Giáo án Hóa học 12 bài 18 Tính chất của kim loại, dãy điện hóa của kim loại | Lớp 12, Hóa học - Ôn Luyện

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>BÀI 18 : TÍNH CH T C A KIM LO I - DÃY ĐI N HOÁ</b>

<b>Ấ</b>

<b>Ủ</b>

<b>Ạ</b>

<b>Ệ</b>

<b>C A KIM LO I </b>

<b>Ủ</b>

<b>Ạ</b>

<b>I. M C TIÊU:Ụ</b>

<b> 1. Ki n th c:ế</b> <b>ứ HS bi t: </b>ế

- Tính ch t v t lí chung : có ánh kim, d o, d n đi n, d n nhi t t t.ấ ậ ẻ ẫ ệ ẫ ệ ố

- Tính ch t hóa h c chung là tính kh (kh phi kim, ion Hấ ọ ử ử +_{trong n}_ướ_{c, dd axit,}

ion kim lo i trong dd mu i).ạ ố

- Quy lu t s p x p trong dãy đi n hóa các kim lo i (các nguyên t đậ ắ ế ệ ạ ử ượ ắc s p x pế
theo chi u gi m d n tính kh , các ion kim lo i đề ả ầ ử ạ ược s p x p theo chi u tăngắ ế ề
d n tính oxi hóa) và ý nghĩa c a nó. ầ ủ

<b> 2. Kĩ năng: </b>

- D đoán đự ược chi u p oxh-kh d a vào dãy đi n hóa.ề ứ ử ự ệ

- Vi t đế ược pthh c a p oxh-kh , ch ng minh tính ch t c a kim lo i.ủ ứ ử ứ ấ ủ ạ
- Tính thành ph n ph n trăm v kh i lầ ầ ề ố ượng các kim lo i trong hh.ạ

<b> 3. Thái đ :ộ u thích b mơn hóa h c, bi t cách suy lu n trong khoa h c.</b>ộ ọ ế ậ ọ
<b>II. CHU N B :Ẩ</b> <b>Ị</b>

- D ng c : ng nghi m, k p g , c c th y tinh, đèn c n, ...ụ ụ ố ệ ẹ ỗ ố ủ ồ

- Hóa ch t: Fe, Na, khí clo, oxi ( đi u ch s n), S, dd Hấ ề ế ẵ 2SO4, HCl, HNO3, AgNO3,

H2O, CuSO4, ...

<b>III. PHƯƠNG PHÁP: Nêu v n đ + đàm tho i .</b>ấ ề ạ
<b>IV. TI N TRÌNH BÀY D Y:Ế</b> <b>Ạ</b>

<b> 1. n đ nh l p:Ổ</b> <b>ị</b> <b>ớ Chào h i, ki m di n.</b>ỏ ể ệ

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b> 3. Bài m i:ớ </b>

<b>HO T Đ NG C A TH Y VÀ TRÒẠ</b> <b>Ộ</b> <b>Ủ</b> <b>Ầ</b> <b>N I DUNG KI N TH CỘ</b> <b>Ế</b> <b>Ứ</b>
<b>Ho t đ ng 1 :ạ ộ</b> <b> TÍNH CH T V T LÍ : Ấ</b> <b>Ậ</b>

GV yêu c u HS nêu nh ng tính ch t v t líầ ữ ấ ậ
chung c a kim lo i (đã h c năm l p 9). ủ ạ ọ ở ớ

<b>I – TÍNH CH T V T LÍ :Ấ</b> <b>Ậ</b>

<b>1. Tính ch t chung:ấ</b> đi u ki n thỞ ề ệ ường,
các kim lo i đ u tr ng thái r n (tr Hg),ạ ề ở ạ ắ ừ
có tính d o, d n đi n, d n nhi t và có ánhẻ ẫ ệ ẫ ệ
kim.

HS nghiên c u SGK và gi i thích tínhứ ả
d o c a kim lo i.ẻ ủ ạ

GV : Nhi u ng d ng quan tr ng c a kimề ứ ụ ọ ủ
lo i trong cu c s ng là nh vào tính d oạ ộ ố ờ ẻ
c a kim lo i. Em hãy k tên nh ng ngủ ạ ể ữ ứ
d ng đó. ụ

<b>2. Gi i thích :ả</b>

<b>a) Tính d o:ẻ d rèn, d dát m ng, d kéo</b>ễ ễ ỏ ễ
s i.ợ

- Vì các ion dương có th trể ượt lên nhau mà
khơng tách r i nhau nh nh ng electron tờ ờ ữ ự
do.

