Bệnh Gan Cách Phòng Và Điều Trị

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (7.9 MB, 160 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Thanh Huyền

CÁCHPHÒNG

VÀ ĐIÊU TRI

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2></div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

THANH HUYỀN

BỆNH CĩfĩN,

C^CH PHỊNG

ĐIẾU TRỊ

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

LỜ IỮ {Ĩ IĐ j(V

5 ức U koe cộtAi:^ tíồ n 0 luôn là v ấ n ííể điẨỢc mọi

+kc#ì đ a i, q u ô c q i a q u a n ịầ m , +K*Ớ tk à n k v ấ n đ ể 
c k n n 0 c u a n k â n loại. Vc^i c á c m ú c đ ộ v à pị\Uơng 
d iệ n k k á c nkauy ịy^ưàc d â y c k n n 0 \ a c k n y ế u c k ú ý 
d ể n v ấ n d ề s u y d in k d ư ỡ n 0 v à c á c k ệ n k tt^uycn 
n k ic m kdi nó d e d ọ a d ê n s d c k k ỏ e / lín k m ạ n 0 c u a
c d n-vộf cội^íg dồnc). 7 \)0 à y nayy s ự p k d t ị n ầ n kink +ê 
cù^■^g vdi SLỈ tiê n kộ x ã kộiy k k o a k ọ c k ỹ tk n ậ t vuợf
bậcy m ộ t s ô v ấ n d ề mới n d y s in k g ia tă n g n k u b ệ n k
n n g tk u ... c k n n g g ầ n n k u k k ô n g tk ê c k íía
kkdi. /vAặc d ù c k n n g t a k k ơ n g c ó c á c k n à o d ê
k k ô n g c k ế k d n tk â n k k ô n g m ă c b ệ n k / n k u n g môi
ngLỉời d ê u c ó tk ê k iên v à n ă ín (*o tí^\k ti^ạng s ú c
kkde^ k ệ n k tĩn k c u a k d n tk â n . Đ iề u n à y c ó ý ngkTa
lớn tt*ong v iệ c p k ò n g v à d iề u ti*i b ệ n k tậ t. Kkì d ã
m ă c b ệ n k tk ì v iệ c tiêm k a y u ô n g tk n ổ c c ó t á c d ụ n g
g id m d a u d ớ n c k o b ệ n k n k â n . X u y nkiêny n ê u n k u

t^‘o n g c u ộ c s ô n g sin k k o ạ t k ằ n g n g à y / c k ú n g t a
b iê t k ê t k ợ p ă n n ô n g / s d d ụ n g c á c vị tk n ô c / c â y 
tk u ố c Đ ô n g y d ê tụ p k ò n g v à d iề u t^'i m ột s ổ b ệ n k
ikLiừng g ặ p +kl s ẽ k ạ n ckê- đ u ợ c í‘ấ t n k iề n b ệ n k tậ t. 
/s lk ũ n g b ệ n k nktí: 3 ệ n k tim (lAạck/ b ệ n k viê>n g a n , 
b ệ n k díng kơ k ấ p / b ệ n k d á i tk á o d u ờ n g ... đ ề u c ó

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

CỊuan m ậ t tk iê t vcíi iAkí~<>ìC) tkói q u e n sinU K oạt
kèm 0 n q à y . TTkcvy ííổi tkói q u e n n n y c á tk e q in p 
e k o c ơ tk e r k ơ n q tíơ b ệ n l\ tự t k o ặ r q iú p r k o tỉnk 
t r ạ n q k ệ n k 0 Ìa m x n ô n q m ứ r tkêip n k ơ t.

V 'íi ky v ọ n q m a n g rft?n r k o mọi ngUtVi (nội s ú c 
Uk ổiiv tôty m ột tiêmg eLỉcVi s a n g k k o á i v à n k ìế u niềiiA
vui ííê n mọi g ia ííínky ekútAg tôi t m n t>*ọng gbi tk iệu
r u ô n s á r k B ẹ n k g ơ n , c á c k pkòng và

đ\ều

trị/ íTn
s á c k c ó kô c u c n g ă n g o n / ẽtan g ia n / d ờ kieLí. ĩ ) ọ c 
e u ơ n s á r k n à y kạ»A s ẽ tÙTA tk ấ y ở đ ó n k ũ n g kiên 
tkí<c c ơ k a n n k ấ t ctã tíu ợ r r k ú n g tôi luợc g ia n g iá p 
kạiA ctọr n ắn\ tíu ợ r cá\ <rơt lõi v ề b ệ n k tậ t/ r k è tíộ 
sin k k o ạ t k ợ p lý/ c ớ c k í-ti ề u r k ín k tâ m lý v à t í ặ r biệt 
là e á r k p k ò n g v à tíiều tri L)ẹnl\. LJI\\ b ằ n g nkítng 
m ổn ă n / n k ũ n g e â y tk u ô r vị tkLAor d ê tĩ m b ạ n s ẽ c ủ

đ ư ợ c c a m n a n g c k ê b iên m ón ă n vi^a tía m b a o s ú c

k k b e lại VL<a p k ò n g t r á n k íÍlỉỢc b ệ n k tậ t c k o nkĩỉng
ngtỉbi tk â n y ê u x n n g q u a n k b ạ n .

X r o n g q u á trỉn k b iê n s o ạ n c u ô n s á c k kk ó

t r á n k kkbi nkí^OAg tk iê n s ó t riất m o n g ttộ c g ia c k â n
tk à n k g ớ p Ỷ 1^''' b a n s a u c u ơ n S tíc k t^LỉỢc
k o à n tk iệ n kơ n.

í_-kúc c á c b ạ n tk à n k c ô n g !

NHÀ XUẤT BẢN THỜI ĐẠI

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

ÍỈCNH GflN, NHỮNG Điếu NGƯỜI B€NH NêN l ỉ i ấ

• • •

Một cuốn sách cố có viết: “Làm việc có chừng mực. ãn
uống có điều độ sức khóe bền vững dài lâu". Đây chính là
lời khuyên cho chúng ta để giữ gìn súc khoẻ. Các chuyên gia
thòng qua nhiều cuộc điều tra đcã đưa ra kết luận: “Nếu
chúng ta tuàn theo một cách thírc sinh hoạt khoa học, thì có
lới 50% các bệnh cãn bản không phát sinh” . Cho nén có thể
thấy, vai trị của cách thức sinh hoạt đối với phòng và trị
bệnh là vó cùng quan trọng.

Bát nhịp với cuộc sống hối há, rất nhiều người bệnh
không biẽt rằng, cách thức sinh hoạt \'à nghi ngơi tốt có \'ai trò rất
quan trọng đối \’ới sức khoẻ của con người. Đối \'ới lứiĩmg người
mác bệnh gan như, bệnh mỡ gan, xơ gan, viêm gan đều do rất
nhiều nguyCm nhân khác nhau đưa dến, trong đó có chế độ sinh
hoạt. Trong cuộc sống có rất nhiều diều nhỏ nhặt, nếu nhir chúng ta
khóng chú ý dên nó. thì rất nhiéu nhãn lơ nhỏ dó cũng có thể khiến
iNnh gan phát sinh và phát triển.

1. NHỮNG LƯU Ý TRONG SINH HOẠT THƯỜNG NGÀY
1. Ngưòi m ắc bệnh gan nên chú ý nghỉ ngơi

Chúng ta thirờng nói: Bệnh phải 3 phần trị, 7 phần dưỡng,
bệnh tật muốn khỏi được thì khơng chí cần chữa trị mà cịn phải
chú ý diéu dưỡng hợp lí, như vậy mới có thế trị bệnh triệt d ế.-
Ngirời mắc bệnh gan cũng không ngoại lệ, người bệnh nên chú
ý nghi ngơi, giữ gìn sức khoè đế điều trị bệnh, mang lại cho bán
thân, xã hội một cơ thế khóe manh.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Người bệnh gan do chức năng cùa gan không bình thường,
thường xuất hiện những triệu chứng như đau vùng gan, sự thèm
ăn không đều, tiêu hóa kém, mất ngủ, hay nằm mơ... dẫn đến
có thể thiếu dinh dưỡng, thế chất giám sút, toàn thân rã rời, tinh
thần mệt m ỏi... Lúc này người bệnh cần nghi ngơi đế bổ sung
dầy đủ năng lượng cho cơ thể.

Nằm nghi có thể tăng cường hệ tuần hoàn máu trong
gan, theo nghiên cứu cho thấy, khi chúng ta nằm nghi, lưu
lượng máu trong gan cao gấp 3 lần so vơi lúc đứng, cao gấp
rưỡi lúc vận động. Do lưu lượng máu trong gan tăng cao.
thành phần dinh dưỡng và dưỡng khí cung cấp cho gan cũng
tãng cao tương ứng, từ dó thúc đẩy tế bào gan tái sinh. Đồng
thời, lưu lượng máu trong thận cũng tàng cao, lượng bài tiết
tăng, tăng sự đào thải chất độc hại, giúp giám thiểu những
chất gày tổn hại cho gan. Khi người bệnh nằm nghi, hoạt
động sinh lý trong cơ thế giảm đi, sự trao đổi chất cũng
giảm, như vậy sẽ giảm gánh nặng của các tế bào gan, giúp
gan được nghi ngơi.

Do đó có thể thấv, người mắc bệnh gan nằm nghi có ý
nghĩa trợ giúp tích cực cho việc điều trị bệnh, người bệnh

còn phải lập nên một chế độ nghi ngơi nửa tiếng sau bữa
sáng, sau bữa trưa có thể ngủ một tiếng. Nhưng người bệnh
không nên chi ngủ, mà có thê tập luyện bằng các bài tập
thích hợp để thúc đẩy tuần hoàn máu và trao đổi chất, tốt
nhất là kết hợp lao động và nghỉ ngơi để tăng cường thể chất,
nâng cao khả năng miễn dịch, sức đề kháng.

2. Nghỉ trưa có lợi cho việc phục hồi sức khỏe của gan
Như trên chúng ta đã thấy, nàm nghi giúp cho người
mác bệnh gan hồi phục sức khỏe, người bệnh có thể nghi

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

ngơi thích hợp. đặc biệt là nên có một tiếng ngủ trưa. Vậy,
một tiếng ngủ trưa có tác dựng kỳ diện gì vậy?

Một tiếng ngủ trưa giúp tế bào gan phục hồi

Nằm nsù giứp lưư lượna mán trong gan tãng lẽn, đặc
biệt là sau bữa ăn. khá năng tiên hóa và hấp thụ của gan đều
mạnh hơn trước, như vậy gan càng có đù thành phần dinh
dưỡng và dưỡng chất, thúc dẩv tế bào gan hồi phục và tái
sinh. Đồng thời, khi lưu lượng máu vận chuyển thông suốt,
gánh nặng của gan cũng giảm xuống.

Một tiếng ngủ trưa có thé giải tỏa sự mệt nhọc

Người bệnh do cơ thê suy nhược, rất dẻ mệt mỏi và buồn
bực, naủ trưa có thế giải tỏa vấn dề này. Sau khi chúng ta
bước vào trạng thái ngii, các bộ phận trong cơ thể đéu được
tha lòng, dộ căng thẳng giảm, đồng thời, cơ quan hô hấp khá
ổn định, như vậy có thê’ sẽ lích lũy được một lượng lớn năng

lượng, đê chuán bị diều kiện tốt nhất cho khả năng học tập
và làm việc buổi chiều. Bên cạnh đó. việc thực hiện trao đổi
chất trong gan giảm, nên gánh nặng của gan cũng giảm, gan
dược nghi ngơi, ở trạng thái naii, sự trao dổi các chất độc
hại trong cơ thể giám xuống, các chất miền dịch tăng lên,
hiệu quá cho việc điều tiết cơ chế miễn dịch, nâng cao sức
đề kháng của cơ thể.

Một tiếng ngii trưa phát huy tác dụng tích cực dơi với
người bệnh, ớ đây cần phải bảo dảm chất lượng giấc ngủ ổn
đinh. Không nén đi ngii ngay sau bữa trưa, như vậv sẽ có
cám giác dầy bụng, ánh hường tói giàc ngủ, mơi trường ngủ
yên tĩnh, chọn tư thế ngứ thích hợp. khơng nên nằm bò ra
bàn, ngủ trên giường là tốt nhất.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

3. Nghiện rưọu là phá huỷ gan

1’hỏng thường, việc uống rượu không gây hại nhiều cho
can. Nhung đôi với những người nghiện rượu, thích rượu, quý
rượu nhu chính sinh mẹnh cùa mình, thì chất cồn có trong rượu
sẽ làm phá hoại gan. Nghiên cứu một số. người nghiện rượu
trons thời gian dài, có tới một nửa bị bệnh mỡ gan, gần ìO^/c 
người bệnh mỡ gan chuyên thành xơ gan. Có thế thấy sự nsuy
hại cùa sự nghiện rượu ở mấy phương diện sau;

Sự nguy hại của nghiện rượu đối với gan

Thành phần cùa rượu chù yếu gồm có cồn và êtanon, sau
khi một Itrợng lớn êtanon đi vào dạ dày, ruột, phần lớn đi vào hệ
tuần hồn máu sau dó vào gan, tại tế bào gan tác dụng hóa học

của chát dung mịi có trong cồn chuyên hóa thành axẽtanđehit.
Đây là một loại chất độc, nó có thể huý hoại tế bào gan. Trong
tình huống này, người uống lì rượu, gan có thê thơng qua sự trao
đổi chất \'à tự mình giải dộc, do đó trừ được độc tính của
axetanđehit. Nhưng đối với người nghiện rượu, uống quá nhiều
rượu, axctanđehit sẽ tiếp tục gây hại cho gan, lúc này gan không
thể tiết ra và cung cấp dủ khả năng miển dịch dể giải độc nữa.
Lâu ngày, chức nâng cùa gan bị suy giảm dẫn dến mỡ san có
tính cồn.

Nghiện rượu gáy ung thư

Nếu nghiện rượu lâu ngày, sức miễn dịch của cơ thể bị
giảm không thể tiết ra chất dể phòng ngừa các châì có hại
xâm nhập vào cơ thế. Cồn trong q trình gia cơng cũng tạo
ra nhiều chất hóa học có tác dụng gây ung thư. Do dó người
nshiện rượu khả năng mắc uns thư rất cao.

Nghiện rượu gia lăng bẹnlỉ viéni gan

Người bệnh viêm gan thì sự trao dổi chất \’à chức nàng giải
dộc cứa gan rất yếu, nếu một lượng lớn cồn vào gan thì rất khó

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

tiết ra chất có thê loại trừ được dộc tính cùa axetandehit, nên càng
gây nguy hiếm thêm cho bệnh viêm gan.

4. Uống rượu theo cá ch khoa học

Khi một lượng nhó rượn \'ào cơ thế. thì gan có thế tự giải
trừ dược độc tính, nén khơng nguy hại cho cơ thế, \'ì thế khơng

nhất thiết phái từ bó tuyệt đối khơng nống rượu. Tuy nhiên, mọi
người trong khi \ ’UÌ vé đãi khách dự tiệc vẫn uống cho say sưa

khơna có ngun tác nào cá, như \'ậy là rất có hại cho sức khoè.
Dưới đây là một sô lời khuyên khi uống rượu:

Không uống rượu khi đói

Uống rượu nhiều cần có thức nhám, tốt nhất đừns nén dê
bụng dói uống rượu. Khi bụim dõi cơ thê sẽ không dủ năng
lượng đế tiết ra chất miễn dịch khánc lại axetandehit khiốn cho
men rượu càng phát huy tác dụng nhanh, nén rất dễ bị say \’à
nguy cơ trúng dộc cao, nguy hiểm cho gan tạng.

ưóng rượu khơng nén q nhanh

Nhiều người sau khi uống rượu, cồn lập tức chuyển hóa
thành chất độc tính, gan dối với việc tiêu trừ nó cũng không
thê lập tức tiết ra chất miễn dịch dể dề kháng dược mà cần
phải có một q trình. Nếu như uống rượu quá nhanh sẽ
khiến nồng độ cồn quá cao, gan không thế tiêu trừ ngay lập
lức, gây nên sự tổn hại cho gan.

Khống chê lượng rượu

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Nên uống rượu theo đặc điểm của mỗi người

Mỗi người có giới tính, chiều cao, thể trọng khác nhau
thì khả năng tiếp nhận luợng rượu của gan cũng khác nhau.
Thông thường, khả năng uống rượu của phái nữ kém hơn

nam giới. Người béo có thể tiếp nhạn lượng rượu nhiều hơn
người gầy. Người thấp cơ thể tiếp nhận lượng rượu ít hơn
người cao, vì lưu lượng máu của người cao lớn hơn, nồng độ
rượu trong máu tương dối thấp. Do đó, phải căn cứ vào tình
trạng cơ thế của mình để uống một lượng rượu thích hợp,
chớ nên chi vì một phút quá đà mà hại đến gan.

5. Khơng nên bỏ bữa sáng

Ản uống có điéu độ là một phương pháp quan trọng đế
duy trì .sức khoẻ cho gan, mà thói quen ãn sáng hàng ngày là
một phần rất quan trọng không thể bỏ qua.

Ý nghĩa tích cực của việc ăn sáng hàng ngày

Nếu bạn ăn sáng mỗi ngày, cơ thể được hấp thụ đầy đù
nhiệt lượng, có đủ sức khoẻ để học tập và làm việc cho buổi
sáng, cơ thể sẽ khơng cịn mệt mói, mất tập trung. Sau khi ăn
sáng, gan sẽ lập tức phân giải chất béo, còn sau khi ãn trưa,
tối gan lại phái phán chia giai đoạn xử lý thức ăn, như vậy
chức năng ciia gan sẽ bị phân tán, giảm đi.

Sự nguy hại của việc không ăn sáng

Qua một dêm nghi ngơi, năng lượng trong có thể đã bị tiêu
hao hơn một nửa. Bởi vậy, nếu không quen ăn sáng mà lao vào
học tập, Icàm \'iệc, có thể phải tiêu hao một lượng lớn năng
krợng, dồng thời khơna có nauổn cung cấp năng lượng, rất dẻ
dần dến triệu chimg không tốt như: Hoa mắt chóng mặt, toàn
thân rã rời. Với những người không ãn sáng, đến trưa và tối phải

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

ăn và nơng nìiiều để bổ sung ngủồn dinh dưỡng không được nạp
vào buối sáng, dẫn đến gan phải tích liiỹ nhiều chất béo, nên
chức nãna bị rối loạn, không phân giải hết chất béo, rất dễ dẫn
đến hiện tượng gan thừa mỡ.

Nếu người mắc bệnh gan không ăn sáng, hậu quả càng
nshiêm trọng hơn, vì gan của họ đã khác thường, nếu trong
gan có một lượng lớn chất béo, điều này rất nguy hại đối với
sức khỏe cùa gan.

Tạo thói quen tốt: Ăn sáng hàng ngày

Do đó có thể thấy, nên có thói quen ãn sáng hàng ngày.
Trước hết hình thành nếp naỉi sớm, dậy sớm, sau khi ngủ dậy
thực hiện một số động tác vận động đơn giàn để tạo sự thèm ăn,
như tập thể dục, chạy bộ, tắm, sau đó cố gắng ăn sáng.

6. Nhũng người m ắc bệnh gan cần tránh cáu giận
Rất nhiều bệnh sinh lý thường do nhiều nhân tố tạo thành
như: Vi khuẩn gây bệnh ,xàm nhập, thói quen sinh hoạt khơng
có quy luật, bệnh di truyền..., Tuy nhiên đây không phải là tất
cà nhữna nhân tố dẫn đến bệnh sinh lý, tãm lý cũng là một
nhân tô' gây bệnh sinh lý. Đông y cho rằng, cáu giận hại gan,
do đó, trong cuộc sống hàng ngày chúng ta nên tránh cáu giận,
những người mắc bệnh gan lại càng phải chú ý, không nên để
chữ “cáu giận” ảnh hưởng tới việc trị bệnh.

Nguyên nhân cáu giận của người mắc bệnh gan

Người mắc bệnh gan sẽ thường xuất hiện các triệu
chứng không tốt như: Đau vùng gan, cơ thể suv nhược, tinh
thần khôna tập trung... Điều này không những khơng tốt
việc bình thường cùa họ. Bởi vậy, rất nhiều nhiều người cho
rằng, mắc bệnh là rất xúi quẩy, bệnh gan đã đánh mất của họ
rất nhiều cơ hội, cuộc sống của họ có thêm rất nhiều diều

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

không như ý. Nếu những tâm trạng này kéo dài, không trút
ra được và càng ngày càng tích tụ nhiều, đến một lúc nào đó
tất sẽ cho cơ thể, mà còn sẽ ánh hướng tới kết quả học tập và
làm bùng nổ, mà hậu quả của nó thì khơng lường trước được.
Do vậy, người mắc bệnh gan khi gặp chuyện không vừa ý
như, mất việc, thất tình, hoặc hiệu quả trị bệnh không rõ rệt,
lâm tư khơng thối mái do tích luỹ lâu ngày sẽ bộc phát ra
trạng thái cáu giận.

Cáu giận ảnh hưởng tới nguyên lý điếu trị bệnh gan

Khi người mắc bệnh gan xuất hiện tâm trạng cáu giận,
sẽ làm rối loạn sự vận động nhịp nhàng của hệ thần kinh,
dẫn đến hệ thần kinh trong cơ thể mất đi sự điều tiết cân
bàng. Như vậy, khá nãng miễn dịch cứa cơ thể cũng sẽ giám,
đồng thời chức nâng của gan cũng bị rối loạn. Lâu dần.
người mắc bệnh gan sẽ có hiện tượng mất ngủ, tâm tư thay
đổi thất thường, sự thèm ăn thay đổi, như vậy bệnh tình sẽ
gia tăng và ngày càng trầm trọng.

Ngitòi bệnh gan nén có tám lý lạc quan, vui vẻ

Đế tránh cáu giận, người mắc bệnh gan có thê thiết lập

một mục tiêu tơì đẹp cho cuộc sống của mình: Người bệnh
khơng nên oán trách, hãy chấp nhận sự thực này và tích cực
diều trị, một khi gặp chuyện không thoải mái, khơng nên để
tích tụ gây tâm tư không tốt trong lòng làu dần sẽ trở thành
bệnh, có thể tìm cách thích hợp để giải toả như đi bộ, tâm sự
với ai đó.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

trong cuộc Sống hàng ngày, mà cũng là một liều thuốc hay 
mà người măc bệnh gan cần phải có, nó có thể mở cánh cửa 
hy vọng chọ cuộc đời bạn.

Bi quan là hiện tượng tám lý hình thường của người 
mắc bệnh gan

Người mắc bệnh gan thường xuất hiện triệu chứng
không tốt như: Đau vùng gan, vùng bụng, chóng mặt, mất
ngii. hay nằm m ơ,... Những triệu chứng này không những
khiến cho tâm lý người bệnh bị giày vị, khơng thể học tập
và làm việc bình thường, mà còn khiến cho một số người
mắc bệnh gan, đặc biệt là nsười mắc bệnh gan truyền nhiễm,
phải chịu sự xa lánh, kỳ thị của người thăn và bạn bè, tám lý
dày vò nàv lại cộng thêm ánh mắt kỳ thị cùa những người
xung quanh càng khiến họ đau khổ. Rất nhiều bệnh nhân có
thể xuất hiện tâm tư bi quan, sa sút. Con người đâu phải là
gỏ đá, người bệnh có tâm lý như vậy là bình thường. Nhưng,
nếu người bệnh giữ tâm tư như vậy trong thời gian dài, sẽ tạo
ảnh hường không tốt cho cơ thể, bâì lợi cho việc chữa trị
bệnh gan. Bời vậy, người bệnh nèn duv trì tâm tư lạc quan
vui vé đối mật với bệnh tột.

iXgười bệnh gan phải học cách diều tiết tình cảm và ý chí

Đã mắc bệnh thì người bệnh buồn, lo lắng là chuyện đương
nhiên, tuy nhiên bạn không nên lúc nào cũng bi quan, phải thản
nhiên chấp nhận sự thực, phải coi bệnh tật là một ca khúc trong
cuộc đời, “không trải qua mưa gió làm sao thấy được cầu vồng”,
"chi có mâì đi mới cảm thấy quý". Qua lần bệnh này có thc
khiến cho bán thân bạn càng ycii quý hơn cuộc sòng những
ngày khoẻ mạnh mai sau, phải biết hướng tới tương lai tươi
sáng. Mỗi khi tàm tư giảm sút, không ngỉmg tự nói với mình:

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

“Bệnh của mình như vậy đã là gì chứ, mình khơng thế để chút
bệnh tật nhò bé này đánh bại, thối mái íên, khơng thể đế nó
chiến thắng mình".

Cuộc đời là một tấm gương, bạn cười với nó, nó cười \ới
bạn, bạn khóc \’ới nó, nó khóc với bạn. Thản nhiên, vô tư đối
diện với bệnh tật, mới thực sự là cách trị bệnh hiệu quả nhất.

8. Bí quyết điều tiết tôm lý

Không chi những phương pháp như du lịch, tàm sự,
khóc... mới có thế giúp điều tiết tâm lý không tốt của người
bệnh, mà trong cuộc sống thường ngày, chi cần bạn chú ý
quan sát một chút, bạn sẽ thấy có rất nhiều thứ có thế trờ
thành phương pháp điều tiết lãm lý.

Chọn lựa màu sắc

Màu sắc là nhân tố quan trọng, ảnh hưởng tới tâm tư của

con người. Mỗi màu gây cho ta những cảm giác khác nhau,
màu hồng làm cho ta có cảm giác nhiệt tình, kích thích, màu
xanh lá tràn đầy sinh lực, màu da trời yên tĩnh, màu vàng lạc
quan, cởi mở.

Người bệnh gan khi ăn mặc hoặc trang trí nhà ở có thể
dựa vào những tâm trạng khác nhau để chọn lựa màu sắc
khác nhau. Ví dụ, người dễ nổi cáu có thể chọn rèm cửa màu
xanh da trời, tránh chọn màu gây kích động như màu hồng;
người u uất tránh chọn đồ màu xanh da trời, và cũng không
nén chọn màu đen, trang phục màu tối, nên chọn màu sáng
hơn như màu hồns. xanh lá,... N2irời hay lo nghĩ không nẽn
chọn màu sắc tươi sáng, có thế chọn màu có sắc điệu thấp
trầm như màu đen, màu trắng... dể lắng dịu tâm lý lo nghĩ,
bất an.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

-íí-Tắm nắng

Nếu lâu ngày trong phịng khơng có ánh nắng thì tâm lý
sẽ bị ức chế, phiền muộn. Người mắc bệnh gan có thể tắm
nắns một cách thích hợp đê tất cả những phiền não được giải
toá, đặc biệt có hiệu quả rất tốt vào mùa đông.

Bước vào thé giới âm nhạc

Âm nhạc không những có thể mang lại cho người nghe
cám giác hưởng thụ, mà nó cịn là người bạn của linh hổn,
nó giống như đôi cánh của thiên sứ, mang con người đến thế
giới tốt đẹp, có thê xoa dịu những tâm hồn đau khổ, loại bỏ
những phiền não trong cuộc sống. Khi người bệnh có tâm

trạng buồn phiền có thể dùng liệu pháp âm nhạc đê điểu trị,
khi tuyệt vọng, u uất nghe những bản nhạc vui nhộn, lúc lo
âu nghe những bản nhạc nhẹ nhàng,... tâm hồn bạn sẽ thấy
thanh thản.

9. Thói quen ăn uống khơng c ó lọi cho gan

Một số người coi ăn uống là “thú vui” lớn, cứ thấy món
ngon là ăn uống thoải mái, không kiêng kỵ cho dù món ăn có
nhiều dầu, đồ ctn nhanh, hay đồ uống có nhiều đường họ đều
không từ chối. Một số người lại ngược lại, dể duy trì một cơ thế
thon thà, họ lại ãn kiêng để giảm béo một cách mù quáng. Kiến
ăn uống như những người kể trên đều sai lầm, thói quen ãn uống
nhiều có thế thoả mãn cái miệng, nhimg rất dễ bị bụng phệ, mà
gan cũng sẽ mệt mỏi; còn ăn uống kiêng khem có thê giảm béo,
nhưng cũng có hại cho gan. Vì thế, chúng ta nên chọn phương
pháp ãn uống thích hợp, không nên ăn uống quá nhiều, cũng
không nên quá kiêng khem trong ăn uống.

Sự nguy hại của việc án uống không điều độ

Ăn lắm uống nhiều, làm cho các loại chất béo, đường
mau chóng thâm nhập vào trong cơ thế, lượng đường dư thừa

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

chuyến hóa thành chất béo và bán thân thực phấm đã có chất
béo khi thâm nhập vào gan sẽ gày nên hiện tượng ciuá sức
phân giải chất béo của gan, tỊuá sức làm việc cùa gan, cuối
cùng làm cho chức năng gan bị rói loạn, lượng mỡ trong gan
tích luỹ càne nhiều hơn, dẫn dên gan bị nhiễm mỡ. Người
mắc bệnh gan, chức năng cứa gan vốn dã rất yếu, nên nếu cơ

thế lích luv quá nhiều chất béo, sức chịu đựng cùa gan càng
kém, như vậv tv lệ gan nhiễm mỡ càng cao. gây nguy hiếm
nghiêm trọng cho gan.

Nguy hại của việc án uống quá kiêng khem

Đê giám béo, ăn uống kiêng khem, không đù cung cấp chất
dinh dưỡng cho cơ thê, rất dẻ .xuất hiện tình trạng thiếu dinh dưỡng,
cơ thế gầy yếu, diều này có hại cho gan, nên khá năng mác bệnh
gan sẽ tăng cao. Do ăn kiẽng. cơ thế không dược cung cấp dầy dii
protêin \’à đường, thiếu protêin dần dc-n mật độ protẽin giám, làm
cho lượng dầu mỡ trong gan không được giải phóng, mỡ tích tu.
Đóng thời, lirt;mg đường thiếu làm cho nồng dộ đường trong máu
giám, nồng độ acid béo tãng cao, tác dụng của hai nhân tỏ này
cùng một lúc cũng sẽ làm phát sinh ra bệnh gan nhiễm mỡ.

10. Cần chú ý nhũng gì khi đi khám bệnh?

Con người đâu phái là thần tiên mà khơng có bệnh tật?
Om dau. bệnh tật là chuyện thường tình, saư khi mắc bệnh,
đặc biệt là những bệnh nghiêm trọng, thì phái dến bệnh viện
khám, bệnh gan cũng không ngoại lệ. Người mắc bệnh gan
khi di khám bệnh cần chú V những diểm dưới đây:

Khơng nén né tránh viẹc tói hẹnh viện khám bệnh

Rãì nhiều lUiirời mãc bệnh san. dặc biệt là bệnh gan cỏ tính
Iruycn nhiẻm, do thiêu hiêii biết dúng dan \ề cãn bỘMih cùa bán
ihàn, cho ràng mình mãc bệnh là ràl xui xẽo, là việc rát xáu hổ,

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

lo lắng khi di bệnh viện sẽ gặp người quen, bị họ xa lánh, vì thế,
cự tuvệt đi khám bệnh, chi ở nhà điều trị một cách đơn giản như
uống thuốc, tiêm... Người bệnh trước tiên phải hiểu một cách
đúng đắn về căn bệnh gan, tích cực đi khám bệnh, tránh kéo dài
thời gian để mất thời cơ chữa bệnh.

Đi khám định kỳ

Nhiều người bệnh đi khám bệnh không theo quy tắc nhất
định, khi bệnh tình dã nghiêm trọng thì số lần đi khám nhiều
hơn, bệnh tình thuyên giảm, thì số lần đi khám ít đi, như vậy
là không đúng. Nếu bệnh có thun giảm chút ít, nếu không
đi khám bệnh, bác sỹ sẽ không nắm bắt được sự tiến triến
của bệnh tật. Không thể kê thuốc chính xác, rất bất lợi cho
việc chữa trị bệnh.

Cỏ gắng không tiếp xúc với các đồ vật dùng chung 
trong bệnh viện

Trong bệnh viện xem ra có vẻ vệ sinh sạch sẽ, nhimg thực ra
có dầy rầy những vi khuẩn, vi trùng ở ẩn nấp khắp nơi như các
góc khuất trong bệnh \'iện, vì thế người mắc bệnh gan khi đi
khám bệnh, cỏ gắng không tiếp xúc với các đồ vật dùng chung, ví
dụ khơng đi vệ sinh công cộng, không sử dụng điện thoại cơng
cộng... Bên cạnh đó, một sô người mắc bệnh gan có tính truyền
nhiễm cũng cần tránh thông qua các \’ật dụng công cộng lây bệnh
truyền nhiễm cho người khác.

Đi khám bệnh không được mang theo trẻ em

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

dịch của trẻ em là rất yếu, rất dề mắc bệnh. Do đó, khi đi khám
bệnh khơng được mang theo trẻ em.

Lập tức rửa tay ngay sau khi đi khám bệnh

Sau khi đi khám bệnh về nhà phải rửa tay ngay, trước hết
rửa bằi g xà phòng .sau đó xả bầng vịi nước chảy.

11. Đi làm cầ n chú ý nhũng gì?

Ngồi ngày nghi cuối tuần ra, chúng ta thường đi làm mỗi
buổi sáng, và buổi tối về nhà. Rất nhiều người sau khi mắc bệnh
gan, bệnh tình khơng nghiêm trọng, vần có thể đi làm. Nhinig
do thân phận của người bệnh là dặc biệt, nhiệm vụ của họ cũng
khá đặc thù, một mặt phải làm tốt công việc, mặt khác phải chú
ý bảo vệ gan, thúc đẩy gan khoỏ mạnh. Do đó, cũng cần phải
thực hiện một số biện pháp sau đây đê bảo vệ sức khoẻ cơ thể:

Lựa chọn phương pháp giao thông thích hợp

Một sơ' người làm việc ở công ty cách nhà khá xa, mỗi ngày
phải mất đến 2 tiếng ngồi xe công cộng đến chỗ làm. Thể chất
cùa người mắc bệnh gan thường rất yếu, rất dễ mệt mỏi, mà đi
xe công cộng cũng là một hoạt động thể lực, cần liêu hao khá
nhiều sức lực, rất dễ nảy sinh trạng thái mệt mỏi, toàn thân rã
rời, tinh thần suy giảm, cuối cùng ảnh hưởng tới hiệu suất công
\’iệc và sức khoẻ của gan. Vì vậy, người mắc bệnh gan khi đi
làm cô' gắng không nên chen lên xe buýt, có điều kiện thì cố
gắng đi taxi, ngồi ra ở khoảng cách gần cũng có thể đi bộ.

ỊỊỈnh thành phương pháp ân uống khoa học

'riiời gian di làm thường khá cãng thảng, buổi sáng thường
ăn nhanh cái bánh mì, thậm chí khơng ãn sáng, buổi trưa lại ãn
qua loa ở ngoài, buổi tốt về mới được ăn uống đầy đỉi. Phương
pháp ãn uống như vậy là không hợp lý, bất lợi cho gan. Người

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

mắc bệnh gan cđn hình thành phương pháp ăn uống khoa học:
Buổi sáng nhất định phải ăn, buổi trưa cũng cần chú ý tới dinh
dưỡng, buổi tối không nên ăn quá no, chú ý không được ăn quá
nhiều đồ ăn cay \'à dầu mỡ.

IIọc cách tự giảm áp lực cho minh

Người bệnh khi đi làm, một mạt phải chăm lo cho gia đình,
làm tốt công việc ciia bản thân, mặt khác còn phải tăng cường
chữa trị bệnh, khi đi làm thường phải đối mặt với khá nhiều áp
lực lớn, khi đi làm sẽ sinh ra những tâm lý không tốt như: Buồn
phiền, lo nghĩ, u uất..., những tâm lý này không những sẽ gây
ánh hường tới công việc, mà còn ảnh hirởng khơng tốt tới gan.
Vì thế, khi đi làm phải học cách tự giảm áp lực: Chú ý kêt hợp
làm việc và nghi ngơi, chọn phương thức vui chơi giải trí phù
hợp đê thư giãn cơ thể và đầu óc; giải toả áp lực bằng việc tâm
sự, đi du lịch...

12. Khi ra ngoài ăn cầ n chú ý những gì?

Theo sự phát triển của xã hội, tỷ lệ ra ngoài ăn của con
người ngày càng cao: Đi làm sớm, không kịp nấu cơm, ra ngồi
•ãn sáng; đi làm về mệt, lười nấu nướng ra ngoài ăn; khách đến

nhà cũng ra ngoài ãn; đi du lịch lại ãn ngoài. Ăn ngồi có ưu
điểm là thuận tiện, tiết kiệm thời gian, thức ăn ngon..., nhưng
lại có nhược điểm là đồ ăn thiếu vệ sinh, dễ mắc phải những
bệnh truyền nhiễm. Vì thế, khi đi ra ngoài ăn, cần chú ý vệ sinh
trong ãn uống. Thông thường cần chú ý mấy điểm sau:

Chọn nhà hàng vệ sinh, sạch sẽ

Nhà hàng sạch sẽ, \'ệ sinh là yếu lố đầu tiên khi chọn dế ăn.
Có một số nhà hàng vệ sinh rất kém, dồ ăn không được khử
trùng, không đẹp mắt, nước rửa được tận dụng triệt để, mà

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

những điều đó là mầm mống gây bệnh, nếu dùng bữa ở những
nơi như vậy rất dễ gây bệnh truyền nhiểm. Nếu người mắc bệnh
gan dùng những thực phẩm không sạch, một lẩn nữa lại tổn hại
đến gan, làm cho bệnh càng gia tăng nghiêm trọng hơn.

Tránh tiếp xúc với nguồn truyền bệnh

Một sô' khách hàng có thê’ mắc bệnh viêm gan hoặc mang
theo virus viêm gan, họ tiếp xúc với thực đơn, trên hóa đơn có
thể lưu lại virus viêm gan. Vì vậy, sau khi xem xong thực đơn,
nên đi rửa tay ngay rồi mới dùng bữa.

Không nên lạm dụng dụng cụ ăn một lần

Tuy có thể tránh được khả năng mắc bệnh truyền nhiễm
qua người phục vụ hoặc người bệnh, nhưng có một sơ' hộp đựng
đồ ăn hoặc đũa ăn một lần được sán xuất bằng những nguyên
liệu không đảm bảo, không những kém chất lượng mà cịn có

một sô' chất gây hại cho cơ thể. Những chất này sau khi xâm
nhập vào cơ thể cũng có thể gây tổn hại lớn cho gan.

Khơng nén ăn đổ ăn đã biên chất hoặc chua chín

Có một sô' nhà hàng không có trách nhiệm có thể bán cho
khách những đồ ăn đã biến chất, hỏng, lúc đó khách hàng nên
yêu cầu đổi lại, vì trong những đồ ãn đó có chứa rất nhiều
những hợp chất nguy hiểm, khơng có lợi cho cơ thể. Khi ra
ngồi ăn, tuyệt đối khơng ăn những thực phẩm chế biến chưa
chín kỹ, đặc biệt là những loại thịt cá, vì rất có thể chúng mang
theo những ký sinh trùng gây bệnh cho gan.

Khi mắc bệnh gan khơng nén ăn ở ngồi

Một sô' người mắc bệnh gan có khả năng truyền nhiẻm rất
cao, vì vậy, những người này cố' gắng không nên ăn ờ ngoài, đế
tránh truyền bệnh cho người khác.

