MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VÊ CÔNG TÁC KẾ TOÁN CHI PHÍ VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM XÂY LẮP TẠI CTCPCKLM SÔNG ĐÀ

MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VÊ CÔNG TÁC KẾ TOÁN CHI PHÍ VÀ TÍNH
GIÁ THÀNH SẢN PHẨM XÂY LẮP TẠI CTCPCKLM SÔNG ĐÀ
3.1 Đánh giá thực trạng công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm xây lắp
tại Công ty cổ phần cơ khí lắp máy Sông Đà
3.1.1 Những ưu điểm của công tác kế toán chi phí và tính giá thành tại công ty cổ
phần cơ khí lắp máy Sông Đà
Công ty cổ phần cơ khí lắp máy Sông Đà mới được thành lập từ năm 2004 và hoạt
động tới ngày nay. Thời gian đó không dài nhưng những người làm công tác kế toán tại
công ty đã nổ lực hết mình vượt qua những khó khăn để hoàn thành tốt những công việc
đã được giao.Bộ máy kế toán đã thực hiện tốt công tác tập hợp chi phí và tính giá thành cho
các công trình mà công ty dã thi công, đảm bảo số liệu kế toán hợp lý và cung cấp đầy đủ,
kịp thời cho ban giám đốc công ty.Vì thế, công tác kế toán tại công ty có những ưư điểm rất
rõ nét ở tất cả các khâu trong quá trình tập hợp chi phí và tính giá thành
Thứ nhất,về bộ máy kế toán của công ty.Bộ máy kế toán của công ty tuy số lượng
không nhiều,trình độ chuyên môn chưa đồng đều nhưng đã nổ lực hết mình để hoàn thành
tốt công tác được giao dù phải vượt qua rất nhiều khó khăn cả chủ quan và khác
quan.Những người làm công tác kế toán tại đây phải tới từng công trình đang thi công để
tiến hành các công tác nghiệp vụ chi tiết,tổng hợp những sôd liệu phục vụ cho quá trình
tổng hợp chi phí.Các công trình thủy điện thường ở địa bàn xa xôi, hiểm trở là những khó
khăn cơ bản đối với quá trình đi tập hợp.Tuy nhiên, trong gần 4 năm từ ngày thành lập tới
nay,phòng kế toán công ty và phòng kế toán của các chi nhánh vẫn hoàn thành suất sắc
nhiệm vụ được giao, đảm bảo sự thong suốat của hệ thống thong tin kế toán cho công tác
lãnh đạo và quản lý của công ty
Thứ hai,về tổ chức công tác hạch toán tại công ty.Công ty đã có những phương pháp
hạch toán phù hợp với tình hình hiện nay của công ty cả về nguồn lực con người, điều kiện
về cơ sở vật chất.Hệ thống tài khoản kế toán được xác lập đầy đủ,phù hợp những quy định
của Bộ tài chính cũng như tình hình thực tế của công ty.Hệ thống tài khoản kế toán đảm
bảo tính khoa học như dễ phân biệt các tài khoản,dễ thay đổi mội số tài khoản hay thêm các
tài khoản con cho phù hợp với điều kiện hạch toán của công ty.
Hệ thống sổ sách của công ty là hệ thống sổ theo hình thức nhật ký chung,rất thuận
tiện cho công tác kế toán của công ty,dễ sữ dụng và đảm bảo được những yếu tố thong

tin.Công ty đã áp dụng phần mềm kế toán trong quá trình hạch toán nên đã giảm tải được
rất nhiều những phần việc kế toán thủ công,chính xác hơn và thuận tiện hơn trong khi thực
hiện.
