TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI
CHÍNH DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1 Hoạt động tín dụng trung dài hạn
1.1.1 Khái niệm tín dụng TDH
1.1.1.1 Tín dụng là một giao dịch về tài sản (tiền hoặc hàng hoá) giữa bên cho vay
(ngân hàng và các định chế tài chính khác) và bên đi vay (cá nhân, doanh nghiệp
hay các chủ thể hợp pháp khác), trong đó bên cho vay chuyển giao tài sản cho bên
đi vay sử dụng trong một thời gian nhất định theo thoả thuận, bên cho vay khi đến
hạn có trách nhiệm hoàn trả vô điều kiện cả gốc và lãi cho bên cho vay khi đến hạn
thanh toán.
1.1.1.2 Tín dụng TDH là loại tín dụng mà ngân hàng cung cấp cho DN nhằm tài trợ
cho nhu cầu vốn thường xuyên của DN. Như nhu cầu tài trợ cho TSCĐ và một
phần cho TSLĐ thường xuyên của DN
Thời hạn hạn của tín dụng trung hạn từ 1 năm đến 3 năm, tín dụng dài hạn từ 3
năm trở lên.
1.1.2 Đặc trưng của tín dụng TDH
1.1.2.1 Đặc trưng của tín dụng
Tín dụng là sự cung cấp một lượng giá trị trên cơ sở lòng tin. ở đây ngân
hàng tin tưởng người đi vay sử dụng vốn vay có hiệu quả sau một thời gian nhất
định và có khả năng trả đầy đủ cả gốc và lãI khi đáo hạn.
Có tính thời hạn bởi ngân hàng chỉ chuyển nhượng một lượng giá trị cho
người vay trong thời hạn mà ngân hàng xác định nhằm đảm bảo thu hồi nợ đúng
hạn. Việc xác định thời hạn dựa vào quá trình luân chuyển vốn của đối tượng vay
và tính chất vốn của ngân hàng
Có tính hoàn trả tức là sự chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị từ
người cho vay sang người cho tvay trên nguyên tác người đi vay phải hoàn trả cả
gốc và lãI cho ngân hàng khi đến hạn thanh toán.
1.1.2.2 Đặc trưng của tín dụng TDH
Tín dụng TDH mang những đặc điểm chung của tín dụng ngân hàng, bên
cạnh đó nó còn mang đặc điểm riêng để phân biệt với loại tín dụng khác:P
- Thời hạn dài.

Xuất phát từ tính phức tạp của hoạt động đầu tư là dài hạn, các công cuộc đầu
tư phải trải qua nhiều giai đoạn. Tổng thời gian để hoàn thành các giai đoạn đó sẽ
làm cho việc đầu tư phải kéo dài. Từ những đặc điểm của đối tượng tài sản đầu tư
là những dự án lớn, thời hạn dài nên tín dụng TDH có đặc điểm là thời hạn thu hồi
vốn kéo dài để phù hợp cho đối tượng đầu tư.
- Vốn đầu tư lớn.
Tín dụng TDH chủ yếu đáp ứng nhu vốn cho các dự án đầu tư. Mà các dự án
chương trình là dài hạn và nhu cầu vốn là rất lớn.Do vậy khối lượng tín dụng là
rất lớn.
- Lãi suất cao.
Lãi suất là giá cả của quyền sử dụng vốn vay trong một thời gian nhất định
mà khách hàng vay vốn phai trả cho ngân hàng cho vay.
Lãi suất của tín dụng TDH phụ thuộc vào các yếu tố sau:
+ Mức lãi suất chung trên thị trường: lãi suất trên thị trường ảnh hưởng lớn đến
lãi suất của tín dụng TDH, nếu lãi suất trên thị trường tăng lên thì lãi suất của tín
dụng TDH cũng tăng lên và ngược lại.
