Truyền động thủy khí cho sinh viên ngành động lực

Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng

TRUƯN ÂÄÜNG THU KHÊ
Âãư cỉång :

Truưn âäüng thy Khê
cho sinh viãn ngnh âäüng lỉûc
(Thåìi gian 30 tiãút)
------------------------------

- Män hc cå såí phủc vủ cho cạc ngnh cọ hãû thäúng trưn âäüng thu lỉûc v khê nẹn.
- u cáưu : Nàõm âỉåüc cáúu tảo chỉïc nàng v ngun l lm viãûc cạc pháưn tỉí thu lỉûc
v så âäư ỉïng dủng.
- Thi hãút män
- Näüi dủng :
1.Khại niãûm cå bn (2 tiãút)
1.1.Truưn âäüng thy lỉûc l gỗ, phỏn loaỷi, ổu nhổồỹc õióứm cuớa truyóửn õọỹng thuớy lỉûc
1.2.Cháút lng lm viãûc
2. Truưn âäüng thy lỉûc thãø têch (12 tiãt)
2.1.Så âäư ngun l truưn âäüng thy ténh
2.1.1 Chuøn âäüng tënh tiãún
2.1.2 Chuøn âäüng quay vng
2.2.Så âäư hãû thäúng truưn âäüng thy ténh
2.2.1 Så âäư håí
2.2.2.Så âäư kên
2.2.3.Så âäư vi sai
2.3.Båm v âäüng cå thy lỉûc thãø têch (nhàõc laỷi - xem giaùo trỗnh maùy thuyớ khờ )
2.3.1 Bồm vaì âäüng cå pêttäng
2.3.2.Båm vaì âäüng cå räto
2.3.3.Båm vaì âäüng cå pêttäng-räto
2.4.Cạc pháưn tỉí thy lỉûc

2.4.1 Cå cáúu phán phäúi
2.4.2 van mäüt chiãưu
2.4.3 Van an ton
2.4.4. Van gim ạp
2.4.5. Cå cáúu tiãút lỉu
2.4.6. Bäü tàng ạp
2.4.7.Bäü äøn âënh ván täúc
2.5.Âiãưu chènh váûn täúc cå cáúu cháúp hnh
2.5.1. Phỉång phạp thãø têïch
2.5.2. Phỉång phạp tiãút lỉu
Truưn âäüng thy khê

Hunh Vàn Hong

1


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
tiãút lỉu màõc tải cỉía vo
tiãút lỉu màc tải cỉía ra
tiãút lỉu màõc song song
2.6.ÄØn âënh váûn täúc chuyãøn âäüng cå cáúu cháúp haình
bäü âiãưu täúc màõc tải cỉía vo
bäü âiãưu täúc màc tải cỉía ra
bäü âiãưu täúc màõc song song
2.7.Truưn âäüng thy lỉûc ty âäüng
2.8. Mäüt säú så âäư ỉïng dủng
3.Truưn âäüng thy âäüng (8 tiãút)
3.1. Så âäư ngun l, phán loải, mạy caùnh dỏựn
3.2. Caùc phổồng trỗnh cồ baớn

3.3. Caùc thọng sọỳ cå bn
3.4. Khåïp näúi thy lỉûc
3.4.1. Cáúu tảo ngun l l viãûc
3.4.2. Cạc thäng säú
3.4.3. Âỉåìng âàûc tênh
3.4.4. Cạc loải khåïp näúi thy lỉûc
3.5. Biãún täúc thy lỉûc
3.4.1. Cáúu tảo ngun l l viãûc
3.4.2. Cạc thäng säú
3.4.3. Âỉåìng âàûc tênh
3.4.4. Cạc loải biãún täúc thy lỉûc, måí räüng phảm vi sỉí dủng biãún täúc thu lỉûc
3.6. Mäüt säú ỉïng dủng
4. Bi táûp (8 tiãút)
Ti liãûu tham kho :
1, Âinh Ngc Ại Thu lỉûc v mạy thu lỉûc ,nxb giạo dủc 1998
2. Ngä Vi Cháu Bi táûp thu lỉûc v mạy thu lỉûc, nxb ÂH v THCN, 1976
3.Nguùn Ngc Phỉång Hãû thäúng âiãưu khiãøn bàịng khê nẹn, nxb giạo dủc, 1998
4.M.Guillon : Nghiãn cỉïu v tênh toạn hãû thäúng thu lỉûc (bn dëch tiãúng Nga tỉì tiãúng
Phạp), nxb cå khê , Mac tỉ khoa 1964
5. Abramäúp,... Cạc pháưn tỉí truưn âäüng thu lỉûc, nxb k thût , Kiẹp 1977 (tiãúng Nga)

Truưn âäüng thy khê

Hunh Vàn Hong

2


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
I. Nhỉỵng khại niãûm cå bn:

1. Mún truưn cå nàng tỉì bäü pháûn dáùn âäüng âãún bäü pháûn lm viãûc ca cạc mạy ca cạc
thiãút bë, ngoi dáùn âäüng bàịng cå khê, âiãûn: trong nhỉỵng nàm gáưn âáy ngỉåìi ta cn dng khê
nẹn hồûc cháút lng.
2. Truưn âäüng thu lỉûc l täø håüp cạc cå cáúu thu lỉûc v mạy thu lỉûc, dng mäi trỉåìng
cháút lng lm khäng gian âãø truưn cå nàng tỉì bäü pháûn dáùn âäüng âãún bäü pháûn cäng tạc,
trong âọ cọ thãø biãún âäøi váûn täúc, lỉûc, mämen, v biãún âäøi dảng theo quy lût ca chuøn
âäüng. Truưn âäüng thu lỉûc ph håüp våïi viãûc truưn cäng sút låïn, âàûc âiãøm ãm dëu äøn
âënh v dãù tỉû âäüng hoạ m cạc truưn âäüng khạc khäng cọ.
3. Theo ngun l truưn âäüng thu lỉûc chia ra 2 loải:
- Truưn âäüng thy ténh (Truưn âäüng thu lỉûc thãø têch).
- Truưn âäüng thu âäüng.
+ Hãû truưn âäüng thu ténh âỉåüc truưn nàng lỉåüng giỉỵa cạc bäü pháûn , âỉåüc thỉûc hiãûn
bàịng ạp nàng ca dng cháút lng, thỉåìng dng cạc mạy thãø têch nãn gi l truưn âäüng
thu lỉûc thãø têch. Truưn âäüng thãø têch âỉåüc ỉïng dủng nhiãưu trong cạc ngnh k thût
(Truưn âäüng thu lỉûc dng mạy càõt kim loải; trong hãû thäúng náng, hả thu lỉûc; hãû thäúng
phanh thu lỉûc; hãû thäúng tråü lỉûc tay lại; hãû thäúng trong mạy túc bin... ).
+ Truưn âäüng thu âäüng: truưn cå nàng giỉỵa cạc bäü pháûn mạy âỉåüc thỉûc hiãûn bàịng
âäüng nàng ca dng cháút lng.
Âàûc âiãøm: Cọ 2 loải: khåïp näúi thu lỉûc v biãún täúc thu lỉûc, âỉåüc dng nhiãưu trong cå
khê âäüng lỉûc.
4. Ỉu âiãøm ch úu ca truưn âäüng thu lỉûc: (8 ỉu âiãøm)
- Dãù thỉûc hiãûn viãûc âiãưu chènh vä cáúp v tỉû âäüng âiãưu chènh váûn täúc chuøn âäüng bäü
pháûn lm viãûc, thỉûc hiãûn ngay khi mạy âang lm viãûc.
- Truưn âäüng cäng sút lm viãûc låïn.
- Cho phẹp âo chiãưu chuøn âäüng bäü pháûn, lm viãûc dãù dng.
- Âm bo cho mạy lm viãûc äøn âënh, khäng phủ thüc vo sỉû thay âäøi ca ti trüng
ngoi.
- Kãút cáúu gn nhẻ, cọ quạn tênh nh, âỉåüc dng nhiãưu trong hãû thäúng tỉû âäüng.
- Do cháút lng lm viãûc trong truưn âäüng ûthu lỉûc ch úu l dáưu nãn cọ âiãưu kiãûn bäi
trån ráút täút cạc chi tiãút.

