Quản trị kinh doanh 2

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.2 MB, 227 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

TS. BÙI THỊ MINH NGUYỆT (Chủ biên)
ThS. NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN

Bài giảng

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

LỜIMỞĐẦU

Doanhnghiệplàtếbàocủanềnkinhtế,sứcmạnhcủadoanhnghiệpảnhhưởngđến
sứcmạnhcủanềnkinhtế.Quảntrịkinhdoanhlàyếutốquyếtđịnhsựpháttriểndoanhnghi
ệpnóiriêngvàcủanềnkinhtếquốcdânnóichung.Theothờigian,cáclýthuyếtvàmơhình
quảntrịkinhdoanhdầnđượchồnthiệnvàđemlạihiệuquảcaokhivậndụngvàothựctiễn.

ThựchiệnchủtrươngnângcaochấtlượngđàotạocủaTrườngĐạihọcLâmnghiệp
,tạođiềukiệnđápứngnhucầuvềtàiliệuhọctậpchosinhviênnhómtácgiảđãbiênsoạnbài
giảng“Quảntrịkinhdoanh2”.Bàigiảngđượcbiênsoạndựatrênkinhnghiệmgiảngdạy,
kếthừacáctàiliệuđanggiảngdạytạicáctrườngđạihọcuytíntrongnướcvàtiếpthkiếnc
ủaHộiđồngthẩmđịnhcủaNhàtrường.

Bàigiảng“Quảntrịkinhdoanh2”đượcbiênsoạnnhằmphụcvụchoviệchọctập,n
ghiêncứucủasinhviênbậcđạihọcchunngànhQuảntrịkinhdoanhvàsinhviênkhốiki
nhtếcủaTrườngĐạihọcLâmnghiệp.BàigiảnghướngtớimụctiêuđàotạocửnhânQuảnt
rịkinhdoanhcóphẩmchấtchínhtrị,đạođứcvàsứckhỏetốt,cótráchnhiệmvớixãhội;nắ
mvữngnhữngkiếnthứccơbảnvềkinhtế,quảnlý,xãhộivànhânvăn;cókiếnthứcvàkỹnă
ngchunsâuvềquảntrịnhư:quảntrịtàichính,quảntrịkếtquả

hiệuquảkinhdoanh,quảntrịsựthayđổi,quảntrịhoạtđộngthanhtốnvàquảntrịrủirotro
ngdoanhnghiệp;cótưduynghiêncứuđộclập;cónănglựcnghiêncứutheoucầucơngv
iệc.

BàigiảngQuảntrịkinhdoanh2đượchồnthànhdokếtquảlaođộngkhoahọc,ngh
iêmtúccủanhómtácgiảthuộcbộmơnQuảntrịdoanhnghiệp.Cáctácgiảbiênsoạngồmc

ó:

TS.BùiThịMinhNguyệt(chủbiên),biênsoạnChương1,2,4; 
ThS.NguyễnThịThanhHuyền,biênsoạnChương3,5.

Trongbàigiảngnày,chúngtơiđãcốgắnghồnthiệntấtcảcácnộidungnhằmphụcvụt
ốthơnnhucầucủangườiđọc,songquảntrịkinhdoanhlàmộtlĩnhvựclnlnbiếnđộngthe
onhữngxuthếkhácbiệt.Hơnnữadobịgiớihạnvềtàiliệu,khơnggiannghiêncứuvàkinhngh
iệm,bàigiảngkhơngtránhkhỏinhữnghạnchếnhấtđịnh.Chúngtơirấtmongnhậnđượcýkiế
nđónggópcủađồngnghiệp,cácnhànghiêncứuvàsinhviên.

CácýkiếngópýxingửivềBộmơnQuảntrịdoanhnghiệp–
KhoaKinhtếvàQuảntrịkinhdoanh–TrườngĐạihọcLâmnghiệp.

Xinchânthànhcảmơn!

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3></div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Chương1

QUẢNTRỊTÀICHÍNHTRONGDOANHNGHIỆP

Chương1giúpsinhviênnắmbắtđượckháiniệm,vaitrịvànộidungquảntrịtàichí
nhtrongdoanhnghiệp,phươngphápphântíchtàichínhtrongdoanhnghiệp.

NộidungcủaChương:

-Hiểuđượckháiniệm,nộidungquảntrịtàichínhtrongdoanhnghiệp;
-Vaitrịvànhiệmvụcủaquảntrịtàichínhtrongdoanhnghiệp;

-Hệthốngtàichínhvàcácthànhphầntronghệthốngtàichính;
-Cácnguồntàitrợvốntrongdoanhnghiệp;

-Nộidungquảnlýsửdụngvốntrongdoanhnghiệp;
-Phântíchtàichínhtrongdoanhnghiệp.

1.1.Kháiniệm,nộidungquảntrịtàichínhtrongdoanhnghiệp
1.1.1.Kháiniệmtàichính,quảntrịtàichính

*Tàichính,tàichínhdoanhnghiệp

Tàichínhdoanhnghiệplàmộtkhâutronghệthốngtàichínhcủanềnkinhtếthịtrường,
làmộtphạmtrùkinhtếkháchquangắnliềnvớisựrađờicủanềnkinhtếhànghóa,tínhchấtvà
mứcđộpháttriểncủatàichínhdoanhnghiệpcũngphụthuộcvàotínhchấtvànhịpđộpháttriể
ncủanềnkinhtếhànghóa.

Theonghĩathơngthường,Tàichínhlàvốndướidạngtiền,hayquỹtiềntệcủadoan
hnghiệpnhằmthựchiệnchứcnăng,nhiệmvụcủadoanhnghiệp.

Tàichínhkhơngphảilàtiềntệ,nhưngcácquỹtiềntệđượchìnhthànhbởidoanhnghiệ
plànhữngbiểuhiệnbênngồicủatàichínhdoanhnghiệp.

Xuấtpháttừbảnchấtbêntrongcủatàichính,tàichínhlàtậphợpcácquanhệkinhtế
,hìnhthànhtrongqtrìnhtạolập,phânphốivàsửdụngcácquỹtiềntệnhấtđịnhcủadoa
nhnghiệp.

Hoạtđộngtàichínhdoanhnghiệplàhoạtđộnggắnvớicácdịnglnchuyểntiềntệph
átsinhtrongqtrìnhdoanhnghiệptiếnhànhhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanh,baogồmcách
oạtđộngliênquanđếntạolập,phânphốivàsửdụngquỹtiềntệcủadoanhnghiệp.Tàichín
hdoanhnghiệplàmộtbộphậntronghệthốngtàichính,tạiđâynguồntàichínhxuấthiệnvà
đồngthờiđâycũnglànơithuhúttrởlạinguồntàichínhdoanhnghiệp.Tàichínhdoanhngh
iệpcóảnhhưởnglớntớiđờisốngxãhội,tớisựpháttriểnhaysuythốicủamộtnềnkinhtế.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

ànhmộtquỹtiềntệkhác.Biểuhiệnbênngồicủatàichínhdoanhnghiệplàhiệntượngthuv
àobằngtiềnvàchirabằngtiềncủadoanhnghiệp.Biểuhiệnbêntrongcủatàichínhdoanhn
ghiệplàsựvậnđộngcủacácnguồntàichính.

*Kháiniệmquảntrịtàichínhdoanhnghiệp:

Quảntrịtàichínhlàquảntrịcácmốiquanhệkinhtếphátsinhtrongqtrìnhhìnhthàn
h,pháttriểnvàbiếnđổivốndướicáchìnhthứccóliênquan;đảmbảodoanhnghiệpcóđủlượn
gvốncầnthiết,cơcấuphùhợpvớiucầucủaqtrìnhkinhdoanh,gópphầnđemlạihiệuqu
ảkinhdoanhcaonhấtchodoanhnghiệpvàlợiíchcủangườicungứngvốn.

Quảntrịtàichínhdoanhnghiệpliênquanđếnxácđịnhvàtạoracácnguồnvốntiềntệ(q
uỹtiềntệ)cầnthiếtđảmbảochoqtrìnhsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệptiếnhànhliên
tụcvớihiệuquảkinhdoanhcao.Nhưvậy,quảntrịtàichínhcóchứcnăngcơbảnlàhuyđộngv
àsửdụngcóhiệuquảmọinguồnvốnphùhợpvớiucầucủahoạtđộngkinhdoanhtrongtừn
gthờikỳ.Dođó,quảntrịtàichínhlàmộttrongcácchứcnăngcơbảncủaquảntrịdoanhnghiệp
.Chứcnăngquảntrịtàichínhcómốiliênhệmậtthiếtvớicácchứcnăngkháctrongdoanhnghi
ệpnhư:chứcnăngquảntrịsảnxuất,chứcnăngquảntrịmarketing,chứcnăngquảntrịnguồn
nhânlực...

Quảntrịtàichínhdoanhnghiệpliênquanđếnlựachọnvàđưaracácquyếtđịnhtàichín
h,tổchứcthựchiệncácquyếtđịnhđónhằmđạtđượcmụctiêuhoạtđộngtàichínhcủadoanhn
ghiệp,đólàtốiđahốgiátrịchochủdoanhnghiệphaylàtốiđahóalợinhuận,khơngngừnglà
mtănggiátrịdoanhnghiệpvàkhảnăngcạnhtranhcủadoanhnghiệptrênthịtrường.

Quảntrịtàichínhliênquanđến4loạiquyếtđịnh:quyếtđịnhđầutư,quyếtđịnhtàitr
ợ(huyđộngvốn),quyếtđịnhsửdụngvốnvàquyếtđịnhphânphốilợinhuậntrongdoanhn
ghiệp,trongđóquyếtđịnhđầutưlàquyếtđịnhquantrọngnhất.

Quảntrịtàichínhđượcthựchiệnthơngquamộtcơchếlàcơchếquảnlýtàichínhdoanh
nghiệp.Cơchếquảnlýtàichínhdoanhnghiệpđượchiểulàmộttổngthểcácphươngpháp,các
hìnhthứcvàcơngcụđượcvậndụngđểquảnlýcáchoạtđộngtàichínhcủadoanhnghiệptrongn
hữngđiềukiệncụthểnhằmđạtđượcnhữngmụctiêunhấtđịnh.

1.1.2.Vaitrịcủaquảntrịtàichính

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

-Đảmbảocácquyếtđịnhđầutưđúnglúc,đúngchỗvàcóhiệuquả

Trêncơsởđánhgiávàlựachọndựánđầutưgópphầnlựachọndựánđầutưtốiưu,đâ
ylàcơsởđểcácquyếtđịnhđầutưđúnglúc,đúngchỗvàcóhiệuquả.Cơsởlựachọndựánđầ
utưlàphântíchkhảnăngsinhlờivàmứcđộrủirocủadựán.

-Cơngcụhữchđểkiểmsốttìnhhìnhkinhdoanhcủadoanhnghiệp

Thơngquaphântíchtìnhhìnhtàichínhvàthựchiệncácchỉtiêutàichính,ngườilãn
hđạodoanhnghiệpcóthểđánhgiákháiqtvàkiểmsốtđượccácmặthoạtđộngcủadoan
hnghiệp,pháthiệnkịpthờicáctồntại,vướngmắctrongkinhdoanhtừđócóthểđưaracácq
uyếtđịnhđiềuchỉnhcáchoạtđộngphùhợpvớidiễnbiếnthựctế.

-Gópphầntănghiệuquảsảnxuấtkinhdoanh

Hiệuquảsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệpphụthuộcrấtlớnvàoviệctổchứcs
ửdụngvốn.Tàichínhdoanhnghiệpđóngvaitrịquantrọngtrongviệcđánhgiávàlựachọ
nphươngánđầutưtrêncơsởphântíchkhảnăngsinhlờivàmứcđộrủirocủaphươngántừđ
ógópphầnchọnraphươngántốiưu.Việchuyđộngkịpthờicácnguồnvốncóýnghĩaquan
trọngđểdoanhnghiệpchớpcácthờicơtrongkinhdoanh.

1.1.3.Nhiệmvụquảntrịtàichính

-Đảmbảođủnguồntàichínhchodoanhnghiệp

Tứclàphảitìmnguồntàitrợ,kếhoạchhóanguồnvốnđểđảmbảochohoạtđộngsảnxu
ấtkinhdoanhcủadoanhnghiệpdiễnrabìnhthường.

-Phântíchtàichínhvàhoạchđịnhtàichính

Doanhnghiệpthườngxunphântíchtàichínhthơngquacácchỉtiêuthíchhợp,tr
êncơsởphântíchtiếnhànhhoạchđịnhtàichính(lậpdựánđầutư,kếhoạchngânsáchdài,tr
unghạnvàngắnhạn),kiểmsốtcáchoạtđộngtàichínhtrongdoanhnghiệp.

-Xácđịnhnhucầuvàtổchứchuyđộngvốn

Thơngquaphântíchtàichínhvàcácsốliệucầnthiếtdocácbộphậncungcấpmàdoa
nhnghiệpxácđịnhnhucầuvốnvàtổchứchuyđộngvốn,tìmcácnguồncungứngvốnthích
hợpđểđápứngchocácnhucầucủadoanhnghiệp.

-Sửdụngcóhiệuquảvốntrongdoanhnghiệp

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

-Quảntrịcáchoạtđộngđầutư(lựachọnvàraquyếtđịnhđầutư)

Nhàquảntrịtàichínhphảiracácquyếtđịnhđầutưnhưđầutưvàođâuvànhưthếnào
chophùhợpvớihìnhthứckinhdoanhđãchọnnhằmđạtđượcmụctiêucủadoanhnghiệp.
1.1.4.Nộidungcơbảncủaquảntrịtàichínhdoanhnghiệp

Thứnhất:Xâydựng,đánhgiávàlựachọncácdựánđầutưvàkếhoạchkinhdoanh. 
Việcxâydựng,đánhgiávàlựachọncácdựánđầutưdonhiềubộphậntrongdoanhngh
iệpcùngphốihợpthựchiện.Trêngócđộtàichính,điềuchủyếucầnphảixemxétlàhiệuquảtà
ichínhcủadựán,tứclàxemxétcânnhắcgiữachiphíbỏra,nhữngrủirovàkhảnăngthulợinhu

ậnkhithựchiệndựán.Việcphântíchđánhgiánhằmlựachọnđượccácdựántốiưu,cácdựánc
ótỷlệsinhlờicaolànhiệmvụcủanhàquảntrịtàichính.Trêncơsởthamgiaxâydựng,đánhgiá
,lựachọncácdựánđầutư,cácnhàquảntrịtàichínhcũngcầntìmrađịnhhướngpháttriểndoan
hnghiệphiệntạicũngnhưtrongtươnglai.

Thứhai:Xácđịnhnhucầuvốn,tổchứchuyđộngcácnguồnvốnđểđápứngchohoạ
tđộngsảnxuấtkinhdoanhvàhoạtđộngđầutưcủadoanhnghiệp.

Mọihoạtđộngcủadoanhnghiệpđềuđịihỏiphảicóvốn.Khithựchiệnhoạtđộngk
inhdoanh,hoạtđộngđầutư,nhàquảntrịtàichínhcầnphảixácđịnhcácnhucầuvốncầnthi
ếtchocáchoạtđộngcủadoanhnghiệpởtrongkỳ.Bêncạnhđónhàquảntrịtàichínhphảitổ
chứchuyđộngnguồnvốnđảmbảokịpthời,đầyđủchocáchoạtđộngcủadoanhnghiệp.Đ
ểđiđếnviệcquyếtđịnhlựachọnhìnhthứcvàphươngpháphuyđộngvốnthíchhợpnhàqu
ảntrịtàichínhcầnxemxét,cânnhắctrênnhiềumặtnhưkếtcấunguồnvốn,chiphísửdụngt
ừngthànhphầnvốn,nhữngđiểmlợivàbấtlợicủatừnghìnhthứchuyđộngvốn,trêncơsởđ
óđưaraquyếtđịnhhuyđộngmộtcơcấuvốntốiưu,cóchiphísửdụngvốnlàthấpnhất.

Thứba:Tổchứcsửdụngtốtsốvốnhiệncó,quảnlýchặtchẽcáckhoảnthu,chi,đảm
bảokhảnăngthanhtốncủadoanhnghiệp.

Quảntrịtàichínhdoanhnghiệpphảitìmracácbiệnphápgópphầnhuyđộngtốiđasố
vốnhiệncóvàohoạtđộngkinhdoanh,giảiphóngcáckhoảnvốncịnbịứđọng.Theodõichặ
tchẽvàthựchiệntốtviệcthuhồitiềnbánhàngvàcáckhoảnphảithukhác.Tìmcácbiệnpháp
lậplạisựcânbằnggiữathuvàchibằngtiềnđểđảmbảochodoanhnghiệplncókhảnăngth
anhtốn.

Thứtư:Thựchiệntốtviệcphânphốilợinhuận,tríchlậpvàsửdụngcácquỹcủadoa
nhnghiệp.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

độngsảnxuấtkinhdoanh,làmộtchỉtiêumàdoanhnghiệpphảiđặcbiệtquantâmvìnócóli

ênquanđếnsựtồntại,pháttriểncủadoanhnghiệp.Doanhnghiệpcầncóphươngántốiưut
rongviệcphânchialợinhuậncủadoanhnghiệpchỉnhưthếmớicóthểđạtđượcmụctiêutố
iđahóagiátrịdoanhnghiệptrênthịtrường.

Thứnăm:Đảmbảokiểmtra,kiểmsốtthườngxuntìnhhìnhhoạtđộngvàthựchi
ệntốthoạtđộngphântíchtàichínhcủadoanhnghiệp.

Thơngquatìnhhìnhthuchitiềntệhàngngày,tìnhhìnhthựchiệncácchỉtiêutàichín
hchophépthườngxunkiểmtra,kiểmsốttìnhhìnhhoạtđộngcủadoanhnghiệp.Mặtkh
ácđịnhkỳcầnphảitiếnhànhphântíchtìnhhìnhtàichínhdoanhnghiệpthơngquahệthốngc
hỉsốtàichínhtrêncósởđóchophépnhàquảntrịđánhgiáđượcnhữngđiểmmạnh,điểmyếu
vềtìnhhìnhtàichínhcũngnhưhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệp,từđócóthể
đưaranhữngquyếtđịnhđúngđắnvềmặtsảnxuấtkinhdoanhvàtàichính,xâydựngđượcm
ộtkếhoạchtàichínhkhoahọcđảmbảomọitàisảnvàmọinguồntàichínhcủadoanhnghiệp
đượcsửdụngmộtcáchcóhiệuquảnhất.

1.2.Cácmốiquanhệtàichínhchủyếucủadoanhnghiệp

Hoạtđộngtàichínhdoanhnghiệpchínhlàhoạtđộnggiảiquyếtcácmốiquanhệtiề
ntệgiữa:

-Doanhnghiệpvớinhànước:Quanhệnàybiểuhiệntrongqtrìnhphânphốilạitổngsản
phẩmxãhộivàthunhậpquốcdângiữangânsáchNhànướcvớicácdoanhnghiệpthơngqu
acáchìnhthức:Doanhnghiệpnộpcáckhoảnthuếvàongânsáchtheoluậtđịnh;Nhànước
cấpvốnkinhdoanhchocácdoanhnghiệphoặcthamgiavớitưcáchlàngườigópvốn.

-Doanhnghiệpvớithịtrườngtàichính:Thểhiệndoanhnghiệpquanhệvớicácngânhàn
gđểvayvốnvàtrảlãikhiđếnhạn,gửitiềnvàongânhàng;Doanhnghiệphuyđộngcácnguồ
nvốndàihạnbằngcáchpháthànhcácloạichứngkhốn(cổphiếu,tráiphiếu)haymuachứn
gkhốncủadoanhnghiệpkhác.

-Doanhnghiệpvớidoanhnghiệpkhác:Quanhệnàyxuấthiệntrongqtrìnhsảnxuấtki
nhdoanhcủadoanhnghiệpnhưvayvốn,ứngtrướctiềnmuahàng,tiềntrảchậm,choth
…

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

hanhtốntiềnlương,tiềncơngvàthựchiệncáckhoảntiềnthưởng,tiềnphạtvớicơngnhâ
nviêncủadoanhnghiệp,quanhệthanhtốngiữacácbộphậntrongdoanhnghiệp,trongvi
ệcphânphốilợinhuậnsauthuế,phânchialợitứcchocáccổđơng,việchìnhthànhcácquỹc
ủadoanhnghiệp…).

1.3.Hệthốngtàichínhhiệnnay

Hệthốngtàichínhbaogồm3thànhphần:
- Thịtrườngtàichính.

- Tổchứctàichính.
- Cơngcụtàichính.
1.3.1.Thịtrườngtàichính:

Đặcđiểmthịtrườngtàichínhlà:

-Thịtrườngtàichínhlànơigặpnhaugiữangườidưvốnvớingườithiếuvốn.

-Muabánhànghóa-vốnkhácvớimuabánhànghóathơngthườnglàchỉmuabánquyềnsửdụngchứkhơngmu
abánquyềnsởhữu.

-Ngườithừavốnvàngườithiếuvốncóthểgặpnhauthơngqua2conđườnglàtrựctiếpvàgiá
ntiếp(cáctổchứctàichính).

-Làthịtrườnggiaodịchcácloạitàisảntàichính.Phầnlớnhànghóatrênthịtrườngnàylàcácg
iấytờcógiá(chứngkhốn):Tínphiếu,tráiphiếu,cổphiếu,thươngphiếu,cácchứngchỉtiềng
ửi,giấytờcógiákhác.

-Thànhphầnthamgiagiaodịchtrênthịtrườngtàichínhgồm:doanhnghiệp,hộgiađình,cá
ctổchứctàichínhtrunggian,Chínhphủ…

Thịtrườngtàichínhbaogồm:

-Thịtrườngtiềntệ:Làthịtrườnggiaodịchcácloạivốnngắnhạn,khơngq1năm. 
Thịtrườngtiềntệbaogồmcácthịtrườngbộphậnnhư:

+Thịtrườngtíndụngngắnhạn;

+Thịtrườngngoạihối(giaodịchngoạitệ);

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

+Thịtrườngmở(ThịtrườngngânhàngTrungươngmuavào,bánranhữnggiấytờcó
giácủaChínhPhủ).

Trongđó2thịtrườngcóquanhệtrựctiếpđếnhoạtđộnghuyđộngvàsửdụngvốncủadoa
nhnghiệplàthịtrườngtíndụngngắnhạnvàthịtrườngngoạihối.

-Thịtrườngvốn:Làthịtrườnggiaodịchcácloạivốndàihạntrên1năm.Thịtrườngvốncó4t
hịtrườngbộphận:

+Thịtrườngchứngkhốn(cácchứngkhốncóthờihạnkhơngq1nămgọilàchứng
khốncủathịtrườngtiềntệ,chứngkhốncóthờihạntrên1nămgọilàchứngkhốncủathịtrườn
gvốn);

+Thịtrườngtíndụngtrungvàdàihạn;
+Thịtrườngchothtàichính;
+Thịtrườngcầmcốbấtđộngsản.
1.3.2.Cáctổchứctàichính

Cáctổchứctàichínhlànhữngtrunggiantàichính,họnhậntiềngửitiếtkiệmcủarất
nhiềutổchức,cánhântrongxãhộivàsauđóthựchiệntáiđầutưlạicáckhoảnvốnnhànrỗin
àytrênthịtrườngtàichính.

Tổchứctàichínhchínhlàcáctổchứcgiúpchongườimua,ngườibángặpnhau,cun
gcấpthơngtincầnthiếtchongườimua,ngườibán.Có2loạitổchứctàichính:

-Tổchứcnhậnkýthác(Tổchứctàichínhmangtínhchấtngânhàng):Làcáctổchứcnhậnký
tháctừcácđơnvịthừavốnvàcungcấptíndụngchocácđơnvịthiếuhụtvốn,baogồmcáclo
ạisau:

+Ngânhàngthươngmại:Làtổchứcnhậntiềngửicủacơngchúngdướihìnhthứck
ýthácvàsửdụngcáckýthácđóđểchovayvàthựchiệncácdịchvụtàichínhkhác.

+Tổchứctiếtkiệm:tổchứcnhậnkýthácđượctổchứcdướihìnhthứchiệphộitiếtki
ệmvàchovay.Hoạtđộngcủatổchứctiếtkiệmgiốngngânhàngthươngmạinhưngtậpchu
ngchủyếuvàokháchhàngcánhân.

+Hiệphộitíndụng(khácvớingânhàngvàtổchứctiếtkiệmlàchúnglàđơnvịphilợi
nhuận,hạnchếhoạtđộngtrongphạmvithànhviêncủahội,sửdụnghầuhếtnguồnvốnhuy
độngtừhộiviênvàcungcấptíndụnglạichocáchộiviênkhác).

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

hìnhthứckýthácmàhuyđộngvốnbằnghìnhthứckhácnhưpháthànhtínphiếu,tráiphiếu
hoặccổphiếu(cịngọilàtổchứctàichínhphingânhàng),baogồm:

+Cơngtytàichính:huyđộngvốnbằngcáchpháthànhchứngkhốnvàsửdụngvốn

huyđộngđượcđểchovay(ví dụ:

CơngtytàichínhSàiGịn,CơngtytàichínhSeaprodex,Cơngtytàichínhdầukhí...)
+Quỹđầutư:huyđộngvốnbằngcáchbánchứngchỉđầutưchocácnhàđầutưvàsử
dụngvốnhuyđộngđượcđểđầutưchứngkhốntrênthịtrườngtàichính(ví dụ:
DragonCapital,Vietfund,VinaCapital,MekongCapital,PrudentialFund...).

+Cơngtychứngkhốn:cungcấpcácdịchvụtàichínhnhưmơigiới,kinhdoanh,tư

vấnvàbaotiêuchứngkhốn.

+Cơngtybảohiểm:huyđộngvốnbằngcáchbánchứngnhậnbảohiểmchocơngch
úngvàsửdụngnguồnvốnhuyđộngđượcđểđầutưtrênthịtrườngtàichính.

1.3.3.Cơngcụtàichính

Làcáctàisảntàichínhđượcgiaodịchtrênthịtrường,baogồmcáccơngcụtrênthịtr
ườngvốn,thịtrườngtiềntệ.

Tàisảntàichínhlàloạitàisảnvơhìnhmàgiátrịcủanóthểhiệnởtráiquyềnhayquyề
nthụhưởngmộtsốtiềntrongtươnglai.

Cơngcụtàichínhtrênthịtrườngvốn:

- Tráiphiếu:chứngnhậnnợdàihạndoCơngtyhoặcChínhphủpháthànhđểhuyđ
ộngvốntàitrợchohoạtđộngcủamình.

- Chứngkhốncầmcốbấtđộngsản:Làloạichứngnhậnnợdàihạnđượctạoran
hằmtàitrợchoviệcmuabấtđộngsản.

- Cổphiếu(chứngkhốnvốn):Làchứngnhậnđầutưvàsởhữu1phầntrongcơngt
ycổphần.

Cơngcụtàichínhtrênthịtrườngtiềntệ:

-Tínphiếukhobạc:chứngkhốncóthờihạnkhơngq1nămdokhobạcpháthànhđểhu
yđộngvốnbùđắpthiếuhụtchongânsách.

- Chứngchỉtiềngửi:docáctổchứcnhậnkýthácpháthànhcóghirõsốtiềngửi,thờ
ihạn,lãisuất.

- Tínphiếucơngty:chứngkhốnngắnhạndocácCơngtycóuytínpháthànhđểhu
yđộngvốnngắnhạn.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

- Thỏathuậnmualại:thỏathuậntheođócácngânhàng,cơngtybánchứngkhốn
chínhphủmàhọsởhữukèmtheocamkếtsaunàysẽmualạichứngkhốnđó.

1.4.Nguồntàitrợvốntrongdoanhnghiệp

Qtrìnhcungứngcácnguồnvốnchohoạtđộngcủacácdoanhnghiệpđượcgọilàt
àitrợvốn.Qtrìnhnàybaogồmtồnbộcáchoạtđộngđểtạonguồnvàđảmbảocácnguồn
lựctàichínhchohoạtđộngcủadoanhnghiệp.

Trongđiềukiệnnềnkinhtếthịtrường,cácphươngthứchuyđộngvốncũngđượcđ
adạnghố,gópphầngiảiphóngcácnguồntàichínhcủanềnkinhtếvàthúcđẩysựthuhútv
ốnvàocácdoanhnghiệp.

1.4.1.Nguồntựcungứng

1.4.1.1.Vốntựcócủadoanhnghiệp

Vốntựcócủadoanhnghiệpbaogồmvốnbanđầuvàvốntựbổsungtrongqtrìnhs
ảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệp.

*Vốnbanđầu:Theoquyđịnhhiệnhànhcủaphápluật,cácdoanhnghiệpkhithànhlập
phảicómộtsốvốnbanđầunhấtđịnhgọilàvốnđiềulệ.Nguồngốcvàquymơvốnđiềulệphụthu
ộcvàoloạihìnhdoanhnghiệp,quymơsảnxuấtvàngànhnghềkinhdoanhcủamỗidoanhnghi
ệp.

-Doanhnghiệpnhànướcvốnbanđầudongânsáchnhànướccấpvàdoanhnghiệpphảicón
ghĩavụbảotồnpháttriểntrongqtrìnhhoạtđộng.

-Đốivớicơngtycổphần,nguồnvốnbanđầudocáccổđơngđónggópkhithànhlậpcơngty.
-ĐốivớicơngtyTNHHvốnbanđầudothànhviêngópvốnđểthànhlậpcơngty.

-Doanhnghiệptưnhân,nguồnvốnbanđầudocácchủdoanhnghiệpbỏrađểthànhlậpdoan
hnghiệp.

*Vốntựbổsung(tíchluỹtáiđầutư)

Theoquyđịnhhiệnhànhthìcácdoanhnghiệpcóthểtríchmộtphầnlợinhuậnđểbổ
sungtăngthêmsốvốntựcócủadoanhnghiệp.Mọithayđổiphảiđượchạchtốnđầyđủthe
ochếđộkếtốnhiệnhành.

Quymơtíchluỹtáiđầutưphụthuộcvào:
Tổngsốlợinhuậnthuđượctrongtừngthờikỳ

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

1.4.1.2.Quỹkhấuhaotàisảncốđịnh

Trongchínhsáchtàichínhcụthểcủatừngthờikỳ,doanhnghiệpcóthểlựachọnvàđi
ềuchỉnhkhấuhaotàisảncốđịnhvàcoiđâynhưmộtcơngcụđiềuchỉnhnguồncungứngvốn
bêntrongcủamình.Khấuhaotàisảncốđịnhtạoranguồnvốnổnđịnhhàngnămchodoanhn
ghiệp.Doanhnghiệpcầntínhkhấuhaophùhợpvớithựctrạngsửdụngtàisảncốđịnhcủamì

nh.Doanhnghiệpcóthểtựlựachọnthờihạnsửdụngvàphươngpháptínhkhấuhaocụthể.
1.4.1.3.Điềuchỉnhcơcấutàisản

Nhiệmvụkinhdoanhquyđịnhcơcấutàisảncũngnhưcơcấuvốn.Khinhiệmvụkin
hdoanhthayđổisẽdẫnđếncóphầnvốntươngứngvớilượngtàisảnthừa.Vìvậy,điềuchỉn
hcơcấutàisảnlàrấtcầnthiết.

Nộidungđiềuchỉnh:

-Kịpthờibánnhữngtàisảncốđịnhdưthừa,muanhữngtàisảncốđịnhthiếuđểđápứngnhiệ
mvụkinhdoanhcủadoanhnghiệp.

-Kiểmtra,tínhtốnvàxácđịnhmứcdựtrữtàisảnlưuđộngphùhợpvớimơhìnhdựtrữtốiưu
nhằmgiảmlượnglưukhotàisảnlưuđộngkhơngcầnthiết.

-Đảmbảomứcdựtrữsảnphẩmdởdangthấpnhất.

Phươngthứcnàytuykhơnglàmtăngtổngsốvốnkinhdoanhnhưnglạicótácdụngr
ấtlớntrongviệctăngtiềmlựctàichínhcủadoanhnghiệp.

Phươngthứctựcungứngvốncóưuđiểm:

+Hồntồndodoanhnghiệpchủđộng,khơngphụthuộcvàobênngồi.
+Doanhnghiệpcótồnquyềnsửdụngtrongdàihạn.

+Làyếutốquyếtđịnhđếnviệccấpvốncủangườicấpvốntừbênngồi.
Nhượcđiểm:quymơcungứngvốnnhỏ,nguồnbổsungcógiớihạn.

1.4.2.Nguồncungứngtừbênngồi

1.4.2.1.Từngânsáchnhànước

DoanhnghiệpnhậnnguồnvốntừngânsáchNhànước.Tuynhiên,càngngàyhìnhth
ứccungứngvốntừngânsáchnhànướccấpcàngthuhẹpcảvềquymơvàphạmviđượccấpvố
n.Hiệnnay,đốitượngđượccungứngvốnchỉcịn:

+Doanhnghiệpnhànướcđượcnhànướcxácđịnhduytrìđểđóngvaitrịchủđạo.
+Dựánđầutưtronglĩnhvựcsảnxuấthànghốcơngcộng.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Ưuđiểm: -Doanhnghiệpcóvốnkinhdoanhnhưngkhơngtăngnợ
-Chếđộtrảlãi“lỏng”

Nhượcđiểm:Quymơ,phạmvicấpvốnhẹp
1.4.2.2.Vốnliêndoanhliênkết

Doanhnghiệpliêndoanhliênkếtvớimột(mộtsố)doanhnghiệpkhácnhằmtạovố
nchomột(mộtsố)hoạtđộng(dựán)liêndoanhnàođó.

Cácbênliêndoanhkýhợpđồngliêndoanhvớicácthoảthuậncụthểvềphươngthứ
choạtđộng,quyềnlợi,nghĩavụmỗibêntrong1khoảngthờigiannàođó.Khihếtthờihạnh
ợpđồngliêndoanhhếthiệulực.

Ưuđiểm: -Cóvốnnhưngkhơngtăngnợ(khơngphảitrảlãi).
-Bênliêndoanhchiasẻrủirovớidoanhnghiệp.

Nhượcđiểm:Bênliêndoanhcùngthamgiaquảntrịkinhdoanhvàcùngchiasẻlợin
huậnthuđược.

1.4.2.3.Pháthànhcổphiếu

Pháthànhcổphiếuđượcgọilàhoạtđộngtàitrợdàihạncủadoanhnghiệp.

Hìnhthứcdoanhnghiệpđượccungứngvốntrựctiếptừthịtrườngchứngkhốn.Cổp
hiếulàchứngchỉthểhiệnquyềnsởhữucủacổđơngtrongcơngtycổphầnvàchophépcổđơng
đượchưởngnhữngquyềnlợicủaCơngty.

Doanhnghiệpcóthểpháthànhvàbáncổphiếutrênthịtrườngchứngkhốndướicá
chìnhthức:

+Cốphiếuthường:ngườisởhữucổphiếuthườngcóquyềnkiểmsốtvàhưởngcổt
ức(lợitứccủacổphiếu)khơngcốđịnh(chiếmtỷtrọngchủyếu,theolợinhuậnhàngnăm).
+Cổphiếuưuđãi:ngườisởhữubịhạnchếquyềnbiểuquyếtnếuhưởngcổtứccốđịn
hvàưutiênthanhtốncổtứctrướchoặccóquyềnbỏphiếunếuhưởngcổtứckhơngcốđịnh
.

Điềukiệnpháthànhcổphiếu

-Cơngtycổphần,doanhnghiệpnhànướclớn
-Sựpháttriểnthịtrườngchứngkhốn

-ĐiềukiệnkhácdoNhànướcquyđịnh

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

1.4.2.4.Pháthànhtráiphiếu

Tráiphiếulàchứngchỉvayvốndodoanhnghiệppháthànhthểhiệnnghĩavụvàsực
amkếtcủadoanhnghiệpthanhtốnsốlợitứcvàtiềnvayvàonhữngthờihạnxácđịnhchon
gườinắmgiữtráiphiếu.

ViệtNamhiệnnaycócơngtycổphầnvàcơngtyTrách nhiệm hữu hạn
(TNHH)mớiđượcquyềnpháthànhtráiphiếu,cịndoanhnghiệptưnhânvàcơngtyhợpd
anhkhơngđượcpháthànhbấtcứloạichứngkhốnnào.

Đặcđiểmcủahìnhthứcnàylàtăngvốngắnvớităngnợcủadoanhnghiệp.Gồmcác
loạichủyếusauđây:

Tráiphiếucóbảođảmlànhữngtráiphiếuđượcbảođảmbằngnhữngtàisảnlàcácb
ấtđộngsảncủadoanhnghiệp;

Tráiphiếukhơngcóbảođảmlàloạitráiphiếukhơngcómộttàisảncụthểnàobảođả
mchokhảnăngthanhtốncủachúng,nhưngthựcchấtchúngvẫnđượcđảmbảobằngthun
hậptươnglaivàgiátrịtàisảncủadoanhnghiệptheothứtựưutiêncủaluậtphásảndoanhng
hiệp;

Tráiphiếutrảlãitheothunhậptuỳthuộcvàothunhậphàngnămcủadoanhnghiệp. 
Tráiphiếucólãisuấtcốđịnhđượcghitrênmặttráiphiếuvàkhơngthayđổitrongsu
ốtkỳhạncủanó,đượcthựchiệntrảtheokỳhạnquyđịnhcủatráiphiếu;

Tráiphiếuthuhồisớm,tráiphiếucólãisuấtthảnổi... 
1.4.2.5.Tíndụngngânhàng

Nguồncungcấptíndụngchodoanhnghiệpchủyếulàcácngânhàng,ngồiradoanhng
hiệpcóthểvaynợcủacáctổchứctàichínhvàcácchủthểkinhtếkhác.

Cáchìnhthức:

+Vaytheohạnmứctíndụng:vaytheohạnmứclàmộthìnhthứctíndụngcủangânh
àngđốivớidoanhnghiêptheosựthoảthuậntrướcvềhạnmứcchovaykhơngcầnthếchấp,
doanhnghiệpcóthểvayhoặcchitiềnvượtqsốdưtrêntàikhoảncủamìnhmàkhơngcần

cósựthẩmđịnhcủangânhàng.Loạitíndụngnàycóthờihạntốiđalàmộtnămvàhàngnăm
ngânhàngsẽxemxétđiềuchỉnhtổngmứctíndụngchodoanhnghiệp.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

+Thưtíndụng:Làhìnhthứctíndụngtheođóngânhàngchịutráchnhiệmthaymặtch
odoanhnghiệpthanhtốnchonhàcungcấptồnbộgiátrịhànghốmuatheohợpđồng.Hình
thứcnàyđượcsửdụngchủyếutronghoạtđộngnhậpkhẩuhànghố.

+Chovaytheohợpđồng:Làhìnhthứctíndụngđượcápdụngchỉkhidoanhnghiệp
kýđượchợpđồngvềsảnxuấthoặcgiacơngchokháchhàng.Theohìnhthứcnày,ngânhàn
gsẽchodoanhnghiệpvaykhoảntiềnphụthuộcvàogiátrịhợpđồngđãđượckýkết.Đâylà
hìnhthứcchovaythíchhợpvớicácdoanhnghiệpnhỏ,nhữngdoanhnghiệpthiếuvốnsản
xuất.

+Chovaycóbảođảm:Làhìnhthứctíndụngmàđểđượcvayvốn,doanhnghiệpphải
đemthếchấpcáctàisảncủamìnhđểđảmbảokhảnăngthanhtốncảtiềngốcvàlãivaykhiđến
hạn.Thếchấpvayvốncóthểđượcthựchiệnbằngnhiềuhìnhthứckhácnhaunhưbấtđộngsản
,tàisảnhànghố,cáckhoảnphảithu,bánnợ,bảolãnh...

1.4.2.6.Tíndụngthmua

Tíndụngthmualàhìnhthứctàitrợtíndụngthơngquaviệccungcấpcácloạitàisả
n,máymócthiếtbị...Tíndụngthmualàbảnhợpđồngđượckýkếtgiữabênthvàcơngt
ytàichính,trongđóbênchothchuyểngiaoquyềnsửdụngtàisảnchobênđithtrongth
ờigianquyđịnhvàbênđithphảitrảtiềnththeothoảthuận.Phươngthứcchủyếuthườ
ngápdụnglàthvậnhànhvàthtàichính.

-Thvậnhành(thtàisản)cóđặcđiểmlàthờigianthngắnsovớitồnbộthờigianhữ
udụngcủatàisản,điềukiệnchấmdứthợpđồngđượchaibênthơngbáotrongthờigianngắ

n.Bênđithchỉphảitrảtiềnththeohợpđồngmàkhơngphảichịucácchiphíhaomịn,c
hiphíbảohiểm,chiphíbảotrìtàisản.

-Thtàichínhlàphươngthứctàitrợtíndụngdàihạntheohợpđồng,theođóngườichoth
thườngmuatàisảnhoặcthiếtbịtheoucầucủangườiđithvàthươnglượngtrướccá
cđiềukiệnmualạitàisảntừngườichothvàhọlàchủsởhữutàisảnchoth.Trongphươ
ngthứcnàythờigianthtàisảnthườngchiếmphầnlớnthờigianhữudụngcủatàisản,vàt
iềnthtàisảnbaogồmgốcvàlãivềkinhdoanhtàisảncủabênchủsởhữu.Bênđithphải
chịucácchiphíbảodưỡng,vậnhành,chiphíbảohiểmvàcácrủiroxảyratrongthờigianth
.

