Hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân – Qua thực tiễn tỉnh Thừa Thiên Huế

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (376.14 KB, 18 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân – Qua

thực tiễn tỉnh Thừa Thiên Huế

Đặng Trần Sơn

Khoa Luật

Luận văn Thạc sĩ ngành: Lý luận và lịch sử Nhà nước và pháp luật

Mã số: 60 38 01

Người hướng dẫn: GS.TS Phạm Hồng Thái

Năm bảo vệ: 2012

Abstract: Nghiên cứu cơ sở pháp lý về hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân theo

quy định của Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi, bổ sung năm 2001); Luật tổ chức Viện
kiểm sát nhân dân năm 2002 và Pháp lệnh Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân năm
2002 (sửa đổi, bổ sung năm 2011). Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động của Viện
kiểm sát nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn từ năm 2007 đến 2011
(01/01/2007 đến 31/12/2011). Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động
của viện kiểm sát nhân dân- qua thực tiễn tỉnh Thừa Thiên Huế

Keywords: Viện kiểm sát nhân dân; Thừa Thiên Huế; Lịch sử nhà nước và pháp luật

Content

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Cơng cuộc đổi mới đất nước với ưu tiên cốt lõi là xây dựng nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa đã từng bước đưa đất nước ta thoát khỏi sự khủng hoảng kinh tế và

từng bước cải thiện được đời sống vật chất cho nhân dân. Những thành tựu của q trình đổi
mới khơng chỉ dừng lại ở tốc độ phát triển kinh tế, sự ổn định của đời sống xã hội và đảm bảo
an ninh quốc gia, độc lập chủ quyền của dân tộc mà còn được thể hiện trong các thành tựu về
văn hóa, xã hội, cơng tác giáo dục, đào tạo, khoa học, công nghệ và bảo đảm an sinh xã hội
v.v...

Tuy nhiên, song song với những thành tựu đạt được thì những biểu hiện của mặt trái của
nên kinh tế thị trường ngày càng bộc lộ rõ rệt và thường xuyên trên hầu hết các lĩnh vực của
đời sống xã hội. Tình trạng phân hóa giàu nghèo, tình trạng vi phạm pháp luật, đặc biệt trong
các lĩnh vực quản lý nhà nước có chiều hướng gia tăng, tình trạng vi phạm hành chính và xử
phạt vi phạm hành chính ở Việt Nam hiện nay đang diễn biến phức tạp trong khi đó năng lực
kiểm soát lĩnh vực này của Nhà nước tỏ ra kém hiệu quả.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

hành pháp ban hành. Sự chồng chéo, sự mâu thuẫn, cộng với sự cục bộ của các ban ngành
trong cơ quan nhà nước ngày càng một gia tăng đã làm tầm trọng thêm vấn đề xử lý các hành
vi vi phạm hành chính.

Xuất phát từ địi hỏi của thực tiễn và yêu cầu của Đảng về mục tiêu cải cách bộ máy nhà
nước nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước nói chung, năng lực,
hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nước và xử lý hành vi vi phạm quản lý hành chính nhà
nước nói riêng, các tổ chức, cơ quan và cá nhân đã tăng cường việc nghiên cứu cơ sở lý luận,
thực trạng pháp luật về xử lý vi phạm hành chính và hiệu quả áp dụng các biện pháp xử lý vi
phạm hành chính nhằm xác định những nguyên nhân tác động tiêu cực đến lĩnh vực này cũng
như cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn phục vụ cho nhiệm vụ hoàn thiện pháp luật và nâng
cao hiệu quả thực hiện pháp luật về xử lý vi phạm hành chính đáp ứng yêu cầu của đời sống
xã hội.

Việc nghiên cứu một cách tổng thể các phương diện của các biện pháp xử lý hành chính khác
nhằm cung cấp hệ thống cơ sở lý luận cũng như xác định các nguyên nhân trực tiếp tác động tiêu
cực đến hiệu quả áp dụng các biện pháp hành chính khác phục vụ cho nhiệm vụ hồn thiện pháp

luật xử lý vi phạm hành chính là hoạt động khoa học có tính cấp bách và có ý nghĩa thiết thực đối
với hoạt động xây dựng pháp luật cũng như yêu cầu của thực tiễn đời sống xã hội.

Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, tác giả mạnh dạn chọn đề tài "Các biện pháp xử lý

hành chính khác theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện nay" làm luận văn thạc sĩ của

mình.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Pháp luật Việt Nam về các biện pháp xử lí hành chính khác là một nội dung của pháp luật
về xử lí vi phạm hành chính, khi nghiên cứu cần đặt nó trong tổng thể các quy định pháp luật
về xử lí vi phạm hành chính. Liên quan đến lĩnh vực này có thể kể đến một số tác giả cùng với
các cơng trình khoa học của họ như sau: Luận án phó tiến sĩ Luật học của tác giả Vũ Thư:
"Chế tài hành chính- Lí luận và thực tiễn", bàn về những vấn đề lí luận và thực tiễn của chế 
tài hành chính nói chung; Luận văn thạc sĩ của tác giả Nguyễn Trọng Bình (2002): "Hồn

thiện quy định pháp luật về các hình thức xử phạt vi phạm hành chính", đi vào nghiên cứu

những quy định pháp luật về riêng nhóm các biện pháp xử phạt vi phạm hành chính; Luận văn
thạc sĩ luật học của Nguyễn Ngọc Bích (2003): "Hồn thiện pháp luật về xử lí hành chính với

người chưa thành niên", cũng đã đề cập phần nào đến một số nội dung về các biện pháp xử lí

hành chính khác như biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn; đưa vào trường giáo dưỡng,
đưa vào cơ sở chữa bệnh nhưng chủ yếu đề tài bàn về khía cạnh xử lí đối với người chưa
thành niên và bảo vệ quyền và lợi ích của người chưa thành niên.

Luận văn thạc sĩ luật học của Nguyễn Đình Thảo: "Trách nhiệm hành chính trong lĩnh

vực an ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội", chủ yếu nói về xử phạt vi phạm hành chính

trong lĩnh vực cụ thể; Luận văn thạc sĩ luật học của Nguyễn Thị Thủy: "Thẩm quyền xử lí vi

phạm hành chính", nhấn mạnh đến vấn đề thẩm quyền xử lí vi phạm hành chính... những đề

tài trên nghiên cứu ở nhiều khía cạnh khác nhau, nhưng chỉ mới dừng lại ở đề cập khái quát
hoặc gợi mở vấn đề về các biện pháp xử lí hành chính khác, chưa nghiên cứu chun sâu, cụ
thể, tồn diện về nhóm các biện pháp này.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

việc bảo đảm quyền con người" do ThS. Đặng Thanh Sơn làm chủ nhiệm đề tài cùng nhóm

nghiên cứu. Đây là cơng trình có tính quy mơ và khá chi tiết về các biện pháp pháp xử lí hành
chính khác, nhưng chủ yếu nhìn nhận, phân tích quy định pháp luật và thực tiễn áp dụng dưới
góc độ đối chiếu pháp luật quốc tế và bảo đảm quyền con người. Ngồi ra có một số bài viết
trên các tạp chí chuyên ngành như: "Về các biện pháp xử lí hành chính khác: Thực tiễn và

giải pháp", của Hồng Thị Kim Quế, đăng trên Tạp chí Khoa học, Đại học Quốc gia Hà Nội;

"Hoàn thiện các biện pháp xử lý hành chính khác theo Pháp luật Việt Nam", của Lê Ngọc 
Thạch, đăng trên Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số 1/2006; "Những vấn đề đổi mới pháp luật về

vi phạm hành chính ở nước ta", của Nguyễn Cửu Việt, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 1/2009);

"Quyền công dân, quyền con người và chỗ đứng của các biện pháp xử lí hành chính khác trong

pháp luật về vi phạm hành chính", của Trần Thanh Hương, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số

11/2005… Các cơng trình này phần nào đã đi vào đề cập đến một số điểm hạn chế, bất cập

của pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính khác song bàn đến với dung lượng không
đáng kể và chưa toàn diện, triệt để về cả vấn đề lí luận và thực tiễn áp dụng của nhóm biện
pháp này.