- Truưn âäüng ãm háưu nhỉ khäng äưn.
- Cọ thãø phng sỉû cäú khi mạy quạ ti.
5. Nhỉåüc âiãøm hản chãú phảm vi sỉí dủng: (3 nhỉåüc âiãøm)
- Váûn täúc chuyóứn õọỹng bở haỷn chóỳ vỗ phaới õóử phoỡng sổỷ va âáûp thu lỉûc, täøn tháút cäüt ạp,
täøn tháút cäng sút v xám thỉûc.
- Khọ khàn lm kên cạc bäü pháûn lm viãûc, cháút lng dãù bë r rè, hay bë khäng khê bãn
ngoi lt vo lm gim hiãûu sút v tênh cháút äøn âënh ca truưn âäüng.
- u cáưu cháút lng lm viãûc ráút phỉïc tảp.
Truưn âäüng thy khê

Hunh Vàn Hoaìng

3


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
6. Cháút lng lm viãûc:
Ngun l: Ta dng táút c cạc loải cháút lng ( nỉåïc, dáưu täøng håüp, dáưu hoạ, häùn håüp
cäưn, glyxãrin vaỡ caùc chỏỳt khaùc). Vỗ tỏỳt caớ caùc chỏỳt naỡy âãưu cọ kh nàng truưn nàng lỉåüng
trong phảm vi ạp sút låïn. Cháút lng lm viãûc trong HTTÂTL phi hon thnh cạc chỉïc
nàng cå bn, l mäi trỉåìng trung gian ca truưn âäüng, âäưng thåìi cng l cháút bäi trån caùc
bọỹ phỏỷn laỡm vióỷc. Vỗ vỏỷy vióỷc choỹn chỏỳt loớng lm viãûc trong HTTÂTL âi hi phi gii
quút cạc u cáưu máu thùn, âãø gim båït r rè cáưn chn cháút lng cọ âäü nhåït låïn, nhỉng
âãø gim båït ma sạt ca dng cháút lng v täøn tháút nàng lỉåüng lải cáưn cháút lng cọ âäü nhåït
bẹ. Cháút lng cọ thãø dng trong hãû thäúng truưn âäüng thu lỉûc l cạc loải dáưu khoạng, cho
thãm (0,5 ÷ 1)% axêt bẹo v este. Loải ny cọ âäü nhåït nh v tinh khiãút.
Viãûc chn cháút lng lm viãûc cọ nh hỉåíng ráút låïn âãún kãút qu, kh nàng lm viãûc, tøi
th ca HTTÂTL.
Cạc u cáưu cå bn ca cháút lng lm viãûc:
a. Tênh chäúng rè v êt bë phán hu trong quạ trỗnh laỡm vióỷc.

b. Tờnh chởu nhióỷt tọỳt vaỡ õọỹ nhồùt tỉång âäúi nh âãø tàng âäüi nhảy v âäü chênh xạc cạc bäü
pháûn âiãưu khiãøn.
c. Tênh âäưng cháút v tinh khiãút.
d. Khäng àn mn khäng lm biãún dảng ca âãûm lọt kên.
e. Tênh äøn âënh mädun ân häưi v khäúi lỉåüng riãng , khäng âỉåüc bäúc håi v tiãu hao
nhiãưu trong phảm vi nhiãût âäü lm viãûc.
g. Cọ kh nàng tảo mng dáưu bãưn vỉỵng cho bãư màût kim loải (úu täú ny lm gim âäü
nhảy ca cạc thiãút bë).
h. Hm lỉåüng khäng khê êt.
i. Ạp sút bay håi bo ha tháúp, nhiãût âäü säi cao.
k. Cọ tênh dáùn nhiãût täút, hãû säú gin nåí nhiãút tháúp.
l. Khäng hụt áøm v khäng ho tan trong nỉåïc, dãù dng tạch nỉåïc khi bë láùn vo (hm
lỉåüng nỉåïc thỉåìng nh hån 1%).
m. Cọ tênh cạch nhiãût täút.
n. Khäng cọ mi, khäng âäüc hải, khäng dãù chạy, dãù sn xút, giạ thnh r.
II. Truưn âäüng thu ténh: Gäưm 3 bäü pháûn
- Båm: Ngưn cung cáúp nàng lỉåüng cho cháút lng (biãún cå nàng thnh ạp nàng) thäng
thỉåìng dng båm thãø têch.
- Âäüng cå thu lỉûc: Biãún âäøi ạp nàng dng chy thnh cå nàng bàịng cạch thỉûc hiãûn cạc
chuøn âäüng ca nọ (thàóng, quay, kãút håüp).
- Pháưn tỉí trung gian (pháưn tỉí thu lỉûc) : Âiãưu khiãøn hãû thäúng (âỉåìng äúng, van mäüt
chiãưu, van an ton cå cáúu phán phäúi).
1. Så âäư ngun l:
a. Så âäư chuøn âäüng tënh tiãún:

Truưn âäüng thy khê

Hunh Vàn Hoaìng

4

Trổồỡng aỷi Hoỹc Baùch khoa aỡ Nụng
6

Fõ

5
1
7

4
2
8
3

pa

10

9

Hỗnh 1

1. Bồm kióứu piston
chuøn âäüng tënh tiãún.
2. Âỉåìng äúng ra ca
båm.
3. Van an ton.
4. Van phán phäúi v cå

cáúu phán phäúi.
5. Âỉåìng dáùn cháút lng
vo xi lanh.
6. Xi lanh lỉûc (âäüng cå
thu lỉûc).
7. Âỉåìng dáưu häưi.
8. Âỉåìng dáưu vo båm.
9. Bäü lc.
10. Thng chỉïa cháút
lng.

