MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CÔNG TÁC THANH TOÁN CHUYỂN TIỀN ĐIỆN TỬ TẠI CN NHCT
ĐỐNG ĐA HÀ NỘI.
3.1. Một số yêu cầu khi xây dựng hệ thống thanh toán tương lai.
Hệ thống thanh toán tương lai sẽ đáp ứng các yêu cầu về khả năng thanh toán điện tử
thống nhất ở Việt Nam. Quy mô của hệ thống thanh toán trong tương lai bao gồm các
khoản thanh toán liên hàng và nội bộ NH và các giao diện với các tài khoản khách hàng
mở tại NH. Vào thời điểm thích hợp, các giao diện sẽ được thiết lập với các hệ thống khác
như các hệ thống ATM và POS và các hệ thống thanh toán bù trừ chứng khoán và tất toán.
Hệ thống thanh toán tương lai sẽ chuẩn bị cho việc chuyển tiền từ lúc khởi xuất tại
CN của các NH (thanh toán bù trừ) và việc chuẩn giá trị giữa các NH qua các TK thanh
toán mở tại NHNN (tất toán).
Hệ thống thanh toán sẽ phát triền đáp ứng cho toàn bộ các hình thức thanh toán điện
tử. Các hình thức này không đòi hỏi phải có các chứng từ thực để chuyển tiền. Trước tiên,
cần có các hình thức thanh toán điện tử sau:
Thanh toán ghi có chủ yếu để phục vụ nhu cầu của khách hàng công nghiệp thương
mại và phục vụ cho hoạt động thanh toán liên hàng liên quan đến giao dịch thương mại
trên thị trường tài chính sắp thành lập.
Thanh toán ghi nợ uỷ nhiệm trước chủ yếu là hối phiếu NH và ghi nợ trực tiếp.
Tạo ra một mạng lưới thanh toán đủ mạnh để đáp ứng được các đòi hỏi sau của thị
trường cũng như của NHNN:
Đẩy mạnh tốc độ chu chuyển tiền tệ (từ 8-12 lần /GDP năm hiện nay lên 20-40 lần
/năm) tạo điều kiện rút bớt vốn ra khỏi lưu thông đưa vào sản xuất.
Tinh giản được hệ thống tài khoản liên quan đến thanh toán đặc biệt là tài khoản
trong thanh toán chuyển tiền điện tử để tiết kiệm vốn thanh toán cho NH, tăng lượng vốn
cho vay, giải quyết dứt điểm tình trạng vừa thừa vốn vừa thiếu vốn trong nội bộ một NH.
Tuy nhiên, quá trình này không làm ảnh hưởng đến việc thực thi các công cụ tài chính của
NHNN.
Tạo được các công cụ thanh toán mới có triển vọng trong thị trường VN như các
công cụ thanh toán POS, ATM hay Electronic Bank, nhằm đẩy nhanh quá trình thương mại
bắt kịp với xu hướng thương mại điện tử.
Hệ thống thanh toán tưong lai phải xây dựng trên nguyên tắc hệ thống mở và được
thiết kế theo cơ cấu MODULE để có thể dễ dàng nâng cấp, ghép nối (với các hệ thống
thanh toán bù trừ chứng khoán sau này).
Có được một quy chế khắc phục rủi ro trong hệ thống (rủi ro trong thanh toán liên
hàng do các nguyên nhân làm hư hỏng sai sót trong hệ thống mạng) ở mức cao nhất đồng
thời có hệ thống bảo mật chặt chẽ, ngăn được các tấn công từ bên ngoài (làm cho chi phí
tấn công lớn hơn nhiều lợi ích mà mà kẻ tấn công có thể thu được).
3.2 Định hướng phát triển hệ thống thanh toán và chuyển tiền điện tử trong hệ
thống ngân hàng nói chung và CN NHCT Đống Đa trong thời gian tới.
