Tiet 37 phong xa

BÀI 53:


CÁC NHÀ VẬT LÝ ĐI TIÊN PHONG
NGHIÊN CỨU HIỆN TƯNG PHÓNG XẠ

Béc-cơ-ren
(1852-1908)
Giải Nobel vật lý 1903

Pi-e Quy-ri
(1859-1906)
Giải Nobel vật lý 1903

Ma-ri Quy-ri (1867-1934)
Giải Nobel vật lý 1903
Nobel hoá học 1911


1./ Sự phóng
a.) Định nghóa:
xạ:
Phóng xạ là hiện tượng một
hạt nhân tự động phóng ra
những bức xạ gọi là tia phóng
xạ và biến thành hạt nhân
Pt
phóng
xạ:
A
→

B
+
C
khác
Trong đó: A: hạt nhân mẹ
B: hạt nhân con
C: tia phóng xạ


b.) Đặc điểm của hiện tượng phóng xạ:
• - Là quá trình biến đổi từ hạt nhân này
sang hạt nhân khác.
• - Là quá trình tự điều khiển, không chịu
tác động từ bên ngoài (nhiệt độ, áp
suất…)
• - Mang tính ngẫu nhiên, không thể biết
trước lúc nào một hạt nào đó bị phóng
xạ, nhưng có thể thống kê về tỉ leä.


2. Các tia phóng xạ:
a. Các loại tia phóng xạ:
Tia phóng xạ không nhìn thấy
được nhưng có những tác dụng
hóa lý như làm iôn hoá môi
trường , làm đen kính ảnh , gây ra
các phản ứng hoá học …





β+

α

β-



-

+

Nguồn
phóng
xạ




ản chất các loại tia phóng xạ:
* Tia anpha ( )
+
Là các dòng hạt
44He
nhân của nguyên
22He
tử Hêli(
) mang
hai điện tích dương

Đặc
(Hạt
+2e)
-điểm
: phóng ra từ hạt nhân với

vận tốc khoảng 2.107m/s
- Có khả năng iôn hoá chất khí và
mất dần năng lượng
- Khả năng đâm xuyên yếu , nó
không xuyên qua được tấm thuỷ tinh
mỏng và chỉ đi được tối đa 8cm trong


+ 



-

* Tia beâta (  )
+ Tia  - : bị lệch
+
về phía bản dương
của tụ, đó chính là
các electron, điện
tích
-e
+ Tia  + : bị lệch về phía bản
âm của tụ

( lệch nhiều hơn tia  và đối
xứng với tia  - ) thực chất là
electron dương (pôzitrôn ) điện
tích +e


+ 



-

* Tia beâta (  )
+ Tia 

-

:(e
0
1



)

+ Tia  +10:(e 
)
Đặc điểm:
+ Vận tốc của các hạt  gần
bằng

vận chất
tốc ánh
sáng
+ Ion hóa
khí yếu
hơn tia 
+ Khả năng đâm xuyên mạnh hơn
tia  ,có thể đi hàng trăm mét
trong không khí

+


Giải thích sự hình thành hạt β+ và β-

1n �1p  0e  0
0
1 1 0
1 p � 1n  0e  0
1
0
1 0


* Tia

(

0
gamma0

): Là

+ 

sóng điện từ có
bước sóng rất ngắn ,
cũng là hạt phôtôn
có năng lượng cao

Đặc điểm:

- Không bị lệch trong điện, từ
trường trường
- Khả năng đâm xuyên rất lớn
, có thể đi qua lớp chì dày hàng
chục cm và gây nguy hiểm cho
con người





-

+


CÁC TIA PHÓNG XẠ
TIA

PHÓNG
XẠ

4
2






BẢN CHẤT TÍNH CHẤT









He

VẬN
TỐC
TRUYE
ÀN

Mang điện tích dương
Xuyên thấu kém

20.000
(Hạt
Ion hóa chất khí khá km/s
nhân của
hêli)
0

e

1 (là

Cả 2 tia đều có
electron) điện tích
(là Xuyên thấu khá
0
1 pozitron) Ion hóa chất khí yếu

300.00
0 km/s

Không phải là hạt
Sóng điện mang điện Xuyên
từ có
thấu mạnh

300.00

e

α
β+

γ β-


3./ Định luật phóng xạ:
a.) Định luật :
“Mỗi chất phóng xạ được
đặc trưng bởi một thời gian
T gọi là chu kỳ bán rã , cứ
sau mỗi chu kỳ này thì ½ số
nguyên
tử:của chất ấy đã
b.) Công
thức
biến đổi thành chất khác”


N0, m0 là số nguyên tử và
số khối lượng lúc đầu của
Hãyphóng
vận dụng
chất
xạ định luật
vừa nêu , điền các giá trị
vào bảng cho sau đây , từ đó
tìm ra công thức biểu diễn
t
1T phóng

2T
3T
kT
định
luật
xạ ? …
N0
21

N
m

m0
21

Vậy t =

N0
22

N0
23

m0
22

m0
23

N0

N  k
2

N0
2k
m0
2k

m0
m k
2


N
N0

N0/2
N0/4

N0/1
6
4T t

3T
2T
ĐỒ THỊ ĐỊNH LUẬT
0

T

N0/8


N0
N  k
2

t
k
T

m0
m k
2

Theo định nghóa logarít ta có 2x = ex ln2

N  N0 e
Với:

 k ln 2

 N0 e

ln 2
 t
T

 N0e

ln 2
0, 693


T
T

Tương tự: m = m0e

- t

 t


131
Chất Iốt phóng
xạ (
) có chu
53 I
kỳ bán rã 8 ngày đêm. Nếu
nhận được 100g chất này thì sau 8
tuần lễ khối lượng còn lại bao
Á khối lượng lúc đầu: m0
nhiêu?
=
Ta100g
có: Chu kỳ bán rã T = 8
ngày
đêm
Thời gian

phân rã t = 8 tuần
=Ta56
ngày
đêm
thấy
k=
t/T = 56/8 = 7

Khối lượng Iốt còn lại: m =
m0/ 2k
 m = m0/ 27 = 100/


Điều nào sau đây là sai khi nói về tia α ?
A

B

C

D

Tia α thực chất là hạt nhân nguyên tử Hêli
Khi đi qua điện trường giữa hai bản tụ điện,
tia α lệch về phía bản âm của tụ điện.
Tia α phóng ra từ hạt nhân với vận tốc
bằng vận tốc ánh sáng.
Khi đi trong khơng khí,tia α iơn hố khơng
khí và mất dần năng lượng.

A

Tia β+ có tầm bay ngắn so với tia α

B

Tia β+ có khả năng đâm xuyên rất mạnh giống
như tia X.

C

Hạt β+ có cùng khối lượng với electron nhưng
mang một điện tích nguyên tố dương.

D

a, b, c đều đúng.


Tia β- là :
A

Các ngun tử Hêli bị iơn hố.

B

Các hạt nhân ngun tử Hydrơ

C

Các electrơn

D

Sóng điện từ có bước sóng ngắn.


Xin cám ơn và
trân trọng
kính chào
các thầy cô
đã đến dự
giờ