Ngun l:
- Båm cung cáúp ạp nàng cho cháút lng, cháút lng âi qua cå cáúu phán phäúi, vo ngàn trại
ca xi lanh lỉûc tạc âäüng lãn piston lm piston chuyãøn âäüng tënh tiãún.
- Cháút loíng åí ngàn phaíi qua cå cáúu phán phäúi vãư thng chỉïa, lm ngüi, lc, âỉa vo
båm.
- Thng chỉïa thäng våïi khê tråìi (ạp sút màût thoạng pa) gi l hãû thäúng håí.
- Khi quạ ti, piston s dỉìng lải, ạp sút ngàn trại tàng lãn, måí van an ton, cháút lng r
rè, thạo cháút lng vãư bãø chỉïa.
Cạch tênh toạn:
1) Váûn täúc piston:
v=

dx
dt

2) Lỉu lỉåüng båm cáúp: QB = vB.SB
Lỉu lỉåüng båm vo âäüng cå thu lỉûc:
QÂ = vÂ.SÂ
B qua r rè:

QB = Q ⇒ v  =

Truưn âäüng thy khê

QÂ QB
=
SÂ SB

Hunh Vàn Hoaìng

5


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
Nãúu b qua täøn tháút cäüt ạp:
+ Ạp sút trong xi lanh ca båm p =

FB
âỉåüc truưn âãún xi lanh lỉûc v gáy ra lỉûc lm
SB

cho piston chuøn âäüng:
FÂ = p.SÂ
SÂ, SB: Diãûn têch lm viãûc ca piston.
+ Cäng sút båm: NB = p.QB = FB.VB
+ Cäng sút âäüng cå thu lỉûc: NÂ = p.QÂ = FÂ.VÂ
NÂ = NB (Truyãön cäng suáút khäng máút mạt)
b. Truưn âäüng thy lỉûc cọ chuøn âäüng quay:
1- Båm (kiãøu räto hay piston räto).
2- Van an toaìn.

3- Van phán phäúi (khọa phán phäúi).
4- Âäüng cå thy lỉûc (kiãøu räto hay piston rọto).

4

3
Haỡnh trỗnh: Tổỡ bóứ vaỡo bồm vaỡo van phán phäúi vo
âäüng cå thy lỉûc räưi tråí vãư bãø. Sau båm cọ van an
ton âãø thạo vãư bãø.
QÂ = qÂ.nÂ
qÂ- Lỉu lỉåüng riãng ca âäüng cå.
nÂ- Säú vng quay cuớa õọỹng cồ.

2

1

n = nB

q
qB

Hỗnh 2 Sồ õọử hồớ
qB- Lổu lỉåüng riãng ca båm
Mä men âäüng cå: MÂ =

MÂ
2πn Â

N = p.qÂn ⇒ M =

p.q  .n Â
p.q Â
=
2πn Â
2π

p- Ạp sút lm viãûc
-Nháûn xẹt:
a. Nãúu b qua täøn tháút lổu lổồỹng, aùp suỏỳt thỗ vỏỷn tọỳc cuớa õọỹng cồ (Chuøn âäüng tënh tiãún
hay quay vng) phủ thüc QÂ, QB. Nghộa laỡ bióỳn thión lổu lổồỹng Q, QB thỗ ta cọ thãø biãún
thiãn cå cáúu cháúp hnh.
Thỉûc tãú: Do cọ r rè lỉu lỉåüng nãn lỉu lỉåüng vo âäüng cå nh hån lỉåüng cung cáúp.
Truưn âäüng thy khê

Hunh Vàn Hong

6


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
QÂ = QB - ∆Q
M täøn tháút lỉu lỉåüng t lãû våïi ạp sút:
∆Q = k.p
k- Hãû säú r rè (Giạ trë tỉì thỉûc nghiãûm)
v =

QB
kp
SÂ

SÂ

Nhỉ váûy: Váûn täúc ca âäüng cå trong thỉûc tãú khäng chè phủ thüc vo båm QB m cn
phủ thüc vo ạp sút lm viãûc ca hãû thäúng d QB = const nóỳu aùp suỏỳt trong hóỷ thọỳng tng
thỗ váûn täúc ca âäüng cå thy lỉûc gim. Nãúu ạp sút tàng âãún lỉu lỉåüng r rè bàịng lỉu lỉåüng
båm thỗ vỏỷn tọỳc cuớa õọỹng cồ thuớy lổỷc bũng 0. Lục ny cháút lng trong hãû thäúng bë thạo
hon ton qua van an ton v khe håí trong hãû thäúng, hiãûn tỉåüng ny gi l hiãûn tỉåüng quạ
ti.
b. Âäúi våïi lổỷc vaỡ mọmen cuớa õọỹng cồ thỗ chuùng phuỷ thuọỹc vaỡo aùp suỏỳt cuớa õọỹng cồ vaỡ caùc
thọng sọỳ hỗnh hoỹc cuớa õọỹng cồ. Nóỳu caùc thọng sọỳ hỗnh hoỹc khọng õọứi vaỡ aùp suỏỳt khọng õọứi
(p=const) thỗ lổu lổồỹng v mämen quay cng khäng âäøi.
Nãúu biãún thiãn S hồûc q bàịng cạc thäng säú ca âäüng cå thy lỉûc õióửu chốnh õổồỹc (ọỹ
lóỷch tỏm...) thỗ laỡm bióỳn õọứi F vaỡ M. Ngổồỹc laỷi giổợ nguyón yóỳu tọỳ hỗnh hoỹc m biãún thiãn
ạp sút trong âäüng cå nhåì cạc pháưn tỉí thy lỉûc trong hãû thäúng (Van gim ạp, bäü tng aùp...)
thỗ bióỳn thión õổồỹc lổỷc vaỡ mọmen õọỹng cồ.
Toùm lải: Trong viãûc âiãưu chènh váûn täúc, lỉûc, mämen quay ca âäüng cå vãư trë säú , phỉång
hồûc chiãưu ngoi viãûc dng båm, âäüng cå cn
âiãưu chènh âỉåüc cn cọ thãø dng âỉåüc cạc
6
5
pháưn tỉí thy lỉûc.
2. Cạc loải så âäư hãû thäúng:Âãø thỉûc hiãûn
4
ngun l âiãưu chènh nọi trãn cạc mạy thy
lỉûc v cạc pháưn tỉí thy lỉûc âỉåüc näúi våïi nhau
bàịng cạc âỉåìng äúng. Ty theo nhu cáưu lm
3
8
viãûc chụng ta cọ thãø ghẹp cạc mảch thy lỉûc
2

