Các câu hỏi về Bệnh Viêm gan
do virút Viêm gan A (Kỳ 1)
Viêm gan có nghĩa là tế bào gan bị viêm. Độc chất, thuốc men, rượu, nhiễm
vi khuẩn, nhiễm vi rút và một số bệnh lý khác đều có thể gây nên viêm gan. Viêm
gan do virút là một bệnh phổ biến ở các nước đang phát triễn do nhiều loại virút
gây nên, trong đó 3 loại virút viêm gan A, B, C được chú ý hơn cả.
Kiến thức hiểu biết về các bệnh viêm gan do virút được nhiều người quan
tâm và thường xuyên đặt câu hỏi đối với các cơ quan chuyên môn, Trung tâm
kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ (Centers for Disease Control and
Prevention - CDC) là một cơ quan như thế. Những câu hỏi được nhiều người
thường xuyên đặt ra và được CDC trả lời sẽ giúp mọi người hiều rõ hơn về các
thông tin liên quan đến bệnh tật. Sau đây là một số câu hỏi và trả lời về bệnh viêm
gan A
1. Sự khác nhau giữa Viêm gan A, B và C là gì?
Viêm gan A, Viêm gan B, Viêm gan C là các bệnh viêm gan gây nên bởi 3
loại virút khác nhau. Mặc dù mỗi loại có thể gây nên các triệu chứng giống nhau,
nhưng chúng có cách lây truyền và cách ảnh hưởng đến gan khác nhau. Viêm gan
A là một bệnh gan dễ lây do virút viêm gan A (Hepatitis A virus - HAV) gây nên.
Bệnh chỉ xuất hiện như là một nhiễm trùng mới, cấp tính và không trở thành mãn
tính, bệnh diễn biến từ vài tuần đến vài tháng. Người mắc bệnh viêm gan A
thường được cải thiện mặc dù không điều trị gì. Chúng lây truyền theo đường tiếp
xúc với vật dụng, thức ăn, nước uống bị nhiễm virút viêm gan A. Phương pháp
phòng ngừa tốt nhất là tiêm phòng vắc xin viêm gan A.
Viêm gan B và C do nhiễm virút viêm gan B, C (Hepatitis B, C virus –
HBV, HCV). bệnh có thể diễn biến từ vài tuần đến lâu dài. Sự lây truyền xảy khi
máu, chất tiết của người bị viêm gan B hoặc C vào trong cơ thể của người chưa bị
nhiễm. Điều này có thể xảy ra khi quan hệ tình dục không an toàn, dùng chung
bơm kim tiêm không tiệt trùng với người bị nhiễm và có thể từ người mẹ bị nhiễm
truyền qua con trong lúc sinh đẻ. Viêm gan B và C có thể gây nên bệnh cấp tính và
mãn tính. Nhiễm trùng virút viêm gan B và C cấp là bệnh xảy ra trong thời gian
ngắn, trong vòng 6 tháng sau khi bị phơi nhiễm virút viêm gan B và C. Nhiễm
trùng cấp tính xảy ra nhưng không phải luôn luôn dẫn đến nhiễm trùng mãn tính.
Nhiễm trùng virút viêm gan B và C mãn tính là bệnh xảy ra kéo dài khi virút viêm
gan B và C thường xuyên tồn tại trong cơ thể. Viêm gan B và C mãn tính là một
bệnh nặng, có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khoẻ và ngay cả tử vong. Cách tốt
nhất để phòng ngừa viêm gan B là tiêm ngừa vắc xin viêm gan B; Hiện nay chưa
có vắc xin phòng ngừa viêm gan C. cách tốt nhất để phòng ngừa viêm gan C là
tránh tiếp xúc với các vật dụng bị nhiễm, đặc biệt là không dùng chung bơm kim
tiêm. Nếu một người mắc một loại bệnh viêm gan virút trong quá khứ thì người đó
vẫn có thể mắc loại viêm gan do vi rút viêm gan khác.
2. Một trường hợp viêm gan A cấp là như thế nào? Xác định trường
hợp lâm sàng viêm gan A cấp gồm:
- Triệu chứng lâm sàng khởi phát riêng lẻ (như buồn nôn, ói, sốt, đau nhức
cơ thể hoặc đau bụng
- Vàng da hoặc tăng nồng độ aminotransferase huyết thanh.
Vì các đặc điểm lâm sàng giống nhau đối với các loại viêm gan do virút
nên việc chẩn đoán viêm gan A phải được xác định bằng xét nghiệm huyết thanh
dương tính với IgM của virút viêm gan A, hoặc có các triệu chứng lâm sàng của
viêm gan A + yếu tố dịch tễ liên quan với những người mà đã được xác định viêm
gan A bằng xét nghiệm (ví dụ ở chung nhà, có quan hệ tình dục với người bị bệnh
trong vòng 15-50 ngày trước khi có triệu chứng).
3. Bệnh viêm gan A lây truyền như thế nào?
Bệnh viêm gan A lây truyền khi virút viêm gan A nhiễm vào đường tiêu
hoá của một người do tiếp xúc với các vật dụng, thức ăn, nước uống bị nhiễm bởi
phân của người bị bệnh. Một người có thể nhiễm viêm gan A khi:
- Tiếp xúc người với người. Lây truyền từ người qua người (person-to-
person) qua đường phân-miệng là cách lây truyền đầu tiên của HAV tại Mỹ. Hầu
hết các trường hợp nhiễm là do tiếp xúc cá nhân gần gũi với các thành viên bị
bệnh ở trong gia đình hoặc do quan hệ tình dục.
- Khi một người bị bệnh không rửa tay sau khi đi vệ sinh và tiếp xúc với
các vật dụng, thức ăn khác.
- Khi cha mẹ hoặc người bảo mẫu không rửa tay sau khi thay tã lót hoặc
làm vệ sinh cho em bé bị bệnh.
- Khi quan hệ tình dục không an toàn với người bị bệnh.
- Do thức ăn, nước uống bị nhiễm. Các loại thực phẩm, nước uống bị nhiễm
virút viêm gan A.
Cách lây truyền này thường xảy ra tại các nước có bệnh viêm gan A phổ
biến và có điều kiện vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân kém. Thức ăn và nước
uống thường bị nhiễm là trái cây, rau quả, nước đá, nước sinh hoạt v.v… Tại Mỹ,
nước sinh hoạt đã được chlorin hoá để tiêu diệt virút viêm gan A. Lây truyền bằng
đường thức ăn, nước uống bị nhiễm phân. Sự bùng phát dịch do sử dụng thức ăn,