Do có phần mềm kế toán nên các báo cáo tài chính có thể được lập ở mọi thời điểm
trong kỳ kế toán,cung cấp đầy đủ và kịp thời thông tin cho những đối tượng có liên
quan.Các báo cáo chính như bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh,báo cáo luân
chuyển tiền tê,thuyết minh báo cáo tài chính đã được lập vào cuối mỗi kỳ kế toán nên luôn
được chuẩn bị rất chu đáo.Báo cáo tài chính cuối năm luôn được công bố kịp thời và được
kiểm toán phù hợp những quy định hiện hành.Bên cạnh đó,bước đầu công ty cũng đang
tiến hành lập những báo cáo kế toán quản trịn theo những quy định mới nhất của Bộ tài
chính cũng như những quy định của Hội đồng quản trị của công ty
Thứ ba,công tác kế toán chi phí và tính giá thành cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu đặt
ra trong tình hình hiện nay của công ty.Nhất là khi số lượng công trình thi công ngáy càng
nhiều hơn, độ phức tạp tăng lên nhiều lần,khối lượng thi công và thời gian thi công vì thế
cũng tăng lên.Cho nên,việc đáp ứng được nhu cầu thông tin kế toán đã là những nổ lực rất
lớn của những người làm kế toán tại công ty
-Kế toán chi phí nguyên vật liều trực tiếp đã sữ dụng phương pháp phù hợp nhằm tăng
cường hiệu quả và thời gian tiến hành hạch toán chi tiết.Công ty đã tách biệt rõ ràng 2 loại
nguyên vật liệu cơ bản với nhau. Đó là nguyên vật liệu công ty mua về, được bảo quản
trong kho rồi đem ra sữ dụng với nguyên vật liệu được nhà cung cấp chuyển trực tiếp tới
chân công trình.Quy trình hạch toán có khác nhau về cơ bản. Đây cũng là nét đặc biệt của
các công ty xây lắp
-Kế toán tiền lương công nhân viên cũng đã thực hiện tối quá trình hạch toán của mình
phải luồng khắc phục những khó khăn của quá trình tập hợp chi phí tiền lương tại 1 công
trình rất xa.Nhất là trong điều kiện công ty vừa có lao động hợp đồng dài hạn và những lao
động thời vụ ngắn hạn
-Công ty cũng đã quản lý chặt chẽ các khoản chi phí sản xuất chung phát sinh trong quá
trình tập hợp chi phí cho từng hạng mục cong trình. Điều này có thể thực hiện tốt vì công
ty đã lên kế hoạch chi tiết các khoản chi phí sản xuất chung có thể phát sinh trong kỳ kế
toán nên thường không có khoản chi phí bất ngờ ngoài dự kiến, đảm bảo thực hiện tốt kế

hoạch chi phí và giá thành được lập từ đầu kỳ
Tóm lại,những ưu điểm của công tác kế toán nói chung và công tác kế toán tập hợp
chi phí và tính giá thành nói riêng thực sự đã được thể hiện trong quá trình hạch toán chi
phí và giá thành của công ty. Điều này chính là cơ sở cho hoạt động cung cấp thông tin kế
toán cho các bên lien quan tới doanh nghiệp trong quá trình hoạt động.Tuy nhiên,bên cạnh
những ưu điểm đã đạt được,công tác kế toán còn gapự phải những hạn chế nhất định do cả
nguyên nhân chủ quan cũng như khách quan. Điều này sẽ được trình bày cụ thể ở phần tiếp
theo
3.1.2 Một số vấn đề còn tồn tại trong công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá
thành
Trong quá trình hạch toán kế toán của công ty, hạch toán tập hợp chi phí và tính giá
thành có vai trò quan trọng, quyết định rất lớn tới hiệu quả hoạt động sản xuất kinh
doanh và lợi nhuận thu được. Bộ máy kế toán công ty với vai trò chính trong công tác
này đã khắc phục được rất nhiều khó khăn, vướng mắc cả chủ quan và khách quan để
hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Thông tin kế toán cả chi tiết và tổng hợp bám sát
hoạt động thi công của từng công trình, hạng mục công trình và đã cung cấp đầy đủ, kịp
thời, chính xác cho Hội đồng Quản trị, Ban Giám đốc của công ty. Tuy nhiên, hoạt động
hạch toán tổng hợp và tính giá thành vẫn không tránh khỏi một số điểm bất cập, chưa
hợp lý và cần liên tục điều chỉnh cho hoàn thiện và phù hợp với tình hình thực tế.
3.1.2.1 Mối quan hệ giữa dự toán, giá thành thực tế, giá thành kế hoạch
Khác với các loại hình doanh nghiệp sản xuất kinh doanh khác, CTCPCKLM Sông
Đà là một doanh nghiệp chuyên về lĩnh vực xây lắp. Quá trình hạch toán chi phí giá
thành vì vậy cũng có những điểm đặc thù nhất định. Thứ nhất, mỗi hạng mục công trình
được hạch toán chi tiết riêng và từ đó xác định trực tiếp giá thành của công trình đó.