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

13. Tạo thói quen rửa tay thường xuyên

“Bệnh phát sinh từ miệng”, rất nhiều loại bệnh đcii do ăn
uống mất vệ sinh gây ra, tav đưa thức ăn vào miệns, trực liếp
ánh hirờns tới mức độ \’ệ sinh ciia thực phấm. Dù đổ ãn dã vỏ
cùns sạch sẽ, nhưng nếu đế vào đồ dimg có vi khuẩn. lh'i thực
phám sạch sẽ CŨI12 trò thành “phán lử khủng bố”. Cũng theo

cách K' giải này. thực phám dã được vệ sinh sạch sẽ, nhưns tay
không sạch cầm và dưa thức ăn \'ào miệng, thì thực phẩm cũng
sẽ trứ thành nguồn gốc gây bệnh cho cơ thể. Một sỏ' căn bệnh có

tính truyền nhiẻm cao như viêm gan B, có thế truyền nhiẻm
thông cỊua con dưừns ăn uống, vì thế. dù là người khóe mạnh
hav naười mắc bệnh vicm gan, dều phái tập cho mình có thói
quen rứa tay thường xuvên.

Rửa tay trước khi ăn

Khi chúng ta ăn, đều dùng tay đế cầm dụng cụ ăn và đồ ăn.
Nếu tay không sạch, các vi khuán, virus trên tay có thể xâm
nhập vào thức ãn, gâv tổn hại sức khỏe cơ thể. Người mắc bệnh
\iêm gan có tính truvền nhiễm thường rất nguv hiếm \’ì có thể
truyền bệnh cho người khác qua đườns ăn uống, do đó càne nên
chú ý rửa tay trước khi ãn.

Rửa tay san khi đi vệ sinh

Trong phàn và nước tiểu của chúng ta có rất nhiều \’i khuẩn
và virus, nsười mắc bệnh viêm gan cịn có thể có virus viêm gan,
nên càng cần rửa tay sau khi di \’ệ sinh. Sau khi đi vệ sinh, tay
chúna ta dùng giấy để lau chùi, nên tav rất dễ nhiễm bẩn, như \'ậy
những \'i khuẩn, \’i trùns ở phân và nước tiêu theo đó mà bám vào
tay. Lúc này. người mắc bệnh \'iêm gan nếu khơng rìra tay cẩn
thận, nhữna chất độc hại sẽ dề dàng xâm nhập vào cơ thế thông
qua thực phẩm, gây uy hiếp cho sức kh(^. Còn nữa, nếu tav dính

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

vi trùng \ iêm gan, người bệnh cịn có thể truyền bệnh cho người
khác thơng qua bắt tay. Do đó, không những chúng ta phải chú ý
rửa tay khi đại tiện mà cả khi tiểu tiện cũng phải rửa tay, vì trong
nước tiếu cũng có virus, \’i khuán.

Rửa tay là một phương pháp ngăn chặn con dường truyén
nhiễm của virus, vi khuẩn, chúng ta nên tạo thói quen rửa tay
thường xuyên, khi rửa tay chú ý rửa bàng xà phòng trước, rồi
mới rửa tay qua vòi nước chảy.

14. Hút thuốc nguy hại cho gan

Khói thuốc là .sát thủ giấu mật đối với người hút thuốc, nó
rất nguv hiếm - từ từ hủy hoại sinh mệnh cúa người hút thuốc,
nó khơng những có thể gây các bệnh \’ề đường hô hấp như bệnh
phối, \'iêm phế quản, dạ dày \'à các bệnh về đường tiêu hóa. mà
nó cịn là nguồn gốc gây nên các chứng bệnh nguy hiểm đe dọa
đến tính mạng của con người, ví dụ ung thư phối, bệnh tim. Khi
hút thuốc, hơi thuốc sẽ làm cho người hút có cảm giác lâng
lâng, nhinig khói thuốc này vơ tình sẽ để lại hậu quả nghiêm
trọng, nó ảnh hưởng đến các bộ phận cùa cơ thể, trong đó có
gan. Hút thuốc cũng ảnh hưởng đến gan, vì vậy người mắc bệnh
gan phái nói “khơng” với thuốc lá.

Ilút thuốc ảnh hưởng tới hoạt động bình thường của gan

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

khá năng trao dổi chất béo cùa gan sẽ ngày càng yếu đi, càng
bất lợi cho \’iệc chữa trị.

Ilút thiiỏc có thé gicỉm sự thèm ãn

Chất nicòtin trong thuốc lá có thể kích thích hệ thần kinh,
gây ra hiện tirựng rối loạn hệ thần kinh, dản đến hệ tiêu hóa hoạt
động khỏns binh thường. Ví dụ, chức nâng dịch bài tiết hoạt
độn2 quá mạnh, dạ dày ở vào trạng thái đầy hơi khó liêu lâu

nsày, sự thèm ãn sẽ giảm sút, ánh hường tới sự hấp thụ chất
dinh dưỡng lừ bên ngoài. Người mắc bệnh gan thể chất suy
nhược, do đó cần phải bổ sung dầv đủ các thành phần dinh
dưỡng, nhimg nếu người bệnh thtrờng hút phải khói thuốc, sự
thòm ãn sẽ giảm, cơ thể không dirợc nạp đù năng lượng, sẽ ảnh
hường tới \’iệc chữa trị bệnh gan. Có người tìmg nói: “Nếu bạn
khơng yẽu q cuộc đời mình thì mời bạn hút thuốc \'à làm bạn
\'ới rượu". Phút vui chơi ngắn ngùi ấy sẽ nhanh chóng được thay
bằng sự đau khổ ciia bệnh tật và cuộc đời ngắn ngủi, đày là một
cái giá quá đắt.

II. LỰA CHỌN THỰC PHẨM CHO NGƯỜI BỆNH GAN

1. Những thực phẩm tốt ch o ngưòi bệnh gan

Các loại nấm

Nấm bao gồm các loại aicd aipin, protêin, vi sinh tố, sắt,
phốtpho, can.xi,... và acid béo khơng bão hịa, trong đó có loại
acid amin cần thiêt cho cơ thể có tác dụng giảm cholesterol,
protẽin có trong nấm dễ đirợc cơ thê tiơii hóa hấp thụ.

Mật ong

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Táo

Táo có chứa protéiii, sắt, canxin, phốtpho, vitamin

c,

p.
carotin, acid hữu cơ, đặc biệt hàm lượng vitamin

c

trong táo cao
có tác dụng tãnc cường hệ miễn dịch cùa cơ thế. tăng khả nãns
kháng bệnh cho gan, khỏi phục tế bào chất, báo vệ gan, giám

cholesterol, thúc đẩy sự thay thế tế bào, khống chế hoạt tính cùa
tế bào ung thư. Tuy nhiên, do táo có hàm lượng đường cao, nên
người bệnh gan không nên ăn nhiều.

2. Ngưòi bệnh gan xuất hiện vàng da, không phải 
kiêng trứng, c à rốt

Rất nhiều người cho rằng, khi cơ thể xuất hiện hiện tượng
\'àna da thì khơng nên ãn trứng, cà rịì, vì nhir thế sẽ khiến bệnh
nậiis thêm, nhimg đây là cách nghT không khoa học, người viêm
gan xuất hiện vàng da không cần phải kiêng ăn trứng, cà rốt.

Nguyên lý phát sinh vàng da

Do gan người bị viêm, nên khả năng điều tiết của tế bào
gan xuất hiện sự biến đổi khác thường, làm cho bộ phận da của
cơ thế biến đổi chuyển từ màu trắng hồng sang màu \’àng.

Trứng gá, cá rết có ích cho trị liệu viêm gan

Rất nhiều người sai lầm cho ràng, trứng gà và cà rốt có sấc
tố gây vàng da, nếu thường xuyên ãn sẽ gây cho tình trạng vàng
da thêm trầm trọng. Nhưng thực tế ngược lại, ãn trứng gà và cà
rốt khổng những không gây vàng da mà chúng cịn có tác dụng
trị liệu viêm gan.

- Trứng gà có chứa protêin, \’itamin A, Bị, sắt, canxi, thành
phẩn dinh dirỡna cao, có lợi đối \'ới thê chất ngirời \'iêm gan.
tanc cườnu nàng lực miễn dịch cùa cơ thế. Mỡ trong trímg gà \ à
cà rốt lại ít, nên thường xuyên ăn trứng cũng tốt đối với việc

giám điều tiết của gan, tránh dược sự phát sinỊi mỡ trong gan.

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

- Cà rốt có chứ carotin, \'itamin

c,

B, phốtpho, sắt, protêin,
trong dó một lượng carotin có thể chuyển hóa thành \’itamin A
và vitamin A có cơng dụng hạ hrợng đường trons máu. cho nên
đối \'ới níurời mác bcMih gan mà phát sinh bệnh tiếu dirmig thì cà
rốt có tác dụng rất tốt. Ngồi ra. nó cịn có khả năns dề cao lực
miễn dịch ciia cơ thế.

3. Ỷ nghĩa tích cự c củ a trà xanh đối vối người 
bệnh gan

Trà là đồ uống thông dụng của mọi người, bao gồm các
chất protéin. caíèin, vitamin. nguyên tử vi lượnc..., khơng
nhữna có tác dụng thanh nhiệt, giải khát, mà cịn có tác dụns trị
liệu rõ rệt.

Cóng dụng tích cực của trà

- Trà bảo vệ gan: Đầu tiên là trà chứa nhiều nguyên tố vi

lượng và \’itamin có tác dụng điều tiết bệnh gan, thúc đẩy sự tái
sinh \’à khôi phục tế bào gan, phát huy tác dụng tích cực dối với
việc báo \ ệ gan. Bén cạnh đó, trong lá trà cịn chứa các thành
phần có tác dụng sát khuẩn, liêu viêm, giải độc, rất tốt đối với
\’iệc bảo vệ gan.

- Trà có thể nâng cao nãng lực miễn dịch cùa cơ thể. Trà có
thể điều tiết hệ thống miễn dịch của cơ thể, đề cao lực miễn
dịch, khống chế tế bào ung thư phát sinh, do đó có tác dụng

trong \'iệc trị viêm gan, ung thư gan.

- Trà có tác dụng điều dưỡng rất tốt dối với nsười bệnh gan:
Ncười bệnh ean thưítm: xuyên xuất hiện những sự biến dối khác
thường khiến cho thị lực giảm, chứng viêm xuất hiện, thường
xuyên dùng trà có thế làm giảm tình trạng đó. Ví dụ, trà có tác
dụng tốt có thể hỗ trợ khôi phục thị lực, người bệnh gan xuất

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

hiện chứng viêm chú yếu do kém ăn, cơ thể thiếu vitamin và mở
trong gan không thể phân giải, nhưng lá trà có chứa vitamin B
\'à

c

phong phú, có thể bổ sung nguồn vitamin bị thiếu cùa cơ
thể, liêu trừ chứng viêm xuất hiện.

Một só cịng dụng khác của trà

Trong trà có chứa nhiều vitamin, nguyên tố vi lượng, có lác
dụng hạ nồng độ đường trong máu, có ích đối với trị liệu bệnh
tiểu đường, cho nên người bệnh viêm gan nên dùng trà. Ngồi
ra, trà cịn có tác dụng giảm béo, vì nó thúc đẩy sự trao đổi mỡ
trong cơ thể.

4. Cơ thể người bệnh gan cần bổ sung những gì?
Bệnh gan là một loại bệnh thirờng gặp ảnh' hưởng khỏno
nhỏ tới đời sống, sinh hoạt và học tập, tới tâm lý và sinh lý cua
người bệnh, khiến cho người bệnh ln trong tình trạng lo lắng,
bất an. Do đó, người bị bệnh gan cần có phương pháp trị liệu
thích hợp. Ngồi trị liệu bằng thuốc và phẫu thuật, việc ăn uống
cũng có thẻ coi là một phương pháp trị liệu hữu hiệu.

Người bệnh gan so với người bình thường cần bổ sung

nhĩmg loại dinh dưỡng nào? Đây là vân dề mà tất cả người bệnh
đều quan tâm. Chúng tôi đưa ra mấy điểm sau:

B ổ sung đủ nhiệt lượng

Đầu tiên người bệnh gan cần phải bố sung đủ nhiệt lượng
cho cơ thể, vì những người này, gan phải chịu sự tổn thương
nghiêm trọng, cho nên cần có sự khơi phục lại của các tê bào để
đám báo cho cơ thế làm \’iệc bình thường, giúp cho cơ thê có thể
dáp ứng dứ các nhu cầu cao \'ề nhiệt lượng. Một số loại tinh bột
có chứa vitamin nhóm B có thể nâng cao khả nàng thèm ăn cũng
như giám tiêu hao protêin trong cơ thể.

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

Bổ sung lượng protêin

Đãy là chất khơng thể thiếu, có tác dụng khôi phục sự tái
sinh của tế bào, đề cao năng lực miền dịch, bảo \’ệ sự càn bàng
của cơ thế.

B ổ sung vitamin

Vitamin có tác dụng thúc đẩy sự làm \'iệc của gan, đề cao
khả năng miễn dịch.

5. C á c h phối hợp thực phẩm đem lại hiệu quả c a o
Người bệnh gan không những cần bảo đảm đầy đù dinh
dưỡng cho cơ thể, mà cịn cần có sự phối hợp giữa các loại thực
phấm đê dám bảo nguồn dinh dưỡng luôn phong phú.

Nguyên tắc phối họp thực phâni chính và phụ

Người bệnh gan do ở côim năng tiêu hóa có những khác
biệt như: Xuất hiện hiện tượng không muốn ăn, khó tiêu hóa,
buồn nơn, ia chảy..., cho nên cho dù thế nào cũng phải tận dụng
đầy đủ dinh dưỡng từ protêin, \'itamin dể cung cấp nhiệt lượng
cho cơ thể.

Bào dảm sự càn bằng dinh dưỡng, không ăn quá nhiều một
loại thực phẩm. Ví dụ, có người chi thích ăn cơm \’ới một món
thức ãn, như vậy là không tốt cho sức khoẻ vì như \ậy không
cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể.

Tiêu chuán phôi hợp thực phẩm

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

Người bệnh gan cũng cần phải đám bảo tuân thù theo đúna
tiêu chuẩn này, đế bổ sung dinh dưỡng cho cơ thế, tăng cường
sức đề kháng.

Phơi hợp món ãn chính (chủ thực) trong .? bữa

lỉuổi sáng có thế ãn bánh bao, bánh mỳ, bánh ngọt \ới sữa.
nước hoa quả, trứng gà; buổi trưa có the ăn cơm, mỳ, miến...;
buổi tối có thế ãn mỳ, miến, cơm.

6. Người bệnh gan thích hợp vói loại c á nào?
Cá là thực phám giàu dinh dưỡng, rất tốt với người bị bệnh
gan. Cá có chứa sắt, canxi, phốtpho, protêin, m ỡ...

Người bệnli gan nẽn ăn một sỏ loại cá sau:

Cá mực

Cá mực lính ngọt, vị lạnh, có chứa protẽin, mỡ, vitamin A,
\itamin B... Cá mực dinh dirững phong phú có tác dụng tãng
khà năng thèm ăn và tăng cường thể chất, cá mực cịn có tác
dụng bổ thận kiện vị. lợi thuỷ. Cá mực có thể nấu canh, xào đều
tốt cho gan.

Cá chép

Vị ngọt, tính lạnh, giàu protéin, mỡ, canxi, sắt, vitamin A,

B, c ... có thể trị liệu suy nhược thần kinh.

Gí chép có thê rán, klio, nấu canh đậu đều ngon, bổ, tốt cho gan.

Cá rô

Cá rỏ \'ị ngọt, tính ấm, chứa prolêin, mỡ, canxi, phốtpho,
sát, vitamin A, B,

c...

Có tác dụng hạ khí,

bổ

sung nước tiêu
thũng, có thể dùng trị liệu dinh dưỡng không đú, thân thê suy
\'ếu. cá rơ có thê rán. kho, nấu canh đều ngon.

Cá vàng

Cá vàng vị ngọt tính lành, có chứa protêin, mỡ, canxi, sắt.
phơìpho, các loại dường, vitamin A. vitamin B... Cá vàng mùi vị

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

thơm I i e o i i . có the kích thích khá nâng thèm ăn, cá vàng có cơng

dụng khai \Ị, bố khí, có thế dìing trị liệu tiếu tiện bất lợi chảy
mán chân răng, daii lưng yẽ'ii thận... cá vàne có thế luộc, hấp,
kho hoạc nấn canh dền râl nson.

7. Nên ãn sữa chua để nông c a o sức đề kháng
Sữa chưa là dồ ăn được chế biến từ sữa, được nhiều người
ưa thích, khơna những trona thành phần của sữa chua có hàm
lượng dinh dưỡng phong phú dễ hấp thụ, mà sữa chua cịn có thể
đề cao khá nãna miễn dịch của cơ thể, có lợi cho người \'iêm
gan mạn tính, ,\ơ gan. ung thư và diều trị ung thư.

Co ché kháng bệnh của sữa chua

Sữa chua có chứa một loại men dặc thù dề dirợc cơ thể
naười hấp thụ \’ào máu, khốnc ché hoạt tính cùa tế bào ung thư.
Điểu nàv có nghĩa là sữa chua có tác dụng diều tiết cơ chế miễn
dịch cùa cơ thế, rất có ích cho q trình trị liệu ung thư gan.

Chọn sữa chua chất lượng

Nguyên liệu làm sữa chua là từ sữa bò, sữa chua bình
thưừna màu sắc \'àna nhạt hay màu trắng, mùi thcrm. khơna có
\ ána. khống có tạp chât. Naười bệnh gan dùng sữa chua cần chú
ý tránh uòni’ phái sữa chua dã biến chất, bời nêii uống sữa biến
chất sẽ có hại cho sức khoè.

8. Người bệnh gan c ó thể ăn mì chính (bột ngọt)?
rừ nhữns nãm 70 của thế kỷ XX, mì chính dã bị cho ràng,
nó là một nguyên nhân dản tới đau đáu, hoa mắt và bât lợi cho
sức khoẻ. Có người cho rànc, nó là dạna thuốc dộc. Chính \’1 thế

họ thirờna lì ăn mì chính, thậm chí họ còn khổng ãn. Đâv là
cách nhin sai lầm. phicMi diẽn, thực ra mì chính có \'ai trò rất cao
trona \iệc bổ sung dinh dưỡng. Dưới đây chúng lòi xin aiới
thiệu một \ ài dặc dièm cùa mì chính:

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

Mi chính là gi?

Mì chính là loại gia vị khá phổ biến, giúp tãng thêm vị
ngon cho thức ãn. Nó được chiết xuất từ ngô, tiểu mạch, qua
quá trình gia công chế biến mà thành, sau khi \'ào cơ the con
người sẽ sản sinh ra một loại acid có lén acid aminơ.

“Tính cơ định” cửa nii chính

Mì chính khống giơng như mọi người thưcmg nghĩ, sau khi
qua nhiệt độ mà bị biến thành chất có hại cho cơ thể. Mì chính
thực chất là một sản phẩm có tính “cố đỊnh" râì cao, chi có thế
bị phá huỷ ờ nhiệt dộ là 210"c, do dó ở nhiệt độ nấu ãn bình
thường nó rất khó phát sinh biên hóa. cOng khơng thê dần dẽn
khá nâng gây ung thư gan.

Mi chính khơng có hại dơi v<'rì người bệnh gan

Mì chính sau khi hấp thụ vào cơ thể sẽ phân giải thành một
loại acid amin, dây là chất cần thiết cho cơ thể, nhưng mọi
người trong cuộc sống thường ngày vần lây nó từ mì, gạo, thịt,
trứng qua con đường ăn uống.

9. Lựa chọn đồ uống thích hợp với người bệnh gan

Nước là nguồn sống cùa mn lồi, cơ thể con người nếu
như không bổ sung dù nước thì cùng lắm cũng chi có thế sống
dược ĩ ngày. Ngược lại, không ăn có thế tồn tại được 7 ngày. 
Cho nên, những người bộ hành trên sa mạc thường ít tìm lương
thực, trong khi họ lại rất chú ý tìm nguồn nước tìm được nguồn
nước chính là tìm dirợc tia hy \'ọm: cho sự sinh tồn cùa họ.
Nghiên cứu cho thấy rằnu, troim cơ Ihế con nmrời nước chiếm
6.‘sC trọns hrợnu cơ thế, các quá trình trao dổi chái tronc cơ thê
không thế lách rời nước, cũnu nlur \'ậy nsirời bệnh gan cũna
khống thế thiếu nước, sở dĩ như vậy là vì nước có tác dụno thúc

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

đấv tê bào gan hoạt động, thanh trừ các chất có hại đối với cơ
thế, cịn có thể thúc đáy quá trình trao đổi chất, như thế có thể
thấy người bệnh gan có nhu cầu bổ sung nước rất cao. Tuy
nhiên, không phải loại nước nào cũng tốt cho gan, người bệnh
gan nên và không nên bổ sung những loại nước nào?

Người bệnh gan nén uống nước ấm

Nước ấm có lượng khí nhỏ, các phân tử nước có liên hệ mật
thiết, lực liên kết lớn, nirớc đun sơi ấm có đặc tính gần giống với
đặc tính của nước trong cơ thể. Cho nên, có thể kích hoạt khí
quan nội tạng trong cơ thế, thúc đẩy trao đối chất, hơ hấp, có lợi
cho sự khơi phục sírc lực của cơ thể, cho nên người bị bệnh gan
nên dùng nước ấm.

Ngưịi bệnh gan khơng nên uống nước tinh khiết

Nước tinh khiết tuy có ít khống chất có hại cho cơ thể con
người, nhưng nước tinh khiết thiếu một số chất như sắt, canxi,

magiê..., là những chất cần thiết đối với cơ thể. Nước tinh khiết
khi qua quá trình gia cơng xử lý đã bị phá hoại sự cân bằng của
một số hợp chất trong nước, cho nên cuối cùng khống chế sự
hấp thụ các vật chất dinh dưỡng đối với cơ thê. Người bệnh gan
dùng loại nước này trong thời gian dài sẽ dẫn đến thiếu dinh
dưỡng, bất lợi cho trị quá trình liệu bệnh gan.

Người bệnh gan khơng nên uống nước khoáng

Cũng giống như nước tinh khiết, nước ấm đun sơi, nước
khống có bao hàm khống chất phong phú, chất lượng nước ổn
định và trong nước khống có ít chất gây ung thư, nhưng nếu
trường kỳ dùng nước khoáng sẽ dẫn đến tình trạng các ngun
lơ vi lượng trong cơ thể như muôi natri quá nhiều, sẽ bất lợi dôi
\'ới người bệnh gan mạn tính, cao huyết áp, người bệnh lim và
bệnh viêm thận mạn tính...

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

Người bệnh gan khơng nén uống một sô nước ép khác

Mọi người thường thích uống các loại nước có màu sắc,
hương vị như, nước ép quả, đường, cà phê,... các loại nước này
đã qua xử lý, lại có ga nếu uống sẽ gây bất lợi đối với cơ thê’ và
đặc biệt có hại việc cho trị liệu bệnh gan.

10. Người bệnh ga n không nên ãn đổ àn tái, sống

Theo đà phát triển của xã hội, sờ thích ăn uống của con
người cũng thay đổi. Nhiều người thích ăn đồ ăn sống như cá,
thịt, sò..., họ coi cách ăn này là mốt thời thượng. Tuy nhiên,
cách ăn này đối \'ới người mắc bệnh gan, dạ dày sẽ gây nên một

sự nguy hiếm lớn.

Đồ ăn sơng khơng tót cho ruột, dạ dày

Đồ ãn sống có chứa rất nhiều kích tố, nếu người mắc bệnh
gan ăn thường xuyên, ruột, dạ dày tạo thành những kích tố lớn
để co bóp tiêu hóa thức ăn, nếu tình trạng này xảy ra trong một
thời gian dài, năng lực của ruột dạ dày bị tổn hại nghiêm trọng,
sẽ dẫn đến rối loạn hệ thống tiêu hóa, xuất hiện chứng biếng ăn,
tiêu hóa khơng tốt, kiết lỵ... khiến cơ thể suy nhược, càng tăng
thêm khó khăn cho việc điều trị bệnh gan.

Đồ ăn sống có hại đối với bệnh gan

Đồ ăn sống có rất nhiều ký sinh trùng, là kẻ thù của gan.
- Cá nước mặn, cua, sò, hến..., rất dễ truyền lây virus bệnh
gan, nếu không qua chế biến mà cứ ăn sống, sẽ dẫn đến xơ gan,
ung thư gan.

- Tliịt chó, thịt lợn và thịt gia súc tươi sống có rất nhiều
mầm bệnh, nếu khơng chế biến chín thl phần lớn ấu trùng sẽ
xâm nhập vào máu, vào cơ bắp, vào gan...

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

11. Người bệnh gan không nên õn nhiều đồ rán
Đồ ăn rán thường được nhiều người ưa thích, tuy nhiên nó
lại có rất nhiều tác hại, nhất là đối với người bệnh gan.

Thực phẩm rán giá trị dinh dưỡng bị hạ tháp

'ITiực phẩm khi cho vào rán, qua điều kiện nhiệt độ cao,

khiến cho giá trị dinh dưõrng bị hạ thấp, vitamin bị huỷ hoại
nghiêm trọng. Bên cạnh đó, dầu mỡ ở nhiệt độ cao .sẽ biến đổi
rất khó hấp thụ, cho nên dinh dưỡng của các món ăn rán thường
không được cơ thể hấp thụ.

Thường xuyên ăn các món rán sẽ khiến bệnh gan thêm nặng

Thường xuyên ăn đồ rán sẽ khiến mỡ ở gan tăng lên, món
rán thường nhiều mỡ, giàu nhiệt lượng, người bệnh mỡ gan sau
khi dùng đồ ăn rán, khiến mỡ tích tụ ở gan ngày càng nhiều,
nồng độ mỡ trong máu tăng cao. Người bệnh xơ gan ăn nhiều
mỡ cũng gặp nguy hiểm rất lớn. Người bị viêm gan cũng vì ăn
nhiều mỡ mà tăng thêm khả năng điều tiết cho gan.

Ăn đồ rán nhiều có th ể dẩn đến ung thư

Thực phẩm qua công đoạn rán sẽ mất nước và sản sinh ra
\’ật chất gày ung thư. Cho nên bất kể là người khoẻ mạnh hay
người bệnh gan cũng không nên ăn nhiều đồ rán. Nếu ăn đồ rán,
thì nên ăn nhiều hoa quả và rau xanh cùng với đồ rán để giảm
đến mức tối thiểu sự nguy hại của đồ rán đối với gan.

12. C ầ n chú ý khi cấ t giữ thực phẩm trong tủ lạnh
Tủ lạnh là đồ dùng phổ biến trong các gia đình, có tác dụng
tốt trong việc bảo vệ thực phẩm được tươi ngon, dự phòng sự
biến chất. Tuy nhiên, tủ lạnh cũng có những hạn chế nhất định,
nó khơng thể tiêu diệt được một số vật chất có hại có trong thực
phẩm cho nên khi sử dụng tủ lạnh đê cất giữ thực phẩm cho
người bệnh gan cần phải hết sức thận trọng.

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

Tủ lạnh cũng có khi là sát thủ giấu mặt

Có những loại nấm, trực khuẩn và độc tố khi ở trong hoàn
cảnh nhiệt độ của tủ lạnh bị tiêu diệt, nhưng ngược lại cũng có
một số lại sinh sơi nhanh như cá trong nước vậy. Ví dụ, vi
khuẩn gây kiết lỵ, nếu người bệnh gan thường dùng nguồn thực
phẩm có chứa vi khuẩn loại này thì sẽ gây viêm ruột. Khiến cơ
thể suy nhược, các vitamin gan càng phát huy tác dụng rất lớn,
gây bất lợi cho quá trình điều trị bệnh gan.

Sử dụng tủ lạnh cẩn chú ý sự cơ

- Giữ gìn vệ sinh tủ lạnh sạch sẽ: Tủ lạnh phải thường
xuyên được tiêu độc, tẩy sạch.

- Thời gian bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh không được
quá lâu.

- Thức ăn sống và thức ăn chín phải để ở những nơi thích
hợp, tách rời nhau.

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

cncH PHÒNG vn ĐI€U

tr

Ị

CHO NGƯỜI MRC BỊNH GRN

I. NHỮNG LƯU Ý TRONG CÁCH PHÒNG VÀ ĐIỀU TRỊ

1. Thoát khỏi nhũng sai lầm và ngộ nhộn về bệnh tột

Có bệnh cần kịp thời chữa trị để tránh làm cho bệnh tình

nặng thèm, gây nguy hại tới cơ thể con người. Nhưng không nên
quá hoảng .sợ khi mắc bệnh gan nhiễm mỡ, chữa bệnh một cách
mù quáng, hễ gặp thuốc là uống, cứ thấy bệnh viện là vào, nếu
như vậy sẽ gây bất lợi cho việc chữa bệnh. Người bệnh cần chú
ý mấy điểm sau:

Không nén chữa trị một cách mù quáng

Chùng loại gan nhiễm mỡ cũng rất đa dạng, một số bệnh do
rượu gây ra, một số do béo phì, một số khác do dùng thuốc dẫn
đến, người bệnh nên “điều trị đúng bệnh”, căn cứ vào loại hình
nhiễm bệnh của bản thân mà chọn lựa phương pháp điều trị
khác nhau. Ví dụ, gan nhiễm mỡ do uống rượu thì phải cai rượu,
nhiễm mỡ do béo phì thì phải điều chinh chế độ ăn uống, tạo
thói quen ãn uống hợp lý, hạn chế những thực phẩm rrhiều
đường và dầu mỡ, nhimg cũng không nên quá kiêng khem, gan
nhiễm mỡ do dùng thuốc thì phải dừng thuốc ngay.

Không nên làm dụng các loại thuốc giảm béo

Trước hết, lượng mỡ trong máu tăng cao không hồn tồn
có biểu hiện giống bệnh gan nhiễm mỡ. Vì thế, nếu người bệnh
khơng có hiện tượng tăng cao lượng mỡ trong máu, thì tốt nhất

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

không nên uống thuốc giảm béo, hcfn nữa dù người mắc bệnh
gan nhiễm mỡ mà lượng mỡ trong máu tăng cũng khổng cần
phải uống thuốc giảm béo. Vì, dùng thuốc giảm béo thì mỡ từ
máu sẽ đi vào gan, làm cho lượng mỡ trong gan tãng lên, sẽ tăng
sức nặ Ig cho gan, ngoài ra, rất nhiều loại thuốc giảm béo có
một lượng độc tính nhất định, sẽ gây tổn thưomg gan.

2. Người m ắ c bệnh viêm gan B cầ n chú ý gì?

Viêm gan B là bệnh có tính truyền nhiẻm cao, người bệnh
thường có một số triệu chúng như; Toàn thân mệt mỏi, ăn uống
kém, cơ thể gầy yếu, đau vùng gan làm cho người bệnh rất đau
đớn, mà bệnh rất dễ chuyển thành bệnh nghiêm trọng như viêm
gan mạn tính, ung thư gan, xơ gan... Vì thế, người bệnh càng phải
cẩn thận hơn trong cuộc sống hàng ngày và phối hợp chữa trị.

Ilinh thành phương pháp án uống khoa học

Người mắc bệnh viêm gan B thường ăn uống không đều, cơ
thể gầy yếu, do đó nên chọn những thực phẩm tươi ngon, dễ tiêu
hoá, hàm lượng dinh dưỡng cao đê bão đảm đầy đủ chất dinh
dưỡng, không nên dùng những thực phẩm nhiều đường và dầu
mỡ. Người bệnh phải cai rượu, chức năng gan của người bệnh
đã bị tổn thương rất nặng, gan không thể bài tiết những chất độc
hại do rượu gây nên, như vậy sẽ càng nguy hiểm đối với gan.
Thời kỳ viêm gan cấp, người bệnh nên dùng những thực phẩm
dễ tiêu hoá, đến khi bệnh tình thuyên giảm thì sử dụng những
thực phẩm giàu dinh dưỡng, dề tiêu hoá.

Uạn chê sinh hoạt tinh dục

Sinh hoạt tình dục cần tiêu hao tinh lực và thể lực, mà thể
chất của người bệnh khá yếu, nếu sinh hoạt tình dục thì cơ thể
sẽ rất mệt mỏi, trong quá trinh sinh hoạt tình dục sự trao đổi
chất trong gan tăng nhanh, tăng thêm sức nặng cho gan, bất lợi

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

cho việc hồi phục sức khoẻ của gan. Hơn nữa, viêm gan B có
tính truyền nhiễm, để bảo vệ sức khoẻ cho bạn tình, cũng nên
hạn chế sinh hoạt tình dục. Bởi vậy, người bệnh cố gắng không
sinh hoạt tình dục, nếu sinh hoạt phải dùng vòng tránh thai, nữ
giới cần tránh mang thai trong thời gian mắc bệnh.

Cất đứt con đường láy nhiễm

Có rất nhiều con đường lây bệnh viêm gan B, như lây qua
đường máu, nước mắt, mồ hôi... Để tránh lây bệnh cho người
khác, nên áp dụng các phương pháp cất đứt con đường lây
nhiễm của bệnh, thưòrng xuyên khử độc, tiêu trùng cho quần áo
người bệnh, đồ dùng hàng ngày của người bệnh nên để riêng.

Duy tri trạng thái tám lý tốt

Do bệnh tật gây khó khăn, người bệnh khó tránh khỏi tâm
lý bi quan, lo lắng, căng thẳng... Những tâm lý như vậy là bình
thường, nhưng khơng nên để chúng phát triển tự do, mà nên tụ
điều tiết tàm lý như thổ lộ với người khác, phải lạc quan, tích
cực chữa trị. Vì tâm lý tiêu cực sẽ làm giảm khả năng miễn dịch
của cơ thể, giúp ích cho việc chữa trị.

3. Nưóc mắt cũng c ó thể truyền bệnh viêm gan B
Các chuyên gia đã tìmg tiến hành thực nghiệm như sau:
Cấy huyết tương có virus viêm gan B vào giác mạc của một con
hắc tinh tinh, không lâu sau con hắc tinh tinh cũng bị nhiễm
bệnh viêm gan B. Do đó có thể thấy, mắt là vùng mẫn cảm có
thể truyền bệnh viêm gan B. Không chi giác mạc mà nước mắt
cũng có thể truyền bệnh viêm gan B, vì thế cũng cần đề phòng

nirớc mắt của ngirời mắc bệnh viêm gan B.

Nguyên lý truyền hênh viêm gan B của nước mất

Đioxy ribonucleic là một chi tiêu xác định tính truyền
nhiễm của bệnh viêm gan B khá hữu hiệu, nếu đo thấy trong

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

dịch thể của một người nào đó có đioxy ribonucleic là dương
tính, chứng tỏ trong dịch thế tồn tại tính truyền nhiễm. Theo
điều tra cho thấy, nước mắt của khoảng 2/3 số người trong máu
có kháng ngun dương tính với huyết thanh viêm gan B là
nguy hiểm, vì phát hiện trong nước mắt của những người này có
nồng độ đioxy ribonucleic rất cao, các nồng độ khác và huyết
thanh cũng tương tự. Do đó có thể thấy nước mắt có khả năng
truyền bệnh viêm gan B.

Tránh truyền nhiễm viéni gan B qua nước mắt?

Trước hết người bệnh không nên khóc, rất nhiều người
bệnh, đặc biệt là phái nữ thường giải tỏa tâm lý bằng cách khóc,
nhimg một giọt nước mắt cũng có thể là con đường truyền bệnh
viêm gan, lây bệnh cho người thân hoặc bạn bè khi an ủi mình.
Bởi vậy, người bệnh nên cố gắng khơng khóc, nếu cần giải tỏa,
thì có thể chọn cách khác. Người bệnh nên chú ý vệ sinh cho
mắt trong lúc khám bệnh, không nên đến những bệnh viện
không đảm bảo, tránh việc lây nhiễm qua những dụng cụ khử
trùng không đảm bảo trong bệnh viện. Bệnh viện phải có trách
nhiệm đối với bệnh nhân, phải khử trùng kịp thời và đúng đắn
các dụng cụ y tế.

4. Ngưòi m ang virus viêm gan B cầ n chú ý gì?

Người mang virus viêm gan B thường ở vào thế lúng túng,
khó xử, bởi vì bệnh khơng thể chữa dứt điểm mà lại tồn tại một
sự đe dọa nguy hiểm, đồng thời còn bị sự xa lánh cùa mọi
người. Vậy họ nên giải quyết vấn đề này như thế nào? Dưới đây
là một số chú ý dành cho người mang virus viêm gan B:

Không cần chữa trị

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

mang theo virus viêm gan B, cơ chế miễn dịch trong cơ thế sẽ ở
vào trạng thái nén chịu, lúc này dù có uống thuốc thì hiệu quả
cũng khơng đáng kể, nếu cơ thể xuất hiện những bất thường, ví
dụ gan bị tốn thương, nếu tiến hành chữa trị tất sẽ phá vỡ trạng
thái nén chịu cùa cơ chế miễn dịch ban đầu, như vậy thuốc sẽ
phát huy cơng hiệu. Vì thế, người mang virus viêm gan B không
cần phải tới bệnh viện.

Không th ể lơ lá cảnh giác

Tuy trong trạng thái bình thường, cơ thê’ mang virus viêm
gan B không thê xuất hiện sự khác thưòrng, nhimg khơng có
nghĩa là người bệnh không cần quan tám đến nó. Trong cuộc
sống sinh hoạt của họ về sau có thể xuâì hiện một số tình trạng:
Đến cuối đời virus viêm gan B \'ẫn trong trạng thái ủ bệnh, vĩnh
viền không phát bệnh; một là phát sinh viêm nhimg tỉ lệ này
chiếm khoảng 5%, còn một dạng biểu hiện là ủ xơ gan, dạng
này tương đối ít; cuối cùng là phát bệnh ung thư gan, tỉ lệ này
rất hiếm. Dù ti lệ chuyển hố của bệnh rất ít, nhưng cũng có thể
tồn tại khả năng này. Bời vậy, người mang virus viêm gan B

không thể xem thường, nên đến bệnh viện kiểm tra dịnh kỳ.

Duy trì trạng thái tám lý cán bằng

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

5. Chú ý khi chăm sóc ngưịi bệnh ung thư gan

Gan của người bệnh đã bị hỏng khá nghiêm trọng, nó
không những gây tổn hại tới sức khoẻ cơ thể mà còn trực tiếp
nguy hiểm tới mạng sống cùa người bệnh, lúc này người bệnh
cần đê người nhà quan tâm và chăm sóc. Đồng thời, người chãm
sóc bệnh nhân nên động viên tâm lý và chãm sóc đầy đủ cho
bệnh nhân, giúp họ bước ra khỏi những bế tắc tuyệt vọng để
việc chữa trị được hiệu quả.

Nhận thức đúng đắn về bệnh ung thư gan

Mọi người cứ nghe thấy từ “ung thư” là biến sắc, cho rằng
mắc phải căn bệnh ung thư gan là đã bị phán bản án tử hình.
Cách nghĩ như vậy là không đúng, nếu cắt bỏ phần gan bị ung
thư, thì người bệnh vẫn có thê sống thêm nhiều nãm, là người
thân khi chăm sóc người bệnh, trước tiên nên có hiểu biết đúng
đắn về căn bệnh, có lịng tin tuyệt đối vào việc chữa trị, tích cực
chữa trị, chọn bệnh viện phù hợp, không thể để người bệnh ngồi
đợi cái chết, càng không thê để tàm lý bi quan ảnh hưởng sang
người bệnh.