theo 3 loaỷi sồ õọử sau:
Sồ õọử hồớ: (Hỗnh 2)
7
Så âäư kên: Cháút lng tỉì âäüng cå chuøn vãư
äúng hụt ca båm thnh mäüt vng kên.
1
1- Båm
5- Van phán phäúi
2- Van an ton
6- Âäüng cå thy
lỉûc
3- Tiãút lỉu
7- Båm phuỷ
8- Van an toaỡn cuớa hóỷ thọỳng bồm phuỷ
Hỗnh 3 Sồ õọử kờn
- Haỡnh trỗnh: Chỏỳt loớng tổỡ bồm õóỳn van tiãút
lỉu âãún van mäüt chiãưu âãún van phán phäúi âãún
Truưn âäüng thy khê

Hunh Vàn Hong

7


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
âäüng cå thy lỉûc âãún båm
Âãø khàõc phủc r rè ngỉåìi ta làõp thãm bồm phuỷ hoỷc bỗnh buỡ
- ặu õióứm: Hóỷ thọỳng kờn khäng cọ can thiãûp bãn ngoi.
Mún âảt cäng sút låïn trong truưn âäüng ngỉåìi ta làõp tàng ạp sút båm phuỷ.
Nguyón từc: Lừp bỗnh ồớ nồi coù aùp suỏỳt thỏỳp

3

1- Bồm
2- Van phỏn phọỳi
3- ọỹng cồ piston
5- Bỗnh buỡ
6- Van mäüt chiãưu

5

ì

2
6

- Nhỉåüc âiãøm: Nhiãût âäü cháút lng lm viãûc
cao vỗ chỏỳt loớng sau khi laỡm vióỷc khọng
õổồỹc laỡm laỷnh. Maỡ nhióỷt õọỹ tng thỗ õọỹ
nhồùt giaớm dỏựn õóỳn roỡ rố tng.

1

Hỗnh 4
Sồ õọử vi sai:
3
4
5
2

1- Bồm (Caùnh gaỷt).

2- Cồ cỏỳu phỏn phọỳi.
3- ọỹng cồ thuớy lổỷc.
4- Bỗnh buỡ cháút lng.
5- Van mäüt chiãưu.
6- Van âiãưu khiãøn.

Trong så âäư chuøn âäüng thy ténh cáưn
mäüt phêa lỉu lỉåüng chy vo vaỡ chaớy ra.
Nóỳu gheùp theo sồ õọử kờn thỗ lổu lỉåüng
qua äúng hụt v âáøy båm khạc nhau. Âãø
khàõc phủc hiãûn tỉåüng ny ngỉåìi ta bäú trê
thãm thng chỉïa phủ (4) vaỡ gheùp maỷnh
Hỗnh 5 Sồ õọử vi sai
truyóửn õọỹng theo så âäư vi sai.
Båm âáøy cháút lng qua cå cáúu phán phäúi (2) piston chuyãøn âäüng sang phaíi qua cå cáúu
phán phäúi vãư äúng hụt ca båm, lục ny lỉu lỉåüng ra båm nh hån lỉu lỉåüng vo båm, cháút
lng tỉì thng chỉïa phủ bäø sung qua van mäüt chiãưu (5) vo äúng hụt. Lục ny do ạp sút åí
äúng âáøy âọng van (6) lải. Nãúu piston chuøn âäüng ngỉåüc (qua trại) cháút lng tỉì khoang
1

Truưn âäüng thy khê

6

Hunh Vàn Hoaìng

8


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng

trại vãư van phán phäúi vãư äúng hụt v mäüt pháưn qua van (6) vãư bãø chỉïa phủ, dỉåïi tạc dủng
ca ạp sút cao van mäüt chiãưu (5) âọng lải.
+ Ỉu âiãøm: Så âäư vi sai giụp cho viãûc âiãưu ha chuøn âäüng ca hãû thäúng v cn bäø sung
lỉu lỉåüng r rè cho hãû thäúng.
3 Cạc pháưn tỉí thy lỉûc:
3.1 Cå cáúu phán phäúi:
Dng âãø âäøi nhạnh dng chy åí cạc nụt trong mäüt hãû thäúng âỉåìng äúng v phán phäúi
cháút lng vo âỉåìng äúng theo mäüt quy âënh nháút âënh. Âäưng thåìi cọ thãø âo chiãưu cạc bäü
pháûn cháúp hnh hồûc âiãưu khiãøn chuøn âäüng theo mäüt âiãưu kiãûn nháút âënh.
Cháút lng tỉì båm âãún âäüng cå thy lỉûc thỉåìng phi qua cạc cå cáúu phán phäúi l nåi táûp
trung cạc âáưu mäúi lỉu thäng cháút lng.
Cå cáúu phán phäúi gäưm bäü pháûn v v bäü pháûn âäøi hỉåïng dng chy, åí trãn v cọ khọet
cạc cỉía lỉu thäng näúi våïi cạc âỉåìng äúng thy lỉûc, bäü pháûn âäøi nhạnh cọ thãø di chuøn
tỉång âäúi so våïi v âãø phán phäúi vo cỉía lỉu thäng ty theo hỉåïng dng ca bäü pháûn âäøi
nhạnh.
Ngỉåìi ta chia lm 3 loải:
- Con trỉåüt phán phäúi.
- Khọa phán phäúi.
- Van phán phäúi.
∴ Con trỉåüt phán phäúi:
Xi

Phåït
F lổỷc õióửu khióứn
ióửu khióứn
Voớ

Pbồm
Hỗnh 6 Con trổồỹt phỏn phọỳi

b1- Chióửu
piston
b2- Chiãưu
ca lỉu thäng.
b1>b2 : Âäü
kẹm.
b2>b1 : Âäü
thiãút bë tàng.