Đề tài "Các biện pháp xử lí hành chính khác theo quy định của pháp luật Việt Nam

hiện nay" ở cấp độ luận văn thạc sĩ sẽ được nghiên cứu chuyên sâu, đầy đủ và có tính hệ

thống. Bên cạnh đó, tác giả có ý thức kế thừa kết quả khoa học của những cơng trình đã cơng
bố và kinh nghiệm thực tiễn có liên quan.

3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn

3.1. Mục đích của luận văn

Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng của pháp luật hiện hành về các biện pháp xử lý
hành chính khác trong mối quan hệ với hệ thống lý luận định hướng hoàn thiện pháp luật
trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, cơng trình nghiên cứu đề xuất phương hướng và
giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính khác trong điều kiện xây
dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.

3.2. Nhiệm vụ của luận văn

Để đạt được mục đích trên, luận văn phải hoàn thành các nhiệm vụ:

- Nghiên cứu những vấn đề lí luận về các biện pháp xử lí hành chính khác nhằm xây dựng
khái niệm mang tính khoa học về các biện pháp xử lí hành chính khác, tìm ra các đặc trưng
riêng và vai trị các biện pháp xử lí hành chính khác trong việc đấu tranh xử lí hành chính và
bảo vệ trật tự xã hội, an ninh đất nước.

- Xác định các yêu cầu cơ bản trong việc xây dựng và áp dụng các biện pháp xử lí hành chính
khác nhằm đạt hiệu quả cao nhất, đồng thời bảo đảm quyền tự do, quyền con người, phù hợp các
điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

- Phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn tổ chức thực hiện qua việc phân
tích các số liệu thống kê về thực tiễn áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính khác
trong những năm qua.

- Đề xuất được những kiến nghị, những giải pháp xác đáng, khoa học có tính khả thi cho
việc hoàn thiện quy định pháp luật và nâng cao hiệu quả việc tổ chức thực hiện pháp luật về
các biện pháp xử lí hành chính.

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Nghiên cứu hệ thống các quy định của pháp luật về các biện pháp xử lý hành chính khác.
Nghiên cứu thực trạng áp dụng các biện pháp xử lý hành chính khác.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

Xử lý vi phạm hành chính bao gồm xử phạt vi phạm hành chính và các biện pháp xử lý
hành chính khác. Đây là chủ đề rất rộng và phức tạp, trong khuôn khổ luận văn thạc sĩ tác giả
chỉ tập trung nghiên cứu các biện pháp xử lý hành chính khác - những biện pháp ngồi biện
pháp xử phạt hành chính được quy định tại Điều 22 Pháp lệnh Xử lí vi phạm hành chính năm
2002; phân tích, đánh giá một cách tồn diện về quy định pháp luật hiện hành và thực tiễn áp
dụng pháp luật Việt Nam về các biện pháp xử lý hành chính khác để từ đó tìm ra những điểm
tích cực, hạn chế, đề xuất phương hướng và giải pháp cho việc hoàn thiện pháp luật và tổ
chức thực hiện pháp luật về nhóm các biện pháp này.

5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn

5.1. Cơ sở lý luận

Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lê nin, vận
dụng tổng hợp các phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử để thấy sự hình thành,
phát triển của pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính ở Việt Nam.

5.2. Phương pháp nghiên cứu

Các phương pháp nghiên cứu cụ thể như phân tích, tổng hợp, so sánh đối chiếu, suy luận
lôgic được sử dụng nhằm lí giải các vấn đề lí luận, giúp cho mỗi vấn đề được nhìn nhận từ
nhiều góc độ, thấy được những điểm hợp lí và chưa hợp lí của các quan điểm, quan niệm đưa
ra trong luận văn, từ đó đưa ra được kết luận có tính khoa học và nổi bật về vấn đề.

Phương pháp thống kê, phương pháp tổng kết thực tiễn cũng được sử dụng có hiệu quả để
từ những số liệu, tình hình thực tế cụ thể thống kê được có thể phân tích, tổng kết thấy được
bức tranh toàn diện về thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng các biện pháp xử lí hành
chính khác, đó là cơ sở chính xác nhất cho việc đề xuất các giải pháp hợp lí, khả thi.

6. Những đóng góp mới của luận văn

Luận văn là một đề tài nghiên cứu trực tiếp và tương đối toàn diện về các biện pháp xử lý
hành chính khác trong hệ thống pháp luật Việt Nam.

Luận văn xác định được những yếu tố cơ bản tác động đến quy định pháp luật về các biện
pháp xử lí hành chính khác, đồng thời cũng đưa ra được những yêu cầu cụ thể trong việc xây
dựng pháp luật và áp dụng pháp luật nhóm biện pháp xử lí hành chính khác.

Luận văn đã đưa ra bức tranh toàn cảnh dưới nhiều góc nhìn khác nhau về thực trạng quy

định pháp luật và thực tiễn áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác, chỉ ra những điểm
chưa hợp lí trong quy định pháp luật, những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn áp dụng các
biện pháp. Từ đó, tác giả đã xác định được một số giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện hệ thống
pháp luật quy định về các biện pháp xử lý hành chính nhằm đáp ứng u cầu của q trình
xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm
ba chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về các biện pháp xử lý hành chính khác trong pháp luật Việt

Nam.

Chương 2: Thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng các biện pháp xử lý hành chính

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Chương 3: Phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về các biện pháp xử lý

hành chính.

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ HÀNH CHÍNH KHÁC TRONG PHÁP 
LUẬT VIỆT NAM

1.1. Quan niệm về các biện pháp xử lý hành chính

1.1.1. Khái niệm biện pháp xử lí hành chính

Theo quy định của pháp luật hiện hành, khái niệm "xử phạt vi phạm hành chính" cùng 
với các biện pháp xử lý hành chính khác được gọi chung là "xử lý vi phạm hành chính". Điều 1
Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính năm 2002 quy định: "Xử lý vi phạm hành chính bao gồm xử
phạt vi phạm hành chính và các biện pháp xử lý hành chính khác". Pháp lệnh xử lý vi phạm hành
chính năm 1995 và năm 2002 đều khơng đưa ra định nghĩa mang tính khoa học về xử phạt hành
chính và các biện pháp xử lý hành chính khác mà chỉ quy định trực tiếp những hình thức, biện
pháp thuộc nội hàm của các chế định này.

Xét về phương diện lí luận, "cưỡng chế hành chính là tổng hợp các biện pháp do luật

hành chính quy định mà Nhà nước áp dụng để tác động một cách trực tiếp hoặc gián tiếp lên 
tâm lí, tư tưởng và hành vi của cá nhân hoặc tổ chức, buộc các chủ thể đó phải thực hiện các 
nghĩa vụ pháp lí nhằm mục đích phịng ngừa, ngăn chặn hoặc xử lí những hành vi trái pháp 
luật, đảm bảo trật tự và kỉ luật trong quản lí nhà nước".

