Mối quan hệ giữa công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản trị nhà nước và quyền tiếp cận công lý của công dân ở Việt Nam

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

MỐ QUAN Ệ G ỮA CÔNG

A , M N BẠC

VÀ TRÁC N ỆM G Ả TRÌN TRONG QUẢN TRỊ N À

N ư ớ c

VÀ QU ỀN T ẾP CẬN CÔNG LÝ CỦA CÔNG DÂN

ở

V ỆT NAM

rương HỒ Hải1- T s. Đặng Viết Đạt2

Dẫn ập

Từ những năm cuối của thế kỷ XX đến nay, thuật ngữ công khai> minh bạch
và t ách nhiệm giải t ình khơng cịn xa lạ đối với các nhà nghiên cứu và hoạch định
chính sách cơng ở Việt Nam và t ên thế giới Điều này xuất phát từ tầm quan t ọng
của chúng đối với yêu cẩu nâng cao chất lượng quản t ị nhà nước (gove nance) theo
các chuẩn mực của quản t ị nhà nước tốt (good gove nance)

Quyền tiếp cận công lý là quyền cơ bản của con người, đã được luật nhân quyển
quốc tế ghi nhận và Chương t ình phát t iển cùa Liên hợp quốc (UNDP) đã xem
việc đảm bảo quyền này là một phần quan t ọng t ong nhiệm vụ của UNDP để giảm
nghèo và tăng cường quản t ị dân chủ (democ atic gove nance) ở các quốc gia đang
phát t iển3 Để thực hiện được nhiệm vụ này, UNDP hướng đến thúc đẩy thực hiện
công khai, minh bạch và ưách nhiệm giải ưình t ong các cơ quan cơng quyền nói
chung và các cơ quan tư pháp nói iêng

Việt Nam là quốc gia đang phát t iển, đã và đang nổ lực thực hiện nhiều cải cách từ
những năm cuối thập niên 80 của thế kỷ XX, đến nay Việt Nam đã đạt được nhiểu kết quả

Học viện Chinh trị quốcgia Hổ ChiMinh
2Học viện Chính trị khu vựcIV

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

tốt, t ở thành điểm sáng ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương t ong xố đói, giảm nghèo
Tuy nhiên, hiện nay Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức, như: tốc độ tăng

t ưởng kinh tế chậm lại, năng suất sản xuất thấp và đang có nguy cơ đối mặt với bẫy thu
nhập t ung bình ; bất bình đẳng xà hội ngày một táng lên; tham nhũng xảy a đa dạng,
phức tạp; tình t ạng oan sai t ong tố tụng cịn xảy a; năng lực cạnh t anh toàn cầu thấp;
V V Thực tế này minh chứng ằng, chấtlượng quản t ị nhà nước ở Việt Nam còn chưa cao,
quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của cống dân chưa được bảo đảm tốt, đặc biệt
là quyền tiếp cận công lý2 Để giải quyết được thực tế này, Việt Nam cẩn phải thực hiện tốt
công khai, minh bạch và t ách nhiệm giải t ình t ong các cơ quan công quyền

Để làm õ những nội dung t ên, bài viết này hướng đến t ả lời những câu hỏi
sau: công khai, minh bạch và t ách nhiệm giải t ình có vai t ị gì t ong quản t ị nhà
nước? Tầm quan t ọng của công khai, minh bạch và t ách nhiệm giải t ình đối với bảo
đảm quyển tiếp cận cơng lý của cịng dân? Quản t ị nhà nước tốt có mối quan hệ gì
với đảm bảo quyển tiếp cận cống lý của cơng dấn? Thực hiện công khai, minh bạch
và t ách nhiệm giải t ình t ong quản t ị nhà nước vởi bảo đảm quyền tiếp cận công lý

của công dân ở Việt Nam như thế nào?

2 Công khai, minh bạch và t ách nhiệm giải t ình - thành tố quan t ọng của
quả trị à ước tốt

Từ thập niên 80 của thế kỷ XX, các nhà nghiên cứu chính sách và hành chính
cơng đã đưa tinh thần doanh nghiệp vào t ong khu vực công, với mục tiêu là thay đổi
tư duy tổ chức, điểu hành t ong khu vực nhà nước nhằm sử dụng hiệu quả nguồn lực
công (đang bị khan hiếm) để phục vụ tốt hơn cho xã hội Vì thế, thuật ngữ quản t ị
nhà nước (Gove nance) được sử dụng ngày một phổ biến, đặc biệt t ong các chương
t ình nghị sự của Ngân hàng Thế giới (WB), Chương t ình phát t iển Liên hợp quốc
(UNDP), Liên minh châu Âu (EƯ), Tổ chức hợp tác và phát t iển kinh tế (OECD),
Ngân hàng Phát t iển châu Ẩ (ADB), VV

Theo Ma k Bevi , khái niệm “quản t ị nhà nước” dùng để chỉ tồn bộ q t ình

tổ chức và điểu hành hoạt động nhà nước được thực hiện bởi nhiều chủ thể khác
nhau, t ong đó bao gồm nhà nước, thị t ường và các thiết chế xã hội thống qua hệ
thống thể chế chính thức (pháp luật) và thể chế phi chính thức (luật tục, quy phạm
đạo đức, quy phạm vãn hố, quy phạm tơn giáo, VV) T ong đổ, nhà nước đóng vai
Kenichi Ohno và Lê Hà Thanh, Bây thu nhập trung bình tại Việt Nam - hực trạng và giải pháp, Tạp chí Khoa
học Xã hội Việt Nam, Hà Nội, 7/20 5, 2, t 33

2Hội Luật gia Việt Nam, CECODES, UNDP, Chỉ số công ỉý - hực trạng về cơng bằng và bình đẳng dựa trên ỷ kiến
của người dân năm 2012, Hà Nội, 20 3, t 2- 3, 7-2

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

t ò chù đạo, chủ động phối hợp với các chủ thể khác cùng nhà nước hoạch định, thực
thi chính sách cơng và cung ứng dịch vụ cơng

Mặc dù có nhiều quan niệm khác nhau, tuy nhiên, lý thuyết về quản t ị nhà nước
nhằm đưa a các biện pháp để hướng đến thúc đẩy dân chủ và nhân quyển, thúc đẩy
thịnh vượng kinh tế, ổn định và gắn kết xã hội, giảm nghèo, bảo vệ mòi t ường, sử
dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên và tăng niềm tin của người dân vào các thiết chế
nhà nước Thực chất, lý thuyết quản t ị nhà nước mong muốn các quốc gia điều hành
nhà nước theo các tiêu chuẩn của nhà nước quản t ị tốt (good gove nance)

Theo quan điểm của Ngân hàng Thế giới, UNDP và Ưỷ ban châu Âu2(đây là quan
điểm chính thống t ong các cách tiếp cận hiện nay về thuật ngữ này), quản trị nhà nước

tốt là v ệc t ực ệ các c v ệc cửa à ước m ột các có ệu quả vớ sự t am a

của ều c ủ t ể tro xã ộ , t oả mã tốt u cầu xã ộ và bảo đảm tốt quyê của
ườ dâ , tổ c ức. Đ ây là m ột tro ữ ả p áp đ ể đảm bảo tốt c o sự p át tr ể

toàn diện, bền vững, bảo đảm quyền con người và vì một xã hội thịnh vượng Quản t ị
nhà nước tốt hướng đến các giá t ị sau: ( ) Mở ộng sự tham gia của người dân vào hoạt
động quản lý nhà nước; (2) Hoạch định chính sách t ên nguyên tắc đổng thuận xã hội;
(3) Xây dựng nển hành chính có t ách nhiệm và minh bạch; (4) T ách nhiệm giải t ình,
hiệu quả và hiệu lực; (5) Cơng bằng, tồn diện; (6) Thượng tôn pháp luật3

Theo những tiêu chuẩn này, quản t ị nhà nước phải đảm bảo có sự tham gia của
người dân (người dân có tiếng nói t ong hoạch định chính sách, có dân chủ đại diện,
có tự do ngơn luận và lập hội); có chế độ pháp quyền; có chính quyển cơng khai, minh
bạch (quy t ình, thông tin phải tiệm cận được với người dân, giúp họ giám sát); chính
quyển quan tâm tới lợi ích xã hội của tất cả các bên hữu quan; tạo đồng thuận ộng
ãi t ong xã hội; đối xử công bằng (về cơ hội cải thiện chất lượng cuộc sống cùa mọi
người dân); chính quyền có hiệu lực và hiệu quả (hiệu lực của các thể chế và quy t ình,
hiệu quả so với nguồn iực đã đầu tư); có t ách nhiệm giải t ình (người quyết định
chính sách có t ách nhiệm giải t ình t ước cơng chúng và chịu t ách nhiệm t ước công
chúng); người ỉãnh đạo có tầm nhìn chiến lược (tầm nhìn ộng và lâu dài phát t iển
quản t ị quốc gia và nguồn nhân lực t ong quốc gia phục vụ cho phát t iển) Bên cạnh
đó, quản t ị nhà nước phải hướng đến bảo đảm nhân quyển và các quyền tự do cơ

Ỷ YỂU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

Cơngkhai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trongquản trị nhà nước

Ma k Bevi , Gove nance, A Very hort Introduction, Oxford University ress, 20 2, t -3

2 Wo ld Bank, overnance: he World Bank's Experience Development in ractice, WB, 6; UNDP,
overnmancefor sustainable human development - a UND policy document, UNDP, 7

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

Cơngkhai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trongquản trị nhà nước

bản, nhân phẩm con người; công bằng, nam nữ bình quyền, khơng phân biệt chủng
tộc, tơn giáo, tầng lớp; nhu cẩu của các thế hệ tương lai phải được lưu ý khi xây dựng
chính sách hiện tại; các chính sách phải đáp ứng nguyện vọng cùa người dân và được
đển bù thoả đáng khi quyền và lợi ích hợp pháp của người dân b| vi phạm