räüng
räüng
nhảy
nhảy

- Piston xi lanh lỉûc chuøn âäüng sang phi, tên hiãûu âiãưu khiãøn (bàịng cå khê, âiãûn,
thy lỉûc) tạc âäüng lãn cáưn ca piston cå cáúu phán phäúi.
- Piston xi lanh lỉûc sang trại (tỉång tỉû).
+ Xạc âënh âäü nhảy:
∴ Con trỉåüt phán phäúi: ngàn kẹo
Truưn âäüng thy khê

Hunh Vàn Hong

9


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
Âäü cỉïng vỉỵng täút
Tỉì bồm
Voỡng chỷn

Ngn keùo

Voớ
ọỹng cồ thuyớ lổỷc
Bóứ chổùa
Tổỡỡ õọỹng cồ
Hỗnh 7

vóử bãø chỉïa
Pháưn quay
Âäüng cå
thu lỉc

Âäüng cå
thu lỉûc

Khọa phán phäúi:
Ỉu âiãøm: Âån gin êt âi hi âäü
chênh xạc.
Nhỉåüc âiãøm: Dãù r rè, chãnh lãûch
ạp sút cao.
∴ Van phán phäúi truưn âäüng thuớy
lổỷc coù hóỷ ngổồỹc:
ặu õióứm: Laỡm kờn tọỳt.

Voớ
Pbồm

Hỗnh 8 Khoaù phỏn phọỳi

Hỗnh 9

Truyóửn õọỹng thuớy khờ

Huyỡnh Vn Hoaỡng

10


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
3.2 Cå cáúu tiãút lỉu: Dng âãø âiãưu chènh hồûc hản chãú lỉa lỉåüng ca cháút lng trong hãû
thäúng bàịng cạch gáy sỉïc cn âäúi våïi dng chy.
Cå cáúu tiãút lỉu cọ hai loải:
a. Tiãút lỉu khäng âiãưu chènh âỉåüc:
Cáúu tảo âån gin: Âỉåüc bäú trê trong cạc loải mạy mọc âãø giỉỵ âäü chãnh ạp cáưn thiãút
giỉỵa hai khoang lm viãûc.
b. Tiãút lỉu õióửu chốnh õổồỹc:

Buọửng laỡm vióỷc

a
c

b

d

Hỗnh 10 a. Tióỳt lổu khọng âiãưu chènh âỉåüc b,c,d. Tiãút lỉu âiãưu chènh âỉåüc
a, b. oùng khọng kờn do va õỏỷp trong quaù trỗnh õoùng måí.
c. Âọng kên täút nhỉng âäü nhảy ca van kẹm

3.3 Cạc loai van: Van l pháưn tỉí phäø biãún nháút trong hãû thäúng truưn âäüng thy lỉûc,
nhåì phäúi håüp håüp l cạc loải van trong hãû thäúng chụng ta cọ thãø tảo nãn chãú âäü lm viãûc
äøn âënh theo mún.
Thäng thỉåìng cọ 3 loải van:
+ Van mäüt chiãưu.
+ Van an ton.
+ Van gim ạp.
a. Van mäüt chiãưu: Dng âãø giỉỵ cho cháút lng chè chy theo mäüt chiãưu, ty theo hỗnh
daùng cuớa nừp van ngổồỡi ta coù caùc tón goüi: van bi, van cän, van piston.
b. Van an toaìn: Dng âãø bo âm cho hãû thäúng âỉåüc an ton khi quạ ti nọ âỉåüc làõp
trãn âỉåìng äúng cọ âiãưu chènh cọ ạp sút cao. Ngun l hoảt âäüng ca loải van ny dỉûa
vo sỉû cán bàịng lỉûc tạc dủng trãn nàõp van giỉỵa ạp lỉûc våïi cháút lng trong hãû thäúng våïi
11
Truưn âäüng thy khê
Hunh Vàn Hong


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
Vêt âiãưu chènh

Nàõp van

Âãú van

a

Nừp

óỳ van

b

c

Hỗnh 11
ổùng lổỷc cuớa van. Nóỳu aùp lổỷc chỏỳt lng nh hån ạp lỉûc l xo hãû thäúng lm vióỷc bỗnh thổồỡng
van õoùng laỷi, nóỳu lồùn hồn aùp lổỷc l xo hãû thäúng quạ ti van måí ra thạo båït cháút lng vãư
thng chỉïa.
Cọ 2 loải van:
- Van an ton tạc dủng trỉûc tiãúp.
- Van an ton tạc dủng giạn tiãúp.
Van an ton tạc dủng trỉûc
tiãúp:
Läù gim cháún
Khạng tråí chè måí khi quạ
ti.
Trn chè måí mäüt êt khi hãû
thäúng laỡm vióỷc bỗnh thổồỡng vaỡ
mồớ hóỳt khi quaù taới
Tỏỳt caớ cạc van mäüt chiãưu
cỉåìng hoạ lỉûc l xo
Van an ton cọ âãûm gim
cháún:
Vêt âiãưu chènh lỉc
Piston vi sai
Cạc loải van taùc duỷng trổỷc
Hỗnh 12
tióỳp mỷc duỡ coù bióỷn phaùp
giaớm chỏỳn nhỉng van lm viãûc cng khäng äøn âënh làõm.
Màût khạc âàûc tênh ca van cng bë hản chãú nãúu âỉåìng kờnh quaù lồùn thỗ kờch thổồùc loỡ

xo tng nhióửu. Trong hãû thäúng cọ ạp sút cao âãø gim ỉïng lỉûc l xo v tàng âäü äøn âënh
ạp sút ca hãû thäúng ngỉåìi ta dng van an ton tạc dủng giạn tiãúp.
+ Van an ton tạc dủng giạn tiãúp: Van âỉåüc måí thäng qua mäüt cå cáúu khạc.

Truưn âäüng thy khê

Hunh Vàn Hoaìng

12


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
Khi van khäng lm viãûc: Cháút lng cọ åí cạc bưng a, b, c, e
Khi P>[P] thỗ noù mồớ van an toaỡn
kióứu bi, chỏỳt lng âi tỉì a âãún d âãún
tiãút lỉa âãún e âãún h âãún bãø chỉïa,
Van an ton
L xo mnh
ạp sút åí d låïn hån ạp sút åí e do
trỉûc tiãúp kiãøu
âọ måí van an ton chênh cháút lng
b
bi
tỉì a âãún b vãư bãø chỉïa. Van gim
e
ạp: Trong mäüt ngưn ạp sút phi
cung cáúp cho nhiãưu nåi tiãu thủ
c
våïi u cáưu ạp sút khạc nhau,
Vë trê âọng

a
ngỉåìi ta phi dng âãún van gim
Läù gim cháún
ạp. Van gim ạp dng âãø hả ạp
Thng chỉïa
sút âỉåüc cung cáúp tỉì ngưn ph
håüp våïi nhu cáưu tiãu thủ âäưng thåìi
d
cọ thãø giỉỵ ạp sút nåi õoù khọng
õọứi.
Hỗnh 13

Coù hai loaỷi:
- Loaỷi trổc tióỳp .
- Loaỷi giaùn tióỳp.