Môi trường ngân hàng đã và đang thay đổi. Điều đó đòi hỏi ngân hàng phải thay đổi
phương thức hoạt động theo định hướng dựa trên nền tảng công nghệ cao, đặc biệt là công
nghệ tin học. Tin học và hiện đại hoá hệ thống thanh toán phải được coi là một trong
những mục tiêu hàng đầu của chiến lược đổi mới và hiện đại hoá hoạt động trong hệ thống
Ngân hàng Việt Nam nói chung và CN NHCT Đống Đa nói riêng. “Hiện đại hoá công
nghệ thanh toán là một trong những tiêu chuẩn để hệ thống Ngân hàng Việt Nam hội nhập
với cộng đồng tài chính trong khu vực và trên thế giới”.
Trong thanh toán chuyển tiền điện tử, NHNN VN, NHCT VN và các ngân hàng khác
cũng đã định hướng những vấn đề cần đạt được trong vòng từ nay đến năm 2005:
-Mở rộng mạng lưới thanh toán chuyển tiền điện tử khắp các tỉnh thành phố trong
toàn quốc, mở rộng về các huyện, ngân hàng cấp 04, các ngân hàng ở các vùng xa xôi miền
núi. Mạng lưới thanh toán chuyển tiền điện tử phải đi sâu đi sát quần chúng, đến tận nơi
khách hàng có nhu cầu, đáp ứng thoả mãn tốt nhất nhu cầu của khách hàng.
-Tiếp tục hoàn thiện, nâng cấp chương trình thanh toán chuyển tiền điện tử theo mô
hình thanh toán tập trung trong từng hệ thống, kết nối giữa các hệ thống với Trung tâm
thanh toán quốc gia, mà ở Việt Nam là do NHTW làm đầu mối.
-Tích luỹ và tập trung vốn cho việc xây dựng cở sở vật chất kỹ thuật về công nghệ
thông tin Ngân hàng hiện đại, đủ sức tiếp cận với thực tế và trong tương lai phát triển của
khoa học công nghệ mới.
-Đào tạo cán bộ có trình độ công nghệ thông tin Ngân hàng vừa có thể ứng phó ngay
được với thực tế trước mắt, vừa có tính chiến lược lâu dài, đảm bảo cho việc phát triển
công nghệ trong tương lai, tránh được những hụt hẫng so với thế giới. Đây là một vấn đề
hết sức quan trọng, có tính quyết định của thời đại sử dụng công nghệ hiện đại trong
trường thương mại điện tử thế giới đang phát triển như vũ bão.
-Xây dựng hệ thống kho dữ liệu tập trung cũng như hệ thống thanh toán dự phòng
trong từng hệ thống thanh toán và trung tâm thanh toán quốc gia.
-Kết nối hệ thống thanh toán của các NHTM với các khách hàng, thực hiện từng
bước ngân hàng bán lẻ, trao đổi thông tin với khách hàng qua các mạng kết nối, các trang
Web...
-Các cơ chế mới về thanh toán điện tử và các văn bản có liên quan khác cần được xây
dựng và hoàn thiện không chỉ đối với các hoạt động thanh toán ngân hàng mà trong phạm
vi toàn nền kinh tế xã hội như: chữ ký điện tử, bảo mật an toàn, xác thực chữ ký điện tử,
kiểm soát hệ thống...
-Cần hoàn thiện tổ chức quản lý, giám sát hệ thống thanh toán tại NHTW phù hợp với
yêu cầu của thanh toán tập trung, hiện đại.
-Xây dựng các Trung tâm thanh toán bù trừ khu vực và quốc gia về séc, các giấy tờ
có giá, nhanh chóng thực hiện việc bù trừ giá trị thấp trong hệ thống thanh toán điện tử liên
ngân hàng.
-Trong thời gian tới, tăng nguồn thu từ dịch vụ thanh toán lên 10% trong tổng nguồn
thu của Ngân hàng.
3.3 Một số giải pháp trước mắt nhằm hoàn thiện công tác thanh toán chuyển tiền
điện tử tại CN NHCT Đống Đa.
3.3.1 Tiếp tục đẩy mạnh lợi thế việc áp dụng hệ thống thanh toán điện tử.
Có thể nói, việc xây dựng mạng thanh toán nội bộ khá hoàn chỉnh này tạo điều kiện
khá thuận lợi cho hệ thống NH nói chung và CN NHCT Đống Đa nói riêng trong cạnh
tranh trên thị trường.