Theo quan điểm đó, cơng khai, minh bạch và t ách nhiệm giải t ình là thành tố
quan t ọng t ong quản t i nhà nước theo các tiêu chí quản t ị tốt, đây là những nền tảng
quan t ọng (bệ phóng) để xây dựng một quốc gia hưng thịnh Thơng qua đó, người dân
thực sự tin tưởng và sẵn sàng chia sẻ gánh nặng quản lý cùng với nhà nước, Nhà nước
sẽ mạnh mẽ hơn khi mỗi người dân nhận thấy đây là thiết chế đại diện cho mình và đất
nước sẽ hưng thịnh hơn khi mọi người tin ằng đang cùng chia sẻ một sứ mệnh2 Nếu
như Deng Zhenglai và Su ian Guo cho ằng quản t ị nhà nước tốt phải bao gồm tám
thành tố, đó là: ( ) pháp quyển, liêm chính; (2) tham gia; (3) cơng bẳng; (4) công khai,
minh bạch; (5) t ách nhiệm giải t ình; (6) thích ứng linh hoạt; (7) đồng thuận; (8) hiệu
lực, hiệu quả (Sơ đồ 1) thìs Chiavo - Campo và P S A Sunda am lại cho ằng, việc quản
t ị nhà nước tốt phải dựa vào bốn t ụ cột, đó là: “t ách nhiệm giải t ình, tính minh bạch,
tính dự đốn được và sự tham gia*3 Điều đó cho thấy, t ách nhiệm giải t ình, tính cơng
khai, minh bạch và sự tham gia ln là những thành tố đặc biệt quan t ọng t ong việc
bảo đảm cho một nền quản t ị công dân chủ, hiện đại

Sơ đổ : C c t à tố của quả trị à ước tốt

Nguồn; Tổng hợp từ Deng Zhenglai, Su ian Guo (20 )4

T ương Hồ Hải, Khái quát vê nhà nước kiến tạo, phát ừiển và quản trị nhà nước tốt, Tạp chí Luật học, Hà Nội,
/20 7, , t 6-7

2T ương Hổ Hải, Khái quát về nhà nước kiến tạo, phát triển và quản trị nhà nước tốt, Tạp chí Luật học, Hà Nội,

/20 7, , t 5

3s Chiavo - Campo và P S A Sunda am, hục vụ và duy trì: Cải thiện hành chinh cơng trong một thếgiới cạnh
tranh (Nguyễn Cảnh Bình và các cộng sự dịch), Nxb Chính t ị Quổc gia, Hà Nội, 2003, ư 2

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QƯĨC TẾ

Cơng khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản trị nhà nước

T ách nhiệm giải t ình là “khả năng giải đáp và chịu t ách nhiệm vể hậu quả xảy
a”, điểu này thể hiện ở chỗ: một ỉàycác cán bộ, công chức phải có t ách nhiệm giải đáp
theo định kỳ những việc họ đã sử dụng thẩm quyển cùa họ như thế nào> những nguồn
lực sử dụng vào đâu, kết quả đạt được như thế nào và lý do không đạt được như mục
tiêu đã đề a; hai là, bên cạnh t ách nhiệm giải t ình nội bộ, cán bộ, cơng chức cần tàng
cường t ách nhiệm giải t ình với bên ngồi nhẳm bảo đảm sự kiểm sốt từ bên ngồi đối
với chất lượng cung ứng các dịch vụ cơng Chủ thể ban hành và thực hiện chính sách,
pháp luật khơng chỉ có t ách nhiệm giải t ình đối với cơ quan cấp t ên, đối với cơ quan
dân cử mà cịn có t ách nhiệm giải t ình đối với khu vực tư nhân, các tổ chức xã hội
cơng chúngvàcác bên liên quan đến các quy định đó;b a ỉàycán bộ, công chức phải chịu

t ách nhiệm (t ách nhiệm pháp lý, t ách nhiệm chính t ị) về kết quả thực hiện cơng vụ
do mình đảm nhận Theo đó, hệ thống thể chếvà thiết chế phải có đủ khả năng quy định
õ t ách t ách nhiệm và buộc cán bộ, công chức phải chịu t ách nhiệm đối với kết quả
thực hiện cơng vụ do mình đảm nhận, đặc biệt là người đứng đầu cơ quan, tổ chức Vì
vậy, các cơ quan cơng quyển khơng thể thực hiện tốt t ách nhiệm giải t ình nếu khơng
đảm bảo tính cơng khai, minh bạch và sự hồn thiện của hệ thống pháp luật

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

t ong thực tiễn Do đó, chính quyền cần thiết phải quy định cụ thể nội dung, thời
điểm, cách thức thực hiện công khai, minh bạch và t ách nhiệm giải t ình của các cơ
quan chính quyền đối với nhân dân và đối với cơ quan nhà nước khác có thẩm quyền,

Như thế, công khai, minh bạch và t ách nhiệm giải t ình có mối liên hệ chặt chẽ
với hiệu lực, hiệu quả quản t ị nhà nước, đặc biệt t ong đấu t anh phòng, chống tham
nhũng Tại Hội nghị quốc tế chống tham nhũng (IACC) lẩn thứ 3 (năm 2008) tại
Athens (Hy Lạp) đã đưa a mối liên hệ chặt chẽ giữa công khai, minh bạch và t ách
nhiệm giải t ình với tham nhũng: Tham nhũng = (Độc quyền + Khơng cơng khai,
bưng bít thơng tin) - T ách nhiệm giải t ình2 Cho nên, để phịng, chống tham nhũng
hiệu quả cấn phải tăng cường công khai, minh bạch và t ách nhiệm giải t ình

3 Cơ g k a , m bạc và tr c m g ả trì ằm bảo đảm quyể t ếp

cậ cơ g lý của cô g dâ

Tiếp cận công lý (Access to Justice) là một t ong những quyển cơ bản của con
người, được hiểu là: “Quyền cùa người dân được tìm kiếm và đạt được sự đền bù hoặc
khắp phục thồng qua cơ chế chính thức và khơng chính thức, phù hợp với các tiêu
chuẩn quốc tế về quyển con người”,3theo đó, tiếp cận cơng lý được xem xét chủ yếu
t ên hai phương diện4: một là, quyển được xét xử công bằng (the ight to a fai t ial5);
hai ỉà, quyền tìm kiếm sự đền bù hoặc sự khắc phục ( emedy) cho những bất công hay
thiệt hại mà một cá nhân hay một nhóm cá nhân, đặc biệt là cho những nhóm xã hội
dễ bị tổn thương phải gánh chịu Vì thế, tiếp cận cơng lý là quyển của mọi người dân
yêu cầu nhà nước sử dụng mọi biện pháp để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của
mình khi xảy a t anh chấp hoặc bị xâm hại về quyển

T ong tiến t ình bảo đảm quyển tiếp cận cơng ìý cho cơng dân, có nhiều chủ thể
cùng tham gia, nhưng tồ án đóng vai t ò quan t ọng nhất, bởi vì xét đến cùng, bản chất
của tiếp cận công lý là tiếp cận với tồ án, nghĩa là tiếp cận với tiến t ình và thủ tục phán

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỔC TẾ

Cơngkhai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trongquản trị nhà nước

Đào T í Úc, iáo trình Nhà nướcpháp quyển, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, 20 5, t 37- 38

2 Đinh Van Minh, Quản trị tốt và phòng, chống tham nhũng; Nguyễn Thị Quế Anh, Vũ Công Giao
và Nguyễn Hồng Anh, Các lý thuyết, mơ hình, cách tiếp cận về quản trị nhà nước và phòng, chống tham những,
Nxb Hồng Đức, 20 8, t 36

3UNDP, rogrammingfor Justice: Accessfor AU A ractitioner’s - uide to a Human Rights-Based Approach to
Access to Justice, UNDP Regional Cent e in Bangkok, 2005, p 5

4Eu opean Agency fo Fundamental Rights, European Court ofHuman Rights and Council Europe, Handbook on
European law relating to access to justice (20 6) <https:// ech coe
int/Documents/Handbook_accessJus-tice_ENG pdf> accessed 5 Semptembe 20

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

xử của cơ quan tài phán T ong khi đó, tồ án cũng là cơ quan công quyền, là thiết chế
quan t ọng của quản t ị nhà nước, vì thế thiết chế này phải cơng khai, minh bạch và
t ách nhiệm giải t ình t ong tổ chức, vận hành để bảo đảm quản t ị nhà nước tiêu chuẩn
quản t ị tốt Cho nên, đảm bảo quyền tiếp cận cống lý vừa là mục tiêu của hoạt động tư
pháp, vừa là điều kiện bảo đảm tăng cường t ách nhiệm tư pháp và mức độ liêm chính
của nó Vì vậy, cơng khai, minh bạch t ong hoạt động tư pháp là yêu cầu quan t ọng đầu
tiên để bảo đảm người dân có thể tiếp cận tồ án, chính là tiếp cận cơng lý

Công khai, minh bạch t ong hoạt động tư pháp, đặc biệt là hoạt động xét xử là
một giá t ị quan t ọng vì “khơng những cơng lý phải được thực thi, mà cơng lý phải
được nhìn thấy là đã được thực thi”, cho nên quyển được xét xử cơng khai và thơng
báo cịng khai về bản án là một t ong những nền tảng của quyền được xét xử cơng
bằng Để cơng khai, minh bạch, tịa án phải đảm bảo ằng người dân và giới t uyền
thơng có thể tham dự phiên tịa, nhưng quan t ọng khơng kém là phải luôn sẵn sàng
để người dần tiếp cận với các tài liệu tòa án, nhất là bản án và những quyết định khác,
cũng như các thông tin hành chính liên quan đến tịa án