P

Hỗnh 14

P1 = const

4 Bọỹ phỏỷn õióửu tọỳc (ọứn âënh täúc âäü): Van gim ạp + tiãút lỉu
5 Bäü tng aùp: Duỡng õóứ tng aùp suỏỳt ồớ haỡnh trỗnh no âọ ca âäüng cå thu lỉûc.
1. Båm.
2. Van an ton.
3. Van mäüt chiãưu.
4. Cå cáúu phán phäúi 1.

Truưn âäüng thy khê

5 Cå cáúu phán phäúi 2.
6. Xi lanh lỉûc.
7. Xi lanh tàng ạp.
8. Van mäüt chiãưu.

Hunh Vàn Hong

13


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
Khi cọ bäü pháûn tàng ạp:
cháút lng tỉì båm âãún cå cáúu
phán phäúi 1 âãún âäüng cå
thu lỉûc, cå cáúu phán phäúi 2
âãún ngàn trại xi lanh.
Tàng
ạp
P
âãún
F = P.

π.D 2
π.d 2
= Pta .
4
4

6

4

Cháút lng
3

7

d

D

2

F

5
1
Bãø chổùa

8

Hỗnh 15
6. Caùc bọỹ phỏỷn phuỷ:
6.1 ng dỏựn: Duỡng õóứ dáùn cháút lng tỉì båm âãún âäüng cå thy lỉûc âãø truưn nàng lỉåüng.
Tu theo âiãưu kiãûn lm viãûc ca äúng v sỉû r rè ca cháút lng tải cạc khåïp näúi. Tênh toạn
äúng dáùn giäúng nhỉ äúng thu lỉûc.
6.2 Thng chỉïa:Thäng thỉåìng thãø têch bàịng 5 ÷ 6 láưn thãø têch lm viãûc.
Trong mäüt säú trỉåìng håüp âãø náng cao hiãûu sút båm v gim tiãúng äưn ngỉåìi ta cho båm
ngáûp vo cháút lng ca thng chỉïa, âiãưu ny cọ thãø lm tàng thãø têch ca thng. Thãø têch

pháưn khäng khê trãn màût thoạng ca thng chiãúm khong (10 ÷ 15)% thãø têch ca thng.
Cọ thãø chn thng kên hoỷc hồớ.
óứ tng hióỷu suỏỳt cuớa bồm thỗ
Khờ neùn
choỹn thuỡng kên trãn màût thoạng
cọ ạp sút dỉ.
6.3 Bäü lc dáưu: Dng âãø lc càûn
báøn ca dáưu. Tu theo chỉïc nàng
Piston
ca hãû thäúng chn cạc lc: lc
tháúm, lc lạ, lc lỉåïi, lc hoạ
hc hồûc lc ly tám.
Khi âàût hãû thäúng lc cỏửn chuù
Hỗnh 16
yù:
- Giaớm sổùc caớn tọỳi thióứu
cuớa loỹc õọỳi våïi dng
chy.
- Bäü lc nãn bäú trê trãn
âỉåìng äúng chênh.
Truưn âäüng thuíy khê

14


Trổồỡng aỷi Hoỹc Baùch khoa aỡ Nụng
6.4 Bỗnh tờch nng: Trong hãû thäúng thu lỉûc cọ nhu cáưu nàng lỉåüng khaùc nhau maỡ nguọửn
nng lổồỹng cuớa bồm thỗ khọng õọứi. óứ õaớm baớo hóỷ thọỳng laỡm vióỷc bỗnh thổồỡng ngổồỡi ta
duỡng bỗnh tờch nng.
Bỗnh tờch nng coù nhióỷm vuỷ trổợ nàng lỉåüng ca hãû thäúng thỉìa khäng dng hãút v cung

cáúp nàng lỉåüng khi vỉåüt quạ u cáưu (vỉåüt kh nng cuớa bồm).
Coù nhióửu loaỷi bỗnh tờch nng:
- Troỹng vỏỷt.
- L xo.
- Thu lỉûc.
6.5 Råle:
- Råle ạp sút: thỉûc hiãûn nhiãûm vủ khi âảt giạ trë âënh mỉïc.
- Råle thåìi gian: âiãưu chènh lm viãûc âäưng bäü giỉỵa hai thiãút bë theo thåìi gian quy âënh.
7. Phỉång phạp âiãưu chènh váûn täúc cå cáúu cháúp hnh: Cạc thäng säú cå bn ca truưn
âäüng thu lỉûc cọ chuøn âäüng tënh tiãún l váûn täúc piston v lỉûc tạc dủng lãn piston.
Cn trong hãû thäúng chuyãøn âäüng quay: váûn täúc quay vaì mämen quay
Tỉì cạc cäng thỉïc â hc chụng ta cọ thãø âiãưu chènh âỉåüc 2 phỉång phạp váûn täúc.
- Âiãưu chènh thãø têch lm viãûc ca båm hay âäüng cå thu lỉûc (phỉång phạp thãø têch).
- Phỉång phạp tiãút lỉu: Dng âãø tiãút lỉu âãø âiãưu chènh lỉu lỉåüng.
a. Phỉång phaïp thãø têch: Chuyãøn âäüng quay
n = qp/qÂ.nB
Ta choün nB = const
- Thay âäøi qB.
- Thay âäøi qÂ.
- Thay âäøi qB,q.
Nóỳu: qB thỗ n
q thỗ n
Caùc thọng sọỳ khaùc:
M = p .qÂ/2π
p = const ⇒ M = f(qÂ) Nãúu q thay âäøi khäng laìm M thay âäøi.
Nãúu thay âäøi lỉu lỉåüng riãng: N = q .nÂ.p Â
Khi âiãưu chènh váûn täúc quay ca rä to bàịng cạch thay âäøi lổu lổồỹng cuớa bồm thỗ cọng
suỏỳt trón truỷc õọỹng cồ t lãû báûc nháút våïi qB .
Nãúu âiãưu chènh váûn tọỳc bũng caùch thay õọứi q thỗ N = const.
* Cạch thỉïc thay âäøi âäü lãûch tám e åí båm:

