Suy hô hấp sơ sinh bác sỹ nội trú

SUY HÔ HẤP Ở TRẺ SƠ SINH
BSNT PHAN DANH


Suy hơ hấp: Đại cương
•

Là tình trạng trao đổi khí khơng đầy đủ

•

Ngun nhân gây bệnh và tử vong đáng kể

•

Gây ra bởi các bệnh tại cơ quan hơ hấp hoặc ngồi hơ hấp

•

Nhiều ngun nhân có thể phịng ngừa được

•

Phát hiện sớm, điều trị kịp thời là rất cần thiết


Suy hơ hấp: Định nghĩa
•

Là tình trạng khơng đảm bảo được chức năng trao đổi khí, gây ra
thiếu oxy máu và hoặc tăng CO2 máu

•

SHH biểu hiện qua kết quả đo khí máu động mạch PaO2 <
60mmHg và hoặc PaCO2 > 50 mmHg khi thở với FiO2 = 21%


Suy hơ hấp: Phân loại
•

Phân loại theo ngun nhân

•

Phân loại theo bệnh sinh

•

Phân loại theo lâm sàng


Suy hô hấp: Phân loại


Phân loại theo nguyên nhân:



Tại phổi:



Đường dẫn khí: HPQ, viêm TPQ…



Phế nang và mơ kẽ: VPQP, viêm phổi kẽ, phù phổi cấp



Mạch máu phổi: Tắc mạch phổi



Ngồi phổi:



Tổn thương trung tâm hơ hấp



Tim mạch vd Tim bẩm sinh



Cơ, xương, RL dẫn truyền


Suy hô hấp: Phân loại



Phân loại theo cơ chế bệnh sinh:



SHH giảm O2 máu (type I): PaO2 < 60 mmHg,
Do giảm trao đổi khí



SHH tăng CO2 máu (type II) : PaCO2 > 50mmHg, Do giảm thơng khí



SHH hỗn hợp (type III): giảm PaO2 và tăng PaCO2 máu


Suy hô hấp: Phân loại


Phân loại theo lâm sàng:



SHH độ 1:



Khó thở và tím khi gắng sức



SHH độ 2:



Khó thở thường xun + tím



SHH độ 3:



Khó thở thường xun + tím + RL nhịp thở


Suy hô hấp: Cơ chế bệnh sinh


Giảm nồng độ O2 khí thở vào



Giảm thơng khí phế nang



Dị vật đường thở, HPQ, viêm TPQ



Rối loạn khuếch tán khí:



Viêm phổi, phù phổi cấp



Bất tương xứng thơng khí- tưới máu



Mất cân bằng cung và cầu thơng khí



Sốt cao, nhiễm trùng máu


SHH Ở TRẺ SƠ SINH- NGUN NHÂN



Phổi

-



Nhu mơ phổi
Ngồi nhu mơ phổi

Ngồi phổi

- Tuần hồn
- Thần kinh
- Huyết học
- Chuyển hóa
- Bụng


SHH Ở TRẺ SƠ SINH – NN TẠI PHỔI

Nhu mơ

Ngồi nhu mô

* Bệnh màng trong
* Chậm tiêu dịch phổi
* HC hít phân su
* Tăng áp phổi
* Viêm phổi
* Xuất huyết phổi