1.1.2. Khái niệm biện pháp xử lí hành chính khác

Điều 1 Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính 2002 quy định "Các biện pháp xử lý hành chính

khác được áp dụng đối với cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã 
hội nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự được quy định tại các điều 23, 24, 25, 
26 của Pháp lệnh này".

Để hiểu rõ hơn về bản chất của nhóm biện pháp này, cần làm rõ các đặc trưng của các
biện pháp xử lí hành chính khác, làm cơ sở lí luận đối chiếu pháp luật thực định và thực tiễn
áp dụng tìm ra những điểm hạn chế và phát huy những ưu điểm tiến tới hoàn thiện hệ thống
các biện pháp này.

Các đặc điểm của biện pháp xử lí hành chính khác

- Các biện pháp xử lí hành chính khác có các đặc điểm chung của biện pháp cưỡng chế 
hành chính Nhà nước:

+ Tính pháp lí: Các biện pháp xử lí hành chính khác cũng như các biện pháp cưỡng chế
hành chính được pháp luật hành chính quy định cụ thể về loại biện pháp, thẩm quyền, trường
hợp, đối tượng, thủ tục và phạm vi áp dụng.

+ Các biện pháp xử lí hành chính do các cơ quan quản lí nhà nước có thẩm quyền theo
quy định của pháp luật áp dụng. Nghĩa là, không phải bất kì cơ quan quản lí nhà nước nào
cũng có thẩm quyền áp dụng mà chỉ những chủ thể nhất định được Nhà nước trao quyền.

+ Các biện pháp xử lí hành chính áp dụng trong cả trường hợp có vi phạm hành chính
hoặc chưa đủ dấu hiệu cấu thành vi phạm hành chính nhưng vì mục đích ngăn chặn, phịng
ngừa, giáo dục.

+ Các biện pháp xử lí hành chính khác được áp dụng theo thủ tục hành chính chặt chẽ, công
khai, minh bạch do các quy phạm thủ tục hành chính quy định.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Thứ nhất: Đối tượng bị áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác là cá nhân - cơng dân

Việt Nam có hành vi vi phạm pháp luật về an ninh trật tự, an toàn xã hội trên lãnh thổ Việt Nam
nhưng chưa đến mức phải xử lí hình sự.

Thứ hai: Các biện pháp xử lí hành chính khác do chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp có

thẩm quyền quyết định.

Thứ ba: Các biện pháp xử lí hành chính khác được áp dụng theo thủ tục hành chính. Khác

với các biện pháp xử phạt vi phạm hành chính được pháp luật quy định đơn giản, nhanh
chóng, biện pháp xử lí hành chính khác tiến hành một cách chặt chẽ, qua nhiều khâu xét duyệt
với sự tham gia của nhiều cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền khác nhau.

Thứ tư: Kết quả áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác được thể hiện bằng quyết

định áp dụng các biện pháp xử lí và đối tượng bị áp dụng chịu sự quản lí và hạn chế trực tiếp
một số quyền tự do nhất định.

Xuất phát từ lập luận trên, có thể định nghĩa về các biện pháp xử lí hành chính khác như
sau: Biện pháp xử lí hành chính khác là một loại biện pháp cưỡng chế hành chính đặc biệt được

áp dụng đối với cơng dân Việt Nam có hành vi vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã 
hội nhưng chưa đến mức phải xử lí hình sự, theo thẩm quyền, thủ tục được pháp luật hành chính 
quy định.

1.1.3. Cơ sở áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác

Nếu như các biện pháp xử phạt vi phạm hành chính chỉ được áp dụng khi có vi phạm hành
chính trên các lĩnh vực khác nhau của quản lí hành chính, do đó chỉ cần xác định được chính xác
cấu thành các hành vi vi phạm cụ thể, đánh giá đúng tính chất, mức độ xâm hại của nó để lựa
chọn các biện pháp xử phạt một cách đúng đắn, phù hợp, đúng pháp luật. Cơ sở áp dụng các
biện pháp xử lí hành chính khác là hành vi vi phạm pháp luật nói chung về an ninh trật tự, an
toàn xă hội nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

1.1.4. Yếu tố cơ bản tác động đến pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính khác

* Yếu tố chính trị

Các yếu tố thuộc kiến trúc thượng tầng luôn có sự tác động, ảnh hưởng qua lại lẫn nhau.
Pháp luật về các biện pháp cưỡng chế hành chính cũng bị chi phối và phụ thuộc nhiều vào yếu
tố chính trị.

* Yếu tố kinh tế- văn hóa- xã hội

Pháp luật là một yếu tố thuộc kiến trúc thượng tầng phải luôn thay đổi để phù hợp với cơ
sở hạ tầng, các quan hệ kinh tế trong mỗi thời kì. Ăngghen cũng chỉ ra vấn đề có tính quy luật
rằng: Q trình của sự phát triển pháp luật chủ yếu chỉ là chỗ, ban đầu cần loại bỏ những mâu
thuẫn do việc trực tiếp chuyển các quan hệ kinh tế thành các nguyên tắc pháp luật và xác lập
một hệ thống pháp luật hài hịa; rồi sau đó, dưới ảnh hưởng và sức tác động của sự phát triển
kinh tế tiếp theo lại thường xuyên phá vỡ hệ thống đó và kéo nó vào những mâu thuẫn mới.

* Các yếu tố khác từ bên ngoài:

+ Pháp luật quốc tế

Việt Nam ta đã và đang hịa cùng q trình hội nhập quốc tế, là thành viên của các Công
ước quốc tế về quyền con người, nghiêm chỉnh tuân thủ các Điều ước quốc tế đã kí kết. Chính
vì vậy, pháp luật quốc tế mà đặc biệt là các quy định của các Điều ước quốc tế có liên quan
như Tuyên ngôn thế giới về nhân quyền, các Công ước quốc tế về quyền con người, Công ước
quốc tế về các quyền dân sự, chính trị, cơng ước về quyền trẻ em…

1.2. Mục đích, vai trị của các biện pháp xử lý hành chính khác

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Thứ nhất: Các biện pháp xử lí hành chính khác có mục đích giáo dục, chú ý cải tạo tư

tưởng, coi trọng các mối quan hệ của người bị áp dụng với cộng đồng, gia đình và xã hội.

Thứ hai: Các biện pháp xử lí hành chính khác được áp dụng nhằm mục đích trừng phạt

đối với người vi phạm.

Thứ ba: Các biện pháp xử lí hành chính khác được áp dụng nhằm mục đích phịng ngừa,

ngăn ngừa khả năng tái phạm ở họ.

Thứ tư: Việc áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác có vai trị to lớn trong việc bảo

đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp
của cá nhân, tổ chức; tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, khôi phục trật tự quản lí nhà
nước, trật tự pháp luật.

1.3. Yêu cầu đối với việc xây dựng pháp luật và áp dụng pháp luật về các biện pháp 
xử lý hành chính khác

Để đáp ứng yêu cầu ngăn ngừa, đấu tranh vi phạm pháp luật, giáo dục người vi phạm và bảo
đảm pháp chế, bảo đảm dân chủ, bảo đảm quyền con người và các Điều ước quốc tế có liên
quan, việc quy định và áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác phải được thực hiện trên cơ
sở một số yêu cầu sau đây.

1.3.1. Yêu cầu đối với việc xây dựng pháp luật các biện pháp xử lý hành chính khác

Thứ nhất: Các biện pháp xử lí hành chính khác phải được quy định bởi các cơ quan nhà

nước có thẩm quyền.