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Tíndụngthươngmạilànguồntàitrợthơngquahìnhthứcbánhàngtrảchậmcủacácnh
àcungcấphànghố,ngunvậtliệuphụcvụsảnxuấtkinhdoanh.

Sốtiềnchênhlệchgiữaviệcdoanhnghiệpchiếmdụngcủakháchhàngvớisốtiềnd
oanhnghiệpbịchiếmdụngchínhlàtíndụngthươngmại.

Hìnhthức:vốnkháchhàngứngtrướcvàchiếmdụngkhimuahàngcủakhách(trảc
hậm).

1.4.2.8.Kếthợpcơngtưtrongxâydựngcơsởhạtầng

ThamkhảoNghịđịnh15/2015/NĐ-CPcủaChínhphủngày14/02/2015vềđầutưtheohìnhthứcđốitáccơngtư.

Đầutưtheohìnhthứcđốitáccơngtư(gọitắtlàPPP)làhìnhthứcđầutưđượcthựchiệ
ntrêncơsởhợpđồnggiữacơquannhànướccóthẩmquyềnvànhàđầutư,doanhnghiệpdự
ánđểthựchiện,quảnlý,vậnhànhdựánkếtcấuhạtầng,cungcấpdịchvụcơng.Baogồmcá

chìnhthức:

-HợpđồngXâydựng-Kinhdoanh-Chuyểngiao(gọitắtlàhợpđồngBOT)làhợpđồngđượckýgiữacơquannhànướccóthẩm
quyềnvànhàđầutưđểxâydựngcơngtrìnhkếtcấuhạtầng;saukhihồnthànhcơngtrình,n
hàđầutưđượcquyềnkinhdoanhcơngtrìnhtrongmộtthờihạnnhấtđịnh;hếtthờihạn,nhà
đầutưchuyểngiaocơngtrìnhđóchocơquannhànướccóthẩmquyền;

-HợpđồngXâydựng-Chuyểngiao-Kinhdoanh(gọitắtlàhợpđồngBTO)làhợpđồngđượckýgiữacơquannhànướccóthẩm
quyềnvànhàđầutưđểxâydựngcơngtrìnhkếtcấuhạtầng;saukhihồnthànhcơngtrình,n
hàđầutưchuyểngiaochocơquannhànướccóthẩmquyềnvàđượcquyềnkinhdoanhcơn
gtrìnhđótrongmộtthờihạnnhấtđịnh;

-HợpđồngXâydựng-Chuyểngiao(gọitắtlàhợpđồngBT)làhợpđồngđượckýgiữacơquannhànướccóthẩmq
uyềnvànhàđầutưđểxâydựngcơngtrìnhkếtcấuhạtầng;nhàđầutưchuyểngiaocơngtrìn
hđóchocơquannhànướccóthẩmquyềnvàđượcthanhtốnbằngquỹđấtđểthựchiệndựá
nkháctheocácđiềukiệnquyđịnh;

-HợpđồngXâydựng-Sởhữu-Kinhdoanh(gọitắtlàhợpđồngBOO)làhợpđồngđượckýgiữacơquannhànướccóthẩm
quyềnvànhàđầutưđểxâydựngcơngtrìnhkếtcấuhạtầng;saukhihồnthànhcơngtrình,n
hàđầutưsởhữuvàđượcquyềnkinhdoanhcơngtrìnhđótrongmộtthờihạnnhấtđịnh;

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

-HợpđồngXâydựng-Chuyểngiao-quyềnvànhàđầutưđểxâydựngcơngtrìnhkếtcấuhạtầng;saukhihồnthànhcơngtrình,n

hàđầutưchuyểngiaochocơquannhànướccóthẩmquyềnvàđượcquyềncungcấpdịchv
ụtrêncơsởvậnhành,khaitháccơngtrìnhđótrongmộtthờihạnnhấtđịnh;cơquannhànướ
ccóthẩmquyềnthdịchvụvàthanhtốnchonhàđầutưtheocácđiềukiệnquyđịnh;

-HợpđồngXâydựng-Thdịchvụ-Chuyểngiao(gọitắtlàhợpđồngBLT)làhợpđồngđượckýgiữacơquannhànướccóthẩm
quyềnvànhàđầutưđểxâydựngcơngtrìnhkếtcấuhạtầng;saukhihồnthànhcơngtrình,n
hàđầutưđượcquyềncungcấpdịchvụtrêncơsởvậnhành,khaitháccơngtrìnhđótrongm
ộtthờihạnnhấtđịnh;cơquannhànướccóthẩmquyềnthdịchvụvàthanhtốnchonhàđ
ầutưtheocácđiềukiệnquyđịnh;hếtthờihạncungcấpdịchvụ,nhàđầutưchuyểngiaocơngt
rìnhđóchocơquannhànướccóthẩmquyền;

-HợpđồngKinhdoanh-Quảnlý(gọitắtlàhợpđồngO&M)làhợpđồngđượckýgiữacơquannhànướccóthẩmquy
ềnvànhàđầutưđểkinhdoanhmộtphầnhoặctồnbộcơngtrìnhtrongmộtthờihạnnhấtđịn
h.

1.4.2.9.NguồnvốnODA

HìnhthứccấpvốnODAcóthểlàhìnhthứcviệntrợkhơnghồnlạihoặcchovayvới
điềukiệnưuđãivềlãisuấtvàthờihạnthanhtốn.Doanhnghiệpcóthểnhậnnguồnvốnnày
từcácđốitácnướcngồinhưcácchươngtrìnhhợptáccủaChínhphủ,cáctổchứcphichín
hphủhoặccáctổchứcquốctếkhác.

Hìnhthứchuyđộngvốnnàycóchiphíkinhdoanhthấp,tuynhiênđểnhậnđượcngu
ồnvốnnàydoanhnghiệpphảichấpnhậncácđiềukiệnthủtụcchặtchẽ,phảicótrìnhđộquả
nlýdựánđầutư,trìnhđộphốihợplàmviệcvớicơquanchínhphủvàchungianướcngồi
.

1.4.2.10.Nguồnvốnđầutưtrựctiếpnướcngồi

FDI(ForeignDirectInvestment)làhìnhthứcđầutưdàihạncủacánhânhaycơngt
ynướcnàyvàonướckhácbằngcáchthiếtlậpcơsởsảnxuất,kinhdoanh.Cánhânhaycơng
tynướcngồiđósẽnắmquyềnquảnlýcơsởsảnxuấtkinhdoanhnày.

1.4.3.Phươngchâmvàgiảipháphuyđộngvốn 
1.4.3.1.Phươngchâmhuyđộngvốn

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

1.4.3.2.Giảipháphuyđộngvốn

-Phảixâydựngchiếnlượchuyđộngvốnphùhợpvớithựctrạngthịtrườngtrongtừngthờikỳ.
Doanhnghiệpphảilấychiếnlượclàmcơngcụđịnhhướnghoạtđộngcủamình.

-Tạoniềmtinvớingườicungứngvốn.
-Chứngminhđượcmụcđíchsửdụngvốn.

-Huyđộngvốndướinhiềuhìnhthức,từnhiềuđốitượngkhácnhau.
-Xácđịnhđượctínhhiệuquảcủaviệcsửdụngvốn.

1.5.Quảnlýsửdụngvốntrongdoanhnghiệp
1.5.1.Kháiniệm,phânloạivốntrongdoanhnghiệp

Vốnlàđiềukiệnkhơngthểthiếuđểmộtdoanhnghiệpđượcthànhlậpvàthựchiệnc
áchoạtđộngsảnxuấtkinhdoanh.Quảnlýnguồnvốncủadoanhnghiệpcóýnghĩaquantrọ
ngtrongquảntrịtàichínhdoanhnghiệp.

1.5.1.1.Kháiniệm

Vốnsảnxuấtlàsốtiềnứngtrướcnhấtđịnhđểmuasắm,dựtrữvàtrangtrảicáchaop
hícầnthiếtchohoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhtrongdoanhnghiệp.

Vốnbiểuhiệndướidạng:

Tàisảnvậtchất(tài sản cố địnhvàtài sản lưu động);
Tàisảntàichính(tiền,đầutưtàichính).

1.5.1.2.Phânloạivốnsảnxuấttrongdoanhnghiệp 
Cónhiềucáchphânloạivốnkhácnhau:
*Phânloạivốntheonguồnhìnhthành

+Vốnchủsởhữu:Lànguồnvốnthuộcsởhữucủadoanhnghiệp.Khidoanhnghiệp
mớithànhlậpthìvốnnàyhìnhthànhvốnđiềulệcơngty.

-VốnNgânsáchnhànướccấp(doanh nghiệp nhà nước)
-Vốndocácchủđầutưgópvàodoanhnghiệp,

-Vốnhuyđộngthêmdopháthànhcổphiếu,

-Vốntựbổsungtừlợinhuậncủadoanhnghiệp(lợinhuậnkhơngchia,quỹđầutưpháttriển,
quỹdựphịngtàichính).

Vốnchủsởhữu=Giátrịtổngtàisản-Nợphảitrả

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

*Phânloạidựavàothờigianhuyđộngvàsửdụngnguồnvốn

-Nguồnvốnthườngxun:Làtổngthểcácnguồnvốncótínhchấtổnđịnhmàdoanhnghiệp
cóthểsửdụngvàohoạtđộngkinhdoanh.Nguồnvốnnàythườngđượcsửdụngđểmuasắ
m,hìnhthànhtàisảncốđịnhvàmộtbộphậntàisảnlưuđộngthườngxuncầnthiếtchohoạt
độngkinhdoanhcủadoanhnghiệp.

Nguồnvốnthườngxuncủadoanhnghiệpđượcxácđịnhnhưsau:
Nguồnvốnthườngxuncủadoanhnghiệp=Vốnchủsởhữu+Nợdàihạn

=Giátrịtổngtàisản-Nợngắnhạn
Nguồnvốnlưuđộngthườngxun

(LĐTX)lànguồnvốnổnđịnhcótínhchấtdàihạnđểhìnhthànhhaytàitrợchotàisảnlưuđộn
gthườngxuncầnthiếttronghoạtđộngkinhdoanhcủadoanhnghiệp(cóthểlàmộtphầnh
aytồnbộtàisảnlưuđộngthườngxuntùythuộcvàochiếnlượctàichínhcủadoanhnghiệ
p).

NguồnvốnLĐTX=Tổngnguồnvốnthườngxuncủadoanhnghiệp-Tàisảndàihạn=Tài sản ngắn hạn-Nợngắnhạn

-Nguồnvốntạmthời:Lànguồnvốncótínhchấtngắnhạn(dưới1năm)doanhnghiệpcóthểs
ửdụngđểđápứngcácucầucótínhchấttạmthờiphátsinhtronghoạtđộngkinhdoanhcủa
doanhnghiệp.Nguồnvốnnàybaogồmvayngắnhạnngânhàngvàcáctổchứctíndụng,các
khoảnnợngắnhạnkhác.

*Phânloạidựavàophạmvihuyđộngvốn

-Nguồnvốnbêntrong:Lànguồnvốncóthểhuyđộngđượcvàođầutưtừchínhhoạtđộngcủabả

nthândoanhnghiệptạora.Nguồnvốnnàythểhiệnkhảnăngtựtàitrợcủadoanhnghiệp.

+Lợinhuậngiữlạiđểtáiđầutư.
+Khấuhaotàisảncốđịnh.

+Tiềnnhượngbántàisản,vậttưkhơngcầndùnghoặcthanhlýtàisảncốđịnh…
-Nguồnvốnbênngồi:

+Vốnvay(ngânhàng,tổchứctíndụng,ngườithân,bạnbè…)
+Gópvốnliêndoanhliênkết

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

+Pháthànhchứngkhốn

*Phânloạivốncăncứvàocơngdụngkinhtếcủavốn

+Vốncốđịnh:Làmộtbộphậnvốnđầutưứngtrướcvềtàisảncốđịnh.

+Vốnlưuđộng:Làsốtiềnứngtrướcvềtàisảnlưuđộngnhằmđảmbảochoqtrìnhtái
sảnxuấtcủadoanhnghiệpdiễnramộtcáchthườngxunliêntục.

1.5.2.Quảnlývốncốđịnhtrongdoanhnghiệp 
1.5.2.1.Kháiniệm,đặcđiểmvốncốđịnh

Căncứvàotínhchấtvàvaitrịthamgiavàoqtrìnhsảnxuất,tưliệusảnxuấtcủado
anhnghiệpđượcchiathànhhaibộphậnlàtưliệulaođộngvàđốitượnglaođộng.Tàisảncố
địnhlànhữngtưliệulaođộngcóthờigiansửdụngdài,giátrịlớnvàkhơngthayđổihìnhthái
vậtchấttrongsuốtqtrìnhsửdụng.

*Phânloạitàisảncốđịnh

Phânloạitheohìnhtháibiểuhiệncủatàisảncốđịnh:

-Tàisảncốđịnhhữuhìnhlànhữngtàisảncốđịnhcóhìnhtháivậtchấtcụthểnhư:Máymóct
hiếtbị,nhàcửa,phươngtiệnvậntải,...

-Tàisảncốđịnhvơhìnhlànhữngtàisảncốđịnhkhơngcóhìnhtháivậtchấtrõràngcụthểnh
ư:Giátrịquyềnsửdụngđất,bằngphátminhsángchế,phầnmềmmáyvitính,kiểudángcơ
ngnghiệp,giảipháphữch,bảnquyềntácgiả,nhãnhiệusảnphẩm,nhãnhiệucơngty,...

Phânloạitheocơngdụngkinhtếcủatàisảncốđịnh: 
-Nhàcửa,vậtkiếntrúc;

-Máymócthiếtbị(độnglực,cơngtác);

-Thiếtbịtruyềndẫn,phươngtiệnvậntải(Hệthốngthơngtin,hệthốngđiện,băngtải,ốngnước
,phươngtiệnvậntải…);

-Thiếtbịvàdụngcụquảnlý;

-Câylâunăm,súcvậtlàmviệcvàsinhsản.

Phânloạitheoquyềnsởhữuđốivớitàisảncốđịnh: 
-Tàisảncốđịnhthuộcsởhữucủadoanhnghiệp;
-Tàisảncốđịnhthtàichính;

-Tàisảncốđịnhthhoạtđộng.

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Dovốncốđịnhlàsốvốnđầutrướcđểmuasắm,xâydựngcáctàisảncốđịnhnênquy
mơcủavốncốđịnhlớnhaynhỏsẽquyếtđịnhđếnquymơ,tínhđồngbộcủatàisảncốđịnh,ả
nhhưởngđếntrìnhđộtrangbịkỹthuậtvàcơngnghệsảnxuất,nănglựcsảnxuấtkinhdoanh
củadoanhnghiệp.Mặtkhác,trongqtrìnhthamgiavàohoạtđộngkinhdoanh,vốncốđị
nhđượcchuchuyểndầntừngphầngiátrịcủanóvàđượcthuhồitừngphầnsaumỗichukỳk
inhdoanh.Saunhiềuchukỳkinhdoanhvốncốđịnhmớihồnthànhmộtvịngchuchuyển
.

*Đặcđiểmcủavốncốđịnh

-Thamgiavàonhiềuchukỳsảnxuấtkinhdoanh.

-Vốncốđịnhđượcchuchuyểndầndầntừngphầnvàochiphísảnxuấtkinhdoanhdướihình
thứckhấuhaotươngứngvớiphầngiátrịhaomịncủatàisảncốđịnh.

-Vốncốđịnhchỉhồnthànhmộtvịngchuchuyểnkhitáisảnxuấtđượctàisảncốđịnhvềmặ
tgiátrị-tứclàthuhồiđủtiềnkhấuhaotàisảncốđịnh.

Chúý:Giátrịcủatàisảncốđịnhvàvốncốđịnhcósựkhácnhau.

-Lúcmớiđưavàohoạtđộng,vốncốđịnhcógiátrịbằnggiátrịngunthủycủatàisảncốđịn
h.

-Vềsau,giátrịcủavốncốđịnhthườngthấphơngiátrịngunthủycủatàisảncốđịnhdokh
oảnkhấuhaođãtrích.

Vốncốđịnhlàmộtbộphậnquantrọngcủavốnkinhdoanh.Việctăngthêmvốncốđ
ịnhtrongcácdoanhnghiệptácđộngrấtlớnđếnviệctăngcườngcơsởvậtchấtkỹthuậtcủa
doanhnghiệp.Dogiữvịtríquantrọngvàđặcđiểmvậnđộngcủavốncốđịnhcóquyluậtriê
ng,nênviệcquảnlývốncốđịnhlàmộttrọngđiểmcủacơngtácquảnlýtàichínhdoanhnghi
ệp.

1.5.2.2.ucầutrongquảnlývốncốđịnhtrongdoanhnghiệp

Trongqtrìnhkinhdoanh,vốncốđịnhcủacácdoanhnghiệpphảiđượcbảotồnc
ảvềmặthiệnvậtvàmặtgiátrị.

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

-Bảotồnvềmặtgiátrịlàviệcđảmbảogiátrịcủađồngvốnbanđầubỏramuasắmtàisảncốđ
ịnhtrongđiềukiệnbiếnđộngvềgiácảvàlạmphátcủanềnkinhtế.

1.5.2.3.Khấuhaotàisảncốđịnhvàquảnlýquỹkhấuhao

Đểcóđượctàisảncốđịnhcầnthiếtchohoạtđộngkinhdoanh,doanhnghiệpphảiđầ
utưứngtrướcmộtlượngvốnnhấtđịnh,sốvốndoanhnghiệpứngrađểhìnhthànhtàisảncố
địnhgọilàvốncốđịnhtrongdoanhnghiệp.Trongqtrìnhsửdụng,tàisảncốđịnhbịhao
mịndần,đólàsựgiảmdầnvềgiátrịvàgiátrịsửdụngcủatàisảncốđịnh.

Haomịnlàqtrìnhmangtínhkháchquan,phụthuộcvàonhiềunhântốnhư:Chất
lượngcủabảnthântàisảncốđịnh,cácyếutốtựnhiên,cườngđộsửdụng.Haomịntàisảnc

ốđịnhchia rathành2nhóm:

+Haomịnhữuhìnhlàsựhaomịnvềmặtvậtchấtdodoanhnghiệpsửdụnghoặcdo
mơitrường.Loạihaomịnnàycóthểnhìnthấyđược,làngunnhântrựctiếpcủasựsuygi
ảmcáctínhnăngkỹthuật,dẫntớisựhưhỏnghồntồncủatàisảncốđịnh.

+Haomịnvơhìnhlàsựsuygiảmvềgiátrịcủatàisảncốđịnhdotiếnbộkhoahọckỹt
huật,làmchotàisảncốđịnhbịgiảmgiáhaybịlỗithời.Loạihaomịnnàykhơngnhìnthấyđ
ược,nhưnglạicótácđộngkhálớnđếnhiệuquảsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệp.

Đểcóthểthuhồilạigiátrịđãđầutưvàomuasắmvàsửachữalớntàisảncốđịnh,ngư
ờitaphảichủđộngtínhvàtríchtrướcmộtlượnggiátrịtươngứngvớimứcđộhaomịncủat
àisảncốđịnhvàogiáthànhsảnphẩmcủadoanhnghiệp.Qtrìnhnàyđượcgọilàkhấuha
otàisảncốđịnh.

Khấuhaotàisảncốđịnhlàsựphânbổmộtcáchcóhệthốnggiátrịphảithuhồicủatài
sảncốđịnhtrongsuốtthờigiansửdụnghữchcủatàisảncốđịnhđó.

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

-Thuhồiđủvốnđầutưđãbỏra;

-Giúpviệcxácđịnhchiphíkinhdoanh,giáthànhsảnphẩmvàtíchlũycủadoanhnghiệpđư
ợcchínhxác;

-Tạođiềukiệnđểđảmbảotáisảnxuấtgiảnđơnvàtáisảnxuấtmởrộngtàisảncốđịnh.
Cácyếutốcầnxemxétkhitínhmứckhấuhaotàisảncốđịnh:

-Tìnhhìnhtiêuthụsảnphẩmdotàisảncốđịnhđótạoratrênthịtrường;
-Mứcđộhaomịncủatàisảncốđịnh(vơhìnhvàhữuhình);

-Nguồnvốnđầutưchotàisảncốđịnh;

-Ảnhhưởngcủathuếđốivớiviệctríchkhấuhao;

-QuyđịnhcủaNhànướcvềtríchkhấuhaotàisảncốđịnh.
Cácphươngpháptínhkhấuhaotàisảncốđịnh:

Việclựachọnphươngphápkhấuhaothíchhợplàbiệnphápquantrọngđểbảotồn
vốncốđịnhvàcũnglàmộtcăncứquantrọngđểxácđịnhthờigianhồnvốnđầutưvàotàisả
ncốđịnhtừcácnguồntàitrợdàihạn.

Nhưvậy,việcnghiêncứulựachọncácphươngphápkhấuhaotàisảncốđịnhlàmột
trongnhữngnộidungquantrọngcủacơngtácquảnlývốncốđịnhcủadoanhnghiệp.Thơn
gthườngcómộtsốphươngphápkhấuhaochủyếusau:

+Phươngphápkhấuhaođườngthẳng(phươngphápkhấuhaotuyếntính):
Khấuhaođườngthẳnglàphươngphápkhấuhaotàisảncốđịnhvớimộtmứckhấuhaokhơ
ngđổitrongsuốtthờigiansửdụngcủatàisảncốđịnh.Theophươngphápnàymứckhấuha
ovàtỷlệkhấuhaođượctínhtheocácbiểuthứcsauđây:

-Mcblàmứckhấuhaobìnhqnhàngnăm:

Nsd
Gdt
Ng

Mcb 

Trongđó:

-Ng:Ngungiácủatàisảncốđịnh.

Ngungiácủatàisảncốđịnhđượcxácđịnhnhưsau:
NG=NGB-D+C1

Trongđó:

NGB:Giámuaghitrênhóađơn;
D:Chiếtkhấumuahàng;

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

-Nsd:sốnămsửdụngtàisảncốđịnh(việcxácđịnhsốnămsửdụngcủatàisảncốđịnhdựatrê
nhaiyếutốchủyếulàtuổithọkỹthuậtvàtuổithọkinhtếcủatàisảncốđịnh).
-Tínhtỷlệkhấuhaotàisảncốđịnh: 
Kcblàtỷlệkhấuhaohàngnămcủatàisảncốđịnh:
(%)
100
.
Ng
Mcb

Kcb  = 1 x100

Nsd

Trongthựctế,cácyếutốchiphíthanhlý,giátrịthuhồichỉlàsốướctínhnênkémchí
nhxác,nênkhitínhtốncóthểbỏqua.

Trongmộtnăm,tínhchiphíkhấuhaocóthểtínhchotừngnhómtàisảncốđịnhsauđ
ócộngdồnlại.Tiềnkhấuhao1nămđượctínhnhưsau:

Mkh=TKH xNG
KH
T
:Tỷlệkhấuhaotổnghợpbìnhqntàisảncốđịnhcủadoanhnghiệp(làtỷlệkhấuhaobìnhq
nchotồnbộtàisảncủadoanhnghiệp).





n
i
i
KHi

KH

T

f

T

.

TKHi:Tỷlệkhấuhaocủatàisảni;

fi:Tỷtrọngtàisảnitrongtồnbộtàisảncủadoanhnghiệp(tínhtheongungiácủa
tàisản);
i:Loạitàisảncốđịnh.
NG:Ngungiábìnhqntàisảncốđịnhsửdụngtrongnăm.
)
(

)
( 







NG

ĐK

NGĐK:Ngungiátàisảncốđịnhđầukỳ(thờiđiểmđầunăm);

)
(
NG :Ngungiátàisảncốđịnhtăngbìnhqntrongnăm;
)
(
NG :Ngungiátàisảncốđịnhgiảmbìnhqntrongnăm.
ti
m
i
tit
NG
NG






1
)
(
12

1
gi
m
i
git
NG
NG






1
)
(
12
1

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

+Phươngphápkhấuhaotheotuổicủatàisảncốđịnh:Phươngphápnàytínhm
ứckhấuhaochotừngnămtheocơngthứcsauđây:
Mkhi=Ng.Ti 
-Mkhi:Mứckhấuhaotàisảncốđịnhnămthứi;
-Ng:Ngungiátàisảncốđịnh;
-Ti:Tỷlệkhấuhaoởnămthứi,đượctínhtheocơngthức. 
)
1
(
)
1
(
2





Nsd
Nsd
i
Nsd
Ti
-Nsdlàsốnămsửdụngcủatàisảncốđịnh;
-ilàchỉsốcủanămtínhkhấuhao.
+Phươngphápkhấuhaotheosốdưgiảmdần:
Mứckhấuhaohàngnămcủatàisảncốđịnhđượcxácđịnhbằngcáchlấygiátrịcịnlạ
icủatàisảncốđịnhởđầunămcủanămtínhkhấuhaonhânvới1tỷlệkhấuhaocốđịnhhàngn
ăm.

MKhi=GdixTKD
MKhi:Mứckhấuhaotàisảncốđịnhnămthứi

Gdi
:Giátrịcịnlạicủatàisảncốđịnhđầunămi=Ngungiátàisảncốđịnh-Khấuhaolũykếđếnđầunămthứi.

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

Q:Tổngkhốilượngsảnphẩmsảnxuấttrongcảđờihoạtđộngcủathiếtbị.

Ngồicácphươngpháptínhkhấuhaotrên,cácdoanhnghiệpcịnápdụngmộtsốp
hươngphápkhấuhaokhácnhư:khấuhaotheogiờmáyhoạtđộng,khấuhaoképtheogiátrị
cịnlại...

Theoquyđịnhhiệnnay,cácdoanhnghiệpđượcphépchọnmộttrongsốcácphươn
gpháptínhkhấuhaotrênđểápdụngthốngnhấttrongqtrìnhsảnxuấtkinhdoanhcủamì
nh.

Tácđộngtàichínhcủakhấuhaođốivớidoanhnghiệp:

-Tăngtỷlệkhấuhaothìtốcđộthuhồivốnđầutưvàotàisảncốđịnhnhanhlên,hạnchếhaom
ịnvơhình,tạođiềukiệnnhanhchóngđổimớicơngnghệ.Điềuđócónghĩalàtăngkhảnăn
gbảotồnvốncốđịnh.

-Tăngtỷlệkhấuhaolàmtănggiáthànhvàgiảmkhảnăngtiêuthụtrênthịtrường(khảnăngc
ạnhtranhquagiá).Chỉtăngtỷlệkhấuhaokhitỷlệchiphíkhấuhaotronggiáthànhsảnphẩ
mrấtnhỏ.

-Tăngkhấuhaolàmgiảmlợinhuậnkếtốnnhưngthuếthunhậpdoanhnghiệplạigiảm(đâ
ylàcáchđểdoanhnghiệptránhthuế).

Mộtsốquyđịnhhiệnhànhvềtínhvàsửdụngquỹkhấuhaotàisảncốđịnh(tha
mkhảothơngtư45/2013/TT–

BTChướngdẫnchếdộquảnlý,sửdụngvàtríchkhấuhaotàisảncốđịnh).

Thơngthườngcácdoanhnghiệpsửdụngtồnbộquỹkhấuhaolũykếcủatàisảncố
địnhđểtáiđầutư,thaythế,đổimớitàisảncốđịnh.Tuynhiên,khichưacónhucầutáitạolạit
àisảncốđịnh,doanhnghiệpcóquyềnchủđộngvàsửdụnglinhhoạtquỹkhấuhaotàisảncố
địnhđểphụcvụnhucầukinhdoanhcủamình.

Quảnlýqtrìnhmuasắm,sửachữa,nhượngbán,thanhlýtàisảncốđịnhđượcthự

chiệnthơngquanghiêncứudựánđầutưcủadoanhnghiệp.

Quỹkhấuhaocủadoanhnghiệpđượcsửdụngtheonguntắcsauđây:

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

-Đốivớitàisảncốđịnhđầutưbằngnguồnvốnngânsáchnhànướcthìsốtiềnkhấuhaotrích
đượcphảinộptồnbộhoặcmộtphầnchongânsáchtheoquyđịnh.

-Đốivớitàisảncốđịnhhìnhthànhtừnguồnvốnvay,sốtiềnkhấuhaotríchđượcdùngđểtrả
nợvốngốcvàlãivaytheothoảthuậngiữadoanhnghiệpvàchủnợ.

-Đốivớitàisảncốđịnhthtàichínhhoặcđithngồi,doanhnghiệpphảicânđốiđểtrảti
ềnthmộtcáchhợplýtheosựthoảthuậngiữahaibên.

1.5.2.4.Nộidungquảnlývốncốđịnhtrongdoanhnghiệp

Quảnlývốncốđịnhlàmộtnộidungquantrọngtrongquảnlývốnkinhdoanhcủacá
cdoanhnghiệp.Điềuđókhơngchỉởchỗvốncốđịnhthườngchiếmmộttỷtrọnglớntrongt
ổngsốvốnkinhdoanhcủadoanhnghiệp,cóýnghĩaquyếtđịnhtớinănglựcsảnxuấtcủado
anhnghiệpmàcịndoviệcsửdụngvốncốđịnhthườnggắnliềnvớihoạtđộngđầutưdàihạn
,thuhồivốnchậmvàdễgặprủiro.

Quảnlývốncốđịnhcóthểkháiqtthànhbanộidungcơbảnlà:khaitháctạolậpvố
n;bảotồnvàpháttriểnvốncốđịnhvàphâncấpquảnlývốncốđịnhtrongdoanhnghiệp.

+Khaithácvàtạolậpnguồnvốncốđịnhcủadoanhnghiệp

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

Đểdựbáocácnguồnvốnđầutưvàotàisảncốđịnhcácdoanhnghiệpcóthểdựavàoc
áccăncứsauđây:

-Quymơvàkhảnăngsửdụngquỹđầutưpháttriểnhoặcquỹkhấuhaođểđầutưmuasắmtàis
ảncốđịnhhiệntạivàcácnămtiếptheo.

-Khảnăngkýkếtcáchợpđồngliêndoanhvớicácdoanhnghiệpkhác.

-Khảnănghuyđộngvốnvaydàihạntừcácngânhàngthươngmạihoặcpháthànhtráiphiếu
doanhnghiệptrênthịtrườngvốn.

-Cácdựánđầutàisảncốđịnhtiềnkhảthivàkhảthiđãđượccấpcóthẩmquyềnphêduyệt.

+Bảotồnvàpháttriểnvốncốđịnh

Vốncốđịnhcủadoanhnghiệpcóthểđượcsửdụngchocáchoạtđộngđầutưdàihạn
(muasắm,lắpđặt,xâydựngcáctàisảncốđịnhhữuhìnhvàvơhình)vàcáchoạtđộngkinhd
oanhthườngxunsảnxuấtcácsảnphẩmhànghố,dịchvụcủadoanhnghiệp.

Bảotồnvốnsảnxuấtnóichungvàvốncốđịnhnóiriênglànghĩavụcủadoanhnghi
ệpđểđảmbảodoanhnghiệptồntạivàpháttriển,tăngthunhậpchongườilaođộngvàhồnt
hànhnghĩavụvớiNhànước.

Thờiđiểmbảotồnvốncốđịnhtrongdoanhnghiệpđượctiếnhànhvàocuốikỳkếh
oạch.Nộidungbảotồnvốncốđịnhbaogồmcảbảotồnvềmặthiệnvậtvàgiátrị.

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

Đểbảotồnvàpháttriểnvốncốđịnhcủadoanhnghiệpcầnđánhgiáđúngcácnguy
ênnhândẫnđếntìnhtrạngkhơngbảotồnđượcvốnđểcóbiệnphápxửlýthíchhợp.Cóthể
nêuramộtsốbiệnphápchủyếusauđây:

-Phảiđánhgiáđúnggiátrịcủatàisảncốđịnhtạođiềukiệnphảnánhchínhxáctìnhhìnhbiến
độngcủavốncốđịnh,quymơvốnphảibảotồn.Điềuchỉnhkịpthờigiátrịcủatàisảncốđịn
hđểtạođiềukiệntínhđúng,tínhđủchiphíkhấuhao,khơngđểmấtvốncốđịnh.Thơngthư
ờngcó3phươngphápđánhgiáchủyếu:

 Đánhgiátàisảncốđịnhtheogiángunthuỷ(ngungiá);
 Đánhgiátàisảncốđịnhtheogiátrịkhơiphục;

 Đánhgiátàisảncốđịnhtheogiátrịcịnlại.

-Lựachọnphươngphápkhấuhaovàxácđịnhmứckhấuhaothíchhợp.
-Chútrọngđổimớitrangthiếtbị,phươngphápcơngnghệsảnxuất.
-Thựchiệntốtchếđộbảodưỡng,sửachữadựphịngtàisảncốđịnh.

-Doanhnghiệpphảichủđộngthựchiệncácbiệnphápphịngngừarủirotrongkinhdoanhđ
ểhạnchếtổnthấtvốncốđịnhdocácngunnhânkháchquannhư:muabảohiểmtàisản,lậ
pquỹdựphịngtàichính,tríchtrướcchiphídựphịnggiảmgiácáckhoảnđầutưtàichính.

-ĐốivớidoanhnghiệpNhànước,ngồibiệnpháptrêncầnthựchiệntốtquichếgiaovốnvàtrá
chnhiệmbảotồnvốncốđịnhđốivớicácdoanhnghiệp.Đâylàmộtbiệnphápcầnthiếtđểtạo
căncứpháplýràngbuộctráchnhiệmquảnlývốngiữacáccơquannhànướcđạidiệnchoquyề
nsởhữuvàtráchnhiệmcủacácdoanhnghiệptrongviệcsửdụngvốntiếtkiệmvàcóhiệuquả.

+Phâncấpquảnlývốncốđịnh

TheoquychếhiệnhànhcácdoanhnghiệpNhànướcđượcquyền:

-Chủđộngtrongsửdụngvốn,quỹđểphụcvụkinhdoanhtheonguntắchiệuquả,bảotồ
nvàpháttriểnvốn.Nếusửdụngvốn,quỹkhácvớimụcđíchsửdụngđãquyđịnhchocácloạ
ivốn,quỹđóthìphảitheonguntắccóhồntrả.

-Thayđổicơcấutàisảnvàcácloạivốnphụcvụchoviệcpháttriểnvốnkinhdoanhcóhiệuqu
ảhơn.

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

-thuộcquyềnquảnlývàsửdụngcủamìnhđểnângcaohiệusuấtsửdụng,tăngthunhậpsong
phảitheodõi,thuhồitàisảnchothkhihếthạn.Cáctàisảnchothhoạtđộngdoanhnghi
ệpvẫnphảitríchkhấuhaotheochếđộquyđịnh.

-Doanhnghiệpđượcquyềnđemtàisảnthuộcquyềnquảnlývàsửdụngcủamìnhđểcầmcố
,thếchấpvayvốnhoặcbảolãnhtạicáctổchứctíndụngtheotrìnhtự,thủtụcquyđịnhcủaph
ápluật.

-Doanhnghiệpđượcnhượngbáncáctàisảnkhơngcầndùng,lạchậuvềkỹthuậtđểthuhồiv
ốnsửdụngchocáchoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệpcóhiệuquảhơn.Được
quyềnthanhlýnhữngtàisảncốđịnhđãlạchậumàkhơngthểnhượngbánđượchoặcđãhư
hỏngkhơngcókhảnăngphụchồi.

Riêngđốivớicáctàisảncốđịnhquantrọngmuốnthanhlýphảiđượcphépcủacơqu
anraquyếtđịnhthànhlậpdoanhnghiệp.

Doanhnghiệpđượcsửdụngvốn,tàisản,giátrịquyềnsửdụngđấthoặctiềnthđất
đểđầutưrangồidoanhnghiệptheocácquyđịnhcủaphápluậthiệnhành.

1.5.2.5.Cácchỉtiêuđánhgiátrìnhđộsửdụngvốncốđịnh 
+Hiệusuấtsửdụngvốncốđịnh

Vcdbq
D
Hscd TT



Trongđó:

-DTT:Doanhthuthuầntrongkỳ;

-Vcdbq:vốncốđịnhbìnhqntrongkỳ(đượctínhtheophươngphápbìnhqnsốhọcgiữ
asốvốncốđịnhởđầukỳvàcuốikỳ).

Sốvốncốđịnhđầukỳ(c
uốikỳ) =

NgungiáTSCĐở
đầukỳ(cuốikỳ) -

Sốtiềnkhấuhaolũykếởđầukỳ(c
uốikỳ)

Sốtiềnkhấuhaolũykế
ởđầukỳ(cuốikỳ) =

Sốtiềnkhấuhaođầu

kỳ +

SốtiềnKHtă
ngtrongkỳ -

SốtiềnKHgiả
mtrongkỳ
Chỉtiêunàychobiếtmỗimộtđồngvốncốđịnhbìnhquântrongkỳlàmrađượcbaon
hiêuđồngdoanhthuthuầnchodoanhnghiệp.

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

TT

D
Vcdbq
Hvcd 

Chỉtiêunàychobiếtđểlàmramộtđồngdoanhthu,doanhnghiệpcầnđầutưbaonhi
êuđồngvốncốđịnh.Chỉtiêunàycàngnhỏchứngtỏhiệusuấtsửdụngvốncốđịnhcàngcao
.

+Tỷsuấtlợinhuậntrênvốncốđịnh

Vcdbq
LN
Hqcd 

Trongđó,LN:tổnglợinhuậntrongkỳcủadoanhnghiệp(tínhbằnglợinhuậntrướcthu
ếhoặcsauthuế).

Chỉtiêunàychobiếtmỗimộtđồngvốncốđịnhbìnhqntrongkỳđemlạiđượcbao
nhiêuđồnglợinhuậnchodoanhnghiệp.

+Hệsốhuyđộngvốncốđịnh

Chỉtiêunàyphảnánhmứcđộhuyđộngvốncốđịnhhiệncóvàohoạtđộngkinhdoan
htrongkỳcủadoanhnghiệp.

HệsốhuyđộngVCĐtrongkỳ = SốkhấuhaolũykếcủaTSCĐởthờiđiểmđánhgiá
TổngngungiáTSCĐởthờiđiểmđánhgiá
+Hệsốhaomịntàisảncốđịnh

Chỉtiêunàyphảnánhmứcđộhaomịncủatàisảncốđịnhtrongdoanhnghiệp,bênc
ạnhđóphảnánhtổngqttìnhtrạngnănglựccịnlạicủatàisảncốđịnhcũngnhưvốncốđịn
hởthờiđiểmđánhgiá.

HệsốhaomịnTSCĐ = Sốvốncốđịnhđangdùngchohoạtđộngkinhdoanh

Sốvốncốđịnhhiệncócủadoanhnghiệp
1.5.3.Quảnlývốnlưuđộngtrongdoanhnghiệp

1.5.3.1.Kháiniệm,đặcđiểmcủavốnlưuđộng

Đểtiếnhànhsảnxuấtkinhdoanh,ngồicáctàisảncốđịnh,doanhnghiệpcầnphảic
ótàisảnlưuđộng.Tàisảnlưuđộngcủadoanhnghiệpbaogồm2bộphậnlàtàisảnlưuđộngs
ảnxuấtvàtàisảnlưuđộnglưuthơng.Tàisảnlưuđộnglànhữngtàisảnngắnhạnvàthườngx
unlnchuyểntrongqtrìnhkinhdoanh.

*Cácloạitàisảnlưuđộngtrongdoanhnghiệp:

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

-Vàng,bạc,đáq,kimloạiq;

-Cáctàisảntươngđươngtiền(chứngkhốnngắnhạn,giấytờthươngmạingắnhạn(hốiphiêun
gânhàng,kỳphiếuthươngmại,bộchứngtừhồnchỉnh...);

-Chiphítrảtrước;
-Cáckhoảnphảithu;
-Tiềnđặtcọc;

-Hàngtồnkho;
-Chiphíchờphânbổ.

Đểhìnhthànhtàisảnlưuđộng,doanhnghiệpphảiứngramộtsốvốntiềntệnhấtđịn
hđầutưvàotàisảnlưuđộng,sốvốnnàygọilàvốnlưuđộngcủadoanhnghiệp.Vốnlưuđộn
glàbiểuhiệnbằngtiềncủatàisảnlưuđộngtrongdoanhnghiệp.

Trongqtrìnhsảnxuất,vốnlưuđộngchỉthamgiavàomộtchukỳsảnxuấtvàchuy

ểnmộtlầntồnbộgiátrịcủanóvàogiátrịsảnphẩmsảnxuấtra.Vốnlưuđộngtrongqtrìn
hchuchuyểnlnthayđổihìnhtháibiểuhiện.

*Phânloạivốnlưuđộngtrongdoanhnghiệp:
+Phânloạivốnlưuđộngtheonộidung

-Vốnlưuđộngtrongkhâudựtrữsảnxuất,vốndựtrữngunvậtliệuchính,vậtliệuphụ,nhi
ênliệu,cơngcụlaođộngnhỏ,phụtùngsửachữathaythế,vậtliệubaobìđónggói...

-Vốnlưuđộngtrongkhâusảnxuất,giátrịsảnphẩmsảnxuấtdởdang,nửathànhphẩmvàch
iphíchờphânbổ.

-Vốnlưuđộngtrongkhâulưuthơng,baogồmvốnthànhphẩm,vốnbằngtiền,vốnthanhto
án,cáckhoảnđầutưtàichínhngắnhạn...