Cuối kỳ, công ty mới tổng hợp số liệu chi phí -giá thành của toàn bộ công ty.Thứ hai,
mỗi hạng mục công trình phải được lập dự toán chi tiết riêng, để có thể so sánh kiểm tra
chi phí xây lắp phát sinh với dự toán chi phí sản xuất được phân loại theo chi phí
nguyên vậy liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sử dụng máy thi công, chi
phí sản xuất chung. Thứ ba, dựa vào dự toán đó, công ty phải lên một bảng giá thành kế
hoạch chi tiết cho từng hàgj mục công trình theo những định mức kinh tế- kỹ thuật của

Bộ Xây dựng, Hội đồng Quản trị quy định. Thứ tư, trong hệ thống các loại chi phí, có
cả chi phí sử dụng máy thi công. Đây là một khoản mục chi phí khá đặc biệt, chỉ có tại
các công ty xây lắp. Khoản mục này phản ánh tất cả các loại chi phí (chi phí nguyên vật
liệu, chi phí nhân công, chi phí sản xuất chung) phục vụ cho đội máy thi công.
Qua quá trình phân tích trên, ta có thể thấy được vai trò rất quan trọng của việc lập
dự toán, giá thành kế hoạch. Tập hợp chi phí và tính giá thành thực tế. Nó có một mối
quan hệ rất logic, đảm bảo sự ổn định của toàn bộ quá trình tập hợp chi phí và tính giá
thành . Vì vậy, việc liên tục đối chiếu, so sánh, điều chỉnh dự toán, giá thành kế hoạch,
chi phí và giá thành thực tế là hết sức quan trọng. Tuy nhiên, tại công ty, vẫn còn một số
vướng mắc trong khâu này, làm giảm hiệu quả của quá trình hạch toán chi phí-giá
thành.
Thứ nhất, dự toán được lập theo quy định của Bộ Xây dựng. Vì vậy, những quy
định đó có thể nhiều chỗ chưa thể phù hợp với tình hình thực tế các công trình tại công
ty. Điều này là một trở ngại nếu quá trình lập dự toán mà số liệu không hợp lý cũng như
thiếu chính xác so với thực tế. Việc lập giá thành kế hoạch tuy chi tiết hơn dự toán
nhưng phải tuân thủ những định mức kinh tế - kỹ thuật nhất định. Đây chưa hẳn là một
quy định phù hợp. Bởi lẽ, mỗi công trình, hạng mục vr có quy mô, thời gian xây lắp, độ
khó về kỹ thuật,… khác nhau. Những vấn đề thực tế phát sinh cũng khác nhau. Vì vậy,
phòng Kinh tế - Kế hoạch là đơn vị tổ chức lập dự toán và tính giá thành kế hoạch luôn
gặp những khó khăn nhất định.
Thứ hai, quá trình tập hợp chi phí và tính giá thành do các đội kế toán tại các chi
nhánh thực hiện. Cuối kỳ, số liệu được chuyển về và được phòng Kế toán tập hợp số
liệu cho toàn công ty. Xét một cách tổng thế, mối quan hệ đối chiếu, so sánh, điều chỉnh
giữa dự toán, giá thành kế hoạch và giá thành thực tế là chưa chặt chẽ. Bởi vì, đây phải
trở thành một quá trình liên tục. Nhưng tại công ty, cũng như tại các đơn vị xây lắp
khác, khoảng thời gian lập drm giá thành kế hoạch và giá thành thực tế là khác nhau,
đôi khi rất xa về thời gian.
Thông thường, dự toán được lập khi công trình chưa đưa vào thi công. Giá thành kế
hoạch lập khi công trình chuẩn bị tiến hành thi công và giá thành thực tế tiến hành thực
hiện khi công trình đã hoàn thành. Khoảng cách thời gian đói với các công trình, hạng

mục công trình lớn ở đây có thể là vài năm (thậm chí là từ 5 đến 10 năm). Vì vậy, khi tổ
chức so sánh các khoản mục chỉ tiêu giữa các bảng, có sự chênh lệch rất lớn, nhất là khi
số liệu do hai phòng ban khác nhau của công ty thiết lập. Vì vậy, đôi khi, quá trình lập
dự toán và giá thành kế hoạch chỉ thực hiện cho đủ theo quy định của Bộ Xây dựng chứ
chưa hẳn là một quá trình tất yếu phải thực hiện do đòi hỏi của nhiệm vụ kế toán.