Sấp xếp cho người bệnh ăn uống hợp lý

Khẩu vị của người bệnh ung thư gan khá đặc biệt, thích ăn
thực phẩm có hàm lượng dinh dưỡng thấp như dưa chuột muối,

trên thực tế cơ thể của người bệnh cần bổ sung một lượng lớn
dinh dưỡng. Lúc này, người chăm sóc phải chú ý điều chỉnh chế
độ ăn uống của người bệnh sao cho hợp lý nhất, người bệnh ăn
các thực phẩm với chủng loại, hương thơm, màu sắc, mùi vị đa
dạng, để lãng sự thèm ăn của người bệnh.

Tạo cho người bệnh một tàm lý ôn định

Người mắc bệnh ung thư gan thường có những biểu hiện
tâm lý tuyệt vọng, bi quan, nhạy cảm, thay đổi thất thường,

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

nóng nảy... Người bệnh có những tâm lý này là bình thường,
nhưng chúng sẽ ảnh hưởng rất lớn tới việc chữa bệnh. Do đó,
người chãm sóc một mặt phải hiểu người bệnh, cần nhẫn nại khi
họ nổi cáu, khuyên nhủ họ, mật khác cần tích cực khích lệ họ,
giúp họ có lịng tin, thịng qua nói chuyện giúp thay đổi tâm tư
không tốt cùa người bệnh. Duy trì dược tâm lý tốt cho người
bệnh là bạn đã châm lên ngọn lửa hy vọng cho họ.

6. Chữa trị bệnh táo bón d ể bảo vệ gan

Táo bón là bệnh về đường tiêu hố thường thấy, sự nguy hiểm
của nó cũng khá lớn, ví dụ, do bị táo bón nên khi đi đại tiện chúng
ta phải dùng sức để đẩy chất thải ra ngoài, như vậy, rất bất lợi đối
với nhữns người bị mắc bệiứi cao huyết áp, xơ cứns độns mạch
vành, rối loạn nliịp tim ... I lơn nữa, bệnh táo bón gây ra các chúng
bệnh như khơng có cảm giác thèm ãn, buồn nôn, tâm tư buồn
phiền, tinh thần mệt mỏi... Như vậy, cũng gây ảnh hưởng khơng tốt
đói \’ới gan. Vì thế, người mắc bệnh gan khi bị táo bón phải kịp
thời chữa trị, để giảm sự nguy hại cho gan.

Sự nguy hiểm của bệnh táo bón đối với gan

Do bị táo bón, lượng lớn phân được tích tụ trong đại tràng,
khơng thể đẩy ra ngồi một cách bình thường, lâu dần, phân sẽ bị
\’i khuẩn trong đại tràng phân giải, sinh ra những chất có hại như
amốniac. Do gan có chức năng giải độc, nên những chất này về
sau sẽ đi vào gan để phân giải, như \’ậy sức nặng của gan sẽ tăng
lên. Mà vốn đĩ chức năng gan của người bệnh dã bị suy yếu, nên
không thể thực hiện tốt quá trình phàn giải từ đó sẽ phát sinh
những chất gây hại cho gan, làm cho bệnh càng nặng ĩliêm.

Chữa trị táo bón như thê nào?

- Hình thành thói quen đại tiện hàng naày: Cơ thể chúng ta
được nạp thức ăn hàng ngày và thực hiện quá trình trao đổi chất,

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

do đó hàng ngày những chất bài tiết cũng được sinh ra. Khi
chúng ta buồn đi vệ sinh thì nên đi ngay chứ không nên nhịn,
nêu không để lâu cũng sẽ sinh ra táo bón. Hàng ngày nên đi đại
(tiếu) tiện sau bữa ăn sáng là tốt nhất.

- Hình thành phương pháp ăn uống khoa học; Người bệnh gan
có thê ăn một số thực phám giàu chất xơ như: Rau xanh, chuối
tiêu..., những thực phẩm này tương đối giàu chất dinh dưỡng, có
thể cung cấp dầy đủ dirỡng chất cho gan. Ngoài ra, do hàm lượng
xenlulô thực vật khá cao, có thể kích thích dạ dày, thúc đẩy nhu
cầu hoạt động của dạ dày, thúc đẩy hoạt động của hệ bài tiết.
Uống nhiều nước, đàm bảo mỗi ngày phải uống trên 1 lít nước.
Nhimg có một số người mắc bệnh gan khơng được uống q nhiều

nứớc. thì cần phải chú ý kiểm sốt lượng nước uống, khơng nên ăn
những thực phẩm có tính kích thích mạnh như, cít, hạt tiêu, cà phê,
trà đặc..., tập có thói quen ăn uống có điều độ.

7. C ầ n chú ý khi chữa trị bệnh gan bằng Đông y

Câu nói “thuốc có 3 phần độc”, ý muốn nói rằng, thuốc nào
cũng dcu có lác dụng hai mặt, một mặt có thể tiêu diệt vi khuẩn,
trị bệnh, mật khác còn sinh ra các tác dụng phụ đối với cơ thể,
nếu sử dụng trong thời gian dài, cũng có thể gây ảnh hưởng
không tốt cho người bệnh. Dưới đây là một vài chú ý trong việc
chữa trị bệnh gan bằng Đông y:

Uống thuốc Đông y không gáy tổn hại cho gan

Mục đích của việc chữa trị bệnh gan là nhằm thúc đẩy tế bào
gan hồi phục và lái sinh, giúp cho chức năng gan được hồi phục
binh thường. Bởi vậy, khi uống thuốc Đông y, nên dựa theo
nguyên tắc bảo vệ gan, không gây tổn hại-tới gan. Người mắc
bệnh viêm gan mạn tính khi dùng thuốc Đơng y cần đặt ra chu kỳ

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

đi khám bác sỹ, kiểm tra xem chức năng'của gan có hoạt động
bình thường khơng. Những vị thuốc như: Thảo ô, cây thiên lý, sâu
mọt, đia, thương nhĩ.... đều thuộc loại gây tổn hại cho gan, nên
người bệiứi phải cẩn thận khi dùng những loại thuốc này.

Không uống những thuốc gáy tổn hại dạ dày

Dạ dày có liên quan đến gan, nếu dạ dày bị tổn hại thì gan
cũng bị ảnh hưởng. Nếu sau khi uống thuốc người bệnh bị các

triệu trứng như nôn, đau đớn, miệng nóng, nước tiểu vàng, buồn
bực, thì phải ngừng uống thuốc.

Biết các tác dụng phụ của thuốc Đông y

Một số thuốc Đơng y có tác dụng phụ khá mạnh, sau khi
uống cơ thể người bệnh sẽ có những phản ứng khác thường.
Người bệnh gan thể chất kém, nếu uống những loại thuốc có tác
dụng phụ mạnh, tất sẽ gây tổn hại cho cơ thể, xuất hiện phản
ứng mẫn cảm, nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong. Ví dụ, theo
nghiên cứu cho thấy, những loại thuốc Đông y có thể gây mẫn
cảm, dẫn đến sốc cho người bệnh như: Ngư tinh thảo, mật quạ,
cát căn, ngư hoàng, đan sâm.

Biết được những loại thuốc nào có dộc tính

Những loại thuốc có độc tính khá mạnh như: Mã tiền, hạnh
nhân đắng, chu sa..., người mắc bệnh gan sau khi uống sẽ tăng
thêm sức nặng cho gan, không tốt cho sự hồi phục của gan.

8. Nhũng loại thuốc c ó thể làm tổn thưong gan?

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

thể nói là “tham bát bỏ mâm”, một việc làm không sáng suốt. Rốt
cuộc những loại thuốc nào có thể gây hại cho gan?

Thuốc kháng sinh tetracyline

Tetracyline là một loại dược phẩm thường thấy, nó gây hại
khá lớn đối với gan. Nếu người thường xuyên uống hoặc tiêm
tetracyline vào tĩnh mạch chủ, thì rất dề dẫn đến gan nhiễm mỡ

biến tính. Nếu uống một lượng lớn thuốc có chứa tetracyline,
khơng những gây tổn hại cho gan mà nghiêm trọng hctn cịn dẫn
đến tử vong.

Chất gáy kích thích glucocorticoide

Những loại thuốc glucocorticoide như: Dexame thasone,
betamethasonum..., khi xãm nhập vào cơ thể sẽ gia tãng tốc độ
phàn giải chất béo, làm cho chất béo không được chuyển từ gan
ra, cuối cùng dẫn đến gan bị xơ cứng. Vì thế, nên cẩn thận khi
sử dụng thuốc có chứa glucocorticoide.

Thuốc gáy tổn hại tới chức năng gan

Một số thuốc sau khi vào gan sẽ sinh ra một số thay đổi hố
học, sẽ phóng ra một số chất gây tổn hại cho gan, nếu chất độc
hại chiếm một lượng nhỏ, thì gan có thể tự phân giải, nhưng tích
luỹ lâu ngày thì gan khơng thể phân giải dược, do đó sẽ gây tổn
thương gan. Ví dụ, nếu dùng aspirin, ký sinh trong thời gian dài,
thì tỉ lệ mắc bệnh gan cấp tính sẽ tăng lên rất nhiều.

Một số thuốc dể gáy ra bệnh hồng đản có tính tắc nghẽn

Một số loại thuốc như astrongens, nếu sử dụng trong thời
gian dài với sô' lượng nhiều thì rất dề mắc bệnh hồng đản có
tính tắc nghẽn. Nếu dùng chloưomazin, erythromycini,
methiodide, cabimazolum cho dù là thời gian bao lâu hay liều
lượng như thế nào chi trong thời gian ngắn sẽ dẫn đến bệnh
hoàng đản có tính tắc nghẽn.

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

Người bệnh tuy đã chọn phương thức vận động nhẹ nhàng,
nhưng nếu thời gian vận động trong một lần quá nhiều hoặc
động tác qụá mạnh, cường độ cao, bản thân nó khơng phải là
hình thức vận động mạnh cũng trờ thành một hoạt động vận
động mạnh. Vì thế, khi tiến hành vận động, người bệnh nên chú
ý nắm rõ cường độ vận động.

Thời gian vận động phải phù hợp với cường độ vận động

Thõng thường, sau khi vận động liên tục trong 20 phút, chất
béo trong cơ thể bắt đầu bị đốt cháy, nãng lượng mới bắt đầu bị
tiêu hao, nếu thời gian vận động q ngắn, chí có thể ngăn chặn
chất béo trong cơ thể, mà không thể đạt được mục đích giảm
lượng mỡ, giảm thể trọng, điều này khơng có nhiều cơng hiệu
đối với mục đích vận động nâng cao thể chất. Nếu thời gian vận
động quá dài, khi chất béo được đốt cháy hết, cơ thể mệt mỏi,
sự trao đổi trong gan cũng sẽ diễn ra mạnh mẽ, như vậy gánh
nặng của gan cũng tăng lên. Đương nhiên, những vận động nhẹ
nhàng thích hợp với người bệnh thì có rất nhiều cách khách
nhau, mỗi dạng vận động sẽ tiêu hao một nguồn năng lượng
khác nhau, vì thế mỗi dạng vận động khác nhau nên có cách áp
dụng khác nhau, không được câu nệ vào một thời gian cô' định.
Thông thường những dạng.vận động như đi dạo, thể dục theo
dài, đánh gòn là tiêu hao ít năng lượng thời gian vận động có thê
íéo dài, cịn như leo núi, chạy dài, bơi, nhảy dây là những dạng
/ận động tốn nhiều năng lượng, thì nên vận động trong thời gian
Igắn. Tóm lại, thời gian vận động phải hợp lý, tránh không được
lể cho cơ thể quá mệt nhọc, nếu cảm thấy có ra mồ hơi, sau khi
^ận động nên ăn nhiều một chút, còn nếu tâm tư thoải mái có
Ighĩa là thời gian vận động phù hợp.

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

Như trên chúng ta đã nói, dù vận động không mạnh, nếu
vận động hết tần suất và động tác vận động nhanh cũng sẽ trở
thành vận động mạnh. Do vậy, người bệnh nên hạn chế ở mức
thích hợp nhất các động tác của bản thân. Ví dụ, khi đánh cầu
lông, không được dùng lực quá mạnh, cũng không được đánh
quá nhanh; khi leo cầu thang, nên chú ý nhịp bước, nếu thấy
mệt thì nghi ngơi; nhảy dây cũng vậy, một phút tốc độ nhảy cùa
chân khơng nên vượt q 60 lần.

10. Thịi gian vận động thích họp

Khơng những phải chú ý tới phirơng thức vận động, cường
độ vận động, mà thời gian vận động cũng cần phải chọn lựa kỹ
càng, chính xác. Bởi vì, khi có đầy đủ thiên thời, địa lợi nhàn
hồ thì vận động mới càng phát huy tác dụng.

Thời tiết phù hợp

Thời gian vận động mà chúng ta nói đến hầu hết là vận
động ngoài trời, lúc này cần chọn thời tiết phù hcfp. Tuy phương
châm của chúng ta là không mệt mỏi, không ngừng nghỉ dù mưa
gió, nhưng đối với người bệnh gan cần phải tiến hành vận động
lựa theo “thời tiết”. Người bệnh tốt nhất nên ra ngoài vận động
vào những ngày đẹp trời, hết sức tránh những ngày thời tiết
không tốt. Cơ thể người bệnh vốn suy nhược, sức đề kháng kém,
mà lại vận động trong khoảng thời gian mà thời tiết quá xấu như
vậy không những không thể rèn luyện thân thể, ngược lại còn
huỷ hoại cơ thể người bệnh, nếu khơng cẩn thận bị cảm lạnh, thì
bệnh càng gia tăng, bất lợi cho việc chữa trị. Hơn nữa, người

bệnh vận động dưới trời mưa gió tâm tư cũng sẽ không tốt, chứ
đừng mong đạt tới tâm tư vui vẻ, thậm chí cịn có thể trở nên u
uất, bi quan.

Động tác vận động ph ả i thích hợp

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

Tốt nhất người bệnh nên vận động sau bữa ăn khoảng 1 - 2
tiếng. Nếu tiến hành truớc khi ăn, lúc đó các hoạt động vận động
cần tiêu hao khá nhiều nàng lượng, trong lúc đói, cơ thể sẽ khơng
đù năng hrợng, rất dễ mệt nhọc, bên cạnh đó cịn có thể xảy ra
phản ứng phụ nhir giảm lượng đirợng trong máu. Nếu vận động
ngay sau bữa ăn, thức ăn trong dạ dày \'ẫn chưa tiêu hoá ngay, một
lượng lớn máu trong cơ thê sẽ dồn \'ào dạ dày, để thúc đẩy tiêu hoá
thức ăn, lượng máu trong cơ thể để đảm bảo cho các hoạt động
khác sẽ giảm nghiêm trọng. Đồng thời, nếu vận động lúc này thì
các cơ thịt, tuỷ xương, đều cần tiêu hao năng lượng, như vậy kliông
nhữna sẽ không cung cấp đù năng lượng cho \'iệc tiêu hoá thức ãn,
mà hiệu quả vận động cũng bị giảm nhiều, nếu vận động sau bữa
ăn khoảng 1 - 2 giờ, thức ăn trong dạ dày được tiêu hao và hấp thụ,
cơ thể cũng được bổ sung đầy đủ năng lượng, tiến hành vận động
lúc này là điều cần thiết và tốt nhất.

11. C ầ n phải điếu tiết hợp lý quá trình vận động

Vận động là một quá trình được tiến hành tuần tự, dần dần,
khơng có một ngirời béo nào nếu tiến hành vận động với cường
độ liên tục trong mấy ngày thì ngay lập tức trở thành người thon
thả. Người mắc bệnh gan tiến hành vận động thê dục cũng như
\ậy, khơng nên q chú trọng kết quả, nếu nóng vội, thì “dục tốc
bất đạt”, như thế thì vận động cũng khơng đạt được hiệu quả gì.

Vận động cần duy tri không mệt mỏi

Nếu ngirời bệnh vận động kliông đều dặn, tuy hơm đó cảm
thây có hiệu quả, nhung \’ì khơng kiên trì, thì hiệu q vận động
khơng bén, hình thức vận động như \'ậy căn bán không đạt dược
hiệu quả nâng cao thê chất, tăng cường sức đề kháng. Một số người

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

bệnh cho rằng, hiệu quả của một ngày luyện tập vận động trong 5
tiếng và hiệu quả của 5 ngày vận động trong một tiếng là như nhau,
cách nghĩ như vậy là sai lầm. Hiệu quả vận động rèn luyện 5 giờ
một ngày không bao giờ bằng hiệu quả \'ận động 1 giờ trong 5
ngày. Vận động không phải là một con đường tắt, nó chi cần chúng
ta kiên trì, dài lâu. Vì vậy, người bệnh khi tiến hành \'ận động
ngoài trường hợp đặc biệt ra như thời tiết xấu, đều nên duy trì
luyện tập mỗi ngày, ít nhất một tuần \'ận động 3 ngày.

Khi vận động phải chú ý làm động tác khởi động

Một số người mắc bệnh gan, vì vận động không quen
không nên không làm động tác khởi động, cho ràng việc đó
khơng có ý nghĩa, như vậy là không dứng. Khởi động là một
giai đoạn làm ấm cơ thể, giúp cho cơ thể thích ứng với các động
tác vận động sau đó, nếu bỏ qua thao tác này, hoặc có sự chuẩn
bị ít, thì cơ thể dề bị mệt, cơ bắp cũng dễ bị kéo dãn, gây ra một
số vấn đề không tốt như đau mỏi, cơ bắp rã rời.

Thời gian vận động không thè quá dài

Một số người bệnh quá quan tâm đến kết quả vận động, cho

rằng chi cần luyện tập và luyện tập thì sẽ nhanh chóng tăng
cường thể chất, cách nghĩ này thật sai lầm. Khi vận động phải
lượng sức mình mà làm, cảm thấy mệt thì nên kịp thời dìmg lại.

12. C ầ n lựa chọn phương thức vận động thích hợp

Người bệnh khi chọn cách vận động không những cần chọn
thời gian vận dộng, cường độ vận động mà còn cần chọn
phương thức \'ận dộng phù hợp với tình trạng cơ thế của mình.

Phương pháp vận động nên theo chỉ dẩn cụ thể

Người bị gan nhiễm mỡ do béo phì, mỡ trong máu cao, tiểu
đường, thường thích hợp với q trình vận động trị liệu, đặc biệt

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

là người bị gan nhiễm mỡ do béo phì thì vận động ưị liệu càng
có hiệu quả. Người bệnh có thể thơng qua hình thức vận động
phù hợp, thúc đẩy đốt cháy mỡ trong cơ thể, giảm hàm lượng
mỡ trong máu, giảm nồng độ đường trong máu, giúp điều tiết
các chất bên trong, cuối cùng sẽ đạt được hiệu quả giảm lượng
mỡ tích tụ ở gan, giúp ích cho việc chữa bệnh. Eỉệnh gan nhiễm
mỡ có thể thích hợp với một số hình thức vận động có cường độ
khá cao như nhảy dây, leo cầu thang..., thời gian vận động mỗi
ngày có thê kéo dài hơn một chút. Còn những người mắc bệnh
gan nhiễm mỡ do rượu, thiếu dinh dưỡng, uống thuốc không
đúng hay bị ung thu gan, xơ gan..., thì có thể chọn cách đi dạo,
tập thể dục theo đài, hơn nữa cần cường dộ vận động nhỏ, thời
gian ngắn đế bảo dảm cho người bệnh được nghỉ ngơi nhiều.

Vận động theo độ tuổi và thê chất

Độ tuổi và thê chất khác nhau thì phương thứg>vận động
cũng khác nhau. Thông thường người tuổi cao nên chọn phương
thức vận động có cường độ thấp, ví dụ tập thái cực quyền, dạo
bộ..., Ngoài ra, thời gian mỗi lần đối với các hình thức vận động
mạnh hơn như leo núi, chạy dài, đánh cầu lông... thời gian vận
động có thể kéo dài.

Những người mắc bệnh gan do dinh dưỡng khơng đủ, có thể
làm cho thể chất suy nhược, thích hợp với những động tác vận
động cường độ thấp, \'í dụ đi dạo, đánh cầu lông..., không nên vận
động mạnh để tránh làm cho cơ thể mệt mỏi, bất lợi cho việc hồi
phục sức khoẻ. Nếu thể chất của người bệnh tương đối tốt, thì nên
chọn những hình thức vận động có cường độ cao, thời gian vận
động nên kéo dài, nhưng không nên để cơ thể mệt mỏi.

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

dễ chịu, do đó, thở gắn bó chặt chẽ với sức khoé cùa cơ thể.
Người bệnh có thể vận dụng việc thở đúng cách đê nâng cao
chức năng gan.

Thở đúng có thê nâng cao chức năng gan

T iị là một q trình nhả và nạp, nó nạp dưỡng khí trong lành
cho cơ thể và thải khí cacbonnic (CO2) ra ngồi. Khi chúng ta thở,
các mô sẽ nhấp nhô lên xuống theo sự hít thở, khi hít vào thì nó
nhơ lẽn, thở ra thì xẹp xuống. Khi ta nhả khí ra hồn tồn, thì tạo
thành áp lực dối với gan, dạ dày, ruột, thận, trong tmh huống áp lực
này, tĩnh mạch máu trong phủ tạng cơ thể sẽ tiến nhập (chảy) vào
tim, tăng cường chức năng cho tim, khiến cho khí hơ hấp vào tim
sẽ thông qua động mạch thúc đẩy máu vận chuyển đến phủ tạng.

Do đó, tãng cường chức năng của tim, gia tăng sự vận chuyển đến
gan của máu, có lợi cho đề cao chức năng gan.

Cách hô hấp bụng

Phương pháp hô hấp bụng là phương pháp hô hấp thường
gặp, các bước cụ thế của phương pháp này là: Ngồi trên sàn nhà,
tay trái đặt lên phần bụng, liên tục tiến hành 5 lần hô hấp sãu,
mồi lần khoảng chừng 10 giây, trong đó thời gian hít khí vào dài
hơn thở ra cần chú ý khi thở ra dùng tay ấn nhẹ bụng, lấy hết
sức hướng toàn bộ cơ thể lên trên. Khi cúi lưng xuống dùng lực
hai tay áp vào đất, từ từ hít vào, người hướng lên trên, ngửa ra
sau, hai tay duỗi thẳng, từ từ thở ra. Nằm ngửa, đầu gối co lại,
sau khi hít thở xong thả lỏng cư thế, đầu gối vẫn cong, từ từ thở
ra, liên tiếp tiến hành 5 lần hô hấp. Chú ý khi nâng người dậy,
phần đầu, cố và hai vai cố gắng đảm bảo trên một đường, ngồi
dậy, hai tay đặt lên ngực, tiếp tục tiến hành 5 lần hô hấp sâu.

Chú ý cách hô hấp khi vận dộng thường ngày

Người bệnh gan không thể tập phương pháp hô hấp bụng,
trong cuộc sống hàng ngày có thể tiến hành các hình thái vận

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

động khác, nhưng chúng ta phải chú ý điều chỉnh hơ hấp. Ví dụ:
Khi đi tản bộ có thể đặt trọng tâm đến đan điền (một loại khí
trong Y học), chú ý cách thở ra hít vào với nhịp bước thích ứng.

II. THỰC ĐƠN GIÚP HỖ TRỢ ĐIẾU TRỊ BỆNH GAN TẠI NHÀ

Dân gian có câu nói: “Bệnh tam phân trị, thất phân dưỡng”,

nghĩa là có bệnh thì 3 ngày điều trị còn 7 ngày dưỡng bệnh. Có
người nói bệnh gan là “phú quý bệnh” nghĩa là bệnh giàu có, ý
của câu nói là vì phần lớn người bệnh gan không thể để cho cơ
thể lâm vào tình trạng mệt mỏi, cho nên phải tăng cường bổ
sung dinh dưỡng. Đối với cách trị bệnh bằng ăn uống chính là
căn cứ vào bệnh tình cùa người bệnh, chọn ra một cách trị liệu
ăn uống thích hợp, cũng là dựa theo phương pháp khoa học, chế
biến ra các món ãn ngon. Những món ăn này khơng những có
thể cung cấp dinh dưỡng cho cơ thể, mà cịn có tác dụng trị liệu
bệnh tật khá tốt. Cho nên, phương pháp trị liệu bệnh bằng ăn
uống hiện nay đã được phổ biến áp dụng rộng rãi trong các
phòng chữa bệnh và sinh hoạt hàng ngày.

1. Món ãn chính giúp điếu trị bệnh gan

Com đậu đỏ đậu xanh

- Nguyên liệu: Đậu đỏ nhỏ 50g, đậu xanh 50g, gạo 150g.

- Cách làm:

+ Lấy đậu đỏ, đậu xanh chọn loại có chất lượng tốt, sau đó
rửa sạch, cho vào bát đổ nước ấm vào ngâm trong 3 tiếng.

+ Lấy gạo vo sạch để khô.

+ Đem đậu đỏ và đậu xanh đã ngâm cho vào nồi, thêm
lượng nước thích hợp, đầu tiên dùng lửa to dun sôi, rồi vặn lửa
nhỏ hầm trong nửa giờ. Cuối cùng cho gạo vào đun sôi thành
cơm là được.

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt giải độc, lợi thuỷ tiêu thũng.

+ Thích hợp với người xơ gan cấp tính, vàng da do viêm gan.
+ Đậu đỏ hàm lượng tinh bột phong phú, có nhiều protêin,
mỡ, ngồi ra cịn có một sơ' chất dinh dưỡng khác cần thiết cho
cơ thể, mùi vị thơm ngon, màu sắc đẹp mắt có thể kích thích
khả năng thèm ăn. Đậu xanh tính mát vị ngọt, tác dụng thanh
nhiệt giải độc, có tác dụng lợi niệu tiêu thũng, đậu xanh chứa
hàm lượng phong phú protêin và các bon hydrat. Dùng đậu đỏ
cùng đậu xanh có tác dụng lợi thuỷ tiêu thũng, rất thích hợp cho
người bệnh xơ gan thủy thũng. Do đó người mắc bệnh xơ gan
cấp tính, vàng da do viêm gan ăn rất tốt.

Bánh củ năn

- Nguyên liệu: Củ năn tươi 200g, tinh bột 20g, thịt lợn 80g,

gừng lOg, bột mì 250g, muối 2g, bột ngọt 3g, xì dầu lOml, rượu
mùi 6 ml, trứng gà 1 quả, dầu ăn 6ml.

- Cách làm:

+ Bột mỳ cho vào bát, thêm lượng nước vùa đủ, trộn đều
chuẩn bị dùng.

+ Củ năn rửa sạch, bỏ gốc và vỏ, lấy phần thịt nghiền nát.
+ Thịt lợn rửa sạch, thái thành nhân bánh chuẩn bị dùng.

+ Lấy phần củ năn đã chuẩn bị cùng thịt cho vào một nồi
sạch, thêm hành, gừng, tinh bột, xì dầu, rượu mùi, dầu ăn, đập
trứng vào trộn đều thành nhân bánh.

+ Nặn bột thành bánh rồi cho nhân vào trong.

+ Bắc nồi nước lên bếp, đợi nước sơi thì cho bánh vào, luộc
chín là được.

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

- Cóng dụng:

+ Lợi niệu thanh nhiệt, kiện vị tiêu thực.
+ Thích hợp với người viêm gan \'àng da.

+ Củ nãn còn gọi là mã đề, tính hàn, vị ngọt, mùi vị thơm,
ăn ngon miệng cịn có thể luộc hay xào. Củ năn hàm lượng nước
phong phú, thường xuyên ăn có tác dụng nhuận phế chi ho,
thanh nhiệt hố dịm. Củ năn có chứa protêin thô và mỡ thơ có
tác dụng thúc đẩy hoạt động của đại tràng (ruột), có tác dụng trị
liệu tiện khó. Thịt lợn mùi vị thơm ngon, dinh dưỡng phong
phú, có công dụng tư âm nhuận táo. Món này rất tốt cho người
bệnh gan.

Bánh vừng táo đen

- Nguyên liệu; Táo đen 300g, vìrng đen 150g, bột nếp 400g,

đường trắng 300g.
- Cách làm:

+ Lấy bột nếp cho vào bát, thêm đường và lượng nước thích
hợp, trộn đều, nắm thành hình bánh chuẩn bị sử dụng.

+ Táo đen ngâm nước ấm một giờ cho sạch, bỏ hạt giã nhỏ
thành bột, thêm đường trắng, trộn làm nhân bánh.

+ Vìmg đen rang chín.

+ Lấy bánh đã nắm thành hình bỏ ra nặn đều, rồi cho vào
nồi hấp khoảng nửa giờ là được. Sau đó vớt bánh ra lấy \'ìmg
đen rắc lên trên.

- Cơng dụng:

+ Bổ khí dưỡng huyết, bổ hư.
+ Thích hợp với người \'iêm gan.

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

đen tính ấm, vị ngọt, ăn vào có tác dụng bố tì dưỡng vị. Có thể
ăn như quả hoặc chế thành quả khô đều rất tốt, được mọi người
ưa thích. Vừng đen có chứa vitamin E là chất kháng lão hoá,
vừng đen có tính bình ngọt, ăn nhiều có tác dụng phịng chống
bệnh gan. Gạo nếp có giá trị dinh dưỡng cao, tính ấm vị ngọt, bổ
trung ích khí, món này tốt cho người bệnh viêm gan.

Bánh bột ngô

- Nguyên liệu: Bột ngô 400g, sôđa 6g (bica).

- Cách làm:

+ Lấy lOOg bột ngô cho vào bát tô đựng nước sôi, trộn đều
đê nguội rồi cho tiếp vào số bột ngơ cịn lại cùng với sơđa.

+ Dùng nước lạnh trộn đều, đợi khi bột đông lại thì nặn
thành bánh to bản và mỏng.

+ Cho bánh vào nồi, đậy vung hấp trong nửa giờ đến khi
chín là được.

- Cơng dụng:

+ Tiêu thực khai vị, nhuận tràng thơng tiện.
+ Thích hợp với người viêm gan cao huyết áp.

+ Bột ngơ tính mát vị ngọt. Thành phần dinh dưỡng của ngô
khá phong phú có protêin và các acid béo. Ngơ có chứa glucơ có
tác dụng trị liệu bệnh gan, cao huyết áp.

Cơm khoai lang

- Nguyên liệu: Khoai lang lOOg, gạo nếp lOOg.

- Cách làm:

+ Khoai lang rửa sạch bỏ vỏ, thái miếng vuông Icm.

+ Gạo nếp vo sạch để khô, cho vào nồi, cho khoai lang vào
nồi, thêm lượng nước thích hợp.

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

+ Đun lửa to cho sủi rồi chuyên lửa nhỏ đến khi chín thành

cơm là được.

- Cơng dụng:

+ Bổ khí ích huyết, thanh nhiệt lợi gan.
+ Thích hợp với người bệnh ,\ơ gan.

+ Khoai lang tính bình ngọt, \'ị thơm ngon. Khoai lang có
thể chế biến thành nhiều món như luộc, nấu chè, làm bánh.
Khoai lang thành phần dinh dưỡng phong phú, có tác dụng làm
giảm cholesterol và có tác dụng tốt cho người bệnh gan. Gạo
nếp cung cấp nhiệt năng, thúc đấy khả năng thèm ăn. Món này
tốt cho người bệnh viêm gan.

- Chú ý: Khoai lang không ăn cùng thị, chuối tiêu, tránh
dẫn tới bệnh về ruột, dạ dày.

Cơm ý dĩ đậu đỏ

- Nguyên liệu: ý dĩ nhân 50g, đậu cô ve 50g, gạo lOOg.

- Cách làm:

+ Ý dĩ nhân và gạo rửa sạch đê khô.

+ Đậu cô ve rửa sạch cho vào xoong nước đun sôi.

+ Ý dĩ và gạo cho vào nồi đun sôi, cho đậu cô ve vào
chuyển lửa nhỏ đun đến khi gạo chín.

- Cơng dụng:

+ Thanh nhiệt, lợi thuỷ tiêu viêm.

+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính.

+ Ý dĩ nhân tính hàn, kiện tỳ hố ơn, thanh nhiệt lợi thuỷ.
Đậu cô \'e giàu protêin, carotin, vitamin

c,

vitamin

B,

sắt, canxi,
phốtpho, có tác dụng kiện tỳ dưỡng vị, lợi tiểu vv... Dùng hai
thứ kết hợp có tác dụng thanh nhiệt, lợi thuỷ, tiêu viêm, đồng
thời có tác dụng bảo vệ gan.

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

Cơm rang gan lợn cáu kỷ tử

- Nguyên liệu: Gan lợn 80g, câu kỷ tử lOg, gạo lOOg, hành
5g, gìnig, xì dầu, rượu mùi, dầu ăn.

- Cách làm:

+ Gan lợn rửa sạch thái miếng vng.
+ Gạo vo sạch, dùng nước nóng ngâm.

+ Bắc chảo lên bếp, cho dầu thực vật đun đến nóng cho hành,
gừng \'ào phi thơm, rồi cho gan vào, thêm rượu mùi, sau khi gan
chín cho cơm và cáu kỷ tử vào rang tiếp, thêm gia vị là được.

- Công dụng:

+ Bổ gan dưỡng máu, thanh nhiệt ích khí.

+ Thích hợp với người khí huyết hư, viêm gan mạn tính,
thiếu máu, mắt đỏ vv...

+ Gan lợn tính ẩm, bổ gan, sáng mắt, bổ huyết, dưỡng máu.
Thực nghiệm chứng minh, gan lợn có tác dụng kích thích sự
sinh trưởng của tế bào, câu kỷ tử có tác dụng tư âm dưỡng
huyết, bổ ích gan thận, dồng thời có tác dụng phịng chống mỡ
tích tụ ờ tế bào gan. Gạo có tác dụng tăng cường sức khoẻ.

f)ậii kháu màn thầu

- Nguyên liệu: Đậu khấu trắng lOg, bột đã lên men lOOOg,

đường trắng 50g, sôđa lOg.
- Cách làm:

+ Đậu khấu rửa sạch, nghiền nhỏ.

+ Đậu khấu, đường trắng, sôđa cho vào bột đã lên men, ữộn đều.
+ Nặn bột thành bánh với lượng đều nhau thành màn thầu.
+ Cho màn thầu vào nồi hấp.

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

- Công dụng:

+ Kiện tỳ dưỡng vị, âm trung ích khí, khứ thấp trừ hàn.
+ Thích hợp với người viêm gan cấp tính.

+ Đận khấu tính ấm, qua phế (phổi), tỳ, vị, có tác dụng ơn
trung ích khí, khứ hàn, trị ho vv..., đối với ngựời hàn thấp khí
trệ, tỳ vị bất hồ có tác dụng tốt. Bột mỳ từ tiểu mạch chế thành,

có chứa protêiri, sắt, phốtpho, nalri, vv... Tiểu mạch tính hàn, có
lác dụng bổ thận thanh nhiệt, kiện tỳ hậu tràng (tốt cho ruột).

Bánh gan gà hoa hồng

- Nguyên liệu: Gan gà lOg, hoa hồng lOg, bột mỳ 300g,
hành hoa 5g, muối, dầu ăn 50ml.

- Cách làm:

+ Gan gà rửa sạch rồi thái miếng.

+ Cho gan gà cùng hoa hổng, muối trộn đều.

+ Bột mỳ trộn nước nhào đều cho nhân hoa hồng, gan gà
vào viên lại.

+ Bắc chảo lên bếp đun cho dầu ăn nóng lên, thả bánh vào
rán vàng là được.

- Còng dụng;

+ Bổ gan, dưỡng máu, hoạt huyết.

+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính, người mắc bệnh
mỡ trong gan.

+ Hồng hoa tính ấm, có tác dụng hoạt huyết, cịn có tác
dụng ngãn ngừa tích tụ mỡ ở gan, có tác dụng bảo vệ gan nhất
định. Gan gà giầu dinh dưỡng protêin, vitamin, sất, phốtpho. Hai

thứ cùng dùng có tác dụng bảo \'ệ gan rõ rệt.

Bánh táo đỏ vừng

- Nguyên liệu: Táo đỏ 30 quả, vừng lOOg, bột nếp lOOg,

đường trắng 50g.

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

- Cách làm:

+ Bột gạo nếp trộn nước, thêm đường trắng và viên thành bánh.
+ Táo đỏ bỏ vỏ, hạt, ngâm nước ấm. xay nhuyễn.

+ Trộn táo cùng đường.

+ Vừng cho vào cháo rang đến khi có mùi thơm thì đổ ra.
+ Bột nếp đã viên thành bánh, cho bột táo vào viên lại.
+ Lăn bánh trên vỉmg rồi cho vào chảo rán vàng là được.
- Công dụng:

+ Bổ gan dưỡng máu, tư âm bổ thận.

+ Thích hợp với người gan thận tinh huyết chuyên hư, đau
đầu, mất ngủ w ...

+ 'lao đỏ chứa protêin, đường, acid hữu cơ, vitamin c.

\'itamin B,, carolin, sắt, phốtpho, có tác dụng kiện tỳ dưỡng \'ị.
bổ ích khí huyết, an thần tĩnh tàm. Vìnig chứa mỡ và nhiều
vitamin có tác dụng tư âm, bổ gan thận, bố huyết mát máu. Gạo

nếp có tác dụng ơn trung bổ khí, bổ hư. Ba thứ cùng dùng có tấc
dụng tốt đối với người gan thận yếu, tinh huyết không đủ vv...

Bánh rau sam

- Nguyên liệu; Rau sam 150g, thịt lợn lOOg, bột mỳ 300g,

muối 2g, xì dầu 3ml, bột ngọt, dầu thơm 3ml, dầu ăn 3ml.
- Cách làm;

+ Bột mỳ trộn nước, viên thành bánh.
+ Thịt lợn rửa sạch, thái miếng.
+ Rau sam bỏ phần lá già, thái nhỏ.

+ Lấy thịt, rau sam, muối, bột ngọt, xì dầu, dầu thơm và
dầu ăn trộn đều làm nhân bánh.

+ Cho nhân \'ào bánh viên lại

+ Bắc chảo lên bếp đun nóng dầu ăn, đợi dầu sôi, thả bánh
vào rán vàng 2 mặt.

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

- Công dụng:

+ Tir âm, thanh nhiệt, tiêu viêm, sát khuẩn, lợi ihuỷ.
+ thích hợp với người viêm gan mạn tính, xơ gan, mỡ gan.
+ Rau sam chứa nhiều vitamin và các chất sắt, canxi, phốtpho,
carotin, một lượng nhò prolêin. Rau sam tính hàn, có tác dụng
thanh nhiệt giải độc, tiêu viêm, sát khuẩn hoạt huyết, lợi thuỷ, mát
máu. Thịt lợn có tác dụng tư âm, bổ thận, dưỡng máu.

2. Món ãn mặn giúp điều trị bệnh gan

Món gà hầm nám hương

- Nguyên liệu: Gà lOOOg, nấm hương 250g, mì chính 6g,

muối 2g, xì dầu lOml, rượu 6ml.
- Cách làm:

+ Gà giết thịt, rửa sạch, bỏ nội tạng, cắt miếng to, cho vào nồi.
+ Nấm bỏ cuống, thái miếng to.

+ Cho nấm, gà vào nồi rồi đổ nước ngập gà, cho lừa to đun
sơi, vớt bị váng bên trẽn, dùng lửa nhỏ tiếp tục đun khoảng 2
giờ đến khi thịt mềm, thêm mì chính, muối, rượu, xl dầu, nếm
vừa miệng có thể dùng được.

- Cơng dụng:

+ ích khí bổ máu, tư âm bổ hư.
+ Thích hợp với người viêm gan.