Thứ hai: Việc quy định các biện pháp phải xuất phát từ thực tiễn quản lí hành chính nhà

nước và yêu cầu đấu tranh, phòng chống vi phạm pháp luật trong từng giai đoạn.

Thứ ba: Pháp luật cần quy định cụ thể, chặt chẽ về thẩm quyền, thủ tục, các trường hợp

và giới hạn áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác. Đây là một yêu cầu hết sức quan
trọng.

Thứ tư: Việc quy định các biện pháp xử lí hành chính khác phải đảm bảo dân chủ, quyền

công dân, quyền con người, phù hợp với các điều ước quốc tế có liên quan.

Thứ năm: Hệ thống các biện pháp xử lí hành chính phải được quy định thống nhất, đồng

bộ, mang tính ổn định. Ngồi ra, hệ thống các biện pháp xử lí hành chính mang tính ổn định.
Việc bổ sung, sửa đổi, thay thế, hủy bỏ một biện pháp xử phạt nào đó hoặc mối liên hệ giữa
các chế tài khơng phải phụ thuộc vào ý chí chủ quan của nhà làm luật mà phải xuất phát từ
thực tiễn tình hình biến đổi khách quan của đời sống kinh tế - xã hội, từ thực tiễn đấu tranh
phòng chống vi phạm pháp luật, từ nhu cầu phát triển và hội nhập quốc tế.

1.3.2. Yêu cầu đối với việc áp dụng pháp luật về các biện pháp xử lý hành chính khác

* Yêu cầu hợp pháp

- Các biện pháp xử lí hành chính phải được áp dụng đúng, có cơ chế áp dụng phù hợp với
từng đối tượng nhằm đạt mục đích răn đe, giáo dục, cảm hóa đối tượng.

- Các biện pháp xử lí hành chính khác phải áp dụng đúng thẩm quyền.

- Việc áp dụng các biện pháp xử lí hành chính phải được thực hiện đúng trình tự, thủ tục
được pháp luật quy định.

- Áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác phải trong thời hạn, thời hiệu do pháp luật
quy định.

- Một yêu cầu khác quan trọng khác là kết quả của việc áp dụng các biện pháp xử lí hành
chính khác phải được thực hiện cơng khai, chính thức cho các đối tượng có liên quan, gia đình,
địa phương và được bảo đảm trên thực tế.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Thứ nhất: Cần lựa chọn biện pháp xử lí hành chính phù hợp và có hiệu quả nhất trong số

các biện pháp được áp dụng.

Thứ hai: Yêu cầu bảo đảm tính dân chủ, minh bạch trong quá trình áp dụng các biện pháp

xử lý hành chính khác.

Thứ ba: Quá trình áp dụng và tổ chức thực hiện các biện pháp xử lí hành chính khác phải

đảm bảo tính nhân đạo, thực hiện đầy đủ quyền công dân, quyền con người, nghiêm cấm mọi
hành vi xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của đối tượng bị áp dụng.

Thứ tư: Quyết định áp dụng các biện pháp xử lí vi phạm hành chính khác phải có tính khả

thi và được tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả trên thực tế.

Kết luận chƣơng 1

Các biện pháp xử lí hành chính khác có vai trị quan trọng trong việc bảo đảm an ninh trật tự,
an toàn xã hội. Việc hiểu rõ các các vấn đề khái quát chung về các biện pháp xử lí hành chính,
làm sáng tỏ khái niệm, đặc trưng các biện pháp, đồng thời làm rõ cơ sở áp dụng, các yếu tố tác
động tới việc quy định pháp luật cũng như mục đích, vai trị của loại biện pháp này, từ đó đặt ra

những yêu cầu trong việc quy định và áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác có ý nghĩa
lớn. Nó sẽ là tiền đề, cơ sở lí luận cho việc nghiên cứu, tìm hiểu các quy định pháp luật cụ thể,
hướng tới hoàn thiện hệ thống pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính khác tạo cơng cụ pháp
lí hữu hiệu trong cơng cuộc đấu tranh, phịng chống vi phạm pháp luật, giữ vững ổn định trật tự an
ninh xã hội và lộ trình hội nhập quốc tế, bảo đảm dân chủ, quyền công dân, quyền con người.

Chương 2

THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ THỰC TIỄN 
ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ HÀNH CHÍNH KHÁC 
2.1. Thực trạng pháp luật về các biện pháp xử lý hành chính khác

2.1.1. Hệ thống các biện pháp xử lí hành chính khác

Hiện nay, hệ thống các biện pháp xử lí hành chính khác được quy định trong chương III
Pháp lệnh xử lí vi phạm hành chính 2002 (Sửa đổi, bổ sung 2008) (sau đây gọi là Pháp lệnh
Xử lý vi phạm hành chính 2002) gồm có bốn biện pháp bao gồm: Giáo dục tại xã, phường thị
trấn; Đưa vào trường giáo dưỡng; đưa vào cơ sở giáo dục; đưa vào cơ sở chữa bệnh. Các biện
pháp xử lí hành chính khác trong hệ thống pháp luật Việt Nam được áp dụng đối với cá nhân
có hành vi vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã hội nhưng chưa đến mức truy cứu
trách nhiệm hình sự và do hệ thống cơ quan hành chính nhà nước thực hiện.

Hiện nay hệ thống các biện pháp xử lí hành chính qua một thời gian thực hiện đã bộc lộ
một số bất cập, hạn chế, nhiều quy định chồng chéo, mâu thuẫn. Các biện pháp xử lí hành
chính được quy định trong hệ thống văn bản khá đồ sộ từ Pháp lệnh của Ủy ban Thường vụ
Quốc hội đến các Nghị định của Chính phủ, các thơng tư hướng dẫn nhưng nhiều vấn đề vẫn
chưa rõ ràng, minh bạch, phức tạp và khó khăn cho việc hiểu và vận dụng các quy định trong
thực tiễn. Một trong những hạn chế, bất cập chủ yếu trong các quy định hiện hành về các biện
pháp xử lí hành chính khác là sự chưa phù hợp giữa một số quy định của văn bản hướng dẫn
Pháp lệnh với các quy định của bản thân Pháp lệnh. Đây là một trong những nguyên nhân của

sự chậm trễ trong việc ban hành các văn bản pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính
khác. Và cũng là nguyên nhân của hiệu quả thấp trong việc áp dụng, tổ chức thực hiện các
biện pháp xử lí hành chính khác trên thực tế.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Quy định về đối tượng bị áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác cũng cịn nhiều
vấn đề bất cập, vướng mắc cần phải nghiên cứu sửa đổi hoàn thiện hơn, phù hợp với pháp luật
quốc tế và đảm bảo nguyên tắc công bằng, minh bạch, đảm bảo pháp chế, tính nghiêm minh
của pháp luật và thuận tiện trong quá trình áp dụng.

Thứ nhất, về độ tuổi chịu trách nhiệm hành chính, pháp luật xử lí vi phạm hành chính quy

định độ tuổi tối thiểu bị áp dụng các biện pháp xử lí vi phạm hành chính là "người từ đủ 12 tuổi…".
Việc xác định độ tuổi chịu trách nhiệm hành chính từ đủ 12 tuổi trở lên là chưa hợp lí và khơng
phù hợp với pháp luật quốc tế.

Thứ hai, quy định đối tượng áp dụng giữa các biện pháp cịn có sự chồng lấn, không đồng

bộ, vướng mắc trong việc áp dụng.

Thứ ba, đối tượng có thể bị áp dụng các biện pháp khác nhau, dựa trên tiêu chí "nơi cư

trú", không căn cứ vào tính chất, mức độ của hành vi vi phạm là khơng hợp lí và bất bình
đẳng.