+ Với khoảng thời gian vay dài như vậy sẽ xảy ra nhiều biến động lớn như: lạm
phát, quy chế, chính sách…Đây là yếu tố ảnh hưởng tới lãi suất của tín dụng TDH,
làm cho tín dụng TDH có mức lãi suất cao
+ Khoản tín dụng TDH thường là lớn nên tiềm ẩn rủi ro cho ngân hàng bởi nếu
khoản đầu tư không có hiệu quả thì ngân hàng có thể mất cả gốc lẫn lãi, thậm chí
ngân hàng mất cả khả năng thanh toán.Do đó tín dụng TDH có lãi suất cao.
1.1.3 Nguyên tắc cho vay trung dài hạn
*Việc sử dụng vốn TDH phải tuân theo nguyên tắc sử dụng vốn dúng mục đích:
Muốn vay vốn TDH người vay phải soạn thảo dự án, chương trình sản xuất
kinh doanh. Dự án, chương trình sản xuất kinh doanh thể hiện một cách rõ ràng đầy
đủ việc sử dụng vốn theo các mục đích cụ thể, phải được cơ quan có thẩm quyền
thẩm định và thông qua cho phép thực hiện. Dự án đầu tư phải phân chia các khoản
mục sử dụng vốn một cách chi tiết để ngân hàng cho vay có thể thẩm định được
khả năng trả nợ của dự án

*Việc sử dụng vốn vay TDH phải có hiệu quả kinh tế xã hôị cao.
Sử dụng vốn vay có hiệu quả được thể hiện ở khả năng hoàn vốn của bên vay
đúng thời hạn. Do vậy dự án chương trình vay vốn TDH phải được thẩm định kỹ
càng về mặt hiệu quả kinh tế xã hội. Hiệu quả của dựa chương trình được thể hiện
qua các chỉ tiêu như lợi nhuận hàng năm, hệ số lợi nhuận trên doanh thu, hệ số lơị
nhuận trên vốn đầu tư …
*Việc sử dụng vốn vay TDH phải có kỳ hạn.
Nguồn vốn cho vay của các NHTM là nguồn vốn có kỳ hạn do vậy các
NHTM cũng không thể cho vay vô thời hạn. Thời gian sử dụng vốn vay lệ thuộc
vào tính chất, đặc điểm của chu kỳ sản xuất kinh doanh và thời gian xây dung công
trình, giá trị công trình, công nghệ sản xuất…
1.2.4. Các hình thức tín dụng TDH
- Cho vay theo dự án: là hình thức cho vay trong đó chủ dự án sẽ lập một
dự án hoàn chỉnh chi tiết để trình lên ngân hàng thẩm định. Sau khi thẩm định,
ngân hàng sẽ ra quyết định cho vay hay không. Đây là hình thức tài trợ cho hoạt
động đầu tư của ngân hàng.
- Cho vay kỳ hạn: Hình thức này thường dùng tài trợ cho các mục đích
chung của doanh nghiệp bao gồm tài trợ cho tài sản lưu động thường xuyên, mua
sắm các bất động sản phục vụ cho sản xuất kinh doanh..
- Cho vay mua sắm máy móc thiết bị trả góp: là các khoản vay tài trợ nhu
cầu mua sắm thiết bị có thời hạn trên một năm. Tiền vay được thanh toán dần cho
ngân hàng theo định kỳ.
- Cho vay đồng tài trợ: là hình thức cho vay trong đó một nhóm các tổ chức
tài chính cùng liên kết để tập hợp vốn cho một khách hàng vay.Cho vay đồng tài
trợ thường được thực hiện khi nhu cầu vay của khách hàng vượt quá khả năng cho
vay của một tổ chức tín dụng. Ngoài ra, cho vay đồng tài trợ cũng được ngân hàng
thực hiện khi ngân hàng muốn phân tán rủi ro.