+ riiịt gà tính ấm vị ngọt, dinh dưỡng phong phú, mùi vị
thơm ngon, là món ăn phổ biến. Thịt gà có đặc diêm là hàm
lứợng protêin cao, nhimg hàm lượng mỡ chì bằng 20% thịt lợn.
Thịt gà có thê ăn nhiều, có nhiều lác dụng.

Gan gà xào

- Nguyên liệu: Gan gà 200g, hành lOg, gìnig lOg, tỏi lOg,

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

- Cách làm:

+ Gan gà rửa sạch, cắt bỏ phần mỡ bám quanh, thái miếng.
+ Cho dầu ăn vào chảo, vặn to lửa đợi cho dầu nóng thì cho
tỏi, gìmg phi thơm, sau đó cho gan vào đảo đều nhanh, cuối
cùng cho gia vị muối, mì chính. Gan gà rất nhanh chín khơng
đun lâu, sau khi cho thêm nước tinh bột đun thêm một lát được.

- Công dụng:

+ Bổ gan dưỡng gan, bổ lá lách, dưỡng dạ dày.
+ Thích hợp với người viêm gan.

+ Gan gà hàm chứa lượng protêin và vitamin A phong phú
cùng acid kháng hoại máu. Gan gà tính ấm vị ngọt, mùi vị thơm
ngon, có tác dụng bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể. Thường ãn
gan gà có thê bố gan, dưỡng thận. Gan gà là thực phẩm lý tướng
cho người viêm gan.

Lòng gà xào rau cải

- Nguyên liệu: Lòng gà 40g, rau cải 200g, trứng gà 1 quả,

hành 5g, gừng 5g, rượu mùi 6ml, xì dầu 5ml, muối 2g, bột ngọt
2g, tinh bột 5g, dầu ăn 25ml.

- Cách làm:

+ Lấy lòng gà rửa sạch, bỏ phần ở trong, rửa sạch bằng
nước muối, để khô rồi thái ngắn, cho vào bát sạch thêm tinh bột,
xì dầu, rượu mùi, trímg gà rồi trộn đều, ướp 15 phút.

+ Rau cải bỏ gốc, lá già, rừa sạch, thái đoạn ngắn.

+ Bắc nồi lên bếp, cho dầu ăn đun nóng, phi thơm hành và
tỏi, cho lịng gà vào xào chín, sau đó cho lịng gà vào đảo đều,
thêm muối.bột ngọt trộn đều là được.

- Cơng dụng:

+ Giải độc hố ứ, dưỡng gan bố thận.

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

+ Rau cải tính mát, vị ngọt chứa hàm lượng nước phong
phú. Vitamin

c

trong rau cải có tác dụng cải thiện công năng
cùa gan, bảo vệ tế bào gan, thích hợp với người viêm gan. Lòng
gà mùi vị ngon, có tác dụng bổ sung protêin, nâng cao khả năng
thèm ãn.

Củ cải xào gan lợn

- Nguyên liệu: Củ cái trắng 200g, gan lợn 200g, hành hoa

lOg, muối 2g, bột ngọt 2g, rưcni mùi 5ml, xì dầu 4ml, dầu ăn 25ml.
- Cách làm;

+ Củ cải trắng bỏ vỏ rửa sạch, thái miếng to.
+ Gan lợn rửa sạch, thái miếng.

+ Đặt nồi lên bê'p đun nóng dầu ăn, cho gan vào xào qua rồi
múc ra.

+ Lại cho nóng dầu ăn rồi xào củ cải khoảng 2 phút thì cho
gan lợn vào đảo đều, cho tiếp hành, muối bột ngọt rượu mùi, xì
dầu vào là được.

- Cơng dụng:

+ Bổ huyết, ích khí, dưỡng gan.
+ Thích hợp với người viêm gan.

Gan lợn xào rau cải

- Nguyên liệu: Gan lợn 50g, rau cải xanh lOOg, trứng gà 1

quá, hành 5g, gừng 5g, xì dầu 5ml, rượu mùi 6ml, muối 2g, bột
ngọt 2g, tinh bột 5g, đường 4g, dầu ăn 25ml.

- Cách làm:

+ Gan lợn rửa sạch, thái miếng cho vào đĩa ướp rượu mùi,
xì dấu, tinh bột, trứng gà, hành, gừng.

+ Cải xanh bỏ gốc, rửa sạch cắt đoạn 3cm.

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

- Công dụng:

+ Tư âm bổ huyết, dưỡng gan bổ hư.
+ Thích hợp với người viêm gan.

+ Gan lợn giàu dinh dưỡng, trong dó hàm lượng sắt gấp 18
lần trong thịt km, nên có tác dựnii bổ huyết rõ rệt. 'rhirờng
xuyên dừng có lác dụng trị liệu bệnh suy gan. Rau cải tính mát,
vị ngọt, có tác dựng thúc đẩy sự trao đối chất của cơ thế, thúc
đẩy sự tăng trưởng của tế bào.

Thịt bò hầm khoai táy

- Nguyên liệu: Thịt bò lOOg, khoai tày 50g, rượu màu 5ml,

muối 2g, bột ngọt 2g, đường trắng .^g, hành tỏi 5g, gìmg 5g, dầu
ăn 25ml.

- Cách làm:

+ Thịt bị rửa sạch đẽ khơ, thái miếng 3cm.
+ Khoai tây rửa sạch, bỏ vỏ, thái miếng to.

+ Cho dầu ăn vào nồi đun nóng lên, rồi đổ thịt bò vào xào
qua, thêm gìmg, tỏi, rượu mùi, xì dđu, đáo đều, thêm lượng nước
thích hợp, dùng lửa nhỏ đun 2 tiếng, đợi khi thịt chín thêm
đưừng trắng và khoai tây vào, tiếp lục đun tới khi khoai nhừ.

- Công dụng:

+ Kiện tỳ ích vị, bổ huyết dưỡng khí.

+ Thích hợp với người bệnh viêm gan, tỳ vị hư hàn.

+ Thịt bị tính ấm, vị ngọt, dinh dưỡng phong phú, ít mỡ, có
tác dụng bổ khí ích huyết, khoai tày chữa trị tỳ vị hư nhược,
kiện tỳ dưỡng khí. Món này rất tốt cho người viêm gan.

Cá chim kho dậu đỏ

- Nguyên liệu: Cá chim 1 con. đậu đỏ ,30g, tỏi lOg, đường

trắng lOg, giấm gạo 6ml, rượu mùi .31111, xì dầu 6ml, muối 2g,
bột ngọt 2g.

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

- Cách làm:

+ Cá chim bỏ vảy và nội tạng, rửa sạch để khô.
+ Cho đậu đỏ và tỏi và nồi cùng cá.

+ Thêm gia vị rượu mùi, xì dầu, muối, đường trắng, bột
ngọt và nước, dùng lửa to đun sơi đến khi cá có mùi thơm thì
thêm giấm là được.

- Công dụng:

+ Kiện tỳ dưỡng vị, lợi thuỷ tiêu thũng.
+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính.

+ Cá chim (cá đen) có lớp thịt dày, chứa nhiều chất dinh
dưỡng, là một loại thực phẩm được coi như một vị thuốc dân gian
aọi là “thuỷ trung tướng quân” (vị tướng dưới nước). Đậu đỏ tính
bình vị ngọt, tốt cho sự hô hấp, lợi thuỷ tiêu thũng, kháng khuẩn
giải độc. Món này tốt cho q trình trị liệu bệnh gan.

Nấm hương xào thịt nạc

- Nguyên liệu: Thịt lợn nạc 150g, nấm hương 30g, hành

hoa lOg, gừng lOg, rượu mùi 5ml, bột ngọt 2ml, xì dầu 5ml,
muối 2g, dầu ăn 15ml.

- Cách làm:

+ Thịt nạc rửa sạch để khô.

+ Nấm ngâm nước ấm 2 giờ, vớt ra thái miếng.

+ Cho dầu ăn vào nồi đun nóng rồi phi thơm hành gừng,
cho nấm hương vào, thèm thịt lợn, xào qua rồi ném rượu mùi, xì
dầu và lượng nước thích hợp, chuyên lửa nhỏ đun nửa giờ rồi
cho muối, bột ngọt vào đun tiếp 10 phút.

- Công dụng:

+ Tư ẩm bổ huyết, nhuận táo thơng tiện.
+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính.

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

cholesterol, chống mỡ gan. Thịt lợn bố dưỡng thích hợp với
nhiều phương pháp chế biến.

Cà chua xào trứng gà

- Nguyên liệu: Cà chua 250g, trứng gà 2 quả, muối 2g,

đương trắng 3g, bột ngọt 2g, dầu ăn 25ml.
- Cách làm:

+ Cà chua rửa .sạch, bỏ cuống, thái miếng.

+ Trứng gà đập vào bát đánh đều. Cho dầu ăn vào nồi đun
to lửa cho dầu nóng lên, cho trứng vào, khi trứng chín múc ra.
Lại cho cà chua vào xào trong 2 phút, sau đó cho trứng vào nồi
nêm muối, đường và bột ngọt xào thêm một chút là được.

- Công dụng:
+ Kiện tì tiêu thực.

+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính.

+ Cà chua cịn gọi cà phiên, tính hàn, vị ngọt, thường là
món rau phổ biến vào mùa hè. Cà chua nhiều nước, thịt thơm có
thể ăn sống, hoặc nấu chín. Trong cà chua hàm chứa nhiều
vitamin, trong đó có acid hữu cơ có thể thúc đẩy sự hấp thụ các
nguyên tố sắt và canxi của cơ thể. Ngoài ra, trứng gà có lịng
trắng và lịng đỏ, trong lịng đị có mỡ và protêin phong phú.

Đậu ván xào thịt

- Nguyên liệu: Đậu ván lOOg, thịt lợn nạc 50g, hành 5g,

gìmg 5g, tịi 5g, tinh bột 6g, rượu mùi 5ml, xì dầu 6ml, muối 2g,
bột ngọt 2g, dầu ăn 25ml.

- Cách làm:

+ Đậu \'án tước xơ, rửa sạch để khô.

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

+ Đậu ván xào chín rồi trộn đều cùng thịt Icm, xào thêm
một lát cho gia vị vào.

- Cơng dụng: Bổ khí dưỡng huyết, kiện tì ích gan.
+ Thích hợp với người bệnh viêm gan.

+ Đậu ván tính bình vị ngọt, có tác dụng kiện tì, chống
khát. Đậu ván giàu protêin, mỡ, carotiri rất tốt trong phòng
chống ung thư. Thịt lợn giàu dinh dưỡng. Món này tốt cho người
viêm gan.

Thịt lợn xào dưa chuột

- Nguyên liệu: Thịt lợn nạc 30g, dưa chuột 150g, tinh bột 20g,

hành hoa 5g, gừng 5g, muối 2g, nrọru mùi 5ml, dầu ăn 25ml.
- Cách làm:

+ Thịt lợn nạc rửa sạch, thái miếng to bản, cho vào bát,
thêm tinh bột, muối và rượu mùi vào ướp.

+ Dưa chuột rửa sạch, thái miếng to như miếng thịt.

+ Cho dầu ăn vào nồi, đợi dầu ăn nóng lên, cho thịt vào xào
qua, thêm hành, gừng đảo thêm nửa phút rồi cho dưa chuột vào
xào cùng, thêm muối, bột ngọt, xì dầu là được.

- Cơng dụng;

+ Thanh nhiệt giải độc, chống khát nước.
+ Thích hợp cho người bệnh viêm gan.

+ Dưa chuột còn gọi là hồ qua, là sản vật của Ấn Độ. Dưa
chuột tính mát vị ngọt, mùi vị thơm mát, có thể chế biến thành
nhiều món như ăn sống, làm nộm, xào V .V .... Dưa chuột dinh

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

Rong biển hầm vịt

- Nguyên liệu: Vịt 1 con khoảng 1000 - 1200g, rong biển

50g, hành 5g, gừng 5g, bột ngọt 3g, muối 3g, rượu mùi 5ml, xì
dầu 5ml.

- Cách làm:

+ Lấy rong biển cho vào ‘bát ngâm nước ấm 1 giờ, sau đó
rửa sạch lại bằng nước sạch bỏ tạp chất, thái miếng chuẩn bị
dùng.

+ Hành thái nhỏ, gừng thái lát to.

+ Vịt vặt lông mổ bụng bỏ nội tạng, rửa sạch, dùng dao
chặt thành miếng to.

+ Dùng nồi sạch cho vịt và rong biển vào, thêm hành và
gừng cùng lượng nước thích hợp, rượu mùi, xì dầu, muối, cho

vào nồi đun lửa to và sau khi sôi chuyển lửa nhỏ hầm trong 3
tiếng đợi thịt mềm, thêm muối và bột ngọt là được.

- Công dụng:

+ Tư âm thanh nhiệt, kiện tì ích vị.

+ Thích hợp cho người viêm gan mạn tính.

+ Vịt mùi vị thơm ngon, dinh dưỡng phong phú, là món ăn
được nhiều người ưa thích. Thịt vịt tính hàn vị ngọt, có tác dụng
lợi thưc tiêu thũng, đối với người bệnh cơ thể suy nhược có tác
dụng hồi phục rất tốt. Rong biển chứa vitamin và khoáng chất,
đường, có tác dụng hạ thấp nồng độ mỡ trong máu và hạ
cholesterol, đối với người bệnh mỡ gan và cao huyết áp có tác
dụng rất tốt. Y học hiện đại còn phát hiện, ăn nhiều rong biển có
tác dụng chống ung thư. Món này thích hợp với người viêm gan.

Đậu Hà Lan xào lòng gà

- Nguyên liệu; Đậu Hà lan lOOg, lòng gà 60g, hành 5g,

gừng 5g, muối 2g, bột ngọt 2g, xì dầu 5ml, rượu mùi 5ml, tinh
bột nước 6ml, dầu ăn 25ml.

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

- Cách làm;

+ Lòng gà bỏ phần bên trong, dùng nước muối rửa sạch để
ráo, thái miếng rồi cho vào bát ướp muối, tinh bột, rượu mùi
trộn đều.

+ Đậu Hà Lan rửa sạch tước bỏ xơ, thái nhỏ. Bắc nồi lên bếp
đun nóng dầu ăn cho hành vào phi thơm, sau đó cho đậu vào xào
qua một phút rồi cho gừng, lòng gà vào đảo đều, thêm chút nước
đợi sôi, rồi thêm linh bột nước vào trộn đều, chín là được.

- Cơng dụng;

+ Kiện vị tiêu thực, thanh nhiệt hố thấp (ẩm thấp).
+ Thích hợp với người bệnh gan.

+ Đậu Hà Lan còn gọi là đậu xanh, tính bình, vị ngọt, màu
sắc đẹp và được nhiều người ưa thích. Đậu Hà Lan có chứa
hyđrat các bon và protêin, cịn có sắt, canxi và một số chất khác.
Đậu Hà Lan có tác dụng thúc đẩy sự trao đổi chất, nâng cao khả
năng miễn dịch của cơ thể. Ngoài ra, với hàm lượng nước phong
phú, đậu Hà Lan cịn có tác dụng lợi thuỷ tiêu thũng, lòng gà
chứa protêin có tác dụng bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể và thúc
đẩy khả năng thèm ăn.

Lịng gà xào bí đao

- Ngun liệu: Lịng gà 400g, bí đao 200g, hành 5g, gừng

5g, rượu mùi 6ml, xì dầu 5ml, tinh bột 6g, muối 2g, bột ngọt 2g,
dầu ăn 25ml.

- Cách làm:

+ Lòng gà bỏ phần bên trong, rửa sạch để ráo nước, thái miếng.

+ Bí đao bỏ vỏ và bỏ ruột, thái miếng.

+ Gừng, hành thái nhỏ.

+ Bắc nồi lên bếp cho dầu ăn vào phi thơm hành, gừng rồi
cho lòng gà vào xào qua, thêm một chút muối múc ra.

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

+ Lại bắc nồi lên bếp phi thơm hành, gừng cho bí đao vào
xào, thêm chút nước rồi cho tinh bột vào, cho lòng gà vào đảo
đều rồi nêm xì dầu, rượu mùi, muối, đảo chín là được.

- Công dụng:

+ hanh nhiệt, lợi niệu, tiêu thũng.
+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính.

+ Bí đao có chứa lượng nước phong phú, mùi vị thơm, ăn
nhiều có tác dụng lợi thuỷ, là loại rau tốt vào mùa hạ. Bí đao có
tác dụng cản trở sự hình thành mỡ, là thực phẩm lý tưởng đối với
người giảm cân. Lòng gà chứa protêin, có tác dụng kích thích
ngon miệng. Món này thích hợp cho người viêm gan mạn tính.

Thịt dê nấu

- Nguyên liệu: Thịt đùi dê 250g, hành lOg, gừng 5g, tỏi 5g,

hồ tiêu Ig, muối 2g, rau thơm lOg, xì dầu lOml.
- Cách làm:

+ Thịt dê rửa sạch, bỏ mỡ, thái miếng vuông 4cm.

+ Ngâm thịt trong nước sôi 5 phút rồi vớt ra để ráo nước.
+ Hành, gừng thái nhỏ.

+ Lấy một bát sạch cho xì dầu, hồ tiêu, rau thơm, tỏi, hành,
muối, gừng vào trộn đều, thành nước giấm.

+ Bắc nồi lên bếp, cho thịt vào, thêm muối, hành, gừng, tỏi
đun trong 3 tiếng, chín mềm là được.

- Cơng dụng:
+ Bổ hư, khai vị.

+ Thích hợp cho người viêm gan.

+ Thịt dê tính ấm vị ngọt, hàm lượng protêin phong phú,
nhưng hàm lượng mỡ chỉ bằng 20% thịt lợn. Thịt dê nhiệt lượng
cao, có thể ăn vào mùa đông rất tốt. Món này thích hợp với
người viêm gan.

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

- Chú ý: Người nóng trong, tiện khó khơng nên ăn món này.

Thịt thỏ nấm hương

- Nguyên liệu: Thịt thỏ 300g, nấm hưcmg 50g, trần bì 5g, xì

dầu lOml, muối Ig, đường lOg, rượu mùi 5ml, giấm 4ml, hành 5g,
gừng 5g, hồ tiêu 3g, bột ngọt 2g, dầu ăn 30ml, dầu mè 5ml.

- Cách làm:

+ Trần bì ngâm nước âm 15 phút, rửa sạch, thái sợi.
+ Lấy nấm hương rửa sạch, thái sợi nhỏ.

+ Thịt thò rửa sạch, thái miếng nhỏ cho vào nồi, thêm
muối, rượu mùi trộn đều, ướp trong nửa giờ.

+ Lấy một chiếc bát sạch cho đường trắng, xì dầu, giấm,
bột ngọt trộn đều cùng lOOml nước.

+ Bắc nồi lên bếp, đun'nóng dầu ăn, cho thịt thỏ vào trong
nồi xào trong 1 phút, rồi thêm nấm hương, trần bì, hành, lại xào
qua rồi cho nước canh đã chuẩn bị đun đến khi cạn nước, thêm
dầu mè là được.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt giải độc, bổ huyết dưỡng gan.
+ Thích hợp với người viêm gan, cao huyết áp.

+ Thịt thò chứa một lượng protêin khá cao, cao hơn thịt lợn
và thịt bị, nhưng hàrnì* lượng mỡ lại thấp, dễ được hấp thụ (khả
năng hấp thụ của cơ thể đối với thịt thỏ đạt 85%). Món này đối
với người bệnh gan, cơ thể suy nhược và khí huyết khơng tốt có
tác dụng trị liệu rất tốt.

Ôc chim cút

- Nguyên liệu: Thịt ốc nhồi 200g, thịt chim cút 250g, nấm

50g, muối 2g, hồ tiêu 2g, dầu vừng 5ml, đường trắng 3g, trứng

sà 1 quả, tinh bột lOg, nước sạch 150ml, dầu ăn 25ml.

- Cách làm;

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

+ Lấy một bát sạch cho thịt chim cút vào, thêm trứng gà,
muối và tinh bột trộn đều.

+ Cho dầu ăn vào nồi đợi dầu nóng lên cho thịt chim cút
vào rán giòn rồi vớt ra.

+ Cho nấm, hành, gìnig vào xào qua, rồi cho thịt chim cút
và ốc vào xào, sau đó cho rượu mùi và nước đã pha chế trộn
đều, sau khi thấy có mùi vị là được.

- Công dụng:

+ Bổ hư dưỡng huyết, giải độc tiêu thũng.

+ Thích hợp với người bệnh viêm gan vàng da và thời kỳ
đầu xơ gan.

+ Ôc nhồi béo ngon, mùi vị được nhiều người ưa thích, nó
cịn là một vị thuốc, ăn ốc nhồi có tác dụng tốt đối với người
viêm gan. Thịt chim cút giá trị dinh dưỡng cao, được coi là
“nhân sâm động vật”, có chứa hàm lượng protêin cao hơn 5%
thịt gà, ít mỡ, tốt đối với người yếu, mệt mỏi.

Cá chim hấp tỏi

- Nguyên liệu: Cá chim 1 con, tỏi lOg, hành 5g, gừng 5g,

muối 2g, bột ngọt 2g, rượu mùi 6ml.
- Cách làm:

+ Lấy cá chim giết thịt, bỏ vảy và nội tạng, rửa sạch để khơ.
+ Tỏi bóc vỏ rửa sạch.

+ Lấy tỏi cho vào bụng cá rồi cho hành, gìmg, rượu mùi,
muối, bột ngọt vào bát hấp đến khi thịt chín mềm là được.

- Cơng dụng:

t ích khí bổ hư, khứ thấp kiện tì.

+ Thích hợp với người bệnh viêm gan mạn tính, viêm thận.
+ Tỏi cịn gọi là hồ toán, nguyên là sản phẩm của vùng tây
Á, là gia vị thường thấy hàng ngày. Tỏi tính ấm, vị cay, thường

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

phối hợp với các gia vỊ khác. Y học phát hiện, tỏi có thành phần
dinh dưỡng đa dạng, trong đó chất cay có tác dụng sát khuẩn rõ
rệt. Cá chim (cá den) có giá trị dinh dưỡng phong phú gồm canxi,
magiê v.v... có tác dụng chống lão hố. Cá chim tính bình hàn vị
ngọt, có tác dụng kiện tỳ lợi thủy, rất tốt cho người bệnh gan.

Lá tỏi xào thịt lợn

- Nguyên liệu; Thịt lợn nạc 50g, lá tỏi non 200g, gừng 5g,

xì dầu 5ml, rượu mùi 5ml, bột ngọt 2g, muối 2g, tinh bột 5g,
dầu ăn 25ml.

- Cách làm:

+ Thịt nạc rửa sạch thái thành sợi nhỏ rồi cho vào trong đĩa,
thêm rượu mùi, xì dầu, tinh bột \’à trộn đều chuẩn bị dùng.

+ Lá tòi non rửa sạch, thái doạn nhỏ khoảng 3cm.

+ Cho dầu ăn vào nồi, đợi dầu ăn nóng lên cho thịt vào xào
qua, rồi cho lá tỏi vào, thêm xì dầu, rượu mùi, muối, bột ngọt
xào đến chín là được.

- Cơng dụng:

+ Tư âm nhuận táo, bổ hư ích khí.

+ Thích hợp đối với người viêm gan cao huyết áp.

+ Lá tỏi vị cay thơm, là loại rau có trong 4 mùa. Lá tỏi có
vitamin và nước, có tác dụng giải độc, sát trùng. Ngồi ra, cịn
có tác dụng hạ mỡ. Thịt lợn mùi \'ị thơm ngon, có chứa protêin,
tốt cho người cơ thể yếu, mệt. Món này thích hợp cho người
viêm gan cao huyết áp.

Sườn xào chua ngọt

- Nguyên liệu: Sườn lợn 400g, xì dầu lOml, rượu mùi

15ml, ghim gạo 30ml, đường trắng 80g, bột ngọt 2g, hành lOg,
gừng lOg, bát giác liên 5g.

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

trong 10 phút rồi vớt ra, ướp hành, gừng, đường, xì dầu, bột
ngọt, dùng lửa to đun 1 giờ, sau khi cạn nước, đổ ra xào khô,
thêm giấm gạo vào là được.

- Công dụng:

+ Bổ hư dưỡng gan, khai vị kiện tỳ.
+ Thích hợp với người bệnh viêm gan.

+ Xương lợn ngoài hàm lượng mỡ và protêin phong phú,
cịn có hàm lượng canxi cao, đối với sự sinh trưởng của xương
có tác dụng rất tốt. Dùng xương cịn có tác dụng bổ ích gan
thận. Món này kết hợp với đường và giấm kích thích ăn ngon
miệng, đối với người bệnh \'iêm gan có cơng dụng trị bệnh nhất
định. Món này ăn trong các bữa ãn hàng ngày rất ngon.

Bí đao hầm cá trám

- Nguyên liệu: Bí đao 300g, cá trắm 1 con khoảng 600g,

rượu mùi 5ml, xì dầu lOml, muối Ig, bột ngọt 2g, hành 5g,
gừng 5g, dầu ăn 25gml.

- Cách làm:

+ Bí đao bỏ vỏ và hạt, rửa sạch, thái miếng nhỏ.

+ Cá trắm mổ bụng bỏ mang, vảy, nội tạng, rửa sạch để ráo nước.
+ Cho dầu ăn vào nồi dùng lửa to đun nóng rồi cho cá vào

rán, khi thấy cá biến màu thì cho rượu mùi, xì dầu, muối, bột
ngọt, hành, gìmg, cùng lượng nước thích hợp đun đến khi thịt
gần mềm cho bí đao vào hầm đến khi chín bí đao là được.

- Cơng dụng: Thanh nhiệt giải độc, kiện tỳ khai vị (thơng
dạ dày).

+ Thích hợp với người viêm gan cao huyết áp.

+ Bí đao lượng nước phong phú, mùi \'Ị thơm ngon, có tác dụng
giám mỡ, rất tốt đối \'ới người béo. Cá Irắm tính ấm vị ngọt, giá ưị
dinh dưỡng cao, thường xuyên ăn có tác dụng giảm thiểu váng đầu,
hoa mắt do bệnh gan. Người bị bệnh gan nên ãn món này.

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

Cá mực luộc

- Nguyên liệu: Cá mực 400g, tỏi lOOg.

- Cách làm;

+ Lây cá mực bỏ nội tạng, rửa sạch, thái miếng to, cho vào nồi.
+ Cho tỏi vào nồi, íhêm lượng nước thích hợp, dùng lửa to
đun sôi đến khi mềm là được. Món này khơng thích hợp thêm
gia vị, là món ăn nhạt.

- Cơng dụng:

+ Lợi thuỷ khứ thũng, kiện tì dưỡng gan.
+ Thích hợp với người viêm gan, viêm thận.

+ Cá mực mùi vị thơm ngon, dinh dưỡng phong phú, so với
cá hoàng, cá hồi được coi là có giá trị tương đương. Cá mực chế
biến thành nhiều món xào, luộc, hấp hay sấy khô đều ngon. Cá
mực tính bình vị nhạt, thịt chứa hàm lượng protêin cao, ít mỡ.
Thường ăn cá mực tốt cho người bệnh gan. Dùng với tỏi khống
chế vi trùng, vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể, còn có tác dụng hạ
cholesterol trong máu, có giá trị đối với người bệnh cao huyết
áp, cao mỡ máu.

Thịt thỏ náu cà ri

- Nguyên liệu: Thịt thỏ 300g, hành 5g, gừng 5g, tỏi 5g, lá

tỏi 10 chiếc, bột ngọt 2g, muối 2g, tinh bột nước 6ml, dầu thơm
6ml, dầu'ăn 25ml, bột cà ri lOg, rượu mùi 4ml, xì dầu 5ml.

- Cách làm:

+ Thịt thỏ rửa sạch, thái miếng to, cho vào bát, ướp cùng
rượu mùi, muối, hành và gìmg đã thái sợi trong nửa giờ.

+ Cho dầu ăn vào nổi, đợi dầu ăn IK'’ ■ lẽn cho thịt thò vào
rán vàng rồi vớt ra.

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

vào, dùng lửa to đun sơi, sau đó dùng lửa nhỏ đun mềm, thêm
tinh bột và bột ngọt, sau cùng cho dầu thơm vào là được.

- Cơng dụng;

+ Kiện tì, bổ gan. dưỡng máu.

+ Thích hợp cho người viêm gan.

+ Thịt thỏ giá trị dinh dưỡng cao, có tác dụng bố dưỡng, dễ
tiêu hoá, dễ được cơ thê người hấp thụ. Thịt thỏ cịn có lợi đối
với da, thúc đẩy sự trao đổi chất, tái tạo da. Thường xuyên ãn
thịt thỏ có lợi đối với người viêm gan vàng da, cải thiện tình
trạng da.

Nhộng xào dầu

- Nguyên liệu: Nhộng (kén tằm) 200g, hành 5g, gìmg 5g,

tỏi 5g, muối Ig, dầu ăn 25ml.
- Cách làm;

+ Lấy nhộng rửa sạch, để ráo nước.

+ Cho dầu ăn vào nồi đun nóng lên, rồi cho nhộng vào xào
đến khi chín cho thêm gia vị hành, gừng, tỏi, muối, phụ gia vào
là được.

- Công dụng:

+ Hạ mỡ, hạ huyết áp, bổ hư dưỡng gan.

+ ITiích hợp đối với người viêm gan mạn tính đang hồi phục.
+ Kén tằm có thành phần dinh dưỡng phong phú, chủ yếu
có protêin, tằm cịn có tác dụng gia tăng sự trao đổi chất, thúc
đẩy sự tiêu hao mỡ, giảm cholesterol trong máu. Món này tốt
cho người bệnh mỡ gan.

[loáng kỳ hầm gà múi

- Nguyên liệu; Hoàng kỳ 40g, đương quy 20g, gà mái 1 con

khoảng 1000 - 1200g, hành 3g, gừng 3g, rượu mùi lOml, muối
2g, bột ngọt 2g.

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

- Cách làm:

+ Gà vặt lông, mổ bụng, bỏ nội tạng, rửa'sạch để khơ.
+ Lấy đương quy, hồng kỳ rửa sạch cho vào bụng gà.
+ Cho gà vào nồi cùng hành, gừng, muối, rượu mùi, thêm
lượng nước thích hợp.

+ Dùng lửa to đun .sôi, chuyển lửa nhỏ đun 2 - 3 tiếng, thêm
bột ngọt rồi bắc ra.

- Công dụng:

+ Bổ gan dưỡng huyết, kiện tỳ bổ khí.

-I- Thích hợp với người viêm gan mạn tính, thiếu máu, lực yếu.

-I- Hồng kỳ tính ấm nhẹ, có tác dụng bổ ích trung khí, lợi
thuỷ tiêu thũng, bảo vệ tế bào gan. Đương quy tính ấm, có tác
dụng dưỡng gan bổ huyết, hoạt huyết, chi thông (chống đau
nhức). Món này có tác dụng bổ ích khí huyết.

Đương quy hầm gà mái

- Nguyên liệu: Đương quy 20g, đảng sâm 20g, gà mái 1 con

800 - lOOOg, hành 3g, gừng 3g, rượu mùi 5ml, muối 2g, bột
ngọt 2g.

- Cách làm;

-I- Gà vặt lông m ổ bụng, bỏ, nội tạng rửa sạch để ráo nước.
-I- Lấy đương quy, đảng sâm rửa sạch cho vào bụng gà.
-I- Cho cả con gà mái vào nồi, cho hành, gìnig, muối, bột
ngọt, rượu mùi cùng một lượng nước thích hợp.

+ Dùng lửa to đun sôi, chuyển lửa nhỏ đun 2 - 3 tiếng, thêm
bột ngọt, nếm vừa bắc ra.

- Công dụng:

-I- Bổ can (gan) dưỡng huyết, kiện tỳ bổ khí.

+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính, tỳ vị hư nhược
cơ thể yếu, thiếu máu.

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

+ Đưcfng quy tính ấm, có tác dụng dưỡng gan, bổ máu, chống
đau. Thịt gà mái giàu protêin, vitamin A, B|, B2, E, sắt, canxi,
phốtpho.v.v... có tác dụng bổ ích trung khí, bổ hư, dưỡng huyết.

Thủ ơ hẩm gà múi

- Nguyên liệu; Thủ ô 12g, gà mái 1 con 800g, gìmg 8g,

muối, bột ngọt 2g, rượu mùi lOml.
- Cách làm:

+ Thủ ô rửa sạch tán nhỏ cho vào túi vải bịt kín miệng.
+ Gà vặt lông mổ bụng, bỏ nội tạng, rửa sạch, để ráo nước.
+ Cho túi vải trên vào bụng gà.

+ Cho gà vào nồi, thêm muối, rượu mùi, gừng cùng lượng
nước thích hợp.

+ Dùng lửa lo đun sôi, chuyển lửa nhỏ hầm 2 - 3 tiếng,
thêm gia vị trộn đều vừa ãn, bắc ra.

- Công dụng;

+ Tư âm bổ gan, bổ huyết ích thận, bổ hư an thận.

+ Thích hợp với những người bệnh gan âm hư, đau đầu, mất ngủ.
+ Thủ ơ tính ấm, tác dụng bổ gan, thận, dưỡng máu, trừ gió,
thịt gà mái giàu chất dinh dưỡng. Món này có tác dụng tốt với
người bệnh gan, àm hư, cơ thể yếu.

Câu kỷ tử hầm gan gà

- Nguyên liệu: Câu kỷ tử lOg, gan gà 150g, ngân nhĩ 20g,

muối 2g, bột ngọt 2g, bột đậu lOg, gừng 5g, nước luộc gà
óOOml.

- Cách làm:

+ Gan gà rửa sạch, thái miếng, dùng bột đậu trộn đều.
+ Ngân nhĩ rửa sạch, ngâm nước ấm rồi thái nhỏ.
+ câu kỷ tử rửa sạch.

+ Cho gan gà vào nồi cùng ngân nhĩ, câu kỷ, gừng, muối,
canh gà.

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

+ Dùng lửa to đun sôi, chuyển lửa nhỏ đun trong 1 tiếng,
thêm bột ngọt là được.

- Công dụng;

+ Bổ gan bổ máu, tir âm ích thận, thanh nhiệt hạ mỡ.
+ Thích hợp với người bệnh máu và gan có mỡ, xơ gan.
+ Câu kỷ tử tính bình có tác dụng tư âm ích thận, bổ gan,
nhuận phế. Gan gà dinh dưỡng phong phú, có tác dụng bổ sung
dinh dưỡng cho cơ thể. Hai thứ cùng dùng có tác dụng bổ gan,
chống mỡ gan, thúc đẩy sự sản sinh của tế bào gan.

Thủ ô luộc trứng gà

- Nguyên liệu: Hà thủ ô 50g, trứng gà 2 quả, đường trắng 50g.

- Cách làm:

+ Cho trứng gà và hà thủ ô đã rửa sạch đế ráo nước vào nồi,
thêm lượng nước vừa phải.

+Dùng lửa to đun 5 - 1 0 phút, vớt trứng ra. Bóc vỏ trứng rồi
cho trứng vào nồi đun tiếp đến 10 phút, thêm đường là được.

- Công dụng:

-I- Bổ gan bổ máu, tư àm ích thận, thanh nhiệt hạ mỡ.
Thích hợp với người bệnh máu và gan có mỡ, xơ gan.
-I- Hà thủ ơ tính ấm nhẹ, có tác dụng bổ ích gan thận, dưỡng
máu, trừ gió. Trimg gà giàu protêin, mỡ, kháng chất và nhiều
vitamin, có tác dụng tư âm, thanh nhiệt, dưỡng huyết.

Thủ ô hầm cá chim

- Nguyên liệu: Hà thủ ô 30g, cá chim 500g, gừng 5g, táo đỏ

5g, muối Ig, bột ngọt Ig.
- Cách làm:

+ CÁ chứn mổ bụng bỏ nội tạng rồi rửa sạch để khô, thái miếng.

-I- Hà thủ ô cùng táo đỏ đã bỏ hạt rửa sạch.

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

+ Dùng lửa to đun sôi, chuyển lứa nhỏ đun 2 - 3 tiếng, thêm
muối, bột ngọt là được.

- Công dụng:

Bổ can dưỡng huyết, tư âm bố thận, kiện tỳ lợi thuỷ.
+ Thích hợp với người xơ gan, gan thận âm hư.

+ Hà thủ ơ tính ấm nhẹ, có tác dụng bổ gan thận, dưỡng

máu, chống gió, thích hợp với người bệnh gan. Cá chim chứa
protẽin, nhiều acid hữu cơ, vitamin nhóm B, sắt, phốtpho. Cá
chim tính hàn có tác dụng kiện tỳ, lợi thuỷ, tiêu thũng. Hai thứ
nấu chung cùng có tác dụng tư âm, bổ gan, bổ thận, lợi thuỷ,
thường dùng rất tốt cho quá trình trị liệu bệnh xơ gan.

Trần bì hầm cá chép

- Nguyên liệu: Trần bì lOg, cá chép 1 con 300 - 400g, đậu

đỏ lOOg, muối Ig, bột ngọt Ig, rượu mùi lOml, hành hoa 3g.
gừng 3g.

- Cách làm:

-I- Lấy trần bì, đậu đỏ rửa sạch, dùng nước ấm ngâm qua
đậu đỏ.

-I- Cá chép m ổ thịt, bỏ vảy, nội tạng, rửa sạch để khô.

-I- Bắc nồi lên bếp cho cá, trần bì và đậu đỏ vào nồi cùng
một lượng nước thích hợp.

+ Dùng lửa to đun sôi, thêm hành, gừng, muối, bột ngọt,
rượu mùi chuyến lửa nhò đun 2 - 3 liếng.

- Công dụng:

-I- Thanh nhiệt giải độc, tiêu thũng, lợi thuỷ, hoạt huyết.
-I- Thích hợp với người bệnh viêm gan, vàng da, xơ gan.

Thiên thăng ma om cá chép

- Nguyên liệu: Thiên thăng ma 5g, xuyên khung 5g, cá
chép 1 con, hành 3g, gừng 3g, rượu vang 5ml, xì dầu 5ml, muối

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

- Cách làm:

+ Cá chép mổ thịt bỏ vảy, nội tạng, mang, rửa sạch.

+ Cho cá vào nồi, thêm lượng nước thích hợp, cho thiên
thăng ma, xuyên khung vào.

+ Dùng lửa to đun sôi, rồi chuyển lửa nhỏ đun 30 - 40 phút.
Cho gia vị vào tiếp lục đun đến khi cá chín nhừ là được.

- Cơng dụng:

+ Kiện tỳ dưỡng vị, hoạt huyết khư phong.

+ Thích hợp với bệnh gan khí ứ kết, đau đầu, váng đầu
phiền muộn dê bực bội.

+ Thiên thăng ma tính bình có tác dụng khứ phong. Xuyên
khung lợi thuỷ, hoạt huyết, an thần, bổ tâm. Cá chép bổ ích khí
huyết, kiện tỳ, dưỡng vị, lợi thuỷ, tiêu thũng.

Địa hoàng nấu gan bò

- Nguyên liệu: Sinh địa hồng 5g, gan bị 300g, hành củ 5g,

gừng 3g, trứng 1 quả, muối 2g, bột ngọt 2g, rượu mùi lOml, dầu
ãn 20ml, tinh bột lOg, đường trắng 20g.

- Cách làm:

+ Lấy sinh địa hoàng rửa sạch, thái miếng cho vào túi vải, cho
\’ào nồi cùng nước sạch đun lửa nhỏ sau đó vớt ra ép lấy nước.

