2018 Tiết 4 Văn bản TRONG LÒNG MẸ (Những ngày thơ ấu- Nguyên Hồng)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (133.33 KB, 6 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn:17/08/2018 
Ngày giảng:23/08/2018 
 Tiết 4

Văn bản
 TRONG LÒNG MẸ

(Những ngày thơ ấu- Nguyên Hồng)

I. Mục tiêu cần đạt

1. Kiến thức:HS nắm được :

- Tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật bé Hồng

- Cảm nhận dược tình yêu mãnh liệt của bé Hồng đối với mẹ .Bước đầu hiểu
được thể loại hồi kí và những nét đặc sắc của thể loại này qua ngòi bút của
Nguyên Hồng thấm đượm chất trữ tình ,lời văn tự truyện chân thành, giàu sức
truyền cảm .

- Ý nghĩa giáo dục: Những thành kiến cổ hủ nhỏ nhen độc ác không thể làm khơ
héo tình cảm ruột thịt sâu nặng thiêng liêng.

2. Kỹ năng :

a. Kĩ năng bài học: - Đọc- hiểu, phân tích đánh giá nhân vật và tác phẩm văn
học

b. Kĩ năng sống:

- Suy nghĩ sáng tạo: Phân tích, bình luận những cảm xúc của bé Hồng về tình

yêu thương mãnh liệt với người mẹ.

- Giao tiếp: Bộc lộ sự sẻ chia, đồng cảm trước nỗi đau đớn tức tưởi của bé Hồng
khi phải sống xa mẹ và sống trong sự ghẻ lạnh của gia đình họ nội, cùng nỗi
khát khao tình yêu thương và niềm mong nhớ mẹ vô bờ của bé Hồng dành cho
mẹ.

- Xác định giá trị bản thân: Trân trọng tình cảm gia đình, tình mẫu tử, biết cảm
thơng với nỗi bất hạnh của người khác.

- Kĩ năng ra quyết định: Nhận thức và xác định được xã hội phong kiến xưa với
những hủ tục đã đẩy cả những người ruột thịt trong gia đình vào nỗi buồn tê tái
(đại diện là bà cô); quyền con người đặc biệt người phụ nữ chưa được coi trọng.
+ Kĩ năng kìm nén cảm xúc: Biết xót thương cho những người phụ nữ và những
trẻ em gặp hoàn cảnh đánh thương như bé Hồng (Sử dụng các PP động não, thảo
luận, trình bày 1 phút...).

3. Thái độ : Giáo dục lòng nhân ái sự đồng cảm với những con người có hoàn

cảnh bất hạnh, giáo dục học sinh trân trọng tình mẫu tử, biết yêu thương và hiểu
được giá trị của cuộc sống khi có mẹ ở bên. Biết hạnh phúc trong niềm hạnh
phúc của người khác - => giáo dục về giá trị TÌNH YÊU THƯƠNG, TÔN
TRỌNG, HẠNH PHÚC...

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

thức đã học), năng lực giải quyết vấn đề (phát hiện và phân tích được vẻ đẹp tác
phẩm ), năng lực sáng tạo ( có hứng thú, chủ động nêu ý kiến), năng lực sử
dụng ngôn ngữ khi nói; năng lực hợp tác khi thực hiện nhiệm vụ được giao
trong nhóm; năng lực giao tiếp trong việc lắng nghe tích cực, thể hiện sự tự tin
chủ động trong việc chiếm lĩnh vẻ đẹp tác phẩm văn chương.

*Giáo dục đạo đức: Giáo dục học sinh trân trọng tình mẫu tử, biết yêu thương

và hiểu được giá trị cuộc sống khi có mẹ ở bên. Biết hạnh phúc trong niềm hạnh
phúc của người khác => Giáo dục về giá trị TÌNH YÊU THƯƠNG, TƠN
TRỌNG, HẠNH PHÚC…

*GDTT HCM: Bác ln đề cao tinh thần yêu thương con người.

II. Chuẩn bị.

- GV: Nghiên cứu cuốn Chuẩn kiến thức kĩ năng, Sách giáo khoa Ngữ văn 8,
sách giáo viên Ngữ văn 8. Soạn giáo án. máy chiếu, tranh ảnh minh họa

- HS: Đọc, tập tóm tắt và kể chuyện. Tìm hiểu về tác giả. Soạn bài theo câu hỏi
trong SGK.

III. Phương pháp: Đọc diễn cảm, nêu vấn đề, vấn đáp, thuyết trình, nhóm,

động não,trình bày 1 phút

IV. Tiến trình các hoạt động dạy học và giáo dục

1. Ổn định(1)

2. Kiểm tra: (4p): ? Cảm xúc của em sau khi học văn bản Tôi đi học
3. Bài mới :

Hoạt động 1: Khởi động : 2’
- Mục tiêu: Đặt vấn đề tiếp cận bài học.

