Kiến thức hữu ích về DOF cho newbie

Kiến thức hữu ích về DOF cho newbie
Độ sâu trường ảnh là một trong những yếu tố quan trọng nhât để tạo ra cảm
giác và sức hút của tấm ảnh. Nếu điều khiển tốt độ sâu trường ảnh, bạn sẽ tạo ra sự
khác biệt khi chụp cùng một chủ đề bằng cách quyết định vùng nào rõ nét và vùng
nào không. Sức quyến rũ của việc kiểm soát được độ sâu ảnh trường đã khiến cho
nhiều nhà nhiếp ảnh chuyển từ chơi máy point and shoot sang những chiếc máy có
được nhiều quyền điều khiển DSLR. Ở bài này chúng ta cùng trao đổi kinh
nghiệm làm sao đề kiềm soát được độ sâu trường ảnh.

1. Độ sâu trường ảnh là gì
Độ sâu trường ảnh - Depth of Field viết tắt là DOF mà anh em nhiếp ảnh
thường gọi là "đóp" hay "đốp". Nói một cách đơn giản nó là từ để diễn tả những gì
rõ nét và những gì ngoài khoảng rõ nét trong ảnh. Muốn cho chủ đề của bạn rõ nét
thì nó phải nằm trong khoảng DOF của ảnh. Khi bạn lấy nét, thì ngoài điểm mà
bạn cần muốn nét thì những điểm phía trước điểm đó và phía sau điểm đó cũng sẽ
nét, đó gọi là khoảng DOF.
Để tính toán độ sâu trường ảnh DOF này thường chúng ta phải sử dụng một
công thức để tính toán. Công thức này đòi hỏi các thông số bao gồm kích thước
của bộ cảm quang, khẩu độ, tiêu cự, khoảng cách từ ống kính đến chủ đề.... Để
đơn giản vấn đề tính toán công thức này, bạn có thể sử dụng một trang web tính
toán DOF online như và điền các thông số
thì sẽ có ngay khoảng DOF.
Ảnh 1: Độ sâu trường ảnh là khoảng rõ nét, những phần còn lại nằm ngoài
DOF bao gồm khoảng mờ phía trước (dễ dàng thấy ở những phần góc dưới ) và
khoảng mờ phía sau chủ đề ốc sên.

2. Ảnh hưởng của khẩu độ đối với DOF
Yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất đến DOF là khẩu độ. Khẩu độ càng lớn thì
khoảng DOF sẽ càng ít và ngược lại. Ví dụ bạn chụp ở khẩu độ f/2.8 thì DOF sẽ ít
hơn (cạn hơn, mỏng hơn) so với chụp ở khẩu độ f/22 nếu chụp cùng một chủ đề,
cùng một khoảng cách chụp và cùng điều kiện ánh sáng. Thông thường để dễ hiểu

chúng ta cần ghi nhớ mẹo đơn giản như sau
Khẩu độ lớn = số F nhỏ = DOF mỏng
Khẩu độ nhỏ = số F lớn = DOF sâu
Vì vậy muốn xoá nhoà hậu cảnh bạn có thể chụp ở khẩu độ chừng f/2.8, f/4
hay f/5.6, còn muốn chổ nào cũng nét hết bạn chụp ở khẩu độ f/16 hay f/22 chẳng
hạn. Bạn cũng cần thực hành chụp nhiều khẩu độ khác nhau cho cùng một chủ đề
của mình để quan sát sự khác biệt trên hình ảnh đối với ống kính của mình.

Ảnh 2: Ảnh chụp với khẩu độ f/14 và sử dụng tiêu cự ống kính là 22m. Ảnh
nét hầu như từ tiền cảnh đến vô cực.

3. Ảnh hưởng của khoảng cách từ ống kính đến chủ đề đối với DOF
Khoảng cách từ ống kính đến chủ đề càng gần thì DOF càng mỏng và
khoảng cách này càng xa thì DOF sẽ càng sâu. Vì vậy các ảnh phong cảnh thường
có khoảng nét sâu, trong khi đó các ảnh chụp cận ảnh thì khoảng nét luôn cạn hơn
( áp dụng điều này khi chụp cùng một loại ống kính có cùng tiêu cự và khẩu độ).
Ảnh 3a: Ảnh chụp lấy nét chú bướm ở khoảng cách xa nên phần nên phần
nét sẽ bao gồm được nhiều cành cây phía trước.

Ảnh 3b: Ảnh chụp vẫn lấy nét chú bướm nhưng khoảng cách chụp gần hơn
nên đã làm mờ nhoè phần chung quanh giúp chủ đề chính nổi bật hơn.

4. Ảnh hưởng của tiêu cự ống kính đối với DOF
Tiêu cự ống kính càng dài thì khoảng DOF càng mỏng và ngược lại tiêu cự
càng ngắn thì DOF càng sâu. Một ống kính với tiêu cự 200mm sẽ có độ sâu trường
ảnh DOF không thể nào bằng ống kính 35mm.
Vì vậy những ống kính tele tiêu cự dài khi chụp ảnh thể thao, ảnh động vật
hoang dã... sẽ đòi hỏi bạn phải có kinh nghiệm trong việc lấy nét lẫn xử lý tốc độ,
khẩu độ thật nhanh. Trong khi đó những ống kính cực rộng như fish-eye thì
khoảng nét dường như bao trùm mọi điểm trên ảnh.

Ảnh 4a: Ảnh chụp ở khẩu độ f/5.6, tiêu cự ống kính 105mm

Ảnh 4b: Ảnh chụp ở khẩu độ f/5.6, tiêu cự ống kính 55mm