+ Cho tinh bột vào nước ép quấy đều.

+ Lấy gan bò rửa sạch, thái miếng, trộn đều cùng trứng gà,
gìmg, muối, bột ngọt, rượu mùi.

+ Cho dầu ăn diin nóng lên, cho gan bị vào dùng lửa to xào
chín, thêm hành tiếp tục xào, rồi cho tinh bột đã trộn nước ép
địa hoàng vào, đảo đều bắc ra ăn.

- Còng dụng:

+ Bổ gan dưỡng máu.

+ Thích hợp với người gan huyết hư, mất ngủ, hoa mắt, thị
lực kém.

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

+ Gan bò bổ gan, dưỡng máu, có tác dụng thúc đấy sự sinh
trưởng của tế bào. Thục địa hồng có tác dụng tư âm, thanh
nhiệt, bổ huyết, khư thấp (trừ ẩm thấp).

- Chú ý: Khơng dùng món này với rau hẹ trắng, cà rốt và
không sử dụng đồ nấu bằng đồng.

Ilồi hương luộc gan lợn

- Nguyên liệu: Gan lợn 200g, hồi hương 5g, gìmg 5g, rượu

mùi lOml, xì dầu 5ml, muối Ig.
- Cách làm:

+ Gan lợn rửa sạch để ráo nước.
+ Lấy đậu hồi hương rửa sạch để khô.

+ Bắc nồi lên bếp cho lượng nước thích hợp, cho túi đậu hồi
hương, gìmg vào, dùng lửa to đun sôi, chuyển lửa nhỏ đun thêm
20 phút, thêm rượu mùi, xì dầu, đường trắng tiếp tục đun 10
phút là được. Thái miếng khi ăn.

- Công dụng:

+ Bổ gan bổ máu, ơn trung khứ hàn.

+ Thích hợp với người bệnh viêm gan tỳ vị, hư hàn.

+ Gan lợn giầu vitamin A, vitamin nhóm B, protêin, mỡ,
sất, phốtpho, canxi, có tác dụng bổ gan, dưỡng máu. Hồi hương
chứa vitamin A, E và vitamin nhóm B cùng nhiều chất khống
bổ dưỡng có tác dụng ơng trung khứ hàn bổ gan rõ.

Cáu kỷ tử nấu thịt nạc

- Nguyên liệu: Câu kỷ tử 20g, thịt nạc lOOg, măng 50g, dầu

ăn 20g, muối Ig, bột ngọt Ig, đường trắng 20g, dầu vừng 5ml,
tinh bột lOg.

- Cách làm:

+ Lấy câu kỷ rửa sạch, dùng rượu mùi ngâm 1 tiếng.
+ Thịt nạc rửa sạch, thái miếng.

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82>

+ Măng rửa sạch, thái sợi, luộc qua nước sôi.

+ Bắc nồi lên bếp, cho nóng dầu ăn rồi cho thịt vào xào
qua, tiếp tục cho măng, câu kỷ, muối, bột ngọt, đường trắng vào
xào qua. Cho tinh bột và dầu vìmg vào đảo đều là được.

- Công dụng:

+ Bổ gan, dưỡng máu, bổ thận.

+ Thích hợp với người bệnh gan thận âm hư.

+ Câu kỷ tỉr tính bình, có tác dụng tư âm, ích thận, bổ gan,
nhuận phổi, cịn có tác dụng ngăn sự tích mỡ ở tế bào gan, thúc
đẩy tế bào gan sinh trưởng. Thịt lợn chứa protêin, mỡ, vitamin
B|, B2, sắt, phốtpho vv..., có tác dụng tư âm, bổ gan thận, dưỡng
máu. Măng có tác dụng nhuận phế, hoá đờm, thanh nhiệt giải
độc, kiện tỳ dưỡng vị. Ba thứ cùng dùng có tác dụng bổ gan

thận, tư âm, thanh nhiệt rõ rệt.

D ĩ nhân hầm xương

- Nguyên liệu: Ý dĩ nhân 50g, xưcmg lợn lOOOg, thảo quả

nhân 5g, muối 2g, bột ngọt 2g, hồ tiêu Ig, đường trắng lOg.
- Cách làm:

+ Lấy ý dĩ và thảo quả cho vào sao đến khi biến thành màu
vàng, bắc ra tán nhỏ rồi cho vào bao vải buộc kín miệng chuẩn
bị dùng.

+ Xương lợn rửa sạch, chặt miếng nhỏ.

+ Bắc nồi lên bếp cho lượng nước thích hợp, cho xưcmg và
bao vải và hồ tiêu vào.

+ Dùng lửa to đun sôi, rồi chuyển lửa nhỏ đun 2 - 3 liếng,
thêm muối, tinh bột, đường trắng vào là được.

- Công dụng:

+ Tư âm thanh nhiệt khứ thấp lợi thuỷ, kiện tỳ bổ hư.
+ Thích hợp \'ới người bệnh viêm gan cấp tính, viêm gan
vàng da.

</div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

+ Xương lợn dinh dưỡng phong phú, có tác dụng tư âm bổ
huyết. Thảo quả tính ấm, tác dụng ôn trung khứ thấp. Ý dĩ tính
hàn nhẹ, có tác dụng kiện tỳ hố thấp, thanh nhiệt lợi thuỷ.

Cáu kỷ hấp gà

- Mguyên liệu: Câu kỷ tử 20g, thịt gà 300g, canh gà 500ml,

muối ig, hành 3g, rượu mùi lOml.
- Cách làm:

+ Câu kỷ tử rửa sạch, dùng nước ấm ngâm.

+ Thịt gà rửa sạch, thái thành miếng cho vào đĩa to, trộn
đều cùng câu kỷ tử, hành, gừng, muối, rượu mùi và đổ nước
canh gà vào.

+ Cho đĩa vào nồi hấp cách thuỷ 1 - 2 tiếng bắc ra ăn.
- Công dụng:

+ Bổ gan dưỡng máu, tư âm bổ thận, thanh nhiệt bổ hư.
+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính, gan thận âm hư.
+ Câu kỷ tử tính bình, có tác dụng tư bình, có tác dụng tư
âm, ích thận, bổ gan, nhuận phế (ịdiổi). ITiịt gà chứa protêin,
vitamin A, B|, B2, E ,sắt, canxi, phốtpho vv..., có tác dụng bổ
trung ích khí, bổ hư dưỡng huvết, bổ gan thận.

Huyền sảm xào gan lợn

- Nguyên liệu: Huyền sàm lOg, gan lợn lOOg, dầu ăn 20ml,

hành hoa 3g, gìmg 3g, rượu mùi lOml, xì dầu 5ml, đường trắng
lOg, tinh bột lOg, dầu thơm lOml, canh xương 200ml.

- Cách làm:

+ Lấy gan lợn, huyền sâm rửa sạch cho vào nồi cùng với
một lượng nước thích hợp.

+ Dùng lửa to đun sôi, rồi chuyến lửa nhỏ đun 40 - 50 phút,
vớt gan ra thái miếng.

+ Bắc nồi lên bếp đun nóng dầu ãn, thêm hành hoa, gừng
phi thơm, cho gan vào đun qua rồi bắc nồi ra cho tinh bột vào,
thêm dầu thom là đươc.

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84>

- Công dụng:

+ Tư âm thanh nhiệt, bổ gan dưỡng huyết.

+ Thích hợp với người bệnh xơ gan, viêm gan mạn tính.
+ Huyền sâm tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tư
âm nhuận tràng. Gan lợn bổ gan, dưỡng máu. Hai thứ cùng dùng
có tác dụng bảo vệ tế bào gan, thúc đẩy sự sinh trưởng của tế
bào gan.

Có tác dụng tốt đối với người gan âm chuyên hư.

Trùng thảo om vịt

- Nguyên liệu: Đông trùng hạ thảo 5g, vịt mái 1 con lOOOg,

hành 6g, gìmg 6g, rượu mùi lOml, muối 2g, nước 500ml.

- Cách làm:

+ Vịt mổ, bỏ nội tạng, rửa sạch, đế ráo nước.

+ Lấy đông trùng hạ thảo rửa sạch cho vào bụng vịt cùng
với gừng và hành.

+ Cho cả con \'ịt vào nồi, đổ nước \'ào, thêm muối, rượu mùi.
+ Bắc nồi lên bép đun 2 tiếng, đến khi thịt chín mềm là được.
- Cơng dụng:

+ Tư âm thận, bổ ích tinh huyết, dưỡng can (gan) nhuận
phế (phổi).

+ Thích hợp với người gan thận âm hư thành ung thư gan.
+ Đông trùng hạ thảo tính ấm có tác dụng bổ thận trợ
dương, nhuận phế chống ho, hoá đờm. Thịt vịt có chứa protêin,
mỡ vitamin B,, B2, sắt, phốtpho, có tính hàn nhẹ, tác dụng tư âm
thanh nhiệt, bổ ích ngũ tạng, lợi thuỷ tiêu thũng.

Hợp hoan hấp gan lợn

- Nguyên liệu: Hoa hợp hoan tươi 20g, gan lợn lOOg, muối Ig.

- Cách làm:

</div>
(85)<div class='page_container' data-page=85>

+ Gan lợn rửa sạch để ráo nước, cho vào nước nóng ưần qua.
+ Gan lợn thái miếng, cho vào đĩa trộn muối, hợp hoa cho
vào nồi hấp khoảng 1 tiếng, đợi gan Ictn chín là được.

- Cơng dụng:

+ Hoạt huyết hố ngưng, lí khí thơng kết.

+ Thích hợp với bệnh viêm gan do khí gan ngưng kết, huyết
ngưng, chán ăn vv...

+ Hoa hợp hoan tính bình, qua tim và tỳ có tác dụng thông
kết chỉ thống (chống ... ), an thần dưỡng tâm. Gan lợn dinh
dưỡng phong phú, có tác dụng bổ gan dưỡng huyết. Thực tiễn
chứng minh, gan lợn có thể bảo vệ tế bào gan, thúc đẩy tế bào
sinh trưởng, có tác dụng tốt trong trị liệu bệnh gan. Món này có
tác dụng tốt cho gan.

Hổng hoa cáu kỷ, gà con

- Nguyên liệu: Hồng hoa 5g, câu kỷ tử lOg, gà con 1 con

500- 600g, gừng 3g, muối Ig.
- Cách làm:

-I- Gà con giết thịt, bỏ lông và nội tạng, rửa sạch. Lấy hồng

hoa và câu kỷ tử cho vào bụng.

-I- Cho gà con vào đĩa thêm muối, gừng và một ít nước.

+ Cho đĩa vào nồi hấp trong vòng 1 - 2 giờ đợi gà chín mềm

là được.

- Công dụng:

-I- Bổ gan dưỡng huyết, tư âm bổ thận, hoạt huyết hố ngưng.
+ Thích hợp với người bệnh gan khí hư, huyết ngưng.

+ Hồng hoa tính ấm, qua tâm qua gan, tác dụng hoạt huyết

dưỡng huyết hoá ngưng. Câu kỷ tử chuyên tâm bổ âm bổ gan
thận, bổ huyết dưỡng huyết. Thịt gà con có giá trị dinh dưỡng
phong phú, ích khí bổ huyết. Món này có tác dụng hoạt huyết tư
âm, bổ gan thận rõ rệt.

</div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>

c d i cúc nấu gan lợn

- Nguyên liệu: Gan lợn lOOg, cải cúc 50g, muối, bột ngọt.
- Cách làm:

+ Gan ktn rửa sạch, luộc qua nirớc sôi 5 phút, vớt ra thái miếng.
+ Cải cúc rira sạch thái nhỏ.

+ Cho cải cúc và gan lợn vào nồi cùng lượng nước thích
hợp đun sôi thêm muối, bột ngọt là được.

- Cống dụng:

+ Bổ gan, bổ máu, ích khí.

+ Thích hợp với người bệnh viêm gan vàng da, viêm gan
mạn tính.

+ Gan lợn tính bình, vị đắng, có tác dụng tốt trong trị liệu
bệnh thiếu máu. Gan lợn giàu protêin nhưng ít mỡ, giầu vitamin
và khống chất, có tác dụng bổ gan bổ hư. Cải ciic tính bình, vị
ngọt, có tác dụng trợ giúp tiêu hố, thúc đẩy sự trao đổi chất của
cơ thể, thích hợp với người bệnh viêm gan.

Thịt bò nấu cà chua

- Nguyên liệu: Cà chua 200g, thịt bò lOOg, đường trắng lOOg,

muối 2g, rượu mùi 3g, xì dầu 3ml, dầu ăn lOml, hành 5g, tỏi 5g.
- Cách làm:

+ Cà chua rửa sạch, thái miếng to.
+ Thịt bò rừa sạch, thái miếng.
+ Hành, gừng rửa sạch, thái nhỏ.

+ Cho thịt bò, cà chua vào nồi thêm dầu ăn, muối, đường,
rượu mùi, xì dầu, gừng, hành \’à lượng nước thích hợp, trộn đều,
dùng lửa nhị đun chín mềm thịt là được.

- Cơng dụng:

+ Kiện \'ị, tiêu thực, bổ gan.

+ Thích hợp với người bệnh mỡ gan và mỡ máu cao.

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

+ Cà chua tính bình, \'ị chua ngọt, tác dụng mát máu bình
gan, chống khát. Cà chua chứa nhiều vitamin và khoáng chất,

nếu mỗi ngày dùng hai quả có thể đáp ứng đù nhu cầu vitamin
và khoáng chất cần thiết. Thịt bò giàu protêin và ít mỡ, tốt cho
người bệnh gan. Hai thứ cùng dùng có tác dụng làm giảm lượng
mỡ trong gan và máu.

Sung nấu lòng lợn

- Nguyên liệu; Lòng lợn lOOg, sung 10 quả, hành 5g, gừng

5g, rượu mùi 6ml, xì dầu 5ml, muối 2g, bột ngọt 2g, hồ tiêu 5g,
canh thịt 400ml.

- Cách làm:

+ Lấy ruột lợn rửa sạch, đế ráo nước, thái miếng khoảng 3cm.
+ lấy sung rửa sạch, thái miếng.

+ Hành thái nhỏ, gừng cắt lát.

+ Cho lòng lợn, sung, hành, gừng, xì dầu, rượu mùi, muối,
bột ngọt và canh thịt vào đun nhỏ lửa đến khi lịng lợn chín
mềm là được.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt, giải độc, kiện vị bổ hư.
+ Thích hợp với người bệnh ung thư gan.

+ Quả sung tính bình, vị ngọt, có tác dụng nhất định trong
dự phòng ung thư, ngăn ngừa sự sinh trưởng của tế bào ung thư.

Lòng lợn chứa protêin, tính hàn, vị ngọt có tác dụng loại trừ
những độc tơ' trong cơ thể. Món này rất thích hợp cho người ung
thư gan.

Cá hồi hấp nữ trinh tử

- Nguyên liệu; Nữ trinh tử 300g, cá hồi 500g, rượu mùi

lOml, xì dầu lOml, muối Ig, bột ngọt 2g, hành 5g, gừng 3g.
- Cách làm:

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88>

+ Lấy nữ trinh tử rứa sạch, cho vào nồi thậm nước, dùng lửa
nhỏ đun 20 - 30 phút, bỏ bã lấy nước.

+ Lấy cá hồi cho vào đĩa to, thêm nước nữ trinh tử, dầu ăn,
muối, bột ngọt, hành, gìmg, rượu mùi vào ướp đều.

+ Cho đĩa cá ướp vào nồi rổi hấp chín và đợi cá hồi mềm
là được.

- Công dụng:

+ Bổ ích gan thận, bảo vệ gan.

+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính.

+ Nữ trinh tử tính mát, có thể bổ gan thận, thanh nhiệt bổ
hư vv... Thực tiễn chứng minh, nữ trinh tử có thể thúc đẩy sự tái
sinh tế bào gan, từ đó đạt tới cône dụng bảo vệ gan. Cá hồi chứa
protêin, acid béo không lão hố, canxi, sắt, phơtpho, iot vv... là

những khoáng chất rất cần thiết dối với cơ thể, có tác dụng bổ
hư, là thực phẩm rất có ích đồng thời có tác dụng bảo vệ gan.
Món nữ trinh tử hấp cá hồi có tác dụng bảo vệ gan rõ rệt.

Cáu kỷ tử om thịt thỏ

- Nguyên liệu: Thịt thỏ 300g, câu kỷ tử 20g, muối ăn 2g,

bột ngọt 2g.
- Cách làm:

+ Lấy thịt thỏ rửa sạch, thái thành miếng chuẩn bị dùng.
+ Lấy thịt thỏ, câu kỷ tử cho vào nồi, thêm VOOml nước
sạch, dùng lửa to đun sôi, chuyên lửa nhỏ đun thêm 1 - 2 tiếng.

+ Đợi khi thịt thỏ chín mềm, thêm muối, bột ngọt quấy đều,
đun tiếp 5 - 1 0 phút là dược.

- Công dụng:

+ Tư âm thanh nhiệt, bổ ích gan thận, bổ ích khí huyết.
+ Thích hợp với người viêm gan loại gan thận âm hư, ung
thư gan.

</div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

+ Thịt thỏ chứa hàm lượng protêin phong phú, hàm lượng
mỡ thấp, đồng thời lại chứa nhiều chất dinh dưỡng như canxi,
sắt, phốtpho vv... có ích đối với cơ thể. Thịt thỏ bổ thận tư âm,
thanh nhiệt, hoạt huyết, bổ trung, ích khí \'V... Câu kỷ tử chuyên
trị âm hư, đồng thời có tác dụng bổ gan. bổ thận, thích hợp \'ới
người bệnh gan.

3. Món cháo, canh giúp điều trị bệnh gan

Cháo trứng cút

- Nguyên liệu: Trứng cút 4 quả, gạo té lOOg, đường 20g

- Cách làm:

+ Trứng cút cho vào bát đánh đều.

+ Gạo tẻ vo sạch cho vào nồi cùng hrợng nước thích hợp.
+ Dùng lửa to đun sôi, sau đó cho lửa nhỏ đun nhừ cháo,
cho trứng vào, thêm đường khuấy đều đun 5 - 1 0 phút là được.

- Cơng dụng:

+ Bổ ích ngũ tạng, bổ khí dưỡng huyết.

-I- Thích hợp với người viêm gan mạn tính, xơ gan...

+ Trứng cút tính bình vị ngọt, có thể luộc, rán, kho, so với
trứng gà gần giống vị, thành phần dinh dưỡng tương đồng nhưng
cao hơn trứng gà về vitamin B|, B,, sắt và phốtpho, rất tốt cho
đại não, người suy nhược thần kinh. Thường ăn cịn có tác dụng
ích khí bổ máu, an thần kinh. Gạo tẻ nấu cháo đối với tỳ vị hư
nhược có tác dụng rất tốt cho người viêm gan mạn tính.

Cháo gan, thận lợn

- Nguyên liệu: Gan lợn 50g, thận lợn 50g, gạo tẻ lOOg, dầu

gừng 5ml, muối 5g, rượu mùi lOml, hành hoa 2g, bột ngọt Ig.
- Cách làm:

Gan, thận lợn rửa sạch thái miếng.

+ Gạo vo sạch, cho vào nổi cùng lượng nước vừa phải, nấu nhừ.

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

+ Dùng lửa to đun sôi, cho gan thận cùng dầu gừng, muối, hành,
rượu mùi, bột ngọt vào quấy đều đun lửa nhỏ, chín nhừ là được.

- Cõng dụng:

+ Bổ gan thận, dưỡng máu.

+ niích hợp cho người bệnh gan thận, hay váng dầu, hoa mắt.
+ Gan lợn tính ấm vị ngọt hơi đắng, dinh dưỡng phong phú,
có thế chế biến theo nhiẻu cách xào, luộc, nấu cháo. Gan lợn
hàm chứa protêin, vitamin A, B, thường dùng có tác dụng bổ
gan, dưỡng máu. Thận lợn có thể trị liệu bệnh gan thận hư
nhược ở người.

Cháo gan thỏ

- Nguyên liệu: Gan thó 80g, gạo lOOg, muối Ig, hành Ig,

dầu thơm 5ml.
- Cách làm:

+ Gan thỏ rửa sạch, thái miếng.

+ Cho gạo cùng lượng nước thích hợp vào nồi đun nhừ.
+ Đun to lửa rồi cho gan thỏ vào, đổi nhỏ lửa, gan thỏ đun
nhừ, rồi cho gia vị vào là được.

- Cơng dụng:

+ Bổ gan, dưỡng máu.

+ 'lliích hợp \'ới người bệiứi gan, thiếu vitamin A, quáng gà...
+ Thịt thỏ tính mát, vị ngọt, thường dùng có thể bổ khí, mát
máu. Gan thỏ là nội tạng của thỏ, có tác dụng bổ dưỡng như gan
bò, gan dè, nhưng mùi vị ngon hơn. Trong gan thỏ có lượng lớn
vitamin A, có tác dụng tốt đối với hệ thần kinh. Thường dùng
gan thỏ có tác dụng bổ gan.

Cháo gan bò

- Nguyên liệu: gan bò lOOg, gạo lOOg, hành tây 50g, gừng

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

- Cách làm:

+ Gan rửa sạch, thái miếng, ướp gia vị.
+ Cho gạo vào đun nhừ thành cháo.

+ Dùng lửa to đun sôi, sau đổi thành nhỏ lửa cho cháo chín
nhừ rồi cho gan bò, gia vị vào đun 5 - 1 0 phút là được.

- Công dụng:

+ Thanh gan, thanh nhiệt, dưỡng huyết.

+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính, thiếu máu.
+ Gan bị tính mát vị ngọt, dinh dưỡng phong phú, gồm
protêin, vitamin B„ acid kháng hoại máu, vitamin A, sắt, canxi,
phốtpho..., có tác dụng bổ gan, dưỡng máu, kích thích tế bào
sinh trưởng, cịn có tác dụng kháng ung thư gan.

Cháo đậu đỏ thịt bò

- Nguyên liệu: Thịt bò 50g, đậu đỏ 50g, gạo 50g, gừng 3

nhánh, muối Ig, bột ngọt Ig, hành 2g, dầu thơm 5ml.
- Cách làm:

+ Thịt bò rửa sạch, thái miếng to, dùng gừng, dầu thơm ướp.
-I- Đậu đỏ, gạo rửa sạch cho vào nồi, đổ nước vào.

-I- Đun sôi nước, rồi để nhỏ lửa đến khi cháo nhừ thì cho
thịt, hành, đun đến chín nhừ rồi thêm gia vị là được.

- Công dụng:

+ Lợi thuỷ tiêu thũng, kiện tì ơn trung.

-I- Thích hợp với người bệnh xơ gan vv...

-I- Đậu đỏ tính bình, vị ngọt, có tác dụng lợi thuỷ tiêu thũng,
giải độc, bao gồm lượng tinh bột, protêin w ... lớn hơn gạo 3

lần, mỡ ít. Thịt bị giầii protêin, ít mỡ, tốt cho người cơ thể suy
nhược, viêm gan.

Cháo gan lợn

- Nguyên liệu; Gan lợn lOOg, gạo lOOg, hành, gừng, dầu

</div>
(92)<div class='page_container' data-page=92>

- Cách làm:

+ Gan lợn rửa sạch, thái miếng, ướp dầu, gừng.

+ Gạo vo sạch cho \'ào nổi \'à cùng một lượng nước thích hợp.
+ Đun lửa to đến sói, chuyên lửa nhỏ đun chín nhừ cho gan,
hành, gia vị vào đun sôi tiếp 5 - 1 0 phút là được.

- Công dụng;

+ Bổ gan, bổ hư, dưỡng máu.

-I- Thích hợp với người \'iêm gan mạn tính, quáng gà, thiếu máu.
-t- Gan lợn tính ám, vị ngọt, đắng có dinh dưỡng phong phú
gồm nhiều protêin và ít mỡ; hàm lượng sắt gấp 18 lần thịt lợn,
vitamin và khoáng chất cũng nhiều hơn, là thực phẩm bổ máu;
thường dùng có tác dụng bổ máu, dưỡng gan.

Cháo cá chép

- Nguyên liệu: Cá chép 1 con khoảng 200g, dậu dỏ 40g,

gạo 150g, hành, gừng, muối, bột ngọt, dầu thơm.

- Cách làm;

-I- Cá bỏ vẩy, mang, nội tạng, rửa sạch, róc lấy thịt.

+ Cá thái thành miếng dày cho vào nồi cùng lượng nước
vừa đủ, đun nhừ cho hành, gìmg, dầu thơm vào.

+ Dùng lửa to đun 15 phút, rồi cho gạo, đậu vào.

-I- Cho gạo \'ào nồi diin sôi rồi chuyên nhỏ lửa đến khi cháo
nhừ cho gia vị vào là được.

- Công dụng:

</div>
(93)<div class='page_container' data-page=93>

Cháo long nhãn, ngán nhĩ

- Nguyên liệu; Long nhãn, ngân nhĩ khô 50g, gạo lOOg.

- Cách làm:

+ Long nhãn rửa sạch.

+ Ngân nhĩ ngâm nước ấm, rửa sạch.

+ Gạo vo sạch cho vào nồi cùng lượng nước vừa đủ.

+ Cho gạo vào nồi đun to lửa rồi đổi nhỏ đến khi cháo nhừ,
cho long nhãn và ngân nhĩ vào đun 15- 20 phút là được.

- Công dụng:

-I- Thanh nhiệt giải độc, bổ huyết an thần, tư âm bổ hư.
-I- Thích hợp cho người viêm gan mạn tính, mất ngỉi.

-I- Long nhãn tính âm, bổ lâm kiện tỳ, bổ máu, ích khí, an
thần kinh. Ngân nhĩ nhiệt lượn thấp, dinh dưỡng phong phú gồm
protêin, đường, viiamin A, sắt, canxi, phốtpho vv... có tác dụng
tư âm nhuận táo. Gạo giàu vitamin nhóm B tốt cho cơ thể, kiện
tỳ, bổ khí, dưỡng âm, bổ hư.

Cháo nấm hương

- Nguyên liệu: Nấm hương khô 50g, gạo lOOg.

- Cách làm:

-I- Lấy nấm hương ngâm nước ấm 1 giờ, rửa sạch bỏ cuống,
thái nhỏ.

Gạo ngâm nước nửa giờ, vo sạch cho vào nổi cùng lượng
nước thích hợp, cho lên bếp đun lứa to đến sôi rồi chuyển nhỏ
lửa cho nhừ, sau đó cho nấm, đun khoảng 10 phút.

- Công dụng: Hạ mỡ, hạ huyết áp, kiện tỳ bổ vị, thường ăn
có tác dụng chữa đại tiện khó.

Cháo củ cải

- Nguyên liệu: Củ cải trắng 200g, gạo lOOg, muối, hành.

- Cách làm:

</div>
(94)<div class='page_container' data-page=94>

+ Gạo vo sạch, cho vào nồi đổ nirớc.

+ Cho nồi gạo lên bếp đun to lửa rồi đổi lửa nhỏ, đun được
10 - 15 phút thì cho củ cái, đun tiếp đến nhừ, cho gia vị vào đợi
nguội là ăn được.

- Cơng dụng;
+ Bổ gan, giải độc.

+ Thích hợp cho người khí trệ, viêm gan, xơ gan vv...
+ Củ cái trắng vị ngọt, tính mát, phương pháp chế biến
phong phú: Luộc, xào, nấu canh, làm dưa XT... đều ngon; có tác
dụng tiêu thũng giải độc, thành phần dinh dưỡng cao gồm
vitamin c, sắt, canxi, phốtpho vv... Ngoài ra, vitamin A trong
cù cái cịn có tác dụng ngăn ngừa sự hình thành tế bào ung thư,
tốt cho người ung thư gan.

Cháo hí ngơ, bí đao

- Nguyên liệu: Bí đao 500g, bí ngơ 500g, gạo lOOg, dầu ăn

lOml, bột ngọt.
- Cách làm:

+ Bí đao, bí ngơ bỏ vỏ rửa sạch thái miếng.

+ Gạo \'0 sạch cho \'ào nồi cùng lượng nước vừa phải đun sôi.
+ Chuyển nhỏ lửa cho cháo nhừ, cho bí vào đun tiếp đến

khi chín là được.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt, lợi thuỷ, tiêu thũng.
+ Thích hợp với người bệnh xơ gan.

+ Bí đao tính mát, vị ngọt, tác dụng lợi niệu, tiêu thũng,
dinh dưỡng nhiều, nhimg lượng mỡ thấp hơn so với các loại rau,
rất tốt cho người bệnh gan.

Cháo táo đỏ

</div>
(95)<div class='page_container' data-page=95>

- Cách làm:

+ Táo đó rửa sạch, ngâm nước ấm, bỏ hạt.

+ Gạo \’o sạch, cho vào nồi thêm lượng nước vừa phái.
+ Đặt nồi gạo lên bếp, dùng lửa to đun sôi, chuyển lửa nhỏ
trong 10 pliúi, cho táo vào đun tiếp đến khi cháo nhừ.

- Cơng dụng:

+ Bổ ích khí huyết, bảo vệ gan, kiện tỳ dưỡng vị.

+ Thích hợp cho người viêm gan mạn tính, người kém ăn,
kiết lỵ.

+ Táo đỏ giầu protêin, đường, acid hữu cơ, vitamin

c,

Bi,
carotin, canxi có tác dụng kiện tỳ dưỡng vị, bổ huyết, an thần, tĩnh

tâm. Ngồi ra, táo đỏ cịn có tác dụng thúc đẩy sự tái sinh ciia tế
bào gan, tìing cường chức nâng gan. I lai thứ cùng dùng có tác dụng
nâng cao dinh dưỡng, kiện tỳ ích khí, bổ hư dưỡng âm.

Cháo cà

- Nguyên liệu: Cà 300g, gạo nếp lOOg, muối, hành hoa 2g.

- Cách làm:

+ Cà bỏ vỏ, rửa sạch thái miếng.

+ Gạo vo sạch cho vào nồi cùng cà, đổ một lượng nước
thích hợp.

+ Bắc nồi cháo lên bếp, dùng lửa to đun sỏi, rồi chuyển lửa
nhỏ, đến khi cà và gạo chính nhừ, thêm gia vị là được.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt, lợi thuỷ.

+ Thích hợp với người bị viêm gan vàng da, xơ gan.

+ Cà lính mát, vị ngọt, có tác dụng thanh nhiệt giải độc,
hoạt huyết tiêu thũng. Gạo chứa vitamin

c,

B|,p, carotin, sắt,
canxi, có tác dụng hạ huyết áp, giảm cholesterol.

</div>
(96)<div class='page_container' data-page=96>

Cháo đậu xanh

- Nguyên liệu: Đậu xanh 50g, táo đỏ 10 quả, gạo nếp 50g,

nấm 50g, đường trắng lOg.
- Cách làm:

+ Lây đậu xanh, táo đỏ bỏ hạt, rửa sạch, ngâm trong nước ấm.
+ Gạo vo sạch, cho vào nồi cùng đậu và táo đỏ, nấm, thêm
lượng nước thích hợp.

+ Bấc nồi cháo lên bếp, dùng lửa to đun sôi, chuyển lửa nhỏ
đun nhừ, thêm đường trắng trộn đều là được.

- Công dụng;

+ Thanh nhiệt tả hoả, lợi thuỷ hố thấp.

+ Thích hợp với người viêm gan, xơ gan trướng nước.
+ Đậu xanh tính mát, tốt cho tim, dạ dày có tác dụng thanh
nhiệt, giải độc lợi thuỷ, tả hoả hoá thấp w ... Nấm có chứa
protêin, hyđrat cacbon, carotin, sắt, canxi, natri, magiê vv..., là
những chất khoáng cần thiết đối với cơ thế. Có tác dụng mát
gan, thanh nhiệt mát máu, lợi thuỷ tiêu thũng. Táo đỏ có tác
dụng kiện tỳ ích vị, bổ ích khí huyết, an thần, tĩnh tâm, đồng
thời có tác dụng thúc đẩy sự tái sinh tế bào gan, tăng cường sức
đề kháng cho gan, từ đó đạt đến mục đích dưỡng gan rõ rệt. Gạo
nếp có tác dụng bổ sung dinh dưỡng, kiện tỳ ích khí, bổ hư
dưỡng tâm (tim).

Cháo dáu

- Nguyên liệu: Quả dâu tươi 40g, gạo nếp lOOg, đường 20g.

- Cách làm;

+ Quả dâu bỏ cuống, rửa sạch để khô.

+ Gạo vo sạch đế ráo nước, cho vào nồi cùng dâu, thêm
nước với lượng thích hợp.

+ Bắc nồi cháo lên bếp, dùng lửa to đun sôi, rồi chuyển lửa
nhỏ đun tiếp khoảng 15 phút.

</div>
(97)<div class='page_container' data-page=97>

+ Đợi khi cháo nhừ cho đường vào trộn đều, bắc ra ăn.
- Công dụng:

+ Bổ ích gan thận, tư âm thanh nhiệt, dưỡng huyết.
+ Thích hợp người bệnh gan âm hư, âm huyết khơng đủ.
+ Quả dâu tính hàn, vị ngọt, ãn vào có tác dụng tư âm bổ
thận, ích dưỡng huyết. Quả dâu có chứa lượng lớn nước, nhiều
vitamin, carotin, acid có tác dụng phân giải mỡ, hạ mỡ trong
máu, chống tích mỡ, có lợi cho ruột và dạ dày. Gạo nếp có tác
dụng dưỡng vị kiện tỳ, đối với bệnh viêm gan có tác dụng kích
thích ngon miệng.

- Chú ý: Người tỳ hư, kiết lỵ khơng nên ăn món này. Món
này khơng nấu trong nồi nhơm.

Cháo rau cần

- Nguyên liệu: Rau cần lOOg, dầu thcím, muối, gạo 200g.

- Cách làm:

+ Rau cần rửa sạch, cắt ngắn, cho vào nồi nước sôi đun 5
phút vớt ra.

+ Gạo vo sạch cho vào nồi cùng lượng nước thích hợp, đặt
lên bếp đun nhừ, thêm muối, dầu, cho to lửa, thêm rau cần vào
đun nhỏ đến chín là được.

- Cơng dụng: Thanh nhiệt lợi thuỷ.

+ Thích hợp cho người bệnh gan, daii đầu, ù tai.

+ Rau cần tính mát, vị ngọt vơ độc, có tác dụng bình gan
thanh nhiệt, vị thơm, có thể phối hợp với nhiều thực phẩm khác
chế thành các món ngon.

Dùng nấu cháo có tác dụng kiện vị lợi thuỷ, bổ sung nhu
cầu protêin và tinh bột cho cơ thể để tốt cho người bệnh gan.

Cháo phục linh, phật thủ

- Nguyên liệu: Phục linh 20g, phật thủ 20g, gạo lOOg,

đường 20g.

</div>
(98)<div class='page_container' data-page=98>

- Cách làm:

+ Lấy phật thù rửa sạch, để ráo nước thái miếng.

+ Phục linh rửa sạch.

+ Cho phục linh và phật thủ vào nồi, đổ một lượng nước
thích hợp, chuyển lửa nhỏ đun 20 - 30 phút, vớt bỏ bã lấy nước.

+ Gạo vo sạch cho vào nồi, thêm nước sạch.

+ Dùng lửa to đun sôi, rồi chuyển lửa nhỏ cho nước phục
linh, phật thủ vào đun đến khi gạo nhừ, cho thêm đường trộn
đều, bắc ra đợi nguội là được.

- Cơng dụng:

+ Khứ thấp lý khí, giải uất.

+ Thích hợp \’ới người bệnh khí gan uất kết thàiứi bệnh xơ gan.
+ Phật thủ tính ấm, qua gan, dạ dày, phổi tỳ có tác dụng
giải uất, lí khí hố đờm. Phục linh tính bình, có tác dụng kiện tỳ
hóa thấp, thanh tâm an thần. Gạo có tác dụng kiện tỳ bổ khí,
dưỡng tâm bổ hư v.v... Đường tính bình, vị ngọt có tác dụng bổ
ích trung khí, nhuận phế dưỡng vị.

Cháo phục linh, nhân sám

- Nguyên liệu: Nhân sâm 3g, phục linh 20g, trần bì 5g,
gừng tươi 2 lát, gạo nếp lOOg.

- Cách làm;

+ Lấy nhân sâm thái miếng, ngâm trong nước ấm 30 - 40

phút, sau đó vớt ra giã nhỏ.

+ Lấy trần bì, phục linh, gừng , để ráo nước.

+ Lấy nhân sâm, trần bì, phục linh và gừng cho vào nồi, đổ
vào lượng nước thích hợp, đun nhỏ lửa 15 - 20 phút, gạn lấy nước,
rồi lại cho nước sạch vào đun 15-20 phút để lấy nước thứ hai.

-I- Gạo vo sạch cho vào nồi cùng lượng nước thích hợp.

+ Dùng lửa to đun sôi, chuyển lửa nhỏ, cho nước ép vào

</div>
(99)<div class='page_container' data-page=99>

- Cơng dụng:

+ Bổ ích ngun khí, kiện tỳ ơn trung, khí thấp hành khí.
+ Thích hợp với người gan khí uất kết, tỳ khí hư nhược
thành bệnh gan.

+ Nhân sâm tính ấm nhẹ, có tác dụng bổ ích nguyên khí,
kiện tỳ bổ tâm, cường tâm an thần... trần bì tính ấm, có tác
dụng kiện tỳ ích khí, khứ thấp hóa đờm. Phục linh tính bình, có
tác dụng kiện tỳ hóa thấp, thanh tâm an thần. Gạo nếp có tác
dụng thanh nhiệt bổ hư, bổ ích khí huyết.

Cháo trần bì, đan sảm

- Nguyên liệu: Trần bì 5g, đan sâm 15g, gạo nếp 50g.

- Cách làm:

+ Lấy trần bì, đan sám, rửa sạch, ngâm nước 1 5 -2 0 phút.
+ Cho trần bì, đan sâm vào nồi, đổ lượng nước thích hợp,
đun sơi 20 - 30 phút, bỏ bã lấy nước.

+ Gạo vo sạch cho vào nồi cho một lượng nước thích hợp.

-I- Dùng lửa to đun sôi thêm nước, trần bì, đan sâm rồi 
chuyển lửa nhỏ đun đến khi cháo nhừ.

- Công dụng:

-I- Hoạt huyết, hố đờm.

Thích hợp với người viêm gan.

+ Trần bì tính ấm, có tác dụng kiện tỳ, khứ thấp hóa đờm,

đan sâm tính hàn, có tác dụng hoạt huyết an thần.

Cháo bạch biển đậu, sơn dược

- Nguyên liệu: Bạch biển đậu 50g, sơn dược 50g và gạo 80g.

- Cách làm:

-I- Lấy sơn dược bỏ vỏ, rửa sạch để ráo nước, thái miếng.
-I- Gạo vo sạch để ráo nước.

-I- Lấy bạch biển đậu rửa sạch để khô, dùng nước luộc đến
chín rồi cho sơn dược và gạo nếp đun tiếp đến chín nhừ là được.

</div>
(100)<div class='page_container' data-page=100>

- Công dụng:
+ Kiện tỳ bổ khí.

+ Thích hợp với người tỳ vị hư nhược, bệnh gan đi kiết.
+ Bạch biển đậu tính ấm, có tác dụng kiện tỳ bổ khí, chống
thấp. Sơn dược là một loại thuốc có tác dụng bổ dưỡng, chứa
\'itamin

c,

protêin, mỡ, canxi, sắt, phốtpho, có tác dụng kiện tỳ bổ
khí, bổ thận, nhuận phổi, chống ho. Gạo nếp giàu protêin, mỡ.