- Hình thức: Hoạt động cá nhân.
- Kĩ thuật, PP: Thuyết trình.

? Đọc một số câu thơ về tình mẫu tử
- HS đọc – bộc lộ - GV giới thiệu

Tình mẫu tử từ xưa đến nay ln vẫn là tình cảm thiêng liêng, cao cả. Tình cảm đó
đã được nhà văn Nguyên Hồng thể hiện được sâu sắc và cảm động qua tác phẩm “ Những
ngày thơ ấu”. Đọc tác phẩm chúng ta cảm nhận được tấm lòng dịu êm, vơ biên của người mẹ,
tình con cháy bỏng, tha thiết của chú bé Hồng.

Hđ 2 :Hướng dẫn HS tìm hiểu về tác giả, 
tác phẩm (5’)

- Mục tiêu: Học sinh nắm được những hiểu
biết cơ bản về tác giả, tác phẩm

Hình thức: Hoạt động cá nhân
- Phương pháp: Vấn đáp

- Phương tiện: Tư liệu, SGK, máy chiếu.
- Kĩ thuật: Động não.

? Trình bày những hiểu biết của em về tác
giả?

* HS phát biểu

– GV trình chiếu chân dung tác giả và các tư

I. Giới thiệu chung

1. Tác giả: - Nguyên Hồng (

1918-1982), tên thật là Nguyễn Nguyên
Hồng .

- Quê: Nam Định, trước CM chủ
yếu sống ở Hải Phòng trong xóm
lao động nghèo

- Là nhà văn nổi tiếng của nước ta
giai đoạn những năm 20-45,ông
được coi là nhà văn của phụ nữ và
nhi đồng.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

liệu - GV bổ sung: Ông sinh 5/11/1918 trong
một gia đình Tiểu tư sản ở Nam Định -> gia
đình sa sút, mồ cơi cha (12 tuổi), học hết
Tiểu học phải tự kiếm sống. 1935 cùng mẹ ra
Hải Phịng ở. Ơng mất 02/5/1982 tại n Thế
(Hà Bắc). Tác phẩm của ông là gạch nối độc
đáo giữa văn hóa hiện thực phê phán và văn
học cách mạng Việt Nam thời kì 1930 –
1945. Ô sáng tác thơ văn, tiểu thuyết, là nhà
văn của những người lao động khổ

? Nêu những hiểu biết về tác phẩm?

Hđ 3( 28’) : Hướng dẫn HS đọc – hiểu văn

bản

- Mục tiêu: Hướng dẫn học sinh đọc và tìm

hiểu giá trị của văn bản 
- Hình thức: Hoạt động nhóm

- Phương pháp:Đọc diễn cảm, nêu vấn đề,
phát vấn, khái quát, nhóm.

- Phương tiện: Bảng, máy chiếu, SGK
- Kĩ thuật: Động não.

* GV hướng dẫn học sinh đọc -> đọc mẫu 1
đoạn – HS đọc ,nhận xét

Gọi 1 HS kể tóm tắt truyện – GV nhận xét
- HS giải thích: Rất kịch, ruồng rẫy, tha
hương cầu thực, thành kiến, bán xới...

nghệ thuật

2. Tác phẩm

- “Những ngày thơ ấu” là tập hồi kí
kể về tuổi thơ cay đắng của tác giả
( Hồi kí tự truyện)

+Tác phẩm gồm 9 chương in 1940
+ Đoạn trích: Chương IV của tác

phẩm.

- Thể loại : Hồi kí tự truyện

- PTBĐ : tự sự - miờu tả - biểu
cảm.

II, Đọc - hiểu văn bản

1. Đọc - Tìm hiểu chú thích

? Đoạn trích chia thành mấy phần? Nội
dung?

- 2 phần:

+ Từ đầu... “người ta hỏi đến chứ”: cuộc đối
thoại giữa bà cô và bé Hồng, suy nghĩ, cảm
xúc của bé về mẹ về người mẹ bất hạnh.
+ Còn lại: Cuộc gặp gỡ bất ngờ của chú bé
Hồng

với mẹ và cảm giác vui sướng, hạnh khi được
ở trong lịng mẹ .

? Đoạn trích có những nhân vật nào? Ai là
nhân vật chính?

- Bé Hồng, bà cơ, mẹ bé Hồng -> bé Hồng là
nhân vật chính

? Quan hệ giữa nhân vật chính và tác giả?
- Chính là chú bé Hồng – ghi lại chuyện đã

2. Bố cục: 2 phần

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

xảy ra với mình.
* HS chú ý đoạn 1

? Cảnh ngộ của bé Hồng có gì đặc biệt?
- Mồ côi cha, mẹ đi tha phương cầu thực, 2
anh em sống trong sự ghẻ lạnh của họ hàng
=> bé Hồng cơ độc, đau khổ, ln khao khát
tình thương của mẹ

? Đoạn mở đầu này viết bằng phương thức
nào?