Việc phát huy sức mạnh của mạng phải luôn được quan tâm bằng các công việc cụ
thể sau:
-Phát triển các phần mềm mạng mới tiếp tục can thiệp sâu hơn vào công tác thanh
toán thủ công.
-Cải tiến những điểm còn vướng mắc trong cơ cấu phần cứng cũng như phần mềm.
-Cải tiến các mức phí sao cho phù hợp, lôi kéo được khách hàng tham gia hệ thống
thanh toán của mình. Kinh nghiệm thực tế từ các nước cho thấy, các mạng thanh toán liên
hàng lớn đều xuất phát từ một hệ thống thanh toán nội bộ của một NH có uy tín. Đây là
một giải pháp trước mắt vô cùng hữu ích và tiết kiệm để đạt tới một mô hình thanh toán
liên hàng trong tương lai.
3.3.2 Tiếp tục nghiên cứu cải thiện hệ thống thanh toán liên hàng.
Sức mạnh của hệ thống thanh toán điện tử có mạnh đến đâu chăng nữa mà không phù
hợp với xu thế phát triển chung của các hệ thống khác thì nó cũng không mang lại hiệu quả
cao. Bởi lẽ, các bài toán xử lý nghiệp vụ NH không chỉ nằm trong nội bộ một NH mà nó
còn liên quan đến các NH khác. Vì thế, nếu nhờ đi trước, có số liệu nhanh mà các NH khác
lại chưa phát triển thì cũng biến thành chậm.
3.3.3 Tiến tới thanh toán trực tiếp với khách hàng qua mạng vi tính.
Đây là một mục tiêu tất yếu mà bất cứ quá trình hiện đại hoá hệ thống thanh toán nào
cũng phải hướng tới.
Nhìn vào quy trình thanh toán điện tử chúng ta mới thấy được sự cải tiến trong khâu
truyền tin giữa các CN NH với nhau nhưng giữa NH với khách hàng thì hoàn toàn chưa có
gì đổi mới.
Việc khuyến khích các khách hàng lớn nối mạng trực tiếp với NH sẽ tạo điều kiện
cho NH cũng như khách hàng giảm bớt được rất nhiều công việc giấy tờ. Các lệnh thanh
toán được truyền đi trực tiếp từ các máy tính của khách hàng (đã được cài đặt sẵn trong
chương trình) tới máy chủ của các NH phục vụ họ.
Tại đây một chương trình tự động kiểm tra tính hợp lý hợp lệ của tin điện này và tự
động chuyển mạch đến TTTT sau khi đã hạch toán vào tài khoản và làm các tác vụ lưu trữ
nếu cần.
3.4 Các giải pháp lâu dài mang tính chiến lược nhằm đạt tới một hệ thống thanh
toán điện tử hoàn thiện.
3.4.1 Nâng cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật có tính đến hiệu quả vốn đầu tư.
Cơ sở vật chất đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động NH đặc biệt trong thời
đại ngày nay. CN NHCT Đống Đa không ngừng đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khang
trang lắp đặt tương đối đầy đủ hệ thống máy tính. Việc thuê đường truyền riêng của Tổng
Công ty Bưu chính viễn thông vừa đảm bảo tốc độ thanh toán cũng như an toàn tránh thất
lạc file dữ liệu, ách tắc đường truyền. NHCT VN đã thuê đường truyền thông X25 và đạt
được kết quả tương đối tốt. Nhưng do đường truyền dung lượng nhỏ trong khi nhu cầu
chuyển tiền ngày càng tăng nên nhiều khi việc truyền thông không thực hiện được. NHCT
VN cần sớm yêu cầu Tổng Công ty Bưu chính viễn thông thay đổi đường truyền cũ bằng
đường truyền mới có dung lượng lớn chất lượng ổn định hơn để phục vụ cho việc truyền
số liệu nhằm đảm bảo thanh toán không còn ùn tắc để các khoản chuyển tiền đến kịp tay
khách hàng trong ngày.