ε B .q B .n B
ε  .q  max
.p
ε .q
M Â = Â Â max Â
2π

Âäüng cå thu lỉûc: n  =

Truưn âäüng thy khê

15


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
ε=

e
e max

Váûn täúc quay ca rä to âäüng cå thu lỉûcphủ thüc vo εB v εÂ.
Kãút lûn: Khi thay âäøi lỉu lỉåüng ca båm thỗ n = v seợ thay õọứi tổỡ 0 ( = 0) âãún max
(ε = max)
Khi thay âäøi q váûn täúc âäüng cå thu lỉûc thay âäøi tỉì ∞ (ε = 0) ÷ max(ε =1).
Nhỉ váûy: Vãư màût l thuút chụng ta cọ thãø thay âäøi váûn täúc ca âäüng cå tỉì 0 ÷ 1.
Trong thỉûc tãú váûn täúc n khọng thóứ õaỷt giaù trở vỗ khi õoù M = 0. Maỡ trong quaù trỗnh laỡm
vióỷc M phaới coù mäüt giạ trë nháút âënh âãø thàõng sỉïc cn ma sạt ca âäüng cå v kẹo phủ ti.
M nh nháút æïng våïi εmin , εmin = 0,5
Khi âiãöu chènh váûn täúc quay ca âäüng rä to âäüng cå thu lỉûc bũng caùch duỡng bồm õióửu
chốnh thỗ vỏỷn tọỳc quay cuớa rọ to õổồỹc tng rỏỳt cao khọng aớnh hổồớng gỗ âãún *

Khi âiãưu chènh váûn täúc quay ca rä to âäüng cå thu lỉûc bàịng c båm v âäüng cå thu
lỉûc lục âáưu * . Khi âọ váûn täúc quay ca âäüng cå thu lỉûc nh nháút v MÂ max (vỗ = 1).
Sau õoù tióỳp tuỷc nỏng cao vỏỷn täúc âäüng cå bàịng cạch gim ε . Váûn täúc quay v mämen ca
âäüng cå thu lỉûc trong thỉûc tãú luọn luọn nhoớ hồn giaù trở lyù thuyóỳt vỗ khọng trạnh khi täøn
tháút lỉu lỉåüng.
Váûn täúc quay thỉûc tãú: nÂtt = nÂlt.ηQ
MÂtt = MÂlt.ηÂcåkhê
η’Q = ηQB .ηQÂ .ηQä
Roì rè cháút lng: ∆Q = k.P
k- Hãû säú r rè.
Âäúi våïi båm: k = (0,05 ÷ 0,5) cm2/Ns.
Cå cáúu phán phäúi: k = 0,002.
Xi lanh lỉûc (cọ âãûm lm kên): k = 0.002.
• Chuyãøn âäüng tënh tiãún:
VP =

q
.n
Q B − ∆Q
∆Q
= ε B . B max B −
SP
SP
SB

Cọ thãø âiãưu chènh âỉåüc váûn täúc ca piston khi lỉu lỉåüng låïn hån lỉu lổồỹng roỡ rố. Vỗ lổu
lổồỹng cuớa bồm luọn thay õọứi cho ph håüp våïi âäüng cå thu lỉûc (phủ ti).
Nhỉåüc âiãøm: Phủ ti thay âäøi r rè cháút lng cng thay âäøi viãûc âiãưu chènh âäüng cå
cng khọ khàn. Hãû thäúng khäng nhảy v khọ chênh xạc nháút l âäúi våïi hãû thäúng lỉu lỉåüng
nh ⇒ phỉång phạp ny nãn dng âäúi våïi hãû thäúng cọ lỉu lỉåüng låïn v khäng âi hi cå

cáúu cháúp hnh hồûc l nhỉỵng nåi phủ ti êt thay âäøi.
b. Phỉång phạp tiãút lỉu: Thay âäøi sỉïc cn lỉu lỉåüng.
Q = µ.S 2g.

∆P
g

Phỉång phạp ny khọng kinh tóỳ vỗ bồm luọn luọn cung cỏỳp duỡng âãø thàõng âỉåüc sỉïc cn
ca tiãút lỉu.
Truưn âäüng thy khê

16


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
- Ỉu âiãøm: Âån gin, nhảy, chênh
xạc. Âỉåüc dng cho nhỉỵng nåi nhảy,
chênh xạc váûn täúc cå cáúu cháúp hnh,
ngoi ra cn âiãưu chènh vä cáúp váûn täúc
cháúp hnh.
- Nhỉåüc âiãøm: Tênh kinh tãú, khäng
CCPP
âm bo váûn täúc cå cáúu cháúp hnh khi
Van an ton
ti trng thay âäøi. Khi âi qua tiãút lỉu
khạng âåỵ
cháút lng bë nọng lãn nhiãût âäü cháút
Båm
lng tàng lm tàng r rè hãû thäúng .
Cọ 3 cạch bäú trê tiãút læu:

-Tiãút læu âàût træåïc xi lanh læûc.
-Tiãút læu âàût sau xi lanh lổỷc.
Hỗnh 19 Tióỳt lổu õỷt song song vồùi xi lanh læûc
-Tiãút læu âàût song song xi lanh
læûc.
Xi lanh læûc
F
*Tiãút læu âàût træåïc xi lanh læûc:
∆p = p0 - p1
P5
∆p = p0 - p1*
* Tiãút læu âàût sau xi lanh lỉûc:
CCPP
Khàõc phủc hiãûn tỉåüng nọng lãn
Van gim ạp
P5
Tiãút lỉu
∆p = p2 - p3
P4
p1↑ âãún p1* âãø p1 = const måí van
an ton.
Båm
P2↓ âãún p2* ⇒ ∆p*↓ = p2* - p3
* Tióỳt lổu õỷt song song vồùi xi

Hỗnh 20
P

F
P2

P

P4

CCPP

F

CCPP

C
A

B

P5

P4
P5

Hỗnh 21
Truyóửn õọỹng thuớy khờ

Hỗnh 22
17


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
lanh lỉûc:

Khi âọng tiãút lổu: Vp Vmax khi mồớ tióỳt lổu thỗ chỏỳt loớng seợ õóỳn xi lanh lổỷc qua tióỳt
lổu
F thỗ tióỳt lỉu måí V thay âäøi theo t lãû cháút lng vo xi lanh lỉûc.
8. ÄØn âënh váûn täúc cå cáúu cháúp hnh:
Giỉỵ váûn täúc ca cå cáúu cháúp hnh äøn õởnh khọng phuỷ thuọỹc vaỡo phuỷ taới.
óứ ọứn õởnh thỗ làõp bäü pháûn âiãưu täúc theo 3 cạch sau:
- Lỉåïi vaỡo.
- Lổồùi ra.
- Song song õọỹng cồ thuyớ lổỷc.
Hỗnh 19: Q = µ − S