Hệ thống tổ chức các toà án cẩn được xác định t ên cơ sở kết hợp đúng đắn, hài
hoà nguyên tắc vê' lãnh thổ và nguyên tắc thẩm quyền xét xử mà mục đích t ên hết ỉà
bảo đảm thuận lợi cho việc thực hiện quyền tiếp cận công lý của công dân T ong quá
t ình giải quyết một vụ án, một vụ việc t anh chấp cụ thể, cơ quan nhà nước có thẩm
quyền phải thơng tin chính thức pháp luật về t ình tự, thủ tục và mức án phí để mọi
người dân đều biết Khi thụ lý vụ việc, toà án phải thông báo õ việc tiếp nhận hay
không tiếp nhận hồ sơ vụ việc đến nguyên đơn t ong thời gian quy định; sau đó, tồ
án phải niêm yết cơng khai thời gian, địa điểm mở phiên tồ để mọi người quan tâm
đến tham dự và theo dõi quá t ình xét xử (t ừ những vụ án buộc phải xét xử kín theo
quy định của pháp ỉuật)

Thêm vào đó, cơng khai, minh bạch t ong giải quyết vụ án hoặc t anh chấp là
một t ong những điều kiện để cơ quan nhà nước có thẩm quyền và xã hội có thể theo
dõi việc giải quyết vụ án, qua đó kiểm sốt quyển tư pháp Vì thế, tồ án luôn phải
đảm bảo công khai, minh bạch t ong quá t ình xét xử t ừ t ường hợp cân giữ bí mật
nhà nước, thuần phong, mỹ tục của dân tộc, bảo vệ người chưa thành niên hoặc giữ
bí mật nghê' nghiệp, bí mật kinh doanh, bí mật cá nhân theo yêu cẩu chính đáng của
đương sự, những t ường hợp này, tồ có thể xét xử kín Tuy nhiên, những t ường hợp
xét xử kín phải do pháp iuật quy định õ àng, chặt chẽ, để t ánh việc lạm dụng quy
định này nhằm bưng bít thơng tin t ong quá t ình xử lý, giải quyết vụ việc

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

Ngồi a, cơng khai, minh bạch nhằm đảm bảo các điều kiện cần thiết để mỗi
người dân nâng cao năng lực tiếp cận cơng lý của mình (t ước hết là cơ quan hành chính
nhà nước và tiếp đến là tồ án) T ong thực tế, khơng phải mọi người điểu có khả năng
thực hiện tốt quyền tiếp cận cơng lý vi những hạn chế về t ình độ hiểu biết pháp luật, sự
phức tạp của thủ tục pháp lý và thiếu nguồn lực hoặc bị ào cản bởi tâm lý, văn hố và
các thiết chế khơng chính thức Cho nên, việc đảm bảo bảo quyền tiếp cận công lý cho

người dân là “t ách nhiệm thuộc về hệ thống các cơ quan pháp luật, chính quyển và các
luật sư t ong việc cung cấp những kiến thức chuyên môn, thời gian và t í tuệ để giúp cho
mọi người dân có quyển kỳ vọng vào khả năng tiếp cận công lý”

Cùng với công khai, minh bạch, t ách nhiệm giải t ình t ong hoạt động tư pháp
là yêu cầu không thể thiếu để xây dựng một nền tư pháp liêm chính, là hiện thân của
cơng lý và bảo vệ tốt quyển con người Cho nên, để bảo đảm quyển tiếp cận công lý
của công dân, các cơ quan tư pháp, mà t ước hết tồ án phải có t ách nhiệm: ( ) công
bố các bản án kèm theo các lập luận cho các bản án đó; đảm bảo quyển kháng cáo,
kháng nghị (nếu công dân đã kháng cáo lên cấp xét xử cao nhất mà tiếp tục muốn
kháng cáo nữa thì nhà nước phải có cơ chế mới thay thế cho cơ chế hiện hành); công
bố các báo cáo thường niên cùa toà án; (2) thẩm phán và tồ án phải chịu t ách nhiệm
giải t ình về các cơng việc của mình; (3) t ong t ường hợp người dân bị ảnh hưởng
tiêu cực bởi quyết định sai t ái của tồ án thì hội đồng xét xử, đặc biệt là thẩm phán
(chù toạ phiên toà) và tồ án đó phải bồi thường thiệt hại cho người đó và chịu t ách
nhiệm pháp ỉý về hành vi đó theo quy định pháp luật

T ách nhiệm giải t ình tư pháp là yêu cầu của việc bảo đảm quyền xét xử công
bằng, quyền được bổi thường và khôi phục của người bị vi phạm và các nguyên tắc về
cơng lý, pháp quyền nhằm phịng, chống các vi phạm tư pháp đối với các quyền con
người, tham nhũng tư pháp và các hình thức sai t ái khác của ngành tư pháp vì nếu
một nền tư pháp thiếu t ách nhiệm giải t ình với xã hội sẽ đánh mất niềm tin của xã
hội Để thực hiện có hiệu quả quyền tiếp cận công lý của công dân t ong hoạt động
cơng vụ, cơng dân phải có năng lực và điểu kiện để tham gia ý kiến vào các quyết định
của nhà nước vì thế nhà nước phải thực hiện công khai, minh bạch và t ách nhiệm
giải t ình đối với nhiệm vụ, quyền hạn của mình, đặc biệt t ong giải quyết khiếu nại,
tố cáo và khiếu kiện hành chính

Đảm bảo quyền tiếp cận cơng lý liên quan tới việc thực thi các quyền pháp lý và
quyền con người Bất cứ xã hội nào ln có những người yếu thế cẩn t ợ giúp pháp lý

Bởi vậy, t ách nhiệm của nhà nước là cung cấp t ợ giúp pháp lý và hỗ t ợ cho người

Ỷ YỂU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

Côngkhai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản trị nhà nước

dân, nhất là người nghèo và người chịu thiệt thòi, để tất cả mọi người có thể được đối
xử bình đẳng theo pháp luật và được pháp luật bảo vệ

4 Quản t ị nhà nước tổt hướng đến đảm bảo quyền tiếp cận cồng lý của công dân
Đảm bảo quyền tiếp cận công lý của người dân là một yêu cầu quan t ọng t ong
xã hội pháp quyền, vì thế, đây cũng là mục tiêu hướng đến của quản t ị nhà nước tốt
( ơ đồ 2) Người dân tìm được “chỗ dựa” vững chắc vào pháp luật và cơ quan thực thi
pháp luật, cũng như sự đền bù thoả đáng khi quyền và lợi ích hợp pháp của họ bị xâm
phạm Tuy nhiên, điểu hiển nhiên này chi có thể được đảm bảo tốt t ong nhà nước
thực sự của dân, do dân và vì dân hay nói cách khác nhà nước thực sự có t ách nhiệm
với người dân và phục vụ dân

Sơ đồ 2: Sơ đồ cây mục tiêu t ong quản t ị nhà nước tốt

Nguồn:Tổng hợp từ The Wo ld Justice P o ect
và Wo ld Wide Gove nance Indicato s2

Theo dự án he WỊ ( he World Justice roject) của Ngân hàng Thế giới (WB),
quyển tiếp cận công lý được đo lường bởi: tiếp cận cồng lý dấn sự (Access to Civil
Justice); hiệu quả của cồng lý hình sự (Effective C iminal Justice) Thơng qua các yếu

he World Justice roject, <https:// o ld usticep o ect o g/> t uy cập ngày / /20

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

Côngkhaỉ, minh bạch và trách nhiệm giải trình trongquản trị nhà nước

tố này, người dân có thể giải quyết một cách hịa bình và hiệu quả những t anh chấp
hay những hành vi vi phạm quyền của họ bằng các chuẩn mực chung của xã hội thay
vì dùng đến biện pháp bạo lực hoặc tự giải quyết Ở Việt Nam, quyền tiếp cận công
lý được Hội Luật gia Việt Nam (VLA), T ung tâm Nghiên cứu Phát t iển và Hỗ t ợ
Cộng đổng (CECODES) và Chương t ình phát t iển Liên Hợp Quốc (UNDP) xây
dựng với ba chỉ báo: ( ) Tiếp cận thông tin pháp luật; (2) Tiếp cận dịch vụ pháp lý; (3)
Khả năng chi t ả cho dịch vụ pháp lý Quyển tiếp cận cồng lý là một t ong bốn thành
tố để đo lường chi số công lý (tiếp cận công lý; công bằng và bình đẳng; thi hành pháp
ỉuật; quyền cơ bản)2, với mục tiêu: cung cấp dữ liệu đáng tin cậy - tổng hợp từ ý kiến
của người dân, nguổn thông tin khách quan và độc lập - tới Chính phủ, doanh nghiệp
và các tổ chức xã hội để phân tích, đánh giá và giám sát hoạt động cơ quan tư pháp
t ong bảo đảm tiếp cận cơng lý, bình đẳng và bảo vệ quyển của người dân, đặc biệt
là các nhóm yếu thế; Tạo điều kiện cho phân tích và so sánh tương đối về hiệu quả
quản t ị và thi hành pháp luật hướng tới xây dựng một nền tư pháp vì dân ở các địa
phương; Cung cấp một cơng cụ đánh giá tiến độ và tác động của cải cách tư pháp tới
việc bảo đảm tiếp cận công lý và bảo vệ quyền t ên thực tế; giúp cho việc xác định và
đẫu tư nguồn lực vào các mục tiên ưu tiên, theo dõi và đánh giá kết quả các chương
t ình cải cách3 T ong đó, mỗi thành tố này được đo lường bởi các chỉ báo (Indicato )
cụ thể sau:

1Ma k David Ag ast, Juan Ca los Bote o and Ale and o Ponce, Rule of Law Index 2011, The Wo ld Justice
P o ect, 20 , p 3

2Hội Luật gia Việt Nam, CECODES, UNDP, Chỉ số công lý 20Ỉ5 - Hướng tới một nên tư pháp vì dân, Hà Nội
20 6, t 40-4 ,66-68