Phânloạinàychothấyvaitrịvàsựphânbốcủatừngloạivốntrongtừngkhâucủaqu
átrìnhkinhdoanh.Từđó,doanhnghiệpcóthểđiềuchỉnhcơcấusaochocóhiệuquảsửdụn
gcaonhất.

+Phânloạivốnlưuđộngtheonguồnhìnhthành 
-Nguồnvốnđiềulệcủadoanhnghiệp;

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

+Phânloạivốnlưuđộngtheohìnhtháibiểuhiện

-Vốnvậttưhànghố,vốnngunvậtliệu,sảnphẩmsảnxuấtdởdang,thànhphẩm... 
-Vốntiềntệvốnbằngtiền,vốnthanhtốn,vốnđầutưtàichínhngắnhạn...

+Phânloạivốnlưuđộngtheocáchtínhtốn

-Vốnlưuđộngđịnhmức,vốnlưuđộngcóthểtínhtốnxácđịnhkhilậpkếhoạchvốn,(Vốnl
ưuđộngtrongkhâudựtrữsảnxuất,vốntrongkhâusảnxuấtvàvốnhànghốthànhphẩmtr
ongkhâulưuthơng).

-Vốnlưuđộngkhơngđịnhmức,vốnlưuđộngphátsinhtrongqtrìnhsảnxuấtkinhdoanh
vàthườngkhơngcócăncứđểxácđịnhkhilậpkếhoạch,nhưvốnbằngtiền,vốntrongthanh
tốn...

1.5.3.2.Nộidungquảnlývốnlưuđộngtrongdoanhnghiệp

Vốnlưuđộngthườngchiếmmộttỷtrọnglớntrongcơcấuvốncủadoanhnghiệp.Q
uảnlýtốtvốnlưuđộngcóảnhhưởngrấtlớnđếnhoạtđộngchungcủadoanhnghiệp.

Nhiệmvụquảnlývốnlưuđộng:

-Kiểmtrathườngxuntìnhhìnhsửdụngvốnởcáckhâuvàcácgiaiđoạnsảnxuất.
-Xácđịnhnhucầucácloạivốnmộtcáchhợplý.

-Tổchứccácnguồnvốnvàphươngthứccấpphátvốn.
-Chấphànhnghiêmkỷluậtvềtàichínhvàthanhtốn.
Nguntắcquảnlývốnlưuđộngtrongdoanhnghiệp:

-Bảođảmthoảmãnnhucầuvốnchosảnxuất,đồngthờisửdụngvốncóhiệuquảcaonhất.

-Sửdụngvốnlưuđộngphảikếthợphàihồvớisựvậnđộngcủavậttưhànghốtrongqtrì
nhsảnxuấtkinhdoanh,

-Tựtổchứcnguồnvốnphùhợpvớitổchứcqtrìnhsảnxuấtkinhdoanh,bảotồnvàpháttriểnv
ốnchonhucầutáisảnxuấtvàtáisảnxuấtmởrộng.

Đặcđiểmquảnlývốnlưuđộng:

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

iệp.Mặcdùcókhánhiềungunnhânlàmchodoanhnghiệpbịphásản,songsựhoạchđịn
hvàquảnlýyếukémcácloạitàisảnlưuđộnglàmộtngunnhânrấtquantrọng.

Mộtdoanhnghiệpkhơngthểhoạtđộngnếukhơngcótàisảnlưuđộng.Bởivậy,các
doanhnghiệpcầntiếnhànhphântíchhiệuquảkhiđầutưvàocácloạitàisảnlưuđộng.Khip
hântíchcầnchúýtớinhữngđiểmkhácbiệtgiữatàisảnlưuđộngvàtàisảncốđịnh.

Nộidungquảnlývốnlưuđộng:

-Quảnlýcácloạivốnlưuđộng(cáckhoảnphảithu,phảitrả,vốnbằngtiền,hàngtồnkho).
-Xácđịnhnhucầuvốnlưuđộngvàtìmnguồntàitrợ.

-Tổchứcnguồnvốnlưuđộngđảmbảochosảnxuấtkinhdoanh.

-Lựachọnchiếnlượctổchứcnguồnvốnvàđảmbảonhucầuvốnlưuđộngchodoan
hnghiệp.

-Đánhgiátrìnhđộquảnlýsửdụngvốnlưuđộngtrongdoanhnghiệp.
1.5.3.3.Nộidungquảnlýcácloạivốnlưuđộng

*Quảnlýcáckhoảnphảithu:Khoảnphảithulàsốtiềnkháchhàngnợdoanhnghi
ệpdomuachịuhànghóahoặcdịchvụ.Cóthểnóihầuhếtcáccơngtyđềuphátsinhcáckhoả
nphảithunhưngvớimứcđộkhácnhau,từmứckhơngđángkểchođếnmứckhơngthểkiể
msốtnổi.Cáckhoảnphảithuliênquanđếnchínhsáchtíndụngthươngmạitrongdoanhn
ghiệp.

Quảnlýcáckhoảnphảithuliênquanchặtchẽđếnviệctổchứcvàbảotồnvốnlưuđ
ộngcủadoanhnghiệp.

Việctăngcáckhoảnphảithutừkháchhàngkéotheoviệcgiatăngcáckhoảnchiphí
quảnlýnợ,chiphíthuhồinợ,chiphítrảlãitiềnvayđểđápứngnhucầuvốnlưuđộngthiếud
ovốncủadoanhnghiệpbịngườikhácchiếmdụng.Tăngcáckhoảnphảithulàtăngrủiroc
hodoanhnghiệpdẫnđếntìnhtrạngnợqhạnkhóđịihoặckhơngthuhồiđượcdokháchh
àngvỡnợ,gâymấtvốncủadoanhnghiệp.

Cácbiệnphápchủyếuquảnlýcáckhoảnphảithu:

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

chtíndụngthươngmại,cầnxemxétcácvấnđềnhưtiêuchuẩnbánchịu,điềukhoảnbánchị
u,rủirobánchịu,chínhsáchvàquytrìnhthunợ.

Cácyếutốchủyếuảnhhưởngđếnchínhsáchbánchịucủadoanhnghiệp:Mụctiêu
mởrộngthịtrườngtiêuthụ,tăngdoanhthuvàlợinhuậncủadoanhnghiệp;Tínhchấtthờiv

ụcủasảnxuấtvàtiêuthụsảnphẩm;Tìnhhìnhcạnhtranhtrênthịtrường;Tìnhtrạngtàichín
hcủadoanhnghiệp.

-Phântíchkháchhàng,xácđịnhđốitượngbánchịu:Sựrủirocủadoanhnghiệpchịuảnh
hưởngrấtlớnvàokhảnăngtrảnợvàuytíncủakháchhàng,nhấtlàcáckháchhàngtiềmnăn
gcủadoanhnghiệp.Vìvậy,doanhnghiệpcầnxácđịnhlàbánchịuchoai.Đểxácđịnhđốit
ượngbánchịucầnphảixâydựngchínhsáchtíndụngthươngmạivớicácnộidung:

Mộtsốtiêuchuẩncủakháchhàngảnhhưởngđếnchínhsáchtíndụngthươngmạic
ủadoanhnghiệp:

+Phẩmchất,tưcáchtíndụng:tínhtráchnhiệmcủakháchhàngtrongviệctrảnợ.Đá
nhgiáthơngquaviệcthanhtốncáckhoảnnợtrướcđâycủadoanhnghiệp.

+Nănglựctrảnợ:dựavàochỉtiêukhảnăngthanhtốnnhanhvàbảngdựtrữngânqu
ỹcủadoanhnghiệp.

+Vốncủakháchhàng:đánhgiátiềmnăngtàichínhdàihạncủadoanhnghiệp.
+Thếchấp:cáctàisảnriêngmàdoanhnghiệpcóthểsửdụngđểđảmbảochocáckhoản
nợ.

+Điềukiệnkinhtế:khảnăngpháttriểncủadoanhnghiệp.

-Xácđịnhđiềukiệnthanhtốn:Doanhnghiệpcầnxácđịnhthờihạnbánchịuvàtỷlệchiết
khấuthanhtốn(hayđiềukhoảnbánchịu).

Điềukhoảnbánchịulàđiềukhoảnxácđịnhđộdàithờigianhaythờihạnbánchịuvàtỷlệ

chiếtkhấpdụngnếukháchhàngtrảsớmhơnthờigianbánchịuchophép.Điềukhoảnchiết
khấuliênquanđếnhaivấnđề:thờihạnchiếtkhấuvàtỷlệchiếtkhấu.

Thờihạnchiếtkhấulàkhoảngthờigianmànếungườimuathanhtốntrướchoặctr
ongthờigianđóthìngườimuasẽđượcnhậntỷlệchiếtkhấu.

Tỷlệchiếtkhấulàtỷlệphầntrămcủadoanhthuhoặcgiábánđượckhấutrừnếungư
ờimuatrảtiềntrongthờihạnchiếtkhấu.

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

+Thayđổitỷlệchiếtkhấu:thayđổitỷlệchiếtkhấuảnhhưởngđếntốcđộthutiềnđốivớ
icáckhoảnphảithu.Nhưngtỷlệchiếtkhấusẽlàmgiảmdoanhthurịng,dođógiảmlợinhuận.L
iệugiảmchiphíđầutưkhoảnphảithucóđủbùđắpthiệthạidogiảmlợinhuậnhaykhơng.

Cầnlưrằng,chínhsáchtăngtỷlệchiếtkhấuhaybấtkỳchínhsáchbánchịunàocũ
ngcầnđượcxemxétthườngxunxemcóphùhợpvớitìnhhìnhthựctiễnhaykhơng.Sau
khithựchiệnchínhsáchgiatăngtỷlệchiếtkhấudotìnhhìnhthayđổi,nếutiếtkiệmchiphík
hơngđủbùđắpcholợinhuậngiảm,khiấycơngtycầnthayđổichínhsáchchiếtkhấu.Nếuc
ơngtymuốnxemxétcónênquyếtđịnhgiảmtỷlệchiếtkhấulạihaykhơngthìtiếnhànhphâ
ntíchmơhìnhthayđổi.

-Thườngxunkiểmsốtnợphảithu:

+Doanhnghiệpcầnmởsổtheodõichitiếtnợphảithuvàtìnhhìnhthanhtốnvớikh
áchhàng.

+Thườngxuntheodõivàphântíchcơcấunợphảithutheothờigian.Xácđịnhtrọ
ngtâmquảnlýnợphảithuđểcóbiệnphápquảnlýchặtchẽ.

-Ápdụngcácbiệnphápthíchhợpthuhồinợvàbảotồnvốn:

+Chuẩnbịsẵnsàngcácchứngtừcầnthiếtđốivớicáckhoảnnợsắpđếnkỳhạnthanh
tốn.Thựchiệnkịpthờicácthủtụcthanhtốn.Nhắcnhở,đơnđốckháchhàngthanhtốnc
áckhoảnnợđếnhạn.

+Thựchiệncácbiệnphápkịpthờithuhồicáckhoảnnợđếnhạn.

+Chủđộngápdụngcácbiệnpháptíchcựcvàthíchhợpthuhồicáckhoảnnợqhạn
.

+Tríchlậpquỹdựphịngnợphảithukhóđịiđểchủđộngbảotồnvốnlưuđộng.
*Quảnlývốnbằngtiền

Vốnbằngtiềncủadoanhnghiệpgồmtiềnmặttạiquỹvàtiềngửingânhàng.Tiềnm
ặtđượchiểulàtiềntồnquỹ,tiềntrêntàikhoảnthanhtốncủaCơngtyởngânhàng.Tiềnmặ
tbảnthânlàtàisảnkhơngsinhlãi,dovậytrongquảnlýtiềnmặtthìviệctốithiểuhóalượngti
ềnmặtphảigiữlàmụctiêuquantrọngnhất.

Nhữnglýdokhiếndoanhnghiệpgiữtiềnmặt:

-Độngcơgiaodịch:nhằmđápứngcácnhucầugiaodịchhàngngàynhưchitrảtiềnmuahàn
g,tiềnlương,thuế,cổtức...trongqtrìnhhoạtđộngbìnhthườngcủadoanhnghiệp.

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

ymuacácchứngkhốnđầutưnhằmmụctiêugópphầngiatănglợinhuậnchodoanhnghiệ
p.

-Độngcơdựphịng:Nhằmduytrìkhảnăngđápứngnhucầuchitiêukhicónhữngbiếncốb
ấtngờxảyraảnhhưởngđếnhoạtđộngthuchibìnhthườngcủadoanhnghiệp,chẳnghạnn
hưyếutốthờivụdoanhnghiệpphảichitiêumuahàngdựtrữtrongkhitiềnbánhàngchưađ
ượcthuhồi.

Lợithếcủaviệcgiữtiềnmặt:

-Khimuahànghóadịchvụnếucóđủtiềnmặt,doanhnghiệpcóthểđượchưởnglợithếchiết
khấu.

-Giữđủtiềnmặt,duytrìtốtcácchỉsốthanhtốnngắnhạngiúpdoanhnghiệpcóthểmuahàn
gvớinhữngđiềukiệnthuậnlợivàđượchưởngmứctíndụngrộngrãi.

-Tậndụngnhữngcơhộithuậnlợitrongkinhdoanhdochủđộngtrongcáchoạtđộngthanht
ốnchitrả.

-Đápứngnhucầukhẩncấp:đìnhcơng,hỏahoạn,chiếndịchmarketingcủađốithủcạnhtra
nh,vượtquakhókhăncủayếutốthờivụ....

Quảntrịtiềnmặtliênquanđếnthu,chivàđầutưtạmthờitiềnmặtmộtcáchcóhiệuq
uả.

Hệthốngquảntrịtiềnmặtbaogồm:quyếtđịnhtồnquỹtiềnmặt,quảntrịqtrìnhthuc

hitiềnmặtvàđầutưtiềnmặtnhànrỗinhằmmụctiêusinhlời.

(1)Quyếtđịnhtồnquỹtiềnmặtmụctiêu

TồnquỹtiềnmặtmụctiêulàtồnquỹmàCơngtyhoạchđịnhlưugiữdướihìnhthứcti
ềnmặt.Quyếtđịnhtồnquỹtiềnmặtmụctiêuliênquanđếnviệcđánhđổigiữachiphícơhội
dogiữqnhiềutiềnmặtvàchiphígiaodịchdogiữqíttiềnmặt.

Chiphícơhộilàchiphímấtđidogiữtiềnmặt,khiếnchotiềnkhơngđượcđầutưvào
mụcđíchsinhlời.Chiphícơhộichínhlàlãisuấtmàdoanhnghiệpbịmấtđi.

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

Đểxácđịnhmứctồntrữtiềnmặthợplýcónhiềucáchnhưcóthểdựavàokinhnghiệ
mthựctế,cóthểsửdụngmơhìnhquảnlýEOQ(cịngọilàmơhìnhBaumol)hoặcmơhìnhq
uảnlýtiềnmặtMillerorr.

(2)Quảntrịthuchitiềnmặt

-Xâydựngnộiquy,quychếvềquảnlýcáckhoảnthuchi.

-Tấtcảcáckhoảnthuchibằngtiềnmặtphảithơngquaquỹ,khơngđượcchitiêungồiqu
ỹ.

-Phảiphânđịnhrõtrongquảnlýtiềnmặtgiữanhânviênkếtốntiềnmặtvàthủquỹ.
-Quảnlýchặtchẽcáckhoảntạmứng(đốitượng,mứcđộ,thờihạntạmứng).

-Đẩynhanhtốcđộthutiền,chậmtốcđộchitiền.
(3)Kiểmsốtqtrìnhthanhtốn

Đểkiểmsốtqtrìnhthanhtốnliênquanđếnlựachọnhìnhthứcthanhtốn,thời

hạnthanhtốn,phươngtiệnthanhtốnchotừnghoạtđộngthanhtốntrongdoanhnghiệp
.

(4)Kếhoạchhóavàtậptrunghóaviệcchitiêu

Cáccơngtythườngtrảhóađơnđúngthờihạnchứkhơngnêntrảtrướchaysaungày
hẹn.Việcthanhtốntrướcsẽlàmgiảmsốdưtiềnmặtbìnhqntrongkhitrảmuộnsẽảnhh
ưởngđếnmứcđộtínnhiệmcủacơngtyhoặcbịmấtcơhộichiếtkhấutiềnmặt.

Quảntrịtồnkho

Hàngtồnkholàcácloạihànghóa(ngunvậtliệu,sảnphẩmdởdang,thànhphẩm.
..)đápứngucầusảnxuấtvàtiêuthụcủadoanhnghiệp.

Hàngtồnkhotạosựantồnchohoạtđộngcủadoanhnghiệp,nhấtlàcácdoanhnghi
ệphoạtđộngkinhdoanhmangtínhthờivụ.

Vaitrịcủahàngtồnkho:

-Giúpdoanhnghiệpchủđộngtrongdựtrữ,sảnxuất,tiêuthụ;
-Giúpchoqtrìnhsảnxuấtkinhdoanhđượcđiềuhịavàliêntục;
-Giúpchủđộngtronghoạchđịnhsảnxuất,tiêuthụsảnphẩm;

Tácđộngtiêucựccủahàngtồnkholàlàmphátsinhcácchiphíliênquanđếntồnkho
nhưchiphíkhobãi,bảoquảnvàcảchiphícơhộitrongsửdụngvốnđầutư.

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

Quảntrịhàngtồnkhochínhlàviệctínhtốn,theodõi,xemxétsựđánhđổigiữalợiíc
hvàphítổncủaviệcduytrìtồnkhođồngthờiđảmbảodựtrữhợplýnhất.Nóicáchkhácquả
ntrịhàngtồnkholàtínhlượngtồnkhotốiưusaochophítổntồnkholànhỏnhất.

Quảntrịhàngtồnkhophảitrảlờicáccâuhỏisau: 
-Lượnghàngtồnkholàbaonhiêuvàothờiđiểmquyđịnh;
-Vàothờiđiểmnàothìbắtđầuđặthàng;

-Loạihàngtồnkhonàolàchủyếu.
Cácnhântốảnhhưởngđếntồnkho: 
-Loạihìnhdoanhnghiệp;

-Tínhchấtsảnxuất;

-Mốiliênhệgiữachiphíđặthàngvàchiphílưukho;
-Cácrủirotrongquanhệcungcầu;

-Tínhdễthayđổitrongcácđiềukiệnsảnxuấtkinhdoanh;
-Quytrình,thủtụclàmviệccủacáccơquanquảnlýhànhchính.

(1)Mơhìnhsảnlượngđặthànghiệuquảnhất(EconomicOrderingQuantity-EOQ)

MơhìnhEOQlàmộtmơhìnhquảntrịtồnkhomangtínhđịnhlượng,cóthểsửdụng
nóđểtìmmứctồnkhotốiưuchodoanhnghiệp.

Yếutốquyếtđịnhtrongquảntrịhàngtồnkholàsựdựbáochínhxácnhucầusửdụng

cácloạihànghóatrongkỳnghiêncứu-thườnglàmộtnăm.Nhữngdoanhnghiệpcónhucầuhànghóamangtínhmùavụcóthểchọ
nkỳdựbáophùhợpvớiđặcđiểmkinhdoanhcủamình.

Saukhiđãcósốliệudựbáochínhxácvềnhucầusửdụnghàngnăm,trêncơsởđócót
hểxácđịnhsốlầnđặthàngtrongnămvàkhốilượnghànghóatrongmỗilầnđặthàng.Mụcđ

íchcủanhữngtínhtốnnàylàtìmđượccơcấutồnkhocótổngchiphínămởmứctốithiểu.

Giữachiphíđặthàngvàchiphítồnkhocómốiquanhệtỉlệnghịch.Khisốlầnđặthàn
gnhiều,khốilượnghànghóatồnkhobìnhqnthấp,dẫntớichiphítồnkhothấpsongchip
híđặthàngcao.Ngượclại,khisốlầnđặthànggiảmthìkhốilượnghàngtrongmỗilầnđặtca
o,lượngtồnkholớnhơn,dođóchiphítồntrữhànghóacaohơnvàchiphíđặthànggiảm.

Khốilượngđặthàngtốiưulà:

C
SO
Q 2

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

O:Chiphíchomỗilầnđặthàng;

C:Chiphítồntrữtrênmỗiđơnvịhàngtồnkho.
1.5.3.5.Xácđịnhnhucầuvốnlưuđộngtrongdoanhnghiệp

Vaitrịcủacơngtácxácđịnhnhucầuvốnlưuđộng

Xácđịnhnhucầuvốnlưuđộngchodoanhnghiệpđóngcácvaitrịchủyếunhưsau:

-Đảmbảođủlượngvốnlưuđộng,tránhtìnhtrạngthiếuhoặcthừavốnlưuđộngchohoạtđộ
ngkinhdoanhcủadoanhnghiệp,đảmbảoqtrìnhsảnxuấtcủadoanhnghiệptiếpdiễnliê
ntục.

-Hìnhthànhcácnguồnvốnđểđápứngnhucầuvốnlưuđộngchodoanhnghiệpnhanhvàổn

định.

-Đảmbảoviệcsửdụngvốnlưuđộnghiệuquảvàtiếtkiệm,làcơsởđểđánhgiáhiệuquảquản
trịvốnlưuđộngcủadoanhnghiệp.

Cácnguntắcxácđịnhnhucầuvốnlưuđộng

Khixácđịnhnhucầuvốnlưuđộng,doanhnghiệpcầnquantâmđếncácnguntắc
sau:

-Nhucầuvốnlưuđộngphảixuấtpháttừnhucầusảnxuất,đảmbảođủvốnlưuđộngchosảnx
uấtvìnhucầuvốnlưuđộngphụthuộcvàotìnhhìnhsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệpt
ạimỗithờikỳxácđịnh.

-Thựchiệntiếtkiệmvốnlưuđộng,giảmlượngvốnlưuđộngdưthừa,đảmbảosửdụnglượn
gvốnlưuđộngởmứctốiưuchosảnxuấtkinhdoanh,bằngcáchthườngxunđánhgiáhiệ
uquảsửdụngvốnlưuđộng,thờigianlnchuyểncủavốnlưuđộngvàcácgiaiđoạnlnc
huyểncủavốnlưuđộng,đểcóbiệnpháptiếtkiệmvốnlưuđộngchodoanhnghiệp.

-Xácđịnhnhucầuvốnlưuđộngphảidựatrêncáckếhoạchvềtiêuthụsảnphẩm,kếhoạchsả
nxuất,kếhoạchchiphí,kếhoạchthumuangunvậtliệu.Cáckếhoạchnàyliênquanđếnl
ượngthuchitiềnmặt,ảnhhưởngđếnnhucầuvốnlưuđộngcủadoanhnghiệp.Vìvậy,doa

nhnghiệpcầncócácphươngphápdựbáochínhxáckhixâydựngcáckếhoạch.

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

-cósựphốihợpvàđónggópýkiếncủacácphịngbanchứcnăng.Vìkếhoạchhoạtđộngcủa
cácphịngbanchứcnăng,cóảnhhưởngđếnlượngthuchitiềnmặttrongsuốtqtrìnhl
nchuyểncủavốnlưuđộng,từkhâucungứngngunvậtliệuchođếnkhâutiêuthụ.Thựch
iệnnguntắcnàyđảmbảoviệcxácđịnhnhucầuvốnlưuđộngchínhxác,phùhợpvớinhu
cầuthựctếvềsảnxuấtkinhdoanh.

Phươngphápxácđịnhnhucầuvốnlưuđộngcủadoanhnghiệp

Nhucầuvềvốnlưuđộngphụthuộcvàoquymơvàlĩnhvựchoạtđộngsảnxuấtkinh
doanhcủadoanhnghiệp.Vìvậy,doanhnghiệpcầndựavàođặcđiểmhoạtđộngsảnxuấtki
nhdoanhđểchọnphươngphápxácđịnhnhucầuvốnlưuđộngthíchhợp.Trongngắnhạn,
doanhnghiệpcóthểápdụngmộtsốphươngphápxácđịnhnhucầuvốnlưuđộngđơngiảns
au:

*Phươngphápphầntrămtheodoanhthu

Theophươngphápnàydoanhnghiệpthựchiệntheocácbướcsau:

-Tínhtỷlệphầntrămcáckhoảnmụctrênbảngtổngkếttàisảntheodoanhthuởnămhiệntại
:

+Cáckhoảnmụccủaphầntàisảncómốiquanhệtrựctiếpvớidoanhthu.Vìvậy,chiac
áckhoảnmụccủaphầntàisảntrênbảngtổngkếttàisảnchodoanhthu,xácđịnhtỷlệphầntrăm
củacáckhoảnmụcnàytheodoanhthu.

+Chiacáckhoảnmụccủaphầnnguồnvốncómốiquanhệvớidoanhthuchodoanh
thu,xácđịnhtỷlệphầntrămcủacáckhoảnmụcnàytheodoanhthu.Vìchỉmộtsốkhoảnmụ

ccủanguồnvốncóquanhệtrựctiếpvớidoanhthu.

*Phươngpháptrựctiếp

M:Mứclnchuyểnbìnhqnmộtngàycủaloạivốnđượctínhtốn(chiphídựtrữ
bìnhqnmộtngày,chiphísảnxuấtbìnhqnmộtngày,giáthànhsảnxuấtbìnhqnmột
ngày,doanhthuthuầnbìnhqnmộtngày);

N:Sốngàylnchuyểncủaloạivốnđượctínhtốn(chukỳlnchuyểnvốnlưuđộ
ng);

i:Sốkhâu(hoạtđộng)kinhdoanh;
j:Loạivốnsửdụng.

 

 



m
j

n
i

MijxNij
Vl đ

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

Trongđó:

Vlđ1:Nhucầuvốnlưuđộngnămkếhoạch;
Vlđ0:Sốdưbìnhqnvốnlưuđộngnămbáocáo;

M1:Tổngmứclnchuyểnvốnlưuđộngnămkếhoạch;
M0:Tổngmứclnchuyểnvốnlưuđộngnămbáocáo;

t%:Tỷlệgiảm(hoặctăng)sốngàylnchuyểnvốnlưuđộngnămkếhoạchsovớin
ămbáocáo.
1.5.3.6.Đánhgiátrìnhđộquảnlýsửdụngvốnlưuđộngtrongdoanhnghiệp 
+Sốvịngquaycủavốnlưuđộng(sốlầnlnchuyểnVLĐ) 
Sốvịngquaycủavốnlưuđộnglàchỉtiêuphảnánhsốlầnvốnlưuđộnghồnthànhmột
vịngtuầnhồntrongmộtkhoảngthờigiannhấtđịnh,thườnglàmộtnăm. 
Vldbq
Dt
L 
-L:Sốvịngquayvốnlưuđộng;
-Dt:Doanhthuthuầnđạtđượctrongkỳ;
-Vldbp:lượngvốnlưuđộngbìnhqntrongkỳ.
4
2
4
3
2
1
2
1
4
4
3

2
1
Vcq
Vcq
Vcq
Vcq
Vdq
V
Vq
Vq
Vq
Vq
V
ldbq
ldbq









+Kỳlnchuyểncủavốnlưuđộng 
Kỳlnchuyểnvốnlưuđộnglàchỉtiêuphảnánhđộdàithờigian(tínhbằngsốngày
)củamộtvịngquayvốnlưuđộng. 
Dt
Vldbq
.

N
L
N
Klc 

N:Sốngàycủakỳtínhtốn(tháng30ngày,q90ngày,năm360ngày).
+Hệsốđảmnhiệmcủavốnlưuđộng 
Hệsốđảmnhiệmcủavốnlưuđộnglàchỉtiêuphảnánhhàmlượngvốnlưuđộngsửd
ụngđểlàmrađượcmộtđồngdoanhthuthuầncủadoanhnghiệptrongkỳ. 
L
Dt
Vldbq
Hdn   1

)
1
(
0
1
0
1 t
M
M
Vlđ

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

+Tỷsuấtdoanhlợicủavốnlưuđộng:Làchỉtiêuthểhiệnsốlợinhuậnthuđượctừ
mộtđồngvốnlưuđộngcủadoanhnghiệptrongkỳ.

Vldbq
LN

Hld 

LN:Lợinhuậnđạtđượctrongkỳcủadoanhnghiệp.
1.6.Phântíchtàichínhdoanhnghiệp

1.6.1.Ýnghĩacủaphântíchtàichínhdoanhnghiệp

Phântíchtàichínhdoanhnghiệplàmộtnhiệmvụquantrọngtrongcơngtácquảnlý
tàichínhdoanhnghiệpnhằmcungcấpthơngtincầnthiếtchoquảnlývàracácquyếtđịnhtà
ichínhđúngđắn.

Phântíchtàichínhdoanhnghiệplàmộtcơngcụcủaquảnlý,trêncơsởsửdụnghệthống
chỉtiêuphântíchphùhợpthơngquacácphươngphápphântíchnhằmđánhgiátìnhhìnhtàichí
nhcủadoanhnghiệptrongmộtkhoảngthờigianhoạtđộngnhấtđịnh.

Phântíchtàichínhlàviệcsửdụngmộtcáchtổnghợpcáccơngcụvàphươngphápđểthu
thậpvàxửlýcácthơngtinkếtốnvàcácthơngtinkháctrongquảnlýdoanhnghiệpnhằmđánh
giátìnhhìnhtàichính,khảnăngvàtiềmlựckinhdoanhcủadoanhnghiệp,giúpngườiquảnlýđ
ưaracácquyếtđịnhtàichính,quyếtđịnhquảnlýphùhợp.

Ýnghĩaphântíchtàichínhdoanhnghiệp

-Làmcơsởđánhgiátìnhhìnhtàichínhcủadoanhnghiệp

-Làmcơsởđểthựchiệnkếhoạchhóatàichínhcủadoanhnghiệp
-Kiểmsốtcáchoạtđộngcủadoanhnghiệp

-Đưaracácquyếtđịnhtàichínhvàquyếtđịnhquảntrị

Tuynhiên,mỗiđốitượngkhácnhauphântíchtàichínhcóýnghĩakhácnhau.

- Đốivớinhàquảnlýdoanhnghiệp:nhằmtìmranhữnggiảipháptàichínhđểxâyd
ựngcơcấutàisản,cơcấunguồnvốnthíchhợpnhằmnângcaohiệuquả,tiềmlựctàichínhc
hodoanhnghiệp.

- Đốivớichủsởhữu:giúpđánhgiáđúngđắnthànhquảcủacácnhàquảnlývềthựctr
ạngtàisản,nguồnvốn,thunhập,chiphí,lợinhuậncủadoanhnghiệp,sựantồnvàhiệuqu
ảcủavốnđầutưvàodoanhnghiệp.

- Đốivớikháchhàng:giúpđánhgiáđúngđắnkhảnăngvàthờihạnthanhtốncủad
oanhnghiệp.

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

1.6.2.1.Cơngcụphântíchtìnhhìnhtàichính

*Báocáotàichính:Đểphântíchtàichínhvàđưaracácchínhsáchtàichínhcủado
anhnghiệp,thườngphảicăncứvàobáocáotàichính.Cácbáocáonàythườngđượcsắpxế

p,phảnánhtheocácchuẩnmựcnhấtđịnh(theocácquyđịnhcủahệthốngkếtốn-tàichínhquốcgia).Thơngthườngbaogồm:
-Bảngcânđốikếtốn(biểuB01-DN);

-Báocáokếtquảkinhdoanh(biểuB02-DN);
-Báocáolưuchuyểntiềntệ(biểuB03-DN);
-Thuyếtminhbáocáotàichính(biểuB09-DN);
-Cácbáocáotàichínhchitiếtkhác.

Ngồirađểcungcấpthơngtinđầyđủvàthựctếcũngcầntậphợpthơngtintừcácbáo
cáophitàichínhcủadoanhnghiệpnhư:tổchức,laođộng,cơngnghệ,thịtrường,thơngtin
thựctếtừhiệntrườngsảnxuất,khobãi,củadoanhnghiệpvàthơngtintừcácđốitáccủadoa
nhnghiệp.

*Tỷsốtàichính:Làsựkếthợpgiữa2dữliệutàichính,đượcxácđịnhbằngcáchchi
achonhau.Baogồm:

-Tỷsốnợ;
-Tỷsốsinhlời;

-Tỷsốkhảnăngthanhtốn;
-Tỷsốhoạtđộng.

1.6.2.2.Phươngphápphântíchtàichính

-Phântíchcơcấu:phântíchkếtcấucủatừngkhoảnmụctrongbáocáotàichính.
-Phươngphápsosánhtheothờigian,khơnggian,theongành.

-Phântíchcáctỷsốtàichính:dùngcáctỷsốtàichínhđểphântích.

-PhântíchDupont:MơhìnhDuponttíchhợpnhiềuyếutốcủabáocáothunhậpvớibảncâ
nđốikếtốn.Trongphântíchtàichính,ngườitavậndụngmơhìnhDupontđểphântíchmố
iliênhệgiữacácchỉtiêutàichính.Chínhnhờsựphântíchmốiliênkếtgiữacácchỉtiêutàich
ính,chúngtacóthểpháthiệnranhữngnhântốđãảnhhưởngđếnchỉtiêuphântíchtheomột
trìnhtựnhấtđịnh.

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

ROE=ROAxĐịnbẩytàichính

ROE=HệsốLợinhuậnrịngxHiệusuấtsửdụngtổngtàisảnxĐịnbẩytàichính.

Trêncơsởnhậnbiếtbanhântốtrên,doanhnghiệpcóthểápdụngmộtsốbiệnpháplà
mtăngROEnhưsau:

+Tácđộngtớicơcấutàichínhcủadoanhnghiệpthơngquađiềuchỉnhtỷlệnợvayvàtỷ
lệvốnchủsởhữuchophùhợpvớinănglựchoạtđộng.

+Tănghiệusuấtsửdụngtàisản.Nângcaosốvịngquaycủatàisản,thơngquaviệcv
ừatăngquymơvềdoanhthuthuần,vừasửdụngtiếtkiệmvàhợplývềcơcấucủatổngtàisản
.

+Tăngdoanhthu,giảmchiphí,nângcaochấtlượngcủasảnphẩm.Từđótănglợin
huậncủadoanhnghiệp.

Tómlại,phântíchbáocáotàichínhbằngmơhìnhDupontcóýnghĩalớnđốivớiquảntrịdo
anhnghiệpthểhiệnởchỗcóthểđánhgiáđầyđủvàkháchquancácnhântốtácđộngđếnhiệ
uquảsảnxuấtkinhdoanhtừđótiếnhànhcơngtáccảitiếntổchứcquảnlýcủadoanhnghiệp
.

HạnchếcủamơhìnhphântíchDupont

+Dựavàosốliệukếtốncơbảnnhưngcóthểkhơngđángtincậy;
+Khơngbaogồmchiphívốn;

+Mứcđộtincậycủamơhìnhphụthuộchồntồnvàogiảthuyếtvàsốliệuđầuvào.
ĐiềukiệnápdụngphươngphápDupont:sốliệukếtốnđángtincậy.

1.6.3.Nộidungphântíchtìnhhìnhtàichínhvàkhảnăngthanhtốncủadoanhnghiệ
p

1.6.3.1.Phântíchtàisảnvànguồnvốncủadoanhnghiệp

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

ấutàisảndùngđểđánhgiátiềmlựckinhtếcủadoanhnghiệp,tínhhợplýcủacơcấutàisản.Vì

vậy,đượcthểhiệnquavấnđềsau:

-Đánhgiánănglựckinhtếthựcsựcủatàisảndoanhnghiệp

Đểđánhgiánănglựckinhtếcủatàisảncầnthẩmđịnhgiátrịkinhtếthựcsựcủatàisả
ndoanhnghiệpnắmgiữ,xemxéttìnhhìnhchuyểnđổicủachúngtrênthịtrường.

Nộidungđánhgiá:

+Đánhgiácáckhoảnđầutưtàichínhngắnhạncủadoanhnghiệpcógiátrịkinhtếkhơ
ng,sovớigiátrịkếtốntrênbáocáokếtốncaohaythấp,khảnăngchuyểnđổitrênthịtrường
củacáckhoảnđầutưtàichínhngắnhạnnhưthếnào?

+Xemxétcáckhoảnphảithutrênbảngcânđốikếtốncóthựchaykhơng,việcthuh
ồinhưthếnào?(thơngthườngxemxétđếnuytínvàkhảnăngtàichínhcủacácconnợ).

+Xemxétmụchàngtồnkhocủadoanhnghiệpcótínhhữudụngtrongkinhdoanhv
àcógiátrịthựctếtrênthịtrườnghaykhơng?

+Xemxéttàisảnlưuđộngkháccókhảnăngthuhồihaykhơng,cóảnhhưởngđếnch
iphí,thunhậpcủadoanhnghiệptrongtươnglaihaykhơng?

+Xemxéttàisảncốđịnhcủadoanhnghiệp(ngungiá,giátrịhaomịn,giátrịcịnl
ạicủatàisảncốđịnh).

-Phântíchbiếnđộngcáckhoảnmụctàisản

Mụcđíchnhằmgiúpngườiphântíchtìmhiểusựthayđổivềgiátrị,tỷtrọngcủatàis
ảnquacácthờikỳnhưthếnào.

Cácchỉtiêuthườngdùngđểphântíchkếtcấutàisảnbaogồm:

+Hệsốcơcấutàisảncốđịnh(Htscd),(tỷsuấtđầutưvàotàisảncốđịnh,haytàisảnd
àihạn).

Ts
Tscd
Htscd





Trongđó: Tscd:Tổnggiátrịtàisảncốđịnhcủadoanhnghiệp;
Ts:Tổnggiátrịtàisảncủadoanhnghiệp.

+Hệsốcơcấutàisảnlưuđộng(Htsld),(tỷsuấtđầutưvàotàisảnngắnhạn-tàisảnlưuđộng):

Ts
Tsld
Htsld





Trongđó: Tsld:Tổnggiátrịtàisảnngắnhạn(TSLĐ)củadoanhnghiệp;
Ts:Tổnggiátrịtàisảncủadoanhnghiệp.

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

-Đánhgiátínhhợplývàhợpphápnguồnvốncủadoanhnghiệp

Đểđánhgiátínhhợplývàhợpphápnguồnvốncủadoanhnghiệp,cầntiếnhànhxe
mxétnhữngdanhmụcnguồnvốntrênbáocáotàichínhdoanhnghiệphiệncótạimộtthờiđ
iểmcóthựckhơng,nótàitrợchonhữngtàisảnnào,nhữngnguồnvốnnàydoanhnghiệpđư
ợcphépkhaitháchợppháphaykhơng.Cụthểcácnộidungphântíchnhưsau:

+Xemxétvàđánhgiácáckhoảnnợngắnhạncủadoanhnghiệpđangkhaithácnhưva
yngắnhạn,phảitrảngườibán,ngườimuatrảtrước,thuếvàcáckhoảnphảinộpcóphùhợpvới
đặcđiểmlnchuyểnvốntrongthanhtốncủadoanhnghiệphaydobịđộngtronghoạtđộng
sảnxuấtkinhdoanh(SXKD)hìnhthành.

+Xemxétvàđánhgiácáckhoảnnợdàihạndoanhnghiệpđangkhaithácnhưvaydàihạ
n,nợdàihạnkháccóphùhợpvớimụcđíchsửdụngdàihạn,phùhợpvớiđặcđiểmlnchuyểnv
ốntrongthanhtốndàihạncủadoanhnghiệphaydobịđộngtrongSXKDhìnhthành.

+Xemxétvàđánhgiácáckhoảnnợkhácnhưchiphíphảitrả,tàisảnthừachờthanhl
ý,nhậnkýquỹ,kýcượcdàihạncóthựcsựtồntạivàphùhợpvớimụcđíchsửdụngvốnhayk
hơng.Đặcbiệtlàchiphíphảitrảcầnphảiđượcxemxéttrongmốiquanhệvớikếhoạchdàih
ạncủachiphínày,tínhhiệnthựccủanótrongtươnglai.Chiphíphảitrảcóthểlàmgiảmlợi
nhuậntrongkỳcủadoanhnghiệpvàlạilàmtănglợinhuậntrongtươnglai.Nếukhơngphâ
ntíchrõnguồngốcthìdễnhậnxétsailầmvềbứctranhtàichínhcủadoanhnghiệp.

+Xemxétvàđánhgiávốnchủsởhữudoanhnghiệpđangkhaithácnhưnguồnvốnk
inhdoanh,quỹđầutưpháttriển,quỹdựphịngtàichính,nguồnvốnđầutưxâydựngcơbản
…cóphùhợpvớiloạihìnhdoanhnghiệphaykhơng,phùhợpvớiquyđịnhtốithiểuvềmức
vốnchotừngdoanhnghiệp,cóphùhợpvớimụcđíchtríchlậptừngloạiquỹhaykhơng?

-Phântíchcơcấunguồnvốn

Cơcấunguồnvốnlàtỷtrọngtừngnguồnvốnsovớitổngnguồnvốntạimộtthờiđiể
m.Mộtcơcấunguồnvốnhợplýphảnánhsựkếthợphàihịagiữanợphảitrảvớivốnchủsởh
ữutrongđiềukiệnnhấtđịnh.

Quyếtđịnhcơcấunguồnvốnlàvấnđềtàichínhhếtsứcquantrọngtrongdoanhngh
iệpvì:

+Quyếtđịnhđếnchiphísửdụngvốnbìnhqncủadoanhnghiệp.

+Ảnhhưởngđếntỷsuấtlợinhuậnvốnchủsởhữuhaythunhậptrênmộtcổphầnvàr
ủirotàichínhcủamộtdoanhnghiệphaycơngtycổphần.