Cháo thạch quyết minh

- Nguyên liệu: Thạch quyết minh 50g, gạo nếp lOOg.
- Cách làm:

+ Lấy thạch quyết minh rửa sạch, đạp giập.

+ Cho thạch quyết minh vào nồi thêm nước, đun lửa nhỏ 10
- 20 phút, bỏ bcã lấy nước.

+ Gạo vo sạch, thêm lượng nước thích hợp.

+ Dùng lửa to đun sôi cho nước thạch quyết minh vào, đổi
lửa nhỏ đến khi cháo nhuyễn là được.

- Cơng dụng: Bình gan, thanh gan.

+ Thích hợp với người viêm gan, đau đầu, hoa mắt quáng gà.
+ Thạch quyết minh tính hàn, bình gan, thanh gan, có tác
dụng bào vệ gan. Gạo nếp dinh dưỡng phong phú, có tác dụng

kiện tỳ bổ khí dưỡng tâm bổ hư.

- Chú ý: Người tì vị hư hàn kiết lỵ khơng nên ăn.

Cháo quyết minh, hoa cúc

- Nguyên liệu: Quyết minh tử 15g, hoa cúc 15g, gạo tẻ

lOOg, đường lOg.
- Cách làm:

+ Lấy quyết minh tử sao qua đến khi có mùi thơm thì bắc ra
để nguội.

+ Lấy quyết minh tử cho vào nồi, thêm nước đun từ 15 - 20
phút, bỏ bã lấy nước.

</div>
(101)<div class='page_container' data-page=101>

+ Hoa cúc rửa sạch, cho vào nồi đun 10 - 20 phút, phơi khô,
nghiền thành bột.

+ Gạo tẻ vo sạch, cho vào nồi cùng một lượng nước quyết
minh tử vào đun thành cháo.

+ l^ho hoa cúc vào đun tiếp, rồi cho đường vào là được.
- Công dụng:

+ Thanh nhiệt với người nhiệt gan, viêm ga, xơ gan v.v...
+ Thích hợp với người nhiệt gan, viêm gan, xơ gan...
+ Quyết minh tử tính hàn nhẹ, tác dụng trị liệu nhiệt gan,
tiện khó. Cúc tính mát, có tác dụng thanh nhiệt giải độc. Gạo

nấu cháo cùng đường, có tác dụng tư âm bổ hư, nhuận phế.

- Chú ý: Người tỳ vị hư hàn, kiết lỵ không nén dùng.

Cháo d ĩ nhân táo đỏ

- Nguyên liệu: Ý dĩ nhân 50g, táo đỏ 15 quả, gạo nếp 50g,

đường trắng lOg.
- Cách làm:

+ Lấy ý dĩ nhân và gạo nếp rửa sạch, ngâm nước ấm.
+ Táo đỏ bỏ hạt và rửa sạch, dùng nước ấm ngâm 15-20 phút.
-I- ý dĩ nhân, táo đỏ, gạo nếp ch o vào nồi, thêm lượng nước

thích hợp.

-I- Dùng lửa to đun sôi, chuyển lửa nhỏ hầm nhừ.
-I- Cho đường vào quấy đều.

- Công dụng:

+ Bổ ích khí huyết, thanh nhiệt, kiện tỳ dưỡng vị, an thần 
định trí.

-I- Thích hợp với người bệnh viêm gan hoặc tỳ vị hư nhược,
thanh nhiệt lợi thuỷ.

+ Táo đỏ có tác dụng kiện tỳ dưỡng vị, bổ ích khí huyết, an
thần tĩnh tâm, đồng thời có tác dụng bảo gan, thúc đẩy sự tái

</div>
(102)<div class='page_container' data-page=102>

sinh cùa tế bào gan. Gạo nếp có tác dụng ơn trung bổ khí, bổ hư
cường tráng v.v...

Cháo cáu kỷ, gan bò

- Nguyên liệu: Gan bò lOOg, câu kỷ tử 20g, gạo tẻ 80g,

hành hoa 2g, gừng 2g, muối, bột ngọt, dầu thơm, dầu ăn.
- Cách làm;

+ Gan bò rửa sạch, thái miếng.

+ Bắc nồi lên bếp, cho dầu ãn vào đun nóng, cho hành,
gừng vào phi thơm, sau đó cho gan bị xào chín, múc ra.

+ Lấy câu kỷ tử, gạo tẻ rửa sạch cho vào nồi, thêm nước đặt
lên bê'p.

+ Dùng lửa to đun sôi, chuyển lửa nhỏ đun đến nhừ, rồi cho
gan bò vào đun tiếp, cho muối, bột ngọt, dầu thơm.

- Cơng dụng;

+ Bổ gan, dưỡng máu, bổ thận.

+ Thích hợp với người bệnh gan, hoa mắt, váng đầu, quáng gà.
+ Càu kỷ tử tính bình, tư âm, ích thận, bổ gan, sáng mắt,
nhuận phổi, có tác dụng làm giảm mỡ gan, thúc đẩy sự tái sinh
tế bào gan. Gan bị có chứa protêin, sắt, canxi, phốtpho, vitamin

Bs, acid kháng hoại máu, vitamin A, có tác dụng bổ gan, dưỡng
máu, sáng mắt.

Cháo họp hoan

- Nguyên liệu: Hoa hợp hoan khô 15g, gạo lOOg, đường đỏ 30g.
- Cách làm:

+ Lấy hoa hợp hoan rửa sạch, chuẩn bị dùng.

+ Gạo \'o sạch để khô, cho vào nồi thêm lượng nước thích hợp.
+ Đầu tiên đun lửa to, sau chuyển lửa nhỏ, tiếp tục đun đến
khi cháo nhừ, cho đường và hoa hợp hoan vào, tiếp tục đun 15 -
20 phút là được.

</div>
(103)<div class='page_container' data-page=103>

- Cơng dụng:

+ Giải uất, dưỡng tâm.

+ Thích hợp cho người gan khí uất kết thành viêm gan, mất
ngủ, trí nhớ giảm.

+ Hoa hợp hoan tính bình, qua tâm và tỳ, có tác dụng chống
đau, an thần dưỡng tim, khử phong giải uất v.v... Đường đỏ tính
ấm, có tác dụng hoạt huyết khử hàn, bổ huyết chỉ thống v.v... Gạo
chứa protêin, mỡ, hydrat cacbon, vitamin nhóm B, sắt, canxi,
phốtpho, có tác dụng kiện tỳ bổ khí, dưỡng tâm, bổ hư. Cháo hoa
hợp hoan, đường dỏ có tác dụng tốt cho người bệnh gan.

Cháo bồ công anh, ô mai

- Nguyên liệu: Bồ công anh 50g, ô mai 10 quả, gạo lOOg,

đường trắng 20g.
- Cách làm:

+ Lấy bồ công anh rửa sạch cho vào nồi cùng ơ mai, đổ lượng
nước thích hợp, đun trong lửa nhỏ 20 - 30 phút, bỏ bã lấy nước.

+ Gạo vo sạch cho vào nồi, thêm nước bồ công anh, ô mai
cùng lượng nước sạch thích hợp.

+ Đun lửa to cho sôi rồi chuyển lửa nhỏ, đợi gạo chín nhừ
thêm đường trắng, trộn đều là được.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt, lợi thuỷ, tán kết.

+ Thích hợp với người bệnh viêm gan mạn tính.

+ Bồ cơng anh tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm,
lợi Ihuỷ, tán kết, đối với người bệnh viêm gan có tác dụng trị
liệu nhất định. Thực tiễn chứng minh, bồ cơng anh có tác dụng
bảo vệ, giảm sự biến tính của tế bào gan. Ơ mai tính bình, thanh
nhiệt, sát trùng, ngừa kliuẩn. Món này tốt cho gan, có tác dụng
nhất định sát khuẩn tiêu viêm.

</div>
(104)<div class='page_container' data-page=104>

Cháo ngọc trúc, hoa cúc

- Nguyên liệu: Ngọc trúc 5g, hoa cúc 5g, gạo 80g, mật ong lOml.

- Cách làm:

+ Lấy ngọc trúc, hoa cúc rừa sạch cho vào nồi, đổ một
lượng nước \'ừa đủ đun 1 0 -2 0 phút ép lấy nước bò bã.

-I- Gạo vo sạch cho vào nồi, thêm nước ngọc trúc hoa cúc và
nước sạch.

-I- Dùng lửa to đun sô i, chuyển lửa nhỏ đến chín nhừ, thêm
mật ong, quấy đều là dược.

- Công dụng:

+ Tư âm nhuận táo, bổ tâm an thần.

-I- Thích hợp \’ới người âm hư gan nhiệt, mất ngủ, phiền muộn.
-I- Ngọc trúc tính hàn nhẹ, có tác dụng tư âm, an thần,
nhuận táo. Hoa cúc tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc,
bình gan. Ba thứ cùng dùng có tác dụng tư âm, thanh can rõ rệt.

Cháo song hoa

- Nguyên liệu; Hồng hoa 5g, hoa cúc 8g, gạo tẻ lOOg,

đường trắng 20g.
- Cách làm:

-I- Lây hồng hoa, hoa cúc rửa sạch đê ráo nước.

-t- Gạo vo sạch, cho vào nồi đổ một lượng nước thích hợp.
-I- Dùng lửa to đun sôi, sau chuyển lửa nhỏ tiếp tục đun đến
nhừ, cho hồng hoa, hoa cúc và đường trắng vào đun tiếp, đợi khi
cháo chín nhừ là được.

- Cơng dụng:

+ Thanh nhiệt, hanh thấp, hoạt huyết.

-I- Thích hợp với bệnh viêm gan cấp mạn tính.

+ Hồng hoa tính ấm, có tác dụng hoạt huyết. Hoa cúc tính

mát, bình gan thanh nhiệt giải độc. Cùng dùng với gạo có tác
dụng bổ khí bổ, hư rõ rệt.

</div>
(105)<div class='page_container' data-page=105>

Cháo long cốt

- Nguyên liệu: Long cốt 50g, gạo nếp lOơg, đường đỏ 30g.

- Cách làm:

+ Long cốt tán nhỏ, cho vào nồi, thêrn nước, đun lửa nhỏ
khoảng 20 - 30 phút, bỏ bã lấy nước.

+ Gạo nếp vo sạch, cho vào nồi.

+ Dùng lửa to đun sôi gạo, rồi chuyển lửa nhỏ thêm nước
long cốt, đường đun đến nhừ.

- Cơng dụng:

+ Bình gan, an thần, trấn tĩnh.

+ Thích hợp cho người can dương, váng đầu, hoa mắt, tiện
khó, mất ngủ, tâm thần bất an.

+ Long cốt tính bình, có tác dụng an thần, trấn tĩnh, đối với
can dương thượng cáng dần tới đau đầu dề sinh cáu giận có tác
dụng trị liệu tốt. Gạo nếp giàu protêin, mỡ, vitamin B, sắt, canxi,
phốtpho, có tác dụng ơn trung bổ khí, bổ hư cường tráng. Cùng
dùng với đường đỏ, có tác dụng hoạt huyết, trừ hàn, tốt cho
người bệnh gan.

Canh táo dỏ - lạc

- Nguyên liệu: Táo đỏ 50g, lạc 30g, đường dỏ 50g.

- Cách làm:

+ Lạc rửa sạch dê khô cho vào nồi cùng với nước, đun 15
phút rồi \’ớt ra.

+ Táo đò rửa sạch, bỏ hạt.

+ Cho táo \'à lạc vào nồi, thêm nước và đường khuấy đều, dùng
lửa to đun sôi, chuyên lừa nhỏ cho táo và lạc chín nhừ là được.

- Cõng dụng:

+ Thanh nhiệt bổ huyết, dưỡng gan.

</div>
(106)<div class='page_container' data-page=106>

+ Còng dụng: Táo đỏ bao hàm lượng canxi, phốtpho.
vitamin

c.

vitamin p, là những chất dinh dưỡng có ích đối với
cơ thể, trong đó vitamin có khả năng kiện tồn mao mạch huyết
quản. Ngoài ra, táo đỏ cịn có tác dụng bảo vệ và tluìc đẩy sự tái
sinh cùa tê bào gan, đổng thời cịn có thể khống chế sự tăng
trưởng của tế bào ung thư.

- Chú ý: Táo đỏ dùng quá nhiều có thể dẫn đến tiêu hố
khơng tốt, tiện khó, khơng nên dùng q nhiều.

Canh dưa chuột

- Ngun liệu: Dưa chuột 200g, giấm gạo lOml.

- Cách làm: Dưa chuột bỏ cuống, dùng dao cắt đôi, cho vào
nồi đổ nước với lượng thích hợp và giấm gạo, cùng luộc đến khi
dưa chín nhừ là được.

- Cơng dụng;

+ Thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu.
+ Thích hợp với người xơ gan.

+ Dưa chuột tính mát, vị ngọt, thịt dày, nhiều nước, mùi
thơm, có thế chế thành nhiều món ăn được nhiều người ưa thích.
Thường dùng có thể trừ độc giải thũng, chống khát, là thực
phẩm tốt vào mùa hè. Thành phần dưa chuột phần lớn là nước,

có lượng vitamin và và protêin nhất định. Giấm gạo có tác dụng
tâng thêm hương vị của dưa chuột, dồng thời kích thích khả
năng thèm ăn đối với người bệnh gan rất tốt.

Canh xương mướp dắng

- Nguyên liệu: Mướp đắng 150g, xương lợn 400g, bột ngọt,

muối, dầu thơm.
- Cách làm;

</div>
(107)<div class='page_container' data-page=107>

+ Cho xương cùng lượng nước thích hợp vào nồi đun sỏi vớt
bỏ váng bên trên, rồi cho mướp đắng vào đun nhỏ lửa, thêm
muối, bột ngọt, dầu thơm bắc ra ăn.

- Công dụng;

+ Thanh nhiệt, giải độc, bổ gan, bổ máu.

+ Thích hợp cho người viêm gan mạn tính và cao huyết áp.
+ Mướp đắng tính lạnh, vị đắng, là món ăn thích hợp vào
mùa hè, hàm chứa vitamin

c

có tác dụng thúc đẩy sự trao đổi
chất của cơ thể, tăng cường khả năng miền dịch. Có tác dụng lợi
niệu, đối với bệnh viêm gan rất tốt. Xương lợn ít mỡ, tốt cho
người suy nhược cơ thể.

Canh cáu kỷ trứng gà

- Nguyên liệu: Táo đỏ lOg, câu kỷ tử 25g, trứng gà 2 quả,

muối, bột ngọt.
- Cách làm:

+ Táo đỏ bỏ hạt, rửa sạch để khô.

+ câu kỷ tử ngâm nước ấm 15 phút rồi rửa sạch.

+ Trứng gà đánh đều cho vào nồi thêm táo đỏ, câu kỷ tử và
lượng nước thích hợp đun nhỏ lửa trong nửa giờ thêm muối, bột
ngọt là dùng được.

- Công dụng:

+ Bổ khí dưỡng máu, kiện tỳ ích vị.

+ Thích hợp \'ỚI người viêm gan mạn lính, suy lứiược thần kinh.

+ Táo đỏ lính ơn, vị ngọt,có tác dụng bố huyết ích khí,
dưỡng vị an thần, đối với tỳ vị hư nhược có tác dụng rõ rệt. câu
kỷ tử thành phần dinh dưỡng nhiều, có tác dụng tái sinh tế bào
gan, tốt cho người viêm gan mạn tính.

Canh ốc

- Nguyên liệu: ố c đá lOOg, rượu vang lOOml.

i

</div>
(108)<div class='page_container' data-page=108>

- Cách làm: Õc đá ngâm 1 ngày cho hết bẩn, rửa sạch để
khô, luộc vớt ra khều thịt ngâm trong rựợu nửa giờ, bỏ vào nồi

đổ nirớc, đun lên chín là được.

- Cơng dụng:

+ Thanh nhiệt giải độc.

+ Thích hợp với người viêm gan, bị bệnh vàng da.

+ Ốc đá tính hàn vị ngọt, thịt dày béo, vị thơm ngon, ố c đá
có thể chế biến bằng nhiều cách: Luộc,'nấu canh w ..., có ý
nghĩa về phương diện trị bệnh. Ôc đá có tác dụng thanh nhiệt
giải độc, lợi tiểu, bổ gan. Rượu vang có tác dụng hoạt huyết, trừ
hàn, kiện vị, tốt cho dạ dày.

- Chú ý: Ơc đá tính lạnh, cho nên đối với người tiêu hố
kém khơng nén ăn nếu ăn có thể dẫn tới đi kiết.

Canh lươn, đậu đen, thịt lợn

- Nguyên liệu: Lươn 200g, đậu đen 80g, thịt lợn nạc lOOg,

muối, bột ngọt, dầu thơm.
- Cách làm:

+ Lươn mổ, bỏ nội tạng, rửa sạch, thái khúc khoảng 3cm.
+ Đậu đen ngâm nước ấm nửa giờ, rửa sạch, để khô.
+ Thịt nạc thái miếng.

+ Cho ba loại thực phẩm vào nồi cùng một lượng nước vừa
phải, đặt lên bếp, dùng lửa to đun sủi rồi vặn nhỏ lửa đun 2 giờ,

thêm muối, bột ngọt, dầu thơm là được.

- Công dụng:

+ Bổ gan, tiên thũng, kiện tỳ.

+ Thích hợp \'ới người bệnh vàng da và viêm gan, xơ gan.
+ Lươn tính bình vị ngọt, dinh dưỡng phong phú, bao gồm
protêin, mỡ, canxi, sắt, phốtpho và vitamin, trong đó acid béo có
tác dụng chống sự suy thoái của cơ thể. Đậu đen có tác dụng

</div>
(109)<div class='page_container' data-page=109>

giải độc, an thần, có tác dụng hạ huyết áp, hạ đường, tiêu thũng.
Thịt lợn bổ xung protêin và mỡ, thích hợp với người bệnh gan.

Canh bí đao cá chim

- Nguyên liệu; Cá chim 250g, bí đao 200g, hành trắng lOg,

tỏi lOg.

- Cách làm:

+ Cá chim bỏ vảy, bỏ nội tạng rửa sạch để ráo nước.
+ Bí đao bỏ vỏ, ruột, thái miếng.

+ Cho một lượng nước thích hợp vào nồi, cho cá chim và bí
đao thái miếng cùng hành tỏi vào nồi, dùng lửa to đun sôi rồi
chuyển lửa nhỏ hầm chín.

+ Món này khơng thích hợp cho gia vị mà chi ăn nhạt.

- Cơng dụng:

+ Ơn trung kiện tỳ, lợi thuỷ tiêu thũng.

+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính, xơ gan.

+ Bí đao tính mát vị ngọt, có hàm lượng nước phong phú cùng
vitamin

c,

carrotin, magiê. Bí đao khơng những khơng có mỡ, mà
cịn có tác dụng chống tích mỡ. Ca chim giầu protêin, phốtpho,
acid amin, có tác dụng lợi thuỷ tiêu thũng, kiện tỳ ích khí.

Canh nấm thịt nạc

- Nguyên liệu: Nấm hương lOOg, thịt nạc 80g, hành hoa 3g,
muối Ig, bột ngọt 2g, dầu thơm 3ml.

- Cách làm:

+ Lấy nấm hương ngâm 2 giờ, đợi nấm nở to, vớt ra rửa
sạch, thái làm đôi.

+ Thịt nạc bỏ gân, thái miếng nhỏ dài.

+ Bắc nồi lên bê'p, lấy nấm hương và thịt nạc cho vào nồi cùng
lượng nước thích hợp, đun sơi rồi chuyển lửa nhỏ, đến khi thịt chín
mềm cho hành, dầu thơm, muối, bột ngọt quấy đều là được.

</div>
(110)<div class='page_container' data-page=110>

- Công dụng:

+ Bổ hư dưỡng gan, tư âm nhuận táo.

+ Thích hợp với người viêm gan cấp tính.

+ Thịt lợn nạc tính bình, vị ngọt, dinh dưỡng phong phú,
mùi vị thơm ngon, có thê chế biến thành nhiều món, là thực
phẩm phổ biến không thê thiếu trong bữa ăn thường ngày. Thịt
lợn chứa protêin, mỡ, hyđrat cacbon, vitamin B|, B2, .sắt, canxi,
phốtpho vv..., có tác dụng tư âm nhuận táo, bổ gan dưỡng thận.
Nấm hương thành phần dinh dưỡng phong phú, có tác dụng
giảm cholesterol, kháng ung thư. Món này thích hợp đối với
người viêm gan.

Canh gà

- Nguyên liệu: Gà con 300g, đậu đỏ lOOg, muối 2g, bột

ngọt 2g.

- Cách làm:

+ Gà con giết thịt, bỏ lông, nội tạng, rửa sạch để ráo nước,
thái miếng.

+ Đậu đỏ ngâm nước ấm nửa giờ, rửa sạch để khô.

+.Lâ'y đậu đỏ và thịt gà cho vào nồi, thèm lượng nước vừa
phải, đun lửa to cho sôi, chuyển lửa nhỏ hầm đến khi thịt chín
mềm, thêm muối, bột ngọt là có thể ăn.

- Cơng dụng:

+ Thanh nhiệt, tiêu thũng.

+ Thích hợp với người mắc bệnh gan, bụng trướng nước.
+ Thịt gà tính ấm, vị ngọt, có tác dụng bổ hư ôn trung, khai
vị kiện tỳ. Thịt gà có chứa lượng lớn protêin, vitamin A, B|, B,,
E, sắt, canxi vv... Có tác dụng bổ khí dưỡng huyết, cải thiện
chức nãng của cơ tim. Thịt gà tốt cho người bệnh viêm gan
biếng ãn. Đậu đỏ tính bình, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi
thuỷ hoá thấp. Món này tốt cho người bệnh gan tích nước.

</div>
(111)<div class='page_container' data-page=111>

Canh ốc cà chua

- Nguyên liệu: Cà chua lOOg, thịt ốc nhồi 80g, đường trắng

lOg, hành 5g, gìmg 5g, muối 2g, dầu ãn 20ml.
- Cách làm:

+ Ôc rửa sạch, thái miếng; cà chua thái miếng, hành, gừng
rửa sạch thái lát.

+ Cho dẩii lên bếp đun nóng, đợi dầu nóng cho hành gừng
vào phi thơm, sau đó cho ốc vào xào qua rồi cho lượng nước
thích hợp vào, thêm đường, muối, cà chua, dùng lửa to đun sơi,
chuyển lửa nhỏ đun đến chín mềm là được.

- Cơng dụng:
+ Bổ huyết. ích khí.

+ Món này thích hợp với người bệnh viêm gan cấp lính
vàng da.

+ Ơc nhồi chứa protêin, mỡ, muối vô cơ và hyđrat cacbon,
phốtpho, canxi và một số vitamin. Thịt ốc có tác dụng trị liệu
bệnh viêm gan \'àng da. Món này thích hợp với người viêm gan
vàng da cấp tính.

Canh nấm bó cáu

- Nguyên liệu: Nấm 80g, thịt chim bồ càu 300g, hành 5g,
gừng 5g, muối 2g, bột ngọt 2g, dầu thơm 5ml.

- Cách làm:

+ Nấm rứa sạch, thái miếng.

+ Thịt chim bồ câu rửa sạch, thái miếng 3cm, cho nồi vào
nước sôi.

+ Đun từ 5 - 10 phút rồi vớt ra.

</div>
(112)<div class='page_container' data-page=112>

- Công dụng:

+ Tư ãm bổ hư, dưỡng gan bổ thận.

+ Thích hợp \'ới người viêm gan có bệnh về thận.

+ Nấm tính mát vị ngọt, có tác dựng giải độc khai vị, ích
khí hoá đờm. Y học hiện đại cịn phát hiện nấm rơm có tác dựng
kháng khuẩn hạ nồng độ đường và cholesteerol trong máu, dự
phòng xơ gan, kháng ung thư. Thịt chim bồ câu tính bình vị

ngọt, là thực phẩm bổ dưỡng có chứa protêin, hàm lượng mỡ
thấp, tốt cho người cơ thể suy nhược, tốt cho người cao huyết
áp, mỡ trong máu cao.

Canh bí đao cá chim

- Nguyên liệu: Bí đao 300g, cá chim 1 con 900g, hành tây

3a, tỏi 3g, muối Ig, bột ngọt Ig.
- Cách làm:

+ Bí đao rửa sạch để vỏ, thái miếng.

+ Gí chim mổ, bỏ vảy, mang, nội tạng, rửa sạch để ráo nước.
+ Hành tây rửa sạch, thái miếng, tỏi rửa sạch, đập nhỏ.
+ Cho cá \’à bí đao, hành tỏi vào nồi, cho hrợng nước thích hợp.
+ Dùng lửa to đun sôi, chuyển lửa nhỏ đun thêm khoảng 1 -
2 tiếng, cho muối, bột ngọt đun thêm 15 phút là được.

- Cịng dụng:

+ Kiện tỳ ích khí, lợi thuỷ thanh nhiệt.
+ Thích hợp \’ới người bệnh gan, ung thư gan.

+ Bí đao có chứa protẽin, carotin, \'itamin c, vitamin Bs, sắt,
canxi, phốtpho, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi thuỷ,
tiêu thũng. Cá chim giàu protêin, sắt, phốtpho, canxi, acid amin
v.v..., có tác dụng kiện tỳ, ích khí, lợi ihuỷ, tiêu thũng.

- Chú ý: Người t>' \'ị hư hàn, kiết lỵ khơng được dùng.

Canh trần hì thịt thỏ

- Nguyên liệu: Trần bì lOg, thịt thò 300g, cà rốt 200g,

</div>
(113)<div class='page_container' data-page=113>

- Cách làm:

+ Trần bì rửa sạch, để khơ.

+ Cà rốt rửa sạch, bỏ vỏ, thái sợi nhỏ.
+ Thịt thỏ rửa sạch, thái miến?.

+ Lấy trần bì, thịt thỏ cho vào nồi cho vào lưcmg nước thích hợp.
+ Dùng lửa to đun sôi rồi chuyển lửa nhỏ đun 30 - 40 phút,
cho cà rốt, muối, gừng, rượu mùi \'ào đun tiếp đến khi thịt chín
mềm, thêm bột ngọt là được.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt lợi thuỷ.

+ Thích hợp với người bệnh vàng da, viêm gan.

+ Trần bì tính âm, có tác dụng kiện tỳ. Cà rốt tính mát có
tác dụng thanh nhiệt, tiêu trệ hóa tích. Thịt thỏ tính mát có tác
dụng bố ích trung khí, tư âm mát máu, có dinh dưỡng phong
phú bao gồm protêin, mỡ, vitamin B, canxi, sắt, phốtpho. Ba thứ
cùng ăn có tác dụng bổ hư, tốt cho người bệnh gan.

Canh cỏ gianh

- Nguyên liệu: Gốc cỏ gianh trắng 80g, đậu đỏ lOOg.

- Cách làm;

+ Gốc cỏ gianh trắng rửa sạch đế khơ.
+ Đậu đị rửa sạch, dùng nước ấm ngâm.

+ Lấy đậu đỏ, cỏ gianh cho vào nồi thêm lượng nước vòra phải.
+ Dùng lửa to đun sôi, chuyển lửa nhỏ đến khi đậu chín
nhừ, vớt bỏ cỏ gianh đi là được.

- Cơng dụng:

+ Thanh nhiệt hóa thấp, lợi thuỷ tiêu thũng.

+ Thích hợp với người vàng da viêm gan cấp tính, tiếu tiện
bất lợi.

+ Gốc cỏ gianh trắng có lác dụng thanh nhiệt, lợi thuỷ, hoạt
huyết. Đậu đỏ có chứa protêin, sắt, canxi, phốtpho, magiê, mỡ

</div>
(114)<div class='page_container' data-page=114>

thực vật, vitamin c, B v.v.. có tác dụng thanh nhiệt giải độc lợi
thùy hóa thấp, bổ máu. Hai thứ cùng dùng có tác dụng lợi thuỷ,
thích hợp cho người viêm gan.

Nước gà nấu ý dĩ

- Nguyên liệu: Gà mái tơ lông vàng một con 500g, ý dĩ

nhân lOg, rau rút 50g, cải ngọt, muối vừa đủ.
- Cách làm;

+ Gà giết mổ, bò ruột, rửa sạch, bỏ mỡ trong ruột, lột da,
lấy thịt băm nhỏ, cho vào nấu chín nhừ, gạn lấy nước cốt
khoảng lOOOml.

+ Dùng nước này nấu ý dĩ nhân, rau rút, cải ngọt, cho mì
chính vào là được.

- Cơng dụng:

+ Bổ trung ích khí, kiện tỳ lợi thuỷ.

+ Dùng cho bệnh nhân ung thư gan giai đoạn cuối, với các
chứng hụt hơi, mất sức, không muốn ăn.

Canh cỏ gianh vịt

- Nguyên liệu: Gốc cỏ gianh khô 80g, vịt 1 con 800 - 900g,

rượu mùi 20ml, muối, bột ngọt.
- Cách làm:

+ Lấy gốc cỏ gianh khô rửa sạch, cắt ngắn.
+ Vịt vặt lông mổ, bỏ nội tạng, rửa sạch.
+ Cho cả con vịt vào nồi thêm nước.

+ Đun to lừa, rồi chuyển lửa nhỏ trong 2 - 3 tiếng, thêm
muối, bột ngọt, rượu mùi là được.

- Công dụng:

+ Bổ gan dưỡng máu, tư âm kiện tỳ, lợi thuỷ.

+ Thích hợp cho người gan nhiệt âm hư, viêm gan vàng da.
+ Gốc cỏ gianh tính hàn, lợi thủy thanh nhiệt, mát máu, đối
với người viêm gan vàng da rất tốt. Vịt giàu protêin, vitamin B|,

</div>
(115)<div class='page_container' data-page=115>

B,, sắt, canxi, phốtpho, có tác dụng bổ dưỡng. Hai thứ cùng
dùng có tác dụng thanh nhiệt, lợi thủy rõ rệt.

Canh dĩ nhân đậu đỏ

- Nguyên liệu: Ý dĩ nhân 50g, đậu đỏ 50g, táo đỏ 10 quả,

đường trắng lOg.
- Cách làm:

+ Lấy ý dĩ nhân, đậu đỏ, rửa sạch, ngâm qua nước ấm.
+ Táo đỏ rửa sạch, bỏ hạt.

+ Cho ý dĩ nhân, đậu đỏ thêm lượng nước thích hợp, đun
lửa to trong 50 - 60 phút, bỏ táo đỏ và đường trắng vào đun tiếp

10 - 15 phút.
- Công dụng:

+ l'hanh nhiệt, lợi thuỷ, bổ gan dưỡng máu.
+ Thích hợp với người xơ gan.

+ Ý dĩ nhân tính hàn nhẹ, có tác dụng kiện tỳ hóa thấp,
thanh nhiệt lợi thuỷ. Đậu đỏ có chứa protêin, vitamin c, vitamin
B, sắt, canxi, phốtpho, magiê v.v... Đậu đỏ tính bình, có tác
dụng thanh nhiệt giải độc, lợi ihuỷ hóa thấp, bổ huyết. Táo đỏ
có tác dụng kiện tỳ dưỡng vị, bổ ích khí huyết, an thần tĩnh tâm.

Canh nhân trần, bồ công anh

- Nguyên liệu: Nhân trần 80g, bồ công anh 50g, đường

trắng 20g.
- Cách làm:

+ Lấy nhân trần, bồ công anh rừa sạch đê khô.

+ Láy nhân trần, bổ công anh cho vào nồi, thêm lượng nước
thích hợp, đun lừa nhỏ 30 - 40 phút, bỏ bã lấy nước, thêm đường
vào là dùng được.

- Cơng dụng:

</div>
(116)<div class='page_container' data-page=116>

116-íí-+ Thích hợp với người viêm gan, vàng da, ung thư gan.
+ Nhân trần tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, dưỡng gan,
kiện tỳ, chống ung thư. Bồ cơng anh có tác dụng bảo vệ gan.

- Chú ý: người viêm gan mạn tính khơng dùng loại canh này.

Canh cáu kỷ trứng gà

- Nguyên liệu: câu kỷ tử 30g, trứng gà 2 quả, táo đỏ 10 quả.
- Cách làm:

+ Câu kỷ tử , táo đỏ bỏ hạt, rửa sạch, để ráo nước, ngâm
vào nước ấm.

+ Trứng rửa sạch để cả vỏ, cho câu kỷ, táo đỏ và trứng vào nồi,
thêm lượng nước thích hợp, đun lửa nhỏ 20 - 30 phút là được.

- Cóng dụng:

+ Bổ gan dưỡng máu, kiện tỳ ích khí, dưỡng vị ích thận.
+ Thích hợp với người bệnh viêm gan mạn tính, người bị
mất ngủ, váng đầu, thiếu máu v.v...

+ Câu kỷ tử tính bình, có tác dụng tư âm ích thận, bổ gan,
nhuận phổi v.v... Trứng gà giàu protêin, mỡ, khống chất và
vitamin có tác dụng tư àm nhuận táo, bổ tâm dưỡng huyết,
thanh nhiệt giải độc. Táo đỏ có tác dụng kiện tỳ dưỡng vị, bổ
ích khí huyết, an thần tĩnh lâm.

Canh thịt hóng hoa táo đỏ

- Nguyên liệu; Hồng hoa 12g, táo đỏ 8 quả, hoàng kỳ 15g,

thịt nạc lOOg, muối ăn 2g, bột ngọt Ig.
- Cách làm:

+ Táo đỏ đã bỏ hạt, hoàng kỳ và hồng hoa rửa sạch.
+ Thịt lợn rửa sạch, thái miếng chuẩn bị đùng.

+ Lấy nồi cho táo, thịt nạc, hoàng kỳ, hồng hoa vào nồi,
thêm lượng nước thích hợp.

</div>
(117)<div class='page_container' data-page=117>

- Công dụng:

+ Dưỡng gan bổ huyết, hoạt huyết.

+ Thích hợp với người bệnh gan khí huyết kém.

+ Hồng kỳ túih ấm nhẹ, có tác dụng bổ ích trung khí, lợi thuỷ
tiêu thũng, có tác dụng bảị vệ gan. Hồng hoa có tác dụng hoạt
huyết. Táo đỏ có tác dụng bổ huyết dưỡng huyết, chống đau, ngồi
ra cịn có tác dụng bảo vệ gan, thúc đẩy sự tái sinh của tế bào gan.
Thịt lợn giàu dinh dưỡng, có tác dụng tốt cho gan.

Canh hoàng kỳ thịt nạc

- Nguyên liệu: Hoàng kỳ 20g, linh chi 12g, thịt nạc 150g,

muối Ig, bột ngọt Ig.
- Cách làm:

+ Thịt nạc rửa sạch, thái miếng.

+ Lấy hoàng kỳ, linh chi rửa sạch, để ráo nước.

+ Cho thịt nạc cùng hoàng kỳ và linh chi vào nồi, thêm
lượng nước thích hc(p.

+ Dùng lửa to đun sôi, chuyển lửa nhỏ đun trong 1 giờ. Bắc
rồi ra, thêm muối, bột ngọt, trộn đều, để nguội là được.

- Cơng dụng:

+ Kiện tỳ bổ khí, bảo vệ gan, lợi thuỷ (bảo can lợi thuỷ), bổ
hư an thần.

+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính, xơ gan thịi kỳ đầu.
+ Hồng kỳ tính ấm nhẹ, có tác dụng bổ ích trung khí, lợi
thuỷ tiêu thũng v.v... Thực tiễn chứng minh, hồng kỳ có tác
dụng tăng cường lực miễn dịch của tế bào gan. Linh chi tính
bình, có tác dụng bổ dưỡng cơ thể, trấn tĩnh an thần. Thịt nạc
giá trị dinh dưỡng cao, giàu protêin.

</div>
(118)<div class='page_container' data-page=118>

4. Món rau giúp diều trị bệnh gan

Nấm hương nấu đậu phụ

- Nguyên liệu: Nấm hương tươi lOOg, đậu phụ 400g, ngân

nhĩ 60g, muối 2g, đường trắng 3g, bột ngọt 2g, tinh bột nước
6ml, dầu thơm 6ml, dầu ăn 25ml.

- Cách làm:

+ Ngân nhĩ ngâm nước ấm 5 giờ, rửa sạch để khổ, thái nhỏ.
+ Nấm hương bỏ gốc rửa sạch, thái miếng.

+ Đậu phụ rửa sạch, thái vuông 3cm.

+ Bắc xoong lên bê'p đun nóng dầu ăn, cho đậu phụ \'ào rán
vàng rồi cho nấm \'à ngân nhĩ \'ào thêm chút nước, dùng lửa nhỏ
đun 15 phút, thêm muối, đường, bột ngọt, thêm tinh bột trộn đều.

- Cơng dụng;

+ Bổ thận ích gan, thanh nhiệt tiêu thũng.

+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính, vàng da.

+ Nấm hương mùi vị thơm ngon, là món ăn được nhiều
người ưa thích. Nấm hương chứa hàm lượng phong phú protêin
và các chất dinh dưỡng khác. Đậu phụ dễ được cơ thể hấp thụ,
chứa nhiêu vitamin có tác dụng tốt cho trị liệu và khôi phục
chức nãng của gan.

Cải dưa đậu phụ

- Nguyên liệu:

cải

dưa 200g, đậu phụ lOOg, hành 5g, gừng
5g, rượu mùi 5ml, muối 2g, bột ngọt 2g, dầu ăn 25ml.

- Cách làm:

+ Cải dưa rửa sạch, thái miếng 2cm.
+ Đậu phụ cắt miếng nhị.

+ Cho nước vào nồi đun sơi, cho đậu phụ vào.

+ Cho dầu vào nồi đun nóng rồi phi thơm hành gừng, cho

rau cải vào xào qua rồi thêm rượu mùi, bột ngọt, muối vào đảo
đều, cho đậu vào là được.

</div>
(119)<div class='page_container' data-page=119>

- Công dụng:

+ Bổ gan thận, chống khát.

+ Thích hợp với người viêm gan cao huyết áp.

+ Cải dưa tính mát, vị ngọt chứa protêin, mỡ, carotin và
\'itamin.

cải

dưa chứa vitamin

c,

khi vào cơ thể hình thành một
loại acid có tác dụng nhất định trong việc làm cản trở tế bào ung
thư này sinh. Thường ăn đặư phụ có tác dụng nhuận táo lợi tiểu,
báo vệ gan, dạ dày.

Rau cần đậu phụ

- Nguyên liệu: Rau cần 200g, đậu phụ lOOg, muối 2g, bột
ngọt 2g, dầu ăn 25ml.

- Cách làm:

+ Rau cần sơ chế, rửa sạch, cắt khúc 4cm.
+ Đậu rửa sạch, thái miếng.

+ Cho dầu vào nồi, dùng lửa to đun sôi, dầu ăn sôi cho đậu
vào đảo qua rồi cho rau cần vào, thêm bột ngọt, muối đảo đều,
chín là được.

- Cơng dụng:

+ Giải độc tiêu thũng, khai vị kiện tỳ.
+ Thích hợp với người viêm gan.

+ Rau cần tính mát, vị ngọt, thanh nhiệt lợi thuỷ. Đậu phụ
dễ tiêu hoá, giá trị dinh dưỡng cao.

- Chú ý: Rau cần là loại rau hàn (lạnh) người bệnh xơ gan
khơng nên ăn.