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TỂ

Côngkhai,minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản trị nhà nước

Bảng : Các tiêu chỉ đánh gìá quyền tiếp cận cơng ỉý

T h ế g iớ i V iệ t N a m

Tiếp cận công lý dân sự (Access to Civil Justice)

- Người dân có thể tiếp cận tư pháp dân sự và theo đuổi vụ việc đến
cùng ( eople can access and afford civiljustice)

- Không phân biệt đối xử t ong lĩnh vực tư pháp dân sự (Civiljustice is
free of discrimination)

- Không có tham nhũng t ong lĩnh vực tư pháp dân sự (Civiljustice is
free ofcorruption)

- Đảm bảo độc lập t ong thực thi công lý dân sự (Civiljustice isfree of
improper government influence)

- Cơng lý dân sự khơng bị t ì hỗn bất cứ lý do gi (Civiljustice is not
subject to unreasonable delay)

- Cơng lý dân sự được thực thi có hiệu quả (Civil justice is effectively
enforced)

- Các cơ chế thay thế t ong giải quyết t anh chấp có thể tiếp cận được

và hiệu quả (Alternative dispute resolution mechanisms is accessible,
impartial and effective)

2 Hiệu quả của cơng iỷ hình sự (Effective C iminal Justice)
- Hệ thống điểu t a hình sự có hiệu quả (Criminal investigation system
is effective)

- Đảm bảo tính kịp thời và có hiệu quả t ong hệ thống xét xử hình sự
(Criminal adjudication system is timely and effective)

- T ại cải tạo có hiệu quả t ong việc giảm hành vi phạm tội
(Correctional system is effective in reducing criminal behavior)
- Đảm bảo tính vơ tư t ong hệ thống hình sự (Criminal system is
impartial)

- Khơng có tham nhũng t ong hệ thống hình sự (Criminal system is
free o fcorruption)

- Đảm bảo độc lập t ong thực thi công lý hình sự (Criminal system is
free of impropergovernment influence)

~Đảm bảo quyền của bị can và tố tụng đúng ỉuật (Due process o f law
and rights o f the accused)

Tiếp cận thông tin pháp luật
- Nguổn thông tin pháp luật sẵn có
- Hiểu biết vẽ phương thức giải
quyết: t anh chấp lao động; t anh
chấp đất đai; t anh chấp dân sự; giải

quyết khiếu nại vểmôi t ường;VV

- Hiểu biết vể pháp luật
2 Tiếp cận dịch vụ pháp lý
- Dịch vụ hộ tịch: thủ tục đăng ký kết
hôn; thủ tục khai sinh; thù tục khai
từ;V V

- Thủ tục vẽ giấy chứng nhận quyển
sử dụng đất

- Luật sư và t ợ giúp pháp lý
3 Khả năng chỉ t ả cho dịch vụ
pháp lý

- Khả năng chi t ả cho xin giấy
chứng nhận quyển sử đụng đất
- Khả năng chi t ả cho giải quyết
t anh chấp thương mại

- Khả năng chi t ả cho giải quyết
t anh chấp đất đai

- Giải quyết khiếu nại về môi t ường

Nguồn: The WJP (20 4) và Hội Luật gia Việt Nam, CECODES, UNDP (20 6)2
Ma k David Ag ast, Juan Ca los Bote o and Ale and o Ponce, Rule of Law Index 20Ì4, The Wo ld Justice
P o ect 20 4, p 8

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

Côngkhai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trongquản trị nhà nước

5 T ực tiễn công k a , minh bạch và t ách nhiệm giải t ình t ong quản t ị
nhà

nước

với bảo đảm quyển tiếp cận công lý của công dân ồ Việt Nam

Hiện nay, ở Việt Nam đã t iển khai nhiều biện pháp pháp lý để đảm bảo cơng
khai, minh bạch và t ách nhiệm giải t ình t ong quản t ị nhà nước, qua đó nhằm đảm
bảo quyền tiếp cận công lý của công dân Nghị quyết số 4 -NQ/TW của Bộ Chính t ị về
Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 đã chỉ õ: “Đổi mới thủ tục hành chính t ong
các cơ quan tư pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho ngưởi dân tiếp cận cơng lý” , qua
đó nhằm “xây dựng cơ chế kiểm soát chặt chẽ giữa các cơ quan t ong việc thực hiện các
hoạt động tư pháp”2và “kiểm sốt quyển lực hiệu quả”3 Theo tinh thần đó, hệ thống
pháp luật Việt Nam tiếp tục được hoàn thiện nhằm đảm bảo công khai, minh bạch và
t ách nhiệm giải t ình t ong quản t ị nhà nước, đặc biệt t ong lĩnh vực tư pháp, như:
Điều 25 Hiến pháp nám 20 3; Luật Tiếp cận thông tin năm 20 6; mục Chương II Luật
Phòng, chống tham nhũng năm 20 8; Luật Báo chí năm 20 6; Pháp lệnh thực hiện quy
chế dân chù ở xã, phường, thị t ấn nám 2007; Điểu 6 Luật Xử lý vi phạm hành chính
năm 20 2; Điều 53 Luật Thanh t a nám 20 0; Điều 3 Luật Khiếu nại năm 20 ; Nghị
định số 0/20 3/NĐ-CP ngày 08/8/20 3 của Chính phủ quy định về t ách nhiệm giải
t ình của cơ quan nhà nước t ong thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao; Chương
II Nghị định số 5 /20 /NĐ-CP ngày 0 /7/20 của Chính phủ quy định chi tiết một
số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng; Luật Hoạt động giám
sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân nám 20 5; Bộ luật Tố tụng dân sự nám 20 5
(khoản 2 Điểu 5 quy định; Tịa án xét xử cơng khai T ường hợp đặc biệt cẩn giữ bí
mật nhà nước, giữ gìn thuẩn phong mỹ tục của dân tộc, bảo vệ người chưa thành niên
hoặc giữ bí mật nghề nghiệp, bí mật kinh doanh, bí mật cá nhân, bí mật gia đình của
đứơng sự theo u cầu chính đáng của họ thì Tịa án có thể xét xử kín); Bộ luật Tố tụng
hình sự năm 20 5 (Điều 25 quy định: Tịa án xét xử cơng khai, mọi người đều có quyền
tham dự phiên tòa, t ừ t ường hợp do Bộ luật này quy định T ường hợp đặc biệt cần

giữ bí mật nhà nước, thuần phong, mỹ tục cùa dân tộc, bảo vệ người dưới 8 tuổi hoặc
Ban Chấp hành T ung ương, Nghị quyết số 4 -NQ/TW ngày 02 tháng 6 năm 2005 của Bộ Chính t ị về chiến
lược cải cách tư pháp đến năm 2020 <http://hoiluatgiavn o g vn/nghi-quyet-so-4 -nqt
-ngay-02-ứiang-06-nam-2005-cùa-bo-chmh-t i-ve-chien-luoc-cai-cach-tu-phap-den-nam-2020-d563 html> ngày 02/ 0/20
2 Ban Chấp hành T ung ương, Kết luận số 2-KL/TW ngày 2/3/20 4 của Bộ Chính t ị vể việc tiếp tục thực
hiện Nghị quyết số 4 -NQ/TW, ngày 02/6/2005 của Bộ Chính t ị khóa ĨX vể Chiến lược cải cách tư pháp đến
năm 2020 < http://tuIieuvaniden dangcongsan vn/hethongvanban/vanbancuadang/ketIuanso 2klt
-ngay- 2320 4-cua-bo-chinh-t i-ve-viec-tiep-tuc-thuc-hien-nghi-quyet-so-4 -nqt -
-ngay-262005-cua-bo-chinh-223> ngày 02/Ỉ0/20

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

Côngkhai,minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản trị nhà nước

để giữ bí mật đời tư theo yêu cầu chính đáng của đương sự thì Tịa án có thể xét xử kín
nhưng phải tun án cơng khai); Luật Tố tụng hành chính năm 20 5 (khoản 2 Điểu 6
quy định: Tịa án xét xử cồng khai T ường hợp đặc biệt cần giữ bí mật nhà nước, thuần
phong, mỹ tục cùa dân tộc, bảo vệ người chưa thành niên hoặc giữ bí mật nghề nghiệp,
bí mật kinh doanh, bí mật cá nhân theo u cầu chính đáng của đương sự, Tịa án có thể
xét xử kín); Luật Ban hành ván bản quy phạm pháp luật năm 20 5;V V

Tuy nhiên, việc thực hiện công khai, minh bạch và t ách nhiệm giải t ình t ong
quản t ị nhà nước ở Việt Nam cịn có hạn chế, vì thế, Báo cảo Việt Nam 2035 đã nhận
xét: “Các thiết chế và thể chế hiện tại của Việt Nam t ách nhiệm giải t ình thấp”
Thực tế này xuất phát từ cơ chế tổ chức và thực thi quyền lực nhà nước ở Việt Nam
chưa đảm bảo sự độc lập tương đối nên khả năng giải t ình lẫn nhau của ba nhánh
quyền lực (lập pháp, hành pháp và tư pháp) khá mờ nhạt t ên thực tế Hoạt động giải
t ình được thực hiện chủ yếu và nhiều nhất là các phiên chất vấn của đại biểu Quốc
hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp tại các kỳ họp, tuy nhiên các năm thường
tổ chức kỳ họp 2 lần/năm; cùng với đó, do thời gian có hạn nên việc giải t ình của các

đại biểu, đơi khi mang tí ìh hình thức

B ểu đổ : C ỉ số cồ g lý, cồ g k a , m bạc
và tr c êm g ả trì ồ V t Nam

-s
- 4 00

-20 20 2 20 3 20 4 20 5 20 6 20 7 20 8

Chì 5 0 c ơn g kh ai, m inh b ạch Chỉ số c ô n g iý*“ SS““>c h ỉ s ố t á c h nh iệm giải t ìn h