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

n(hệsốvốnchủsởhữu).Cácchỉtiêunàycịnchophépđánhgiákhảnăngđộclập,tựchủvềt
àichínhtrongdoanhnghiệp.

+Tỷsuấttựtàitrợcủadoanhnghiệp(Htt)(hệsốvốnchủsởhữu):

Nv
Vcsh
Htt




Trongđó: Vcsh:Tổngvốnchủsởhữucủadoanhnghiệp;
Nv:Tổngnguồnvốncủadoanhnghiệp.

Hệsốvốnchủsởhữuphảnánhtrong1đồngvốnkinhdoanhmàdoanhnghiệpđang
sửdụngcómấyđồngvốnchủsởhữu.

+Hệsốnợcủadoanhnghiệp(Hn):

Nv
Npt
Hn





Trongđó: Npt:Tổngsốnợphảitrảcủadoanhnghiệp;
Nv:Tổngnguồnvốncủadoanhnghiệp.

Hệsốnợphảnánhtrong1đồngvốnkinhdoanhbìnhqnmàdoanhnghiệpđangsử
dụngcómấyđồngđượchìnhthànhtừcáckhoảnnợ.

+Hệsốnợcủavốnchủsởhữu(Hnsh):

Vcsh
Npt
Hnsh 

Vcsh:Tổngsốvốnchủsởhữucủadoanhnghiệp.
+Hệsốđảmbảonợ

Hệsốđảmbảonợ= Nguồnvốnchủsởhữu
Nợphảitrả

Hệsốnàyphảnánhcứ1đồngvốnvaynợcómấyđồngvốnchủsởhữuđảmbảo.Thơ
ngthườnghệsốnàykhơngnênnhỏhơn1.

Cơcấunguồnvốncủadoanhnghiệpthườngbiếnđộngtrongcácchukỳkinhdoanh
vàcóthểảnhhưởngtíchcựcđếnlợiíchcủachủsởhữu.Vìvậyviệcxemxétlựachọn,điềuc
hỉnhcơcấunguồnvốntốiưulnlàmộttrongnhữngquyếtđịnhtàichínhquantrọngcủad
oanhnghiệp.Nhìnvàocáchệsốphảnánhcơcấunguồnvốncóthểchothấymộtcáchkháiq
tchínhsáchtàitrợvốn,mứcđộantồnvàrủirotrongkinhdoanh.

-Phântíchsựbiếnđộngcáckhoảnmụcnguồnvốn

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

nglựctàichính,tínhtựchủtàichính,khảnăngtậndụng,khaitháccácnguồnvốnchohoạtđ
ộngsảnxuấtkinhdoanh…

1.6.3.2.Phântíchtìnhhìnhđảmbảovềnguồnvốncủadoanhnghiệp

Khiphântíchtìnhhìnhđảmbảonhucầuvốncủadoanhnghiệp,ngườitathườngxâ
ydựngvàphântíchcácphươngtrìnhkinhtếdựatrênsốliệucủabảngtổngkếttàisảncủado
anhnghiệp,từđóđưaranhữngnhậnđịnhvềtìnhhìnhthừa,thiếuvốn,mứcđộđảmbảonhu
cầuvềvốnchodoanhnghiệp.

Đểtiếnhànhcáchoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcácdoanhnghiệpcầncótàisản(TS
CĐ,TSLĐ).Đểhìnhthành2tàisảnnàyphảicócácnguồnvốntàitrợtươngứngbaogồmn
guồnvốnngắnhạnvàdàihạn.

Nguồnvốnngắnhạnlànguồnvốnmàdoanhnghiệpsửdụngtrongthờihạndưới1n
ămchohoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhbaogồmcáckhoảnnợngắnhạn,nợqhạn,nợnhà
cungcấpvànợphảitrảngắnhạnkhác.

NguồnvốndàihạnđượcđầutưđểhìnhthànhTSCĐ,phầndưcủanguồnvốndàihạ
nvàvốnngắnhạnđượcđầutưhìnhthànhTSLĐ.ChênhlệchgiữanguồnvốndàihạnvớiT
SCĐhaygiữaTSLĐvớinguồnvốnngắnhạnđượcgọilàvốnlưuđộngthườngxun.

Tàisảnngắnhạn + Tàisảndàihạn = Nguồnvốnngắnhạn + Nguồnvốndàihạn
Tàisảnngắnhạn - NguồnvốnNH = Nguồnvốndàihạn + Tàisảndàihạn

Mứcđộantồncủatàisảnngắnhạnphụthuộcvàomứcđộcủavốnlưuđộngthường
xun.Phântíchtìnhhìnhđảmbảovềnguồnvốnchohoạtđộngkinhdoanh,tacầnsosánh
giữanguồnvốnvớitàisản.

Nguồnvốndàihạn<TSCĐhoặcTSLĐ<nguồnvốnngắnhạn(VốnLĐTX<0:
nguồnvốndàihạnkhơngđủđầutưchoTSCĐ,doanhnghiệpphảiđầutưvàoTSCĐbằngn
guồnvốnngắnhạn,TSLĐkhơngđápứngđủnhucầuthanhtốnnợngắnhạn,cáncânthan
htốncủadoanhnghiệpmấtcânbằng,doanhnghiệpphảidùngmộtphầnTSCĐthanhtố
nnợngắnhạnđếnhạntrả,thểhiệndấuhiệutàichínhbấtbìnhthường,lâudàisẽlàmchotình
trạngtàichínhcủadoanhnghiệprốiloạn,mấtdầntồnbộvốnchủsởhữuvàđếnbờvựcphá
sản.Giảiphápcủadoanhnghiệplàtăngcườnghuyđộngvốnngắnhạnhợppháphoặcgiả
mquymơđầutưdàihạn,hayđồngthờicảhaibiệnpháptrên.

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

VLĐTX=0nghĩalànguồnvốndàihạntàitrợđủTSCĐvàTSLĐđủđểdoanhnghiệ
ptrảcáckhoảnnợngắnhạn,tìnhhìnhtàichínhnhưvậylàlànhmạnhvàđảmbảocânđốigiữ
atàisảnvànguồnvốntronghoạtđộngSXKDcủadoanhnghiệp.

VLĐTXlàmộtchỉtiêutàichínhtổnghợprấtquantrọngđểđánhgiátìnhhìnhtàichínhc
ủadoanhnghiệp.Chỉtiêunàychobiếtdoanhnghiệpcóđủkhảnăngthanhtốncáckhoảnnợn
gắnhạnkhơngvàTSCĐcủadoanhnghiệpcótàitrợmộtcáchvữngchắcbằngnguồnvốndàih
ạnkhơng?

Ngồiraphântíchtìnhhìnhđảmbảovềnguồnvốncịnsửdụngchỉtiêunhucầuvốnlưu
độngthườngxunđểphântích.

NhucầuVLĐTX=Tồnkhovàcáckhoảnphảithu-Nợngắnhạn

NhucầuVLĐTX>0:tàisảnngắnhạncủadoanhnghiệplớnhơncácnguồnvốnngắnh
ạnmàdoanhnghiệpcótừbênngồi,doanhnghiệpphảidùngvốndàihạnđểtàitrợvàophầnch
ênhlệch.NếuVLĐTX>NhucầuVLĐTXtứclàvốnbằngtiềndương.Giảipháplànhanhchó
nggiảiphónghàngtồnkhovàgiảmcáckhoảnphảithuởkháchhàng.

NhucầuVLĐTX<0xẩyratìnhtrạngmấtcânđốitrongnguồnvốnngắnhạnvàdàihạn(
vốnngắnhạnnhiều,vốndàihạnít)hoặcmấtcânđốiđầutưdàihạn(đầutưdàihạnqnhiều).Gi
ảipháplàtăngcườngvốnvaydàihạn,giảiphónghàngtồnkho,giảmđầutưdàihạn.

Phântíchtìnhhìnhđảmbảonguồnvốnnhằmđánhgiáđượctìnhhìnhtàitrợvàtình
hìnhđápứngnhucầuvềvốncủacủadoanhnghiệp.

1.6.3.3.Phântíchhiệuquảhoạtđộngtàichính

Cácchỉtiêuđánhgiáhiệuquảhoạtđộngtàichínhcủadoanhnghiệpnhưsau:

+Cácchỉtiêuđánhgiátrìnhđộsửdụngvốncốđịnhvàvốnlưuđộng,nhữngchỉtiê
unàyđãđượctrìnhbàyởcácphầntươngứngcủachươngnày.

+Hiệusuấtsửdụngtổngtàisản,đượcxácđịnhtheocơngthứcsauđây:

Ts
Dtt
Hts





Trongđó: Dtt:Doanhthuthuầnđạtđượctrongkỳcủadoanhnghiệp;
Ts:Tổnggiátrịtàisảncủadoanhnghiệp.

+Tỷlệlợinhuậnsovớidoanhthu,cịnđượcgọilàhệsốsinhlợicủadoanhthu,đư
ợcxácđịnhtheocơngthứcsauđây:

Dtt
Ln
Hld  

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>










Ts
Ln
Ts

Ltt
Ln
Hts

Ltt:Tổngsốlãivayphảitrảtrongkỳcủadoanhnghiệp.
+Hệsốsinhlợicủavốnchủsởhữu(ROE)

Vcsh
Ln
Hcsh  

Vcsh:Tổngsốvốnchủsởhữucủadoanhnghiệp.
1.6.3.4.Phântíchkhảnăngthanhtốncủadoanhnghiệp

Tìnhhìnhtàichínhcủadoanhnghiệpthểhiệnkhárõthơngquachỉtiêukhảnăngthan
htốncủadoanhnghiệp.Khảnăngthanhtốncủadoanhnghiệpphảnánhmốiquanhệtàich
ínhgiữacáckhoảncókhảnăngthanhtốntrongkỳvớicáckhoảnphảithanhtốntrongkỳ.

Khảnăngthanhtốncủadoanhnghiệpđượcđánhgiáthơngquacácchỉtiêu:
+Hệsốthanhtốntổngqt(Kttq):

Npt
Ts
Kttq





Trongđó: Ts:Tổnggiátrịtàisảncủadoanhnghiệp;
Npt:Tổngsốnợphảitrảcủadoanhnghiệp.

Chỉtiêuphảnánhmốitươngquangiữatổngtàisảnmàdoanhnghiệpcóthểsửdụng
đểtrảnợvàtổngsốnợphảitrả.

+Hệsốthanhtốnngắnhạn(hệsốthanhtốnhiệnthời)(Ktng):

Nn
Tsld
Ktng 

Tsld:Giátrịtàisảnlưuđộngvàđầutưngắnhạncủadoanhnghiệp.

Nn:Nợphảitrảngắnhạncủadoanhnghiệp(cáckhoảnvaydưới12thángnhưcáck
hoảnvayngắnhạn,phảitrảchongườibán,thuế,cáckhoảntrảchongườilaođộng,nợdàih
ạnđếnhạntrả,cáckhoảnpháitrảkhácdưới12tháng).

Chỉtiêunàychobiếtdoanhnghiệpcóbaonhiêuđồngtàisảnlưuđộngvàđầutưngắ
nhạnđểđảmbảocho1đồngnợngắnhạn.Tỷlệthanhtốnngắnhạncàngcaothìkhảnăngth
anhtốncủadoanhnghiệpcàngđượctintưởng.Tỷlệthanhtốnthơngthườngđượcchấp
nhậnlà2.Nếucaoqcaothìcơngtydễbịứđọngvốnvàbịchiếmdụngvốn.Vìvậyphảiđả
mbảohệsốthanhtốnngắnhạnhợplýđểvừađảmbảokhảnăngthanhtốnvàvừahạnchếk
hảnăngbịchiếmdụngvốn.

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

Nn

KPT

Tien

Nn

HTK

Tsld

Ktnh









Làchỉtiêuđánhgiáchặtchẽhơnkhảnăngthanhtốncủadoanhnghiệp,đượcxácđịn
hbằngTSLĐtrừđihàngtồnkhovàchiachosốnợngắnhạn.Hàngtồnkhobịloạiravìđâylàloạ

itàisảncótínhthanhkhoảnthấp.Tỷlệthanhtốnnhanhcàngcaothìkhảnăngthanhtốncủa
doanhnghiệpcàngcaovàngượclại.Thơngthườngchỉtiêunàychấpnhậnxấpxỉlà1,5.Tỷlệ
nàymàqcaosẽdẫnđếnứđọngvốnbằngtiền.

+Hệsốthanhtốntứcthời(Kttt),đượcxácđịnhtheobiểuthứcsauđây:

Ndh
Vt
Kttt 

Trongđó: Vt:Tổngsốvốnbằngtiềncủadoanhnghiệp;
Ndh:Tổngsốnợđếnhạntrảcủadoanhnghiệp.

Chỉtiêunàychobiếtdoanhnghiệpcóbaonhiêuđồngvốnbằngtiền(tiềnvàcáckho
ảntươngđươngtiền)đểsẵnsàngthanhtốncho1đồngnợngắnhạn.

Tiềnbaogồmtiềnmặt,tiềngửi,tiềnđangchuyển.

Cáckhoảntươngđươngtiềnlàcáckhoảnđầutưngắnhạnvềchứngkhốn,cáckho
ảnđầutưngắnhạnkháccóthểdễdàngchuyểnđổithànhtiềntrongthờihạn3thángvàkhơn
ggặprủirolớn.

Nợđếnhạngồmcáckhoảnnợngắnhạn,trungvàdàihạnđếnhạntrảtiền.

Tỷlệthanhtốntứcthờicàngcaothìkhảnăngthanhtốncủadoanhnghiệpcàngđư
ợctintưởngvàngượclại.Tỷlệnàychấpnhậnđượclàxấpxỉ0,5.Nếuthấpqsẽdẫnđếntìn
htrạngthiếutiềnthanhtốn,nếuqcaodẫnđếnứđọngvốn.

+Hệsốthanhtốnnợdàihạn(Ktdh),đượcxácđịnhtheobiểuthứcsau:

Nd
Tscd
Ktdh 

Tscd:Tổngtàisảncốđịnhvàđầutưdàihạncủadoanhnghiệp;
Nd:Sốnợdàihạncủadoanhnghiệp.

+Hệsốchiếmdụngvốn(Kcd),đượcxácđịnhtheobiểuthứcsau:

Ptr
Pt
Kcd 

Pt:Tổngsốnợphảithucủadoanhnghiệp;
Ptr:Tổngsốnợphảitrảcủadoanhnghiệp.

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

Ptr
Ktt
Kkntt 

Ktt:Tổngkhảnăngthanhtoáncủadoanhnghiệp;
Ptr:Tổngnhucầuphảithanhtoáncủadoanhnghiệp.
+Hệsốthanhtoánlãivay

Lv
LN

Kttlv  tlv

LNtlv:Tổnglợinhuậntrướclãivayvàthuế;

Lv:Sốtiềnlãivayphảitrảtrongkỳ.

Hệsốnàychobiếtkhảnăngđảmbảochitrảlãinợvaycủadoanhnghiệp.Đồngthờic
hỉrakhảnăngtàichínhmàdoanhnghiệptạorađểtrangtrảichochiphívayvốntrongsảnxu
ấtkinhdoanh.Hệsốnàycànglớnthìkhảnăngthanhtốnlãinợvaycàngtíchcực.Thơngth
ườngchấpnhậnđượclàlớnhơn2(khoảng2,2).

1.6.3.5.Phântíchhiệusuấthoạtđộngtrongdoanhnghiệp

Đâylàcácchỉtiêuđánhgiánănglựcquảnlývàsửdụngvốnhiệncócủadoanhnghiệ
p.Thơngthườngsửdụngcáchệsốsau:

-Sốvịngquayhàngtồnkho

Sốvịngquayhàngtồnkho= Giávốnhàngbán
Sốhàngtồnkhobìnhqntrongkỳ

Nếusốvịngquayhàngtồnkhocaosovớicácdoanhnghiệptrongngànhchobiếtviệct
ổchứcvàquảnlýdựtrữcủadoanhnghiệplàtốt,doanhnghiệpcóthểrútngắnđượcchukỳkin
hdoanhvàgiảmđượclượngvốnbỏvàohàngtồnkho.

Nếusốvịngquayhàngtồnkhothấpthểhiệndoanhnghiệpcóthểdựtrữvậttưqm
ứcdẫnđếntìnhtrạngbịứđọnghoặcsảnphẩmtiêuthụchậm.Cóthểdẫnđếndịngtiềnvàod
oanhnghiệpbịgiảmvàđặtdoanhnghiệpvàotìnhtrạngkhókhănvềvốn.

-Kỳthutiềntrungbình

Chỉtiêuphảnánhđộdàithờigianthutiềnbánhàngcủadoanhnghiệpkểtừlúcxuấtg
iaohàngchođếnkhithuđượctiềnbánhàng.

Kỳthutiềntrungbình(ngày)= Sốdưbìnhqncáckhoảnphảithu
Doanhthubìnhqn1ngàytrongkỳ

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

-Vịngquaycáckhoảnphảithu

VịngquaycácKPT= Doanhthuthuần
Cáckhoảnphảithubìnhqn
-Sốvịngquayvốnlưuđộng

Sốvịngquayvốnlưuđộnglàchỉtiêuphảnánhsốlầnvốnlưuđộnghồnthànhmộtvịn
gtuầnhồntrongmộtkhoảngthờigiannhấtđịnh,thườnglàmộtnăm.

Sốvịngquayvốnlưuđộng= Doanhthuthuầnđạtđượctrongkỳ
Vốnlưuđộngbìnhqntrongkỳ

-Hiệusuấtsửdụngvốncốđịnh:Đâylàchỉtiêuđánhgiámứcđộsửdụngvốncốđịnhcủado
anhnghiệptrongkỳ.

Hiệusuấtsửdụngvốncốđịnh= Doanhthuthuầntrongkỳ
Vốncốđịnhbìnhqntrongkỳ
-Vịngquaytàisảnhaytồnbộvốn

Vịngquaytàisảnhaytồnbộvốntrong

kỳ =

Doanhthuthuầntrongkỳ
SốtàisảnhayVKDbìnhqntrong
kỳ

Chỉtiêunàyphảnánhhiệusuấtsửdụngtàisảnhaytồnbộvốnhiệncócủadoanhnghiệ
p.

-Hệsốsinhlời:Làchỉtiêuđánhgiáhiệuquảcủahoạtđộngkinhdoanhcủadoanhnghiệp.N
ólàhiệuquảtổnghợpcủahàngloạtcácbiệnphápvàquyếtđịnhquảnlýcủadoanhnghiệp.

+Tỷsuấtlợinhuậntrêndoanhthu

TỷsuấtLNtrêndoanhthu= Lợinhuậntrongkỳ
Doanhthutrongkỳ
+Tỷsuấtlợinhuậntrênvốnkinhdoanh

TỷsuấtLNtrênvốnkinhdoanh
(ROAE)

= Lợinhuậntrướclãivayvàthuếtrongkỳ
TàisảnhayvốnKDbìnhquân

TỷsuấtLNsauthuếtrênvốnkinhdoanhROA = Lợinhuậnsauthuếtrongkỳ
TàisảnhayvốnKDbìnhquân
+Tỷsuấtlợinhuậntrênvốnchủsởhữu

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

Vốnchủsởhữubìnhquântrongkỳ
1.7.Quảntrịcáchoạtđộngđầutưdàihạntrongdoanhnghiệp

1.7.1.Kháiniệm,đặcđiểmcủađầutưdàihạn

Hoạtđộngđầutưdàihạnlàhoạtđộngchủyếuquyếtđịnhsựpháttriểnvàtăngtrưởn
gcủadoanhnghiệp.

Đầutưdàihạnlàmộtquyếtđịnhbỏvốntronghiệntạinhằmmụcđíchthuđượcnhữn
glợiíchlâudàitrongtươnglai.

Đặcđiểmđầutưdàihạn:

-Đầutưdàihạnlàsựbỏvốncótínhchấtdàihạn;
-Thờiđiểmbỏvốncáchxathờiđiểmthuhồivốn.
Nguntắctrongđầutư:

-Phântánrủiro:Dođầutưlàhoạtđộngcótínhrủirocao,khơnglườngtrướcđượcnênhoạtđ
ộngđầutưcầnphảitiếnhànhtheonguntắcphântánrủiro.Nguntắcnàyđịihỏidoanh
nghiệpphảiđadạnghóacáchìnhthứcđầutư,khơngbaogiờsửdụngtồnbộvốnchomộtd
ựán.

-Khơngtiếnhànhcáchoạtđộngđầutưdàihạnbằngnguồnvốnngắnhạn:Donguồnvốnng
ắnhạncóthờihạnngắn,lãisuấtkhơngổnđịnhvìvậykhiđầutưdùngnguồnvốnngắnhạns
ẽlàmchodoanhnghiệpgặpkhókhăntrongtínhtốnhiệuquảcủahoạtđộngđầutư,áplựct
rảvốnvaycaovàcóthểgặpnguycơkhơngcungứngđủvốnchohoạtđộngđầutư.

-Chỉthựchiệnhoạtđộngđầutưkhicóđủlượngvốntốithiếucầnthiết:Nguntắcnàyđểđả
mbảochocáchoạtđộngđầutưdiễnrabìnhthường,tránhviệcđầutưnhiềulần,chắpvá,là

mgiảmhiệuquảđầutư.

-Hoạtđộngđầutưchỉđượctriểnkhaikhilàmchủđượctàichính:Tứclàdoanhnghiệpchủđ
ộngtronghuyđộng,sửdụngvốntrongqtrìnhthựchiệncáchoạtđộngđầutư.

1.7.2.Phânloạiđầutưdàihạn

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

-inhuậnrịngcủabảnthânnhàđầutưmàkhơnglàmtănggiátrịrịngchoxãhội.Kếtquảcủaq
trìnhđầutưnàylàsựdịchchuyểnđơnthuầngiátrịgiữacácnhàđầutư,vìvậyloạiđầutưn
àycịnđượcgọilàđầutưdịchchuyển.

Vídụ:Đầutưmuabánđất,đầutưmuabáncổphiếu…

-Đầutưpháttriển:Làloạiđầutưmàkếtquảcủanókhơngchỉlàmgiatănglợinhuậnrịngc
honhàđầutưmàcịnlàmgiatănggiátrịchoxãhội.Loạiđầutưnàycịnbaohàmcảcáchoạt
độngđầutưmàtrongđólợiíchxãhộiđượcđặtlênhàngđầu,vídụnhư:đầutưchoytế,đầutư
chogiáodục,đầutưchobảovệmơitrường,đầutưchoxốđóigiảmnghèo,đầutưchophátt
riểntrêncơsởhạtầngxãhội…

*Phântheonộidungkinhtế

Đầutưdàihạncủamộtdoanhnghiệpbấtkỳđượcchialàm03loại:

-Đầutưvàolựclượnglaođộng:đâylàhìnhthứcđầutưnhằmgiatăngsốlượng,chấtlượng
nguồnlaođộngcủamộtdoanhnghiệpthơngquacácchươngtrìnhnhânsự.

-Đầutưvàotàisảncốđịnh:đâylàloạiđầutưnhằmmụcđíchmởrộngquymơhoạtđộng,nâ
ngcaotrìnhđộcủacácloạitàisảncốđịnhthơngquacáchoạtđộngmuasắm,xâydựngcơbả
n.

-Đầutưvàotàisảnlưuđộng:đâylàloạiđầutưnhằmgiatăngnguồnvốnhoạtđộngthơngq
uaviệcsửdụngmộtphầnvốndàihạnđểbổsungvàmởrộngquymơvốnlưuđộngrịng(N
WC)chodoanhnghiệp.

*Phânloạitheomụctiêuđầutư

Theocáchphânloạinày,ngườitachiađầutưdàihạnthànhcácloạisau:

-Đầutưmới:Làhìnhthứcđầutưmàtrongđótồnbộvốnđầutưcủachủđầutưđượcsửdụng
đểxâydựngmộtcơsởkinhdoanhhồntồnmớicótưcáchphápnhânriêng.

-Đầutưbổsungthaythế:Làhìnhthứcđầutưmàvốnđầutưđượcdùngđểtrangbịthêmhoặ
cthaythếchonhữngtàisảncốđịnhhiệncócủamộtdoanhnghiệpđanghoạtđộngmàkhơn
glàmhìnhthànhnênmộtdoanhnghiệpmớiđộclậpvớidoanhnghiệpcũ.

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

-đổicơbảnđốivớiqtrìnhsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệpnhư:thayđổihoặccảitiếns
ảnphẩm,pháttriểnmộtthịtrườngmới…

-Đầutưrabênngồi:Làhìnhthứcđầutưmàtrongđómộtphầntàisảncủadoanhnghiệpđ
ượcdùngđểthamgiađầutưvàomộtđốitượngđầutưkháckhơngthuộcquyềnquảnlýcủa
doanhnghiệpbanđầu.

*Phântheomốiquanhệgiữacácqtrìnhđầutư

Theocáchphânchianày,ngườitachiatấtcảcácqtrìnhđầutưthànhcácloạiđầut
ưdàihạnvớicácđặcđiểmchủyếunhưsau:

-Đầutưđộclập:Làhoạtđộngđầutưmàviệccóthựchiệnđầutưđóhaykhơngcũngkhơngả
nhhưởnggìđếnhiệuquảhoạtđộngcủamộtqtrìnhđầutưkhác.

-Đầutưphụthuộc:Làloạiđầutưmàđốitượngđầutưđượcchấpnhậnđầutưhaykhơngsẽc
óảnhhưởngtácđộngtrựctiếpđếnhiệuquảhoạtđộngcủamộtqtrìnhđầutưkhác.Trong
thựctếloạiđầutưnàythườnglàloạiđầutưlệthuộcnhauvềmặtkinhtế.

-Đầutưloạibỏ:Làloạiđầutưmàkhimộtđốitượngđầutưnàyđượcchấpnhậnthìđươngnh
iênmộtđốitượngđầutưkhácphảibịloạibỏ.

*Phânloạitheomứcđộthamgiaquảnlýcủachủđầutưvàođốitượngđầutư 
Theocáchphânloạinày,cócácloạiđầutưnhưsau:

-Đầutưtrựctiếp:Làhìnhthứcđầutưtrongđóngườibỏvốnvàngườitrựctiếpquảnlýđiều
hànhkhaithácđốitượngđầutưlàmột.

-Đầutưgiántiếp:Làhìnhthứcđầutưmàngườibỏvốnvàngườiquảnlýđiềuhànhkhaithá
ckhơngphảilàmột.

-Đầutưchovay:thựcchấtlàmộtdạngcủađầutưgiántiếptrongđóchủđầutưchỉthựchiệnch
ứcnăngđơnthuầnlàngườitàitrợvốn.Chủđầutưkhơngthamgiaquảnlýđốitượngđầutư,kh
ơngchịubấtcứrủironàocủadựánđầutưmàchỉhưởngmộtkhoảntiềnlãicốđịnhtrêncơsởng
uồnvốnchovay.

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

-Đầutưtrongnước:Làloạiđầutưmàtrongđónguồnvốnđầutưđượchuyđộngtrongnướ
cvàchủđầutưlàngườiViệtNamhoặctổchứccóphápnhânViệtNam.Loạiđầutưnàyđượ
cđiềuchỉnhbởiLuậtkhuyếnkhíchđầutưtrongnước.

-Đầutưnướcngồi:Làloạihìnhđầutưmàtrongđócósựthamgiagópvốncủachủđầutưn
gườinướcngồi.LoạiđầutưnàychịusựđiềuchỉnhcủaLuậtkhuyếnkhíchđầutưnướcng
ồitạiViệtNam.

1.7.3.Nộidungquảntrịcáchoạtđộngđầutưdàihạn 
Phầnnàyđềcậpđến3nộidung

-Cácyếutốảnhhưởngđếnđầutưtàichínhdàihạn
-Phươngphápthẩmđịnhtàichínhdựánđầutưdàihạn
-Xácđịnhluồngtiềnđầutưvànhucầutàichínhdàihạn
1.7.3.1.Cácyếutốảnhhưởngtớiđầutưdàihạncủadoanhnghiệp

-ChínhsáchkinhtếcủaĐảngvàNhànước:trêncơsởphápluậtkinhtếvàcácchínhsáchkin
htế,Nhànướctạomơitrườngvàhànhlangchocácdoanhnghiệppháttriểnsảnxuấtkinhd
oanhvàhướngcáchoạtđộngđótheokếhoạchkinhtếvĩmơ.ChínhsáchkinhtếcủaĐảngv
àNhànướctrongmỗithờikỳđịnhhướngchocácdoanhnghiệptronglĩnhvựckinhdoanh.
Bằngcácchínhsáchđịnbẩy,Nhànướckhuyếnkhíchcácdoanhnghiệpđầutưvàonhững
ngànhnghề,lĩnhvựccólợichonềnkinhtếquốcdân.Vìvậy,đểđiđếnquyếtđịnhđầutư,do
anhnghiệpphảinghiêncứuchínhsáchkinhtếcủaĐảngvàNhànước.

-Yếutốthịtrường:trongthịtrườngcạnhtranh,vấnđềđặtrađốivớidoanhnghiệplàsảnxuấ
tsảnphẩmphảicăncứvàonhucầuvềsảnphẩmhiệntạivàtươnglaicủathịtrường.Khixem
xétthịtrường,doanhnghiệpkhơngthểbỏquayếutốcạnhtranh.Doanhnghiệpcầnphảixe
mxéttìnhhìnhhiệntại,dựđốnxuhướngpháttriểntrongtươnglaiđểlựachọnphươngth
ứcđầutưthíchhợpnhằmtạoralợithếcủadoanhnghiệptrênthịtrường.

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

-Tiếnbộkhoahọckỹthuật:tronghoạtđộngđầutư,doanhnghiệpphảichúýđếnthànhtựuk
hoahọc,cơngnghệđểhiệnđạihóatrangthiếtbị,nângcaochấtlượngsảnphẩm.Sựtiếnbộ

củakhoahọc,cơngnghệđịihỏidoanhnghiệpphảichấpnhậnmạohiểm.Nếukhơng,doa
nhnghiệpsẽbịtụthậuvàsẽbịloạirakhỏithịtrường.

-Khảnăngtàichínhcủadoanhnghiệp:mỗidoanhnghiệpđềucókhảnăngtàichínhgiớihạ
nbaogồmnguồnvốntựcóvànguồnvốnhuyđộng.Đâylàyếutốquantrọngảnhhưởngđến
quyếtđịnhđầutưcủadoanhnghiệp.

1.7.3.2.Phântíchvàquyếtđịnhđầutư

Dựánđầutưlàtậphợpnhữngđềxuấtvềviệcdoanhnghiệpbỏvốnrađểtạomới,mở
rộnghoặccảitạonhữngđốitượngnhấtđịnhnhằmđạtđượcsựtăngtrưởngvềsốlượng,cải
tiếnhoặcnângcaochấtlượngsảnphẩmhoặcmộtloạihìnhdịchvụnàođócủadoanhnghiệ
ptrongmộtthờigianxácđịnh.Nhưvậy,mộtdựánđầutưbaogồmcácbộphậncấuthànhsa
u:

-Cácsảnphẩmhoặcdịchvụmàdựánsẽtạora;

-Cácnguồnlực(tàilực,vậtlực,nhânlựcvàcácnguồntàingunkhácmàdựánsẽsửdụng).
-Cácgiảiphápkinhtế,kỹthuậtvàtổchứcmàdựánsẽsửdụng.

-Khoảngthờigianthựchiệndựán.

Quytrìnhphântíchvàraquyếtđịnhđầutư
-Xácđịnhdựán:

+Tìmkiếmcơhộiđầutư;
+Phântíchvàlậpdựán.

-Đánhgiádựán:ướclượngdịngtiềncủadựánmứcchiếtkhấuhợplý.
-Lựachọntiêuchuẩnquyếtđịnh:cácchỉtiêutàichínhthíchhợp.
-Raquyếtđịnh:chấpnhậnhayloạibỏdựán.

Xácđịnhdịngtiềncủadựánđầutư:đầutưdàihạncũngcónghĩalàbỏtiềnraởhiệ
ntạiđểhyvọngtrongtươnglaisẽthuđượccáckhoảnthunhậpnhiềuhơn.Dovậy,trêngóc
độtàichính,đầutưlàmộtqtrìnhphátsinhcácdịngtiềnchiravàdịngtiềnthuvào.

Dịngtiềncủadựánthểhiệnsựvậnđộngtiềntệcủadựán,đólàphầnchênhlệchgiữa
sốlượngtiềnnhậnđượcvàlượngtiềnđãchiracủamộtdựán.

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

ảntiềnởcácnămtrongtươnglaiCF1,CF2,CF3…CF
n-1,CFn.Dựánđócóthểđượcmơtảdướidạngsau:

Chỉtiêu Năm

0 1 2 4 ... n-1 n

Dòngtiềncủadựán -CF0 CF1 CF2 CF3 ... CFn-1 CFn
Nhưvậy,trongqtrìnhđầutưsẽxuấthiệndịngtiềnchiravàdịngtiềnthuvào: 
+Dịngtiềnchira(haydịngtiềnra)làdịngtiềnxuấtrađểthựchiệnđầutưcóthểgọil
àdịngtiền“âm”.

+Dịngtiềnthuvào(haydịngtiềnvào)làdịngtiềnnhậpvàotừthunhậpdođầutưđ
ưalạicóthểgọilàdịngtiền“dương”.Sốlượngvàthờiđiểmphátsinhcáckhoảnchi,thutiề
ntrongqtrìnhthựchiệnđầutưlànhữngthơngsốhếtsứcquantrọngliênquanđếnviệcđá
nhgiáhiệuquảkinhtếvàlựachọnviệcđầutư.

Việcxácđịnhdịngtiềnravàdịngtiềnvàocủađầutưlàvấnđềkhókhănvàphứctạp,

nhấtlàviệcxácđịnhdịngtiềnvào.Độchínhxáccủaviệcxácđịnhdịngtiềnảnhhưởngrấtl
ớnđếnviệcquyếtđịnhđầutư.

Chiphíđầutư:Lànhữngkhoảnchiliênquanđếnviệcbỏvốnthựchiệnđầutư,tạot
hànhdịngtiềnracủađầutư.Tuỳtheotínhchấtcủakhoảnđầutưcóthểxácđịnhđượckhoả
nchicụthểvềđầutư.Đốivớimộtdựánđầutưđiểnhìnhvàosảnxuấtkinhdoanh,chiđầutưt
hườngbaogồm:

+Chiphíđầutưvàotàisảncốđịnhhữuhìnhvàtàisảncốđịnhvơhình.

+Phầnvốnđầutưđểhìnhthànhvàtăngthêmtàisảnlưuđộngthườngxuncầnthiế
thaynóicáckháclàphầnvốnđầutưđápứngnhucầuvốnlưuđộngthườngxuncầnthiếtb
anđầuvàsốtăngthêmởcácnămtiếptheo.

Thunhậpcủadựánđầutư:mỗikhoảnđầutưsẽđưalạikhoảntiềnthunhậpởmột
haymộtsốthờiđiểmkhácnhautrongtươnglaitạothànhdịngtiềnvào.Việcxácđịnhthun
hậptrongtươnglaicủađầutưlàvấnđềrấtphứctạp,tuỳtheotínhchấtcủakhoảnđầutưđểđị
nhlượngcáckhoảnthunhậpdođầutưtạoramộtcáchthíchhợp.

Thunhậpcủamộtdựánđầutưthườngbaogồm:

+Thunhậpcủamộtdựánđầutưlàdịngtiềnthuầnhàngnămthuđượcsaukhidựánđầut
ưđượcđưavàovậnhànhcóthểgọilàdịngtiềnthuầnvậnhành.

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

ongkinhdoanhtạoradoanhthutiêuthụsảnphẩmhoặclaovụthìthunhậptừhoạtđộnghàn
gnămhaydịngtiềnthuầnvậnhànhcủadựáncóthểđượcxácđịnhbằngdoanhthuthuầntr
ừđichiphíhoạtđộngthườngxun(khơngkểkhấuhaoTSCĐ)vàthuếthunhậpdoanhng
hiệp.Điềuđócũngcó,nghĩalàthunhậptừhoạtđộnghaydịngtiềnthuầnhàngnămcủadự
áncóthểxácđịnhbằngcơngthứcsau:

Dịngtiềnthuầnvậnhànhhàngnămcủ

adựánđầutư =

Lợinhuận
sau
thuếhàng

năm

+ Sốkhấuhaotàisảncốđịnh
hàngnăm

Cầnthấyrằng,mặcdùkhấuhaotàisảncốđịnhđượctínhlàchiphíkinhdoanhtrong
nămnhưngnókhơnglàkhoảnchitiêubằngtiềntrongnămđó.Mặtkhác,trêngócđộđầutư
,khấuhaolàphươngphápthuhồidầnvốnđầutư.Chínhvìthế,sốtiềnkhấuhaođượccoilà
mộtkhoảnthunhậpcủadựánđầutư.

+GiátrịthuhồitừthanhlýtàiTSCĐkhikếtthúcdựánđầutư(nếucó).

+Thuhồisốvốnlưuđộngđãứngra:nhưtrênđãnêu,mặcdùsốvốnlưuđộngchuchu
yểnnhanh,nhưngqtrìnhkinhdoanhdiễnraliêntục.Vìthế,thườngxuncómộtlượng
vốnlưuđộngnằmtrongqtrìnhkinhdoanh.Tươngứngvớiquymơkinhdoanhvàtrong
điềukiệnmuasắm,dựtrữvậttưvàtiêuthụsảnphẩmnhấtđịnhphảiứngramộtlượngvốnđ
ầutưvàotàisảnlưuđộngthườngxun.Sốvốnnàycóthểđượcthuhồimộtphầntrongq
trìnhvậnhànhcủadựánmộtkhiquymơcủadựánthuhẹplạivànóđượcthuhồilạitồnbộở
nămcuốilúcthanhlýdựán.

Từnhữngvấnđềnêutrêncóthểthấy,chiphívàthunhậpcủamộtdựánđầutưtạothà
nhdịngtiềnravàdịngtiềnvàocủadựán,sựchênhlệchgiữadịngtiềnvàovàdịngtiềnrah

ợpthànhdịngtiềnthuầncủadựánđầutưvàcóthểxácđịnhbằngcơngthứcsau:

Dịngtiềnthuầncủadựánđầ

utư =

Dịngtiềnvàocủadự

án -

Dịngtiềnracủadự
án

Đểthuậntiệnchoviệctínhtốnthơngthườngngườitasửdụngmộtsốgiảđịnhsau: 
-Thờiđiểmbỏkhoảnvốnđầutưđầutiênđượcxácđịnhlàthờiđiểm0.

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

Chúý:đốivớiđầutưdàihạn,cầnxemxétđếngiátrịtheothờigiancủatiền(tínhgiátr
ịhiệntại,giátrịtươnglai).

1.7.3.3.Cácphươngphápthẩmđịnhhiệuquảtàichínhdựánđầutư 
-Phươngphápgiátrịhiệntạithunhậprịng(NPV);

-Phươngpháptỷsuấtthuhồivốnnộibộ(IRR);
-Phươngpháphồnvốn;

-Phươngphápchỉsốdoanhlợi.

Tiêuchuẩnđánhgiáhiệuquảđầutưdàihạncủadoanhnghiệp

Đểđiđếnquyếtđịnhđầutư,vấnđềquantrọnglàphảiđánhgiáđượchiệuquảcủađầ
utư.Hiệuquảcủađầutưđượcbiểuhiệntrongmốiquanhệgiữalợiíchthuđượcdođầutưm
anglạivàchiphíbỏrađểthựchiệnđầutư.Khixemxétmộtdựánđầutưphảixemxétvấnđềc
ơbảnlànhữnglợiíchtrongtươnglaithuđượccótươngxứngvớivốnđầutưđãbỏrahaykhơ
ng?Đểđánhgiáđượclợiíchcủađầutưphảixuấtpháttừmụctiêucủađầutư.

Đốivớimộtdoanhnghiệpkinhdoanh,thìmụcđíchhàngđầutronghoạtđộngkinh
doanhlàlợinhuận.Vìthế,việcđầutưcủadoanhnghiệplànhằmkhaitháctốtnhấtmọitiềm
năngvàlợithếcủadoanhnghiệphướngtớihiệuquảcuốicùnglàlợinhuận.Tuynhiên,cũn
gcầnthấyrằngkhơngphảitấtcảcáckhoảnđầutưđểcảithiệnđiềukiệnlàmviệc,đầutưcho
việcbảovệmơitrường...đềuvìmụcđíchlợinhuận.Ởđây,chúngtachủyếuxemxétcácdự
ánđầutưdướigócđộdoanhnghiệptìmkiếmlợinhuận.

Saukhixácđịnhmụctiêuđầutưvàxemxéttìnhhìnhkinhdoanhhiệntại,nhữngyếu
tố,dữkiệnliênquanđếnkhảnăngđầutưtrongtươnglaicầnphảitiếnhànhlậpcácphương
ánđểgiảiquyếtnhiệmvụkinhtếđượcđặtrachođầutư.Việclậpdựánđầutưlàqtrìnhho
ạtđộngphốihợpchặtchẽcủacácchungia,cáccánbộchunmơnởcácphịng,bancủa
doanhnghiệpnhưcáckỹsư,nhàkinhtế,tàichính,kếtốn...Vềphươngdiệntàichính,mỗi
dựánđầutưcầnphảixácđịnh:

-Dựtốnvềvốnđểthựchiệnphươngánđầutư.
-Sốlợinhuậnkhithựchiệnđầutưđưalại.