- Tín dụng tuần hoàn: là hình thức cho vay trong đó ngân hàng cam kết chính
thức dành cho khách hàng một hạn mức tín dụng trong một thời hạn nhất định. Tín
dụng tuần hoàn thường được dùng tài trợ cho nhu cầu tăng trưởng tài sản lưu động

hoặc thay thế cho các khoản nợ ngắn hạn tới kỳ hạn trả nợ ngắn hạn tới kỳ thanh
toán.
- Tín dụng thuê mua: đây là hình thức cho vay tài sản thông qua một hợp
đồng tín dụng thuê mua. Bên cho vay lấy một hợp đồng tín dụng để mua lại tài sản
cố định và giữ quyền sử hữu. Bên vay ký hợp đồng thuê tài sản và trả góp giá trị
tài sản cả gốc và lãi cho đến khi hết giá trị tài sản hoặc cho đến khi hết thời hạn
hợp đồng và thanh lý tài sản.
- Bao thanh toán: là một hình thức theo đó ngân hàng sẽ mua lại những hoá
đơn chưa được thanh toán của khách hàng với giá chiết khấu, sau đó ngân hàng sẽ
tíên hành thu nợ của khách hàng theo giá trị đầy đủ của hoá đơn.
1.2.5. Vai trò của tín dụng TDH
1.2.5.1 Đối với các doanh nghiệp:
- Tín dụng TDH là công cụ hỗ trợ quan trọng cho sự hình thành và phát triển
của doanh nghiệp.
Trong một nền kinh tế các doanh nghiệp hình thành và luôn tim cách phát
triển mở rộng sản xuất, đổi mới công nghệ, đổi mới các phương tiện vận chuyển, kỹ
thuật tin học…Tín dụng TDH tạo điều kiện mở rộng quy mô, phát triển sản xuất,
nâng cao chất lượng của doanh nghiệp vừa và nhỏ.Tín dụng TDH rất phù hợp với
doanh nghiệp vừa và nhỏ do những doanh nghiệp này không có ưu thế về quy mô
và VTC như các doanh nghiệp lớn nên họ thường gặp khó khăn trong vấn đề tiếp
cận vốn. Họ khó có thể đầu tư cho dự án lớn mà không dựa vào sự tài trợ thông qua
tín dụng TDH của ngân hàng. NHTM cần có những chính sách ưu đãi cho các
doanh nghiệp này.
- Tín dụng TDH cung ứng vốn giúp phát triển tiềm năng, tăng sức cạnh
tranh cho doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp dang đứng trước sự cạnh tranh gay gắt, vì vậy nhờ có
nguồn vốn tín dụng TDH được sử dụng cho việc mua sắm thiết bị máy móc, nhà
xưởng, công nghệ sản xuất …Chất lượng sản phẩm được nâng lên, chiếm lĩnh thị
trường tiêu thụ. Nhờ có nguồn vốn này mà doanh nghiệp có những định hướng
phát triển phù hợp với nhu cầu thị trường nhằm đạt hiệu quả cao nhất. Doanh

nghiệp sẽ tạo được chỗ đứng vững chắc cho mình, nâng cao uy tín và vị thế của
mình trên thị trường nhằm tăng lợi nhuận và thắng đối thủ cạnh tranh.
- Tín dụng TDH là một trong những yếu tố nâng cao năng lực SXKD góp
phần khẳng định tính khả thi của dự án.Ngân hàng quyết định tham gia vốn đầu tư
vào doanh nghiệp nghĩa là ngân hàng đã tìm hiểu nghiên cứu kỹ doanh nghiệp, dự
án của doanh nghiệp. Vì vậy buộc các nhà đầu tư khi lập dự án phải hết sức thận
trọng khi đưa ra những sự kiện,số liệu, luận cứ…để thuyết phục ngân hàng cho
vay.Ngân hàng đóng vai trò tư vấn quan trọng giúp doanh nghiệp phát triển tiềm
năng. Ngân hàng không cho vay với những doanh nghiệp làm ăn kém hiệu quả và
dự án kém khả thi nên buộc ngươi vay phai năng động,sáng tạo nâng cao chất
lượng sản phẩm, đứng vững trong cạnh tranh. Vì vậy ngươi vay vốn phải sử dụng
một cách tiết kiệm nhất,hiệu quả nhất để có thể trả nợ vay của ngân hàng và tai sản
xuất.