Thứ tư, một số khái niệm liên quan đến đối tượng áp dụng "trộm cắp vặt, lừa đảo nhỏ, đánh

bạc nhỏ, tính chất thường xun, khơng có nơi cư trú nhất định.." khơng mang tính pháp lí, phi
định lượng, chưa rõ ràng, mang tính định tính, khó xác định trong thực tế cuộc sống và dễ gây nên
việc áp dụng tùy tiện.

Thứ năm, quy định Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính về đối tượng bị áp dụng các biện

pháp còn quá khái quát, chưa rõ ràng, cụ thể nên có hướng mở rộng đối tượng ở nghị định
chưa đúng tinh thần pháp lệnh.

Cuối cùng, quy định về đối tượng là người bán dâm có tính chất thường xuyên từ đủ 14

tuổi đến dưới 18 tuổi đối với biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn và đủ 16 tuổi đến dưới
18 tuổi đối với biện pháp đưa vào cơ sở chữa bệnh; đối tượng chỉ đơn thuần là người nghiện
ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên cũng cần phải xem xét.

2.1.3. Thẩm quyền xem xét áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác

Việc quy định về chủ thể có thẩm quyền áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác khá
rộng, việc quy định từng loại chủ thể có thẩm quyền áp dụng các biện pháp khác nhau là phù
hợp với các loại đối tượng. Tuy vậy, cũng cần xem xét một số vấn đề còn hạn chế, chưa phù
hợp về thẩm quyền áp dụng các biện pháp này.

Trước hết, việc giao cho chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp- cá nhân đứng đầu cơ quan hành

chính nhà nước ở địa phương có quyền ra phán quyết quyết định áp dụng biện pháp tước, hạn
chế quyền tự do của công dân thiếu một cơ chế công khai, dân chủ, bình đẳng

Hai là, việc Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính quy định chủ tịch Ủy ban nhân dân các

cấp xem xét ra quyết định cịn mang tính hình thức. Chủ tịch Ủy ban nhân dân không tiến
hành xem xét áp dụng biện pháp với từng đối tượng một cách trực tiếp mà trên cơ sở hồ sơ và
biên bản cuộc họp và ý kiến của Hội đồng tư vấn.

Ba là, để đảm bảo cho việc thực hiện thẩm quyền, Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính quy

định về sự tham gia của Hội đồng tư vấn giúp chủ tịch Ủy ban nhân dân trong việc ra quyết
định, tuy nhiên quy định về vai trò, nhiệm vụ của hội đồng tư vấn chưa rõ ràng, cụ thể. Thẩm
quyền quy định có sự tham gia của nhiều cơ quan, tổ chức, tuy nhiên chưa có sự phối hợp giữa
các cơ quan, tổ chức; chưa quy định cơ quan đầu mối, chịu trách nhiệm chính trong việc áp dụng
các biện pháp, lẫn lộn trách nhiệm cơ quan nhà nước và tổ chức xã hội.

2.1.4 Thủ tục áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

thiếu vắng một số cơ chế đảm bảo quyền con người trong việc áp dụng những biện pháp giáo
dục, chữa bệnh tập trung nghiêm khắc, hạn chế quyền tự do của đối tượng bị áp dụng, thiếu
cơ chế giám sát, kiểm tra của các cơ quan có thẩm quyền.

Quy định về thủ tục vẫn chưa đảm bảo tính dân chủ, quyền cơng dân và pháp luật quốc tế.
Đối tượng bị áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khơng có quyền tham gia, phát biểu ý
kiến; cũng khơng có sự tham gia của người đại diện theo pháp luật với đối tượng là người
chưa thành niên, người giám hộ, luật sư. Đây chính là một trong các điểm hạn chế lớn của thủ
tục áp dụng các biện pháp xử lí hành chính.

Thủ tục áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác đã quy định một cách khá chi tiết,
cụ thể nhưng ta thấy quy định hiện hành còn khá rườm rà, phức tạp mà lại không hiệu quả,
không dân chủ, chưa đảm bảo tính kịp thời, linh hoạt, tiết kiệm.

Về vấn đề thời hiệu, thời hạn chấp hành quyết định áp dụng biện pháp xử lí hành chính
khác cũng chưa phù hợp.

2.2. Thực tiễn áp dụng các biện pháp xử lý hành chính khác ở Việt Nam

2.2.1. Thực tiễn về việc áp dụng pháp luật các biện pháp xử lí hành chính khác

Trên cơ sở phân tích số liệu báo cáo của một số địa phương và các ngành, nhận thấy tình hình
vi phạm pháp luật và việc áp dụng các biện pháp xử lí hành chính với các đối tượng vi phạm ngày
một gia tăng: Từ năm 2002 đến năm 2009, công an các cấp địa phương đã lập hồ sơ, tham mưu
cho Hội đồng tư vấn, chính quyền địa phương các cấp ra quyết định áp dụng các biện pháp xử lí
hành chính: Giáo dục tại xã, phường, thị trấn 158.450 đối tượng; đưa vào trường giáo dưỡng
17.781 đối tượng; đưa vào cơ sở giáo dục 33.109 đối tượng. Số đối tượng chưa thi hành là 6.259
đối tượng do bỏ trốn, được miễn, hoãn. Cũng theo báo cáo của Ủy ban pháp luật của Quốc hội
ngày 18/9/2007 cả nước có 4 trường Giáo dưỡng, từ năm 2002 đến nay tổ chức được 256 lớp
với 12.353 lượt học sinh; các cơ sở giáo dục hiện nay bộ cơng an quản lí 7 cơ sở giáo dục với
4.556 cho trại viên, 84 cơ sở chữa bệnh tiếp nhận cai nghiện phục hồi cho 82.621 lượt người
nghiện ma túy, chữa trị cho khoảng 17.133 lượt gái mại dâm.

2.2.2. Thực tiễn tổ chức và thực hiện quyết định áp dụng các biện pháp xử lí hành 
chính khác

Một trong những điểm bất cập trong việc áp dụng các biện pháp xử lí hành chính là chế độ
sinh hoạt, học tập, khám chữa bệnh nhìn chung cịn thấp, chưa đảm bảo ý nghĩa nhân văn của
biện pháp này, chưa thể hiện đầy đủ tinh thần các quy định các công ước quốc tế, đảm bảo
đầy đủ nhu cầu thỏa đáng để từ đó có thể giáo dục, cảm hóa họ trở thành cơng dân có ích cho
xã hội.

Ngoài ra, về cơ sở vật chất cũng cịn nhiều thiếu thốn, khơng đảm bảo nhu cầu cho việc
quản lí, giáo dục đối tượng.

Không chỉ vậy, quy định về đội ngũ nhân sự, đội ngũ cán bộ giáo dục trong các cơ sở
chưa thể hiện rõ đảm bảo yêu cầu tối thiểu của cơ sở giáo dục tập trung là phải có nhà giáo
dục, giảng viên dạy nghề, nhân viên tư vấn, nhân viên công tác xã hội, chuyên gia tâm thần và
trị liệu tâm lí, thiếu cán bộ chun mơn được đào tạo; trình độ nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ ở
các cơ sở hạn chế, chủ yếu đào tạo ở trình độ sơ cấp, trung học.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

hợp giữa các cơ quan, đoàn thể ở địa phương chưa cao.

2.2.3. Những tồn tại, bất cập và nguyên nhân

Thứ nhất, việc vận dụng các quy định về đối tượng áp dụng các biện pháp của người có

thẩm quyền trên thực tế chưa đảm bảo.