Bí đao nám hương

- Nguyên liệu: Bí đao 400g, nấm hương khô 50g, canh gà

300g, đường 5g, muối 2g, tinh bột nước lOml và dầu ãn 25ml.
- Cách làm:

</div>
(120)<div class='page_container' data-page=120>

+ Năin hương ngâm nước âín 3 phút, ríra sạch đế khô, thái làm đôi.
+ Cho dầu ăn lên bếp đun nóng, cho nấm vào xào qua rồi
cho bí đao, canh gà, muối, đirờng vào đun 10 phút, cho tinh bột
nước vào đảo đều là được.

- Cõng dụng:

+ Lợi thuỷ, dưỡng gan, giái độc.

+ Thích hợp với người bệnh xơ gan, cao huyết áp.

+ Bí đao tính mát, vị ngọt, khơng chứa mỡ, có tác dụng tiêu
mỡ. Thường dùng có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi niệu tiêu

thũng rất tốt cho người xơ gan.

Cải xào nấm

- Nguyên liệu: Cải thảo trắng 300g, nấm linh chi lOOg,

muối 2g, xì dầu 3ml, bột ngọt 2íỉ, dầu thơm 4ml, hành 5g, gừng
5g, tỏi 5g, dầu ăn 25ml.

Cách làm:

+ Rau cải trắng rửa sạch thái nhỏ.
+ Nấm linh chi cắt đôi.

+ Cho dầu ăn lên bếp, dùng lửa to đun nóng rồi phi thơm
hành,' gừng, tỏi, sau đó cho nấm và rau cải vào xào qua, thêm
gia vị muối, xì dầu bột ngọt dầu thơm, trộn đều là được.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt giải độc, dưỡng vị an thần.
+ Thích hợp với người bệnh viêm gan.

+ Cải thảo vị ngọt, dinh dưỡng phong phú, có tác dụng
thanh nhiệt lợi tiểu. Nấm linh chi giàu vitamin, protêin, ít mỡ,
nhiệt lượng thấp, rất tốt cho người cao huyết áp. Ngồi ra, nấm
cịn có tác dụng kháng ung thư.

Cà rốt xào nấm rơm

- Nguyên liệu: Cà rốt 50g, nấm rơm lOOg, măng 20g, hành

táy 20g, muối 2g, bột ngọt 2g, hạt tiêu 3g, tinh bột nước 50ml,
dầu ăn 25ml.

</div>
(121)<div class='page_container' data-page=121>

Cách làm:

+ NâVn rơm rửa sạch, thái miếng.

+ Cho chảo dầu ăn lên bếp đun nóng dầu ăn rồi đổ nấm vào
xào khô múc ra.

+ Cho cà rốt, hành tây, mãng vào xào, thêm 20ml nước đun
sôi, thêm muối, tinh bột trộn đều, dùng lừa nhỏ đun 5 phút, cho
tinh bột vào trộn đều là được.

- Cơng dụng:

+ Bổ khí, dưỡng gan, hạ mỡ, đường.

+ Thích hợp cho người viêm gan, ung thư gan.

+ Nấm rơm tính mát vị ngọt chứa protêin, có lác dụng
kháng khuẩn, giảm cholesterol. Cà rốt có tác dụng tàng cường
lực miễn dịch của cơ thể.

Củ cải rong biển

- Nguyên liệu; Rong biển 15g, củ cải trắng 200g, muối 2g,

quế lOg, bột ngọt 3g, xì dầu, dầu thực vật lOml.
- Cách làm:

+ Cho rong biển vào nước ấm ngâm 10 tiếng đến khi rong
nở ra, rửa sạch, thái miếng.

+ Cho dầu ăn vào chảo đun to lừa cho sôi, rồi chuyển lửa nhỏ.
+ Củ cải rửa sạch, bỏ vỏ, thái sợi. Khi rong biển chín mềm
cho củ cải vào đun chín là được.

- Công dụng:

+ Kiện tỳ, khứ đờm, tán kết.

^ Tliích hợp \'ới người \'iêm gan và bệnh đường ruột, dạ dày.
+ Củ cải tính mát, vị ngọt, có giá trị dinh dưỡng cao, giàu
vitamin

c.

Y học hiện đại phát hiện, củ cải có tác dụng trị liệu
ung thư. Rong biển cũng có tác dụng không chế sự sinh trưởng
của tế bào ung thư.

</div>
(122)<div class='page_container' data-page=122>

Hối hương củ cải

- Nguyên liệu: Hồi hương lOOg, củ cải trắng 200g, muối

2g, bột ngọt 2g, canh gà 80ml, tinh bột nước 6ml, dầu ăn 25ml.
- Cách làm:

+ Hồi hương bỏ gốc và lá vàng, rửa sạch, thái miếng.
+ CÌI cải bỏ vỏ, rửa sạch, thái miếng.

+ Cho dầu ăn vào nồi đun nóng, cho củ cải vào xào qua, rồi
thêm muối, bột ngọt trộn đều, thêm tinh bột nước là được.

- Cơng dụng:

+ ích khí hóa đờm, kiện tỳ bổ gan.
+ Thích hợp \'ới người bệnh viêm gan.

+ Hồi hương tính ấm, vị ngọt có mùi đặc thù, chứa protêin,
một lượng nhỏ sắt, phốtpho, vitamin. Củ cải giàu vitamin A, có
tác dụng tốt đối với người bệnh ung thư.

Dưa chuột trộn giám

- Nguyên liệu: Dưa chuột 200g, đường trắng 6g, giấm gạo

5ml, dầu thơm 2ml, tỏi.
- Cách làm:

+ Dưa chuột rửa sạch, thái miếng, cho vào bát tô, cho giấm,
đường, tỏi trộn đều, ngâm trong nửa giờ là được.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt, chống khát, lợi niệu tiêu thũng.
+ Thích hợp với người viêm gan cao huyết áp.

+ Dưa chuột tính mát, vị ngọt có thể chế biến thành nhiều
món hoặc ăn sống. Dưa chuột giàu nước, có tới 96% nước, cịn
có vitamin c gấp 5 lần dưa hấu. Ngoài ra, trona hạt dưa chuột

có chứa vitamin E có tác dụng chống suy lão. Dưa chuột tốt cho
đại tiện, chống tiện khó.

</div>
(123)<div class='page_container' data-page=123>

Ngó sen trộn

- Nguyên liệu; Ngó sen tươi 250g, đường trắng lOg, nước 15ml.

- Cách làm:

+ Ngó sen rửa sạch, để khơ, bỏ \'ỏ, thái miếng cho vào bát.
+ Cho đường và lượng nước thích hợp thành nước đườii2 rồi
đổ vào ngó sen, ngâm một giờ đến khi có mùi thơm. Cũng có
thể bỏ vào tủ lạnh rồi àn cũng rất ngon.

- Cơng dụng:

+ Hoạt huyết, giải độc, lợi tiểu.

+ Thích hợp với người tỳ vị suy nhược viêm gan.

+ Ngó sen dinh dưỡng phong phú, mùi vị thơm ngon, có thể
chê' thành nhiều món. Ngó sen tính hàn, vị ngọt, rất tốt cho
người bệnh gan.

Củ cải trộn

- Nguyên liệu: Củ cải trắng 300g, đường trắng 6g, giấm

5ml, gừng 5g, dầu vừng lOml, muối 2g, bột ngọt 2g.
- Cách làm:

+ Củ cải bỏ vỏ, rửa sạch, để khô thái sợi, thêm muối vào
ngâm nửa ngày, sau đó vớt ra dùng nước sạch rửa qua mấy lần,
để khô, cho vào bát.

+ Lấy giấm, đường, gừng, hành, bột ngọt đổ lên củ cải trộn
đều, để 15 phút là ãn được.

- Cơng dụng:

+ Thơng khí, nhuận tràng, giải độc.

+ Thích hợp với người viêm gan, cao huyết áp.

+ Củ cải tính mát, vị cay ngọt có thể chữa bệnh tiêu hoá
khơng tốt, tiểu tiện khó. củ cải chứa nhiều nước, nhiều vitamin
A, có tác dụng kháng lại sự hình thành của tế bào ung thư. Món
này tốt đối với người viêm gan mạn tính.

</div>
(124)<div class='page_container' data-page=124>

Sữa bị cải trắng

- Nguyên liệu: Cải tráng 200g, sữa bò 50ml, bột ngọt Ig,

muối 2g, tinh bột 5g, dầu ăm 25ml.
- Cách làm:

+ Cải trắng rửa sạch, thái miếng 4cm.

+ Cho dầu ăn đun nóng, rồi cho cải trắng \'ào xào qua, thêm
lượng nước thích hợp, dợi khi cải chín cho muối, bột ngọt trộn

đều, rồi thèm sữa bị đun sơi, sau cùng cho tinh bột nước vào
trộn đều là được.

- Công dụng:

+ Bổ hư, ích khí, kiện vị.

+ Thích hợp với người viêm gan và bệnh viêm gan thiếu
protẽin. Cải trắng tính hàm vị ngọt có tác dụng lợi thuỷ tiêu
thũng, có tác dụng nhất dịnh kháng ung thư.

Hành táy xào

- Nguyên liệu: Hành tây 300g, muối 2g, dường thắng 5g,

xì dầu 5ml, giấm gạo 4ml, dầu ăn 23ml.
- Cách làm:

+ Lấy hành tây bỏ vỏ, rữa sạch, thái sợi.

+ Cho dầu ăn vào chảo đun cho nóng rồi cho hành vào xào
qua, thêm muối, đường, xì dầu, giấm vào trộn đều là được.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt, giải dộc. dưỡng gan.

+ Thích hợp với ngirời \'iêm gan mạn tính người bệnh gan
nhiễm mỡ.

+ Hành tây tính vị cay, có cơnít dụng giải độc tiêu thũng.
Hành tãy có hàm lượng \’ilamin c phonc phú. Hành tây không
chứa mỡ, có chứa tinh dầu, có tác dụng giám cholesterol. Qua
nghiên cứu phát hiện từ hành tày có thể phân ly chiết xuất một
loại đường.

</div>
(125)<div class='page_container' data-page=125>

Đậu tằm xào

- Nguyên liệu: Đậu tằm 250g, hành hoa lOg, muối Ig, bột

ngọt 2g, dầu ăn 15ml.
Cách làm:

+ Lấy đậu tằm tước xơ, rửa sạch để khô.

+ Cho dẩu ăn vào nồi, đợi dầu nóng lên cho hành hoa vào
phi thơm, sau đó cho đậu tằm vào xào qua đến khi chín ném
thêm gia vị, muối, bột ngọt là được.

- Công dụng:

+ Trừ thấp thanh nhiệt, ích khí dưỡng gan.

+ Đậu tằm tính bình, vị ngọt, có tác dụng kiện tỳ lợi niệu.
Đậu tầm có cách chế biến đa dạng có thể xào, luộc, hầm..., mùi
vị rất ngon, còn có thể chế biến thành nhiều sản phẩm khác
được mọi người ưa thích.

- Chú ý: Đậu tằm khơng thích hợp để ăn sống, người bị
bệnh đường ruột dạ dày hoặc trẻ em bị kiết lỵ không nên ăn.

Măng trộn

- Nguyên liệu: Măng tươi 200g, muối 2g, bột ngọt 2g, dầu

thơm 5ml.
Cách làm:

+ Lấy măng thái vỏ, rửa sạch để khô thái sợi, cho vào bát.
+ Cho thêm muối ướp trong nửa giờ, sau đó dùng nước sạch
rửa rồi cho vào nồi.

+ Cho thêm bột ngọt, dầu thơm, trộn đều là được.
- Cơng dụng:

+ Thanh nhiệt, lợi thuỷ tiêu thũng.

+ Thích hợp với người viêm gan cao huyết áp.

+ Măng là loại thực phẩm có nguồn gốc từ Địa Trung Hải.
Tính mát vị ngọt đắng, mùi vị thơm ngon, được nhiều người ưa

</div>
(126)<div class='page_container' data-page=126>

thích. Măng chứa nhiều nước, có tác dụng chống khát, là món
ãn được nhiều người ưa thích nhất. Àn nhiều măng có tác dụng
lợi niệu, còn có thể tãng cường lưu thơng máu. Ngồi ra, măng
cịn có thể phịng kháng sự hình thành cùa tế bào ung thư. Măng
dẻ được cơ thế hấp thụ, thích hợp với người cao tuổi, người
trung niên. Món này là thực đơn lý tưởng cho người viêm gan.

5. Món àn ch a y giúp điểu trị bệnh gan

Bồ công anh xào chay

- Nguyên liệu: Bồ cơng anh 150g, tỏi, gìrng, hành, muối Ig,

dầu thực vật lOml.
- Cách làm;

+ Bổ công anh rửa sạch lấy lá.
+ Tỏi thái nhỏ.

+ Cho nồi lên bếp, dổ dầu ăn vào đun, đợi nóng cho hành,
gừng, tỏi vào phi thơm cho lá bồ công anh vào xào lại, đến chín
thêm muối đảo đều là được.

- Cơng dụng:

+ Thanh nhiệt, lợi thuỷ.

+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính, viêm gan, vàng
da vv...

+ Bổ cơng anh tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc
lợi thuỷ. Thực nghiệm chứng minh, bồ công anh có tác dụng
hạn chế sự biến tính của mỡ ở tế bào gan, có tác dụng tâng
cường sức đề kháng cho gan. Tỏi không những là gia vị mà còn
có tác dụng tiêu thũng hành khí, giải độc sát trùng vv... đối \'ới
người bệnh \’iêm gan vàng da rất tốt.

Cần táy xào bách hợp

- Nguyên liệu: Cần tây lOOg, bách hợp lOOg, tỏi 2g, gừng

</div>
(127)<div class='page_container' data-page=127>

- Cách làm:

+ Lấy rau cần bỏ gốc, lá rửa sạch, lấy dao thái thành từng
đoạn dài 5cm.

+ Lấy bách hợp rửa sạch, dùng tay bẻ thành miếng nhỏ.
+ Bắc nồi lên bếp, cho dầu ăn vào đun nóng cho tỏi, gừng
phi thơm rồi cho cần, bách hợp vào xào chín.

+ Đợi cần, bách hợp chín, thêm muối, bột ngọt, tinh bột vào
xào tiếp 5 phút là được.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt tư âm, dưỡng tám, an thần, hoạt huyết.
+ Thích hợp với bệnh \'iêm gan, gan nhiệt, xơ gan VT...
+ Rau cần chứa protêin, dường, carotin, vitamin c, sắt,
canxi, phốtpho, có tác dụng bình gan, thanh nhiệt.

Bách hợp chứa protẽin, đường, sắt, canxi, phốtpho, magiê là
những thứ chất cần thiết cho cơ thể. Bách hợp tính hàn nhẹ, có
tác dụng tư âm, nhuận phế, dưỡng tâm, an thần. Hai thứ cùng
dùng không những mùi vị thơm ngon mà cịn có tác dụng tư âm
thanh nhiệt rõ rệt

- Chú ý: Người tỳ \’ị hư hàn, kiết lỵ không nên dùng.

Nấm hương xào cáu kỷ và cải dưa

- Nguyên liệu; Nấm hương 30g, câu kỷ tử 20g. cải dưa

500g, hành hoa 2g, muối Ig, bột ngọt 5g, dầu ăn 20ml.
- Cách làm:

+ Lấy nấm hương, câu kỷ tử rửa sạch và ngâm nước ấm.
+ Cải dưa rửa sạch đế khỏ.

+ Bác nồi lên bếp, cho dấu ăn nóng lên rồi phi thơm gừng,
hành, sau dó cho nấm vào xào qua, tiếp đó cho cải dưa \'à câu
ký lử xào dến chín, thêm muối bột ngọt dáo đều là dược.

- Cóng dụng:

</div>
(128)<div class='page_container' data-page=128>

+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính, ung thư gan.
+ Nấm hương chứa sắt, canxi, phốtpho, vitamin c, D, B|2
v\'... Có tác dụng kiện tỳ dưỡng vị, bổ hư, kháng ung thư. Câu
kỷ tử tính bình có tác dụng tư âm, bổ thận, bổ gan, nhuận phế,
đồng thời câu kỷ tử cịn có tác dụng ngăn sự tích tụ mỡ ở tế bào
gan, thúc đẩy sự sinh trường cùa tế bào gan. Cải dưa có tác dụng
hoạt huyết, thanh nhiệt, giải độc, lợi thuỷ, tiêu thũng.

Món rau này râì thích hợp với người viêm gan và có tác
dụng kháng ung thư.

Cáu kỷ tử xào cải trắng

- Nguyên liệu: Câu kỷ tử lOg, cải trắng 500g, muối Ig,

hành hoa 2g, tinh bột .“ĩg, dầu ăn lOml.

- Cách làm:

+ Lấy cải trắng rửa sạch thái nhỏ.

+ câu kỷ tử rửa sạch, dùng nước ấm ngâm qua.

+ Bắc nồi lên bếp, cho dầu ăn vào đun đến khi nóng phi thơm
hành rồi cho cải trắng vào xào chín, thêm câu kỷ tử vào tiếp tục
xào, cho tinh bột vào, thêm muối, tiếp tục xào rồi bắc ra.

- Công dụng:

+ Tư âm, thanh can, thanh nhiệt, lợi thuỷ.

+ Thích hợp với người âm hư, gan nhiệt, xơ gan, mỡ gan.
+ câu kỷ tử tính bình có tác dụng tư âm, ích khí, thanh gan,
nhuận phế. Cải trắng chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết như
vitamin c, sắt, canxi, phốtpho, carotin, một chút protêin, mỡ.
Món này có tác dụng thanh nhiệt, lợi thuỷ, tiêu thũng rõ rệt.

- Chú ý: Người tỳ vị hư hàn, kiết lỵ không nên dùng.

Sơn dược, cáu kỷ đậu phụ

- Nguyên liệu: Sơn dược 50g, câu kỷ tử 30g, đậu phụ 200g,

nấm hương 20g, canh gà lOOOml, muối 2g, bột ngọt 2g, hành
hoa 3g, dầu ăn 20ml.

</div>
(129)<div class='page_container' data-page=129>

- Cách làm;

+ Lấy sơn dược bỏ bì, thái miếng mỏng.

+ Cáu kỷ lử , nấm hương rửa sạch, ngâm nước ấm.
+ Đậu phụ rửa sạch thái miếng.

+ Bắc nồi lên bếp cho dầu ăn vào đun nóng rồi phi thơm
hành, tiếp đó cho nấm, câu kỳ tử, sơn dược vào xào, cho nước
luộc gà vào.

+ Dùng lửa to đun sôi rồi chuyển lửa nhỏ đun 1 5 -2 0 phút,
cho đậu phụ vào tiếp tục đun 3 - 5 phút, rồi thêm muối, bột
ngọt, trộn đều, đợi khi nguội là được.

- Công dụng:

-I- Dưỡng gan, kiện tỳ, bổ khí, thanh nhiệt lợi thuý.
+ Thích hợp với người \'iêm gan mạn tính, mỡ gan.

+ Sơn dược tính bình, có tác dụng kiện tỳ bổ khí, tư âm
nhuận phổi, bố thận. Câu kỷ tử tính bình khơng những có tác
dụng tư âm ích thận, bổ gan nhuận phế mà cịn có tác dụng
khống chế sự tích tụ mỡ ờ tế bào gan, thúc đẩy sự tái sinh ở tế
bào gan. Đậu phụ, nấm hương có tác dụng thanh nhiệt, mát
máu, đối với người bệnh viêm gan có tác dụng rất tốt.

Hương phụ nấu đậu phụ

- Nguyên liệu: Hương phụ tử 15g, đậu phụ 300g, dầu ãn

20ml, hành 3g, gừng 3g, muối 2g, bột ngọt Ig
- Cách làm:

+ Lấy phụ tử rửa sạch, chuẩn bị dùng.
+ Đậu phụ rửa sạch, thái miếng vuông nhỏ.

-I- Bắc nồi lên bếp, cho dầu ãn đợi nóng cho hành, gừng phi
thơm rồi cho nước sạch vào. Sau đó cho phụ tử vào.

-I- Dùng lửa to đun sôi, lại cho đậu phụ vào. Đun sôi đợi đậu
phụ chín cho thêm bột ngọt trộn đều là được

</div>
(130)<div class='page_container' data-page=130>

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt giải độc, lợi thuỷ tiêu viêm.

+ Thích hợp \’ới khí ngưng thành viêm gan độc tính cấp tính.
+ Hương phự tử tính bình, có tác dụng chống đau, giải
ngưng. Đậu phụ có chứa protêin, mỡ, canxi, sắt, phốtpho,
magiê, natri vv... là những khoáng chất cần thiết đối với cơ thể,
có tác dụng thanh nhiệt tả hoả, kiện tỳ ích khí, lợi thuỷ tiêu
viêm. Món này rất tốt cho người bệnh gan. Thúc đẩy sự tái sinh
ở tế bào gan. Đậu phụ, nấm hương có tác dụng thanh nhiệt, mát
máu, đối với người bệnh viêm gan có tác dụng rất tốt.

Xuyên khung nấu đậu phụ

- Nguyên liệu: Xuyên khung 15g. đậu phụ 300g, dầu ăn

20ml, hành hoa 3g, gừng 3g, muối Ig, bột ngọt Ig.
- Cách làm;

+ Lấy xuyên khung rửa sạch, bỏ phần úa tạp.
+ Đậu phụ rửa sạch, thái miếng vuông nhỏ.

+ Bắc nồi lên bếp, cho dầu ăn vào, đợi dầu ăn nóng lên cho
hành, tỏi phi thơm rồi cho thêm lượng nước thích hợp, cho
xuyên khung vào.

+ Tiếp tục dùng lửa to đun sôi rồi cho đậu phụ và muối vào,
đợi đậu phụ chín, thêm bột ngọt trộn đều là được.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt hoạt huyết, khứ phong hành khí.
+ Thích hợp với người bệnh khí trệ, ung thư gan.

+ Xuyên khung tính ấm, có tác dụng hoạt huyết hành khí.
Đậu phụ có chứa protêin và nhiều chất khoáng như sắt, canxi,
phốtpho vv... có tác dụng thanh nhiệt tả hoả, kiện tỳ ích khí, lợi
thuỷ tiêu hoả vv... Hai thứ cùng dùng có tác dụng hoạt huyết,
thanh nhiệt, rất tốt cho người bệnh khí trệ, nội nhiệt.

</div>
(131)<div class='page_container' data-page=131>

Rau cần hạt sen náu táo đỏ

- Nguyên liệu: Lá rau cần lOOg, hạt sen 50g, láo đỏ 40 quả.

- Cách làm:

+ Lấy lá rau cần rửa sạch, thái đoạn nhỏ.
+ Hạt sen bỏ tâm, rửa sạch.

+ Táo đỏ bỏ hạt, rửa sạch.

+ Lấy nồi cho rau cần, hạt sen và táo đỏ vào cùng lượng
nước thích hợp.

+ Bắc nồi lên bếp, dùng lửa to đun sôi, chuyển lửa nhỏ đun
20 - 30 phút là được.

- Công dụng:

+ Thanh gan, hanh thấp lợi niệu, thanh nhiệt dưỡng huyết.
+ Thích hợp với người viêm gan cấp tính vàng da.

+ Rau cần tính mát có tác dụng bình gan, khử phong trừ
thấp, thanh nhiệt, táo đỏ chứa protêin, đường acid hữu cơ, có tác
dụng kiện tỳ dưỡng vị, bổ ích khí huyết an thần tĩnh tâm.

Trần bì, rong biển nấu củ cải

- Nguyên liệu: Trần bì lOg, củ cải trắng 300g, rong biển

20g, hồi hương 5g, muối 2g, hạt tiêu Ig, xì dầu 5ml, bột ngọt
Ig, dầu ăn 20ml.

- Cách làm:

+ Lấy trần bì rửa sạch.

+ lấy rong biển ngâm nước, rửa sạch để khô rồi thái sợi nhỏ.
+ Củ cải trắng bóc vỏ, rửa sạch, thái sợi to.

+ Bắc nồi lên bê'p đun nóng dầu ăn rồi cho rong biển vào xào
qua, tiếp đó cho hồi hương, hạt tiêu, xì dầu và nước sạch đủ lượng.

+ Dùng lửa to đun sôi, chuyển lửa nhỏ đến khi rong biển
chín kỹ, cho củ cải, trần bì vào đun tiếp 10 phút, thêm muối, bột
ngọt là được.

</div>
(132)<div class='page_container' data-page=132>

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt khứ đờm.

+ Thích hợp cho người khí gan tích tụ thành bệnh gan.
+ Trần bì tính ấm, có tác dụng kiện tỳ khư thấp hoá đàm
(đờm), hạ khí khoan trung, tiêu trệ hố tích vv... Rong biển có
một lượng nhỏ protêin, mỡ, sắt, canxi. phốtpho, magiê, caroten,
có tác dụng thanh nhiệt, lợi thuỷ, tiêu mỡ, tiêu thũng, lợi niệu,
hạ áp vv...

Sơn dược xào dưa chuột

- Nguyên liệu: Scm dược lOOg, dưa chuột 1 quả, dầu ăn

lOml, hành 2g, muối Ig, tinh bột lOg.
- Cách làm:

+ Lấy sơn dược bóc vỏ, rửa sạch, thái miếng.
+ Dưa chuột bỏ phần cuống, rửa sạch thái miếng.

+ Bắc nồi lên bếp, cho dầu ăn vào đun nóng, cho hành vào
phi thơm rồi cho sơn dược vào xào chín, tiếp tục cho dưa chuột
vào xào.

+ Dùng tinh bột trộn nước, thêm muối, rồi cho vào nồi đảo
đều, chín là được.

- Cơng dụng:

+ Kiện tỳ ích khí, tư âm, thanh nhiệt, lợi thuỷ, tiêu mỡ.
+ Thích hợp với người bệnh xơ gan, mỡ gan.

+ Sơn dược chứa vitamin c, protêin, mỡ, canxi, sắt,
phốtpho, có tính bình; có tác dụng kiện tỳ, ích khí, nhuận phế,
chống ho. Dưa chuột có chứa vitamin A, B, B5, canxi, phốtpho
w . .. tác dụng thanh nhiệt, lợi thiiỷ, tiêu thũng và có tác dụng
tiêu mỡ. Món này tốt cho người bệnh mỡ gan.

Hồng kỳ, mộc nhĩ nấu đậu phụ

- Nguyên liệu: Hoàng kỳ 30g, mộc nhĩ 20g, rong biển 50g,

đậu phụ lOOg, hành hoa 3g, gừng 2g, bột ngọt Ig, muối Ig, dầu
ăn 20ml.

</div>
(133)<div class='page_container' data-page=133>

- Cách làm:

+ Hoàng kỳ rửa sạch, thái thành từng đoạn.
+ Mộc nhĩ đen rửa sạch ngâm nước ấm.

+ Lấy rong biển ngâm nước ấm, rửa sạch, thái sợi.
+ Đậu phụ rửa sạch, thái miếng.

+ Bắc nồi lên bếp cho dầu ăn vào đun nóng, cho hành hoa,
gừng vào phi thơm, cho rong biển, mộc nhĩ xào qua, cho một
lượng vừa đủ nước và hoàng kỳ.

+ Dùng lửa to đun sôi, rồi chuyển lửa nhỏ đun 20 - 30 phút
cuối cùng bỏ đậu vào đun 3 - 5 phút, thêm muối, bột ngọt, trộn
đều bắc ra dùng.

- Cơng dụng:

+ Kiện tỳ, bổ khí, báo vệ gan, thanh nhiệt, lợi thuỷ.
+ Thích hợp với người viêm gan khí hư, huyết nhiệt.

+ Hồng kỳ tính ấm, tác dụng bổ ích, trung khí, lợi thuỷ,
tiêu thũng. Mộc nhĩ đen có tác dụng bổ huyết, kiện tỳ, dưỡng vị,
nhuận tràng, thông tiện. Rong biển, đậu phụ có tác dụng bổ
sung khống chất cho cơ thể.

Canh bạch truậí cá chép

- Nguyên liệu: Bạch truật 20g, cá chép 1 con 200 - 300g,

đậu đỏ lOOg, trần bì, tỏi trắng.
- Cách làm:

+ Cá chép mổ bụng, bỏ nội tạng, rửa sạch để ráo nước.
+ Đậu đỏ rửa sạch, dùng nước luộc đến chín. Lấy bạch
truật, trần bì cho vào một túi vải túm kín miệng lại thành túi.

+ Cho cá và túi thuốc vào, cho đậu đỏ vào nồi thêm nước.
+ Dùng lửa to đun sôi, chuyên lửa nhỏ. Đợi cá chép chín
cho tỏi vào là được.

- Cơng dụng; Kiện tỳ ích khí, lợi thuỷ tiêu thũng.

</div>
(134)<div class='page_container' data-page=134>

+ Thích hợp với người viêm gan cấp tính, viêm gan vàng
da, xơ gan.

+ Bạch truật tính âm, kiện tỳ bổ khí, lợi thuỷ, có tác dụng
giảm thiểu sự biến tính của tế bào gan, thúc đẩy tế bào gan sinh
trưởng. Trần bì kiện tỳ hóa dịm, đậu đỏ bổ huyết, lợi thuỷ tiêu
thũng. Cá chép bổ ích khí huyết, kiện tỳ dưỡng vị.

6. Đồ uống giúp tàng cường thể lực

Nước sơn tra

- Nguyên liệu; Sơn tra 30g, hà diệp 15g.

- Cách làm:

+ Sơn tra bỏ hạt, rửa sạch để khô.
+ Hà diệp rửa sạch để khô.

+ Cho sơn tra, hà diệp cùng lượng nước thích hợp vào nồi,
dùng lửa to đun sôi, rồi chuyển lửa lứiỏ đun 20 - 30 phút là được.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt hoạt máu.

+ Thích hợp với người viêm gan, dạ đày, có tác dụng hạ
mỡ, tiêu tích. Sơn tra được Đơng y cho rằng, có tác dụng hạn
chế chất mỡ tích tụ ở gan, cho nên có tác dụng bảo vệ gan, có
tác dụng phịng trị mỡ ở gan. Hà diệp tính bình, có tác dụng
thanh nhiệt giải độc, kiện tỳ vị.

Nước lé bách hợp

- Nguyên liệu: Lê 400g, bách hợp lOOg, mật ong 20ml.

- Cách làm:

+ Lê rửa sạch để khô, bỏ hạt lấy thịt cắt miếng nhỏ.
+ Bách hợp rửa sạch, thái thành miếng.

+ Cho lê và bách hợp vào nồi, thêm nước đun nhỏ lửa 10 -
15 phút, sau cho mật ong khuấy đều là được.

</div>
(135)<div class='page_container' data-page=135>

+ Lê chứa protêin, mỡ, carotin, acid kháng hoại máu, canxi,
sắt, phốtpho, magiê vv... Đông y cho rằng, lê khi qua gan, qua
thận có tác dụng thanh nhiệt, lợi thuỷ. Đối với người viêm gan,
xơ gan có tác dụng nhất định. Bách hợp cùng mật ong có tác
dụng tư âm nhuận tràng, bổ hoà trung, dưỡng tàm an thần.

Nước táo mật ong

- Nguyên liệu: Táo đỏ 50 quả, mật ong 200g.

- Cách làm:

+ Táo đỏ rửa sạch để khô, lấy cho vào nồi cùng lượng nước
thích hợp.

+ Bắc nồi lên bếp, dùng lửa to đun sủi, chuyển lửa nhỏ đun
15 - 20 phút, đổ thêm mật ong, tiếp tục đun trong 10 phút rồi
bắc ra, thêm nước đun đến khi chín nhừ.

- Cơng dụng:

+ Bổ gan dưỡng máu, ích khí kiện tỳ.

+ Thích hợp với người bệnh viêm gan mạn tính, xơ gan,
ung thư gan.

+ Táo đỏ có chứa protêin, đường, acid hữu cơ, vitamin

c,

B2, carotin, canxi, sắt, phốtpho, có tác dụng kiện tỳ dưỡng vị bố
ích khí huyết, an thần vv... Y học hiện đại cho rằng, táo đỏ có
thể thúc đẩy sự tái sinh tế bào gan, phịng chống tích tụ mỡ, cải
thiện gan. Mật ong có tác dụng bố ích trung khí, thanh nhiệt
nhuận táo, lợi tiểu nhuận tràng vv... có tác dụng kháng khuẩn,
tiêu viêm, đề cao sức miễn dịch của cơ thể. Hai thứ kết hợp có
tác dụng bảo vệ gan, có tác dụng trị liệu nhất định.

Nước táo đỏ sữa

- Nguyên liệu: Táo đỏ 20 quả, sữa bò 500ml, mật ong, tinh bột.

- Cách làm:

+ Táo đỏ rửa sạch, bỏ hạt, thái miếng.

</div>
(136)<div class='page_container' data-page=136>

+ Cho táo vào nổi cùng lượng nước thích hợp, đặt lên bê'p đun.
+ Đần tiên dùng lửa to, sau đổi lửa nhỏ, đun đến khi táo
chín nhừ, thêm sữa, mật ong đun 5 - 1 0 phút, thêm tinh bột quấy
đều, bắc ra là được.

- Công dụng:

-I- Tư ám thanh nhiệt, lợi thuý, ích khí huyết.

+ Tốt cho người cơ thể mỏi mệt, âm hư, người bệnh gan.

+ Táo đỏ chứa protéin, đường, chất hữu cơ, vitamin

c, B,,

sắt, canxi vv... có tác dụng thúc đẩy sự sản sinh của tế bào gan.
Sữa bị có chứa canxi, vitamin A, D có tác dụng thanh nhiệt bổ
dạy dày. Mật ong có tác dụng thanh nhiệt bổ khí.

Nirớc thạch lựa, dưa hấu

- Nguvên liệu: Thạch hni 500g, dưa hấu lOOg, đirờng trắng 20g.

- Cách làm:

-t- Thạch lựu rửa sạch, bỏ vỏ lấy thịt.
+ Dưa hấu bỏ vỏ, bỏ hạt, lấy thịt.

-I- Thạch lựu, dưa hấu trộn đều ép lấy nước, thêm đường
trắng là có thể dùng.

- Cịng dụng:

+ Bổ âm thanh nhiệt, lợi thuỷ hố ơn.

+ Thích hợp với người âm hư, viêm gan mạn tính, xơ gan,
ung thư gan.

-I- Thạch kai, dưa hấu giầu vitamin A,

c,

B, carotin, sắt,
canxi, phốtpho vv... Thạch lựu có tác dụng hố ơn thanh nhiệt,
lợi thiiỷ tiêu thũng.

- Chú ý: Người tỳ vị hư hàn, kiết lỵ không nên dùng loại
nước này.

Nước nho thập cẩm

- Nguyên liệu: Nho khô 20g, đào 10 quả, táo đỏ 10 quả, hạt

sen 20 hạt, lạc nhân 20 hạt, quế 20g, dầu ăn 5ml, đường trắng
20g, tinh bột lOg, gạo nếp cẩm 50g.

</div>
(137)<div class='page_container' data-page=137>

- Cách làm:

+ Gạo nếp cẩm vo sạch, ngâm nước ấm.

+ Nho khô, sen. đào bỏ hạt, táo đỏ, quế rửa sạch đê khơ.
+ Cho gạo đun đến chín nhừ bắc ra.

Lấy nho khô, hạt sen, táo, đào, quế cho vào nồi đun 10 - 20
phút, bắc ra cho gạo nếp lên trên.

+ Bắc nồi lên bếp cho nước sôi và dường trắng vào, đun sôi
thêm tinh bột, khi dã chín thì cho các đồ đã chế biến sẵn ở trên
vào quấy đều là được.

- Công dụng: Tư âm thanh nhiệt, lợi thuỷ, bổ khí huyết.
+ Thích hợp với người khí huyết hư, âm hư, nội nhiệt, viêm
gan, xơ gan.

+ Nho khô chứa protêin, mỡ, \'itamin c, vitamin nhóm B,
sắt, canxi, phốtpho vv..., có tác dụng tư âm, thanh nhiệt, lợi
thuỷ, tiêu thũng, bố ích khí huyết, cứng xương cốt, bổ gan thận.
Sen có tác dụng kiện tỳ, bố khí, dưỡng tâm, an thần, thanh nhiệt
giải độc vv... Quế có tác dụng bổ tim dưỡng tỳ, bổ huyết, ích
khí, an thần. Thêm vào lạc, gạo nếp có tác dụng kiện tỳ, bổ vị,
bổ khí, bổ hư vv...

Nước quýt mật ong

- Nguyên liệu; Quýt lOOg, mật ong lOml.

- Cách làm:

+ Quýt đế cả vỏ, rửa, thái miếng.

+ Cho quýt vào nổi thêm lượng nước vừa phải, dùng lửa to
đun sôi, sau đổi lửa nhỏ đun 20 - 30 phút là được.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt giải độc, chữa bệnh về khí.
+ Thích hợp cho người viêm gan mạn tính.

+ Qt có chứa carotin, sắt, phốtpho, canxi, magiê, w ...,
có lác dụng bảo vệ gan, thúc đẩy tiêu hố, lợi mật. Đơng y cho
rằng, quýt mát đổi với tỳ vị, phổi có lác dụng tốt, có tác dụng tư
âm thanh nhiệt, bổ khí nhuận táo.

</div>
(138)<div class='page_container' data-page=138>

Nước dáii táy

- Nguyên liệu: Dâu tây 15 quả, đường 50g.

- Cách làm:

+ Dâu tây bỏ cuống, dùng nước muối nhạt rửa sạch để khô,
cho \’ào nồi, thêm đường và nước.

+ Đun nước dâu tây khoảng 10- 15 phút là được.
- Công dụng:

-I- Tư âm thanh nhiệt, nhuận phế, chống ho.

-I- Thích hợp với người âm hư, ôn nhiệt dẫn đến viêm gan,
cao huyết áp vv...

-I- Dâu tây chứa đường, nhiều acid hữu cơ, carotin, vitamin
Bs, vitamin c, B,, IT, sắt, canxi, phốtpho vv... Hàm lượng
vitamin c cao, có tác dụng tăng cường hệ thống miền dịch, đề
cao khả nãng kháng bệnh. Đông y cho ràng, dâu tây tính mát,
bổ khí huyết, thanh nhiệt giải độc.

Nước vỏ dưa háu

- Nguyên liệu: v ỏ dưa hấu 300g, muối Ig, dầu thơm 8ml,
bột ngọt Ig.

- Cách làm:

-I- Lấy vỏ dưa hấu, rửa sạch, bỏ phần vỏ cứng màu xanh.

+ Lấy vỏ dưa hấu thái miếng cho vào nồi với muối, đặt lên
bếp đun 20 - 30 phút.

-H Đợi khi nước cạn, thêm dầu thơm \'à bột ngọt trộn đều là được.
- Công dụng:

-I- Thanh nhiệt, giải khát lợi thuỷ.

+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính, gan nhiệt, người
mỡ gan.

+ vo aưa nau tinii nan, VỊ ngọt, co tac dụng tư am, tnann

nhiệt, chống khát, thông lợi tiểu tiện, giảm cholesterol trong

</div>
(139)<div class='page_container' data-page=139>

- Chú ý: Ngirời tỳ vị hư hàn, kiết lỵ không dùng loại nước này.
7. C á c loại trà, rượu làm thuốc

Trà xa tiên thảo

- Nguyên liệu: Xa tiền thảo lOOg, vỏ dưa hấu 150g, mật

ong lOml.
- Cách làm:

+ Xa tiền thảo rửa sạch.

+ Vỏ đưa hấu bỏ vỏ xanh, rửa sạch, thái miếng.