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

1. NguyễnMinhKiều(2012).Quảntrịrủirotàichính.NXB.Tàichính,HàNội. 
2. NguyễnMinhKiều,BùiKimYến,(2009).Thịtrườngtàichính.NXB.Thốngk
ê,HàNội.

3. NguyễnThịPhươngLiên(2011).Quảntrịtàichính.NXB.Thốngkê,HàNội. 
4. NguyễnHảiSản(2001).Quảntrịtàichínhdoanhnghiệp.NXB.Thốngkê,Hà

Nội.

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

Chương2

QUẢNTRỊKẾTQUẢ,HIỆUQUẢKINHDOANH
TRONGDOANHNGHIỆP

Chương2giúpsinhviênnắmbắtđượckháiniệmvànộidungquảntrịkếtquảvàhiệuqu
ảtrongdoanhnghiệp,phươngphápquảntrịkếtquảtrongdoanhnghiệp.

Nộidungcủachương:

-Kháiniệm,nộidungquảntrịkếtquảkinhdoanhtrongdoanhnghiệp.
-Trìnhtựvàthủtụcphânphốilợinhuận.

-Cácloạithuếliênquanđếndoanhnghiệp.
-Hiệuquảkinhdoanhtrongdoanhnghiệp.
2.1.Quảntrịkếtquảkinhdoanhtrongdoanhnghiệp
2.1.1.Kháiniệm,nộidungquảntrịkếtquả

Doanhnghiệplàtổchứckinhtếđượcthànhlậpđểthựchiệncáchoạtđộngkinhdoa
nh,trongdoanhnghiệpbaogồm3hoạtđộngcơbản:

-Hoạtđộngsảnxuấtkinhdoanh:Làhoạtđộngtạorasảnphẩm/dịchvụcungcấpchonhucầ
uxãhộinhằmmụctiêukiếmlời.Hoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhlàhoạtđộngchínhcủadoa
nhnghiệp.

-Hoạtđộngtàichính:Làhoạtđộngliênquanđếntạolập,phânphốivàsửdụngcácquỹtiềnt
ệphátsinhtrongqtrìnhhoạtđộngcủadoanhnghiệp.

Hoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhvàhoạtđộngtàichínhđượcgọilàhoạtđộngkinhdo
anhcủadoanhnghiệp.

-Hoạtđộngkhác:hoạtđộngxảyrakhơngthườngxuntrongdoanhnghiệp.

Kếtquảkinhdoanhlàkếtquảcuốicùngcủa3hoạtđộngcơbảnnàycủadoanhnghiệ
psaumộtthờikỳnhấtđịnh.Trongcáchoạtđộngcơbảncủadoanhnghiệp,hoạtđộngsảnxuấ
tkinhdoanhlàhoạtđộngquantrọngnhấtvìkếtquảkinhdoanhcủadoanhnghiệpchủyếuđượ
ctạoratừhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanh.

Nộidungquảntrịkếtquảtrongdoanhnghiệp:

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

-Đánhgiáđượccácnhântốảnhhưởngđếnkếtquảsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệp.
-Đềxuấtbiệnphápnângcaokếtquảsảnxuấtkinhdoanhtrongdoanhnghiệp.

Vaitròcủaquảntrịkếtquảtrongdoanhnghiệp:

-Đánhgiáthựctrạngkếtquảsảnxuấtkinhdoanh,cácnhântốảnhhưởngđếnkếtquảsảnxuấ
tkinhdoanhtrongdoanhnghiệp,

-Giúpkhaitháccáctiềmnăngcủadoanhnghiệpđểnângcaokếtquảkinhdoanhtrongdoan
hnghiệp,

-Dựbáoxuhướngpháttriểnhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệp.
2.1.2.Doanhthutrongdoanhnghiệp

2.1.2.1.Kháiniệm

Tiêuthụsảnphẩmlàqtrìnhđưacácloạisảnphẩmmàdoanhnghiệpđãsảnxuấtra
vàolĩnhvựclưuthơngđểthựchiệngiátrịcủanóthơngquacácphươngthứcbánhàng.Sản
phẩmmàdoanhnghiệpbánchongườimuacóthểlàthànhphẩm,bánthànhphẩmhaylaov
ụ,dịchvụđãhồnthànhcủabộphậnsảnxuấtchínhhaybộphậnsảnxuấtphụcủadoanhng
hiệp.Doanhthulàtồnbộsốtiềnthuđượctừtiêuthụsảnphẩmvàcungcấpdịchvụchokhá
chhàng,sảnphẩmđượccoilàkếtthúcqtrìnhtiêuthụkhiđơnvịmuachấpnhậntrảtiền.D
oanhthuthểhiệncáclợiíchmàdoanhnghiệpthuđượcvànógópphầnlàmtăngvốnchủsở
hữucủadoanhnghiệp.

Doanhthulàtổnggiátrịcáclợiíchkinhtếdoanhnghiệpđãthuđượchoặcsẽthuđư
ợctrongkỳ(tứclàđượckháchhàngchấpnhậnthanhtốn)từhoạtđộngkinhdoanhcủad
oanhnghiệp.

Doanhthucủadoanhnghiệpcóýnghĩarấtlớnđốivớitồnbộhoạtđộngcủadoanh
nghiệp,đặcbiệtlàdoanhthutừhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanh,nóđảmbảotrangtrảitồnb
ộcácchiphí,thựchiệntáisảnxuấtvàhồnthànhnghĩavụvớiNhànước.

Đốivớicácloạihìnhdoanhnghiệpkhácnhau,nộidungxácđịnhdoanhthukhácnh
au:

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

-Đốivớingànhvậttải:doanhthulàtiềncướcphí.

-Đốivớingànhthươngnghiệp:doanhthulàtiềnbánhàng.
-Đốivớihoạtđộngđạilý,ủythác:doanhthulàtiềnhoahồng.
-Đốivớingànhkinhdoanhdịchvụ:doanhthulàtiềndịchvụ.

-Đốivớihoạtđộngkinhdoanhtiềntệ:doanhthulàsốchênhlệchgiữalãichovayvớilãihuy
động.

-Đốivớihoạtđộngbảohiểm:doanhthulàsốtiềnbảohiểmkháchhàngmua.
-Đốivớihoạtđộngchoth:doanhthulàtồnbộsốtiềnth.

-Đốivớihoạtđộngbiểudiễnvănhóa,nghệthuật,thểdụcthểthao:doanhthulàtiềnbánvé.
2.1.2.2.Nộidungcủadoanhthuvàthunhậpcủadoanhnghiệp

Kếtquảsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệpbaogồmdoanhthutừhoạtđộngsản
xuấtkinhdoanhthơngthườngvàthunhậpkhác.

(1)Doanhthutừhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhthơngthườngcủadoanhnghiệ
p

*Doanhthubánhàngvàcungcấpdịchvụ:Làtồnbộsốtiềnthuđượchoặcsẽthu
được(kháchhàngchấpnhậnthanhtốn)từcácgiaodịchvàcácnghiệpvụphátsinhdoanh
thunhưbánsảnphẩm,hànghố,cungcấpdịchvụchokháchhàngbaogồmcảcáckhoảnp
hụthuvàphíthuthêmngồigiábán(nếucó).Baogồm:

+Doanhthubánhàng:Làdoanhthuvềbánsảnphẩmhànghóathuộcnhữnghoạtđ

ộngsảnxuấtkinhdoanhtheochứcnănghoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệp.
Doanhthubánhàngcịnbaogồm:

-Cáckhoảnphíthuthêmngồigiábán(nếucó),trợgiáphụthutheoquyđịnhcủaNhànước
màdoanhnghiệpđượchưởng.

-Giátrịhànghóabiếutặng,traođổitiêudùngnộibộnhưđiệnsảnxuấtradùngsảnxuấtđiện,
ximăngthànhphẩmđểsửachữatrongdoanhnghiệpsảnxuấtximăng...

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

+Doanhthudoliêndoanhliênkếtmanglại.

+Thunhậptừcáchoạtđộngthuộccácnghiệpvụtàichínhnhư:thuvềlãitiềngửingâ
nhàng,lãivềtiềnchocácđơnvịvàcáctổchứckhácvay,lãibánhàngtrảchậm,trảgóp.

+Thunhậptừđầutưcổphiếu,tráiphiếu.

(2)Thunhậpkhác:Làcáckhoảnthugópphầnlàmtăngvốnchủsởhữutừhoạtđộn
gkhácngồicáchoạtđộngtạoradoanhthutừkinhdoanhthơngthường,baogồm:

-Thunhậpbấtthườngnhưthutiềnphạt,tiềnbồithường,nợkhóđịiđãchuyểnvàothiệthại.

-Thunhậptừcáchoạtđộngkhác:thuvềthanhlý,nhượngbántàisảncốđịnh,giátrịcácvậttư
,tàisảnthừatrongsảnxuất,thutừbánbảnquyềnphátminhsángchế,tiêuthụnhữngsảnph

ẩmchếbiếntừphếliệu,phếphẩm.

Chúý:Doanhthubánhàngthườngchiếmtỷtrọnglớntrongdoanhthutừhoạtđộng
kinhdoanhcủadoanhnghiệp.

2.1.2.3.Phươngphápxácđịnhdoanhthu

*Doanhthubánhàngvàcungcấpdịchvụ(DTbh)

DTbh=KhốilượngHHDVtiêuthụĐơngiá+Phụthuvàphíthuthêmngồigiábán.

*Doanhthuthuần(DTT)làtồnbộsốtiềnthuđượcxácđịnhtheogiátrịhợplýcủa
cáckhoảnđãthuhoặcsẽthuđượctừbánsảnphẩmhànghóasaukhitrừđicáckhoảngiảmgi
áhàngbán,chiếtkhấuthươngmại,giátrịhàngbánbịtrảlại.

DTT=Doanhthu-cáckhoảngiảmtrừdoanhthu
Trongđócáckhoảngiảmtrừdoanhthubaogồm:

-Chiếtkhấuthươngmại:Làkhoảndoanhnghiệpbángiảmgiániêmyếtchokháchhàngmu
ahàngvớikhốilượnglớn.

-Giảmgiáhàngbán:Làkhoảngiảmtrừchongườimuadohànghóakémphẩmchất,saiquy
cáchhoặclạchậuthịhiếu.

-Giátrịhàngbánbịtrảlại:Làgiátrịkhốilượnghàngbánđãxácđịnhlàtiêuthụbịkháchhàng
trảlạivàtừchốithanhtốn.

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

*Phươngphápxácđịnhdoanhthutrongmộtsốtrườnghợp

-Cáckhoảnthuhộbênthứ3khơngphảilànguồnlợiíchkinhtế,khơnglàmtăngvốnchủsởh
ữucủadoanhnghiệpkhơngđượccoilàdoanhthu.Doanhthuchỉlàtiềnhoahồngđượchư
ởngdothuhộtiềnbánhàngchođơnvịkhác.

-Cáckhoảnvốngópcủacáccổđơng,cácchủsởhữulàmtăngvốnchủsởhữunhưngkhơngtí
nhlàdoanhthu.

-Đốivớicáckhoảntiềnhoặctươngđươngtiềnkhơngđượcnhậnngaythìdoanhthuđượcx
ácđịnhbằngcáchquyđổigiátrịdanhnghĩacủacáckhoảnsẽthuđượctrongtươnglaivềgi
átrịthựctếtạithờiđiểmghinhậndoanhthutheotỷlệlãisuấthiệnhành.Giátrịthựctếtạithờ
iđiểmghinhậndoanhthucóthểnhỏhơngiátrịdanhnghĩasẽthuđượctrongtươnglai.

-Trườnghợpdoanhnghiệpcódoanhthubánhàngvàcungcấpdịchvụbằngngoạitệthìphả
iđổiđồngngoạitệrađồngViệtNamtheotỷgiáthựctếphátsinhhoặctỷgiágiaodịchbìnhq
ntrênthịtrườngngoạitệliênngânhàngdoNgânhàngNhànướcViệtNamcơngbốtạitạ
ithờiđiểmphátsinhnghiệpvụkinhtế.

-Đốivớihànghốxuấtkhẩudoanhnghiệpbántheogiánàothìdoanhthuphảnánhtheogiá
đó,khơngphânbiệtgiábántạicửakhẩunướcxuấtkhẩuhaytạicửakhẩunướcnhậpkhẩu.

-Khihànghóahoặcdịchvụđượctraođổiđểlấyhànghóahoặcdịchvụtươngtựvềbảnchấtv
àgiátrịthìviệctraođổiđókhơngđượccoilàmộtgiaodịchtạoradoanhthu.

-Khihànghóahoặcdịchvụđượctraođổiđểlấyhànghóahoặcdịchvụkháckhơngtươngtựt
hìviệctraođổiđóđượccoilàmộtgiaodịchtạoradoanhthu.Trườnghợpnàydoanhthuđư
ợcxácđịnhbằnggiátrịhợplýcủahànghóahoặcdịchvụnhậnvề.

-ĐốivớidoanhnghiệpnộpthuếGTGTtheophươngphápkhấutrừthìdoanhthukhơngba
ogồmthuếGTGTđầura.

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

-Đốivớimặthàngchịuthuếtiêuthụđặcbiệtkhitiêuthụtrongnướcthìdoanhthubaogồmc
ảthuếtiêuthụđặcbiệtnhưngchưacóthuếGTGT(theophươngphápkhấutrừ).

-Đốivớitrườnghợpxuấttiêuthụnộibộ:

+Nếuphụcvụtrựctiếpqtrìnhsảnxuấtkinhdoanhthìdoanhthuđượcghinhậnth

eogiáthànhhoặcgiávốncủasảnphẩmhoặchànghóavàkhơngcóthuếgiátrịgiatăngđầur
a.

+Nếuphụcvụchomụcđíchtiêudùngnhưbiếutặng,chitrảlươngthìdoanhthuđượ
cghinhậntheogiáthịtrườngcủasảnphẩmvàchưacóthuếgiátrịgiatăngđầura.

-Nhữngdoanhnghiệpnhậngiacơngvậttư,hànghốthìchỉphảnánhvàodoanhthubánhà
ngvàcungcấpdịchvụsốtiềngiacơngthựctếđượchưởng,khơngbaogồmgiátrịvậttư,hà
nghốnhậngiacơng.

-Đốivớihànghốnhậnbánđạilý,kýgửitheophươngthứcbánđúnggiáhưởnghoahồngth
ìhạchtốnvàodoanhthubánhàngvàcungcấpdịchvụphầnhoahồngbánhàngmàdoanhn
ghiệpđượchưởng.

-Trườnghợpbántheophươngthứctrảchậm,trảgópthìdoanhnghiệpghinhậndoanhthub
ánhàngtheogiátrảngayvàghinhậnvàodoanhthuhoạtđộngtàichínhvềphầnlãitínhtrên
khoảnphảitrảchậmphùhợpvớithờiđiểmghinhậndoanhthuđượcxácđịnh.

-Đốivớidoanhnghiệpthựchiệnnhiệmvụcungcấpsảnphẩm,hànghốdịchvụtheoucầ
ucủaNhànước,đượcNhànướctrợcấp,trợgiátheoquiđịnhthìdoanhthuthutrợcấp,trợgi
álàsốtiềnđượcNhàNướcchínhthứcthơngbáohoặcthựctếtrợcấp,trợgiá.

-Đốivớihoạtđộngbảohiểm,doanhthulàphíbảohiểmphảithutrongkỳ.

-Đốivớihoạtđộngtíndụng,doanhthulàlãitiềnchovayđếnhạnphảithutrongkỳ.
2.1.2.3.Ýnghĩacủadoanhthu

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

-Doanhthucịnlànguồnvốnđểdoanhnghiệptrangtrảicáckhoảnchiphítrongqtrìnhsả
nxuấtkinhdoanh,trảlương,trảthưởng,tríchBHXH,nộpcácthuếtheoluậtđịnh.

-Thựchiệnđượcdoanhthulàkếtthúcgiaiđoạncuốicùngcủaqtrìnhlnchuyểnvốn,tạ
ođiềukiệnthuậnlợichoqtrìnhsảnxuấtsau.

2.1.2.4.Nhữngnhântốảnhhưởngđếndoanhthu

-Khốilượngsảnphẩmsảnxuấtvàtiêuthụhoặclaovụ,dịchvụcungứng.

-Kếtcấumặthàng,mẫumãcàngphùhợpvớithịhiếungườitiêudùngthìdoanhthucàngcao
.

-Nângcaochấtlượngsảnphẩmvàchấtlượngcungcấpdịchvụsẽtăngthêmgiátrịsảnphẩmvà
giátrịdịchvụtạođiềukiệntiêuthụđượcdễdàng,nhanhchóngthuđượctiềnbánhàngvàtăng
doanhthubánhàng.Sảnphẩmcóchấtlượngcaogiábánsẽcao.

-Giábánsảnphẩm:doanhnghiệpkhiđịnhgiábánsảnphẩmhoặcgiácungứngdịchvụphải
cânnhắcsaochogiábánphảibùđượcphầntưliệuvậtchấttiêuhao,đủtrảlươngchongườil
aođộngvàcólợinhuậnđểthựchiệntáiđầutư.Thơngthườngchỉnhữngsảnphẩm,nhữngc
ơngtrìnhcótínhchấtchiếnlượcđốivớinềnkinhtếquốcdânthìnhànướcmớiđịnhgiá,cịn
lạidoquanhệcungcầutrênthịtrườngquyếtđịnh.Giábánảnhhưởngđếnkhốnglượngbán
trênthịtrường,cóthểlàmtănghoặcgiảmdoanhthu.

2.1.2.5.Phươngpháplậpkếhoạchdoanhthu

*Phươngpháplậpkếhoạchdoanhthutheođơnđặthàngcủakháchhàng:Ph
ươngphápnàycăncứvàocáchợpđồngđặthàngcủakháchhàngđểlậpkếhoạchdoanhthu
bánhànghoặccungcấplaovụ,dịchvụcủadoanhnghiệp.Lợithếcủaphươngphápnàylàđ
ảmbảosảnphẩmcủadoanhnghiệpsảnxuấtrasẽtiêuthụđượchết.Tuynhiên,phươngphá
pnàykhóthựchiệnđượcnếukhơngcóđơnđặthàngtrướccủakháchhàng.

*Phươngpháplậpkếhoạchdoanhthucăncứvàokếhoạchsảnxuấtcủadoan
hnghiệp:Doanhthubánhàngphụthuộcvàosốlượngsảnphẩmtiêuthụhoặcdịchvụcung
ứngvàgiábánđơnvịsảnphẩmhoặccướcphíđơnvị.Cơngthứctínhnhưsau:

Pi
Q
DT

n

i
i

bh *



</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

DTbh:Doanhthubánhàngkỳkếhoạch;

Qi:Sốlượngsảnphẩmitiêuthụkỳkếhoạch(hoặccungứngdịchvụ);
Pi:Giábánđơnvịsảnphẩmihoặccướcphíđơnvịi;

i:Loạisảnphẩmtiêuthụhoặcdịchvụcungứng.

Sốlượngsảnphẩmtiêuthụkỳkếhoạch(Qt):phụthuộcvàosốlượngsảnphẩmsảnxuấtk
ỳkếhoạch,sốlượngsảnphẩmkếtdưdựtínhđầukỳvàcuốikỳkếhoạch.

Qt=Qđ+Qk-Qc
Trongđó:

Qđ:Sốlượngsảnphẩmkếtdưdựtínhđầukỳkếhoạch;

Qk:Sốlượngsảnphẩmsảnxuất(cungứngdịchvụ)trongkỳkếhoạch;
Qc:Sốlượngsảnphẩmkếtdưdựtínhcuốikỳkếhoạch.

*Đốivớisốlượngsảnphẩmkếtdưdựtínhđầukỳkếhoạch(Qđ),ởcácdoanhnghiệp
sảnxuấtkinhdoanhhàngbángồm2bộphận:

-Sốlượngsảnphẩmcịnlạitrongkhođếnngàyđầunămkếhoạch.

-Sốlượngsảnphẩmgửibánnhưngchưaxácđịnhtiêuthụ(chưathuđượctiền,chưachấpnh
ậnthanhtốn).

*Sốlượngsảnphẩmkếtdưdựtínhcuốikỳkếhoạch(Qc),gồm2bộphận:

-Sốlượngsảnphẩmdựtínhtồnkhocuốikỳhoạch,đượctínhtheođịnhmứcvốnthànhphẩ
mcuốiq4kỳkếhoạch.

-Sốlượngsảnphẩmxuấtranhưngchưathuđượctiềncuốikỳkếhoạch.

Ởnhữngdoanhnghiệpcungứngdịchvụvìkhơngcóhànghóatồnkhonênsốkếtdư
đầukỳkếhoạchchỉbaogồmsốdịchvụđãcungứngnhưngchưathuđượctiền.

2.1.3.Lợinhuậncủadoanhnghiệp

2.1.3.1.Kháiniệm,cácloạilợinhuậntrongdoanhnghiệp

-Kháiniệm:Lợinhuậnlàphầnthunhậpcịnlạisaukhitrangtrảitồnbộcácchiphívàhồn
thànhnghĩavụvớiNhànước.

-Cácloạilợinhuận:

*Căncứvàohoạtđộngcủadoanhnghiệp

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

Trongđó:Giávốnhàngbánbaogồm:
+Giávốncủasảnphẩmhànghố,dịchvụđãtiêuthụtrongkỳ.
+Chiphíngunvậtliệu,chiphínhâncơngvượttrênmứcbìnhthườngvàchiphísản

xuấtchungcốđịnhkhơngđượctínhvàochiphísảnxuấtchung(giátrịhàngtồnkho)màtính
vàogiávốnhàngbáncủakỳkếtốn.

+Khoảnhaohụt,mấtmátcủahàngtồnkhosaukhitrừ(-)phầnbồithườngcủacánhângâyra.
+Chiphítựxâydựng,tựchếtạotàisảncốđịnhvượttrênmứcbìnhthườngkhơngđư
ợctínhvàongungiátàisảncốđịnhhữuhìnhtựxâydựng,tựchếtạohồnthành.
+Khoảnchênhlệchgiữasốdựphịnggiảmgiáhàngtồnkhophảilậpnămnaylớnh
ơnkhoảnđãlậpdựphịngnămtrước.
Lợinhuậnthuầntừhoạtđộngkinhdoanh:Lợinhuậnthuầntừhoạtđộngkinhdoan
hlàkhoảnchênhlệchgiữatổngdoanhthutừhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhvàchiphíhoạt
độngsảnxuấtkinhdoanhphátsinhtrongkỳkếtốnđó.
Lợinhuậnt
huầntừHĐ
KD

= Lợinhuận

gộp +

Doanhthuh
oạtđộngtàic

hính

- Chiphítài
chính -

Chiphíbá
nhàng -

ChiphíQL
DN
Lợinhuậnkhác:Làphầnchênhlệchgiữathunhậptừhoạtđộngkhácvàchiphítừho
ạtđộngkhác,baogồmcáckhoảnphảitrảkhơngcóchủnợthuhồilại,cáckhoảnnợkhóđịi
đãđượcduyệt,nhượngbántàisản...saukhiđãtrừđichiphítươngứng.
Lợinhuậnkhác=Thunhậpkhác-Chiphíkhác
*Căncứvàoquyềnchiếmhữu 
+Lợinhuậntrướcthuếlàtổnglợinhuậnmàdoanhnghiệpđạtđượctrongkỳtrướckh
inộpthuếTNDNbaogồmlợinhuậnthuầnvàlợinhuậnkhác.
Tổnglợinhuậntrướct

huế =

Lợinhuậnthuầntừhoạtđộngkinh

doanh +

Lợinhuậnkh
ác
+Lợinhuậnsauthuế(haycòngọilàlãiròng)làlợinhuậnsaukhiđãnộpthuếTND
Nchonhànước.

Tổnglợinhuậnsauth

uế =

Lợinhuậntrướcth

uế -

Chiphíthuếthunhậpdoanhng
hiệp

*Căncứvàoucầuquảntrị

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

+Lợinhuậntrướcthuế(EBT)làlợinhuậnđạtđượctrướckhinộpthuếTNDN(Đư
ợcxácđịnhbằngcáchlấyEBIT-I).

2.1.3.2.Ýnghĩacủachỉtiêulợinhuận

-Lợinhuậnlàchỉtiêuchấtlượngtổnghợpphảnánhkếtquảtàichínhcuốicùngcủahoạtđộn
gsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệp.Lợinhuậngắnliềnvớilợiíchcủadoanhnghiệpn
ênmụctiêucủamọiqtrìnhkinhdoanhđềugắnliềnvớilợinhuậnvàtấtcảcácdoanhnghi
ệpđềumongmuốntốiđahóalợinhuận.Cácdoanhnghiệpsẽkhơngtồntạinếunhưhoạtđộ
ngsảnxuấtkinhdoanhkhơngmanglạilợinhuận.

-Lợinhuậnlànguồnvốncơbảnđểtáiđầutưtrongphạmvidoanhnghiệpvàtrongnềnkinht
ếquốcdân.Lợinhuậncủadoanhnghiệpsaukhithựchiệnnghĩavụvớinhànướcvàchiach
ocácchủthểthamgiavàoqtrìnhsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệp...Phầncịnlạiđ
ượcphânphốivàocácquỹđầutưpháttriểnsảnxuất,quỹdựphịngtàichính,cácquỹnàyđ
ượcdoanhnghiệpdùngđểđầutưmởrộngsảnxuấtkinhdoanh.

-Lợinhuậnlàđịnbẩytàichínhhữuhiệuthúcđẩymọihoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcủado
anhnghiệp.Lợinhuậnlàđộnglựcthúcđẩycácdoanhnghiệpkhơngngừngcảitiến,đổim
ớihợplýhóadâychuyềncơngnghệ,sửdụngtốtcácnguồnlựccủamìnhđểtănglợinhuậnc

hodoanhnghiệp.

2.1.3.3.Phươngphápxácđịnhlợinhuận

Hiệnnay,phươngphápphổbiếnthườngdùngđểtínhlợinhuậnlàphươngpháptrự
ctiếp.Cơngthứctínhnhưsau:

LNtt=DT-Ztt-ThuếGTGTtínhtheophươngpháptrựctiếp.
Trongđó:

LNtt:lợinhuậntiêuthụhaycịngọilàlợinhuậntrướcthuếthunhậpdoanhnghiệp(l
ợinhuậnchịuthuế);

DT:doanhthutiêuthụtrongkỳkếhoạch;

Ztt:giáthànhtồnbộsảnphẩmtiêuthụtrongkỳ.

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

Ztt=Zsx+Cbh+CQL
Trongđó:

Zsx:giáthànhsảnxuấtsảnphẩmhànghóatiêuthụtrongkỳ(giávốnhàngbántrong
kỳ);

Cbh:chiphíbánhàng;

CQL:chiphíquảnlýdoanhnghiệp.

-Giáthànhsảnxuấtsảnphẩmhànghóatiêuthụtrongkỳ:Giáthànhsảnxuấtlàtồnbộchip

hícủadoanhnghiệpbỏrađểhồnthànhsảnxuấtsảnphẩmhaydịchvụ.Nóđượctínhtốntr
êncơsởcácchiphísảnxuấtphátsinhtrongphạmviphânxưởngbaogồmchiphívậttưtrựct
iếp,chiphínhâncơngtrựctiếpvàchiphísảnxuấtchung(chiphíquảnlýphânxưởng).

Tổnggiáthàn
hsảnxuất(ZSX

)

= Chiphísảnxuấ
tdởdangđầukỳ +

Chiphísảnxuấtp
hátsinhtrongkỳ -

Chiphísảnxuất
dởdangcuốikỳ

Trừcáckhoả
ngiảmCPSX
Zsx=SLSPtiêuthụGiáthànhSXđơnvị

SLSPtồnĐK+SLSPnhậptrongkỳ-SLSPCK
SLSPtiêuthụ=

(SLSPtồnĐK+SLSPnhậptrongkỳ)hệsốtiêuthụ
Zsx=(QđxZđvsx0)+(Qk-Qc)xZđvSX1

Hoặc:

ZSX=(QđxZđvsx0)+(Qt-Qđ)xZđvSX1
Qt:Sốlượngsảnphẩmtiêuthụkỳkếhoạch

-ThuếGTGTphảinộp=DoanhthuchịuthuếxTỷlệGTGTxThuếsuấtthuếGTGT.

-Thuếthunhậpdoanhnghiệpphảinộp=Lợinhuậnchịuthuế(lợinhuậntiêuthụ)xThuếsu
ấtthuếTNDN

-Lợinhuậnsauthuế=Lợinhuậntrướcthuế(LNtt
)-Thuếthunhậpdoanhnghiệp(TTNDN).

2.1.3.3.Cácnhântốảnhhưởngđếnlợinhuận

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

-Nhântốkháchquan:ChínhsáchcủaNhànước,kháchhàng,nhàcungcấp,thịtrườnglaođ
ộng,đốithủcạnhtranh,khoahọccơngnghệ.

2.1.3.4.Phươnghướngtănglợinhuậntrongdoanhnghiệp

Việctăngthêmlợinhuậncóýnghĩarấtlớnđốivớidoanhnghiệpvànhànước,vìvậy
cácdoanhnghiệpthườngxuntìmmọibiệnphápkhaitháchếtkhảnăngtiềmtàngtrong
doanhnghiệpnhằmđạtmứclợinhuậnhợplývàcaonhất.Phươnghướngchủyếu:

-Tăngdoanhthu:biệnphápcụthểlàtăngkhốilượngsảnphẩmsảnxuấtvàtiêuthụ,nângcao

chấtlượngsảnphẩm,kiểudángvàbaobìsảnphẩmthíchhợpthịhiếungườitiêudùng,tăngc
ườngcơngtáctiếpthị,quảngcáochosảnphẩmcủadoanhnghiệp,thayđổikếtcấumặthàng
hoặcgiácảsảnphẩm.

-Hạgiáthànhsảnphẩmhoặcgiávốnhàngbán:biệnphápcụthểlànângcaonăngsuấtlaođộ
ng,tiếtkiệmchiphíngunvậtliệu,tậndụngcơngsuấtmáymócthiếtbị,giảmcáckhoảnc
hiphíthiệthạichosảnxuất,tiếtkiệmchiphíquảnlý.

-Nângcaohiệuquảsửdụngvốnsảnxuấtkinhdoanh:cụthểlànângcaohiệuquảsửdụngtài
sảncốđịnhvàtốcđộlnchuyểnvốnlưuđộng.

+Sửdụngcóhiệuquảtàisảncốđịnhlàmnăngsuấtlaođộngđượcnângcao,sốlượn
gsảnphẩmsảnxuấtđượcnhiều,giảmbớtđượctiềnkhấuhaotrênmộtđơnvịsảnphẩm,dẫ
nđếngiáthànhhạvàlợinhuậnsẽtăng.

+Nângcaotốcđộlnchuyểnvốnlưuđộngcóthểthúcđẩysảnxuấtvàcungtiêuhợ
plý,rútngắnqtrìnhsảnxuấtvàtiêuthụ,doanhnghiệpthựchiệnđượcthunhậpbánhàng
nhanh,đồngthờitiếtkiệmđượcphítổnbảoquản,giảmbớtđượctổnthấtvàgiảmbớtlãiva
yngânhàng.

2.1.4.Phươngphápquảntrịkếtquả

2.1.4.1.Quảntrịtheocáchphânbổtruyềnthống

LN/sp=DT/sp-Z/sp
Trongđó:

LN/sp:Lợinhuận1sảnphẩm;

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

+Chiphítrựctiếp:tínhtheomứckinhtếkỹthuật.

+Chiphíchungđượcphânbổtheophươngphápthíchhợp:phânbổtheodoanhthu
,giáthành,chiphítrựctiếp,giờcơng,tiềnlươngcơngnhântrựctiếpsảnxuất.

Nhậnxétphươngpháp:

-Phươngphápphânbổkhácnhauthìlợinhuậnkhácnhau;
-Tínhtốnphứctạp;

-Chiphígiántiếpmangtínhchấtcốđịnh,ítthayđổinênkhơngcầntínhtốnđếnnếuđánhgi
ákếtquảchonăm.

2.1.4.2.Phươngphápquảntrịtheomứclãithơ

Lãithơđơnvị=Thunhậpđơnvị-Chiphítrựctiếpđơnvị

Lợinhuậncủadoanhnghiệp=Mứclãithơchung(cộngcácsảnphẩm/hoạtđộngvớ
inhau)-Mứclãithơđiểmhồvốn.

Mứclãithơđiểmhồvốn=Chiphíquảnlý+Chiphíkhấuhao
Nhậnxétphươngpháp:

-Xácđịnhmứclãithơđơnvị.

+Chỉcómộtkếtquảvàkhácnhaugiữacácsảnphẩm;
+Làcơsởtínhmứclãithơchungtồndoanhnghiệp;

+Khơngchịuảnhhưởngcủabấtkỳyếutốnàokhácnênphảnánhchínhxáckếtquảk
inhdoanh.

-Tínhtốnđơngiản.

-Chiphíchungkhơngcầnphânbổ,nhàquảntrịchỉcầntìmrabiệnphápđểgiảmnó.
2.1.5.Phânphốilợinhuậnvàsửdụngcácquỹtrongdoanhnghiệp

2.1.5.1.Phânphốilợinhuậntrongdoanhnghiệp

Cácnhântốảnhhưởngđếnchínhsáchphânphốilợinhuận: 
-CácquyđịnhvềmặtpháplýcủaNhànước.

-Cácdựtínhtăngtrưởngvốn,tàisảncủadoanhnghiệp.
-Nhucầutrảcáckhoảnnợđếnhạncủadoanhnghiệp.
-Xemxétđếnkhảnăngthâmnhậpthịtrườngvốn.

-Chínhsáchcủadoanhnghiệp:Quyềnkiểmsốtcủacơngty.

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

-Giảiquyếttốtmốiquanhệvềlợiíchgiữadoanhnghiệp,ngườilaođộngvàNhànước.

-Phảigiànhphầnlợinhuậnđểlạithíchđángchonhucầutáisảnxuấtmởrộngcủadoanhngh
iệp.

Trìnhtựphânphốilợinhuậnđượcthựchiệnnhưsau:

-Trongnăm(thườnglàhàngq)doanhnghiệptạmthờiphânphốivàsửdụnglợinhuậnth
eoquyđịnhnhưngphảitheonguntắc:sốtạmphânphốivàsửdụngkhơngđượcvượtq
sốlãithựctếcủatừngkỳhạchtốn.

-Sangnămkhixácđịnhlợinhuậnthựctếđượcphânphốichínhthứccủacảnămvàquyếttố
nsốđãtạmphânphốitheokếhoạch.

-Nhìnchunglợinhuậncủadoanhnghiệpđượcphânphốinhưsau:
+Bùđắpcáckhoảnchikhơngđượctínhvàochiphí;

+Tríchlậpcácquỹtrongdoanhnghiệp;
+Chialãichochủsởhữu;

+Bổsungvốnđểtáiđầutư.

-Vềnguntắc,lợinhuậnđượcchiathànhhaiphầnlàmộtphầnđemchiavàmộtphầnkhơn
gchia.Tỷlệphầnđemchiavàkhơngchiacũngnhưtỷlệhìnhthànhcácquỹdoanhnghiệpt
ùythuộcvàochínhsáchNhànước(đốivớidoanhnghiệpnhànước),chínhsáchchialãicổ
phầncủađạihộicổđộng(đốivớicơngtycổphần)ởmỗinướcvàtrongtừngthờikỳnhấtđịn
h.

Lợinhuậnsauthuếcủadoanhnghiệpđượcphânphốitùythuộcvàotừngloạihìnhd
oanhnghiệp:

-Đốivớidoanhnghiệpnhànước:Lợinhuậnsauthuếthunhậpdoanhnghiệpđượcphânph
ốitheochếđộtàichínhquyđịnhhiệnhànhvềphânphốilợinhuậnápdụngchodoanhnghiệ
pnhànước.

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

Ngày31/07/2009,BộTàichínhđãbanhànhThơngtưsố155/2009/TT-BTChướngdẫnchếđộphânphốilợinhuậncủacơngtynhànướctheoquyđịnhtạiNghịđị
nhsố09/2009/NĐ-CPngày5/2/2009củaChínhphủ.

-LợinhuậnthựchiệncủaCơngtysaukhibùđắplỗnămtrướctheoquyđịnhcủaLuậtthuếth
unhậpdoanhnghiệpvànộpthuếthunhậpdoanhnghiệp(lợinhuậnsauthuế)đượcphânph
ốinhưsau:

+Chialãichocácthànhviêngópvốnliênkếttheohợpđồng(nếucó).

+Bùđắpcáckhoảnlỗcủanămtrướcđãhếtthờihạnđượctrừvàolợinhuậntrướcthu
ế.

+Trích10%vàoquỹdựphịngtàichính,khisốdưquỹbằng25%vốnđiềulệthìkhơ
ngtríchnữa.

+TríchlậpcácquỹđặcbiệttừlợinhuậnsauthuếtheotỷlệđãđượcNhànướcquyđịn
hđốivớicáccơngtyđặcthùmàphápluậtquyđịnhphảitríchlập.

-SốcịnlạisaukhilậpcácquỹtheoquyđịnhnóitrênđượcphânphốitheotỷlệgiữavốnNhàn
ướcđầutưtạiCơngtyvớivốnCơngtytựhuyđộngbìnhqntrongnăm.

+Vốndocơngtyhuyđộnglàsốtiềncơngtyhuyđộngdopháthànhtráiphiếu,tínphi
ếu,vaycủacáctổchức,cánhântrêncơsởcơngtytựchịutráchnhiệmhồntrảcảgốcvàlãic
hongườichovaytheocamkết,trừcáckhoảnvaycóbảolãnhcủaChínhphủ,Bộtàichínhv
àcáckhoảnvayđượchỗtrợlãisuất.

+PhầnlợinhuậnđượcchiatheovốnNhànướcđầutưđượcdùngđểtáiđầutưbổsun
gvốnnhànướctạicơngtynhànước.Trườnghợpkhơngcầnthiếtbổsung,đạidiệnchủsởh
ữuquyếtđịnhđiềuđộngvềquỹtậptrungđểđầutưvàocáccơngtykhác.

+Lợinhuậnđượcchiatheovốntựhuyđộngđượcphânphốinhưsau:
Quỹthưởngbanquảnlýđiềuhànhcơngty(tốiđa5%);

Quỹđầutưpháttriển(tốithiểu30%);

Lợinhuậncịnlạitríchquỹkhenthưởngphúclợi.

Lợinhuậngiữlạiđểtíchlũybổsungvốn.Lợinhuậngiữlạiđượcthểhiệnbêndướiv
ốncổphầnchủsởhữutrongbảngcânđốikếtốn.

Lợinhuậngiữlạiđượctínhtốnbằngcáchthêmvàolợinhuậngiữlạibanđầu(cácnă
mtrướcđó)thunhậpthuầnvàtrừđicổtứctrảchocáccổđơng.

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

Tronghầuhếtcáctrườnghợp,doanhnghiệpgiữlạilợinhuậnnhằmđầutưvàocáck
huvựcmàcơngtycóthểtạoracáccơhộităngtrưởngtốt,thídụnhưmuamáymócthiếtbịm
ớihoặcchitiềnchoviệcnghiêncứuvàpháttriển(R&D).

Nếukhoảnlỗtrongnămnaylớnhơnthunhậpgiữlạibanđầuthìlợinhuậngiữlạicóthểlà
mộtsốâm,tạonênmộtkhoảnthiếuhụttrongdoanhnghiệp.

2.1.5.2.Cácloạiquỹtrongdoanhnghiệp 
a.Quỹđầutưpháttriển

-Đểđầutưmởrộngquymơhoạtđộngkinhdoanhvàđổimớicơngnghệ,trangthiếtbị,điềuk
iệnlàmviệccủadoanhnghiệp.

-Gópvốnliêndoanh,muacổphiếu,gópvốncổphầntheoquyđịnhhiệnhành.

-Đốivớicácdoanhnghiệplàmnhiệmvụthumua,chếbiếnnơng,lâm,hảisảnđượcdùngqu
ỹnàyđểtrựctiếpđầutưpháttriểnvùngngunliệu,hoặcchocácthànhphầnkinhtếkhácv
ayvốnpháttriểnvùngngunliệucungcấpchodoanhnghiệp.

-TríchnộpđểhìnhthànhquỹđầutưpháttriểncủaTổngcơngty(nếulàcơngtythànhviêncủaT
ổngcơngty)theotỷlệdoHộiđồngquảntrịquyếtđịnh.

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

b.Quỹdựphịngtàichính

-Bùđắpphầncịnlạicủanhữngtổnthất,thiệthạivềtàisảnxảyratrongqtrìnhkinhdoanh

saukhiđãđượcbồithườngcủacáctổchức,cánhângâyratổnthấtvàcủatổchứcbảohiểm.

-TríchnộpđểhìnhthànhQuỹdựphịngtàichínhcủaTổngcơngty(nếulàthànhviêncủaTổ
ngcơngty)theotỷlệdoHộiđồngquảntrịTổngcơngtyquyếtđịnhhàngnăm.