1.2.5.2 Đối với ngân hàng:
- Tín dụng TDH góp phần phát triển hoạt động của NHTM, mang lại thu
nhập lớn cho ngân hàng. Nhờ có hoạt động tín dụng của ngân hàng mà các nguồn
tài chính nhàn rỗi ngắn hạn và dài hạn trong nền kinh tế được khai thác và sử dụng
có hiệu quả. Hoạt động tín dụng là tập trung vốn tiền tệ tam thời nhàn rỗi chưa sử
dụng để cho các đơn vị các tổ chức kinh tế vay nhằm phát triển sản xuất kinh
doanh,dịch vụ. Qua đó có thể thấy rằng việc mở rộng và nâng cao chất lượng tín
dụng TDH của NHTM là hết sức cần thiết vì nó sẽ mở rộng phạm vi kinh doanh,
tăng nguồn vốn cho vay của ngân hàng. Tín dụng TDH mang lại lợi nhuận lớn cho
ngân hàng đồng thời nó cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro lớn nhất cho ngân hàng. Do vậy
ngân hàng phải dùng nhiều quỹ để trích lập dự phòng để phòng ngừa rủi ro hoặc
dùng vốn tự có để bù đắp. Ngân hàng phải tìm nguồn vốn để đáp ứng nhu cầu vốn
TDH của doanh nghịêp.. Mặt khác, ngân hàng luôn quản lý giám sát chặt chẽ tình
hình sử dụng vốn vay của doanh nghiệp. Có như vậy vừa đảm bảo an toàn cho
ngân hàng, vừa tăng lợi nhuận từ hoạt động cho vay TDH.
- Tín dụng TDH tạo điều kịên cho tín dụng ngắn hạn phát triển, vì khi cho
vay TDH đầu tư vào nhà xưởng, máy móc, thiết bị,công nghệ…làm kích thích mở

rộng sản xuất.Do sản xuất phát triển, các doanh nghiệp càng cần thêm nhiều vốn
lưu động hơn và như vậy thị trường tiền tệ được mở rộng theo tốc độ phát triển sản
xuất.
1.2.5.3 Đối với nền kinh tế:
Một quốc gia nào dù có nền kinh tế phát triển, đang phát triển, mới phát triển
thì hoạt động của hệ thống ngân hàng luôn có tác động tích cực đến hoạt động của
nền kinh tế. Mục tiêu của các quốc gia đó là có một nền kinh tế phát triển với cơ
sở hạ tầng phát triển vững chắc. Muốn có được như vậy thì các NHTM phải đẩy
mạnh hoạt động tín dụng TDH theo dự án,phát triển cơ sở hạ tầng.
Vai trò của tín dụng TDH được thể hiện ở chỗ:
- Tín dụng TDH góp phần giải quyết mâu thuẫn nội bộ trong nền kinh tế về
nhu cầu vốn tiền tệ, nó thực hiện việc điều hoà vốn nhằm sản xuất và lưu thông
hàng hoá. Tín dụng TDH còn là đòn bẩy thúc đẩy sản xuất và cơ cấu lại sản xuất
trong nền kinh tế. Hoạt động tín dụng lành mạnh, chính sách tín dụng đúng đắn sẽ
góp phần kiềm chế lạm phát, ổn định tìên tệ,tăng trưởng kinh tế và uy tín của quốc
gia.
- So với hình thức tái cấp vốn từ ngân sách, hình thức cấp vốn tín dụng
TDH đạt hiệu quả hơn nhiều, đồng vốn lúc này gắn với quyền lợi của ngân hàng
cũng như của doanh nghiệp.
