Vú sữa đất chữa bệnh đái tháo đường?

Vú sữa đất chữa bệnh đái tháo đường?
Vú sữa đất có đúng là cây thuốc không, thường dùng chữa bệnh gì và nếu
sử dụng như bài thuốc trên, chẳng may phù hợp với người này nhưng không phù
hợp với người kia cũng là điều đáng lo ngại.


Vú sữa đất mà một số người dân ở đây gọi lại là cỏ sữa lá to
Chúng tôi mang cây này đến Lương y Nguyễn Đức Nghĩa (Hội Dược liệu
TP.HCM) thì được biết, đây là cỏ sữa lá to. Trong tài liệu Cây thuốc và động vật
làm thuốc ở Việt Nam – nhiều tác giả và Từ điển Cây thuốc Việt Nam - Võ Văn
Chi, vú sữa đất là tên gọi khác của cỏ sữa lá nhỏ, là loại cây thảo nhỏ, bấm vào
thân chảy nhựa mủ trắng, thân và cành mảnh, mọc tỏa rộng trên mặt đất, màu đỏ
tím, có lông rất nhỏ; lá mọc đối, hình bầu dục, dài 7mm, rộng 4mm.


Cỏ sữa lá nhỏ (hay còn gọi là vú sữa đất)
Cỏ sữa lá to cũng là cây thảo, có nhựa mủ trắng (tên gọi khác là cỏ sữa
lông), nhưng thân màu đỏ nhạt, phủ lông, lá hình bầu dục hoặc hình mác, dài 2-3
cm, rộng 7-13mm, đầu nhọn, mép có răng cưa nhỏ, mặt dưới phủ lông màu xám
nhạt, cuống lá có lông rậm; cụm hoa hình cầu, mọc ở kẽ lá gồm rất nhiều hoa; quả
nang màu trắng nhạt, đường kính 1,5 mm, hạt hình trứng hoặc hình 4 cạnh, mặt
ngoài hơi nhăn nheo.
Ở Việt Nam, cỏ sữa mọc hoang khắp nơi, ưa đất có sỏi, đá, thường thấy ở
kẽ gạch, sân xi măng, cây sống từ 3-5 tháng rồi tàn lụi. Bộ phận dùng làm thuốc:
toàn cây cỏ sữa dùng tươi hoặc phơi khô.


Cỏ sữa lá to mọc hoang ở chân cầu Trường Đai (Gò Vấp)
Cỏ sữa lá to: có vị hơi đắng, chua, tính mát, tác dụng thanh nhiệt, giải độc,
chữa lỵ, phong ngứa và thông sữa. Theo Lương y Nghĩa, thời điểm giao mùa (giữa
mùa nắng và mùa mưa), nhiều người hay bị kiết lỵ, tiêu ra máu có thể dùng bài

thuốc từ cỏ sữa lá to vì cây này có tác dụng chữa bệnh đường ruột rất tốt. Tài liệu
Từ điển Cây thuốc Việt Nam - Võ Văn Chi có hướng dẫn cách dùng rất cụ thể: Nếu
hãm, lấy 1g cho vào trong chén nước sôi, mỗi ngày uống 2 chén. Hoặc dùng cao
lỏng 0,50g – 1,50g hàng ngày. Người ta cũng thường dùng nước nấu cây để chữa
bệnh ngoài da hoặc đắp ngoài. Cần chú ý: không dùng quá liều vì cây có độc, sẽ
gây tiêu chảy và làm tim hoạt động bất thường, có thể giải độc bằng nước sắc cam
thảo và kim ngân hoa, mỗi vị 12-16g.
Cỏ sữa lá nhỏ: có vị đắng the, tính bình, mát. Tác dụng thông huyết, cầm
máu, giảm đau, tiêu độc, kháng khuẩn, thông sữa, lợi tiểu. Theo Những cây thuốc
và vị thuốc Việt Nam – GS Đỗ Tất Lợi, cỏ sữa lá nhỏ dùng toàn cây làm thuốc
chữa lỵ rất phổ biến trong nhân dân, nhất là đối với trẻ em, hàng ngày dùng 15-
20g (tươi). Người lớn có thể dùng 100 - 150g (tươi).
Về tác dụng dược lý khác của cỏ sữa lá to và lá nhỏ, tài liệu Cây thuốc và
động vật làm thuốc ở Việt Nam có đề cập đến một chi tiết là cỏ sữa giúp hạ đường
huyết nhưng chỉ mới thí nghiệm trên động vật, chưa có hướng dẫn cụ thể cách
dùng thế nào để chữa bệnh đái tháo đường. Các tài liệu khác không thấy nhắc đến
chỉ định này.
Theo Lương y Nghĩa, việc dùng cây cỏ chữa bệnh lưu truyền hàng ngàn
năm xuất phát từ kinh nghiệm tích lũy của nhân dân, được các nhà khoa học dần
dần làm sáng tỏ, bổ sung cho kho tàng y – dược khi nghiên cứu về dược lý lâm
sàng; thành phần hóa học; độc cấp, trường diễn (diễn tiến xảy ra sau khi dùng
thuốc ngắn ngày hay dài ngày thế nào, có triệu chứng gây ngộ độc, ói mửa, hay
ảnh hưởng đến chức năng, cơ quan khác trong cơ thể hay không)…, khi khẳng
định giá trị chữa bệnh mới phổ biến rộng rãi.
Riêng về điều trị đái tháo đường còn tùy thuộc từng thể, mức độ và sự tiến
triển của bệnh; có sự kết hợp của chế độ ăn, thuốc hạ đường huyết, insulin...; phải
theo dõi chặt chẽ, cẩn thận. Trong từng trường hợp cần ghi nhận thật cụ thể và nên
có sự phối hợp giữa thầy thuốc và gia đình.