Phương pháp nghiên cứu và giảng dạy địa lý

CHƯƠNG TRÌNH ÔN THI TỐT NGHIỆP
NGÀNH ĐỊA LÝ
MÔN THI: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ GIẢNG DẠY ĐỊA LÝ
I. Phần lý luận dạy học địa lý.
1. Đối tượng, nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu môn phương pháp dạy học địa lý trong nhà
trường phổ thông. Quan hệ giữa môn phương pháp dạy học địa lý với các khoa học khác.
2. Những điểm tương đồng và khác biệt giữa khoa học địa lý với môn địa lý trong nhà trường.
Vị trí và nhiệm vụ của môn địa lý trong nhà trường phổ thông.
3. Hệ thống tri thức địa lý trong nhà trường phổ thông.
- Kiến thức: kiến thức lý thuyết và kiến thức thực tiễn. Mối quan hệ giữa chúng.
- Kỹ năng địa lý.
- Mối quan hệ giữa kiến thức và kỹ năng.
4. Các nguyên tắc dạy học địa lý trong nhà trường phổ thông.
- Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học và vừa sức trong dạy học địa lý.
- Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và liên hệ với thực tiễn trong dạy học địa lý.
- Nguyên tăc đảm bảo tính tự lực và phát triển tư duy HS trong dạy học địa lý.
- Nguyên tắc đảm bảo tính giáo dục trong dạy học địa lý.
5. Phương pháp dạy học địa lý.
- Khái niệm phương pháp dạy học.
- Phân loại phương pháp dạy học.
- Phân biệt dạy học theo hướng thụ động và dạy học theo hướng phát huy tính tích cực
của HS trong dạy ọc địa lý.
- Các phương pháp dạy học địa lý cụ thể:
* Các phương pháp dạy học truyền thống: (khái niệm pp, ưu nhược điểm pp,
phương pháp cải tiến pp, cách thức sử dụng pp, ví dụ minh họa).
* Các phương pháp dạy học mới hiện đại (khái niệm pp, ưu nhược điểm pp,
phương hướng sử dụng pp, ví dụ minh họa).
6. Hình thức tổ chức dạy học:
- Trên lớp ngoài lớp.
- Nội khóa, ngoại khóa.
- Tiết học địa lý (khái niệm, cấu trúc tiết học truyền thống và cải tiến, các loại tiết học địa

lý).
7. Phương tiện dạy học địa lý.
- Vai trò phương tiện dạy học địa lý.
- Nguyên tắc sử dung phương tiện dạy học địa lý.
- Phân loại phương tiện dạy học địa lý (truyền thống , hiện đại).
- Phương hướng sử dung một số loại phương tiện dạy học địa lý.
8. Kiểm tra, đánh giá trong dạy học địa lý.
- Mục đích, ý nghĩa, yêu cầu kiểm tra, đánh giá.
- Các hình thức kiểm tra, đánh giá.
II. Phần phương pháp dạy học địa lý các lớp cụ thể
1. Cấu trúc, đặc điểm của chương trình và sách giáo khoa địa lý các lớp 6,7,8,9,10,11,12.
2. Các phương pháp dạy học chủ yếu trong dạy học địa lý các lớp 6,7,8,9,10,11,12. Cho ví dụ
minh họa.
3. Giảng dạy kiến thức cơ bản bài địa lýở trường phổ thông ( khái niệm kiến thức cơ bản; Tại
sao phải chọn lọc kiến thức cơ bản; Cho vía dụ chon lọc kiến thức cơ bản một bài giảng địa lý cụ
thể).
Chú ý trong ôn tập và thi
+ Khi học và ôn tập phần I ( phần lý luận dạy học địa lý) cần lưu ý cho các ví dụ minh họa.
+ Phần II.2, khi cho ví dụ cần theo hai hướng: Cho ví dụ ngắn minh họa phần lý luận pp đã nêu
và cho ví dụ dưới dạng thiết kế 1 bài giảng địa lý cụ thể.
Tài liệu tham khảo chính
1. Nguyễn Dược – Nguyễn Đức Vũ, Giáo trình lý luận dạy hocj địa lý, TTĐTTX-Đại học Huế,
1996.
2. Nguyễn Đức Vũ, Giáo trình phương pháp giảng dạy địa lý ở trường phổ thông, TTĐTTX-
Đại học Huế, 1996.
3. Sách giáo khoa và sách giáo viên môn địa lý lớp 6 đến lớp 12, NXB Giáo dục.
Tài liệu tham khảo khác
Gồm các loại sách về lý luận dạy học địa lý, phương pháp dạy học địa lý, tài liệu hướng dẫn
thực hiện thay sách giáo khoa địa lý lớp 6 đến lớp 12.