3.1.2.2 Những khó khăn trong quá trình tập hợp chi phí cho từng công trình
Tại các công ty xây lắp nói chung, tại CTCPCKLM Sông Đà, quá trình tập hợp chi
phí công trình, hạng mục công trình là hết sức khó khăn và phức tạp. Điều này xuất
phát từ những điều kiện chủ quan và khách quan.
Thứ nhất, quy mô của công ty hiện nay rất lớn và đang ngày càng mở rộng. Công ty
đang tổ chức thi công gần 30 công trình lớn trên ba miền đất nước và tại Cộng hòa Dân
chủ Nhân dân Lào, những nơi có điều kiện thi công rất khó khăn. Vì vậy, tổ chức công
tác hạch toán là rất khó khăn. Các chi nhánh phục trách các công trình cụ thể phải tổ
chức cán bộ tới tận công trình, thu thập chứng từ, ghi sổ và chuyển thông tin.
Thứ hai, thời gian thi công một công trình thường rất dài, chịu ảnh hưởng của
những yếu tố điều kiện ngoại cảnh. Vì vậy, rất nhiều khoản mục chi phí biến động tăng
và phát sinh nhiều khoản chi phí khác. Điều này gây khá nhiều khó khăn cho những
người làm công tác kế toán, ảnh hưởng tới quá trình theo dõi, kiểm soát chi phí xây lắp.
Thứ ba¸hiện nay, ngành nghề kinh doanh của công ty là khá đa dạng và ngày càng
đa dạng hơn (lắp máy, gia công máy, sản xuất một số mặt hàng dùng cho xây lắp,…). Vì
vậy, tính chất hoạt động của bộ máy kế toán công ty cũng ngày càng phức tạp và đa
dạng hơn. Quá trìn hạch toán sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để phù hợp với
đặc điểm tình hình kinh doanh. Ví dụ: sản phẩm lắp ráp, chế tạo hạch toán như tại
doanh nghiệp sản xuất hàng hóa, các công trình hạch toán theo mô hình các doanh
nghiệp xây lắp,…Đây là một trở ngại lớn nếu bộ máy kế toán tổ chức tập hợp chi phí
cuối kỳ.
Đánh giá một cách tổng quát, công tác kế toán tập hợp chi phí tại công ty là nhiệm
vụ quan trọng nhất của phòng Kế toán. Nhiệm vụ của công tác này là hết sức nặng nề,
ảnh hưởng quyết định tới tình hình kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ. Tuy vậy,
công tác kế toán tập hợp chi phí luôn là khâu rất khó khăn, phức tạp, nhất là đối với các

công ty xây lắp lớn như CTCPCKLM Sông Đà. Những người làm công tác kế toán của
công ty phải tỏa đi khắp miền đất nước, khắc phục những khó khăn của điều kiện tự
nhiên, điều kiện cơ sở vật chất khó khăn để hoàn thành công tác kế toán nhanh chóng,
kịp thời, chính xác. Quá trình tập hợp chi phí cho từng công trình, hạng mục công trình
rất khó khăn nhưng quá trình tổng hợp chi phí toàn công ty cuỗi mỗi kỳ kế toán thực sự
còn khó khăn và phức tạp hơn nữa. Nguyên nhân là do quá trình cân đối,bù trừ các
khoản chi phí giữa các chi nhánh để lên được một báo cáo chi phí, giá thành phù hợp
với tình hình, phản ánh đúng nhất với những biến động, phát sinh trong qua trình thi
công các công trình. Mặt khác, đây là nguồn thông tin rất quan trọng, ảnh hưởng tới
quyết định của Hội đồng Quản trị và Ban Giám đốc công ty.
3.1.2.3 Ảnh hưởng của sự thay đổi biến động các loại chi phí trong quá trình hạch toán
tập hợp chi phí và tính giá thành
Công trình xây lắp chịu ảnh hưởng biến động của giá các loại nguyên vật liệu đầu
vào, của việc tăng lương, tăng giá xăng dầu,…Vì vậy, trong điều kiện kinh tế Việt Nam
như hiện nay, tốc độ tăng giá tiêu dùng và tốc độ lạm phát là rất cao, sẽ ảnh hưởng rất
lớn tới chi phí, giá thành các công trình đang thi công. Nhất là đối với các công trình thi
công trong thời gian dài, sử dụng nhiều nguyên vật liệu, nhân công, vấn đề này vàng trở
lên quan trọng hơn. Năm 2007, lạm phát tăng tới 12,63%. Giá các loại xi măng, sắt
thép, gạch xây dựng, xăng dầu,..tăng nhanh. Đây thực sự là một thách thức lớn đối với
quá trình hạch toán tập hợp chi phí và tính giá thành . Bởi vì, công ty phải liên tục điều
chỉnh dự toán, giá thành kế hoạch, giá thành thực tế cho phù hợp với những quy định
của Bộ Xây dựng và tình hình thực tế. Bên cạnh đó, công ty phải áp dụng một loạt các
biện pháp cắt giảm chi phí, thực hành tiết kiệm trong quá trình thi công.
