuật

châm

biếm đả

kích thể hiện ở

phương diện tạo

tình

huống truyện?

Nhóm 3 : Tìm hiểu

ngơn ngữ truyện?

Nhóm 4: Giá trị của

vấn đề nghị luận?

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Bước 1: Tìm hiểu đề

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Bước 2: Lập dàn ý:

- Tác giả miểu tả chân dungKhải Định mà khơng cần y xuất
hiện, từ đó làm rõ thực chất những ngày trên đất Pháp của
vị vua An Nam này, đồng thời tố cáo cái gọi là “ văn minh”,
“ khai hóa “ của thực dân Pháp.

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

a. Mở bài:

- Giới thiệu khái quát về tác giả và truyện ngắn “Vi hành”.

- Để đạt hiệu quả nghệ thuật cao, tác giả dùng biện pháp nghệ
thuật châm biếm, đả kích sâu cay, tài tình thơng qua các tình huống
nhầm lẫn chồng chéo.

b.Thân bài:

-

Tình huống nhầm lẫn đầu tiên

:

nhầm tác giả là vua đi vi
hành  tình huống hợp logic. Người Pháp khó phân biệt “ vua”

và “ dân” ở xứ thuộc địa. Từ tình huống này mang lại giá trị mỉa
mai sâu sắc. Với Khải Định là:

+ Chân dung khơi hài:Hình dáng, trang phục, cử chỉ, hành
động, đạo đức...

 Khái Định là một ông vua đồi bại, lố lăng không ra dáng con

người.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Tình huống nhầm lẫn thứ hai

: khơng chỉ dân thường nhầm
lẫn mà chính phủ Pháp cũng có sự nhầm lẫn. Đó là sự nhầm lẫn
giữa “ nhà vua” của một nước với “ người dân” của nước ấy.

-Hình ảnh của đội quân hộ tống: những người phục vụ thầm kín, rụt

rè, vơ tư, tận tụy.

 Người kể nhắm đến nhiều mục đích: Bóc trần thủ đoạn dùng hệ
thống mật thám theo dõi những người VN yêu nước trên đất pháp ><

“ dân chủ” “ văn minh”

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

Ngôn ngữ truyện:

+ Lời kể tác giả xưng “ tôi”

+ Giọng văn châm biếm khinh bỉ góp phần đắc lực trong 
việc vạch trần dã tâm của kẻ thù.

+ Giọng hài hước, mỉa mai kết hợp với nghệ thuật tạo đối 
lập, chơi chữ...chế nhạo, hạ nhục Khải Định; sử dụng

nhiều tình huống nhầm lẫn gây cười.

+ Người kể tạo giọng điệu phù hợp với mục đích châm 
biếm, đả kích, phù hợp với thị hiếu của độc giả Pháp thời 
đó và sau này.

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

c. Kết bài:

+

Nêu nhận định về

giá trị tư tưởng và nghệ thuật

của
truyện ngắn “Vi hành”

-Truyện ngắn Vi hành – Nguyễn Ái Quốc hướng tới mục đích

chống vua ( đại diện cho chế độ phong kiến Việt Nam). Chế
độ phong kiến đã bán nước, bán chủ quyền đất nước cho Tây
( chủ nghĩa thực dân).

 Viết Vi hành – NAQ nhằm chống lại chế độ phong kiến và
chủ nghĩa thực dân.

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

Cần đặc biệt

chú ý điều gì khi lựa chọn đề tài nghị luận

về

tác phẩm, đoạn trích văn xi ?

A. Lựa chọn vấn đề đã được bàn luận nhiều.

B. Lựa chọn vấn đề chưa được bàn luận nhiều.

Lựa chọn vấn đề thực sự có giá trị, có ý nghĩa, có vai

trị quan trọng trong tác phẩm.

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

Cần

tránh những lỗi thường gặp gì khi nghị luận về một

vấn đề của

tác phẩm văn xi ?

A. Bình luận khơng đúng phạm vi đề tài: đi chệch hướng hoặc

trình bày phạm vi quá rộng, quá lan man.

B. Sa đà vào trần thuật, kể lể lan man những sự kiện, tình tiết

trong tác phẩm mà khơng phân tích được giá trị, ý nghĩa của các

yếu tố này.

C. Đề cập chung chung đến mọi khía cạnh của tác phẩm, không

rõ trọng tâm vấn đề chủ yếu.

</div>

bài Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi | Lớp 12, Ngữ văn - Ôn Luyện

<b>I. Tìm hiểu đề và lập dàn ý </b>

<b>- Mở bài:</b>

Giới thiệu ngắn gọn về tác giả và truyện

<i>ngắn“Tinh thần thể dục” của Nguyễn Công Hoan.</i>

<b>- Thân bài:</b>

<b>+ Đặc sắc của kết cấu truyện:</b>

<b>+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng truyện:</b>

<b>+ Đặc điểm ngơn ngữ truyện:</b>

<b>+ Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán của</b>

<b>truyện:</b>

<b>- Mở bài:</b>

Giới thiệu ngắn gọn về tác giả và truyện ngắn “

<i>Tinh thần thể dục” của Nguyễn Công Hoan.</i>

<b>- Thân bài:</b>

<b>+ Đặc sắc của kết cấu truyện:</b>

Kết cấu truyện gồm những mảnh vỡ tưởng

<i>như khá rời rạc, đó là những cảnh (cảnh van xin,</i>

<i>đút lót, thuê người đi thay, bị áp giải đi xem bóng</i>

<i>đá ...),</i>

 quan lại cầm quyền cưỡng bức dân chúng để

thực hiện một ý đồ bịp bợm đen tối.

<b>+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng của</b>

<b>truyện:</b>

• Việc xem bóng đá vốn mang tính chất

giải trí bỗng thành một tai hoạ giáng xuống

người dân.

• Sự tận tuỵ, siêng năng thực thi lệnh

trên của lí trưởng đã gặp phải mọi cách đối

phó của người dân khốn khổ

<i><b>- Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn về tác giả và truyện ngắn “ Tinh</b></i>

<i>thần thể dục” của Nguyễn Công Hoan.</i>

<b>- Thân bài:</b>

<b>+ Đặc sắc của kết cấu truyện:</b>

<b>+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng truyện:</b>

<b>+ Đặc điểm ngôn ngữ truyện:</b>

<b>+ Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán của truyện:</b>

<b>- Kết bài:</b>

+ Đánh giá chung về tác phẩm

<b>-- Mở</b>

<b>Mở</b>

<b>bài</b>

<b>bài:: Sgk</b>

<b>Sgk -- 35</b>

<b>35</b>

<b>-- Thân</b>

<b>Thân bài</b>

<b>bài::</b>

<b>+</b>

<b>+ Sự</b>

<b>Sự</b>

<b>khác</b>

<b>khác nhau</b>

<b>nhau về</b>

<b>về từ</b>

<b>từ ngữ</b>

<b>ngữ::</b>

Nhiểu

Nhiểu từ

từ Hán

Hán Việt,

Việt, cách

cách

nói

nói cổ

cổ..

=>

=> Dựng

Dựng nên

nên những

những

cảnh

cảnh tượng

tượng và

và những

những

con

con người

người thời

thời phong