-Đốivớidoanhnghiệpnhànướcquyđịnhtrích10%vàoquỹdựphịngtàichính.Khisốdưc
ủaquỹnàybằng25%vốnđiềulệcủadoanhnghiệpthìkhơngtríchnữa.

c.Quỹthưởngbanquảnlýđiềuhành

ThưởngHộiđồngquảntrị,BangiámđốcCơngty(thườngxun,độtxuất).Việctr
íchquỹthưởngBanquảnlýđiềuhànhnhưsau:

-Hồnthànhxuấtsắcnhiệmvụ:caonhất5%,mứctríchmộtnămkhơngvượtq500triệuđ
ồng(cóHộiđồngquảntrị),200triệuđồng(khơngcóHộiđồngquảntrị).

-Hồnthànhnhiệmvụ:đượctríchcaonhất2,5%,mứctríchmộtnămkhơngvượtq250tr
iệuđồng(cóHộiđồngquảntrị),100triệuđồng(khơngcóHộiđồngquảntrị).

-KhơnghồnthànhnhiệmvụthìkhơngđượctríchlậpquỹthưởngBanquảnlýđiềuhànhkể

cảtrườnghợpcơngtynhànướccólãi.

d.Quỹkhenthưởng

-Thưởngcuốinămhoặcthưởngthườngkỳchocánbộcơngnhânviêntrongdoanhnghiệp.
MứcthưởngdoGiámđốcdoanhnghiệpquyếtđịnhsaukhicóýkiếnthamgiacủatổchứcC
ơngđồnvàtrêncơsởnăngsuấtlaođộng,thànhtíchcơngtáccủamỗicánbộcơngnhânviê
ntrongdoanhnghiệp.

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82>

</div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

e.Quỹphúclợi

-Đầutưxâydựnghoặcsửachữa,bổsungvốnxâydựngcáccơngtrìnhphúclợicơngcộngcủ
adoanhnghiệp,gópvốnđầutưxâydựngcáccơngtrìnhphúclợichungtrongngành,hoặc
vớicácđơnvịkháctheohợpđồngthoảthuận.

-Chichocáchoạtđộngthểthao,vănhố,phúclợicơngcộngcủatậpthểcơngnhânviêndoa
nhnghiệp.

-Đónggópchoquỹphúclợixãhội(cáchoạtđộngtừthiện,phúclợixãhộicơngcộng...).

-Trợcấpkhókhănthườngxun,độtxuấtchocánbộcơngnhânviêndoanhnghiệp.

-Ngồiracóthểchitrợcấpkhókhănchongườilaođộngcủadoanhnghiệpđãnghỉhưu,mất
sứclâmvàohồncảnhkhókhăn,khơngnơinươngtựa,xâynhàtìnhnghĩa,từthiện.

-TríchnộpđểhìnhthànhQuỹphúclợitậptrungcủaTổngcơngty(nếulàthànhviênTổngcơng
ty)theotỷlệdoHộiđồngquảntrịTổngcơngtyquyếtđịnh.

-GiámđốcdoanhnghiệpphốihợpvớiBanchấphànhcơngđồndoanhnghiệpđểquảnlýv
àsửdụngquỹnày.

f.Quỹdựphịngvềtrợcấpmấtviệclàm

Trợcấpchongườilaođộngđãlàmviệctạidoanhnghiệptừmộtnămtrởlênbịmấtvi
ệclàmtạmthờitheoquyđịnhcủaNhànước;chiđàotạolạichunmơn,kỹthuậtchongườ
ilaođộngdothayđổicơngnghệhoặcchuyểnsangcơngviệcmới,đặcbiệtlàđàotạonghềd
ựphịngcholaođộngnữcủadoanhnghiệp.Quỹnàychỉdùngtrợcấpchongườilaođộngm
ấtviệclàmdocácngunnhânkháchquannhư:laođộngdơiravìthayđổicơngnghệ,doli
êndoanh,dothayđổitổchứctrongkhichưabốtrícơngviệckhác,hoặcchưakịpgiảiquyết
chothơiviệc.MứctrợcấpchotừngtrườnghợpcụthểdoGiámđốcQuyếtđịnhsaukhicóýk
iếncủaChủtịchcơngđồndoanhnghiệp.

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84>

gtrợcấpmấtviệccủaTổngcơngtytheotỷlệdoHộiđồngquảntrịTổngcơngtyquyếtđịnhh
àngnăm.

g.Quỹpháttriểnkhoahọcvàcơngnghệ

-Doanhnghiệpđượcthànhlập,hoạtđộngtheoquyđịnhcủaphápluậtViệtNamđượctrích
tốiđa10%thunhậptínhthuếhàngnămđểlậpQuỹpháttriểnkhoahọcvàcơngnghệcủado
anhnghiệp.DoanhnghiệptựxácđịnhmứctríchlậpQuỹpháttriểnkhoahọccơngnghệthe
oquyđịnhtrướckhitínhthuếthunhậpdoanhnghiệp.Hàngnămnếudoanhnghiệpcótrích
lậpquỹpháttriểnkhoahọccơngnghệthìdoanhnghiệpphảilậpBáocáotrích,sửdụngQu
ỹpháttriểnkhoahọccơngnghệvàkêkhaimứctríchlập,sốtiềntríchlậpvàotờkhaiquyếtt
ốnthuếthunhậpdoanhnghiệp.

-Trongthờihạnnămnăm,kểtừkhitríchlập,nếuQuỹpháttriểnkhoahọcvàcơngnghệkhơ
ngđượcsửdụnghoặcsửdụngkhơnghết70%hoặcsửdụngkhơngđúngmụcđíchthìdoan
hnghiệpphảinộpngânsáchnhànướcphầnthuếthunhậpdoanhnghiệptínhtrênkhoảnth
unhậpđãtríchlậpquỹmàkhơngsửdụnghoặcsửdụngkhơngđúngmụcđíchvàphầnlãiph

átsinhtừsốthuếthunhậpdoanhnghiệpđó(Thơngtư78/2014/TT-BTCbanhànhngày18/06/2014vềhướngdẫnthuếTNDN).

-DoanhnghiệpkhơngđượchạchtốncáckhoảnchitừQuỹpháttriểnkhoahọcvàcơngngh
ệcủadoanhnghiệpvàochiphíđượctrừkhixácđịnhthunhậpchịuthuếtrongkỳtínhthuế.

-Quỹpháttriểnkhoahọcvàcơngnghệcủadoanhnghiệpchỉđượcsửdụngchođầutưkhoah
ọcvàcơngnghệtạiViệtNam.

-NguồnvốncủaQuỹdùngđểthựchiệncáchoạtđộngsau:

+ChihoạtđộngquảnlýchungcủaQuỹ(mứcchikhơngvượtq15%tổngnguồnv
ốncủaQuỹtrongnăm).

+Cấpkinhphíđểthựchiệncácđềtài/dựánKH&CNcủadoanhnghiệp.

</div>
(85)<div class='page_container' data-page=85>

ngquảnlýchungcủaQuỹ);chiphíchođàotạonhânlựcKH&CNcủadoanhnghiệp;chich
ocáchoạtđộngsángkiếncảitiếnkỹthuật,hợplýhốsảnxuất.

+Đốivớicơngtytrựcthuộctổngcơngty,hoặclàcơngtyconđượcsửdụngnguồnvốn
củaQuỹđểchinộpvềQuỹpháttriểnKH&CNcủatổngcơngtyhoặccơngtymẹ.Doanhnghi
ệpkhơngđượcsửdụngnguồnvốncủaQuỹđểđầutưchocáchoạtđộngkháckhơnggắnvớivi
ệcpháttriểnKH&CNcủadoanhnghiệp.

2.1.6.Thuếvàcáchtínhthuếtrongdoanhnghiệp

Đốivớidoanhnghiệp,thuếlàmộtkhoảnchicủadoanhnghiệp.Vìvậykhiquyếtđị
nhphươngánkinhdoanh,doanhnghiệpphảitínhtớicáckhoảnthuếvàtiềnthuếphảinộpc
homặthàngvàngànhnghềkinhdoanh.

Trongmỗidoanhnghiệp,thuếđượctínhbắtđầutừkhidoanhnghiệpcódoanhthut
iếptheođólàthuếthunhậpdoanhnghiệpvàcáckhoảnthuếkhácsaukhiphânphốikếtquả.
Nhưvậy,mỗidoanhnghiệpphảinộpnhữngkhoảnthuếsau:

(1)Thuếxuất,nhậpkhẩu

*Kháiniệm:Thuếxuấtkhẩu,nhậpkhẩulàloạithuếthuvàocácmặthàngđượcphé
pxuấtnhậpkhẩu.

*Đốitượngnộpthuế:Tấtcảcáctổchức,cánhâncóhànghóađượcphépxuấtkhẩunh
ậpkhẩuđềulàđốitượngnộpthuế.Nếuxuấtkhẩu,nhậpkhẩuủythácthìtổchứcnhậnủytháclà
đốitượngnộpthuếxuấtkhẩu,nhậpkhẩu.

*Đốitượngchịuthuế:Tấtcảcáchànghóađượcphépxuấtkhẩu,nhậpkhẩuquacửa
khẩu,biêngiớiViệtNam.

*Phươngpháptínhthuế: 
Thuếxuất,

nhậpkhẩu
phảinộp

Sốlượngsảnphẩm,hàn
ghố,dịchvụxuấtnhập

khẩu

x Giátínht
huế x

Thuếsuấtthuếxuấ
t,nhậpkhẩu
Trongđó:

-Sốlượngsảnphẩm,hànghố,dịchvụxuấtnhập:Làsốlượnghàngthựcxuất,thựcnhậpgh
itrongtờkhaihảiquan.

-Giátínhthuế:

</div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>

+Đốivớihàngnhậpkhẩulàgiámuathựctếcủakháchhàngtạicửakhẩunhậptheoh
ợpđồng,baogồmcảchiphívậnchuyển(F),phíbảohiểm(I)từcửakhẩuđitớicửakhẩuđến
.GiátínhthuếlàgiáCIF(cost,insurance,freightprice).Nếunhậpkhẩubằngđườngbộlàgi
ámuatheođiềukiệnbiêngiớiViệtNam(DAF).

+Đốivớihợpđồngmua,bántheophươngthứctrảtiềnchậmvàtronggiámuahàng,
giábánhàngghitrênhợpđồng,gồmcảlãisuấtphảitrả,thìgiátínhthuếlàgiámua,giábánđ
ãtrừlãisuấtphảitrảtheohợpđồngmua,bán.

+ĐốivớikhuchếxuấttạiViệtNam,giátínhthuếxuấtkhẩu,nhậpkhẩulàgiáthựctế
đãmua,đãbántheohợpđồngtạicửakhẩukhuchếxuất,doanhnghiệpchếxuất.

+Đốivớimáymócthiếtbị,phươngtiệnvậntảiđiththìgiátínhthuếlàgiáththe
ohợpđồngđãkývớinướcngồi.

-Thuếsuất:Thuếsuấtđốivớihàngxuấtkhẩu,nhậpkhẩugồmthuếsuấtthơngthườngvàthu
ếsuấtưuđãi.

-Thuếsuấtthơngthườnglàthuếsuấtđượcquiđịnhtrongbiểuthuếxuấtkhẩuvàbiểuthuến
hậpkhẩu.

-Thuếsuấtưuđãiđượcápdụngđốivớinhữnghànghóaxuất,nhậpkhẩuphảihộiđủmộtsốđ
iềukiện.

(2)Thuếgiátrịgiatăng(VAT)

Thuếgiátrịgiatănglàthuếtínhtrêngiátrịtăngthêmcủahànghóa,dịchvụphátsinh
trongqtrìnhtừsảnxuất,lưuthơngđếntiêudùng.

*Đốitượngnộpthuế:tấtcảcáctổchức,cánhâncóhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhhà
nghóa,dịchvụchịuthuế(gọichunglàcơsởkinhdoanh)vàmọitổchức,cánhâncónhậpkh
ẩuhànghóachịuthuế(gọichunglàngườinhậpkhẩu)làđốitượngnộpthuếgiátrịgiatăng.
*Đốitượngchịuthuế:Luậtthuếgiátrịgiatăngquyđịnhtấtcảhànghóa,dịchvụdùn
gchosảnxuấtkinhdoanhvàtiêudùnglàđốitượngchịuthuếgiátrịgiatăng,trừcácđốitượn
gkhơngchịuthuếtheoquyđịnhcủaLuậtthuếgiátrịgiatăng.

*Thuếsuất:thuếgiátrịgiatănggồmcó3mứcthuếsuấtlà:0%,5%và10%.
*Phươngpháptínhthuế:

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

Thuếgiátrịgiatăngph

ảinộp =

Thuếgiátrịgiată
ngđầura -

Thuếgiátrịgiatăngđầuvà
ođượckhấutrừ
Trongđó:

Thuếgiátrịgiată
ngđầura =

Sốlượnghànghóadị
chvụbánra x

Đơngiátí
nhthuế x

Thuếsuấtthuếgi
átrịgiatăng
Thuếgiátrịgiată

ngđầuvào =

Sốlượnghànghóadị
chvụmuavào x

Đơngiátí
nhthuế x

Thuếsuấtthuếgi
átrịgiatăng
VATđầurađượctínhbằngcáchlấythuếsuấtthuếVATnhânvớidoanhthu.HayV
ATđầurabằnggiátínhthuếcủahànghóadịchvụbánranhânvớithuếsuất.Trongđógiátín
hthuếlàgiábánchưacóthuếVAT.

VATđầuvàođượctínhbằngcáchlấythuếsuấtVATnhânvớichiphímua.HayVA
TđầuvàobằngtổngsốthuếVATđãthanhtốnđượcghitrênhóađơngiátrịgiatăngmuahà
nghóadịchvụhoặcchứngtừnộpthuếVAThànghóanhậpkhẩu.

-Sốlượnghànghóadịchvụbánra(muavào):Căncứvàohóađơngiátrịgiatăngmuabánhà
nghóahoặctờkhaihảiquanhàngnhậpkhẩu.

-Đơngiátínhthuế:đượcxácđịnhtrongmộtsốtrườnghợpcụthểnhưsau:

+Làgiábánchưacóthuếgiátrịgiatăngđượcghitrênhốđơnbánhàngcủangườibá
nhàng.Đốivớihànghóa,dịchvụchịuthuếtiêuthụđặcbiệtởkhâusảnxuấtbánratrongnướ
c,dịchvụđãcungứnglàgiábánđãcóthuếtiêuthụđặcbiệtnhưngchưacóthuếgiátrịgiatăn
g.

+Đốivớihànghóanhậpkhẩulàgiánhậptạicửakhẩucộng(+)vớithuếnhậpkhẩu(nếu
có),cộng(+)vớithuếtiêuthụđặcbiệt(nếucó).Giánhậptạicửakhẩuđượcxácđịnhtheoquyđ
ịnhvềgiátínhthuếhàngnhậpkhẩu.

+Đốivớihànghố,dịchvụdùngđểtraođổi,tiêudùngnộibộ,biếu,tặngcho,trảtha
ylươngchongườilaođộng(khơngbaogồmhànghóa,dịchvụsửdụngđểtiếptụcqtrình
sảnxuấtkinhdoanhcủacơsở)làgiátínhthuếgiátrịgiatăngcủahànghố,dịchvụcùngloại
hoặctươngđươngtạithờiđiểmphátsinhcáchoạtđộngnày.

Hànghốlnchuyểnnộibộnhưxuấthànghốđểchuyểnkhonộibộ,xuấtvậttư,b
ánthànhphẩmđểtiếptụcqtrìnhsảnxuấttrongmộtcơsởsảnxuất,kinhdoanhkhơngph
ảitính,nộpthuếgiátrịgiatăng.

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88>

+Đốivớihànghóabántheophươngthứctrảgóp,trảchậmlàgiátínhtheogiábántrả
mộtlầnchưacóthuếgiátrịgiatăngcủahànghốđó,khơngbaogồmkhoảnlãitrảgóp,trảc
hậm.

+Đốivớihànghốdịchvụcótínhđặcthùnhưtembưuchính,vécướcvậntải,véxổs
ốkiếnthiết...giáthanhtốnlàgiáđãcóthuếgiátrịgiatăng,thìgiáchưacóthuếđượcxácđịn
hnhưsau:

Giáchưathuế
(giátínhthuế) =

Giáthanhtốn

1+Thuếsuấtcủahànghốdịchvụđó

+Giátínhthuếgiátrịgiatăngđốivớihànghố,dịchvụquyđịnhtrênbaogồmcảkho
ảnphụthuvàphíphụthumàcơsởkinhdoanhđượchưởng.

+Trườnghợpđốitượngnộpthuếcódoanhsốmua,bánbằngngoạitệthìphảiquyđổ
irađồngViệtnamtheotỷgiáchínhthứcdongânhàngnhànướcViệtNamcơngbốtạithờiđ
iểmphátsinhdoanhsốđểxácđịnhgiátínhthuế.

Phươngphápkhấutrừđượcápdụngđốivớimọiloạihìnhdoanhnghiệptrừcáccơs
ởnộpthuếtheophươngpháptínhtrựctiếpvàcáccơsởkhơngthuộcdiệntínhthuếgiátrịgia
tăng.

-Điềukiệnápdụng:Đốivớidoanhnghiệpcóđầyđủđiềukiệnvềsổsáchkếtốn,hốđơnchứn
gtừvàđăngkýnộpthuếgiátrịgiatăngtheokêkhai.

 Nộpthuếtheophươngpháptrựctiếp:sốthuếphảinộpbằnggiátrịgiatăngcủah
ànghóa,dịchvụnhânvớithuếsuấtthuếgiátrịgiatăng.

Giátrịgiatăngbằnggiáthanhtốncủahànghóadịchvụbánratrừđigiáthanhtốnc
ủahànghóadịchvụmuavàotươngứng.

SốthuếVATph

ảinộp =

Giáthanhtốncủa
hànghốdịchvụb

ánra

Giáthanhtốncủahàng
hốdịchvụmuavàotươ

ngứng

x Thuếsuấtt
huếVAT

Trongđó:

Giáthanhtốncủahànghốdịchvụbánra=Sốlượnghànghóadịchvụbánrađơn
giáthanhtốn.

Giáthanhtốncủahànghóadịchvụmuavàotươngứng=Giávốncủahànghóadịc
hvụmuavàotươngứng.

*Điềukiệnápdụng:

</div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

iệnđầyđủcácđiềukiệnvềkếtốn,hốđơnchứngtừđểlàmcăncứtínhthuếtheophươngp
hápkhấutrừthuế.

+Cơsởkinhdoanhmuabánngoạitệ,vàngbạc,đáq.
(3)Thuếtiêuthụđặcbiệt

Thuếtiêuthụđặcbiệtlàloạithuếthuvàomộtsốhànghốởkhâusảnxuất,nhậpkhẩ
uvàmộtsốdịchvụtheoquiđịnhcủaNhànước.

VềbảnchấtgiốngthuếVAT,nhưngkhácvớithuếnàyởmộtsốđiểmsau:

-Thuếtiêuthụđặcbiệtápdụngthuếsuấtcaovàchỉthutrênnhữngmặthàngcótíchlũylớnvà
xétthấycầnphảihạnchếkinhdoanh,nhậpkhẩuhoặctiêudùng.

-Thuếtiêuthụđặcbiệtchỉthumộtlầnởkhâusảnxuấttrongnướchoặcnhậpkhẩu.
*Đốitượngchịuthuế:Làcáchànghóa,dịchvụtheoquyđịnhcủaluậtthuếtiêuthụđ
ặcbiệt,trừcáctrườnghợphànghốkhơngphảichịuthuếtiêuthụđặcbiệt.

*Phươngpháptínhthuế:
Thuếtiêuthụđặcb

iệtphảinộp =

Sốlượngsảnphẩm,hà
nghố,dịchvụđượcti

êuthụ

x Đơngiátí
nhthuế x

Thuếsuấtthuếtiêut
hụđặcbiệt

Trongđó:

-Sốlượngsảnphẩm,hànghố,dịchvụđượctiêuthụ:

+Đốivớihàngsảnxuấttrongnướclàsốlượng,trọnglượnghànghốtiêuthụchịuth
uếtiêuthụđặcbiệt(baogồmhàngđãbán,đểtraođổi,đểbiếutặngngườikháchoặctiêudùn
gsinhhoạtnộibộcủacơsở).

+Đốivớihàngnhậpkhẩulàsốlượng,trọnglượngghitrongtờkhaihàngnhậpkhẩu
củatổchức,cánhâncóhàngnhậpkhẩu.

-Đơngiátínhthuế:Giátínhthuếcủamặthàngchịuthuếtiêuthụđặcbiệtlàgiábánracủacơs
ởsảnxuấttạinơisảnxuấtchưacóthuếgiátrịgiatăngvàchưacóthuếtiêuthụđặcbiệt.

+Đốivớihànghốsảnxuấttrongnước,giátínhthuếtiêuthụđặcbiệtđượcxácđịnh
nhưsau:

GiátínhthuếTTĐB= GiábánchưacóthuếGTGT
1+ThuếsuấtthuếTTĐB

+Đốivớihàngnhậpkhẩu:Giátínhthuếđốivớihàngnhậpkhẩuđượcxácđịnhnhưs
au:

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

Chúý:

-Mỗimặthàngchịuthuếtiêuthụđặcbiệtchỉchịuthuếtiêuthụđặcbiệtmộtlầnởnơisảnxuất
trướckhibánhànghóahoặccungcấpdịchvụrathịtrường.Nghĩalàgiábánhànghóadịchv
ụtrongnướclàgiáđãbaogồmthuếtiêuthụđặcbiệt.

-Cơsởsảnxuấthànghốthuộcdiệnchịuthuếtiêuthụđặcbiệtphảinộpthuếtiêuthụđặcbiệt
vàphảinộpthuếgiátrịgiatăngđốivớihànghốnàyởkhâusảnxuấtđãtiêuthụ.

-Cơsởsảnxuấtmặthàngchịuthuếtiêuthụđặcbiệtbằngngunliệuđãnộpthuếtiêuthụđặ
cbiệtthìkhikêkhaithuếtiêuthụđặcbiệtởkhâusảnxuấtđượckhấutrừsốthuếtiêuthụđặcb
iệtđãnộpđốivớingunliệunếucóchứngtừhợppháp.

(4)Thuếthunhậpdoanhnghiệp

Thuếthunhậpdoanhnghiệplàloạithuếtrựcthu,thuvàothunhậpchịuthuếcủacác
tổchứckinhdoanhcóhoạtđộngchịuthuếthunhậpdoanhnghiệp.

Làthuếthutrênlợinhuậncủadoanhnghiệp,thuếsuấtđượcquyđịnhtheothuếsuất

cótỷlệcốđịnhkhơngphânbiệtngànhnghềkinhdoanh.

*Đốitượngnộpthuế:Làtổchứchoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhhànghố,dịchvụcó
thunhậpchịuthuếtheoquyđịnhcủaluậtthuếthunhậpdoanhnghiệp.

*Đốitượngchịuthuế:Thunhậpchịuthuếcủacáchoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhhà
nghóa,dịchvụvàcácthunhậpchịuthuếkhác.

*Phươngpháptínhthuế:

Mứcthuếnộptrongkỳ=ThunhậpchịuthuếxThuếsuấtthuếTNDN
Trườnghợpdoanhnghiệpnếucótríchquỹpháttriểnkhoahọcvàcơngnghệthìthu
ếthunhậpdoanhnghiệpphảinộpđượcxácđịnhnhưsau:

ThuếTNDN

phảinộp =

Thunhập
tínhthuế -

Phầntríchlập

quỹKH&CN x

Thuếsuất
thuếTNDN
Chúý:Thunhậptừhoạtđộngchuyểnnhượngbấtđộngsảnphảixácđịnhriêngđểk
êkhainộpthuế.

*Xácđịnhthunhậptínhthuế:

Cách1:Xácđịnhthunhậptínhthuếtheoquyđịnhcủaluậtthuế. 
Thunhập

tínhthuế =

Thunhậpc
hịuthuế -

Thunhậpđượcmi
ễnthuế -

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

chịuthuế thuếkhác

Cách2:Xácđịnhthunhậptínhthuếdựavàobáocáokếtquảhoạtđộngkinhdoanh. 
Thunhập

tínhthuế =

Lợinhuậnkếtố

ntrướcthuế + Điềuchỉnhtăng-Điềuchỉnhgiảm
Trongđó:

-Lợinhuậnkếtốntrướcthuế=Lợinhuậnthuần+Lợinhuậnkhác(Đượcxácđịnhdựavào
báocáokếtquảhoạtđộngkinhdoanh);

-Điềuchỉnhtăngthunhậpchịuthuếlàcáckhoảnchiphíkhơngđượctrừ;

-Điềuchỉnhgiảmthunhậpchịuthuếlàcáckhoảnthunhậpđãnộpthuếhoặcđượcmiễnthuế
.

Thuếsuấtthuếthunhậpdoanhnghiệp(Thơngtư78/2014/TT-BTC)

Thuếsuấtthuếthunhậpdoanhnghiệpnăm2015là20%-22%theotừngđốitượngcụthể,trừtrườnghợpquyđịnhriêngcáctrườnghợpđượcápdụn
gthuếsuấtưuđãi.

2.2.Hiệuquảkinhdoanhtrongdoanhnghiệp
2.2.1.Mộtsốquanđiểmvềhiệuquảkinhdoanh

Mặcdùcịnnhiềuquanđiểmkhácnhausongcóthểkhẳngđịnhtrongcơchếthịtrườ
ngởnướctahiệnnaymọidoanhnghiệpđềucómụctiêubaotrùmvàlâudàilàtốiđahóalợin
huận.Đểđạtđượcđiềuđódoanhnghiệpphảixácđịnhchiếnlượckinhdoanhtrongmọigi
aiđoạnpháttriểnphùhợpvớinhữngthayđổicủamơitrường;phảiphânbổvàquảntrịcóhi
ệuquảcácnguồnlựcvàlnkiểmtraqtrìnhđangdiễnra.Muốnkiểmtratínhhiệuquảcủ
ahoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhphảiđánhgiáđượchiệuquảkinhdoanhởphạmvidoanhn
ghiệpcũngnhưtừngbộphậncủanó.

Cóthểnóiđãcósựthốngnhấtquanđiểmchorằngphạmtrùhiệuquảkinhdoanhphả
nánhmặtchấtlượngcủahoạtđộngkinhdoanhsonglạikhótìmthấysựthốngnhấttrongqu
anniệmvềhiệuquảkinhdoanh.Cómộtsốquanđiểmsauđâyvềhiệuquả:

“Hiệuquảsảnxuấtdiễnrakhixãhộikhơngthểtăngsảnlượngmộtloạihànghóamà
khơngcắtgiảmsảnlượngcủamộtloạihànghóakhác.Mộtnềnkinhtếcóhiệuquảnằmtrên
giớihạnkhảnăngsảnxuấtcủanó”.

</div>
(92)<div class='page_container' data-page=92>

điềunàycũngtrởthànhhiệnthựcvìđểđạtđượchiệuquảnàysẽcầnrấtnhiềuđiềukiện,đól
àdựbáo,quyếtđịnhđầutưsảnxuấttheoquimơphùhợpvớinhucầuthịtrường.

“Tínhhiệuquảđượcxácđịnhbằngcáchlấykếtquảtínhtheođơnvịgiátrịchiachoc
hiphíkinhdoanh”.

Từcácquanđiểmtrêncóthểkháiqthiệuquảlàphạmtrùphảnánhtrìnhđộlợidụn
gcácnguồnlựcđểđạtđượcmụctiêuxácđịnh.Cóthểmơtảhiệuquảbằngcơngthứcsau:

H = K
C
Trongđó:

H-Hiệuquả;
K-Kếtquả;

C-Haophínguồnlựccầnthiếtgắnvớikếtquảđó.

Hiệuquảphảnánhmặtchấtlượngcáchoạtđộng,trìnhđộlợidụngcácnguồnlựctro
ngsựvậnđộngkhơngngừngcủacácqtrình,khơngphụthuộcvàoquimơvàtốcđộbiếnđ
ộngcủatừngnhântố.

Đểhiểurõbảnchấtcủaphạmtrùhiệuquảkinhdoanhcầnphânbiệtrõranhgiớigiữa
haikháiniệmkếtquảvàhiệuquả.

Kếtquảlàphạmtrùphảnánhnhữngcáithuđượcsaumộtqtrìnhkinhdoanhhay
mộtkhoảngthờigiannàođó.Kếtquảbaogiờcũnglàmụctiêucủadoanhnghiệpđượcthểh
iệnbằngchỉtiêuhiệnvậthayđơnvịgiátrịnhưlà:tấn,kg,lít,m3,đồng,USD....Kếtquảcũn
gcóthểphảnánhmặtchấtlượngcủasảnxuấtkinhdoanhhồntồnđịnhtínhnhưuytín,da

nhtiếngcủadoanhnghiệp,…

Trongkhiđó,hiệuquảlàphạmtrùphảnánhtrìnhđộlợidụngcácnguồnlựcsảnxuất
.Trìnhđộlợidụngcácnguồnlựckhơngthểđobằngcácđơnvịhiệnvậthaygiátrịmàlàphạ
mtrùtươngđốiphảnánhbằngsốtươngđối:tỉsốgiữakếtquảvớihaophínguồnlực.

Nếukếtquảlàmụctiêucủaqtrìnhsảnxuấtkinhdoanhthìhiệuquảlàphươngtiện
đểcóthểđạtđượccácmụctiêuđó.

Cũngcầnchúýrằnghiệuquảkinhdoanhphảnánhtrìnhđộlợidụngcácnguồnlựcs
ảnxuấttrongmộtthờikìkinhdoanhnàođóhồntồnkhácvớiviệcsosánhsựtănglêncủas
ựthamgiacácyếutốđầuvào.

</div>
(93)<div class='page_container' data-page=93>

Trongcơngtácquảnlý,phạmtrùhiệuquảkinhdoanhđượcbiểuhiệndướicácdạng
khácnhau.Việcphânchiahiệuquảkinhdoanhtheocáctiêuthứckhácnhaucótácdụngthi
ếtthựcchocơngtácquảnlýkinhdoanh.Nólàcơsởđểxácđịnhcácchỉtiêuvàđịnhmứchiệu
quảkinhdoanhđểtừđócóbiệnphápnângcaohiệuquảkinhdoanhcủadoanhnghiệp.Tuỳt
heocáchtiếpcậncóthểnghiêncứuhiệuquảsảnxuấtkinhdoanhtheocáccáchphânloạikh
ácnhau.Hiệuquảcóthểđượcđánhgiáởcácgócđộ,đốitượng,phạmvivàthờikìkhácnhau.
2.2.2.1.Hiệuquảxãhội,kinhtế,kinhtế-xãhộivàkinhdoanh

-Hiệuquảxãhội:Hiệuquảxãhộilàphạmtrùphảnánhtrìnhđộlợidụngcácnguồnlựcsảnxuất
xãhộinhằmđạtđượccácmụctiêuxãhộinhấtđịnh.

Cácmụctiêuxãhộithườnglàgiảiquyếtcơngănviệclàm;Xâydựngcơsởhạtầng;
Nângcaophúclợixãhội;mứcsốngvàđờisốngvănhóa,tinhthầnchongườilaođộng;Đả
mbảovànângcaosứckhỏechongườilaođộng;Cảithiệnđiềukiệnlaođộng,đảmbảovệsi
nhmơitrường...

-Hiệuquảkinhtế:Hiệuquảkinhtếphảnánhtrìnhđộlợidụngcácnguồnlựcđểđạtđượccá
cmụctiêukinhtếcủamộtthờikìnàođó.

Cácmụctiêukinhtếthườnglàtốcđộtăngtrưởngkinhtế,tổngsảnphẩmquốcnội,th
unhậpquốcdân…

Hiệuquảkinhtếgắnliềnvớithịtrườngthuầntúyvàthườngđượcnghiêncứuởgóc
độquảnlívĩmơ.

-Hiệuquảkinhtế-xãhội:Hiệuquảkinhtế-xãhộiphảnánhtrìnhđộlợidụngcácnguồnlựcsảnxuấtxãhộiđểđạtđượccácmụctiêukin
htế-xãhộinhấtđịnh.

Cácmụctiêukinhtế-xãhộithườnglàtốcđộtăngtrưởngkinhtế;tổngsảnphẩmquốcnội;thunhậpquốcdânvàth
unhậpquốcdânbìnhqn;Giảiquyếtcơngănviệclàm;Xâydựngcơsởhạtầng;Nângcao
phúclợixãhội…

-Hiệuquảkinhdoanh:Hiệuquảkinhdoanhlàphạmtrùphảnánhtrìnhđộlợidụngcácng
uồnlựcđểđạtđượccácmụctiêuxácđịnh.

</div>
(94)<div class='page_container' data-page=94>

Vớitưcáchlàmộttếbàocủanềnkinhtế-xãhộicácdoanhnghiệpcónghĩavụgópphầnvàoqtrìnhthựchiệncácmụctiêuxãhội.
Mặtkhác,xãhộicàngpháttriểnthìnhậnthứccủaconngườiđốivớixãhộicũngdầnthayđổ
i,nhucầucủangườitiêudùngkhơngphảichỉởcơngdụngcủasảnphẩmmàcịncảởcácđiề
ukiệnkhácnhưantồn,chốngơnhiễmmơitrường…Vìvậy,càngngàycácdoanhnghiệp
càngtựgiácnhậnthứcvaitrị,nghĩavụ,tráchnhiệmcủamìnhđốivớiviệcthựchiệncácm
ụctiêuxãhộivìđiềunàylàmtănguytín,danhtiếngcủadoanhnghiệpvàtácđộngtíchcực,l
âudàiđếnkếtquảhoạtđộngkinhdoanhcủadoanhnghiệp.Vìlẽđó,cácdoanhnghiệpkhơ
ngchỉquantâmđếnhiệuquảkinhdoanhmàcịnquantâmhơnđếnhiệuquảxãhội.

2.2.2.2.Hiệuquảđầutưvàhiệuquảkinhdoanh

Hiệuquảđầutưlàphạmtrùphảnánhtrìnhđộlợidụngcácnguồnlựcđểđạtđượccác
mụctiêuđầutưxácđịnh.Hiệuquảđầutưgắnliềnvớihoạtđộngđầutưcụthể.

Hiệuquảkinhdoanhlàphạmtrùphảnánhtrìnhđộlợidụngcácnguồnlựcđểđạtđư
ợccácmụctiêukinhdoanhxácđịnh.Hiệuquảkinhdoanhgắnliềnvớihoạtđộngkinhdoa
nhcủadoanhnghiệp.

2.2.2.3.Hiệuquảkinhdoanhtổnghợpvàhiệuquảởtừnglĩnhvực

-Hiệuquảkinhdoanhtổnghợp:Hiệuquảkinhdoanhtổnghợpphảnánhtrìnhđộlợidụngm
ọinguồnlựcđểđạtmụctiêucủatồndoanhnghiệphoặctừngbộphậncủadoanhnghiệp.

Hiệuquảkinhdoanhtổnghợpđánhgiákháiqtvàchophépkếtluậntínhhiệuquả
củatồndoanhnghiệp(đơnvịbộphậncủadoanhnghiệp)trongmộtthờikìnhấtđịnh.

-Hiệuquảởtừnglĩnhvực:Hiệuquảởtừnglĩnhvựcchỉđánhgiátrìnhđộlợidụngmộtnguồn
lựccụthể(laođộng,vốncốđịnhvàtàisảncốđịnh,vốnlưuđộngvàtàisảnlưuđộng)theom
ụctiêuđãxácđịnh.Vìthế,hiệuquảởtừnglĩnhvựckhơngđạidiệnchotínhhiệuquảcủadoa
nhnghiệp,chỉphảnánhtínhhiệuquảsửdụngmộtnguồnlựccábiệtcụthể.Phântíchhiệuq
uảtừnglĩnhvựcđểxácđịnhngunnhânvàtìmgiảiphápnângcaohiệuquảsửdụngtừngn
guồnlựcvàdođógópphầnnângcaohiệuquảkinhdoanhcủadoanhnghiệp.

Trongmộtsốtrườnghợpcóthểxuấthiệnmâuthuẫngiữahiệuquảkinhdoanhtổnghợ
pvàhiệuquảởtừnglĩnhvực;khiđóchỉcóchỉtiêuhiệuquảkinhdoanhtổnghợplàphảnánhtín
hhiệuquảhoạtđộngcủadoanhnghiệp.

</div>
(95)<div class='page_container' data-page=95></div>
(96)<div class='page_container' data-page=96>

2.2.3.Sựcầnthiếtnângcaohiệuquảkinhdoanh

Đểtiếnhànhbấtkỳhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhnàocũngphảicóbayếutốđólàvố
n,tưliệusảnxuấtvàlaođộng.Sựkếthợpbayếutốnàytạolênkếtquảphùhợpvớiýđồcủado
anhnghiệp.Mụctiêubaotrùmvàlâudàicủatấtcảcácdoanhnghiệplàmụctiêutốiđahốl
ợinhuậntrêncơsởcácnguồnlựcsẵncó.Đểđạtđượcmụctiêunàycácnhàquảntrịdoanhn
ghiệpphảisửdụngnhiềubiệnphápkhácnhau.Hiệuquảsảnxuấtkinhdoanhlàmộttrongn
hữngcơngcụđểcácnhàquảntrịthựchiệnchứcnăngquảntrịcủamình.Việcxemxéthiệu
quảsảnxuấtkinhdoanhkhơngchỉchobiếttrìnhđộquảntrịcủanhàquảntrịmàcịnchophé
pcácnhàquảntrịphântíchtìmranhữngnhântốđểtăngkếtquảvàgiảmchiphíkinhdoanhn
hằmnângcaohiệuquảsảnxuấtkinhdoanh.

Trongthờikỳkhanhiếmnguồnlựcnhưhiệnnay,cácdoanhnghiệpmuốntồntạivà
pháttriểnphảilựachọnđượccácphươngánsảnxuấtkinhdoanhchophùhợpvớidoanhng
hiệpmình.Sựlựachọnphùhợpsẽmanglạihiệuquảsảnxuấtkinhdoanhcaonhất.Việcnâ
ngcaohiệuquảsảnxuấtkinhdoanhchínhlàviệcnângcaokhảnăngsửdụngcácnguồnlực
,tiếtkiệmcácchiphísảnxuất…

Mặtkhác,trongnềnkinhtếthịtrườngcácdoanhnghiệpphảicạnhtranhvớinhauđ
ểtồntạivàpháttriển.Trongmơitrườngđócónhiềudoanhnghiệpcóthểtrụvữngnhưngcó
khơngítcácdoanhnghiệpđứngtrênbờvựcphásản.Đểcóthểtrụlạitrongcơchếthịtrường
,cácdoanhnghiệpphảilnnângcaochấtlượngsảnphẩm,giảmchiphí,nângcaouytín
…nhằmmụctiêutốiđahốlợinhuận.Dovậy,đạtđượchiệuquảsảnxuấtkinhdoanhvànân
gcaohiệuquảsảnxuấtkinhdoanhlàvấnđềtrọngtâmvàlàđiềukiệnsốngcịncủacácdoanhn
ghiệp.

2.2.4.Phântíchhiệuquảkinhdoanh

2.2.4.1.Cácchỉtiêuhiệuquảkinhdoanhtổnghợp 
-Tỷsuấtlợinhuậntrênvốnkinhdoanh

Dvkd =

LN+Lvv

x 100
Vkd

Dvkd:Tỷsuấtlợinhuậntrênvốnkinhdoanh(Doanhlợivốnkinhdoanh);
LN:Lợinhuậnthuđượccủakìtínhtốn;

Lvv:trảlãivốnvaycủakìtínhtốn;

Vkd:Tổngvốnkinhdoanhbìnhqncủakìtínhtốn.

</div>
(97)<div class='page_container' data-page=97>

Đâylàchỉtiêutốtnhấtphảnánhtínhhiệuquảchomọidoanhnghiệpthuộcmọithàn
hphầnkinhtế.Chỉtiêunàycógiátrịcànglớnsẽphảnánhtínhhiệuquảcàngcao.

-Tỷsuấtlợinhuậntrênvốntựcó
Dvtc =

x 100
Vtc

Dvtc:Tỷsuấtlợinhuậntrênvốntựcó(Doanhlợivốntựcó);
Vtc:Tổngvốntựcóbìnhqntrongkìtínhtốn.

Ýnghĩa:Chỉtiêunàyphảnánhcứ100đồngvốntựcótrongkỳthìthuđượcbaonhiêu
đồnglợinhuận.

Chỉtiêunàycógiátrịcàngcaocàngtốt.
Tuynhiênchỉtiêunàycũngbịhạnchế:

+Thựcchấtdoanhthubánhàngcủamộtthờikìtínhtốncụthểphảnánhkếtquảcủa
việcsửdụngtồnbộlượngvốnkinhdoanhhiệncóchứkhơngthểlàkếtquảcủariêngsốvố
ntựcócủadoanhnghiệp.

+Nếuđánhgiáhiệuquảkinhdoanhthơngquachỉtiêunàythìdoanhnghiệpđivayv
ốncàngnhiều,hiệuquảsẽcàngcao.

-Tỷsuấtlợinhuậntrêndoanhthu:
Ddt =

x 100

Ddt:Tỷsuấtlợinhuậntrêndoanhthu(Doanhlợidoanhthubánhàng);
DT:Doanhthucủakìtínhtốn.

Ýnghĩa:Chỉtiêunàyphảnánhcứ100đồngdoanhthuthựchiệntrongkỳthìthuđượ
cbaonhiêuđồnglợinhuận.

Chỉtiêunàycànglớncàngtốtvàchỉsửdụngđểsosánhcácdoanhnghiệpcùngngàn
hnghề.