Nguồn: Xử lý số liệu từ The Wo ld Justice P o ect 20 -20 82và
Wo ld Wide Gove nance Indicato s 20 -20 83

Nhóm Ngân hàng Thế giới, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Báo cáo Việt Nam 2035: Hướng tới thịnh vượng, sáng tạo,
công bằng và dân chủ, Nxb Hồng Đức, 20 6, t 452

2 he World Justice roject, <https:// o ld usticep o ect o g/> ngày / /20

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

Côngkhai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trongquản trị nhà nước

Số liệu t ên cho thấy chỉ số công khai, minh bạch t ong quản t ị nhà nước ở Việt
Nam có xu hướng chững lại và giảm; chỉ số t ách nhiệm giải t ình t ong quản t ị nhà
nước có sự thay đổi õ ệt (Biểu đồ i), cụ thể như sau:

hứ nhất, việc kê khai tài sản, thu nhập cịn nặng vê' hình thức; hầu hết các
bản kê khai chưa được kiểm t a, xác minh, kiểm chứng; chưa giúp cho các cơ quan
chức năng kiểm soát được những biến động về tài sản của người có chức vụ, quyển
hạn; một số cơ quan, đơn vị chưa nắm đầy đủ t ình tự, thủ tục kê khai và cơng khai;
cịn lúng túng t ong việc hướng dẫn ngun tắc, phạm vi biến động tài sản, loại
tài sản, thu nhập phải kê khai, giải t ình; một số cơ quan, đơn vị người đứng đầu
chưa thực sự quan tâm, quyết liệt t ong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, chưa thực sự
gương mẫu t ong thực hiện việc kê khai, công khai bản kê khai tài sản, thu nhập;
công tác quản lý, theo dõi việc kê khai, công khai, xác minh về tài sản, thu nhập
chưa có tính hệ thống; thu nhập ngoài lương một số cơ quan, đơn vị cịn khá phổ
biến nhưng chưa có cơ chế để kiểm sốt; ứng dụng cơng nghệ thơng tin t ong kiểm
soát các giao dịch vể tài sản, kiểm soát thu nhập cịn hạn chế Tình t ạng lợi dụng
t uyền thống văn hóa vê' tặng quà, cảm ơn để biếu xén, đưa hối lộ vì động cơ vụ lợi
cịn phổ biến Quy định và việc thực hiện quy định nộp lại q tặng cịn hình thức,
thiếu khả thi, hiệu quả thấp, cẫn phải có quy định cụ thể chế tài xử lý và thể chế
hóa bằng pháp luật

hứ hai, số người đứng đầu bị xử lý t ách nhiệm khi để xảy a tham nhũng cịn
ít so với số vụ việc tham nhũng được phát hiện Nguyên nhân của thực tế này một số
nơi là cịn có sự bao che, thiếu kiên quyết, nể nang, né t ánh t ong xử lý Mặt khác, biện
pháp phòng ngừa này t ong một số ưường hợp lại đặt người đứng đẩu vào tình huống
xung đột lợi ích Nếu tích cực kiểm ưa, phát hiện tham nhũng t ong nội bộ, thì có thể
phải đối mặt với việc bị xử lý t ách nhiệm hoặc ảnh hưởng đến uy tín, thành tích của
bản thân và đơn vị

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

20 4 cũng chỉ đạt t ên 22% Nếu so sánh con số t ên với tổng giá t ị tài sản bị chiếm
đoạt t ên thực tế thì tỉ lệ cịn thấp hơn nhiều

Nhìn chung, sự phối hợp chưa thật hiệu quả của các cơ quan bảo vệ pháp luật

mà t ọng tâm là các cơ quan cồng an, kiểm sát, tòa án chưa tạo a một cơ chế pháp
lý đủ mạnh để đầy lùi tình t ạng tham nhũng ở Việt Nam t ong thời gian qua Ngoài
a, để bảo đảm thực hiện đầy đủ t ách nhiệm giải t ình thì các thiết chế thanh t a,
điểu t a độc lập phải được xây dựng và thực hiện, tuy vậy ở Việt Nam những thiết chế
này chưa đảm bảo thực hiện t iệt để Hiện nay, nước ta có ban chỉ đạo T ung ương
về phòng, chống tham nhũng t ực thuộc Ban chấp hành T ung ương Đảng Cộng sản
Việt Nam, Thanh t a Chính phủ t ực thuộc Chính phủ thực hiện các nhiệm vụ thanh
t a hoạt động của các cơ quan nhà nước nhằm phòng, chống tham nhũng

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

Cổngkhai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản trị nhà nước

Bả g 2: C ỉ số cảm ậ t am ũ g (CPI) của V t Nam g a đoạ 2006-20 8

Năm Điểm xếp hạng

20 8 33/ 00 7/ 80

20 7 35/ 00 07/ 80

20 6 33/ 00 3/ 76

20 5 3 / 00 2/ 68

20 4 3 / 00 / 75

20 3 3 / 00 6/ 77

20 2 3 / 00 23/ 76

20 2 2/ 83

20 0 2 7 6/ 78

200 2 7 20/ 80

2008 2 7 2 / 80

2007 2 6 23/ 80

2006 2 6 / 63

Nguồn; Tổ chức minh bạch thế giới2

Theo bảng số liệu của Tổ chức minh bạch thế giới, mặc dù điểm sổ tăng nhẹ,
nhưng xét t ên thang điểm từ 0 - 00 của CPI, t ong đó 0 là tham nhũng cao và 00
là ất t ong sạch, điểm số 33/ 00 năm 20 8 cho thấy Việt Nam chưa tạo a sự thay
1Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, hu hồi tài sản tham nhũng - hực trạng Việt Nam và kinh nghiệm quốc
tế, <http://cpv o g vn/phap-Iuat/thu-hoi-tai-san-tham-nhung-diuc-t
ang-viet-nam-va-kinh-nghiem-quoc-te-2 4226 html> t uy cập ngày 3/3/20 5

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

Công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trongquản trị nhà nước

đổi mang tính đột phá t ong cảm nhận về tham nhũng t ong khu vực cơng và tiếp
tục nằm t ong nhóm các nước mà tham nhũng được cho là nghiêm t ọng (Bảng 2)
Hàng loạt các vụ việc vi phạm pháp luật đặc biệt nghiêm t ọng đã được phát hiện và
xử lý t ong thời gian qua như*, vụ Lã Thị Kim Oanh (Bộ Nông nghiệp và Phát t iển

nông thịn), vụ tham nhũng ở Tổng cơng ty dáu khí Việt Nam, vụ cấp phát Quota
dệt may (Bộ Thương mại), vụ PMU 8 (Bộ Giao thông - Vận tải), vụ tham nhũng
đất đai ở Đổ Sơn (Hải Phòng), vụ Vinashine, vụ Vinalines, 8 vụ đại án tham nhũng
t ọng điểm t ước Đại hội XII của Đảng , 0 vụ đại án vê' kinh tế, tham nhũng và các
vụ án điển hình (xét xử t ong năm 20 8)2, 08 vụ đại án tham nhũng (xét xử t ong
năm 20 ),3

Xử 8 vụ án tham nhũng t ọng điểm t ước Đại hội XII của Đảng: ( ) vụ án Lâm Ngọc Khuân và đổng phạm; (2)
vụ Phạm Văn Cử và đồng phạm; (3) vụ T ẩn Quốc Đồng và đồng phạm; (4) vụ Dương Thanh Cường và đồng
phạm; (5) vụ Vũ Quốc Hảo và đổng phạm; (6) vụ Phạm Thị Bích Lương và đồng phạm; (7) vụ Lê Hùng Sơn và
đồng phạm; (8) vụ Nguyễn Thế Dũng và đồng phạm (B T Ngọc, “Xử 8 vụ án tham nhũng t ọng điểm t ước Đại
hội XĨI cùa Đảng”, http://nld com vn/thoi-su-t ong-nuoc/xu-8-vu-an-tham-nhung-t ong-diem-t
uoc-dai-hoi-xn-cua-dang~20 50 2 05054054 htm ngày 2 / /20 5)

2 Vụ án Đinh La Thăng và đồng phạm phạm tội “Cố ý làm t ái quy định của Nhà nước vể quản ìý kinh tế gây
hậu quả nghiêm t ọng” và “Tham ô tài sản” xảy a tại Tạp đồn Dầu khí Việt Nam (PVN); 2 Vụ án T ịnh Xuân
Thanh và đổng phạm phạm tội “Cố ý làm t ái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm
t ọng” và “Tham ô tài sản” xảy a tại Tổng Công ty Cổ phẩn Xây lắp dầu khí Việt Nam - PVC và Công ty Cổ phần
Bất động sản Điện lực dầu khí Việt Nam - PVP Land; 3 Vụ án Phan Văn Vĩnh (nguyên T ung tướng, Tổng cục
t ưởng Tổng cục Cảnh sát), Nguyễn ’ hanh Hóa (nguyên Thiếu tướng, Cục t ưởng Cục Cảnh sát phòng chống
tội phạm cồng nghệ cao), Nguyễn Văn Dương và đổng phạm phạm tội “Sử đụng mạng Inte net thực hiện hành
vi chiếm đoạt tài sản”, “Tổ chức đánh bạc”, "Đánh bạc”, “Mua bán t ái phép hóa đơn”, "Rữa tiển”, “Đưa hối lộ” và
“Lợi dụng chức vụ, quyền hạn t ong khi thi hành công vụ” xảy a tại tỉnh Phú Thọ và một số địa phương; 4 Vụ
án Hà Van Thắm và đồng phạm phạm tội “Cố ý làm t ái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả
nghiêm t ọng”, “Vi phạm quy định về cho vay t ong hoạt động cùa các tổ chức tín dụng”, “Lạm dụng chức vụ,
quyển hạn chiếm đoạt tài sản” và “Tham ô tài sản” xảy a tại Ngân hàng Thương mại cổ phẩn Đại Dương - Ocean
Bank; 5 Vụ án T ần Phương Bình và đồng phạm phạm tội “Cố ý làm t ái quy định của Nhà nước về quản lý
kinh tế gây hậu quả nghiêm t ọng” và “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” xảy a tại Ngân hàng
Thương mại cổ phần Đông Á - DAB; 6 Vụ án Phan Vãn Anh Vũ và đồng phạm phạm tội “Cố ý làm iộ bí mật
Nhà nước” và “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” xảy a tại Công ty Bắc Nam 7 và Ngân hàng