Thứ hai, về thực tiễn xem xét áp dụng các biện pháp của các chủ thể có thẩm quyền. Việc

xem xét áp dụng các biện pháp của người đứng đầu cơ quan hành chính cịn mang tính hình
thức, hội đồng tư vấn chưa đảm bảo quá trình xem xét dân chủ, công khai và cụ thể từng đối
tượng.

Thứ ba, về chế độ sinh hoạt, ăn uống, học tập, khám chữa bệnh của trại viên, học sinh

trong các cơ sở giáo dục còn thấp chưa đảm bảo tiêu chuẩn mức sống đầy đủ và điều kiện cần
thiết cho việc lao động, học nghề…

Thứ tư, đối tượng bị áp dụng biện pháp xử lí hành chính khác khơng tiến bộ nhiều, tỷ lệ

tái phạm cao xuất phát từ nguyên nhân là pháp luật quy định thời gian áp dụng các biện pháp
này ngắn nên chưa thể hiện được tính răn đe, giáo dục cao, đồng thời cũng chưa quy định các
biện pháp tiếp theo hoặc các giải pháp có tính khả thi áp dụng sau khi những đối tượng này đã
chấp hành xong quyết định trở về địa phương.

Kết luận chƣơng 2

Pháp lệnh xử lí vi phạm hành chính 2002 và các văn bản hướng dẫn thi hành quy định về
các biện pháp xử lí hành chính khác đã tạo ra cơ sở pháp lí vững chắc góp phần vào việc ngăn

chặn, phịng ngừa vi phạm pháp luật, bảo vệ và củng cố trật tự an toàn xã hội, việc tổ chức
thực hiện trên thực tế cũng đạt được những kết quả đáng kể. Tuy nhiên bên cạnh những mặt
ưu điểm, hệ thống pháp luật về xử lí hành chính cịn bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập ảnh hưởng
đến việc áp dụng các quy định trên thực tế đạt hiệu quả chưa cao, chưa đảm bảo tính minh
bạch, dân chủ, đảm bảo quyền con người và phù hợp các chuẩn mực quốc tế cần phải nhanh
chóng tiếp tục hồn thiện để đảm bảo việc xử lí đạt hiệu quả, triệt để, công minh.

Chương 3

PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN 
PHÁP LUẬT VỀ CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ HÀNH CHÍNH KHÁC

3.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện pháp luật về các biện pháp xử lý hành chính khác 
và phƣơng hƣớng hồn thiện

3.1.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện các biện pháp xử lí hành chính khác

Thứ nhất, pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính khác có vai trị to lớn, là cơ sở pháp lí

quan trọng trong cơng tác phịng ngừa, đấu tranh có hiệu quả đối với các vi phạm pháp luật, góp
phần vào việc bảo đảm trật tự an toàn xã hội.

Thứ hai, chúng ta thấy các quy định về các biện pháp xử lí hành chính khác trực tiếp ảnh

hưởng đến quyền tự do cơ bản của công dân, quyền con người. Nhưng trên thực tế, pháp luật hiện
hành về xử lí hành chính, một số quy định không phù hợp các Công ước quốc tế mà Việt Nam là
thành viên, một số quy định chưa đảm bảo quyền con người, quyền công dân, đảm bảo tính
dân chủ.

Thứ ba, Việt Nam đang tiến những bước tiến trong công cuộc xây dựng Nhà nước pháp

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Công ước quốc tế về quyền trẻ em…Yêu cầu này cùng là đòi hỏi cần thiết phải nhanh chóng
hồn thiện, sửa đổi các quy định chưa phù hợp của pháp luật về các biện pháp xử lí hành
chính để đáp ứng yêu cầu chủ động hội nhập quốc tế.

3.1.2. Phương hướng hoàn thiện

Việc hoàn thiện pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính khác cần quán triệt các
phương hướng và quan điểm chỉ đạo cụ thể sau:

Một là, hoàn thiện pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính trước hết phải bảo đảm sự

phù hợp với Hiến pháp, quan điểm của Đảng về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống
pháp luật.

Hai là, việc hoàn thiện pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính nhằm góp phần nâng cao

hơn nữa cơng tác quản lí, giáo dục cảm hóa các đối tượng vi phạm thành cơng dân có ích, đấu
tranh phịng chống có hiệu quả vi phạm pháp luật và xử lí nghiêm minh, triệt để, kịp thời, đúng
pháp luật các đối tượng vi phạm giữ vững an ninh, trật tự an tồn xã hội, tạo mơi trường lành
mạnh để phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả quản lí hành chính nhà nước.

Ba là, hoàn thiện pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính nhằm định hướng tăng

cường bảo đảm quyền cơ bản của cơng dân, quyền con người, đề cao tính dân chủ, bảo vệ các
quyền và lợi ích chính đáng của các cá nhân có liên quan trong q trình áp dụng các biện
pháp xử lí hành chính. Đồng thời đảm bảo hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nước, xử lý
nghiêm minh, triệt để nhanh chóng, đúng pháp luật, giữ vững an ninh, trật tự an tồn xã hội,
tạo mơi trường lành mạnh để phát triển kinh tế, xã hội.

Bốn là, hoàn thiện pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính theo hướng áp dụng các nội

dung cải cách tư pháp, nghiên cứu thủ chuyển sang tòa án xem xét, quyết định việc áp dụng các
biện pháp xử lí hành chính theo lộ trình từng bước thực hiện trình tự, thủ tục tư pháp trong xử lí
hành chính bảo đảm tính minh bạch, cơng khai, cơng bằng và bảo đảm quyền cơ bản của công
dân.

3.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về các biện pháp xử lý hành chính khác

3.2.1. Xây dựng luật riêng về các biện pháp xử lý vi phạm hành chính khác

Việc quy định cả nội dung xử phạt hành chính và các biện pháp xử lí hành chính khác
trong cùng một văn bản luật là bộc lộ những bất cập nhất định về việc xác định phạm vi điều
chỉnh của một văn bản pháp lý vì xử phạt vi phạm hành chính và xử lý vi phạm hành chính
khác có sự khác biệt về đặc điểm chủ thể bị áp dụng, nội dung và cả mục đích áp dụng.

3.2.2. Về hệ thống các biện pháp xử lý hành chính khác

Hệ thống chế tài xử lý vi phạm hành chính nước ta được quy định trong Pháp lệnh xử lý
vi phạm hành chính năm 2002 với những lần sửa đổi bổ sung năm 2007, 2008 bao gồm các
hình thức xử phạt và các biện pháp xử lý hành chính khác. Các biện pháp xử lý hành chính
khác lúc đầu được quy định là năm biện pháp bao gồm: giáo dục tại xã, phường, thị trấn; đưa
vào trường giáo dưỡng; đưa vào cơ sở giáo dục; đưa vào cơ sở chữa bệnh và quản chế hành
chính. Tại lần sửa đổi bổ sung năm 2007 đã bỏ biện pháp quản chế hành chính. Trong tương
lai hướng hồn thiện của hệ thống các biện pháp xử lí hành chính khác, chúng tôi đề nghị bỏ
biện pháp đưa vào cơ sở chữa bệnh và chỉ còn lưu giữ ba biện pháp là: giáo dục tại xã,
phường, thị trấn; đưa vào trường giáo dưỡng; đưa vào cơ sở giáo dục.