Thứ nhất, chi phí nguyên vật liệu tăng quá nhanh. Từ năm w2007 tới nay, giá sắt
thép, xi măng tăng từ 20 - 30%, giá gạch xây dựng tăng gấp 3 lần. Trong thi công, chi
phí nguyên vật liệu lại chiếm tới hơn 60% chi phí thi công. Vì vậy, biến động giá
nguyên vật liệu đầu vào làm cho tổng chi phí tăng lên rất nhanh. Giá thành thực tế cũng
vì thế mà phải điều chỉnh liên tục cho phù hợp với tình hình thực tế.
Thứ hai, tiền lương liên tục được Chính phủ điều chỉnh qua các namw. Mới đây nhất,
cuối năm 2007, lương cơ bản tăng từ 450.000 đồng lên tới 540.000 đồng. Vì vậy, tổng mức

chi phí lương (lương, các khoản trích lập theo lương, thưởng, phụ cấp,…) đồng loạt tăng
lên, trunh bình tăng 15 – 20%.
Thứ ba, các khoản chi phí máy thi công cũng tăng nhanh do giá xăng dầu liên tục
tăng và hiện tại đang ở mức cao. Giá lương thực, thực phẩm cũng tăng liên tục, trunh
bình 20 – 30% nên ảnh hưởng lớn tới bữa ăn ca của công nhân viên, cán bộ kỹ sư đang
thi công trên công trường.
Do biến động giá liên tục trong năm 2007 và quý I/2008, Bộ Xây dựng vừa ban
hành Thông tư số 05/2008/TT - BXD ngày 22 tháng 2 năm 2008 hướng dẫn điều chỉnh
dự toán công trình xây dựng khi có biến động giá nguyên vật liệu. Tuy nhiên, bên cạnh
những tác dụng của công việc này, công ty vẫn phải chịu những thiệt hại lớn, ảnh
hưởng tới quá trình thi công.
Dự toán các công trình xây lắp của công ty đều được điều chỉnh. Tuy nhiên, mức
độ điều chỉnh không thể đủ bù đắp những thiệt hại của công ty, nhất là những công trình
đã lập dự toán trong thời gian dài và thi công có những phát sinh không nằm trong dự
toán. Bên cạnh đó, giá thành kế hoạch liên tục phải thay đổi cho phù hợp với tình hình
thực tế. Vì vậy, quá tình tập hợp chi phí và tính giá thành của công ty phải đối mặt với
những khó khăn tương đối lớn. Điều này là không thể lường trước được. Bởi vì giá cả
trong nước và thế giới của cá mặt hàng trên vẫn biến động rất mạnh trong năm 2008 và
trong thời gian kế tiếp. Cho nên, nững người làm công tác kế toán phải đối mặt với
những thách thức lớn đặt ra hiện nay như: thứ nhất, lên được kế hoạch chi phí – giá
thành cho các công trình, nhất là những công trình có khối lượng thi công lớn, thời gian
dài và phức tạp. Thứ hai, dự báo được phần nào xu hướng biến động giá, giúp Hội đồng
Quản trị và Ban Giám đốccos những quết định phù hợp. Thứ ba, bằng những biện pháp
kịp thời, phải rà soát kiểm tra nhằm cắt giảm những khoản chi phí không hợp lý, tránh
độn giá công trình.
3.1.3 Tính tất yếu khách quan của việc hoàn thiện công tác kế toán chi phí và
tính giá thành tại công ty Cổ phần cơ khí lắp máy Sông Đà
Công ty CPCKLM Sông Đà trong thời gian qua đã có những bước tiến vượt bậc
trong nhiều lĩnh vực xây lắp. Những yếu tố như doanh thu, thị phần, khối lượng xây