-Hiệuquảkinhdoanhtiềmnăng
Htn =

CPKDtt
CPKDkh
CPKDtt:Chiphíkinhdoanhthựctế;
CPKDkh:Chiphíkinhdoanhkếhoạch.

Chỉtiêunàythườnglớnhơn1,cànggần1càngtốt.Cóthểsửdụngchỉtiêunàyđểsosán
hhiệuquảgiữacácdoanhnghiệpthuộccácngànhkhácnhau.

-Sứcsảnxuấtcủa1đồngvốnkinhdoanh
Svkd =

</div>
(98)<div class='page_container' data-page=98>

Chỉtiêunàychobiết1đồngvốnkinhdoanhởmộtthờikìsẽđemlạibaonhiêuđồngd
oanhthubánhàng.Chỉtiêunàyđượcsửdụngđểsosánhtrongngànhvàgiátrịcủanócàngc
aocàngtốt.

-Sứcsảnxuấtcủa1đồngchiphíkinhdoanh

Scpkd =

DT
CPKD

Chỉtiêunàychobiết,trong1đồngchiphíkinhdoanhbỏrasẽthuđượcbaonhiêuđồ
ngdoanhthu.Chỉtiêunàyđượcsửdụngđểsosánhcácdoanhnghiệpcùngngànhvàgiátrịc
àngcaocàngtốt.

2.2.4.2.Mộtsốchỉtiêuhiệuquảbộphận(từnglĩnhvực) 
-Chỉtiêuđánhgiáhiệuquảsửdụnglaođộng

Laođộnglànhântốsángtạotrongsảnxuấtkinhdoanh,sốlượngvàchấtlượnglaođ
ộngảnhhưởngđếnhiệuquảkinhdoanhcủadoanhnghiệp.Hiệuquảsửdụnglaođộngđượ
cthểhiệnởcácchỉtiêu:sứcsinhlờicủalaođộng,năngsuấtlaođộngvàhiệusuấttiềnlương.

+Sứcsinhlờibìnhqncủalaođộng

Sứcsinhlờibìnhqncủalaođộng = Lợinhuậntạoratrongkỳ
Sốlaođộngthamgiatrongkỳ

Chỉtiêunàychobiếtmỗilaođộngtạorađượcbaonhiêuđồnglợinhuậntrongmộtkì
tínhtốn(năm).Chỉtiêunàycóthểđượcsửdụngđểsosánhgiữacácdoanhnghiệptrongn
gành,cócùngtrìnhđộkĩthuật.Giátrịcủachỉtiêunàycàngcaocàngtốt.

+Năngsuấtlaođộng
Wbq =

Tổnggiátrịsảnxuất
Sốlaođộngthamgiatrongkỳ

Trongđó:

W:năngsuấtlaođộngbìnhqncủakìtínhtốn;

K:kếtquảcủakìtínhbằngđơnvịhiệnvậthaygiátrị(Giátrịsảnxuất,doanhthu).
+Hiệusuấttiềnlương

Hiệusuấttiềnlươn

g =

Lợinhuậntạoratrongkỳ

Tổngquỹlươngvàcáckhoảntiềnthưởngcótínhchấtlươngtron
gkỳ

</div>
(99)<div class='page_container' data-page=99>

+Sứcsinhlờicủamộtđồngvốncốđịnh

Svcđ =

LN
Vcđbq
Trongđó:

LN:Lợinhuậnthuđượctrongkỳ(Lợinhuậnthuầnkinhdoanh);
Vcđbq:Vốncốđịnhbìnhqntrongkỳ.

Nếuthayvốncốđịnhbìnhqnbằnggiátrịtàisảncốđịnhbìnhqncủakìtínhtốn
sẽcóchỉtiêusứcsinhlờicủa1đồnggiátrịtàisảncốđịnh.

Chỉtiêunàythểhiệntrìnhđộsửdụngvốncốđịnhhoặctàisảncốđịnhtrongkìtínhto
án,cóthểdùngđểsosánhcácdoanhnghiệpcùngngành.Giátrịcủachỉtiêunàycànglớncà
ngtốt.

+Sứcsảnxuấtcủa1đồngvốncốđịnh 
Cơngthức:

SSXVCĐ =

Doanhthutiêuthụtrongkỳ
Vcđbq

Chỉtiêunàyphảnánhmộtđồngvốncốđịnhđemlạimấyđồngdoanhthu.Nếuthayph
ạmtrùvốncốđịnhbìnhqnbằnggiátrịtàisảncốđịnhbìnhqncủakìtínhtốnsẽcóchỉtiêus
ứcsảnxuấtcủa1đồnggiátrịtàisảncốđịnh.Chỉtiêunàycànglớncàngtốtvàcóthểdùngsosán
hgiữacácdoanhnghiệpcùngngành.

+Hệsốtậndụngcơngsuấtmáymócthiếtbị(HMMS,β) 
Cơngthức:

HMMS =
Qtt
Qtk
Trongđó:

HMMS:Hệsốtậndụngcơngsuấtmáymócthiếtbị;
Qtt:Sảnlượngthựctếđạtđược;

Qtk:Sảnlượngthiếtkế.

Chỉtiêunàyphảnánhmứcđộtậndụngcơngsuấtcủamáymócthiếtbị.Giátrịcủach
ỉtiêunàythườngnhỏhơn1vàcàngtiếndầnđến1sẽcàngchứngtỏđãlợidụngcơngsuấtmá
ymócthiếtbị.

-Chỉtiêuhiệuquảsửdụngvốnlưuđộngvàtàisảnlưuđộng
+Sứcsinhlờicủa1đồngvốnlưuđộng

</div>
(100)<div class='page_container' data-page=100>

Trongđó:

SVLĐ:Sứcsinhlờicủa1đồngvốnlưuđộng;
VLĐbq:Vốnlưuđộngbìnhqncủakìtínhtốn.

Chỉtiêunàychobiếtmộtđồngvốnlưuđộngtạorađượcbaonhiêuđồnglợinhuận(lợi
nhuậnthuầnkinhdoanh)vàgiátrịcủanócànglớncàngtốt.

+Sốvịnglnchuyểnvốnlưuđộng

L = Doanhthutiêuthụtrongkỳ
VLĐbq

Chỉtiêunàychobiếtvốnlưuđộngquayđượcmấyvịngtrongnăm.Chỉtiêunàycàn
glớncàngtốt.

+Kỳlnchuyểnvốnlưuđộng

K = N
L

Trongđó:Nlàsốngàyđịnhmứctrongkỳ
+Hàmlượngvốnlưuđộng

Kvlđ =

VLĐbq
DT

Chỉtiêunàyphảnánhsốngàycủamộtvịngquayvốnlưuđộng.Chỉtiêunàycàngn
hỏcàngtốt.

+Vịnglnchuyểnngunvậtliệu

VNVL =

CPKDNVL
NVLDT
Trongđó:

VNVL:Sốvịnglnchuyểnngunvậtliệu;

CPKDNVL:Chiphíkinhdoanhsửdụngngunvậtliệutrongkì;
NVLDT:Giátrịngunvậtliệudựtrữcủakìtínhtốn.

Chỉtiêunàyphảnánhsốvịnglnchuyểnngunvậtliệutrongnăm,giátrịnàycà
nglớncàngtốt.

+Vịnglnchuyểnngunvậtliệutrongsảnphẩmdởdang

VNVLSPDD =

ZHHCB

NVLDT
VNVL

SPDD

:Sốvịnglnchuyểnngunvậtliệutrongsảnphẩmdởdang;
ZHHCB:Tổnggiáthànhhànghóađãchếbiếncủakì(năm);

</div>
(101)<div class='page_container' data-page=101>

Chỉtiêutrênchobiếtkhảnăngkhaitháccácnguồnngunliệucủadoanhnghiệp.
Cácchỉtiêunàycógiátrịphảnánhdoanhnghiệpgiảmđượcchiphíkinhdoanhchodựtrữn
gunvậtliệu,giảmbớtngunvậtliệutồnkho,tăngvịngquaycủavốnlưuđộng.

Ngồira,đểsửdụngngunvậtliệucóhiệuquảngườitacịnđánhgiámứcthiệthại
mấtmátngunvậtliệutrongqtrìnhdựtrữ,sửdụngchúng.Chỉtiêunàyđượcxácđịnhb
ằngtỷsốgiữagiátrịngunvậtliệumấtmáttrêntổnggiátrịngunvậtliệusửdụngtrongk
ìtínhtốn.

-Chỉtiêuđánhgiáhiệuquảvốngóp:hiệuquảvốngópđượcđánhgiábằngchỉtiêudoanhl
ợivốncổphần.Doanhlợivốncổphầncủanămđượcxácđịnhtheocơngthức:

DVCP =

LNCP
VCP
Trongđó:

DVCP:Doanhlợivốncổphần;

LNCP:Lợinhuậnthuđượctừđầutưcổphiếu;
VCP:Vốncổphầnbìnhqntrongkìtínhtốn.

Vốncổphầnbìnhqntrongkìđượcxácđịnhtheocơngthức:
VCP=(S

ĐN

CP+∑Si.Ni/365)xGCP
Trongđó:

GCP:Giátrịmỗicổphiếu;

SĐNCP:Sốcổphiếucóởđầunăm;

Si:Sốlượngcổphiếuphátsinhlầnthứi;

NếuSi<0chứngtỏlượngcổphiếutrongkìđãgiảm;

Ni:Sốngàylưuhànhcổphiếuphátsinhlầnthứitrongnăm.

2.2.5.Cácnhântốảnhhưởngđếnhiệuquảkinhdoanhtrongdoanhnghiệp 
2.2.5.1.Cácnhântốbêntrong

</div>
(102)<div class='page_container' data-page=102>

Ngàynay,sựpháttriểncủakhoahọckỹthuậtđãthúcđẩysựpháttriểncủanềnkinht
ếtrithức.Đặctrưngcơbảncủanềnkinhtếtrithứclàhàmlượngkhoahọccơngnghệkếttinh
trongsảnphẩm(dịchvụ)rấtcao.Địihỏilựclượnglaođộngphảilàlựclượngcótrìnhđộkh
oahọckỹthuậtcao,điềunàykhẳngđịnhvaitrịngàycàngquantrọngcủalựclượnglaođộn

gđốivớiviệcnângcaohiệuquảsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệp.

-Cơngnghệkĩthuậtvàứngdụngtiếnbộkĩthuật:cơngnghệkĩthuậtlànhântốhếtsứcqu
antrọngtạoratiềmnăngtăngnăngsuấtlaođộng,chấtlượng,tănghiệuquảkinhdoanh.Ch
ấtlượnghoạtđộngcủacácdoanhnghiệpchịutácđộngmạnhmẽcủatrìnhđộcơngnghệkĩt
huật,cơcấu,tínhđồngbộcủamáymócthiếtbị,chấtlượngcơngtácsửachữabảodưỡngm
áymócthiếtbị…Tuynhiên,cơngnghệkĩthuậtdoconngườisángtạoravàlàmchủnênchí
nhconngườiđóngvaitrịquyếtđịnh.

Ngàynay,cơngnghệkĩthuậtpháttriểnnhanhchóng,chukìcơngnghệngàycàngn
gắnhạnvàngàycànghiệnđạihơn,đóngvaitrịngàycànglớn,mangtínhchấtquyếtđịnhđ
ốivớiviệcnângcaonăngsuất,chấtlượng.

-Quảntrịdoanhnghiệp:muốntồntạivàpháttriểnđượcdoanhnghiệpphảichiếnthắngtr
ongcạnhtranh.Cáclợithếvềchấtlượngvàsựkhácbiệtcủasảnphẩm,giácảvàtốcđộcung
ứngđảmbảochodoanhnghiệpchiếnthắngtrongcạnhtranhchủyếuphụthuộcvàochiếnl
ượcvànănglựcquảntrịdoanhnghiệpcủanhàquảntrị.

Trongqtrìnhkinhdoanh,quảntrịdoanhnghiệpkhaithácvàthựchiệnphânbổc
ácnguồnlựcsảnxuất.Chấtlượngcủahoạtđộngnàycũnglànhântốquantrọngảnhhưởng
đếnhiệuquảkinhdoanhcủamỗithờikì.

Quảntrịdoanhnghiệpthểhiệnsựkếthợpgiữakiếnthứckhoahọcvớinghệthuậtki
nhdoanhcủacácnhàquảntrịdoanhnghiệp.Đặcbiệtlàcánbộlãnhđạodoanhnghiệpbằng
phẩmchấtvàtàinăngcủamìnhđãcóvaitrịquantrọngvàýnghĩaquyếtđịnhđếnsựtồntạivà
pháttriểncủadoanhnghiệp.Dođó,nhântốquảntrịdoanhnghiệpcótácđộngmạnhmẽnhấtđ

ếnhiệuquảsảnxuấtkinhdoanh.Vìvậy,doanhnghiệpcầnphảichúýpháttriểnnhântốquảntr
ịnhằmđạthiệuquảcaotronghoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcủamình.

</div>
(103)<div class='page_container' data-page=103>

hànghóa,vềcơngnghệkỹthuật,vềkháchhàng,nhàcungcấp...)màcảcácthơngtinvềcác
doanhnghiệpkhác(đốithủcạnhtranh),thơngtinvềkinhnghiệmthànhcơnghaythấtbạic
ủacácdoanhnghiệpkhác,thơngtinvềthayđổitrongchínhsáchkinhtếcủaNhànướcvàcả
cácnướckháccóliênquan.Trêncơsởcácthơngtinthuthập,doanhnghiệpphảixửlý,phâ
ntíchchínhxácvàsửdụngthơngtinkịpthời.Đâylàcơsởđểgiúpdoanhnghiệpxácđịnhph
ươnghướngkinhdoanh,xâydựngchiếnlượckinhdoanhdàihạn,hạnchếnhữngsailầmtr
ongraquyếtđịnhkinhdoanh,nângcaohiệuquảsảnxuấtkinhdoanh.

Địihỏi:

+Sựpháttriểncủakhoahọckỹthuật,nhấtlàcơngnghệthơngtin.Pháttriểnmạnhm
ẽhệthốngthơngtindướinhiềuhìnhthứckhácnhau,đặcbiệthệthốngthơngtinnốimạngtr
ongnướcvàquốctế.

+Tổchứckhoahọchệthốngthơngtinnộibộđểvừađápứngnhucầuthơngtinkinhd
oanhvừađảmbảogiảmthiểuchiphíkinhdoanhchoqtrìnhthuthập,xửlý,lưutrữvàsửd
ụngthơngtin.

-Tínhtốnkinhtế:hiệuquảkinhdoanhđượcxácđịnhbởitỷsốgiữakếtquảđạtđượcvớih
aophícácnguồnlựcđểđạtkếtquảđó.Cảhaiđạilượngđóởmỗithờikỳđềukhóđánhgiámộ
tcáchthậtchínhxác.Tuynhiên,đểnângcaohiệuquảkinhdoanhcầnphảixácđịnhđượccá
cchỉtiêunàymộtcáchchínhxáccaonhất.

2.2.5.2.Nhântốthuộcmơitrườngbênngồi

</div>
(104)<div class='page_container' data-page=104>

p,dođóảnhhưởngtrựctiếptớicáckếtquảcũngnhưhiệuquảcủacáchoạtđộngsảnxuấtkin
hdoanhcủacácdoanhnghiệp.

Mơitrườngchínhtrịổnđịnhlnlnlàtiềnđềchoviệcpháttriểnvàmởrộngcách
oạtđộngđầutưcủacácdoanhnghiệp,cáctổchứccánhântrongvàngồinước.Cáchoạtđộ
ngđầutưnólạitácđộngtrởlạirấtlớntớicáchiệuquảsảnxuấtkinhdoanhcủacácdoanhng
hiệp.

-Mơitrườngvănhốxãhội:tìnhtrạngthấtnghiệp,trìnhđộgiáodục,phongcách,lốisống
,phongtục,tậpqn,tâmlýxãhội...đềutácđộngmộtcáchtrựctiếphoặcgiántiếptớihiệuq
uảsảnxuấtkinhdoanhcủamỗidoanhnghiệp,cóthểtheohaichiềuhướngtíchcựchoặctiê
ucực.Nếukhơngcótìnhtrạngthấtnghiệp,ngườilaođộngcónhiềucơhộilựachọnviệclà
mthìchắcchắnchiphísửdụnglaođộngcủadoanhnghiệpsẽcaodođólàmgiảmhiệuquảs
ảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệpvàngượclạinếutìnhtrạngthấtnghiệplàcaothìchip
hísửdụnglaođộngcủadoanhnghiệpsẽgiảmlàmtănghiệuquảsảnxuấtkinhdoanhcủado
anhnghiệp,nhưngtìnhtrạngthấtnghiệpcaosẽlàmchocầutiêudùnggiảmvàcóthểdẫnđế
ntìnhtrạnganninhchínhtrịmấtổnđịnh,dovậylạilàmgiảmhiệuquảsảnxuấtkinhdoanhc
ủadoanhnghiệp.Trìnhđộvănhốảnhhưởngtớikhảnăngđàotạocũngnhưchấtlượngch
unmơnvàkhảnăngtiếpthucáckiếnthứccầnthiếtcủađộingũlaođộng,phongcách,lối
sống,phongtục,tậpqn,tâmlýxãhội...nóảnhhưởngtớicầuvềsảnphẩmcủacácdoanh
nghiệp.Nênnóảnhhưởngtrựctiếptớihiệuquảsảnxuấtkinhdoanhcủacácdoanhnghiệp
.

-Mơitrườngkinhtế:cácchínhsáchkinhtếcủanhànước,tốcđộtăngtrưởngnềnkinhtếqu
ốcdân,tốcđộlạmphát,thunhậpbìnhqntrênđầungười...làcácyếutốtácđộngtrựctiếpt
ớicungcầucủatừngdoanhnghiệp.Nếutốcđộtăngtrưởngnềnkinhtếquốcdâncao,cácch
ínhsáchcủaChínhphủkhuyếnkhíchcácdoanhnghiệpđầutưmởrộngsảnxuất,sựbiếnđ
ộngtiềntệlàkhơngđángkể,lạmphátđượcgiữmứchợplý,thunhậpbìnhqnđầungườit
ăng...sẽtạođiềukiệnchocácdoanhnghiệppháttriểnsảnxuất,nângcaohiệuquảsảnxuất
kinhdoanhvàngượclại.

</div>
(105)<div class='page_container' data-page=105>

ượngsảnphẩm,ảnhhưởngtớicungcầusảnphẩmdotínhchấtmùavụ...dođóảnhhưởngtớ
ihiệuquảsảnxuấtkinhdoanhcủacácdoanhnghiệptrongvùng.

Tìnhtrạngmơitrường,cácvấnđềvềxửlýphếthải,ơnhiễm,cácràngbuộcxãhộivề
mơitrường...đềucótácđộngnhấtđịnhđếnchiphíkinhdoanh,năngsuấtvàchấtlượngsản
phẩm.Mộtmơitrườngtrongsạchthốngmátsẽtrựctiếplàmgiảmchiphíkinhdoanh,nân
gcaonăngsuấtvàchấtlượngsảnphẩmtạođiềukiệnchodoanhnghiệpnângcaohiệuquảs
ảnxuấtkinhdoanh.

Cơsởhạtầngcủanềnkinhtếnóquyếtđịnhsựpháttriểncủanềnkinhtếcũngnhưsự
pháttriểncủacácdoanhnghiệp.Hệthốngđườngsá,giaothơng,hệthốngthơngtinliênlạc
,hệthốngngânhàngtíndụng,mạnglướiđiệnquốcgia...ảnhhưởngtớichiphíkinhdoanh,
khảnăngnắmbắtthơngtin,khảnănghuyđộngvàsửdụngvốn,khảnănggiaodịchthanhto
án...củacácdoanhnghiệpdođóảnhhưởngrấtlớntớihiệuquảsảnxuấtkinhdoanhcủadoa
nhnghiệp.

-Mơitrườngkhoahọckỹthuậtcơngnghệ:tìnhhìnhpháttriểnkhoahọckỹthuậtcơngng
hệ,tìnhhìnhứngdụngcủakhoahọckỹthuậtvàcơngnghệvàosảnxuấttrênthếgiớicũngn

hưtrongnướcảnhhưởngtớitrìnhđộkỹthuậtcơngnghệvàkhảnăngđổimớikỹthuậtcơng
nghệcủadoanhnghiệpdođóảnhhưởngtớinăngsuấtchấtlượngsảnphẩmtứclàảnhhưởn
gtớihiệuquảsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệp.

-Nhântốmơitrườngngành

+Sựcạnhtranhgiữacácdoanhnghiệphiệncótrongngành:mứcđộcạnhtranhgiữ
acácdoanhnghiệptrongcùngmộtngànhvớinhauảnhhưởngtrựctiếptớilượngcungcầus
ảnphẩmcủamỗidoanhnghiệp,ảnhhưởngtớigiábán,tốcđộtiêuthụsảnphẩm...dovậyản
hhưởngtớihiệuquảcủamỗidoanhnghiệp.

+Khảnănggianhậpmớicủacácdoanhnghiệp:trongcơchếthịtrườngởnướctahi
ệnnaytronghầuhếtcáclĩnhvực,cácngànhnghềsảnxuấtkinhdoanhcómứcdoanhlợica
othìđềubịrấtnhiềucácdoanhnghiệpkhácnhịmngóvàsẵnsàngđầutưvàolĩnhvựcđónế
unhưkhơngcósựcảntrởtừphíachínhphủ.Vìvậybuộccácdoanhnghiệptrongcácngành
cómứcdoanhlợicaođềuphảitạoracáchàngràocảntrởsựranhậpmớibằngcáchkhaithác
triệtđểcáclợithếriêngcócủadoanhnghiệp,bằngcáchđịnhgiáphùhợp(mứcngănchặns
ựgianhập,mứcgiánàycóthểlàmgiảmmứcdoanhlợi)vàtăngcườngmởrộngchiếmlĩnht
hịtrường.Dovậyảnhhưởngtớihiệuquảsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệp.

</div>
(106)<div class='page_container' data-page=106>

củacácsảnphẩmthaythếảnhhưởngrấtlớntớilượngcungcầu,chấtlượng,giácảvàtốcđột
iêuthụsảnphẩmcủadoanhnghiệp.Dođóảnhhưởngtớikếtquảvàhiệuquảsảnxuấtkinhd
oanhcủadoanhnghiệp.

+Ngườicungứng:cácnguồnlựcđầuvàocủamộtdoanhnghiệpđượccungcấpch
ủyếubởicácdoanhnghiệpkhác,cácđơnvịkinhdoanhvàcáccánhân.Việcđảmbảochấtl
ượng,sốlượngcũngnhưgiácảcácyếutốđầuvàocủadoanhnghiệpphụthuộcvàotínhchấ
tcủacácyếutốđó,phụthuộcvàotínhchấtcủangườicungứngvàcáchànhvicủahọ.Nếucá
cyếutốđầuvàocủadoanhnghiệplàkhơngcósựthaythếvàdocácnhàđộcquyềncungcấpt
hìviệcđảmbảoyếutốđầuvàocủadoanhnghiệpphụthuộcvàocácnhàcungứngrấtlớn,ch

iphívềcácyếutốđầuvàocủadoanhnghiệpphụthuộcvàocácnhàcungứngrấtlớn,chiphí
vềcácyếutốđầuvàosẽcaohơnbìnhthườngnênsẽlàmgiảmhiệuquảsảnxuấtkinhdoanh
củadoanhnghiệp.Cịnnếucácyếutốđầuvàocủadoanhnghiệplàsẵncóvàcóthểchuyển
đổithìviệcđảmbảovềsốlượng,chấtlượngcũngnhưhạchiphívềcácyếutốđầuvàolàdễd
àngvàkhơngbịphụthuộcvàongườicungứngthìsẽnângcaođượchiệuquảsảnxuấtkinhd
oanh.

+Ngườimua:kháchhànglàmộtvấnđềvơcùngquantrọngvàđượccácdoanhnghi
ệpđặcbiệtquantâmchúý.Nếunhưsảnphẩmcủadoanhnghiệpsảnxuấtramàkhơngcóng
ườihoặclàkhơngđượcngườitiêudùngchấpnhậnrộngrãithìdoanhnghiệpkhơngthểtiế
nhànhsảnxuấtđược.Mậtđộdâncư,mứcđộthunhập,tâmlývàsởthíchtiêudùng…củakh
áchhàngảnhhưởnglớntớisảnlượngvàgiácảsảnphẩmsảnxuấtcủadoanhnghiệp,ảnhhư
ởngtớisựcạnhtranhcủadoanhnghiệpvìvậyảnhhưởngtớihiệuquảcủadoanhnghiệp.
2.2.6.Cácbiệnphápnângcaohiệuquảkinhdoanhtrongdoanhnghiệp

</div>
(107)<div class='page_container' data-page=107>

íchứngvớinhữngbiếnđộngcủamơitrường...Tuynhiên,dướiđâycóthểđềcậpđếnmộts
ốbiệnphápchủyếu:

-Tăngcườngquảntrịchiếnlượckinhdoanhvàpháttriểndoanhnghiệp

Kinhtếthịtrườnglnbiếnđộng,muốntồntạivàpháttriểnđịihỏidoanhnghiệpp
hảithíchứngvớisựbiếnđộngđó.Quảntrịkinhdoanhhiệnđạichorằngkhơngthểchốngđ
ỡđượcvớinhữngthayđổithịtrườngnếudoanhnghiệpkhơngcómộtchiếnlượckinhdoa
nhvàpháttriểnthểhiệntínhchấtđộngvàtấncơng.Chỉcótrêncơsởđó,doanhnghiệpmớip
háthiệnđượcnhữngthờicơcầntậndụnghoặcnhữngđedọacóthểxảyrađểcóđốisáchthíc
hhợp.Tồnbộtưtưởngchiếnlượcvàquảntrịchiếnlượcsẽđượctrìnhbàysâuởmơnquảnt
rịchiếnlượctrongdoanhnghiệp.Phầnnàychỉlưrằngthiếumộtchiếnlượckinhdoanh
đúngđắnthểhiệntínhchủđộngvàtấncơng,thiếusựchămloxâydựngvàpháttriểnchiếnl
ượcdoanhnghiệpkhơngthểhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcóhiệuquảkinhtếđượcvàthậ
mchítrongnhiềutrườnghợpcịndẫnđếnsựphásản.

Trongxâydựngchiếnlượckinhdoanhcầnphảichúýcácđiểmsau:

+Chiếnlượckinhdoanhphảigắnvớithịtrường:cácdoanhnghiệpxâydựngchiến
lượckinhdoanhtrêncơsởđiềutra,nghiêncứunhucầutrịtrườngvàkhaitháctốiđacácthời
cơ,cácthuậnlợi,cácnguồnlựcđểsảnxuấtracácsảnphẩmvớisốlượng,chấtlượng,chủng
loạivàthờihạnthíchhợp.Cóthểcoi“chiếnlượcphảithểhiệntínhlàmchủthịtrườngcủad
oanhnghiệp”làphươngchâm,lànguntắcquảntrịchiếnlượccủadoanhnghiệp;Việcx
âydựngchiếnlượckinhdoanhphảilàmtăngđượcthếmạnhcủadoanhnghiệp,giànhưut
hếcạnhtranhtrênthịtrường;Chiếnlượcphảithểhiệntínhlinhhoạtcaovớisựthayđổicủa
thịtrườngvàvìthếxâydựngchiếnlượcchỉđềcậpnhữngvấnđềkháiqt,khơngcụthể.

+Khixâydựngchiếnlượckinhdoanhphảitínhđếnvùngantồntrongkinhdoanh,
hạnchếrủirotớimứctốithiểu.

+Trongchiếnlượckinhdoanhcầnxácđịnhmụctiêuthenchốt,vùngkinhdoanhch
iếnlượcvànhữngđiềukiệncơbảnđểđạtđượcmụctiêuđó.

+Chiếnlượckinhdoanhphảithểhiệnsựkếthợphàihịagiữahailoạichiếnlược:ch
iếnlượckinhdoanhchung(nhữngvấnđềtổngqtbaotrùm,cótínhchấtquyếtđịnhnhất)
vàchiếnlượckinhdoanhbộphận(nhữngvấnđềmangtínhchấtbộphậnnhưchiếnlượcsả
nphẩm,chiếnlượcgiácả,chiếnlượctiếpthị,chiếnlượcgiaotiếpkhuyếchtrương...).

+Chiếnlượckinhdoanhkhơngphảilàbảnthuyếttrìnhchungchungmàphảithểhi
ệnbằngnhữngmụctiêucụthể,cótínhkhảthivớimụcđíchđạthiệuquảtốiđatrongsảnxuất
kinhdoanh.

</div>
(108)<div class='page_container' data-page=108>

ngsẽtrởthànhvơích,hồntồnkhơngcógiátrịlàmtănghiệuquảkinhdoanhmàvẫnphảic
hịuchiphíkinhdoanhchocơngtácnày.

-Lựachọnquyếtđịnhsảnxuấtkinhdoanhcóhiệuquả

+Quyếtđịnhsảnlượngsảnxuấtvàsựthamgiacủacácyếutốđầuvàotốiưu:đốivới
bấtkìmộtdoanhnghiệpsảnxuấtkinhdoanhnào(trừcácdoanhnghiệpnhànướchoạtđộn
gcơngích),khitiếnhànhmộtquyếtđịnhsảnxuấtkinhdoanhđềuquantâmđếnlợinhuận
màhọcóthểđạtđượctừhoạtđộngđóvàđềuquyếtđịnhtiếnhànhsảnxuấttheomụctiêutối
đahóalợinhuận.Quytắcchungtốiđahóalợinhuậnlàdoanhnghiệpsẽtăngsảnlượngchot
ớichừngnàodoanhthucậnbiên(MR)cịnvượtqchiphícậnbiên(MC).Doanhnghiệps
ẽđạtmứclợinhuậntốiđaởmứcsảnlượngmàởđódoanhthubiênbằngchiphícậnbiên(M
R=MC).TạiđiểmnàymứcsảnlượngQ*đạtđượcđảmbảochohiệuquảtốiđa.

Mặtkhác,đểgiảmthiểuchiphíkinhdoanhnguntắcsửdụngcácyếutốđầuvàolà
doanhthubiêndomộtyếutốđầuvàobấtkỳtạorabằngvớichiphíbiênsửdụngyếutốđầuvà
ođó.

+Xácđịnhđiểmhịavốncủasảnxuất:Đểsảnxuấtmộtloạisảnphẩmnàođó,doanh
nghiệpphảitínhtốn,xâydựngmốiquanhệtốiưugiữachiphívàthunhập.Sảnxuấtbaonh
iêusảnphẩmvàbánvớigiánàothìđảmbảohịavốnbỏravàbaonhiêusảnphẩmtiêuthụtrê
nmứcđóđểmanglạilợinhuận.Điềuđóđặtraucầuviệcnghiêncứuđiểmhịavốnvàphâ
ntíchhịavốn.Phântíchđiểmhịavốnlàxáclậpvàphântíchmốiquanhệtốiưugiữachiphíd
oanhthu,sảnlượngvàgiábán.Điểmmấuchốtđểxácđịnhchínhxácđiểmhịavốnlàphảip
hânbiệtcácloạichiphíkinhdoanhthànhchiphíbiếnđổivàchiphícốđịnh.Cầnchúýlàđiể
mhịavốnđượcxácđịnhchomộtkhoảngthờigiannàođó.

-Pháttriểntrìnhđộđộingũlaođộngvàtạođộnglựcchotậpthểvàcánhânngườilaođộng. 
Laođộngsángtạocủaconngườilànhântốquyếtđịnhđếnhiệuquảhoạtđộngkinh
doanh.Cácdoanhnghiệpcầnđầutưthỏađángđểpháttriểnquymơ,bồidưỡnglạivàđàotạ
omớilựclượnglaođộng,độingũtríthứccóchấtlượngcaotrongcácdoanhnghiệp.Nâng

caonghiệpvụkinhdoanh,trìnhđộtaynghềcủađộingũcánbộkhoahọc,kỹsư,cơngnhânk
ỹthuậtđểkhaitháctốiưungunvậtliệu,năngsuấtmáymóc,thiếtbịcơngnghệtiêntiến...
Đặcbiệtlàcánbộquảntrị,giámđốcphảiđượctuyểnchọnkỹcàng,cótrìnhđộhiểu
biếtcao.Giámđốclànhàlãnhđạokinhdoanh,đảmbảochohoạtđộngkinhdoanhcóhiệuq
uảnêngiámđốcphảicókiếnthứcvềcơngnghệ,khoahọc,vềgiaotiếpxãhội,vềtâmlý,kin
htế...tổnghợpnhữngtrithứccủacuộcsốngvàphảibiếtvậndụngkiếnthứcvàotổchức,ra
quyếtđịnhnhữngcơngviệctrongthựctiễnhoạtđộngcủadoanhnghiệp.

</div>
(109)<div class='page_container' data-page=109>

ớinănglực,sởtrườngvànguyệnvọngcủamỗingười.Trướckhiphâncơngbốtríhoặcđềb
ạtcánbộđềuphảiquakiểmtrataynghề.Khigiaoviệccầnxácđịnhrõchứcnăng,quyềnhạ
n,nhiệmvụ,tráchnhiệm.Đặcbiệtcơngtáctrảlương,thưởng,khuyếnkhíchlợiíchvậtchấ
tđốivớingườilaođộnglnlàvấnđềhếtsứcquantrọng.

Độnglựctậpthểvàcánhânngườilaođộnglàyếutốquyếtđịnhtớihiệuquảkinhtế.
Độnglựccũnglàyếutốđểtậphợp,cốkếtngườilaođộnglại.Trongdoanhnghiệp,độnglự
cchotậpthểvàcánhânngườilaođộngchínhlàlợiích,làlợinhuậnthuđượctừsảnxuấtcóhi
ệuquảhơn.Cácdoanhnghiệpcầnphânphốilợinhuậnthỏađáng,đảmbảocơngbằng,hợp
lý,thưởngphạtnghiêmminh.Đặcbiệtcầncóchếđộđãingộthỏađángvớinhữngnhânviê
ngiỏi,trìnhđộtaynghềcaohoặccóthànhtích,sángkiến...Đồngthờicũngcầnnghiêmkh
ắcxửlýnhữngtrườnghợpviphạm.Trongkinhdoanhhiệnđại,nhiềudoanhnghiệphìnht
hứcbáncổphầnchongườilaođộngvàngườilaođộngsẽnhậnđượcngồitiềnlươngvàthư
ởnglàsốlãichiatheocổphầncũnglàmộttrongnhữnggiảiphápgắnngườilaođộngvớidoa
nhnghiệpbởilẽcùngvớiviệcmuacổphầnngườilaođộngkhơngchỉcóthêmnguồnthunh
ậptừdoanhnghiệpmàcịncóquyềnnhiềuhơntrongviệcthamgiavàocáccơngviệccủado
anhnghiệp.

-Cơngtácquảntrịvàtổchứcsảnxuất

Tổchứcsaochodoanhnghiệpcóbộmáygọn,nhẹ,năngđộng,linhhoạttrướcthay
đổicủathịtrường.Cơcấutổchứccủadoanhnghiệpphảithíchứngvớisựthayđổicủamơit

rườngkinhdoanh.Nhữngnộidungnàyđãđượctrìnhbàyởchươngtổchứcbộmáyquảntr
ịdoanhnghiệp.Mộtđiềucầnchúýlàcơcấutổchứccủadoanhnghiệpphảiđượcxâydựng
phùhợpvớicácđặcđiểmcủadoanhnghiệp(quimơ,ngànhnghềkinhdoanh,đặcđiểmqu
átrìnhtạorakếtquả,...)thìmớiđảmbảochoviệcquảntrịdoanhnghiệpcóhiệuquảđược.

Xácđịnhrõchứcnăng,nhiệmvụ,quyềnhạn,chếđộtráchnhiệm,quanhệgiữacác
bộphậnvớinhau,đưahoạtđộngcủadoanhnghiệpđivàonềnếp,tránhsựchồngchéogiữa
chứcnăngvànhiệmvụcủacácbộphận.Doanhnghiệpphảithườngxunduytrìvàđảmb
ảosựcânđốităngcườngquanhệgiữacáckhâu,cácbộphậntrongqtrìnhsảnxuất...mới
cóthểnângcaotinhthầntráchnhiệmcủamỗingười,nângcaotínhchủđộngsángtạotrong
sảnxuất.

Hệthốngthơngtinbaogồmnhữngyếutốcóliênquanmậtthiếtvớinhau,tácđộngq
ualạivớinhautrongviệcthunhập,xửlý,bảoquảnvàphânphốithơngtinnhằmhỗtrợchoc
áchoạtđộngphântích,đánhgiákiểmtrathựctrạngvàraquyếtđịnhvềcácvấnđềcóliênqu
anđếnhoạtđộngcủamộttổchức.Việcthiếtlậphệthốngthơngtinphảiđápứngcácucầu
sau:

</div>
(110)<div class='page_container' data-page=110>

+Hệthốngthơngtinphảilàhệthốngthơngtinthườngxunđượccậpnhậtbổsung
;

+Hệthốngcầnphảiđượcbốtríphùhợpvớikhảnăngsửdụng,khaitháccủadoanhn
ghiệp;

+Đảmbảoviệckhaithácđượcthựchiệnvớichiphíthấpnhất.
-Pháttriểncơngnghệ,kỹthuật

Mộttrongnhữnglýdolàmhiệuquảkinhtếởcácdoanhnghiệpthấplàdothiếukỹth
uật,cơngnghệhiệnđại.Dovậyvấnđềnângcaokỹthuật,đổimớicơngnghệlàvấnđềlnđ
ượcquantâmởcácdoanhnghiệp.Tùythuộcvàoloạihìnhkinhdoanh,đặcđiểmngànhkin

hdoanh,mụctiêukinhdoanhmàdoanhnghiệpcóchínhsáchđầutưcơngnghệthíchđáng.
Tuynhiên,việcpháttriểnkỹthuậtcơngnghệđịihỏiphảicóđầutưlớn,phảicóthờigiandà
ivàphảiđượcxemxétkỹlưỡng3vấnđề:

+Dựđốnđúngcầucủathịtrườngvàcầucủadoanhnghiệpvềloạisảnphẩmdoanh
nghiệpcóýđịnhđầutưpháttriển.Dựatrêncầudựđốnnàydoanhnghiệpmớicónhữngm
ụctiêucụthểtrongđổimớicơngnghệ.

+Lựachọncơngnghệphùhợp.Cácdoanhnghiệptrêncơsởmụctiêucủasảnxuấtđ
ãđềracónhữngbiệnphápđổimớicơngnghệphùhợp.Cầntránhviệcnhậpcơngnghệlạch
ậu,lỗithời,tântranglại,gânhiễmmơitrường...

+Cógiảiphápđúngvềhuyđộngvàsửdụngvốnhiệnnay,đặcbiệtlàvốnchođổimới
cơngnghệ,cácdoanhnghiệpmuốnhoạtđộngcóhiệuquảthìcầnsửdụngvốncóhiệuquả,
đúngmụctiêunguồnvốnđầutưcơngnghệ.

+Rútngắnthờigianxâydựngđểnhanhchóngđưadựánđầutưvàohoạtđộnglnl
ànhântốảnhhưởngmạnhmẽđếnviệcnângcaohiệuquảkinhtếcủađầutưkỹthuậtcơngng
hệ.

+Trongđổimớicơngnghệkhơngthểkhơngquantâmđếnnghiêncứusửdụngvậtli
ệumớivàvậtliệuthaythếvìgiátrịngunvậtliệuthườngchiếmtỷtrọngcaotronggiáthàn
hcủanhiềuloạisảnphẩm,dịchvụ.Hơnnữa,việcsửdụngngunvậtliệumớithaythếtron
gnhiềutrườnghợpcịncóýnghĩarấtlớntrongviệcnângcaochấtlượngsảnphẩm.

</div>
(111)<div class='page_container' data-page=111>

-Tăngcườngmởrộngquanhệcầunốigiữadoanhnghiệpvớixãhội

Cùngvớisựpháttriểncủanềnkinhtếhànghóa,sảnxuấtcủacácdoanhnghiệpmởrộn
gtheohướngsảnxuấtlớn,xãhộihóavàmởcửalàmchomốiquanhệlẫnnhautrongxãhộingà
ycàngchặtchẽ.Doanhnghiệpnàobiếtsửdụngmốiquanhệsẽkhaithácđượcnhiềuđơnhàng

,tiêuthụtốt.Hoạtđộngkinhdoanhcủadoanhnghiệpmuốnđạthiệuquảcaocầntranhthủtận
dụngcáclợithế,hạnchếkhókhăncủamơitrườngkinhdoanhbênngồi.Đólà:

+Giảiquyếttốtmốiquanhệvớikháchhàng:Làmụcđíchýđồchủyếutrongkinhdo
anh,vìkháchhànglàngườitiếpnhậnsảnphẩm,ngườitiêudùngsảnphẩmcủadoanhnghi
ệp.Kháchhàngcóđượcthỏamãnthìsảnphẩmmớiđượctiêuthụ.

+Tạorasựtínnhiệm,uytíntrênthịtrườngđốivớidoanhnghiệpvềchấtlượngsảnp
hẩm,tácphongkinhdoanh,tinhthầnphụcvụ...bấtcứdoanhnghiệpnàomuốncóchỗđứn
gtrênthịtrườngđềuphảigâydựngsựtínnhiệm.Đólàquyluậtbấtdibấtdịchđểtồntạitrong
cạnhtranhtrênthươngtrường.