Ngoài ra, để tiếp tục hoàn thiện hệ thống thanh toán điện tử, NH cần xúc tiến việc
phát triển các phần mềm tin học sao cho đảm bảo chuyển tiền nhanh hơn chính xác hơn an
toàn hơn và đảm bảo chống được sự xâm nhập trộm và tin tặc vào hệ thống.
NH có thể rà soát lại toàn bộ các trang thiết bị hiện có, tận dụng và nâng cấp các thiết
bị có thể được. Mặt khác, tiếp tục xin trang bị thêm máy vi tính mới phù hợp với đòi hỏi
của công việc, cần ưu tiên trang bị những máy móc có tốc độ xử lý cao cho công tác thanh
toán.
Việc đầu tư trang thiết bị tin học có tốc độ cao, tương thích giữa phần cứng và phần
mềm sẽ giúp NH tránh được hiện tượng tắc nghẽn trong thanh toán nhờ vậy sẽ thu hút
được nhiều khách hàng đến giao dịch thanh toán với NH, từ đó nâng được vị thế của NH
trong thị trường cạnh tranh.
NH cũng cần coi trọng công tác bảo dưỡng các trang thiết bị vi tính, thường xuyên
kiểm tra chạy thử các thiết bị dự phòng, bên cạnh đó, coi trọng công tác bảo mật và lưu trữ
số liệu.
3.4.2 Chính sách “chăm sóc” khách hàng hợp lý.
Hoạt động của NH bắt đầu từ khách hàng và lớn lên nhờ tác động hai chiều giữa nhu
cầu khách hàng và năng lực đáp ứng của NH. Mối quan hệ NH- Khách hàng trở thành mục
tiêu chiến lược được tổ chức một cách tế nhị. Dịch vụ thanh toán chuyển tiền điện tử có
đặc điểm là thường xuyên có sự giao tiếp giữa nhân viên NH với khách hàng. Vì thế, thái
độ phục vụ và phong cách phục vụ của nhân viên là rất quan trọng. Nhận thức được điều
này trong những năm qua CN NHCT Đống Đa đã luôn quan tâm hướng dẫn thanh toán
viên có thái độ phục vụ tốt tạo ấn tượng tốt đẹp trong lòng khách hàng.
Để có kết quả tốt hơn, NH nên tổ chức nói chuyện, hướng dẫn nhân viên những quy
tắc cư xử với khách hàng khi giao dịch và những quy tắc cư xử đã phổ biến trong các lĩnh
vực dịch vụ khác như hàng không, ăn uống giải trí du lịch...
Mặt khác, cần có những quy định chặt chẽ về tác phong làm việc như không làm việc
khác để khách hàng phải chờ đợi, mặc đồng phục, đến đúng giờ , không nói chuyện riêng
giữa các nhân viên khi đang tiếp khách hàng.....
Đồng thời, nhân viên NH phải luôn có thái độ nhiệt tình sẵn sàng giúp đỡ khách
hàng. Những khách hàng mới đến giao dịch hoặc chưa quen giao dịch với NH thường
không biết phải đến phòng nào để gặp ai để thực hiện giao dịch. Họ thường phải hỏi các
nhân viên NH. Vì thế, NH cần có những bảng hướng dẫn vị trí từng phòng ban cụ thể hoặc
chức năng hoặc dịch vụ cung cấp ngoài cổng NH, tại mỗi phòng nên có bảng hướng dẫn về
quy trình giao dịch những nghiệp vụ chính.
Phòng kế toán tại mỗi bàn giao dịch nên ghi rõ chức năng nhiệm vụ từng nhân viên
như thanh toán viên giao dịch, thanh toán viên điện tử, phó phòng kế toán...và lập một
bảng hướng dẫn các nghiệp vụ chính, khi khách hàng muốn giao dịch thì cần gặp ai và phải
làm nhưng gì. Bảng hướng dẫn này sẽ đồng thời là một quảng cáo với khách hàng về các
dịch vụ mà NH cung cấp, tiết kiệm thời gian cho cả khách hàng và NH.
3.4.3 Đẩy mạnh chính sách marketing Ngân hàng.