3.2.3. Về đối tượng áp dụng các biện pháp xử lý hành chính khác

Việc hồn thiện pháp luật về đối tượng áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác xin
được kiến nghị một số nội dung sau:

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

bị áp dụng các biện pháp xử lí hành chính là 14 tuổi. Vì cho dù thực hiện hành vi nguy hiểm cho
xã hội nhưng độ tuổi 12 là quá nhỏ để nhận sự trừng phạt, kiểm điểm của người lớn, cần quy định
độ tuổi phù hợp đã phát triển khá đầy đủ về tâm, sinh lí để có thể nhận thức và tiếp nhận sự giáo
dục.

Thứ hai, về cơ sở áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác nhau pháp luật cần quy

định áp dụng trên cơ sở mức độ, tích chất của hành vi vi phạm mà không thể dựa trên yếu tố
"nơi cư trú" nhằm đảm bảo công bằng, quyền tự do, quyền lợi hợp pháp của công dân.

Thứ ba, các quy định pháp luật cần xây dựng khái niệm rõ ràng, có quy định giải thích thế

nào là "nơi cư trú nhất định","trộm cắp vặt, lừa đảo nhỏ, đánh bạc nhỏ"; để việc xử lí chính
xác cần định lượng rõ, thế nào được gọi là "vặt", "nhỏ", thường xuyên là mấy lần trở lên.

Thứ tư, pháp luật về đối tượng áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác cần xác định

cụ thể, rõ ràng, minh bạch về đối tượng áp dụng, tránh quy định một cách chung chung dẫn
tới sự mở rộng các văn bản cấp dưới, gây tùy tiện, khó khăn cho việc áp dụng.

Bên cạnh đó, cần nghiên cứu quy định cụ thể đối tượng, hành vi vi phạm và phải đảm bảo
tính đồng bộ giữa đối tượng bị áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác nhau, tránh sự mâu
thuẫn, chồng chéo, khó khăn trong việc áp dụng.

3.2.4. Về thẩm quyền áp dụng các biện pháp xử lý hành chính khác

Theo chúng tơi, cần xem xét sửa đổi hồn thiện theo phương án sau: Nên chuyển thẩm

quyền xem xét áp dụng từ chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp sang Tịa án nhân dân, theo đó
việc điều tra, xác minh, lập hồ sơ đối với đối tượng đề nghị áp dụng các biện pháp xử lí hành
chính sẽ vẫn do các cơ quan hành chính (cơ quan công an, chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp)
thực hiện, sau đó việc xem xét, quyết định do tịa án thực hiện theo trình tự tố tụng chặt chẽ,
minh bạch. Việc chuyển sang cho Tòa án nhân dân quyết định áp dụng biện pháp này (thực
chất là xét xử) thay cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp có nhiều ưu điểm, đó là: Việc
quyết định về áp dụng các biện pháp hành chính khác này đảm bảo tính cơng khai, minh bạch,
đảm bảo dân chủ, cơng bằng, theo một trình tự thủ tục được quy định chặt chẽ, có sự kiểm sát
của Việt kiểm sát, đảm bảo được quyền bào chữa của người bị áp dụng.

3.2.5. Về trình tự, thủ tục áp dụng các biện pháp xử lý hành chính khác

Kiến nghị cần quy định về cuộc họp của hội đồng tư vấn theo một trình tự, thủ tục chặt chẽ,
người bị xem xét áp dụng, cha mẹ người đó hoặc người giám hộ hợp pháp, người bảo vệ quyền
lợi của đối tượng tham gia có quyền phát biểu trình bày ý kiến cá nhân, họ cũng có quyền mời
luật sư hoặc trợ giúp viên pháp lí tham dự cuộc họp của Hội đồng tư vấn bảo vệ quyền và lợi ích
hợp pháp của mình. Ý kiến của họ phải được ghi vào biên bản cuộc họp kèm theo báo cáo trình
lên cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Có như thế mới đảm bảo khách quan và dân chủ. Quy
định này sẽ đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của cơng dân và tương thích pháp luật quốc tế.
Tuy nhiên, khi chuyển các biện pháp xử lý hành chính khác sang cho Tịa án áp dụng cần phải
tính đến một số yếu tố đó là: khơng thể áp dụng các thể tục xét xử hình sự, dân sự, hành chính để
giải quyết mà cần phải ban hành các thủ tục mới. Điều này đặt ra là phải ban hành văn bản pháp
luật (văn bản pháp luật về thủ tục giải quyết tại Tòa án).

Một giải pháp quan trọng góp phần đảm bảo tính khách quan, chính xác và đề cao trách
nhiệm của người có thẩm quyền là phải có sự giám sát của cơ quan quyền lực nhà nước, xây
dựng cơ chế giám sát chặt chẽ của Hội đồng nhân dân trong việc quyết định áp dụng biện
pháp và trong cả quá trình chấp hành các biện pháp xử lí hành chính khác.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Thứ nhất, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến giải thích pháp luật, tuyên

truyền giáo dục ý thức chấp hành pháp luật.

Thứ hai, đào tạo, bồi dưỡng trình độ chun mơn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, cơng

chức, đội ngũ nhân sự có trách nhiệm trong việc áp dụng và tổ chức thực hiện các biện pháp
xử lí hành chính khác.

Thứ ba, nâng cao chế độ trách nhiệm và cơ chế phối hợp các cơ quan, đoàn thể, các cấp

các ngành và gia đình, cộng đồng trong việc thực hiện các biện pháp xử lí hành chính khác.

Thứ tư, bảo đảm các nguồn lực: kinh phí, điều kiện về cơ sở vật chất và các trang thiết bị cần

thiết cho việc áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác.

Thứ năm, hồn thiện các quy định về chế độ khen thưởng và xử lí vi phạm đối với người

thực thi cơng vụ.

Thứ sáu, cần đề ra phương án tổ chức tốt cơng tác tái hịa nhập cộng đồng cho các trại viên,

học sinh sau khi chấp hành xong quyết định trở về với cộng đồng nhằm xóa đi mặc cảm tội lỗi,
lạc quan, giúp đỡ họ nhanh chóng hịa nhập.

Thứ bảy, tăng cường cơng tác thanh tra, kiểm tra, giám sát đối với việc áp dụng các biện

pháp xử lí hành chính khác.

Kết luận chƣơng 3

Việc hoàn thiện pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính khác trong giai đoạn hiện nay
được xem là một yêu cầu mang tính tất yếu khách quan, bắt nguồn từ đòi hỏi cấp thiết của việc
xây dựng Nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa, đảm bảo dân chủ và quyền con người, chủ
động hội nhập quốc tế. Hoàn thiện pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính khác phải được
tiến hành đồng bộ các giải pháp hoàn thiện pháp luật và giải pháp về tổ chức thực hiện. Việc tiến
hành một cách có hiệu quả, đồng bộ và khoa học các giải pháp này có ý nghĩa to lớn góp phần
giải quyết kịp thời những tệ nạn, nhức nhối trong đời sống xã hội, giữ gìn an ninh, trật tự và cịn
góp phần tích cực vào cơng tác đấu tranh, phịng ngừa tội phạm, bảo đảm quyền và lợi ích của
cơng dân và toàn xã hội.

KẾT LUẬN

Qua nghiên cứu thực trạng quy định và thực tiễn tổ chức thực hiện của các biện pháp xử lí
hành chính khác, có thể nhận thấy các biện pháp xử lí hành chính khác có tầm quan trọng đặc
biệt trong việc đấu tranh phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm đạo đức, văn
hóa, đồng thời đã góp phần quan trọng trong việc giáo dục, cảm hóa nhiều đối tượng trở thành
cơng dân có ích cho xã hội, biết tôn trọng pháp luật, bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội.
Sự tồn tại của các biện pháp xử lí hành chính là cần thiết và có tác dụng thiết thực to lớn. Tiếp
thu những ý kiến, phương hướng, giải pháp hoàn thiện đưa khung pháp lí về xử lí hành chính
lên tầm cao mới, đảm bảo phù hợp hơn nữa với những cam kết quốc tế.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng trên thực tế, phòng chống vi phạm pháp luật, đảm bảo an ninh
chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích công dân, quyền con người, đảm bảo dân
chủ và yêu cầu chủ động hội nhập quốc tế.