Thương mại cổ phần Đông Á - DAB; 7 Vụ án Châu Thị Thu Nga và đồng phạm phạm tội “Lừa đảo chiếm đoạt
tài sản” xảy a tại Cơng ty Cổ phần lạp đồn Đẩu tư xây dựng nhà đất - Housing G oup; 8 Vụ án Phạm Công
Danh và đồng phạm phạm tội “Cố ý làm t ái quy định của Nhà nước vể quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm
t ọng” xảy a tại Ngân hàng Xây dựng - VNCB; Vụ án Hứa Thị Phấn và đổng phạm phạm tội “Lạm dụng tín
nhiệm chiếm đoạt tài sản” và “Cố ý làm t ái quy định cùa Nhà nước về quản lý kinh tế gâý hậu quả nghiêm
t ọng” xảy a tại Ngân hàng Đại Tín - T ustBank; 0 Vụ án Huỳnh Cơng Thiện và đồng phạm phạm tội “Lừa đảo
chiếm đoạt tài sản” và “Vi phạm quy định về cho vay t ong hoạt động của các tổ chức tín dụng” xảy a tại Ngân
hàng Thương mại cổ phồn Đẩu tư và Phát t iển Việt Nam (BIDV) - ch i nhánh Tấy Sài Gòn (Hà Cẩm Phong, " 0
vụ án lớn vể kinh tế, tham nhũng và các vụ án điển hình được đưa a xét xử t ong năm 20 8”
<https://tapchi-toaan vn/bai-viet/xet-xu/ 0-vu-an-lon-ve-kinh-te-tham-nhung-va-cac-vu-an-dien-hinh-duoc-dua-
a-xet-xu-t ong-nam-20 8&ga-xet-xu-t; ngày /0 /20 )

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

Hiến pháp năm 20X3 đã quy định õ hơn vể quyển tư pháp và cơ quan tư pháp
Cùng với đó, Hiến pháp cũng quy định những nội dung mới về hoạt động tư pháp nhằm
đảm bảo chất lượng hoạt động xét xử, bảo vệ công lý, bảo vệ quyển con người, quyển
công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyển và lợi ích
hợp pháp của tổ chức, cá nhân T ong đó, Hiến pháp năm 20 3 đã quy định một số
nội dung mới, quan t ọng cho nền tư pháp hiện đại phù hợp với yêu cầu xây dựng nhà
nước pháp quyền như là: “Nguyên tắc t anh tụng t ong xét xử được bảo đảm” (khoản 5
Điều 03); Quyền bào chữa của bị can, bị cáo, quyền bảo vệ iợi ích hợp pháp của đương
sự được bảo đảm (khoản 7 Điều 03) Đây là cơ sở quan t ọng để Quốc hội ban hành
Bộ luật Tố tụng hình sự năm 20 5, t ong đó quy định õ những nguyên tắc tố tụng như:
Tôn t ọng và bảo vệ quyển con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân (Điều 8);
Suy đốn vơ tội (Điều 3); T anh tụng t ong xét xử được bảo đảm (Điểu 26) và quy định
đảm bảo quyển im lặng của bị can, bị cáo: “Người bị buộc tội được coi là khơng có tội
cho đến khi được chứng minh theo t ình tự, thủ tục do Bộ luật này quy đỉnh và có bản
án kết tội của Tịa án đã có hiệu lực pháp luật” (khoản Điều 3) “T ách nhiệm chứng
minh tội phạm thuộc về cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng Người bị buộc tội có
quyển nhưng khơng buộc phải chứng minh ỉà mình vố tội” (Điểu 5)

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc bảo đảm quyền con người nói chung, bảo
đảm quyền con người t ong lĩnh vực tư pháp nói iêng vẫn còn một số tồn tại, bất cập,
cụ thể như sau:

Một ỉày hệ thống tư pháp của Việt Nam vẫn đang t ong giai đoạn phân tách khỏi
các nhánh quyền lực khác của nhà nước, vi thế “mức độ độc lập tư pháp còn thấp làm
cho tòa án chưa phải là kênh hữu hiệu giám sát hoạt động của chính quyền” , cho nên
các hoạt động tư pháp nhằm bảo vệ quyền tài sản của cồng dân> xét xử đúng người
đúng tội và ngăn chặn lạm quyển của một bộ phận cán bộ còn yếu

gây hậu quả nghiêm t ọng” xảy a tại Cơng ty cổ phần Hóa dầu và nhiên liệu sinh học dầu khí (PVB), Phú Thọ
5; 3 Vụ án “vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thốt, iãng phí” xảy a tại Tổng
công ty Bia ượu nước giải khát (Sabeco); 4 Vụ án “vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây
thất thoát lãng phí” liên quan đến dự án tại số 8- 2 Lê Duẩn, Q l, TP HCM; 5 Vụ án “cố ý làm t ái quy định
của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm ừọng; thiếu t ách nhiệm gây hậu quả nghiêm t ọng” xảy
a tại Bảo hiểm xã hội Việt Nam; 6 Vụ án “vi phạm quy định về quàn lý, sử dụng đất đai; vi phạm quy định
về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thốt, lãng phí” xảy a tại Công ty Hải Thành; 7 Vụ án “vi phạm
quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng” xảy a tại Ngân hàng
Phương Nam; 8 Vụ án “vi phạm quy định về quản lý đất đai; vi phạm quy định về quản ỉý, sử dụng tài sản nhà
nước gây thất thốt, iãng phí” xảy a tại Đà Năng (Hồng Điệp, “Cơng bố 8 ‘đại án’ sẽ xét xử t ong năm 20 ”
<https://tuoit e vn/cong~bo-8~dai~an-se-xet-xu-t ong-nam-20 -20 052208 75256 htm> ngày 22/05/20 )

Nhóm Ngần hàng Thế giới, Bộ Kế hoạch và Đẩu tư, Báo cáo Việt Nam 2035: Hướng tới thịnh vượng, sáng tạo,
công bằng và dân chủ, Nxb Hồng Đức, 20 6, t 484

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

Côngkhai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trongquản trị nhà nước

Theo báo cáo của Tổng cục Thi hành án dân sự - Bộ Tư pháp, tỷ lệ thi hành án
thành công tại các tinh thành là ất thấp, đa số dưới 40%* Việc bảo vệ quyền sở hữu
cho các bên liên quan thông qua cơ chế giải quyết t anh chấp chính thức ở Việt Nam
đang đặt a vấn đê' cần phải giải quyết

Hai ỉày tình hình oan sai cịn diễn biến phức tạp, nhiều vụ oan sai gây bức xúc
t ong dư luận; tình t ạng hình sự hóa các vụ việc dân sự, kinh tế ở một số địa phương
đã tạo a những làn sóng dư luận khơng tốt cho ngành tư pháp2, do đó, “việc người
dân và doanh nghiệp còn ngẩn ngại khi lựa chon sử dụng hệ thống tòa án giải quyết
t anh chấp xảy a đang là một thực tế cần được quan tâm”3

Tình t ạng oan sai t ong tố tụng, đặc biệt là tố tụng hình sự ở Việt Nam vẫn
cịn diễn a, như: vụ ống T ần Văn Thêm (mang án oan hơn 40 năm), vụ ông Huỳnh
Văn Nén (ngồi tù oan 7 nầm), Nguyễn Thanh Chấn (ngồi tù oan 0 năm), v v 4
T ong thời gian từ ngày 0 / 0/20 đến ngày 30/ /20 4, “các cơ quan tiến hành tố
tụng đã khởi tố, điều t a 2 506 vụ án với 338 37 bị can, làm oan 7 t ường hợp
(chiếm 0,02%) T ong đó, Cơ quan điều t a đình chỉ 3 bị can do khơng có sự việc
phạm tội; 2 bị can do hết thời hạn điểu t a không chứng minh được tội phạm;
Viện kiểm sát đình chỉ 0 bị can do khơng có sự việc phạm tội; t ường hợp Tịa
án tun khơng phạm tội và bản án đã có hiệu lực pháp luật”5 Ngồi a, tình t ạng
oan sai cịn xảy a t ong quá t ình khởi tố, điều t a, đình chỉ điều t a, đình chỉ vụ án
do hành vi khơng cấu thành tội phạm, được miễn t ách nhiệm hình sự, như: Vụ án
T ần Văn Đề (Bình Phước) bị khởi tố, bắt giam vể “Tội không chấp hành bản án” có
dấu hiệu oan sai, vì quyết định bản án dân sự đã có hiệu lực pháp luật có nội dung
t ái pháp luật, buộc ồng Đề phải làm thủ tục sang tên quyển sử dụng đất cho ông
T ần Văn Năng t ái Luật Đất đai nên không thể thi hành bản án; Vụ Đặng Công
Đinh Minh Tuấn và Phạm Thế Anh, ừ nhà nước điểu hành sang nhà nước kiến tạo phát triển, Nxb T i thớc,
Hà Nội, 20 6, t 84 - 85

2Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đề nghị Chủ tịch ƯBND TP HCM để nghị các cơ quan chức năng dừng ngay
việc khởi tố vụ án hình sự chủ quán phở - cà phê “Xin Chào” đổng thời làm õ t ách nhiệm Hên quan (VV
Thành, Viên Sự, hủ tướng để nghị đừng hình sựhố vụ quán Xin chào <https://tuoit e
vn/thu-tuong-de-nghi-dung-hinh-su-hoa-vu-quan-xin-chao- 0880 2 htm> ngày 2 /04/20 6)

