Sự phát triển của từ vựng | Ngữ văn, Lớp 9 - Ôn Luyện

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (577.13 KB, 13 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

TaiLieu.VN

Chọn câu trả lời đúng nhất

Câu 1, Có mấy cách dẫn lời nói hay ý nghĩ của 1 người, 1 vật?

A:Một B .Hai C:Ba D: Bốn

Câu 2: Thế nào là cách dẫn trực tiếp?

A.Nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật và đặt lời nói 
hay ý nghĩ đó vào trong dấu ngoặc kép.

B.Nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật và đặt lời nói 
hay ý nghĩ đó vào trong dấu ngoặc đơn.

C.Nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật và đặt lời nói 
hay ý nghĩ đó vào giữa hai dấu gạch ngang

Nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật và đặt sau dấu hai 
chấm.

Câu 3: Thế nào là cách dẫn gián tiếp.

A. Nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật và đặt lời nói 
hay ý nghĩ đó vào trong dấu ngoặc kép.

B. Thay đổi toàn bộ nội dung và hình thức diễn đạt trong lời nói của một người 
hoặc nhân vật.

C. Thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật và có sự điều chỉnh cho

thích hợp.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

CỦA TỪ 1,ví dụ1: Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế

->Nghĩa của từ thay đổi theo thời gian. Có những nghĩa cũa bị mất đi và có 
những nghĩa mới đựoc hình thành

kinh tế: + xưa (viết tắt của từ kinh bang tế thế) Nghĩa là trị nước cứu đời

+ Nay: chỉ tồn bộ hoạt động của con ngươì trong lao động sản xuất, trao đổi, 
phân phối và sử dụng của cải vật chất làm ra

Ví dụ 2 a, Gần xa nô nức yến anh,

Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân

Dập dìu tài tử giai nhân,

Ngựa xe như nước , áo quần như nêm

b,Ngày xn em hãy cịn dài

-Xót tình máu mủ thay lời nước non

Ví dụ 3

a,Được lời như cởi tấm lòng

Giở kim thoa với khăn hồng trao tay 
b,Cũng nhà hành viện xưa nay

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

TaiLieu.VN

I.SỰ BIẾN ĐỔI VÀ PHÁT TRIỂN NGHĨA 
CỦA TỪ

1.Ví dụ

2. Nhận xét 
3.Tổng kết

-Từ vựng của ngôn ngữ cũng không ngừng phát triển. Phát triển từ vựng 
bằng cách phát triển nghĩa của từ ngữ trên cơ sở nghĩa gốc của chúng

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

1. Xác định nghĩa của từ trong câu, nghĩa gốc - nghĩa chuyển,

phương thức phát triển nghĩa

a.

Vị trí cuới cùng tiếp xúc với mặt đất của mây -> nghĩa chuyển => 
phương thức hoán dụ.

b. Một bộ phận cơ thể người -> nghĩa gốc

c. Gọi tên một bộ phận để chỉ một người có một vị trí trong đội tuyển 
-> nghĩa chuyển => phương thức hoán dụ

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

TaiLieu.VN

I.SỰ BIẾN ĐỔI VÀ PHÁT TRIỂN NGHĨA 
CỦA TỪ II. LUYỆN TẬP

Bài tập 2. Nghĩa của từ “trà” trong: trà atisô, trà sâm, trà hà thủ ô, trà linh chi,

trà tâm sen, trà khổ qua được dùng với nghĩa chuyển có nghĩa là: Sản phẩm từ 
thực vật được chế biến thành dạng khô, dùng để pha noớc uống -> chuyển nghĩa 
theo phương thức ẩn dụ

Bài tập 3. Trong những cách dùng như: đồng hồ điện, đồng hồ nước, đồng hồ

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Bầi tập 4.

a, “Hội chứng” có nghĩa gốc: Tập hợp nhiều triệu chứng cùng xuất hiện của bệnh. Ví dụ: 
Hội chứng viêm đường hô hấp cấp.

-Nghĩa chuyển: Tập hợp nhiều hiện tượng, sự kiện, biểu hiện một tình trạng, một vấn đề 
xã hội cùng xuất hiện ở nhiêù nơi. Ví dụ:.Lạm phát , thất nghiệp là hội chứng của tình 
trạng suy thối nền kinh tế.

B, “Ngân hàng”: _ Nghĩa gốc: Tổ chức kinh tế hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh và 
quản lí các nghiệp vụ tiền tệ, tín dụng, ví dụ : Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông 
thôn Việt Nam.