* Tắc nghẽn đường hơ hấp trên
* TKMP
* TDMP

* Thốt vị hoành BS
* Liệt cơ hoành


SHH ở trẻ sơ sinh – NN ngoài phổi

Tim mạch

Chuyển hóa

Não

Huyết học

Bụng

-

- Nhiễm toan
- Hạ đường huyết
- Hạ thân nhiệt
- Nhiễm khuẩn huyết

- Xuất huyết
- Phù
- Thuốc

- Giảm V tuần hồn
- Mất máu cấp

-VRHT
-Thủng tạng rỗng
-Khối u lớn

Cịn OĐM
Tim BS khác
Bệnh mạch máu


Ngun nhân ngoại khoa của SHH

•

Rị khí thực quản

•

Thốt vị hồnh

•

HC Pierre -Robin

•

Màng ngăn lỗ mũi sau

•

Khí phế thũng

Tiếp cận HC SHH
Bệnh sử

•

Khởi phát

•

Tuổi thai

•

Tiền sử thai sản, bệnh lý của mẹ corticoid trước sinh

•

TS sản khoa: Tính chất nước ối, Ngạt


RDS

Mathai ss et al ,MJAFI 2007; 63 : 269-272


Trẻ non tháng – NN hay gặp

Khởi phát sớm

Tạm thời

-

Bệnh màng trong

Nguyên nhân chuyển hóa, hạ thân nhiệt

-

Anytime
-

Viêm phổi


Trẻ đủ tháng – Nguyên nhân hay gặp

SHH sớm

-

HC hít phân su, ngạt, bất thường
BS

SHH muộn

-

Chậm tiêu dịch phổi

SHH muộn với gan to

-

Bệnh tim

-

Nhiễm toan

-

Viêm phổi

SHH muộn với Sốc
Anytime


Đánh giá SHH ở trẻ sơ sinh – Bệnh sử
Tiền sử thai sản

Bệnh liên quan

Đẻ non

Bệnh màng trong

Mẹ sốt, viêm nhiễm ÂĐ, NKTN

Viêm phổi

Nước ối bẩn

HC hít phân su

Đẻ mổ

Chậm tiêu dịch phổi

Đa ối

Loạn sản phổi

Chấn thương sản khoa

Xuất huyết não

TS tiêm corticoid

Ít có khả năng bệnh màng trong


Đánh giá SHH ở trẻ sơ sinh: Triệu chứng khởi phát từ khi nào?




Thở rít sau sinh – Bất thường bẩm sinh

Sau khi cho ăn tăng – Dị vật đường thở/ Trào ngược DD-TQ


Đánh giá SHH ở trẻ sơ sinh
Cấp/ mạn tính/ tái diễn?




Mạn tính – Loạn sản phế quản phổi
Tái diễn:

- Viêm phổi do hít
- Xuất huyết phổi
- Xẹp thùy phổi


Đánh giá SHH ở trẻ sơ sinh: Ho?



Nguyên nhân gây ho ở trẻ sơ sinh:
NKHH
HC xâm nhập
Bất thường phổi, đường thở
Suy tim
Loạn sản phế quản phổi
Xơ nang

Tiếp cận suy hơ hấp sơ sinh
Thăm khám:

•

Mức độ SHH: khó thở và tím

•

Ý thức

•

Suy tuần hồn

•

Nhiễm khuẩn

•

Tìm dị dạng bẩm sinh


Chỉ số Silverman
Điểm

 

 

 

0

1

2

Di động ngực - bụng

Cùng chiều

Ngực < bụng

Ngược chiều

Co kéo cơ liên sườn

0

+

++

Rút lõm hõm ức

0

+

++

Cánh mũi phập phồng

0

+

++

Thở rên

0

qua ống nghe

nghe được từ xa

Chỉ số

< 3: Không SH
3-5 : SHH nhẹ
>5 : SHH nặng


Đánh giá SHH sơ sinh – Nhịp thở








Ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố
Thở chậm/ Thở nhanh
Nhanh và nông – Phổi cứng (RDS)
Chậm và sâu – Tăng sức cản (MAS)
Thở nhanh đơn độc – Nhiễm toan, NKH


Đánh giá SHH sơ sinh – Thở rên






Điển hình trong bệnh màng trong, có thể gặp trong viêm phổi, phù phổi
Thở ra qua nắp thanh mơn đóng khơng hồn tồn
Ngắt qng/ liên tục (mức độ nặng)
Để duy trì dung tích cặn chức năng


Đánh giá SHH sơ sinh – Tím






Tím trung ương ln là bất thường
Tím ngoại biên – Có thể bình thường
Thiếu máu hoặc đa hồng cầu: Có thể đánh giá sai
Hyperoxia test : PB tím do phổi / tim