HS nghiên c u SGK và gi i thích nguyênứ ả
nhân v tính d n đi n c a kim lo i.ề ẫ ệ ủ ạ

GV d n d t HS gi i thích ngun nhân vìẫ ắ ả
sao nhi t đ cao thì đ d n đi n c a kimở ệ ộ ộ ẫ ệ ủ
lo i càng gi m (do nhi t đ cao, các ionạ ả ở ệ ộ
dương dao đ ng m nh c n tr dòngộ ạ ả ở
electron chuy n đ ng).ể ộ

<b>b) Tính d n đi n :ẫ</b> <b>ệ</b>

- Electron chuy n đ ng t do trong kim lo iể ộ ự ạ
chuy n đ ng thành dịng có hể ộ ướng t c cừ ự
âm đ n c c dế ự ương, t o thành dòng đi n.ạ ệ
- Nhi t đ càng cao ệ ộ → tính d n đi n càngẫ ệ
gi m .ả

HS nghiên c u SGK và gi i thích nguyênứ ả

nhân v tính d n nhi t c a kim lo i.ề ẫ ệ ủ ạ <b>c) Tính d n nhi t :</b> - Các electron trong vùng nhi t đ cao có<b>ẫ</b> <b>ệ</b> ệ ộ
đ ng năng l n, chuy n đ ng h n lo n vàộ ớ ể ộ ỗ ạ

nhanh chóng sang vùng có nhi t đ th pệ ộ ấ
h n, truy n năng lơ ề ượng cho các ion dươ ng

vùng này.
ở

- Kim lo i d n đi n t t thạ ẫ ệ ố ường cũng d nẫ
nhi t t t.ệ ố

HS nghiên c u SGK và gi i thích nguyênứ ả
nhân v tính ánh kim c a kim lo i.ề ủ ạ

GV gi i thi u thêm m t s tính ch t v tớ ệ ộ ố ấ ậ
lí khác c a kim lo i.ủ ạ

<b>d) Ánh kim :</b>

- Các electron t do ph n x h u h t nh ngự ả ạ ầ ế ữ
tia sáng nhìn th y đấ ược.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

t ...ử

<b>Ho t đ ng 2 :ạ</b> <b>ộ</b> <b> TÍNH CH T HOÁẤ</b>
<b>H C :Ọ</b>

GV : Vì sao các electron hố tr d tách raị ễ
kh i nguyên t kim lỏ ử o i ?ạ

GV : Các electron hoá tr d tách ra kh iị ễ ỏ
nguyên t kim lo i. V y tính ch t hố h cử ạ ậ ấ ọ

chung c a kim lo i là gì ?ủ ạ

<b>II. TÍNH CH T HỐ H C :Ấ</b> <b>Ọ</b>

- Kim lo i d nhạ ễ ường e → tính kh .ử
M → Mn+_{+ ne}

GV : Fe tác d ng v i Clụ ớ 2 s thu đẽ ượ ả c s n

ph m gì ?ẩ

GV bi u di n thí nghi m đ ch ng minhể ễ ệ ể ứ
s n ph m t o thành sau ph n ng trên làả ẩ ạ ả ứ
mu i s t (III).ố ắ

HS vi t các PTHH: Al cháy trong khí Oế 2;

Hg tác d ng v i S; Fe cháy trong khí Oụ ớ 2; Fe

+ S.

