Tiet 29 dat nuoc

Tiết 29 - Đọc văn

ĐẤT NƯỚC
(Nguyễn Đình Thi )


A/ Tác giả Nguyễn Đình Thi
(1924 - 2003 )









-Nguyễn Đình Thi thuộc thế hệ
nhà văn trưởng thành trong kháng
chiến chống pháp.
-Ông từng là sinh viên trường
Luật, sớm tham gia Cách mạng, đã
khốc áo lính; nhiều năm làm
Tổng thư ký Hội nhà văn Việt
Nam.
-Nguyễn Đình Thi là một nghệ sĩ
đa tài (làm thơ, vẽ tranh, viết văn,
soạn nhạc…nhưng đóng góp nổi
bật là ở lĩnh vực thơ ca).
-Thơ ông giàu cảm xúc lắng sâu,
có nhiều tìm tịi về nghệ thuật.

-Tác phẩm tiêu biểu ( sgk).


B/ Bài thơ







I/ Xuất xứ - hoàn cảnh sáng tác :
- “Đất nước” được in trong tập thơ “Người chiến
sĩ” của Nguyễn Đình Thi.
-Đây là một bài thơ ngắn nhưng lại được nhà thơ
sáng tác trong một thời gian dài ( 1948 đến 1955).
- “Đất nước” là sự kết hợp từ hai bài thơ “ Sáng
mát trong như sáng năm xưa”(1948) và “Đêm mít
tinh” (1949) và một phần sau chiến thắng Điện
Biên Phủ. Đó là kết quả của sự dồn nén

cao độ những chiêm nghiệm nghệ
thuật và những suy tư về đất nước.


II/ Bố cục :
Có thể chia làm 2 phần :
- 21 câu đầu : Đất nước qua
hình ảnh mùa thu và cảm xúc
của tác giả.

- Phần còn lại :Đất nước và
nhân dân đau thương và anh
hùng trong kháng chiến.


 III/

Phân tích :

1/Cảm xúc về đất nước của nhà thơ qua hình
ảnh mùa thu ( 21 câu đầu):
 a. 3 câu đầu :
 Cảm xúc của nhà thơ về đất nước bắt đầu từ
một buổi sáng mùa thu ở Việt Bắc :

Sáng mát trong…

Gío thổi…hương cốm mới.
 -> Cảnh thu đẹp, thanh khiết ,trong sáng gợi cho


nhà thơ nhớ về mùa thu Hà Nội năm xưa ( khi phải
chia tay với Hà Nội lên đường tham gia kháng
chiến)


 b.4










câu tiếp :

-Từ mùa thu hiện tại, nhà thơ hoài niệm về mùa
thu Hà Nội năm xưa :
+ Cảnh thu :
Sáng chớm lạnh trong lòng …
…phố dài xao xác hơi may
…thềm nắng lá rơi đầy…
Cảnh thu đẹp, lạnh, gợi cảm nhưng buồn vắng.
Đây là những câu thơ vừa sâu sắc vừa tinh tế :
Một chút “chớm lạnh” đặc trưng của tiết thu mới
bắt đầu của Hà Nội – cái lạnh khiến ta nao lòng.
Phố phường như dài hơn, vắng hơn trong heo may
“xao xác” ( hai chữ “xao xác vừa gợi hình, vừa
gợi âm” )


+ Hình ảnh người đi “đầu khơng ngoảnh lại”
thể hiện một tư thế, một ý chí quyết ra đi vì
đại nghĩa nhưng trong lòng vẫn mang nặng
một nỗi niềm bâng khng, lưu luyến với nơi
chơn nhau cắt rốn của mình.
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy /nhịp 2/2/3
 Câu thơ buồn mà đẹp, mộng ảo mà rất

thật.Cái đẹp của mùa thu với lá vàng và giọt
nắng rơi đầy hè phố, tạo nên một sắc thu
vàng ngập ngừng.
Người đi cảm nhận cảnh thu khơng chỉ bằng
mắt mà cịn cảm nhận bằng chính tâm hồn
của người ly quê.


-

-

-

-

c.14 câu tiếp : Cảm xúc về đất nước qua
mùa thu Việt Bắc
- Từ quá khứ , liên tưởng thơ vụt trở về với
mùa thu chiến khu Việt Bắc trong hiện tại :
Mùa thu nay khác rồi / Câu thơ như tiếng
reo vui về một mùa thu mới ở Việt Bắc :
+ Cảnh thu :
Gío thổi …phấp phới.
Trời thu…áo mới
Trong biếc…thiết tha












2. Hình ảnh đất và nhân dân đau thương – anh
hùng trong kháng chiến:
a. Đất nước đau thương :
Ôi ! / thán từ  nỗi đau đớn, xót xa của nhà thơ
trước hình ảnh đất nước bị kẻ thù tàn sát.
…cánh đồng …chảy máu.
Dây thép gai đâm nát trời chiều

- Hình ảnh thơ với những đường nét – màu
sắc tương phản ,vừa nhân hoá vừa ẩn dụ ,
vừa cụ thể, vừa khái quát  đặc tả hình ảnh
quê hương - đất nước đau thương trong
kháng chiến.


-

Tội ác của kẻ thù :
 Bát cơm chan đầy nước mắt
 …Thằng giặc Tây, thằng chúa đất

Đứa đè cổ, đứa lột da….

 Cách dùng hình ảnh thậm xưng kết hợp
với động từ mạnh ( giằng; đè cổ, lột da…)
  Đoạn thơ là bản cáo trạng về tội ác dã
man của kẻ thù . Đồng thời qua đó thể
hiện lòng căm thù giặc sâu sắc của nhà
thơ và của toàn dân tộc.












b. Đất nước quật khởi :
Từ …đau thương >Từ gốc… lúa hồn hậu >< bật lên tiếng thét.