- Nghĩa chuyển: Kho lưu trữ những thành phần, bộ phận của cơ thể đẻ sử dụng khi cần 
như ngân hàng máu, ngân hàng gen.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

TaiLieu.VN

Ngày ngày mặt trời (1) đi qua trong lăng 
Thấy một mặt trời (2) trong lăng rất đỏ

(Viễn Phương, Viếng lăng Bác)

- mặt trời (1): là một thiên thể nóng sáng, ở xa Trái Đất, là nguồn chiếu sáng và sưởi 
ấm cho Trái Đất -> Nghĩa gốc

- mặt trời (2): chỉ Bác Hồ, cách nói này giúp tác giả thể hiện lòng tôn kính của mình 
đối với Bác, đồng thời ca ngợi khẳng định công lao của Bác vô cùng to lớn trong sự 
nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước; làm cho cách diễn đạt lời thơ hay 
hơn

-> Phép ẩn dụ tu từ: không tạo ra nghĩa mới 
 Phương thức ẩn du: tạo ra nghĩa mới

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

b , Dưới trăng quyên đã gọi hè

Đầu tường lửa lựu lập loè đơm bông 
 Nguyễn Du

c, Trùng trục như con chó thui

Chín mắt, chín mũi, chín đi, chín đầu

( Câu đố)

ở vị trí nào từ “đầu” dùng với nghiã gốc? Trường hợp nào từ đầu dùng 
với nghĩa chuyển?

Xác định những nét nghĩa chung giữa từ đầu có nghĩa gốc với từ đầu có 
nghĩa chuyển trong những trường hợp cịn lại.

+ Nghĩa gốc: c

+Nghĩa chuyển: a,b

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

TaiLieu.VN

Bài tập 2: Đọc các câu sau

Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ 
con người

( Thép mới- Cây tre Việt Nam) 
 -Anh phải suy nghĩ thật chín mới nói với mọi người.

- Tài năng của cô ấy đã đến độ chín.

-Khi phát biểu trước mọi người, đơi má của bạn ấy chín như quả bồ 
quân

1,Từ “ chín” trong các câu sau là từ nhiều nghĩa, hãy xác định:

a-ở câu nào từ “ chín” dùng với nghĩa gốc? ở câu nào từ “ chín” dùng với 
nghĩachuyển? Xác định phương thức chuyển nghĩa?

b-So sánh từ “ chín” trong các câu trên và từ “ chín” trong ví dụ sau. 
Vay chín thì phải trả mười

Phịng khi túng nhỡ có người cho vay 
 ( ca dao)

-Từ “ chín” trong câu ca dao có thể xem là hiện tượng chuyển nghĩa

như các câu trên hay không? Vì sao?

- Từ “chín” câu1: Nghĩa gốc

- Từ “ chín” câu 2,3,4: Nghĩa chuyển - ẩn dụ

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

a, Con gà mày gáy chiêu đăm

Để chúa tao nằm tao ngủ chút nao. 
 ( ca dao)

b. Bạn ấy có vẻ mặt đăm chiêu.

->Từ đăm chiêu có nghĩa gốc là bên phải, bên trái (câu a). Nghĩa của từ “ đăm

chiêu” trong câu b có nghĩa là gì? Từ đăm chiêu trong hai ví dụ trên được xem là

hiện tượng phát triển về nghĩa khơng? Vì sao?

->Từ “đăm chiêu” trong câu b có nghĩa là vẻ mặt tư lự, lo lắng.

- Nghĩa của từ “đăm chiêu” trong 2 câu ttrên được xem là sự phát triển về nghĩa từ 
vựng của từ. Vì đó là sự phát triển nghĩa của từ trong những thời kì lịch sử khác 
nhau. Tuy nhiên nghĩa của từ “đăm chiêu” trong câu a đã trở thành nghĩa cổ, không

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

TaiLieu.VN

Bài 4: Đọc các câu sau, chú ý các từ in đậm.

a. Con ngựa đá con ngựa đá, con ngựa đá không đá con ngựa.

b. Bà già đi chợ Cầu Đông

Xem một quẻ bói lấy chồng lợi chăng 
 Thầy bói gieo quẻ nói rằng:

Lợi thì có lợi nhưng răng khơng cịn.

+ . Từ đá và từ lợi trong hai ví dụ trên là hiện tượng? 
A.Nhiều nghĩa

B.Đồng âm

+. Phân tích để chỉ ra sự khác biệt của hiện tượng đồng âm và nhiều nghĩa.

a. Từ đá và lợi là: B : đồng âm

b. Sự khác biệt giữa hiện tượng đồng âm và nhiều nghĩa.