Đống Đa là một quận tập trung nhiều tổ chức tín dụng (NH quốc doanh, ngân hàng
cổ phần, ngân hàng người nghèo) và nhiều tổ chức bưu điện, bảo hiểm. Đây là tổ chức
đang cạnh tranh gay gắt với CN NHCT Đống Đa. Để có thể cạnh tranh được, ngoài những
yếu tố tiềm lực của NH thì việc xây dựng một chiến lược Marketing hợp lý là rất cần thiết.
Giải pháp cụ thể là NH không ngừng tăng cường thông tin tuyên truyền trên các
phương tiện thông tin đại chúng như đài báo vô tuyến....quảng cáo về lợi ích và sự tiện lợi
của chuyển tiền điện tử, giới thiệu một cách chi tiết cụ thể về thủ tục chuyển tiền, lợi ích
mà khách hàng và xã hội được hưởng ....
NH nên khuyến khích khách hàng bằng cách giảm mức thu phí chuyển tiền điện tử
đối với khách hàng đặc biệt đối với những khách hàng thường xuyên giao dịch, chuyển
tiền với khối lượng lớn....
Đồng thời, để tạo điều kiện hơn nữa cho khách hàng, NH cần kéo dài hơn nữa thời
gian giao dịch chuyển tiền điện tử trong ngày, đơn giản thủ tục quy trình thực hiện chuyển
tiền xoá đi tâm lý ngại đến chuyển tiền qua NH ...
Tuyên truyền việc mở và sử dụng tài khoản cá nhân tới các tầng lớp dân cư tạo thói
quen sử dụng các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt, tăng thanh toán qua NH từ đó
góp phần mở rộng phát triển thanh toán chuyển tiền điện tử.
CN NHCT Đống Đa cần tạo lập nghệ thuật kinh doanh: những khuyến khích vật chất,
tinh thần cho khách hàng vào những ngày lễ tết như những món quà nhỏ, những tờ quảng
cáo về dịch vụ NH, thăm hỏi những khách hàng quen... NH có thể mở hội nghị khách hàng
mỗi năm đến một vài lần, mời những khách hàng có uy tín trong thanh toán, những khách
hàng truyền thống của NH, những khách hàng mới nhưng rất uy tín và hoạt động với số dư
lớn đến tham gia, từ đó cảm ơn họ, mời họ tiếp tục tham gia sử dụng các dịch vụ NH đồng
thời quảng cáo tuyên truyền những dịch vụ mới của NH và những quy định mang tính
nguyên tắc giải thích những thắc mắc cho khách hàng....
Một điểm đáng chú ý là khách hàng của CN NHCT Đống Đa thường là các doanh
nghiệp nhà nước, các doanh nghiệp lớn và vừa. Tuy nhiên các doanh nghiệp nhỏ và các cá
nhân có thu nhập cao đặc biệt khách hàng khu vực ngoài quốc doanh là những khách hàng
tiềm năng quan trọng. Vì thế, trong thời gian tới, CN NHCT Đống Đa cần tăng cường hơn
nữa các biện pháp khuếch trương quảng cáo thu hút thị trường khách hàng tiềm năng này
(như cung cấp một số dịch vụ miễn phí đi kèm với dịch vụ thanh toán qua NH, cung cấp
bảng sao kê hàng tháng hoặc theo yêu cầu tư vấn về tài chính và kinh doanh cho các doanh
nghiệp nhỏ ....)
3.4.4 Đào tạo nguồn nhân lực.
Đây là một trong những giải pháp mang tính chiến lược lâu dài nhất của công cuộc
hoàn thiện hệ thống thanh toán tại CN NHCT Đống Đa. Công tác này không chỉ là việc
đào tạo, tái đào tạo các cán bộ NH hiện đang làm việc mà còn là sự kết hợp chặt chẽ với
các trường đại học cao đẳng để có được một đội ngũ cán bộ NH tương lai đầy triển vọng.
Công việc đào tạo này được tiến hành đồng thời trên nhiều phương diện cụ thể sau:
Trích khoảng 5% lợi nhuận hàng năm dùng cho công tác đào tạo cán bộ.