 Sự chuyển biến biện chứng trong nhận thức và hành
động của nhân dân theo quy luật “ có áp bức , có đầu
tranh”.
Xiềng xích …>< trời đầy chim…đầy hoa.
Súng đạn …..>< lòng dân …yêu nước thương nhà.
-Cách

dùng nghệ thuật tương phản thể giữa

sự tàn bạo của kẻ thù với quyền sống chính
đáng và tình cảm của nhân dân  sức mạnh
quật khởi của toàn dân tộc.


 c.

Đất nước vinh quang - rạng ngời trong
chiến thắng :
 Khói nhà máy cuộn trong sương núi
 Kèn gọi quân vang vẳng
 Ôm đất nước… người áo vải …
 Hình ảnh thơ hồnh tráng; âm điệu hào
hùng…
  Đoạn thơ ghi lại khung cảnh đất nước ,
nhân dân trong khơng khí ra trận hào hùng,
thể hiện vẻ đẹp của chủ nghĩa anh hùng
Cách mạng .














…nắng đốt …mưa dội
Trán cháy rực …trời đất mới
 hình ảnh đất nước với nhân dân anh hùng,
giàu đức hy sinh .
- Đất nước rạng ngời trong chiến thắng :
Người lên như nước…
…từ máu lửa
Rũ bùn…sáng loà .
 bút pháp tả thực, hình ảnh đẹp, âm điệu hào
hùng…
=> từ trong đau thương- gian khổ, đất nước đã
đứng lên với một tư thế hiên ngang, tự hào.


III/ Chủ đề :
Bài thơ ca ngợi, tự hào về đất nước
giàu đẹp, nhân dân anh hùng .
Qua đó, bài thơ cũng thể hiện quá
trình chuyển biến biện chứng trong
tình cảm,nhận thức về đất nước của
nhà thơ.
VI/ Tổng kết :
Có thể nói : “Đất nước” thực sự là một
tình u vẫy gọi những tình yêu lớn về

…


 7.

Tiếp tục tổ chức các chuyên đề “Đổi
mới phương pháp” giảng dạy của thầy
và trò như : Chuyên đề về cách soạn
và dạy giáo án trình chiếu bằng
chương trình PwerPoint; chuyên đề
ghi bảng trong giờ đọc văn lớp 10, 11;
Chuyên đề về ra đề kiểm tra , đánh giá
…( của giáo viên); chuyên đề về lập kế
hoạch tự học, phương pháp ghi bài,
cách tích luỹ và rèn kỹ năng viết bằng
viết nhật ký văn học…( của học sinh)


 8/

Lên kế hoạch phân cơng giáo viên ở
từng nhóm, khối tiếp tục làm đồ dùng
dạy học. Đồng thời ở năm học này, tổ
vẫn tiếp tục tổ chức thi làm đồ dùng
học tập trong học sinh ở hai khối 10 và
11 => tất cả nhằm hỗ trợ thêm cho hoạt
động dạy và học của bộ môn.
 Phân công thực hiện nghiêm túc việc
thành lập “ngân hàng” đề để tổ tiện
việc kiểm tra đánh giá kiến thức của

học sinh về bộ môn một cách chuẩn
mực và thống nhất.


 9.

Tổ trưởng và tổ phó chun mơn thực
hiện nghiêm túc và khách quan, chính xác
cơng tác thanh kiểm tra toàn diện và kiểm
tra chuyên đề trong từng tháng , từng kỳ .
 10. Đẩy mạnh tinh thần tự học , tự rèn của
giáo viên về chuyên môn và khả năng sử
dụng máy vi tính. Các buổi sinh hoạt
chun mơn hàng tháng tổ trưởng tiếp tục
hướng dẫn cho các thành viên cách thức
soạn giáo án trình chiếu và cách trộn đề
trắc nghiệm.Sao cho, cuối kỳ 1, tất cả các
giáo viên trong tổ đều soạn và dạy ít nhất 2
tiết bằng chương trình PwerPoint.


 11/

Phân công bảo quản và sử dụng
tốt các thiết bị và tài sản của tổ.
 Sắp xếp gọn gàng, khoa học các đồ
dùng và thiết bị dạy học.
 Lập thư mục các đồ dùng dạy học
theo thứ tự bài dạy ở từng khối và
sổ đăng ký mượn đồ dùng dạy để

tiện việc sử dụng và bảo quản.
 Phân công cố Thanh Bình cùng Tổ
trưởng chun mơn chịu trách
nhiệm bảo quản thiết bị dạy học và
phịng bộ mơn.


 II/

Về công tác chủ nhiệm :
 Mỗi giáo viên chủ nhiệm phải có kế
hoạch chủ nhiệm khoa học phù hợp với
từng đối tượng học sinh.
 Hàng tháng, ngoài nội dung sinh hoạt
chun mơn, tổ cịn tập trung bàn bạc
trao đổi về công tác chủ nhiệm giữa các
thành viên trong tổ. Phân cơng tổ phó
chun mơn hàng tháng lên hệ - phối
hợp với các thầy cô giám thị để nắm bắt
tình hình cơng tác chủ nhiệm của tổ
viên, từ đó kịp thời nhắc nhở.


 Cuối

cùng, tơi xin đại diện tổ Ngữ
văn kính chúc sức khoẻ các vị đại
biểu, quý thầy cô trong Ban giám
hiệu nhà trường và tồn thể q
thầy cơ cùng các cán bộ nhân

viên trong hội nghị.
 Chúc năm học mới 2007-2008 của
chúng ta thành công tốt đẹp !