+ Ngân hàng: để đảm bảo đồng vốn sinh lời họ phải theo dõi sát sao đồng
vốn của mình,trong trường hợp cần thiết họ phải tư vấn và đưa ra lời khuyên bổ
ích cho doanh nghiệp.
+ Doanh nghiệp: Lãi suất tín dụng TDH là khá cao, nếu doanh nghiệp sử
dụng không có hiêu quả thì doanh nghiệp sẽ mất đi một chi phí đáng kể,thậm chí
còn phải chịu lãi suất phạt ,tịch thu tài sản.
Vì vậy Tín dụng TDH kích thích sử dụng vốn có hiệu quả và thúc đẩy phát triển
kinh tế xã hội.
- Tín dụng TDH tạo điều kiện thúc đẩy kinh tế đối ngoại phát triển.
Tín dụng TDH trở thành phương tiện liên kết kinh tế giữa các nước với
nhau. Bởi ngân hàng thông qua các hoạt động cho các doanh nghiệp trong nước

vay ngoại tệ để đầu tư ra nước ngoài hoặc cho các đối tượng kinh tế khác vay để
đầu tư vào trong nước hoặc cho vay xuất nhập khẩu đã tạo mối quan hệ giao lưu,
hợp tác chặt chẽ giữa nền kinh tế của nước đó và nền kinh tế của nước khác trong
khu vực và trên thế giới.
- Tín dụng TDH tạo công ăn việc làm cho người lao động
Những dự án mở rộng,đầu tư mới của doanh nghiệp đã tạo công ăn việc làm
cho người lao động, giải tình trạng thất nghiệp cho xã hội. Việc đầu tư mới mua
sắm máy móc hiện đại của doanh nghiệp chính là từng bước làm thay đổi lực
lượng sản xuất phù hợp với quan hệ sản xuất mới, thực hiện CNH-HĐH đất nước.
Qua các vai trò trên chúng ta thấy được tầm quan trọng của tín dụng TDH.
Để tín dụng TDH tiếp tục phát huy hết vai trò của mình thì mỗi ngân hàng phải
tìm mọi biện pháp không ngừng nâng cao chất lượng tín dụng TDH nhằm đạt
được hiệu quả cao nhất cho mình đồng thời giúp doanh nghiệp và nền kinh tế phát
triển.
1.2.6. Tiêu chuẩn chất lượng tín dụng TDH
Chất lượng tín dụng TDH là khả năng đáp ứng nhu cầu của khách hàng phù hợp
với sự phát triển kinh tế xã hội thông qua hợp đồng tín dụng TDH và đảm bảo sự
tồn tại và phát triển của ngân hàng.
1.2.6.1 Tiêu chuẩn định tính:
- NHTM: Phạm vi giới hạn tín dụng phù hợp thực lực bản thân ngân hàng,
đảm bảo tính cạnh tranh trên thị trường xuất phát từ nguyên tắc hoàn trả đúng hạn
cả gốc và lãi.
- Khách hàng: Phù hợp nhu cầu của khách hàng về: lãi suất,kỳ hạn… thủ
tục cho vay cần đảm bảo nguyên tắc tín dụng.
- Kinh tế xã hội: Phục vụ sản xuất và lưu thông hàng hoá,khai thác khả
năng, tiềm năng trong nền kinh tế và giải quyết tốt mối quan hệ tăng trưởng tín
dụng và tăng trưởng kinh tế.
1.2.6.2 Tiêu chuẩn định lượng:
- Các chỉ tiêu: nợ quá hạn, nợ khó đòi, nợ phải thanh lý, lãi chưa thu… phải
ở mức thấp.

- Món vay được đánh giá là chất lượng tốt khi khách hàng vay vốn đã sử
dụng vốn đầu tư vào đúng danh mục tài sản xin vay và trong quá trình hoạt động
này mang lại hiệu quả cao. Trên cơ sở đó ngân hàng thu được cả gốc và lãi, doanh
nghiệp vừa trả được nợ, vừa trả đựơc chi phí tạo ra lợi nhuận.