+ Cho xa tiền thảo, dưa hấu vào nồi, bắc lên bê'p cùng lượng
nước thích hợp, đun lửa lo 20 - 30 phút, rồi cho mật ong \'ào
tỊuấy đều, bắc ra. Mỗi ngày uống 3 lần.

- Công dụng:

+ Thanh gan, tả hoả, lợi thiiỷ.

+ Thích hợp với bệnh viêm gan mạn tính.

+ Xa tiền thảo tính hàn, qua gan, thận, phổi, có tác dụng
thanh nhiệt, giải độc rõ rệt. vỏ dưa hấu tính hàn vị ngọt, có tác
dụng tư âm thanh nhiệt, chống khát, thông lợi tiểu tiện, đồng
thời có tác dụng thúc đẩy sự trao dổi chất, giảm lượng
cholesterol trong máu. Mật ong có tác dụng thanh nhiệt, nhuận

phổi, bổ hư nhuận táo.

+ Chú ý: Người tỳ vị hư hàn, dịch tả không nên uống trà.

Trà kim ngán hoa cúc

- Nguyên liệu: Kim ngân 20g, hoa cúc 20g, mật ong lOml.

- Cách làm:

+ Cho kim ngân \'à hoa cúc vào ngâm trong nước, vớt ra để ráo.
+ Cho hai thứ vào nồi sao qua, để nguội.

+ Cho hai thứ vào nồi thêm nước.

</div>
(140)<div class='page_container' data-page=140>

+ Cho thêm mật ong quấy đều là được.
- Công dụng:

+ Mát gan, thanh nhiệt, ích khí.
+ Thích hợp với người gan hoả.

+ Kim ngân tính mát, qua dạ dày, phổi, đại tràng, là một
loại thuốc thanh nhiệt giải độc. Hoa cúc tính mát, cũng có tác
dụng thanh nhiệt giải độc.

+ Chú ý: Người tỳ vị hư hàn, kiết lỵ không nên uống.

Trà ngũ vị tử

- Nguyên liệu: Ngũ vị tử 6g, đường đỏ lOg.

- Cách làm:

+ Ngũ vị tử rửa sạch, dùng dao đập giập.

+ Cho ngũ vị tử vào cốc, thêm đường đỏ, nước vào đậy kín
10-15 phút.

+ Dùng vải lọc bỏ bã, lấy nước uống.
- Công dụng:

-I- Thanh nhiệt, bổ khí, bổ tim thận, bảo vệ gan.

-I- Ngũ vị tử tính ấm, qua tim, thận, phổi có tác dụng bổ khí
dưỡng âm, an thần lĩnh tâm, tốt với người bệnh thận gan.

Trà sám thủ ô

- Nguyên liệu: Hà thủ ô 15g, đan sâm 15g, mật ong 20ml.

- Cách làm:

-I- Lấy hà thủ õ, đan sâm rửa sạch, đồng thời cho vào nồi,
thêm lượng nước vừa phải đun lửa to khoảng 30 - 40 phút, thêm
mật ong quấy đều, đun thêm 5 - 1 0 phút, để nguội là uống được.

-I- Mỗi ngày dùng một lần.
- Công dụng:

-I- Tư âm thanh nhiệt, bổ ngũ tạng, hoạt huyết.

-I- Thích hợp với người gan thận âm hư, viêm gan mạn tính,
xơ gan.

</div>
(141)<div class='page_container' data-page=141>

+ Hà thủ ô tính ấm, có tác dụng bổ gan thận, dưỡng máu.
Trà sâm tính hàn nhẹ, có tác dụng hoạt huyết, an thần. Mật ong
có tác dụng tư âm thanh nhiệt, nhuận phổi, bổ hư nhuận táo.

Trà xanh cam thảo

- Nguyên liệu: Cam thảo 5g, trà xanh 3g.

- Cách làm;

+ Cam thảo rửa sạch, để khô, thái lát mỏng.

+ Cho cam thảo và trà xanh vào cốc, cho nước sôi vào đậy
kín 10 - 1 5 phút là được.

- Công dụng;

-I- Thanh nhiệt tả hoả, lợi thuỷ tiêu thũng, kháng ung thư,
giải độc.

+ Thích hợp \’ới bệnh viêm gan mạn tính, ung thư gan.

4- Cam thảo tính bình, qua tim, phổi, dạ dày, lá lách, có tác
dụng thanh nhiệt giải độc, bố ích khí.

Y học hiện đại cho rằng, cam thảo có tác dụng tăng khả năng
miễn dịch của cơ thể, giải nhiệt, giải độc hạ cholesterol. Trà xanh

chứa nhiều vitamin

c,

E thúc đẩy sự trao đổi chất, thanh nhiệt lợi
thuỷ, cũng có tác dụng tốt với người bệnh viêm gan.

Trà Bồ kim thảo

- Nguyên liệu: Hoa kim ngân 20g, cam thảo 5g, bồ công

anh 30g, hoa cúc lOg, đậu xanh 30g.
- Cách làm:

+ Đậu xanh rửa sạch, luộc qua 5 phút rồi vớt ra.

+ Cho đậu xanh cùng hoa kim ngân, cam thảo, bồ công anh
và hoa cúc vào nồi cùng lượng nước thích hợp.

-I- Bắc nồi lên bếp, dùng lửa to đun sôi, rồi đổi lửa nhỏ đun
khoảng 20 - 30 phút là được.

- Cổng dụng:

-I- Thanh nhiệt, giải độc.

</div>
(142)<div class='page_container' data-page=142>

+ Thích hợp với người bệnh viêm gan độc hoả nội nhiệt,
ung thư gan v.v...

+ Hoa kim ngân có tác dụng thanh nhiệt giải độc, vị ngọt.
Bồ công anh tính hàn, \'ị ngọt đắng, có tác dụng thanh nhiệt giải
độc. Cam thảo tính bình vị ngọt, bổ trung ích khí, thanh nhiệt
giải độc. Hoa cúc và đậu xanh cũng có tác dụng thanh nhiệt, lợi
thuỷ tiêu thũng. Năm vị hợp lại có tác dụng thanh nhiệt giải

độc, đối với người bệnh viêm gan có tác dụng chữa trị tốt.

Trà nhân sám

- Nguyên liệu: Nhân trần 15g, đan sâm lOg, uất kim 8g.
- Cách làm:

+ Lấy nhân trần, đan sâm \'à uất kứn rửa sạch, nhân ưần cắt nhỏ.
+ Cho cả 3 thứ \'ào ấm sứ, cho nước sơi vào đậy kín 1 5 - 2 0
phút là được.

+ Mỗi ngày uống 1 - 2 lần.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt tả hoả, thanh gan, hoạt huyết mát máu.
+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính, người bệnh gan
vàng da.

+ Nhân trần tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, dưỡng gan
kiện tỳ, phòng chống ung thư. Đan sâm tính hàn nhẹ, có tác
dụng hoạt huyết, an thần. Uất kim tính hàn có tác dụng thanh
nhiệt mát máu, hóa ơn, cũng có tác dụng phòng chống vàng da
do viêm gan.

Trà nhân trần

- Nguyên liệu; Nhàn trần 13g, trần bì 5g.

- Cách làm:

-I- Nhân trần, trần bì thái nhỏ.

</div>
(143)<div class='page_container' data-page=143>

+ Ngày dùng một lần.
- Công dụng;

+ Thanh nhiệt tả hoả, lợi thủy nhuận táo.

+ Thích hợp cho người viêm gan vàng da, vàng mắt, khô
miệng, đắng miệng, tiểu tiện bất lợi v.v...

+ Nhân trần tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, bổ gan kiện
tỳ, chống ung thư. Trần bì tính ấm, có tác dụng kiện tỳ, lý khí.
Hai thứ cùng dùng khơng những có tác dụng bảo vệ gan, cịn có
tác dụng chữa trị các bệnh về gan.

Trà xuyên khung trần bi

- Nguyên liệu: Xuyên khung 5g, trần bì 3g, mật ong lOml.

- Cách làm:

+ Lấy xuyên khung, trần bì rửa sạch để khơ.

+ Lấy xuyên khung trần bì cho vào nồi, thêm lượng nước
thích hợp.

+ Dùng lửa vừa phải đun sơi sau đó chuyển nhỏ lửa, đun
trong 20 - 30 phút, cho thêm mật ong, quấy đều, bắc nồi ra. Mỗi
ngày uống 1 lần.

- Công dụng: Hoạt huyết, chống ẩm, chống phong, thanh gan.
+ Thích hợp với người ung thư gan.

+ Xuyên khung tính ấm, có tác dụng tăng khả năng miễn
dịch của cơ thể, hạ huyết áp, tăng lưu lượng máu ở não, tăng
cường khả năng hơ hấp.

Trà xun khung trần bì lá chè

- Ngun liệu: Xuyên khung 5g, trần bì 3g, lá chè 3g mật

ong lOml.
- Cách làm:

+ Lấy xuyên khung, trần bì rửa sạch.

</div>
(144)<div class='page_container' data-page=144>

+ Dùng lửa to đun sôi rồi cho lá chè vào, chuyển lứa nhỏ
đun 20 - 30 phút, thêm mật ong, quấy đều là được.

+ Mỗi ngày uống 1 lần.
- Công dụng:

+ Bổ huyết, thanh gan.

+ Thích hợp với người bệnh trong thời kỳ điều trị ung thư gan.
+ Xuyên khung tính ấm, hoạt huyết, nâng cao khả năng
miễn dịch, tăng lượng máu lưu thông qua não, tăng cường chức
năng hệ thống hơ hấp. Trần bì tính ấm kiện tỳ hành khí. Lá chè,
mật ong có tác dụng thanh nhiệt lợi thuỷ, nhuận táo ích khí.

Nước cam thảo tam đậu

- Nguyên liệu: Cam thảo lOg, đậu xanh 50g, đậú đỏ 50g,
đậu đen 50g.

- Cách làm:

+ Lấy đậu xanh, đậu đỏ và đậu đen rửa sạch cho vào nước
ngâm 40 - 50 phút.

+ Cho 3 loại đậu và cam thảo vào nồi, thêm nước.

+ Dùng lửa to đun sơi, sau đó chuyển lửa nhỏ đun đến khi nhừ.
- Công dụng:

+ Thanh nhiệt, lợi thủy, tiêu thũng.
+ Thích hợp với người bệnh gan vàng da.

+ Cam thảo tính bình, kiện tỳ hòa trung, thanh nhiệt giải
độc, ích khí hoá đờm. Đậu dỏ, đậu xanh, và đậu đen có chứa
linh bột, protêin, sắt, canxi, phốtpho, mỡ, vitamin c , B. Đậu đỏ
lính bình, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi thủy, bổ huyết.
Đậu xanh tính mát có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi thủy....
Đậu đen tính bình, tư âm bổ thận, bổ huyết hoạt huyết. Cả ba
loại đậu cùng dùng có tác dụng lợi thủy rõ rệt.

Nước ép tỏi dưa hâu

</div>
(145)<div class='page_container' data-page=145>

- Cách làm:

+ Tỏi bỏ vỏ rửa sạch.

+ Dưa hấu cắt nhỏ tùy lượng dùng, cho tỏi vào.
+ Cho cá hai vào nồi đun đến khi tỏi nhừ là được.
- Công dụng:

+ Thanh nhiệt giải độc, lợi thủy tiêu thơng.
+ Thích hợp với người xơ gan, viêm gan.

+ Dưa hấu có hàm lượng khoáng chất phong phú gồm sắt,
canxi, magiê, phốtpho và một lượng nhỏ protêin, acid hữu cơ...
Dưa hấu tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi thuỷ.
Tỏi chứa vitamin A, B , B|, Bs, \’itamin

c,

sắt, canxi, phốtpho có
tác dụng giải độc, sát trùng. Hai thứ cùng dùng có tác dụng
thanh nhiệt giải độc, sát khuẩn tiêu viêm.

- Chú ý: Người tỳ vị hư hàn, kiết lỵ không được dùng.

Trà đan sám

- Nguyên liệu: Đan sâm 15g, táo đỏ 5 quả, đào nhân lOg.

- Cách làm:

+ Táo đỏ rửa sạch, bỏ hạt.

+ Lấy đan sâm, đào nhân rửa sạch cho vào nồi, thêm lượng
nước thích hợp.

+ Dùng lửa to đun sôi, rồi chuyển lửa nhỏ đun sôi 20 phút,
bỏ bã lấy nước. Cho táo đỏ vào đun 15 phút.

- Công dụng:

+ Bổ gan dưỡng máu, hoạt huyết.

+ Thích hợp cho người xơ gan, ung thư gan.

+ Đan sâm tính hàn, có tác dụng hoạt huyết, chỉ thống, an
thần. Táo đỏ giàu protêin, đường, acid hữu cơ, vitamin

c, B

ị

,

</div>
(146)<div class='page_container' data-page=146>

thần tĩnh tâm. Hai thứ cùng dùng có tác dụng bảo vệ gan, thúc
đẩy sự tái sinh của tế bào gan. Đào nhân có tác dụng hoạt huyết,
nhuận tràng, thông dịch.

Trà mạch đông sinh địa

- Nguyên liệu: Mạch môn đông lOg, sinh địa hồng 15g,

ngó sen 200g.
- Cách làm:

+ Ngó sen rửa sạch, ép lấy nước khoảng 30 - 40 ml.

+ Lấy nồi cho mạch môn đông và sinh địa hồng vào, thêm
nước lượng thích hợp.

+ Bấc nồi lên bếp đun sôi rồi chuyển nhỏ lửa, đun 20 - 30
phút, bỏ bã lấy nước, đổ nước ép ngó sen vào trộn đều là được.

- Công dụng:

+ Bố gan hoạt huyết, tư âm bổ thận.

+ Thích hợp với người gan thận âm hư thành xơ gan.

+ Mạch môn đông tính hàn nhẹ, có tác dụng tư âm, hanh tâm
an thần. Y học hiện đại xác nhận, mạch môn đơng có tác dụng tăng
cường sức đề kháng cho cơ thể, kháng ung thư, kháng nấm, cưịĩig
tâm. Sinh địa hồng tính hàn, qua tim, gan thận có tác dụng tư âm,
thanh nhiệt, thanh gan, mát máu. Ngó sen tính hàn, có tác dụng
thanh nhiệt mát máu, hoạt huyết hố ngưng. Ba thứ cùng dùng có
cơng dụng bổ gan thận, thanh nhiệt, cũng có tác dụng lợi thủy hố
thấp nhất định, thích họp cho người bệnh gan.

Trà uất kim cam thảo

- Nguyên liệu: Uất kim lOg, cam thảo 5g, trà xanh 3g, mật

ong 20ml.
- Cách làm:

</div>
(147)<div class='page_container' data-page=147>

+ Bắc nồi lên bếp, đun lửa to, rồi chuyển lửa nhỏ đun 10 -
15 phút, thêm lá trà và mật ong, tiếp tục đun 10 phút là được.

+ Ngày uống một lần.
- Công dụng:

H Bổ hư, kháng ung thư, tốt cho người bệnh gan.

+ Thích hợp với bệnh xơ gan, ung thư gan.

+ Uất kim tính hàn, có tác đụng thanh nhiệt mát máu, đối
với gan khí uất kết có tác dụng trị liệu tốt. Cam thảo tính bình,
qua tám phế, vị tỳ có tác dụng kiện tỳ, hoà trung, thanh nhiệt
giải độc, bổ khí. Trà xanh chứa vitamin c , vitamin E, có tác
dụng tãng sức đề kháng cho cơ thể, thúc đẩy sự trao đổi chất,
kháng oxy hóa, kháng ung thư. Thức uống này dùng thêm mật
ong có tác dụng tư âm thanh nhiệt, bổ hư rõ rệt.

- Chú ý: Sản phụ không dùng loại trà này.

Trà hổ trượng căn, mật ong

- Nguyên liệu; Gốc hổ trượng căn 15g, ngũ vị tử 6g, mật
ong 20ml.

- Cách làm:

+ Lấy gốc hổ trượng căn, ngũ vị tử rửa sạch để khô, rồi cho
vào nước ấm ngâm 30 - 40 phút.

+ Cho hổ trượng cãn và ngũ vị tử vào nồi, thêm lượng nước
thích hợp.

+ Bắc nồi lên bếp, đun lửa to, sau chuyển lửa nhỏ đun 30
phút thì chắt lấy nước. Thêm nước tuỳ độ đậm đặc, có thể giữ lại
bã đun nước thứ hai.

+ Cho nước trà vào nồi, chế thêm mật ong, đun sôi 3 - 5

phút rồi bắc ra.

</div>
(148)<div class='page_container' data-page=148>

- Công dụng:

+ Hóa ứ, chi thống, hanh thấp.

+ Thích hợp với người bệnh xơ gan, viêm gan.

+ Hổ trượng căn tính hàn nhẹ, qua gan, mật, có tác dụng
thanh nhiệt hanh thấp, hoạt huyết hóa ứ, khứ phong thông kết
v.v... Y học hiện đại cho rằng, hổ trượng căn có thê khống chế
mỡ tích tụ ở gan, có tác dụng bảo vệ gan. Món này dùng thêm
ngũ vị tử, mật ong có thể có tác dụng tư âm thanh nhiệt, bổ khí
hịa trung rõ rệt.

Trà ngũ vị

- Nguyên liệu: Xích thược 12g, sài hồ lOg, bán hạ 9g (đã

chế biến) trần bì (đã xào) 9g, đại hồng tươi 6g.
- Cách làm:

+ Lấy xích thưctc, sài hồ, bán hạ, trần bì và đại hồng cùng
nghiền nhỏ cho vào túi vải chế thành bao thuốc, buộc kín miệng.

+ Cho túi thuốc vào bình nước, đổ nước sơi vào, đậy nắp ủ
kín trong 1 5 - 2 0 phút là được.

+ Mỗi ngày dùng 1 lần, có thể dùng trong 1 - 2 tuần.
- Công dụng:

+ Thanh nhiệt giải độc, hanh thấp thơng kết.

+ Thích hợp với người viêm gan độc tính, viêm gan vàng da.
+ Xích thược tính mát, có tác đụng hoạt huyết hóa ngưng,
mát máu chống đau. Sài hồ tính hàn nhẹ, có tác dụng thanh
nhiệt thanh dương. Bíín hạ tính ẩm, có tác dụng khử thấp, tán
kết. Trần bì tính ẩm có tác dụng kiện tỳ, khử thấp. Đại hồng
tính hàn có tác dụng thanh gan rõ rệt, thanh nhiệt tá hoả, hoạt
huyết hóa ngimg v.v... Thức uống này có tác dụng thanh nhiệt
tá hỏa rõ rệt.

</div>
(149)<div class='page_container' data-page=149>

Trà đan sám phục linh cam thảo

- Nguyên liệu: Đan sâm 15g, phục linh 6g, cam thảo 3g.
- Cách làm:

+ Lấy đan sâm, phục linh và cam thảo nghiền nhỏ, cho vào
túi vải buộc kín miệng.

+ Cho túi vải trên vào bình nước, cho nước sơi vào, đậy nắp
kín trong 20 - 30 phút là dùng được.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt, hoạt huyết.

+ Thích hợp với người viêm gan mạn tính, xơ gan.

+ Đan sâm tính hàn nhẹ, có tác dụng hoạt huyết, hóa

ngưng, chỉ thống đau an thần. Cam thảo tính bình, qua tâm, phế,
vị, tỳ, có tác dụng kiện tỳ hịa trung, thanh nhiệt giải độc, bổ khí
hố đờm. Phục linh có tác dụng kiện tỳ hoá thấp thanh tâm an
thần. Bốn thứ cùng dùng có tác dụng thanh nhiệt, hoá thấp, hoạt
huyết và đối với người bệnh gan máu ngưng máu nhiệt, thấp
nhiệt rất có lợi cho chữa trị.

Trà nhẫn đông

- Nguyên liệu: Dây nhẫn đông khô 30g, đường 20g.

- Cách làm:

+ Lấy nhẫn đông cho vào nồi, cho lượng nước thích hợp,
dùng lửa nhỏ đun khoảng 30 - 40 phút, cho thêm đường vào, đợi
đường tan ra, trộn đều là dùng được.

+ Dùng 1 lần nước, ngày uống 2 lần sáng và chiều, uống
nước ấm.

- Công dụng:

+ Thanh nhiệt giải độc, tư âm táo thấp (bố khí âm, làm khơ
sự ẩm thấp).

</div>
(150)<div class='page_container' data-page=150>

+ Nhẫn đông tính mát, qua vị, phế, đại tràng, có cơng dụng
thanh nhiệt giải độc, khử phong hóa thấp, đối với trị liệu người
bị nhiệt độc, thấp nhiệt có tác dụng tốt. Đường tính bình, có tác
dụng bổ ích trung khí, kiện tỳ vị, nhuận phế v.v... Bệnh gan
phát sinh nhiệt độc, có liên quan đến thấp, dùng loại trà này có

tác dụng thanh nhiệt hóa thấp rõ rệt.

Trà cam thảo, bạch hoa xá

- Nguyên liệu: Cam thảo lOg, bạch hoa xà 15g, chè xanh 5g.

- Cách làm:

+ Lấy bạch hoa xà và cam thảo rửa sạch, bỏ vỏ, rồi thêm
óOOml nước đun sôi, đặt lên bc'p đun 20 phút, bỏ bã, ép lấy nước.

+ Lấy trà xanh cho vào cốc, cho nước cam thảo, bạch hoa
xà vào ủ ấm là có thể dùng được.

+ Ngày uống 1 lần.
- Công dụng:

+ Thanh nhiệt, lợi thuỷ, hanh thấp.

+ Thích hợp với người viêm gan cấp tính, xơ gan, ung thư
gan v.v...

+ Bạch hoa xà tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt giải độc,
hoá thấp lợi thủy. Cam thảo tính bình, có tác dụng kiện tỳ hòa
trung, thanh nhiệt giải độc, bổ khí hố đờm, tãng cường khả
năng miễn dịch của cơ thể, giảm cholesterol.

Trà bạch hoa xà, bạch gianh căn (gốc cỏ gianh)

- Nguyên liệu: Bạch hoa xà, bạch gianh căn, đường trắng lOg.

- Cách làm:

+ Lấy bạch hoa xà; bạch gianh căn rửa sạch cho vào nồi
cùng lượng nước vừa phải.

+ Đun lửa to đến sôi, đổi nhỏ lửa, đun 20 - 30 phút, thêm
đường trắng, đun tiếp 3 phút là được.

</div>
(151)<div class='page_container' data-page=151>

+ Dùng 1 nước, chia 3 lần uống.
- Công dụng:

+ Thanh nhiệt lợi thủy, giải độc, kháng ung thư.

+ Bạch hoa xà tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt giải độc.
hóa thấp lợi thuỷ. Bạch gianh căn có tác dụng thanh nhiệt, mát
máu, đối với bệnh viêm gan vàng da và xơ gan có tác dụng tốt.

Nước xa tiền cá rốt

- Nguyên liệu: Xa tiền thảo 12g, cà rốt 50g, mật ong lOml.

- Cách làm:

+ Xa tiền thảo rửa sạch.
+ Cà rốt bỏ vỏ, rửa sạch.

+ Lấy xa tiền thảo, cà rốt cho vào máy xay sinh tố ép lấy nước.
+ Lấy nước ép cho vào nồi, thêm nước sạch và mật ong
quấy đều, đun 5 - 1 0 phút là được.

+ Mỗi ngày uống 1 lần, uống nóng.
- Cơng dụng:

+ Lợi thủy, tiêu thũng.

+ Thích hợp với người bệnh viêm gan mạn tính khí trệ, thời
kỳ đầu xơ gan.

+ Xa tiền thảo tính hàn, tác dụng thanh gan, thanh nhiệt,
giải độc lợi thủy, nhuận phổi hóa đờm. Cà rốt tính mát, tác dụng
thanh nhiệt khử đờm, hạ khí khoan trung, tiêu trệ hóa tích v.v...

Thục địa rượu nếp

- Nguyên liệu: Thục địa hoàng 50g, rượu nếp 500ml.

- Cách làm:

-I- Lấy thục địa hoàng rửa sạch, tán nhỏ, cho vào bình, đổ
rừợu nếp đã chuẩn bị vào, rồi đậy kín, sau 1 tuần là dùng.

</div>
(152)<div class='page_container' data-page=152>

+ Ngày uống 3 lần, mỗi lần 5ml.
- Còng dụng:

+ Bổ gan dưỡng máu, tư âm bổ thận, kiện tỳ dưỡng vị.
+ Thích hợp cho người gan thận âm hư, viêm gan mạn tính,
người bệnh gan tỳ vị hư nhược.

+ Thục địa hồng tính ấm, bổ gan dưỡng máu. Y học hiện

đại cho ràng, thục địa hồng có tác dụng bảo vệ gan, tăng cường
chức nãng tái tạo máu, cải thiện tình trạng thiếu máu, kháng oxy
hóa. Dùng cùng rượu nếp, có tác dụng ơn trung bổ khí, bổ hư,
tăng cường tác dụng của thục địa hoàng.

- Chú ý: Loại rượu này khơng cùng dùng với cà rốt, sị.

Rượu cáu kỷ hoa cúc

- Nguyên liệu: Hoa cúc 50g, câu kỷ tử 20g, sinh địa hoàng

30g, đương quy 50g, rượu nếp lOOOml.
- Cách làm:

+ Lấy hoa cúc, câu kỷ, sinh địa hoàng, đương quy, cho vào
nồi cùng lượng nước vừa phải đun lửa nhỏ 30 phút, để nguội.

+ Cho vào bình đổ rượu vào.

+ Đậy kín bình, sau 2 tuần là dùng được. Trong quá trình
ngâm chú ý ngày lắc bình 1 lần.

+ Uống ngày 2 lần, rhỗi lần lOml.
- Công dụng:

Thanh gan, tư âm, bổ thận, bổ ích tim huyết.

+ 'Hiích hợp với người gan thận âm hư, tinh huyết không đủ
dẫn đến bệnh gan.

+ Hoa cúc tính mát, tác dụng bình gan, thanh nhiệt, giải
độc câu kỷ tử tính bình, tư âm ích thận, bổ gan, nhuận phổi.
Thực nghiệm chứng minh, câu kỷ tử tác dụng kháng mỡ gan,

</div>
(153)<div class='page_container' data-page=153>

chống hiện tượng mỡ lích tụ ở tế bào gan, thúc đẩy sự sản sinh
tế bào gan. Hai thứ cùng dùng với sinh địa hoàng, đưctng quy có
tác dụng dưỡng gan bổ huyết, tư âm thanh nhiệt, mát máu.

Rượu linh chi

- Nguyên liệu: Linh chi 30g, rượu nếp 500ml.

- Cách làm:

+ Lấy linh chi rửa sạch, thái miếng, cho vào bình, thêm
rượu nếp đậy kín bình, đợi ngâm 2 - 3 tuần là có thể dùng được.

+ Trong thời gian ngâm, chú ý mỗi ngày lắc bình 1 lần.

+ Ngày uống 1 - 2 lần, mỗi lần 5ml.
- Cơng dụng:

+ Bổ ích ngũ tạng, bổ hư an thần.

-I- Thích hợp với người \'iêm gan, thể chất hư nhược lâu ngày.
+ Linh chi tính bình, có tác dụng bổ ích ngũ tạng, an thần
trấn tĩnh. Y học hiện đại cho rằng, linh chi có tác dụng tăng
cường năng lực miễn dịch, khống chế sự hưng phấn thần kinh,
hạ mỡ trong máu, dùng cùng rượu nếp có tác dụng ơn trung bổ
khí, bổ hư.

Rượu thuốc hổn hợp

- Nguyên liệu: Đương quy, thục địa hoàng, đào nhân, đỗ

trọng câu kỷ tử, táo đò, quế, rượu vang lOOOml.
- Cách làm:

+ Lấy đương quy, thục địa hoàng, đỗ trọng, đào nhân rửa
sạch, phơi khô, chế nhỏ cho vào túi vải bịt kín miệng lại.

-t- Cho túi thuốc trên và câu kỷ tử, láo đỏ, quế vào bình, đậy
kín, ngâm 2 - 3 tuần là được.

+ Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần lOml.
- Công dụng:

</div>
(154)<div class='page_container' data-page=154>

+ Thích hợp với người gan thận âm hư, huyết hư.

+ Đương quy tính ẩm, có tác dụng dưỡng gan bổ máu, bổ
huyết dưỡng máu. Đỗ trọng tính ấm, có tác dụng bổ gan thận,
bổ máu, điều kinh. Đào nhân tính bình có tác dụng hoạt huyết,
nhuận tràng, thông tiện. Câu kỷ tử tính bình, có tác dụng tư âm
ích thận, bổ gan, nhuận phổi. Quế tính ấm, có tác dụng bổ tâm
dưỡng tỳ, bổ huyết ích khí, an thẩn ích trí. Táo đỏ có tác dụng
bổ huyết, bổ khí, bảo vệ gan, thầụ kinh. Rượu này thường dùng
có tác dụng tãng cường bổ huyết, hoạt huyết.

Rượu hồng hoa đương quy

- Nguyên liệu: Hồng hoa lOg, đương quy lOg và rượu

750ml.

- Cách làm;

+ Lấy hồng hoa cùng đương quy nghiền nhỏ hoặc chế nhỏ,
cho vào túi vải làm túi thuốc, buộc kín miệng lại.

+ Cho túi thuốc vào bình rồi rót rượu vào đậy kín. Loại
rượu này thích hợp VỚI người bệnh gan, khí huyết ngưng trệ.

- Cơng dụng:

+ Hoạt huyết, hành khí.

+ Hồng hoa tính ấm, có tác dụng hoạt huyết lưu thông
huyết mạch. Đương quy tính ấm, có tác dụng bổ huyết hoạt,
huyết. Loại rượu này rất tốt với người bệnh gan khí uất.

Rượu hồng kỳ sơn dược

- Nguyên liệu: Hoàng kỳ 30g, sơn dược 50g, rượu 500ml.

- Cách làm:

+ Lấy hoàng kỳ rửa sạch cắt ngắn, lấy sơn dược bỏ vỏ rửa
sạch chuẩn bị dùng.

+ Lấy hồng kỳ, sơn dược cùng cho vào bình kín, cho thêm

rượu vào đậy lại, ngâm trong 5 - 7 ngày sau là được.

</div>
(155)<div class='page_container' data-page=155>

+ Mỗi ngày dùng 2 lần, mỗi lần lOml.
- Cơng dụng:

+ Kiện tỳ bổ khí, lợi thủy hóa thấp, tư âm ích thận.
+ Thích hợp với người bệnh gan khí hư.

+ Hồng kỳ tính ấm nhẹ, có tác dụng bổ khí hóa thấp, có
chứa hàm lượng cacbon hydrat, vitamin c, protêin, mỡ, .sắt,
canxi, phốtpho, thành phần dinh dưỡng phong phú, có tác dụng
kiện tỳ bổ khí, bổ thận tư âm, nhuận phế chi ho v.v... Loại rượu
hoàng kỳ sơn dược có tác dụng bổ khí rõ rệt, đồng thời có tác
dụng khử thấp.

</div>
(156)<div class='page_container' data-page=156>

MỤC LỤC

Lời nói đầu... 05

3€NH G3N,

NHỮNG Điếu NGƯỜI B€NH N€N B lấ

I. NHỮNG LƯU Ý TRONG SINH HOẠT THƯỜNG NGÀY

1. Người mắc bệnh gan nên chú ý nghỉ ngơi / 07

2. Nghỉ tara có lợi cho việc phục hồi sức khỏe của gan / 08
3. Nghiện rượu là phá huỷ gan /10

4. Uống rượu theo cách khoa học /11
5. Không nên bỏ bữa sáng /12

6. Những người mắc bệnh gan cần tránh cáu giận /13
7. Người mắc bệnh gan nên duy tri tâm lý lạc quan /14
8. Bí quyết điều tiết tâm lý /16

9. Thối quen ăn uống không có lợi cho gan /17
10. Cần chú ý những gì khi đi khám bệnh? /18
11. Đi làm cần chú ý những gi? / 20

</div>
(157)<div class='page_container' data-page=157>

II. LỰA CHỌN THỰC PHẨM CHO NGƯỜI BỆNH GAN

1. Những thực phẩm tốt cho người bệnh gan / 25

2. Người bệnh gan xuất hiện vàng da, không phải kiêng trứng, cà rốt / 26
3. Ý nghĩa tích cực của trà xanh đối với người bệnh gan / 27

4. Cơ thể người bệnh gan cần bổ sung những gì? / 28
5. Cách phối hợp thực phẩm đem lại hiệu quả cao / 29
6. Người bệnh gan thích hợp với loại cá nào? / 30
7. Nên ăn sữa chua để nâng cao sức đé kháng / 31
8. Người bệnh gan có thể ăn mì chính (bột ngọt)? / 31
9. Lựa chọn đồ uống thích hợp với người bệnh gan / 32
10. Người bệnh gan không nên ăn đồ ăn tái, sống / 34
11. Người bệnh gan không nên ăn nhiều đồ rán / 35
12. Cần chú ý khi cất giữ thực phẩm trong tủ lạnh / 35

CnCH PHÒNG vn Diễu

TRỈ

CHO NGƯỜI AAnC B€NH GRN

I. NHỮNG LƯU Ý TRONG CÁCH PHÒNG VÀ ĐIẾU TRỊ

1. Thoát khỏi nhũng sai lẩm và ngộ nhận vế bệnh tật / 37
2. Người mắc bệnh viêm gan B cần chú ý gì? / 38
3. Nước mắt cũng có thể truyền bệnh viêm gan B / 39
4. Người mang virus viêm gan B cần chú ý gì? / 40
5. Chú ý khi chăm sóc người bệnh ung thư gan / 42
6. Chữa trị bệnh táo bón để bảo vệ gan / 43

7. Cần chú ý khi chữa trị bệnh gan bằng Đông y / 44

</div>
(158)<div class='page_container' data-page=158>

8. Những loại thuốc có thể làm tổn thương gan? / 45
9. Điều chỉnh cường độ vận động thích hợp / 47

10. Thời gian vận động thích hợp / 48

11. Cắn phải điều tiết hợp lý quá trình vận động / 49
12. Cắn lựa chọn phương thức vận động thích hợp / 50
13. Thở đúng cách để nâng cao chức năng gan / 51

II. THỰC ĐƠN GIÚP HỖ TRỢ ĐIÉU TRỊ BỆNH GAN TẠI NHÀ

1. Món ăn chính giúp điều trị bệnh gan / 53
2. Món ăn mặn giúp điều trị bệnh gan / 61
3. Món cháo, canh giúp điểu trị bệnh gan / 90
4. Món rau giúp điều trị bệnh gan /119
5. Món ăn chay giúp điếu trị bệnh gan /127
6. Đồ uống giúp tăng cường thể lực /135

7. Các loại trà, rượu làm thuốc /140

</div>
(159)<div class='page_container' data-page=159>

NHÀ XUẤT BẢN THỊI ĐẠI

Nhà B15, Mỹ Đình 1 - Từ Liêm - Hà Nội
_________ Điện thoại: 0462872630_________

BỆNH Qeti.

CáCH PHÒNG v à ĐIẾU TRỊ

THANH HUYỀN

Chịu trách nhiệm xuất bản:

VŨ VĂN HỢP

Biên tập:

MINH ĐỨC

Vẽ bìa:

MINH LÂM

Kỹ thuật vi tính: MINH LÂM

Sửa bản in:

MINH ĐỨC

In 2.000 cuô'n, khổ 13 xl9cm.
Tại: Cơng ty Cơ phần Văn hố Hà Nội
Số đăng ký KHXB; 169 -2012/CX B/09/03 - 11/TĐ

</div>
(160)<div class='page_container' data-page=160>

Bệnh®

Hơ hap

G^CH PHỊNG

vAđ iê u t r i

Bẹnh*

Tìm mạch

CÁCH PHỒNG

VÀ ĐIÊU TRI

Bệnh*

CÁCH PHỊNG 
VA ĐIÉU TRI

Bệnh®

viêm Gan

CÁCH PHỊNG

VA ĐIÉU TRI

BAI THŨOC

CHO N Ĩ ư Ò l

BỆNH TIM

lyiON ẠN_

BAI THŨỮC BAI THŨOClyiON AN

CHO NGỬOl

BỆNH GAN

lyiON ÂN_

BAI THIÌÌÍC

CHO NGƯỔI BÊNH

ấ

l '

_iyiON AN

BAI THLÌOC BAI THÙOCMON AN

CHO NGƯOl

ỉ

lyiON.AN
BAI THUOC

CHO NGUOl

C an h

D ựỚ ỊỵiG M N H

CHO Ncườl BỆNH

«ir

Zfĩf,

PHÁT HÀNH TAI NHÀ SÁCH MINH LÂM

52 Hai Bà Tamg - Hoàn Kiếm - Hà Nội

ĐT: 043. 9 427 393. ĐT/Fax: 043. 9 427 407- 043.9 387 391

VVebsite: nsminhlam.com.vn-Email: 8 9 3 5 C) 8 8 5 3 3 9 8 5

</div>

Bệnh Gan Cách Phòng Và Điều Trị

<b>CÁCHPHÒNG </b>

<b>VÀ ĐIÊU TRI</b>

<b>THANH HUYỀN</b>

<b>BỆNH CĩfĩN,</b>

<b>C^CH PHỊNG </b>

<b>ĐIẾU TRỊ</b>

<i><b>LỜ IỮ {Ĩ IĐ j(V</b></i>

<i>đ\ều</i>

<b>ÍỈCNH GflN, NHỮNG Điếu NGƯỜI B€NH NêN l ỉ i ấ</b>

<b>c, </b>

<b>c </b>

<b>c, </b>

<b>c </b>

<b>c... </b>

<b>bổ </b>

<b>cncH PHÒNG vn ĐI€U </b>

<b>Ị </b>

<b>CHO NGƯỜI MRC BỊNH GRN</b>

<b>c, </b>

<b>B, </b>

<b>c </b>

<b>c, </b>

<b>c, </b>

<b>c, </b>

<b>c. </b>

<b>c </b>

<b>c, </b>

<b>cải </b>

<b>cải </b>

<b>c, </b>

<b>c. </b>

<b>c, </b>

<b>c, B,, </b>

<b>c, </b>

<b>c, </b>

<b>c, </b>

<b>c, B</b>

<b>ị</b>

<b>, </b>

<b>MỤC LỤC</b>

<b>3€NH G3N,</b>

<b>NHỮNG Điếu NGƯỜI B€NH N€N B lấ</b>

<b>CnCH PHÒNG vn Diễu </b>

TRỈ

<b>CHO NGƯỜI AAnC B€NH GRN</b>

<b>NHÀ XUẤT BẢN THỊI ĐẠI </b>

<i><b>BỆNH Qeti.</b></i>

<i><b>CáCH PHÒNG v à ĐIẾU TRỊ</b></i>

<b>THANH HUYỀN</b>

<b>Chịu trách nhiệm xuất bản: </b>

<b>VŨ VĂN HỢP</b>

<b>Biên tập: </b>

<b>MINH ĐỨC</b>

<b>Vẽ bìa: </b>

<b>MINH LÂM</b>

<b>Kỹ thuật vi tính: MINH LÂM</b>

<b>Sửa bản in: </b>

<b>MINH ĐỨC</b>

<b>Bệnh® </b>

<b>Hơ hap</b>

<b>Bẹnh* </b>

<b>Tìm mạch</b>

<b>Bệnh*</b>

<b>Bệnh® </b>

<b>viêm Gan</b>

<b>ấ</b>

<b>ỉ</b>

<b>C an h</b>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về