3Nhóm Ngân hàng Thế giới, Bộ Kế hoạch và Đầu tư> Báo cáo Việt Nam 2035: Hướng tới thịnh vượng, sáng tạo,
công bằng và dàn chủ, Nxb Hổng Đức, 20 6, t 485

4Ngọc Quang, 5 vụ án oan nổi tiếng làm chấn động Việt Nam, <http://giaoduc net
vn/Xa-hoi/5-vu-an-oan-noi-tieng-lam-chan-dong-Viet-Nam-postl48206 gd> ngày 04/08/20 4

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

Ỷ YẾƯ HỘI THẢO HOA HỌC QC TỂ

Cơng khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản trị nhà nước

Văn, Bùi Văn Quỳnh (Ban quản lý chợ Đồng Xồi, Bình Phước) đã thi hành quyết
định xử lý hành chính, xử lý kỷ luật được hơn 03 năm sau đó bị khởi tố về “Tội cố ý
làm t ái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm t ọng”
là khống đúng pháp luật, có dấu hiệu oan sai vì đã xử lý hai lần cùng một hành vi vi
phạm pháp luật

Ngoài con số 7 người bị oan được xác định từ 0 / 0/20 đến 30/ /20 4, hiện
còn một số t ường hợp bị oan đang được xem xét, giải quyết, điều đó cho thấy tình
t ạng làm oan người vơ tội t ong hoạt động tố tụng hình sự cịn nghiêm t ọng Các
t ường hợp làm oan đều ảnh hưởng lớn đến danh dự, nhân phẩm, sức khỏe, tài sản
của người bị oan, có một số t ường hợp đặc biệt nghiêm t ọng gây bức xúc t ong
dư luận, mất lòng tin của nhân dân đối với cơng lý, giảm uy tín của cơ quan bảo vệ
pháp luật như vụ 07 thanh niên bị bắt giam oan t ong vụ án “Giết người”, “Cướp tài
sản” xảy a năm 20 3 tại Sóc T ăng Một số địa phương để xảy a nhiểu t ường hợp
làm oan như: Sóc T ăng (07 người); Khánh Hịa (06 người); Thanh Hóa (05 người);

Vĩnh Phúc (04 người); Đăk Lắc (04 người); Cần Thơ (04 người); Bến T e (03 người);
Bình Phước (03 người); Quảng T ị (02 người); Cà Mau (02 người); Đà Nắng (02
người) 2

B ểu đồ 2: C ỉ số cô g lý của V t Nam qua c c ăm

20 20 2 20 3 20 4 20 5 20 6 20 7 20 8 20

s n Công lý d â n s ự sssssa Cơng lý hình s ự —A ” Chì s ố cô ng lý

Nguồn: Tổng hợp từ Wo ld Justice P o ect 20 -20 3

Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Báo cáo số 870/BC-ƯB VQH ngày 20/5/2015 báo cáo vê kết quả giám sát “ ình
hình oan, sai trong việc áp dụngpháp luật về hình sự, tố tụng hình sự và việc bổi thường thiệt hại cho người bị oan
trong hoạt động tố tụng hình sự theo quỵ định của pháp luật”, Hà Nội, 20 5

2Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Báo cáo số 870/BC-ƯB VQH ngày 20/5/20Ĩ5 báo cáo về kết quả giám sát “ ình
hình oan, sai trong việc áp dụngpháp luật về hình sự, tố tụng hình sự và việc bồi thường thiệt hại cho người bị oan
trong hoạt động tố tụng hình sự theo quy định của pháp luật”, Hà Nội, 20 5

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

-Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

Công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trongquản trị nhà nước

Qua biểu đồ t ên cho thấy, mặc dù t ong những năm qua> Việt Nam đâ có
nhiều nỗ lực để cải thiện chất lượng quản t ị nhà nước, tăng cường công khai, minh
bạch và t ách nhiệm giải t ình nhưng chỉ số công lý ở Việt Nam được cải thiện chưa

õ ệt

Như vậy, tuy biểu hiện vi phạm ở mỗi cơ quan tiến hành tố tụng là khác nhau
nhưng hậu quả chung mà người có thẩm quyển tiến hành tố tụng gây a đều là những
thiệt hại về tài sản, sức khỏe, danh dự, uy tín, tinh thẩn và tự do cá nhân của người bị
tạm giữ, tạm giam, khởi tố, điều t a, t uy tố, xét xử

Bảng 3: xếp hạng chỉ số công lý dân sự và cơng lý hình sự
cửa Việt Nam qua các năm

Năm xếp hạng khuCơng lý dân sự Cơng ỉý hình sự

vực châu Á Toàn cầu xếp hạng khu vựcchâu Á Toàn cầu

20 0/ 3 50/66 0/ 3 32/66

20 2 0/ 4 7 / 7 / 4 37/ 7

20 3 0/ 4 7 / 7 / 4 37/ 7

20 4 0/ 5 73/ 0/ 5 4 /

20 5 2/ 5 76/ 02 8/ 5 3 / 02

20 6 / 5 80/ 3 8/ 5 5 / 3

20 7 3/ 5 2/ 3 / 5 52/ 3

20 8 3/ 5 2/ 3 / 5 52/ 3

20 / 5 4/ 26 0/ 5 60/ 26

Nguồn: Tổng hợp từ Wo ld Justice P o ect 20 -20

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QƯỐC TẾ

Cơngkhai,minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản trị nhà nước

B ểu đồ 3: C ỉ số cô g lý của V t Nam và c c ước tro g k u vực ăm 20 9

Việt Nam

A fg h a n i s t a v -^ T ~ ''^ — ^Thái Lan

B an giad esh^^/P ^^ "^7\/^>Singapo e

C a m p u c h i a ^ ^ / ^ ^ ^ ^ Philippines _{«"» " Cơng lý d ân sự}
T ung Q uốc

j )

M yan m a = s = “ Cơng lý hình sự

“” ầF” Chỉ số cơ ng lý
Hồng K Ơ n g V ^ x

/ 7

M alaysia

Ấn

Y\J>ỉì ật

Bản

I an In d on esia

Nguồn: Tổng hợp từ Wo ld Justice P o ect 20

Theo bảng số liệu t ên, thực tế này xuất phát từ nhiều lý do, t ong đó chủ yếu các
lý do sau: ( ) Thủ tục giải quyết t anh chấp chưa õ àng, thời gian thụ ỉýkéo dài và hiệu
quả giải quyết còn thấp là các lý đo chủ yếu làm người dân có tâm lý tự giải quyết hoặc
chọn các phương pháp khơng chính thức để giải quyết t anh chấp, thay vì tiếp xúc với

các thiết chế tư pháp cơ sở; (2) Hiệu quả t ợ giúp của cơ quan nhà nước địa phương về
giải quyết vướng mắc pháp lývà khiếu nại của người dân còn chưa cao; (3) Việc tiếp cận
tòa án còn hạn chế mà lý do chính là các quan ngại vê' chi phí, về thủ tục, và niềm tin vào
sự cơng tâm của thẩm phán và cán bộ tịa án; (4) Thực tế cịn tổn tại bất bình đẳng giữa
các nhóm xã hội Người nghèo, người có học vấn thấp và người khơng có vị t í xã hội
chịu nhiều ào cản xuất phát từ nguồn lực cá nhân và nguồn lực xã hội, vi vậy còn gặp
hạn chế vể tiếp cận thông tin, tiếp cận các thiết chế tư pháp cơ sở;V V

6 ết luậ

Thực hiện tốt công khai> minh bạch và t ách nhiệm giải t ình là nội dung quan
t ọng hàng đầu để nâng cao chất lượng quản t ị nhà nước theo tiêu chuẩn của quản t ị
nhà nước tốt, qua đó bảo đảm tốt quyển tiếp cận công lý của công dân

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

dân Cho nên, t ong giai đoạn hiện nay, Việt Nam cần phải tích cực hồn thiện đổng
bộ hệ thống thể chế và thiết chế quản t ị nhà nước theo các tiêu chuẩn của quản t ị
nhà nước tốt, đặc biệt là thực hiên tốt công khai, minh bạch và t ách nhiệm giải t ình
t ong tổ chức và hoạt động của các cấp chính quyền, qua đó đảm bảo tốt quyền tiếp
cận công ỉý của công dân và đảm bảo tốt quyền con người t ong thực tế

TÀI LĨỆƯ THAM KHẢO

Nguyễn Thị Quế Anh, Vũ Công Giao và Nguyễn Hồng Anh, Các ỉý thuyết, mơ hình,
cách tiếp cận vê quản trị nhà nước và phòng, chống tham những, Nxb Hồng Đức, 20 8

2 Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, hu hồi tài sản tham nhũng - hực trạng Việt
Nam và kinh nghiệm quốc tế < http://cpv o g/voi/phap4uat/thu-hoi-tai-san-tham-nhung~

thuc-t ang-viet-nam-va~ldnh-nghiem-quoc~te-2 4226 html > t uy cập ngày 3/3/20 5

3 Ban Chấp hành T ung ương, Nghị quyết số 49-NQ/ W ngày 02 tháng 6 năm 2005
của Bộ Chính trị về chiến ỉược cải cách tư pháp đến năm 2020 <http://hoiluatgiavn o g vn/

nghi-quyet"SO-4 -nqt -ngay"02-thang-0ố“nam-2005-cua-bo-chinh"t
i-ve~chien-luoC"Cai-cach-tu~phap-den-nam“2020-d563 html> ngày 02/ 0/20