References

1. Nguyễn Ngọc Bích (2003), Hoàn thiện pháp luật về xử lý hành chính với người chưa

thành niên, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội.

2. Nguyễn Trọng Bình (2002), Hồn thiện quy định pháp luật về các hình thức xử phạt vi

phạm hành chính, Luận văn thạc sĩ Luật học

3. Bộ Công an (2002), Báo cáo tổng kết 4 năm thi hành Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành

chính năm 2002 trong lực lượng Công an nhân dân, Hà Nội.

4. Bộ Tư pháp (1994), Báo cáo 5 năm thi hành Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính, Hà 
Nội.

5. Bộ Tư pháp (2002), Dự thảo ngày 12/ 7 Báo cáo tổng kết tình hình thực hiện 08 năm

Pháp lệnh Xử lí vi phạm hành chính năm 2002 và các văn bản hướng dẫn thi hành, Hà

Nội.

6. Bộ Tư Pháp (2005), Báo cáo số 3225/ BTP/PLHS-HC ngày 01/01 tổng kết tình hình thực

hiện pháp luật về xử lý vi phạm hành chính, Hà Nội.

7. Bộ Tư pháp (2007), Báo cáo đánh giá hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về xử lý vi

phạm hành chính, Hà Nội.

8. Bộ Tư pháp (2008), Định hướng xây dựng Luật xử lý vi phạm hành chính, Kỷ yếu Hội 
thảo, Dự án VIE/02/015, tổ chức tại Quảng Ninh ngày 08-09/5.

9. Bộ Tư pháp (2009), Các biện pháp xử lí hành chính khác và việc bảo đảm quyền con

người, tháng 12/2009, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, Hà Nội.

10. Bộ Tư pháp (2010), Tờ trình Chính phủ về Dự án Luật xử lý vi phạm hành chính, (Dự

thảo) ngày 12/7, Hà Nội.

11. Bộ Tư pháp (2011), Tờ trình Chính phủ về Dự án Luật xử lý vi phạm hành chính, (Dự

thảo), ngày 15/3, Hà Nội.

12. Chính phủ (2003), Nghị định số 76/2003/NĐ-CP ngày 27/6 quy định và hướng dẫn cụ thể việc

áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục, Hà Nội.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

một số điều của Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính năm 2002, sửa đổi bổ sung năm 
2008, Hà Nội.

14. Chính phủ (2003), Nghị định số 142/2003/NĐ-CP ngày 24/11 quy định việc áp dụng biện

pháp xử lý hành chính đưa vào trường giáo dưỡng, Hà Nội.

15. Chính phủ (2003), Nghị định số 163/2003/NĐ-CP ngày 19/12 quy định chi tiết thi hành

biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn, Hà Nội.

16. Chính phủ (2004), Nghị định số 135/2004/NĐ-CP ngày 10/6 quy định chế độ áp dụng

biện pháp đưa vào cơ sở chữa bệnh, tổ chức hoạt động của cơ sở chữa bệnh theo Pháp lệnh

Xử lý vi phạm hành chính và chế độ áp dụng đối với người chưa thành niên, người tự nguyện 
vào cơ sơ chữa bệnh, Hà Nội.

17. Chính phủ (2005), Nghị định số 150/2005/NĐ-CP ngày 12/12 quy định xử phạt vi

phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh trật tự, an toàn xã hội, Hà Nội.

18. Chính phủ (2010), Báo cáo đánh giá về các biện pháp xử lý hành chính khác và kiến nghị

hồn thiện trong luật xử lý vi phạm hành chính, (Dự thảo), Chương trình phát triển Liên

Hợp Quốc, Dự án 00058492 UNDP, Hà Nội.

19. Nguyễn Đăng Dung (2005), Sự hạn chế quyền lực nhà nước, Nxb Đại học Quốc gia Hà 
Nội, Hà Nội.

20. Đảng cộng sản Việt Nam (2005) Nghị quyết số 48/NQ-TW ngày 02/02 của Bộ Chính trị

về chiến lược hồn thiện pháp luật đến năm 2020, Hà Nội.

21. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb 
Chính trị quốc gia, Hà Nội.

22. Bùi Thị Đào (2006), "Xây dựng Bộ luật xử lý vi phạm hành chính - những vấn đề cần lưu
tâm", Kỷ yếu Hội thảo khoa học, Khoa Hành chính - Nhà nước, Hà Nội.

23. Nguyễn Thị Hà (2010), Các biện pháp xử lí hành chính khác theo quy định của pháp luật

Việt Nam, Luận văn thạc sĩ Luật học.

24. Trần Thị Hiền (2010), "Pháp luật về các biện pháp xử lí hành chính khác cần gia tăng
tính minh bạch", Dân chủ và pháp luật, (11).

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

tổ chức tại Đà Nẵng ngày 1 - 2/10, Đà Nẵng.

26. Trần Thanh Hương (2005), "Quyền Công dân, quyền con người và chỗ đứng của các biện
pháp xử lý vi phạm hành chính khác của pháp luật về vi phạm hành chính", Dân chủ và

pháp luật, (11).

27. Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội (2005), Giáo trình Luật hành chính Việt Nam, Nxb 
Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.

28. Hoàng Thị Kim Quế (2008), "Về các biện pháp xử lí hành chính khác: Thực tiễn và giải
pháp", Khoa học, (Kinh tế - Luật), (24).

29. Quốc hội (1992), Hiến pháp, Hà Nội.

30. Quốc hội (2010), Dự thảo Luật xử lí vi phạm hành chính, Hà Nội. 
31. Quốc hội (2012), Luật xử lý vi phạm hành chính, Hà Nội.

32. Lê Ngọc Thạch (2006), "Hoàn thiện các biện pháp xử lý hành chính khác theo Pháp luật
Việt Nam", Dân chủ và pháp luật, (1).

33. Vũ Thư (2000), Chế tài hành chính - Lý luận và thực tiễn, Nxb Chính trị quốc gia, Hà 
Nội.

34. Trương Khánh Tồn (2008), "Áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác đối với người
chưa thành niên, hướng quy định tại Luật xử lí vi phạm hành chính", Dân chủ và pháp

luật, (6).

35. Trường Đại học Luật Hà Nội (1999), Từ điển Giải thích thuật ngữ luật học, Nxb Công an 
nhân dân, Hà Nội.

36. Trường Đại học Luật Hà Nội (2003), Giáo trình Lí luận Nhà nước và pháp luật, Nxb 
Công an nhân dân, Hà Nội.

37. Trường Đại học Luật Hà Nội (2005), Giáo trình Luật Hành chính, Nxb Cơng an nhân dân. Hà 
Nội.

38. Ủy ban Thường vụ Quốc hội (1995), Pháp lệnh Xử lí vi phạm hành chính, Hà Nội. 
39. Ủy ban Thường vụ Quốc hội (2002), Pháp lệnh Xử lí vi phạm hành chính, Hà Nội.

40. Ủy ban Thường vụ Quốc hội (2008), Pháp lệnh Xử lí vi phạm hành chính (Sửa đổi, bổ

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18></div>