- Phương thức tự sự

*GV: Dòng tự sự ngắn gọn ấy đã khơi
nguồn, tạo tình huống để nhân vật bà cơ xuất
hiện

?Cuộc đối thoại giữa Hồng và bà cơ xuất
hiện trong hồn cảnh nào

- Gần đến ngày giỗ bố, mẹ vẫn chưa về,
nghe tin đồn về mẹ

? Tại sao bà ta lại chọn thời điểm ấy để nói ?
Thời điểm bé Hồng đau khổ khi nghĩ đến
ngày cha mất, nỗi mong mỏi mẹ về...

? Cuộc gặp và đối thoại của hai cô cháu do 
ai chủ động và nhằm mục đích gỡ?

+ Do bà cơ chủ động

+ Mục đích “Gieo rắc” những hồi nghi để H
khinh miệt và ruồng rẫy mẹ

?Nhân vật bà cô được thể hiện qua chi tiết
nào?

- Cười hỏi : - Mày có muốn vào Thanh Hóa
chơi với mẹ mày không?

? Tại sao bà cô lại cười hỏi mà không phải
là: lo lắng hỏi, nghiêm nghị hỏi hay âu yếm
hỏi?

- Thái độ giả dối, ác ý, muốn gieo rắc vào
đầu óc non nớt của Hồng sự hòai nghi khinh
miệt mẹ.

? Thấy Hồng cúi đầu trả lời không vào, cuối
năm mợ về, bà cơ đã làm gì?

- Mắt long lanh nhịm cháu chằm chặp, giọng

vẫn ngọt :

+ Sao lại không vào? Mợ mày phát tài...
+ Mày dại quá, cứ vào đi...

-> tiếp tục đóng kịch, trêu cợt, lơi cháu vào
trị chơi tai quái của mình.

? Khi bé Hồng “cười dài trong tiếng khóc”

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

bà cơ như thế nào?

- Cử chỉ : Đổi giọng, vỗ vai, nghiêm nghị, tỏ

vẻ thương xót bố bế Hồng

? Em có nhận xét gì về cử chỉ, lời lẽ, giọng
nói của người bà cơ

- Cử chỉ : Cười hỏi, rất kịch
- Giọng nói : Ngọt ngào

- Lời lẽ : Mỉa mai, cay độc, thâm hiểm,nhiếc
móc

- Khi kể về cuộc đối thoại của người cô với
bé Hồng, tác giả đã sử dụng NT gì?

(tương phản, đặt hai tính cách trái ngược :

hẹp hịi, tàn nhẫn của người cô > < tâm hồn
trong sáng, giàu tình thương của bé Hồng)
- Nhận xét về ý nghĩa của phép tương phản
đó?

(Làm bật tính cách tàn nhẫn của người cơ)
? Qua phân tích, em thấy bà cơ là người như
thế nào?

2 HS phát biểu

- Thâm độc, giả dối, lạnh lùng, vô cảm trước
sự đau đớn xót xa đến phẫn uất của bé Hồng,
bất chấp cả tình máu mủ.

* GV: Bà cơ là hình ảnh mang ý nghĩa tố cáo

hạng người tàn nhẫn đến khơ héo cả tình cảm
ruột thịt trong xã hội thực dân nửa phong
kiến. Tác giả đã miêu tả sống động, rất thực
hình ảnh bà cơ, kẻ đã để lại một vết thương
lòng ứa máu về những ngày thơ ấu của tác
giả.

Bổ sung:...
...
...

- Người cô là người đàn bà lạnh lùng,
độc ác, thâm hiểm tiêu biểu cho hạng

người tàn nhẫn đến khơ héo cả tình
ruột thịt, hiện thân của cái thành kiến
cổ hủ phi nhân đạo của XH thực dân
nửa phong kiến.

4. Củng cố: (2’)

- Mục tiêu: củng cố kiến thức đã học, học sinh tự đánh giá về mức độ đạt được
những mục tiêu của bài học.

- Phương pháp: Phát vấn
- Kĩ thuật: Động não.

?Khái quát những kiến thức cần nhớ ở tiết 1?
HS trả lời -> GV chốt kiến thức cơ bản của tiết 1

5. HDVN. (3 phút)

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

- Chuẩn bị bài: Tiết 2: Phân tích được Tình u, niềm tin mà chú bé Hồng dành
cho mẹ ở hai thời điểm – đặc sắc về nghệ thuật của văn bản.

V. Rút kinh nghiệm.

………
………
………
 Duyệt giáo án