HS so sánh s oxi hoá c a s t trong FeClố ủ ắ 3,

Fe3O4, FeS và rút ra k t lu n v s nhế ậ ề ự ườ ng

electron c a s t.ủ ắ

<b>1. Tác d ng v i phi kim : ụ</b> <b>ớ</b>

<i><b>a) Tác d ng v i clo :</b><b>ụ</b></i> <i><b>ớ</b></i> →_{mu i c a kim lo i}_{ố ủ} _ạ

(có s oxh cao nh t).ố ấ
2Fe + 3Cl2 2FeCl3

0 0 _t0 +3 -1

<i><b>b) Tác d ng v i oxi :</b><b>ụ</b></i> <i><b>ớ</b></i> →_{oxit c a kim lo i}_ủ _ạ

2Al + 3O2 2Al2O3

0 0 _t0 +3 -2

3Fe + 2O2 Fe3O4
0 0 _t0 +8/3 -2

<i><b>c) Tác d ng v i l u huỳnh :</b><b>ụ</b></i> <i><b>ớ ư</b></i> →_{mu i c a}_{ố ủ}

kim lo iạ

- V i Hg x y ra nhi t đ thớ ả ở ệ ộ ường, các kim
lo i c n đun nóng.ạ ầ

Fe +0 S0 t0 +2 -2FeS

Hg +

0 0 +2 -2

S HgS

GV yêu c u HS vi t PTHH c a kim lo iầ ế ủ ạ
Fe v i dung d ch HCl, nh n xét v s oxiớ ị ậ ề ố
hoá c a Fe trong mu i thu đủ ố ược.

GV thông báo Cu cũng nh các kim lo iư ạ
khác có th kh Nể ử +5_{và S}+6_{trong HNO}

3 và

H2SO4 lỗng v các m c oxi hố th p h n.ề ứ ấ ơ

HS vi t các PTHH c a ph n ng.ế ủ ả ứ

<b>2. Tác d ng v i dung d ch axit :ụ</b> <b>ớ</b> <b>ị</b>

<i><b>a) Dung d ch HCl, H</b><b>ị</b></i> <i><b>2</b><b>SO</b><b>4</b><b> loãng :</b></i>→ mu i +ố
H2 Fe + 2HCl

0 +1 +2 0

FeCl₂ + H₂

<i><b>b) Dung d ch HNO</b><b>ị</b></i> <i><b>3</b><b>, H</b><b>2</b><b>SO</b><b>4</b><b> đ c :</b><b>ặ mu i c a</b></i>ố ủ
kim lo i (có s oxh cao nh t).ạ ố ấ

<i><b>- Ph n ng v i h u h t các kim lo i (tr</b></i>ả ứ ớ ầ ế ạ ừ
Au, Pt)

3Cu + 8HNO3 (loãng) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

0 +5 +2 +2

Cu + 2H2SO4 (đặc) CuSO4 + SO2 + 2H2O

0 +6 +2 +4

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

nước c a các kim lo i nhi t đ thủ ạ ở ệ ộ ườ ng
và yêu c u HS vi t PTHH c a ph n ngầ ế ủ ả ứ
gi a Na và Ca v i nữ ớ ước.

GV thông báo m t s kim lo i tác d ngộ ố ạ ụ
v i h i nớ ơ ướ ởc nhi t đ cao nh Mg, Fe,…ệ ộ ư

- Kim lo i có tính kh m nh (nhóm IA vạ ử ạ à
IIA (tr Be, Mg)) kh nừ ử ướ ởc t0_th_ườ_ng.

- Kim lo i có tính kh trung bình kh nạ ử ử ướ c
nhi t đ cao (Fe, Zn, Mg,…).

ở ệ ộ

- Các kim lo i cịn l i khơng kh đạ ạ ử ượ c
H2O.

2Na + 2H2O

0 +1 +1 0

2NaOH + H₂

0
2
2
2
2
1
0
)
(

2<i>H</i> <i>O</i> <i>Ca</i> <i>OH</i> <i>H</i>

<i>Ca</i>+ − → + +

GV yêu c u HS vi t PTHH khi cho Fe tácầ ế
d ng v i dd CuSOụ ớ 4 d ng phân t và ionở ạ ử

thu g n. Xác đ nh vai trò c a các chât trongọ ị ủ
ph n ng trên.ả ứ

HS nêu đi u ki n c a ph n ng (kim lo iề ệ ủ ả ứ ạ
m nh không tác d ng v i nạ ụ ớ ước và mu iố
tan).