P4 − P5
.2g
γ

F↑ → P1↑ → P5↑ âáøy piston van gim ạp xúng Q↑ P4↑ ⇒ P4 - P5 = const
Hỗnh 20: F P2 P2↑ piston âọng båït cỉía van gim ạp P4 P4 - P5 = const.
Hỗnh 21: F P2 PA ⇒ PB↑ ⇒ P4↑ âọng båït piston P4.
9. Truưn âäüng theo di (Tu âäüng):
- Cọ liãn hãû ngỉåüc âãø kiãøm tra cạc thäng säú lm viãûc
Ngưn tạc
âäüng

Bäü pháûn
nháûn ra lãûnh

Bäü pháûn
so sạnh

Âäüng cå

thu lỉûc

Bäü pháûn
cháúp hnh

Liãn hãû
ngỉåüc

III. Truưn âäüng thu âäüng:
Dng hai loải mạy cạch dáùn: båm li tám v túc bin cạch dáùn
Truưn däüng nàng lỉåüng tỉì trủc dáùn sang trủc bë dáùn:
- Khåïp näúi thu lỉûc.
- Biãún täúc thu lỉûc.
1. Khåïp näúi thu lỉûc: L kãút cáúu âån gin nháút ca truưn âäüng v tu âäüng.
Cáúu tảo: Gäưm 2 bạnh cäng tạc: Bạnh båm v bạnh túc bin.
Nhỉ váûy: Mämen quay âỉåüc truưn tỉì trủc båm sang trủc túc bin cháút lng s ra khi
bạnh båm v bạnh túc bin v làûp lải chuøn âäüng trãn mäüt cạch tưn hon mäùi pháưn tỉí
trong khåïp näúi thu lỉûc thỉûc hiãûn âäưng thåìi 2 chuøn âäüng: chuøn âäüng tưn hon tỉì
bạnh båm sang bạnh túc bin sang bạnh båm v chuøn âäüng quay quanh trủc khåïp näúi.

Truưn âäüng thy khê

18


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
Täøng håüp 2 chuøn âäüng ny
cho ta chuøn âäüng xồõn äúc
ca cạc pháưn tỉí chỏỳt loớng
trong khồùp nọỳi thuyớ lổỷc.

Chỏỳt loớng
T

B

Bở õọỹng
Chuớ õọỹng

Hỗnh 23
2. Biãún täúc thu lỉûc: Gäưm 3 bạnh:
- Bạnh båm.
- Bạnh túc bin.
- Bạnh phn ỉïng.
Khi cáưn thay âäøi mämen quay giổợa truỷc bồm vaỡ truỷc tuọỳc bin thỗ ngổồỡi ta dng biãún täúc
thu lỉûc, thỉåìng dng âãø tàng mämen quay giổợa truỷc bở dỏựn vỗ sọỳ voỡng quay cuớa truỷc bë
dáùn ln ln nh hån säú vng quay
trủc dáùn.
Ngun l lm viãûc:Tỉång tỉû nhỉ
T
khåïp näúi thu lỉûc.
D
- Bạnh phn ỉïng cọ tạc dủng nhỉ
B
sau:
+ Thay âäøi hỉåïng dng chy cho ph
håüp våïi läúi vo ca bạnh cäng tạc tiãúp
theo
nT
nB

+ Thay âäøi trë säú váûn täúc ca dng
chy cho ph håüp vồùi lọỳi vaỡo cuớa baùnh
Hỗnh 24
cọng taùc tióỳp theo. Sồớ dộ goỹi laỡ phaớn ổùng
vỗ chỏỳt loớng khi õi qua baùnh naỡy truyóửn cho noù mọỹt mọmen quay nhổng vỗ bạnh cäú âënh
våïi v cọ tạc dủng nhỉ mäüt âiãøm tỉûa v truưn lải cho cháút lng mäüt mämen âäüng lổồỹng (
mọmen phaớn ổùng).
Nóỳu baùnh phaớn ổùng quay thỗ mọmen quay ca trủc dáùn truưn qua trủc bë dáùn khäng
thay âäøi khi âọ biãún täúc thu lỉûc lm viãûc nhỉ khåïp näúi thu lỉûc.
Sỉû khạc nhau: Cháút lng biãún täúc thu lỉûc ln ln âiãưn âáưy thãø têch lm viãûc, cn
khåïp näúi thu lỉûc cọ lục âáưy cọ lục khäng âáưy.
3. Cạc thäng säú hãû thäúng truưn âäüng thu âäüng:
Cäng sút lm viãûc trãn trủc dáùn, trủc båm:

Truưn âäüng thy khê

19


Trỉåìng Âải Hc Bạch khoa  Nàơng
Trủc båm: N B =

ρ.g.v B .H B
η B .η P

Truûc dáùn: N = ρ.g.Q B .H B .ηT
NT = ηTÂTÂ.NB = ηB.ηT.ηP.NB
ηB = (ηQ.ηH.ηCK)B
η = ηCKTÂ.ηQTD.ηHD
T säú truưn: i =

nT
nB

Hãû säú biãún täúc: K =

N = M. = M.
K=

3

2

B
4

MT
MB

.n
30

D2

T
1
6

5

D
Hỗnh 25

MT NT n B η
=
.
=
MB NB nT i

⇒ Hiãûu sút: η = K.i
Cạc phỉång trỗnh cồ baớn:
Mọmen cuớa baùnh bồm MB:
MB =

1
.Q(C2u.D2 - C1uD1)
2

Mọmen ca bạnh trủc:
1
2

MT = − .ρQ(C4u.D4 - C3uD3)
Mämen ca bạnh phn ỉïng:
1
2

MP = − .ρQ(C6u.D6 - C5uD5)
Q- Lỉu lỉåüng âi qua hãû thäúng
MB + MT + MP =

1
.ρQ(C2u.D2 - C1uD1 + C4u.D4 - C3uD3 + C6u.D6 - C5uD5)
2

C1u.D6u = C6u.D6u
C2u.D2u = C3u.D3u
Khäng thay âäøi trë säú mämen âäüng læåüng.
C4u.D4u = C5u.D5u
MB + MT +MP = 0
Täøng âaûi säú mämen âäüng lỉåüng quay ca cạc bạnh trong truưn âäüng thu lỉûc bũng 0.
Phổồng trỗnh mọmen:
MB + MT +MP = 0
Phổồng trỗnh cäüt ạp:
HB = HT +ht
Truưn âäüng thy khê

20