1.2 Công tác phân tích TCDN phục vụ cho tín dụng TDH
1.2.1. Khái niệm về phân tích TCDN trong hoạt động tín dụng TDH
Phân tích TCDN là tập hợp các khái niệm, phương pháp và công cụ cho
phép thu thập xử lý các thông tin kế toán và các thông tin kế toán và các thông tin
khác trong doanh nghiệp từ đó đánh giá tình hình tài chính, khả năng và tiềm lực
của doanh nghiệp.Qua đó cũng sẽ đánh giá được chất lượng,hiệu quả và rủi ro của
doanh nghiệp.
Phân tích TCDN là nội dung cơ bản trong phân tích tín dụng- là bước thứ hai
trong quy trình cấp tín dụng TDH . Đây là bước quan trọng nhất trong cả quy trình
tín dụng vì nó ảnh hưởng tất cả các khâu còn lại và ảnh hưởng tới chất lượng tín
dụng.
1.2.2 Mục tiêu của việc phân tích TCDN :
Giúp cán bộ tín dụng am hiểu được thực trạng về tình hình tài chính của
doanh nghiệp, xác định xem việc sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hiện tại là
như thế nào: tăng trưởng hay suy giảm, ổn định hay không ổn định. Từ đó đưa ra
những nhận định dự báo trong tương lai về tình hình sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp.
Đánh giá được khả năng thu nhập và trả nợ của doanh nghiệp trong thời gian
lâu dài từ đó có thể ra quyết định đúng đắn và kịp thời khi cung cấp sản phẩm ngân
hàng phục vụ hoat động sản xuât kinh doanh của doanh nghiệp.
1.2.3 Vai trò của công việc phân tích TCDN đối với hoạt động tín dụng TDH
- Tín dụng là một hoật động kinh doanh chủ chốt của NHTM để tạo ra lợi
nhuận. Khi nền kinh tế càng phát triển thì hoạt động tín dụng của các ngân hàng
ngày càng gia tăng về cả cách thức và loại hình. Nhất là đối với tín dụng TDH khi
mà nền kinh tế càng phát triển thì tín dụng TDH càng được các ngân hàng chú
trọng vì đây là hoạt động mang lại thu nhập lớn, mà mục tiêu của ngân hàng là tối

đa hoá lợi nhuận. Trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng có rất nhiều rủi ro:
rủi ro lãi suất, rủi ro tỷ giá, rủi ro tín dụng…các rủi ro nay có thể bắt nguồn từ
nhiều nguyên nhân khác nhau. Do đó để phòng ngừa và hạn chế rủi ro các ngân
hàng đã áp dụng nhiều biện pháp trong đó giải pháp cơ bản nhất và có vị trí quan
trọng là phân tích tình hình tài chính của khách hàng trước khi cấp tín dụng.
- Thực hiện tốt phân tích TCDN sẽ giúp những người ra quyết định lựa chọn
đựơc phương án kinh doanh tối ưu và đánh giá chính xác thực trạng tài chính,tiềm
năng của doanh nghiệp. Do đó việc phân tích TCDN có ý nghĩa quan trọng với
nhiều đối tượng khác nhau và cũng tuỳ đối tượng mà các chỉ tiêu tài chính cũng
được quan tâm ở mức độ khác nhau.Đối với Ngân hàng và các tổ chức tín dụng,
phân tích TCDN có một vai trò rất lớn trong việc quyết định một khoản tín dụng:
1.2.3.1. Phân tích TCDN giúp NHTM có quyết định đầu tư đúng đắn,hạn chế rủi
ro, tối đa hoá lợi nhuận.
- NHTM khi quyết định có cấp tín dụng cho một khách hàng hay không,cùng
với việc thẩm định hồ sơcủa khách hàng, thẩm định phi tài chính thì phân tích
TCDN là một trong nội dung quan trọng trong quy trình tín dụng. Khi cấp tín dụng