<b>4. Tác d ng v i dung d ch mu i:ụ</b> <b>ớ</b> <b>ị</b> <b>ố Kim </b>
lo i m nh h n kh đạ ạ ơ ử ược ion c a kim lo iủ ạ
y u h n trong dung d ch mu i thành kimế ơ ị ố

lo i t do.ạ ự

Fe +

0 +2 +2 0

FeSO₄ + Cu
CuSO₄

<b>Ho t đ ng 3 :ạ</b> <b>ộ</b> <b> DÃY ĐI N HOÁ C AỆ</b> <b>Ủ </b>
<b>KIM LO I : Ạ</b>

GV thơng báo v c p oxi hố – kh c aề ặ ử ủ
kim lo i: D ng oxi hoá và d ng kh c aạ ạ ạ ử ủ
cùng m t nguyên t kim lo i t o thành c pộ ố ạ ạ ặ
oxi hoá – kh c a kim lo i.ử ủ ạ

GV : Cách vi t các c p oxi hoá – kh c aế ặ ử ủ
kim lo i có đi m gì gi ng nhau ?ạ ể ố

<b>III – DÃY ĐI N HOÁ C A KIM LO I :Ệ</b> <b>Ủ</b> <b>Ạ </b>
<b>1. C p oxi hoá – kh c a kim lo iặ</b> <b>ử ủ</b> <b>ạ :</b>

<i>Thí d : ụ Na</i>++₁<i>e</i>⇔<i>Na</i>

<i>Mg</i>2+ +₂<i>e</i>⇔<i>Mg</i>

 
]
[

]
[
3 ₃
<i>KH</i>
<i>O</i>
<i>Al</i>
<i>e</i>

<i>Al</i> + + ⇔

C p oxi hoá – kh : Naặ ử +_{/Na; Mg}2+_/Mg;

Al3+_/Al

GV l u ý HS trư ước khi so sánh tính ch tấ
c a hai c p oxi hoá – kh Cuủ ặ ử 2+_{/Cu và}

Zn2+_{/Zn :}

Cu + 2Ag+_{→ Cu}2+_{+ 2Ag là ph n ng ch}_{ả ứ} _ỉ

x y ra theo 1 chi u.ả ề

GV d n d t HS so sánh đ có đẫ ắ ể ược k tế
qu nh bên.ả ư

<b>2. So sánh tính ch t c a các c p oxi hố –ấ ủ</b> <b>ặ</b>
<b>kh :ử</b>

<i> Thí d :ụ So sánh tính ch t c a hai c p oxi</i>ấ ủ ặ

hoá – kh Cuử 2+_{/Cu và Zn}2+_/Zn.

Zn + Cu2+→_Zn2+ _{+ Cu}

Cu + Zn2+_{→ không x y ra}_ả

<i>K t lu n:ế</i> <i>ậ Tính kh : Zn > Cu</i>ử
Tính oxi hố: Cu2+ _{> Ag}+

<b> GV gi i thi u dãy đi n hoá c a kim lo i</b>ớ ệ ệ ủ ạ
và l u ý HS đây là dãy ch a nh ng c pư ứ ữ ặ
oxi hố – kh thơng d ng, ngoài nh ng c pử ụ ữ ặ
oxi hố – kh này ra v n cịn có nh ng c pử ẫ ữ ặ

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

khác.

K+ Na+ Mg2+ Al3+ Zn2+ Fe2+ Ni2+ Sn2+ Pb2+ H+ Cu2+ Ag+ Au3+

K Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H₂ Cu Ag Au

Tính oxi hố của ion kim loại tăng

Tính khử của kim loại giảm

GV gi i thi u ý nghĩa dãy đi n hoá c aớ ệ ệ ủ
kim lo i và quy t c α.ạ ắ

HS v n d ng quy t c α đ xét chi u c aậ ụ ắ ể ề ủ
ph n ng oxi hoá – kh .ả ứ ử

<b>4. Ý nghĩa dãy đi n hoá c a kim lo i :ệ</b> <b>ủ</b> <b>ạ</b>
- Quy t c α :ắ ch t oxi hoá m nh h n s oxiấ ạ ơ ẽ
hoá ch t kh m nh h n, sinh ra ch t oxiấ ử ạ ơ ấ
hoá y u h n và ch t kh y u h n.ế ơ ấ ử ế ơ

<i> Thí d :ụ Ph n ng gi a hai c p Fe</i>ả ứ ữ ặ 2+_{/Fe và}

Cu2+_/Cu

Fe2+ Cu2+

Fe Cu

Fe + Cu2+_{→ Fe}2+_{+ Cu}

- T ng quát :ổ Gi s có 2 c p oxi hoá –ả ử ặ
kh Xử x+_{/X và Y}y+_{/Y (c p X}_ặ x+_{/X đ ng tr}_ứ _ướ_c

c p Yặ y+_/Y).