4 Ban Chấp hành T ung ương, Kết ỉuận số 92-KL/ W ngày 12/3/2014 cửa Bộ Chính
trị vê việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/ W, ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị khóa
ỈX về Chiển ỉược cải cách tưpháp đến năm 2020 <http://tuiieuvankien dangcongsan
vn/he-thong-van-ban/van-ban-cua-dang/ket-luan-so- 2-kĩt -ngay- 2320 4-cua-bo-chinh~t

i-ve“VÌec~tiep-tuc-thuc-hien-nghi-quyet-so-4 -nqt -ngay-262005-cua-bO"Chinh~223> ngày
02/ 0/20

5 Ma k David Ag ast, Juan Ca los Bote o and Ale and o Ponce, Rule of Law Index
2011 (The Wo ld Justice P o ect 20 )

6 Ma k David Ag ast, Juan Ca los Bote o and Ale and o Ponce, Rule of Law Index
2014 (The Wo ld Justice P o ect 20 4)

7 Ma k Bevi , overnance: A Very hort Introduction, Oxfo d Unive sity P ess, 20 2
8 S Chiavo - Campo và P S A Sunda am, hục vụ và duy trì: Cải thiện hành chính cơng
trong một thếgiới cạnh tranh (Nguyễn Cảnh Bình và các cộng sự dịch), Nxb Chính t ị Quốc
gia, Hà Nội, 2003

Eu opean Agency fo Fundamental Rights, Eu opean Cou t of Human Rights and
Council Eu ope, Handbook on European law relating to access to justice (20 6) <https://

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

ech coeint/Documents/Handbook„access_ ustice_ENG pđf> accessed 5
Semp-tembe 20

0 Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII
Nxb Chính t ị quốc gia, Hà Nội, 20 6

Hồng Điệp, Cơng bố8 “đại án”sẽxét xử trong năm 20191<https://tuoit e
vn/cong-bo-8-dai-an-se-xet-xu-t ong-nam-20 -20 052208 75256 htm> ngày 22/05/20

2 Việt Đức, Những vụ án oan chấn động ở Việt Nam, <https://ne s zing
vn/nhung-vu-an-oan~chan-dong-o~viet-nam-post67 70 html> ngày /08/20 6

3 Vũ Công Giao, Quyền tiếp cận công lý và vai t ò của toà án t ong việc bảo đảm
quyền này”t ong Đào T í úc và Vũ Cơng Giao, Cơnglý và quyên tiếp cận côngỉý, Nxb Hồng
Đức, 20 8

4 Vũ Cơng Giao, Nguyễn Hồng Anh, Đặng Minh Tuấn và Nguyễn Minh Tuấn (Chủ
biên), Quản trị tốt: Lý ỉuận và thực tiễn, Nxb Chính t ị quốc gia - Sự thật, 20 7

5 T ương Hổ Hải, Khái quát về nhà nước kiến tạo,phát triển và quản trị nhà nước tốt,
Tạp chí Luật học, Hà Nội, /20 7,

6 Ba y M Hage , heRule ofLaw - A Lexiconfor olicyMakers (The Mansfield
Cen-te fo Pacific Affai s )

7 Hội Luật gia Việt Nam, CECODES, UNDP, Chỉ số cônglý 2015 ~Hướng tới một nền
tưpháp vì dân, Hà Nội, 20 6

8 Hội Luật gia, CECODES, UNDP, Chỉ số công lý: hực trạng về công bằng và bình
đẳng dựa trêný kiến của người dân năm 2012, Hà Nội, 20 3

La ye s Committee fo Human Rights (2000), What is a Fair rial?A Basic uide
to Legal tandards and ractice (2000) <https:// human ightsfi st o g/
p-content/up-loads/pdf/fai _t ial pdf> accessed Semptembe 20

20 Đinh Vãn Minh, Quản trị tốt vàphòng, chống tham những, Nguyễn Hụ Quế Anh,
Vũ Cơng Giao và Nguyễn Hồng Anh, Các ỉý thuyết, mơ hình, cách tiếp cận về quản trị nhà
nước vàphịng, chốngtham những, Nxb Hồng Đức, 20 8

2 Mổ xẻ “câu chuyện” Vinashin: 11 ỉần thanh kiểm tra nhưng không phát hiện sai
phạm, chttps:// baomoi com/mo-xe-cau~chuyen-vinashin- -lan-ứianh-kiem-t

a-nhung-khong-phat-hien-sai-pham/c/4787838 epi> ngày 7/8/20 7

22 Chu Thị Ngọc, Bảo đảm quyên tiếp cận công ỉý - một yêu cầu trong việc bảo đảm

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TỂ

Công khai,minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản trị nhà nưổc

quyền con người của tịa án, Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, Luật học, Đại học
Quốc gia Hà Nội, tập 33, 20 7,

23 B T Ngọc, Xử 8 vụ ấn tham nhũng trọng điểm trước Đại hội XII của Đảng, http://

nld com vn/thoi-su-t ong-nuoc/xu-8-vu-an-tham -nhung-ưong-diem -t
uoc-dai-hoi-xii-cua-dang-20 50 2 05054054 htm ngày 2 / /20 5)

24 Nhóm Ngân hàng Thế giới, Bộ Kếhoạch và Đầu tư, Báo cáo Việt Nam 2035: Hướng
tới thịnh vướng, sáng tạo, công bằng và dân chủ, Nxb Hồng Đức, 20 6

25 Kenichi Ohno và Lê Hà Thanh, Bẫy thu nhập trung bình tại Việt Nam - hực trạng
vàgiải pháp, Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, Hà Nội, 7/20 5, t 2

26 Hà Cẩm Phong, 10 vụ án ỉổn về kinh tểl tham nhũng và các vụ án điển hình được
đưa ra xét xử trong năm 2018 <https://tapchitoaan vn/bai-viet/xet-xu/

0-vu-an-lon-ve-kinh-te-tham-nhung“va-cac-vu-an-dlen-hinh-duoc-dua- a-xet-xu-t ong-nam-20 8> ngày
/0 /20

27 Nguyễn Minh Phương, Vũ Thị Thu Hằng, Quyền tiếp cận công lý t ong hoạt động
công vụ Việt Nam, t ong Đào T í ữc và Vũ Cơng Giao, Công ỉý và quyên tiếp cận công ĩỷy
Nxb Hồng Đức, 20 8

28 Ngọc Quang, 5 vụ án oan nổi tiếngỉàm chấn động ViệtNam, <http://giaoduc net vn/

Xa-hoi/5“VU-an-oan"noi"tieng”ỉam-chan"dong-Viet“Nam-postl48206 gd> ngày 04/08/20 4

2 v v Thành, Viên Sự, hủ tưângđềnghị dừnghình sựhố vụ quán Xin chào chttps://

tuoit e vn/thu-tuong-de-nghi-dung-hinh-su-hoa-vu-quan-xin-chao- 0880 2 htm> ngày
2 /04/20 6

30 he World Justice roject> <https:// o ld usticep o ect o g/> t uy cập ngày

/ /20

3 T ịnh Quốc Toản, Đặng Minh Tuấn, rách nhiệmgiải trình tưpháp - các tiêu chuẩn

quốc tế và kinh nghiệm một số quốcgia trên thếgiổi, Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà
Nội, Luật học, tập 35, số ,20 , 7-26

32 ransparencyInternational - he lobalAnti-Corruption, <http:// t anspa
en-cy o g/> ngày 5/ /20

33 Đinh Minh Tuấn và Phạm Thế Anh, ừ nhà nướcđiểu hành sang nhà nướckiến tạo,
phát triển>T i thức, Hà Nội, 20 6

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

35 Đào T í ữc, “Bản chất, đặc điểm và các nguyên tắc chủ đạo của quyền tư pháp”
t ong Đào T í ức và Vũ Công Giao (Đồng chủ biên), Cải cách tưpháp vì một nền tưpháp
liêm chính, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, 20 4

36 Đào T í úc vàVũ Công Giao, Cônglý và quyền tiếp cận côngỉý,Nxb Hồng Đức, 20 8
37 UNDP, overnmance for sustainable human development - a UND policy
document, UNDP, 7

38 UNDP, rogrammingfor Justice: Accessfor All A ractitioner's - uide to a Human
Rights-BasedApproach to Access toJustice, UNDP Regional Cent e in Bangkok, 2005

3 UNDP, Access to Justice: ractice Note <https:// undp o g/content/dam/
apla s/publication/en/publications/democ atic-gove nance/dg-publications-fo - ebsite/
access~to~ ustice~p actice-note/Justice„PN_En pdf> t uy cập ngày 07/ 0/20

40 United Nations Office on D ugs and C ime, Hướng dẫn tăng cường nâng lực và

liê m c h ín h tư p h á p <https:// unodc o g/documents/southeastasiaandpacific/20 4/04/

udicial-vietnain/ƯNODC_-_Judicial_Integ tiy_Vietnamese pdf> ngày 02/ 0/20

4 United Nations Office on D ugs and C ime, Commentary on the Bangalore
rinciples ofJudicial Conduct <https:// unodc o g/ es/ i/impo t/inte nationai_standa ds/
commenta y_on_the„bangalo e„p inciples_of_ udicial_conduct/bangalo e_p inciples_
english pdf>ngày 02/ 0/20 ,

42 ưỷ ban Thường vụ Quốc hội, Báo cáo số 870/BC-ƯB VQH ngày 20/5/2015 kết quả
giám sát về “ ình hình oan, sai trongviệc áp dụngpháp ỉuật về hình sự, tố tụnghình sựvà việc
bồi thường thiệt hại cho người bị oan trong hoạt động tố tụng hình sự theo quy định củapháp
luật”, Hà Nội, 20 5

43 World Wide overnanceIndicators, <https://info o ldbank o g/gove nance/ gi/>
t uy cập ngày / /20

44 Wo ld Bank, overnance: he World Bank’s Experience Development in ractice,
WB> 6

45 Deng Zhenglai, Su ian Guo, China's search for good governance, Published by
Palg ave Macmillan, 20

Ỷ YẾU HỘI THẢO HOA HỌC QUỐC TẾ

</div>

<!--links-->