Xx+ Yy+

X Y

Phương trình ph n ng: ả ứ
Yy+_{+ X → X}x+_{+ Y}

<b>4. C ng c :ủ</b> <b>ố </b>

<b> 1. Tính ch t hố h c c b n c a kim lo i là gì và vì sao kim lo i có nh ng tính</b>ấ ọ ơ ả ủ ạ ạ ữ
ch t đó ?ấ

<b> 2. Thu ngân d bay h i và r t đ c. N u ch ng may nhi t k thu ngân b v</b>ỷ ễ ơ ấ ộ ế ẳ ệ ế ỷ ị ỡ
thì dùng ch t nào trong các ch t sau đ kh đ c thu ngân ?ấ ấ ể ử ộ ỷ

A. B t s tộ ắ B. B t l u huỳnhộ ư C. B t thanộ D. Nước
<b> 3. Dung d ch FeSO</b>ị 4 có l n t p ch t là CuSOẫ ạ ấ 4. Hãy gi i thi u phớ ệ ương pháp hoá

h c đ n gi n đ có th lo i đọ ơ ả ể ể ạ ượ ạc t p ch t. Gi i thích vi c làm và vi t PTHHấ ả ệ ế
d ng phân t và ion rút g n.ạ ử ọ

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

- Kim lo i nào d b oxi hoá nh t ?ạ ễ ị ấ
- Kim lo i nào có tính kh y u nh t ?ạ ử ế ấ

- Ion kim lo i nào có tính oxi hoá m nh nh t.ạ ạ ấ
- Ion kim lo i nào khó b kh nh t.ạ ị ử ấ

<b> 5. a) Hãy cho bi t v trí c a c p Mn</b>ế ị ủ ặ 2+_{/Mn trong dãy đi n hoá. Bi t r ng ion H}_ệ _{ế ằ} +

oxi hoá được Mn. Vi t phế ương trình ion rút g n c a ph n ng.ọ ủ ả ứ

<b> b) Có th d đoán đ</b>ể ự ược đi u gì x y ra khi nhúng là Mn vào các dung d chề ả ị
mu i: AgNOố 3, MnSO4, CuSO4. N u có, hãy vi t phế ế ương trình ion rút g n c aọ ủ

ph n ng.ả ứ

<b> 6. So sánh tính ch t c a các c p oxi hoá – kh sau: Cu</b>ấ ủ ặ ử 2+_{/Cu và Ag}+_{/Ag; Sn}2+_/Sn

và Fe2+_/Fe.

<b> 7. Kim lo i đ ng có tan đ</b>ạ ồ ược trong dung d ch FeClị 3 hay khơng, bi t trong dãyế

đi n hố c p Cuệ ặ 2+_{/Cu đ ng tr}_ứ _{ướ ặ}_{c c p Fe}3+_{/Fe. N u có, vi t PTHH d ng phân t}_ế _ế _ạ _ử

và ion rút g n c a ph n ng.ọ ủ ả ứ

<b> 8. Hãy s p x p theo chi u gi m tính kh và chi u tăng tính oxi hố c a các</b>ắ ế ề ả ử ề ủ
nguyên t và ion trong hai trử ường h p sau đây:ợ

<b>a) Fe, Fe</b>2+_{, Fe}3+_{, Zn, Zn}2+_{, Ni, Ni}2+_{, H, H}+_{, Hg, Hg}2+_{, Ag, Ag}+

<b>b) Cl, Cl</b>−_{, Br, Br}−_{, F, F}−_{, I, I}−_.

<b>D n dò :ặ</b>

<b>1. Bài t p v nhà: 1-8 trang 88-89 (SGK).</b>ậ ề
<b>2. Xem tr</b>ước bài <b> : H P KIMỢ</b>

<b>V. RÚT KINH NGHI MỆ : </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7></div>

<!--links-->