+Giảiquyếttốtmốiquanhệvớicácđơnvịtiêuthụ,đơnvịcungứng.

+Giảiquyếttốtmốiquanhệvớicáctổchứcquảngcáo,cáccơquanlãnhđạodoanhn
ghiệp...thơngquacáctổchứcnàyđểmởrộngảnhhưởngcủadoanhnghiệp,tạochokhách
hàng,ngườitiêudùngbiếtđếnsảnphẩmcủadoanhnghiệpnhiềuhơn,đồngthờibảovệuyt
ínvàsựtínnhiệmđốivớidoanhnghiệp.

+Pháttriểnthơngtinliênlạcvớicáctổchức,khácvớithịtrường.
+Hoạtđộngkinhdoanhtheođúngphápluật.

+Cóýthứcbảovệmơitrườngtựnhiênsinhthái:bảovệrừngđầunguồn,chốngsựơ
nhiễmcủabầukhơngkhí,nguồnnước,sựbạcmầucủađấtđaitrongpháttriểnsảnxuấtkin
hdoanh...

TÀILIỆUTHAMKHẢO

1. NguyễnThànhĐộ,NguyễnNgọcHuyền(2004).GiáotrìnhQuảntrịkinhdoa
nh.NXB.LaođộngXãhội,HàNội.

2. Quốchội,(2014).Luậtdoanhnghiệp.NXB.LaođộngXãhội,HàNội. 
3.

</div>
(112)<div class='page_container' data-page=112>

Chương3

QUẢNTRỊHOẠTĐỘNGTHANHTỐNTRONGDOANHNGHIỆP

Chương3giúpsinhviênnắmbắtđượckháiniệm,vaitrị,cácphươngthứcvàphươ
ngtiệnthanhtốnchủyếutrongcácdoanhnghiệp.

Nộidungcủachương:

 Kháiniệm,vaitrịcủahoạtđộngthanhtốnvàcáchìnhthứcthanhtốntrongdo
anhnghiệp.

 Cácphươngthứcthanhtốntrongdoanhnghiệpbaogồmcảthanhtốntrongnư
ớcvàthanhtốnquốctế.

 CácphươngtiệnthanhtốnchủyếuởViệtNamhiệnnay.

3.1.Kháiniệm,cáchìnhthứcthanhtốnvàphânloạicácphươngthứcthanhtốntr
ongdoanhnghiệp

3.1.1.Kháiniệmthanhtốn

Thanhtốnđơngiảnlàthuậtngữngắngọnmơtảviệcchuyểngiaocácphươngtiệnt
àichínhtừmộtbênsangmộtbênkhác.

Cácphươngtiệntàichínhchủyếu:

Thứnhất:Tiềnmặt

Tiềnlàphươngtiệnthựchiệntraođổihànghóa,đồngthờilàviệckếtthúcqtrìnht
raođổi.Lúcnàytiềnthựchiệnchứcnăngphươngtiệnthanhtốn.Sựvậnđộngcủatiềntệc
óthểtáchrờihayđộclậptươngđốivớisựvậnđộngcủahànghố.Thựchiệnchứcnăngphư
ơngtiệnthanhtốn,tiềnkhơngchỉsửdụngđểtrảcáckhoảnnợvềmuachịuhànghóa,màch
úngcịnđượcsửdụngđểthanhtốnnhữngkhoảnnợvượtrangồiphạmvitraođổinhưnộ
pthuế,trảlương,đónggópcáckhoảnchidịchvụ…

Thứhai:Phươngtiệnthanhtốnkhơngtrựctiếpbằngtiềnmặt

Thanhtốnkhơngdùngtiềnmặtlàcácqtrìnhtiềntệthựchiệnchứcnăngphương
tiệnlưuthơngvàphươngtiệnthanhtốnkhơngtrựctiếpbằngtiềnmặtmàthựchiệnbằngc
áchtríchchuyểntrêncáctàikhoảnởNgânhàng,tổchứctíndụnghoặcbùtrừlẫnnhaugiữa
nhữngngườiphảithanhtốnvànhữngngườithụhưởng.

</div>
(113)<div class='page_container' data-page=113>

ổitrongnướcvàngồinướccànglớnthìcầncónhữngcáchthứctrảtiềnthuậntiện,antồnvàti
ếtkiệm.

Xétvềmặtlýluận,thanhtốnkhơngdùngtiềnmặtlàmộthìnhthứcvậnđộngcủatiề
ntệ.Ởđây,tiềnvừalàcơngcụkếtốn,vừalàcơngcụchuyểnhốhìnhtháigiátrịcủahàngh
ốvàdịchvụ.Mặtkhác,thanhtốnkhơngdùngtiềnmặtlànghiệpvụcóqtrìnhchứađựn
gnhữngcơngnghệtinhvivàphứctạp.Khithựchiệnchứcnăngphươngtiệnthanhtốncót
hểsửdụngtiềnđủgiá(vàng)hoặcdấuhiệugiátrị.Trởngạichínhcủatiềngiấyvàtiềnkiml
oạilàchúngdễbịđánhcắpvàcóthểtốnnhiềuchiphívậnchuyển;Đểkhắcphụcnhượcđiể
mnày,cùngvớibướcpháttriểncủahệthốngthanhtốnlàsựrađờicủaséctronghoạtđộng
củaNgânhànghiệnđại.Điềunàycảitiếnmộtbướcrấtquantrọngtrongthanhtốn,nângc
aohiệuquảthanhtốn.Chúngcóthểđượcsửdụngbùtrừtrongthanhtốn,giảmchiphívậ
nchuyểnvàđặcbiệtlànóantồn,ghitheosốlượngtiềntuỳý.Tuynhiên,nócóhainhượcđi
ểmcơbản:thanhtốnchậmdokhơngđượcghi“Có”ngayvàotàikhoảnngườithụhưởng

vàchiphíinấn,quảnlýcịncao.

3.1.2.Vaitrịcủahoạtđộngthanhtốn

Trongnềnkinhtếhànghóa,tiềntệđượcsửdụngnhưmộtcơngcụphụcvụcácquan
hệkinhtế,chonênquanhệthanhtốnngàycàngpháttriểntrêncơsởmởrộngsảnxuấtkinh
doanhvàchunmơnhóangàycàngcao.

Thanhtốnlàkhâucuốicùngcủaqtrìnhsảnxuấtkinhdoanh.Thanhtốnlàgiai
đoạnkếtthúcmỗichukỳtáisảnxuấtvàthuhồivốnđầutư,thựchiệndoanhthuvàbắtđầuqu
átrìnhphânphốitàichínhcủadoanhnghiệp.Xétởphạmvirộnghơn,thanhtốngópphần
hìnhthànhhệthốngcácquanhệtiềntệtrongxãhội,tiềnđượcchuyểntừchủsởhữunàysan
gchủsởhữukháctrêncơsởthựchiệngiátrịvàgiátrịsửdụngcủahànghóadịchvụ,thựchiệ
ncácquanhệkinhtếtrongxãhội.

Cáchoạtđộngkinhtếtrongnềnkinhtếlndiễnratrongnhữngmốiquanhệđadạn
gvàphứctạpnhưquanhệmuabán,quanhệvaytrả,quanhệgiaonộp...từđóhìnhthànhnên
hệthốngthanhtốntrongnềnkinhtế.

3.1.3.Phânloạicácphươngthứcthanhtốnchủyếutrongdoanhnghiệp 
3.1.3.1.Phânloạiphươngthứcthanhtốntheocơngcụsửdụng

</div>
(114)<div class='page_container' data-page=114>

Thanhtốnbằngtiềnmặtlàviệctổchức,cánhânsửdụngtiềnmặtđểtrựctiếpchitrả
hoặcthựchiệncácnghĩavụtrảtiềnkháctrongcácgiaodịchthanhtốn.Tiềnmặtlàtiềngiấ
y,tiềnkimloạidoNgânhàngNhànướcpháthành.

 Nguntắcthanhtốnbằngtiềnmặt:

-Chỉthanhtốnbằngtiềnmặtđốivớicáchoạtđộngliênquanđếnkhuvựcdâncưvàtiêudùn

gxãhội;

-Cácdoanhnghiệpchỉđượcphéptồnquỹtiềnmặttheosựthoảthuậnvớingânhàngnơidoa
nhnghiệpgiaodịch;

-Thanhtốnbằngtiềnmặtphảicóchứngtừhợplệ,cóphiếuchitiềnmặtcóchữkýcủachủtài
khoản.

Nghịđịnhsố222/2013/NĐ-CPngày31/12/2013củaThủtướngChínhphủcóhiệulựcthihànhkểtừngày01tháng3nă
m2014quiđịnhcácnộidungthanhtốnbằngtiềnmặtđốivớimộtsốgiaodịchthanhtốnđ
ãnóirõcáchìnhthứcgiaodịchđượcsửdụngvàkhơngđượcsửdụngtiềnmặt.

Cáccơquan,tổchứcsửdụngngânsáchnhànướcvàcáctổchứcsửdụngvốnnhànư
ớckhitrảtiềnchobênthụhưởngphảisửdụngcácphươngtiệnthanhtốnkhơngdùngtiền
mặtđểchitrả,trừnhữngkhoảnđượcphépchitrảbằngtiềnmặtquaKhobạcNhànước.Đối
vớikhoảnchitrảchongườithụhưởngkhơngcótàikhoảntạitổchứccungứngdịchvụthan
htốn,KhobạcNhànướchoặckhoảnchitrảdướihạnmứcthanhtốnthìcáccơquan,tổch
ứcsửdụngngânsáchnhànướcvàcáctổchứcsửdụngvốnnhànướcđượcchitrảbằngtiền
mặtchobênthụhưởng.Mứcphígiaodịchtiềnmặtdotổchứccungứngdịchvụthanhtốn
quyđịnhvàniêmyếtcơngkhaiphùhợpquyđịnhcủaNgânhàngNhànước.Tổchứccungứ
ngdịchvụthanhtốn,KhobạcNhànướcđượcthoảthuậnvớicáctổchức,cánhânvềviệcr
úttiềnmặtvớisốlượnglớnvàviệcthơngbáotrướckhicónhucầunày.BộTàichínhquyđịn
hcụthểhạnmứcthanhtốnbằngtiềnmặtápdụngchocáccơquan,tổchứcsửdụngngânsá
chnhànước,nhữngkhoảnđượcchitrảbằngtiềnmặtquaKhobạcNhànước,địnhmứctồn

quỹtiềnmặttạicácđơnvịKhobạcNhànước.

 Ưuđiểm:

</div>
(115)<div class='page_container' data-page=115>

-Gâykhókhănbấtlợichongườinhậntiền;

-Tănglượngtiềntronglưuthơnglàmtăngcácchiphípháthànhvàbảoquảntiềntệ;
-Hìnhthứcthanhtốnkémantồn,dễxảyrathamơ,biểnthủ.

*Thanhtốnkhơngdùngtiềnmặt

Thanhtốnkhơngdùngtiềnmặtlàphươngthứcchitrảthựchiệnbằngcáchtríchm
ộtsốtiềntừtàikhoảnngườichichuyểnsangtàikhoảnngườithụhưởng.Cáctàikhoảnnày
đềuđượcmởtạiNgânhàng.

Nhưvậy,thanhtốnkhơngdùngtiềnmặtlànghiệpvụtrunggiancủaNgânhàng,N
gânhàngchỉthựchiệnthanhtốnkhicólệnhcủachủtàikhoảnbaogồmcáctổchứckinhtế,
đơnvịvàcánhânmởtàikhoảntạiNgânhàng.

Thơngthườngthamgiathanhtốnkhơngdùngtiềnmặtgồmcó4bên:
-Bênmuahaynhậndịchvụcungứng;

-Ngânhàngphụcvụbênmua,tứclàNgânhàngnơiđơnvịmuamởtàikhoảngiaodịch;
-Bênbántứclàbêncungứnghànghóahaydịchvụ;

-NgânhàngphụcvụbênbánlàNgânhàngnơiđơnvịbánmởtàikhoảngiaodịch.
Trongquanhệthanhtốnkhơngdùngtiềnmặt,Ngânhàngđóngvaitrịlàtổchứctr
unggiancungcấpdịchvụtàichínhchocảbênmuavàbênbánvớimứcphídịchvụthíchhợ

 Nguntắcthanhtốnkhơngdùngtiềnmặt

Ngày31/12/2014,ThốngđốcNgânhàngNhànước(NHNN)đãkýbanhànhThơn
gtưsố46hướngdẫnvềdịchvụthanhtốnkhơngdùngtiềnmặtquacáctổchứccungứngdị
chvụthanhtốn.Thơngtưđãtạoramộthànhlangpháplýchocơngtácthanhtốnkhơngd
ùngtiềnmặtquaNgânhàng.Theothơngtưnàycácđơnvị,cánhânthanhtốnquaNgânhà
ng,KhobạcNhànướcđượcápdụngcácthểthứcsau:

-Thanhtốnbằngsécthanhtốn;

-Thanhtốnbằnguỷnhiệmchi(UNC)-chuyểntiền;
-Thanhtốnbằnguỷnhiệmthu(UNT);

-Thanhtốnbằngthưtíndụng;
-Thanhtốnbằngthẻthanhtốn.

</div>
(116)<div class='page_container' data-page=116>

ĐểcơngtácthanhtốnkhơngdùngtiềnmặtquaNgânhàngcóthểthựchiệnnhanhc
hóng,chínhxácthìcácbênmua,bênbánvàNgânhàngphảitnthủmộtsốnguntắccơb
ảnsau:

Thứnhất:Kháchhàngcóquyềnlựachọnngânhàngđểmởtàikhoảngiaodịchvàth
ựchiệnthanhtốntạimộtngânhàngcócungcấpdịchvụthanhtốn.

Thứhai:Việcmởtàikhoảntạingânhàng,khobạcnhànướcvàthựchiệnthanhtốn
quatàikhoảnđượcghibằngđồngViệtNam.Trườnghợpmởvàthanhtốnbằngngoạitệp
hảiđượcthựchiệntheocơchếquảnlýngoạihốicủaChínhphủViệtNambanhành.

Thứba:Đểđảmbảothanhtốnđầyđủkịpthờicácchủtàikhoản(bêntrảtiền)phảic

óđủtiềntrêntàikhoản.

Thứtư:NgânhàngvàKhobạcNhànướcphảicótráchnhiệm:

-Thựchiệncácủynhiệmthanhtốncủakháchhàngphảichínhxác,antồn,nhanhchóngv
àthuậntiện,chitrảbằngtiềnmặthoặcchuyểnkhoảntrongphạmvisốdưtiềngửitheouc
ầucủakháchhàng.

-NếucóthiếusóttrongqtrìnhthanhtốngâythiệthạichokháchhàngthìNgânhàngvàK
hobạcNhànướcphảibồithườngthiệthạivàtùytheomứcđộviphạmcóthểbịxửlýtheoph
ápluật.

Thứnăm:NgânhàngvàKhobạcNhànướcchỉcungcấpsốliệutrêntàikhoảnkhách
hàngchocơquanngồiNgânhàngvàKhobạcNhànướckhicóvănbảncủacáccơquancót
hẩmquyềntheoquyđịnhcủaphápluật.

Thứsáu:Khithựchiệncácdịchvụthanhtốnchokháchhàng.Ngânhàngđượcthuphít
heoquyđịnhcủaThốngđốcNgânhàngNhànướcViệtNam.

 Ưuđiểm:

-Gópphầntiếtkiệmđượckhốilượngtiềnmặtcầnthiếtcholưuthơng,dođógiảmđượcnhữ
ngchiphícầnthiếtđểlưuthơngtiềntệ.

-GiúpNhànướctổchứcđiềuhịalưuthơngtiềntệcókếhoạchvàhiệuquả.

</div>
(117)<div class='page_container' data-page=117>

*Thanhtốntrước

Thanhtốntrướclàphươngthứcthanhtốntrảtiềnngaykhikýhợpđồnghoặcngaykh
iđặthàng,hoặcvàomộtthờigiannàođótrướckhigiaohàng.

Phươngthứcthanhtốnnàythườngápdụngtrongcácđiềukiệnsauđây:

-Haibênmuavàbánchưacósựtintưởnglẫnnhautrongquanhệgiaodịchvàthanhtốn;

-Khibênbáncókhókhănvềtàichính,cầnnhậnvốncủangườimuathơngquaviệcthanhtốntrước
,

-Khingườimuacầnđượcbảođảmkhảnăngnhậnhàngđủsốlượngđúnghạn;
-Khingườimuacósựưuđãiđốivớingườibán.

*Thanhtốnngay

Thanhtốnngaylàphươngthứcthanhtốntiếnhànhviệctrảtiềnvàođúngthờigia
ngiaohàng,thờigianđượccoilàgiaohàngdohaibêntựthoảthuận,cóthểlà:

-Khingườibánđãsẵnsàngđểbốchànglênphươngtiệnvậnchuyển;
-Khihàngđãđượcbốclênphươngtiệnvậnchuyển;

-Khinhậnđượchốđơnchứngtừvềlơhàng;

-Khihàngđãđượcgiaonhậnhoặcvậnchuyểnvềkhocủangườimua.
*Thanhtốnsau

Thanhtốnsaulàphuơngthứcthanhtốntiếnhànhviệctrảtiềnsaukhihànghốđã
đượcgiaochongườinhận.

3.1.3.3.Phânloạiphươngthứcthanhtốntheođịađiểmgiaohàngvàgiáthanhtốn 
*ThanhtốntheogiáCIF

ThanhtốntheogiáCIF(Cost,InsuranceandFreigth)làphươngthứcthanhtốnt
heogiáhànghốđượcbênbánvậnchuyểnvàgiaohàngtạiđịachỉtheochỉđịnhcủabênmu
a.

Trongphươngthứcthanhtốnnày,giáthanhtốnbaogồmgiátrịcủalơhàngcộngvớic
hiphívậnchuyển,chiphíbảohiểmcholơhàngvàcácchiphíkhác.

*ThanhtốntheogiáFOB

ThanhtốntheogiáFOB(FreeonBoard)làhìnhthứcthanhtốntheogiáhànghố
tạikho,bếnbãihoặcđịađiểmgiaohàngcủabênbán.

</div>
(118)<div class='page_container' data-page=118>

3.2.Cáchìnhthứcthanhtốntrongdoanhnghiệp

Cáchìnhthứcthanhtốnlàtổngthểcácquyđịnhvềmộtcáchthứctrảtiền,làsựliênkếtc
ácyếutốcủaqtrìnhthanhtốn.Cáchìnhthứccụthểnhưsau:

 Ủynhiệmchi:Làmộthìnhthứcthanhtốnkháphổbiếntrongmơitrườngkinhtếc

ácnướckhibắtđầuchuyểnsangkinhtếthịtrường.Việcchuyểnnợcóuỷquyềnnhưcácdo
anhnghiệpnhờNgânhàngtrảlươngvàoTàikhoảncủacơngnhân,việcnộpcácloạiphíbả
ohiểm…cũnglàmộtdịchvụthanhtốnmớitươngtựnhưủynhiệmnhưnghìnhthứcln
chuyểnthơngtincóthểlàđĩahoặcbăngtừhayquamạngviễnthơng.

 Ủynhiệmthu:ủynhiệmthudongườithụhưởnglậpgửivàoNgânhàngphụcvụm

ìnhđểthutiềnhàngđãgiaohaydịchvụđãcungứng,thơngthườnglàcácdịchvụđiện,nước
,điệnthoại.

 Cácloạisécchuyểnkhoản,bảochi,địnhmức,chuyểntiềndongườimuapháthà

nhđểtrảtiềnhànghố,dịchvụ.

 Ngânphiếuthanhtốn:thựcchấtlàmộtlệnhtrảtiềnđặcbiệtcủachủsởhữunàođ

ó,việctrảtiềnthựchiệntheođúngchứngtừthanhtốncótênNgânphiếuthanhtốn.

 Thưtíndụng:đốivớithanhtốntrongnướcđượcsửdụngít,chủyếuđượcsửdụng

trongviệcthựchiệncácnghiệpvụkinhdoanhxuấtnhậpkhẩuhànghốvàdịchvụ.

 Cácloạithẻthanhtốn:thẻthanhtốndoNgânhàngpháthànhbánchokháchhà

ngsửdụngđểtrảtiềnhànghố,dịchvụ,cáckhoảnthanhtốnkhác,rúttiềnmặttạicácNgâ
nhàngđạilýthanhtốnhaycácquầyrúttiềntựđộng.

3.3.Cácphươngtiệnthanhtốnchủyếutrongdoanhnghiệp

Cácphươngtiệnthanhtốnbaogồm:hốiphiếu,séc,thẻthanhtốn,kỳphiếu,lệnh
chuyểntiền.Trongđó,cácphươngtiệnđóthựchiệnchứcnăngnhưlàphươngtiệnlưuthơ
ngvàphươngtiệnthanhtốn.

Việcchuyểndịchtiềntệtừngườimuasangngườibánlàmộthoạtđộngthanhtốnv

àđểthựchiệntrơichảyhoạtđộngnàyngườitasửdụngcácphươngtiệnthanhtốnkhácnh
autuỳthuộcvàocácyếutố:quanhệthươngmạicóxảyrathườngxunhaykhơng,khốilư
ợngthanhtốnlớnhaynhỏ,mứcđộtínnhiệmnhưthếnào…

3.3.1.Hốiphiếu(BillsofExchange)

Hốiphiếulàmộtphươngtiệnthanhtốnđượcsửdụngrộngrãivàngàycàngtrởnênth
ơngdụngtrongcảthươngmạitrongnướcvàthươngmạiquốctế.

3.3.1.1.Kháiniệm

</div>
(119)<div class='page_container' data-page=119>

ngàyxácđịnhtrongtươnglaiphảitrảmộtsốtiềnnhấtđịnhchomộtngườinàođóhoặctheo
lệnhcủangườinàytrảchongườikháchoặctrảchongườicầmhốiphiếu.

Theokháiniệmnày,cácđốitượngliênquanđếnhốiphiếubaogồm:
- Ngườikípháthốiphiếu(Drawer):Làngườibánhànghayngườixuấtkhẩu

- Ngườitrảtiềnhốiphiếu(Drawee):Làngườimuahàng,hayngườinhậpkhẩu(Im
porter),hoặcmộtngườithứbadosựchỉđịnhcủangườinhậpkhẩu(thườnglàmộtngânhà
ngđóngvaitrịngânhàngchấpnhận,hoặcngânhàngpháthànhthưtíndụng.

- Ngườihưởnglợihốiphiếu(Beneficiary):Làngườiđượcthụhưởngsốtiềnghitr
ênhốiphiếu.Ngườihưởnglợitrướctiênlàngườikípháthốiphiếu,sauđócóthểlàmộtngư
ờinàođódongườikípháthốiphiếuchỉđịnh.Ngườihưởnglợicịncótênngườithụhưởng,
ngườicầm(holderhaybearer)hốiphiếu.

- Ngườichấpnhận(Acceptor):Làngườibịkíphátsaukhikíchấpnhậnhốiphiếu.
Ngườichấpnhậncótráchnhiệmthanhtốnhốiphiếukhiđếnhạn.

- Ngườichuyểnnhượng(EndorserorAssignor):Làngườichuyểnquyềnhưởngl

ợichongườikhácbằngcáchtraotayhaybằngthủtụckíhậu(cịngọilàngườikíhậu).

- Ngườibảolãnh(Avaliser):Làbấtcứngườinàokítênvàohốiphiếu,ngoạitrừng
ườikíphátvàngườibịkíphát.Nếuhốiphiếuđếnhạnmàkhơngđượcngườitrảtiềnthanhto
ánthìngườibảolãnhcótráchnhiệmthanhtốnhốiphiếuchongườihưởnglợi.

3.3.1.2.Đặcđiểmcủahốiphiếu 
Tínhtrừutượng

Trênhốiphiếukhơngcầnphảighiquanhệtíndụng(tứclàngunnhânsinhraviệcl
ậphốiphiếu)màchỉcầnghirõsốtiềnphảitrảvànhữngnộidungliênquanđếnviệctrảtiền.
Hiệulựcpháplýcủahốiphiếucũngkhơngbịràngbuộcdongunnhângìsinhrahốiphiếu
.Trongtrườnghợptranhchấp,ngườisởhữuhốiphiếutựmìnhkhángkiệnvềhốiphiếuđó.
Mộtkhiđượctáchrakhỏihợpđồngvànằmtrongtayngườithứbathìhốiphiếutrởth
ànhmộtnghĩavụtrảtiềnđộclập,khơngphụthuộcvàohợpđồngthươngmạinữa,mặcdùh
ợpđồngnàylàcơsởđểgiaohàngvàpháthànhhốiphiếu.Haynóimộtcáchkhác,nghĩavụtr
ảtiềncủahốiphiếulàtrừutượng.

Tínhbắtbuộctrảtiềnvơđiềukiện

Ngườitrảtiềnhốiphiếucónghĩavụbắtbuộcphảitrảđầyđủtiềntheođúngnộidung
ghitrêntờhốiphiếu,khơngđượctừchốihoặctrìhỗntrừtrườnghợphốiphiếuđượclậprat
ráivớiđạoluậtchiphốinó.

</div>
(120)<div class='page_container' data-page=120>

itrảtiềnchongườicầmhốiphiếunàyngaycảtrườnghợpngườixuấtkhẩuviphạmhợpđồngkh
ơnggiaohàngchongườinhậpkhẩu.

Tínhlưuthơng

Hốiphiếucóthểđượcchuyểnnhượngmộthaynhiềulầntrongthờihạncủanó.Sởd

ĩcóđượcđặcđiểmnày,bởivìhốiphiếulàlệnhđịitiềncủamộtngườinàyvớimộtngườikh
ác,mộthaynhiềulầntrongthờihạncủanótheohìnhthứcchiếtkhấu,táichiếtkhấu…tạicá
cngânhàngthươngmại.Ngườitrảtiềnsẽthanhtốntiềnchongườicầmhốiphiếukhihốip
hiếuđếnhạn.

Tómlại,nhờvàotínhtrừutượngvàtínhbắtbuộctrảtiềnmàhốiphiếucóđượctínhl
ưuthơng.

3.3.1.3.Phânloạihốiphiếu

Căncứvàochủthểlậphốiphiếu

Căncứvàochủthểlập(ngườikíphát)hốiphiếu,ngườitachiahốiphiếulàmhailoại
:

-Hốiphiếuthươngmại(CommercialBills):Làhốiphiếudongườibánkíphátđịitiềnngư
ờimua(đốivớiphươngthứcthanhtốnnhờthu)hayđịitiềnngânhàngmởL/C(đốivớiph
ươngthứctíndụngchứngtừ)trongnghiệpvụvềthanhtốntiềnhànghốxuấtkhẩuhoặcc
ungứngdịchvụchonhau.

-Hốiphiếungânhàng(BankBills):Làhốiphiếudongânhàngkíphátđịitiềnmộtngườinà
ođóhoặcralệnhchongânhàngđạilícủamìnhthanhtốnmộtsốtiềnnhấtđịnhchongườih
ưởnglợichỉđịnhtrênhốiphiếu.

Căncứvàothờihạntrảtiềncủahốiphiếu

Căncứvàothờihạntrảtiền,ngườitachiahốiphiếulàmbaloại:

</div>
(121)<div class='page_container' data-page=121>

Việctrảtiềnkhơngchỉphụthuộcvàohốiphiếu,màcịnphụthuộcvàobộchứngtừgửihàng
).

Đốivớihốiphiếutrảngay,thờihạnxuấttrìnhđểthanhtốntheoLuậtcáccơngcụch
uyểnnhượngcủaViệtNamlà90ngàykểtừngàykípháthốiphiếu.

- Hốiphiếucókìhạn(Usancebills/Timebills):Saumộtthờigiannhấtđịnh(tínhtừ
ngàykípháthốiphiếu,hoặctínhtừngàychấpnhậnhốiphiếu,hoặcvàongàyquyđịnhcụth
ể),ngườicónghĩavụtrảtiềnphảitrảtiềnhốiphiếu.

Căncứvàobộchứngtừkèmtheohốiphiếu

Căncứvàobộchứngtừgiaohàngcóđikèmtheohốiphiếuhaykhơng,ngườitachia
làmhailoại:

-

Hốiphiếutrơn(hốiphiếukhơngkèmchứngtừ-Cleanbills):loạihốiphiếunàyđượckíphátđịitiềnngườitrảtiềnkhơngcókèmtheochứn
gtừthươngmại.Trongthanhtốnquốctế,loạihốiphiếutrơnnàydùngđểthutiềncướcphí
vậntải,bảohiểm,hoahồng,thưởngphạt…hoặcdùngđểđịitiềnngườimuahàngcủanhữ
ngthươngnhânnhậpkhẩuquenbiết,tincậy.

- Hốiphiếukèmchứngtừ(documentarybills):Làloạihốiphiếuđịitiềnngườicón
ghĩavụtrảtiềnkèmtheobộchứngtừthươngmại.Hốiphiếukèmchứngtừcóhailoại:

+Hốiphiếukèmchứngtừtrảtiềnngay(documentsagainstpayment-D/P);

+Hốiphiếukèmchứngtừcókìhạn(kíchấpnhậntrảtiền-documentsagainstacceptance-D/A).

Căncứvàokhảnăngchuyểnnhượng

Căncứvàokhảnăngchuyểnnhượng,hốiphiếuchialàmbaloại:

-Hốiphiếuvơdanh(Bearerbills):Làloạihốiphiếukhơngghitênngườihưởnglợi,thường
ghi“trảchongườicầmphiếu”.Đốivớiloạihốiphiếunày,aicầmphiếu,ngườiđólàngười
hưởnglợi,nócóthểchuyểnnhượngdễdàngbằngcáchtraotay.

-Hốiphiếuđíchdanh(Nominalbills):Làloạihốiphiếughirõtênngườihưởnglợi,khơngk
èmtheođiềukhoản“trảtheolệnh”.Vídụ:Hốiphiếughi“90ngàykểtừngàynhìnthấyhốip
hiếunày,trảchngXmộtsốtiềnlà…”.Hốiphiếuđíchdanhkhơngđượcchuyểnnhượng
.

</div>
(122)<div class='page_container' data-page=122>

yểnnhượngbằnghìnhthứckíhậutheoluậtđịnh.Đâylàloạihốiphiếuđượcsửdụngrộngr
ãitrongthanhtốnquốctế.

Vídụ:Hốiphiếughi:“()ngaysaukhinhìnthấyhốiphiếunày,trảtheolệnhcủng
Xmộtsốtiềnlà…”

3.3.1.4.Nhữngquyđịnhvềviệcpháthànhhốiphiếu

Hốiphiếulàmộtvănbảnxácnhậnmộttráivụtrảtiềncótínhchấtthươngmạichonê

nhốiphiếuphảicómộtnộidungvàmộthìnhthứcnhấtđịnhphùhợpvớiluậtlệchiphốinó.

Vềmặthìnhthức:

Hìnhthứccủahốiphiếuđượcquiđịnhnhưsau:

-Hốiphiếuphảiđượclậpthànhvănbản(viếttay,đánhmáy,insẵn).Hốiphiếunói,điệntín,
điệnthoại…đềukhơngcógiátrịpháplý.

-Hìnhmẫuhốiphiếukhơngquyếtđịnhgiátrịpháplýcủahốiphiếu.Hìnhmẫuhốiphiếuthư
ơngmạidocáchãng,cơngtytựđịnhvàtựpháthành.

-Ngơnngữlậphốiphiếulàngơnngữviết,insẵnhoặcđánhmáybằngmộtthứtiếngnhấtđịn
h.TiếngAnhlàtiếngthơngdụngcủangơnngữtạolậphốiphiếu.Mộthốiphiếusẽkhơngcó
giátrịpháplýnếunóđượctạolậpbằngnhiềuthứngơnngữkhácnhau.Nhữnghốiphiếuviế
tbằngbútchìhoặcnhữngthứmựcdễphaiđềutrởthànhvơgiátrị.

-Hốiphiếucóthểthànhlậpmộthoặcnhiềubản,mỗibảnđềucóđánhsốthứtựvàcácbảnđều
cógiátrịpháplýnhưnhau.Khithanhtốn,ngânhàngthườnggửihốiphiếuchongườitrảti
ềnhailầnkếtiếpnhauđềphịngsựthấtlạc,bảnnàođếntrướcthìđượcthanhtốntrước,bản
nàođếnsausẽtrởthànhvơgiátrị.Vìvậy,hốiphiếuthườngghicâu“Saukhinhìnthấybảnthứ
NHẤTcủahốiphiếunày(bảnthứHAIcócùngnộidungvàngàythángkhơngtrảtiền)…“Ởbả
nsốMỘTcủahốiphiếu.BảnsốHAIlạighi”saukhinhìnthấybảnthứHAIcủahốiphiếunày(b

ảnthứNHẤTcócùngnộidungvàngàythángkhơngtrảtiền)…”.

-Hốiphiếukhơngcóbảnchính,phụ.
Vềmặtnộidung:

Mộthốiphiếuphảibaogồmnhữngnộidungbắtbuộcsau:

</div>
(123)<div class='page_container' data-page=123>

- Địađiểmkíphátcủahốiphiếu:thơngthườngđịachỉcủangườilậphốiphiếulàđịa
điểmkípháthốiphiếu.Khơngloạitrừhốiphiếukíphátởđâuthìlấyđịađiểmkíphátởđó.M
ộthốiphátkhơngghirõđịađiểmkíphát,ngườitachophéplấyđịachỉbêncạnhtêncủangư
ờikíphátlàmđịađiểmkíphát.

- Ngàythángnămkípháthốiphiếu:ngàythángnămkípháthốiphiếucóýnghĩaqu
antrọngtrongviệcxácđịnhkìhạntrảtiềncủahốiphiếucókìhạn,nếuhốiphiếughirằng“sa
uXngàykểtừngàykípháthốiphiếunày…”

- Kípháthốiphiếucịnliênquanđếnkhảnăngthanhtốnhốiphiếu.

Vídụ:Nếungàykípháthốiphiếuxảyrasaungàyngườicónghĩavụtrảtiềnhốiphiế
umấtkhảnăngthanhtốnnhưbịphásản,bịđưaratồ…thìkhảnăngthanhtốncủahốiphi
ếuđókhơngcịnnữa.

- Mệnhlệnhtrảtiềnvơđiềukiện:hốiphiếulàmộtmệnhlệnhtrảtiền,khơngphảilà
mộtucầutrảtiền.Việctrảtiềnlàvơđiềukiện,cónghĩalàkhơngđượcviệnramộtlýdonà
okhácđểquyếtđịnhcótrảtiềnhaykhơngtrừtrườnghợphốiphiếulậpratráivớiluậthốiphi
ếu.

- Sốtiềncủahốiphiếulàmộtsốtiềnnhấtđịnh:sốtiềnđượcghimộtcáchcụthể,rõrà
ng,ngườitacóthểnhìnquacũngcóthểbiếtđượcsốtiềnphảitrảmàkhơngcầnthựchiệnmột
nghiệpvụtínhtốnnào,dùlàđơngiảnnhất.Sốtiềncóthểghiđượcbằngsố,vừacóthểbằngc

hữhoặclàhồntồnbằngsốhoặclàhồntồnbằngchữ.Sốtiềncủahốiphiếuphảithốngnh
ấtvớinhautrongcáchghi.

Trườnghợpcósựchênhlệchgiữasốtiềnbằngsốvàsốtiềnbằngchữthìngườitathường
căncứvàosốtiềnghibằngchữ.Trườnghợpcósựchênhlệchgiữasốtiềntồnghibằngchữhoặ
cbằngsốthìngườitacăncứvàosốtiềnghinhỏhơn.

- Thờihạntrảtiềncủahốiphiếu:gồmcóhailoạilàthờihạntrảngayvàthờihạntrảs
au.Cáchghithờihạntrảngaythườngghi“ngaysaukhinhìnthấybảnthứ…củahốiphiếun
ày…”hoặc:“saukhinhìnthấybảnthứ…củahốiphiếunày…”

Thờihạntrảsauthườngđượcthựchiệnbằngmộttrongbacáchghisau:

+Nếumốcthờigiantínhtừngàykípháthốiphiếuthìghi:“Xngàykểtừngàykíbảnt
hứ…củahốiphiếunày…”

+Nếumốcthờigiantínhtừngàykíchấpnhậnhốiphiếuthìghi:“Xngàykểtừngàyn
hìnthấybảnthứ…củahốiphiếunày…”.

</div>
(124)<div class='page_container' data-page=124>

Trongbacáchghithờihạntrên,cáchthứhaiđượcsửdụngphổbiếnhơncả.Nhữngc
áchghithờihạntrảtiềncủahốiphiếumơhồ,tốinghĩakhiếnngườitakhơngthểxácđịnhth
ờihạntrảtiềnhoặcnóbiếnviệctrảtiềnthànhcóđiềukiệnthìhốiphiếusẽvơgiátrị.

Vídụ:“Saukhitàubiểncậpcảngtớithìtrảchobảnthứ…củahốiphiếunày…”hoặc
“Saukhihànghốđượckiểmnghiệmxong…thìtrảchobảnthứ…củahốiphiếunày…”

- Địađiểmtrảtiềncủahốiphiếu:Làđịađiểmđượcghirõtrênhốiphiếu.Nếuhốiphi
ếukhơngghirõhoặckhơngghiđịađiểmtrảtiền,ngườitacóthểlấyđịachỉghibêncạnhtên
ngườitrảtiềnlàđịađiểmtrảtiền.

- Ngườihưởnglợi:trướctiênlàngườikípháthốiphiếu,hoặccóthểlàngườikhácd
ongườikípháthốiphiếuchỉđịnh.

- Ngườitrảtiềnhốiphiếu:ghiởmặttrước,bêngóctráicuốicùngcủatờhốiphiếusa
uchữ“gửi”.

- Ngườikípháthốiphiếu:ghiởmặttrước,bêngócphảicuốicùngcủatờhốiphiếuv
àphảikítên.

Cầnđặcbiệtchúýlàtấtcảnhữngngườicóliênquanđượcghitrêntờhốiphiếuphảig
hirõđầyđủtên,địachỉmàhọđãdùngđểđăngkíhoạtđộngkinhdoanh.Ngườikípháthốiph
iếuphảikítêntrênmặttrước,gócphảicuốicùngcủatờhốiphiếuđó.

Ngồinhữngnộidungbắtbuộctrên,hốiphiếucịncóthểbaogồmnhữngnộidung
khácdohaibênthoảthuậnmiễnlàcácnộidungnàykhơnglàmsailệchtínhchấtcủahốiphi
ếudoluậtULBquiđịnh.

</div>
(125)<div class='page_container' data-page=125>

MẪUHỐIPHIẾU01
(Dùngchophươngthứcnhờthu)

MẪUHỐIPHIẾU02

(Dùngtrongphươngthứctíndụngchứngtừ)

3.3.1.5.Quyềnlợivànghĩavụcủanhữngngườiliênquanđếnhốiphiếu 
*Ngườikípháthốiphiếu

-Ngườikípháthốiphiếucótráchnhiệm:
+Kípháthốiphiếuđúngluật;

+Khihốiphiếuđãđượcchuyểnnhượngvàbịtừchốitrảtiềnthìngườikípháthốiphi
ếucótráchnhiệmphảihồntrảtiềnchonhữngngườihưởnglợicủahốiphiếuđó.

-Quyềnlợicủangườikípháthốiphiếu:
+Quyềnhưởnglợisốtiềnghitrênhốiphiếu;

+Quyềnchuyểnnhượngquyềnhưởnglợiđóchongườikhác.
*Ngườitrảtiềnhốiphiếu

-Ngườitrảtiềnhốiphiếucótráchnhiệm:

+Trảtiềnhốiphiếutheocácquiđịnhghitronghốiphiếu;
Số545/80 HỐIPHIẾU

Sốtiền:15.000USD Tokyo,ngày15/8/2014

SaukhinhìnthấybảnthứNHẤTcủahốiphiếunày(bảnthứHAIcócùngnộidung
vàngàythángkhơngtrảtiền)trảtheolệnhcủangânhànghữuhạnTokyomộtsốti
ềnlàmườilămnghìnđơlaMỹchẵn.

Gửi:TổngcơngtyCơngtythươngmạihữuhạnDaiichi
XNKmáyHàNội Tokyo

(Ký)

Số654/98HỐIPHIẾU

Sốtiền10.000GBPTokyo,ngày30/06/2014

SaukhinhìnthấybảnthứHAIcủahốiphiếunày(bảnthứNHẤTcócùngnộidungv

àngàythángkhơngtrảtiền)trảtheolệnhcủangânhànghữuhạnTokyomộtsốtiềnl
àmườinghìnbảngAnhchẵn.

ThuộctàikhoảncủacơngtyXNKmáyHàNội.KýphátchongânhàngNgoạithươ
ngViệtNam,HàNội.TheoL/Csố2166006mởngày05/06/2014.

Gửi:NgânhàngCơngtythươngmạihữuhạnDaiichi
NgoạithươngViệtNamTokyo

</div>
(126)<div class='page_container' data-page=126>

+Nếulàhốiphiếucókìhạn,ngườitrảtiềnhốiphiếuphảikíchấpnhậntrảtiềnhốiphi
ếukhinhìnthấyhốiphiếu.Việcchấpnhậnnàylàvơđiềukiện.

Tuynhiên,tráchnhiệmtrảtiềncủangânhàngkhácvớitráchnhiệmcủangườinhập
khẩuởchỗ:ngânhàngchỉcótráchnhiệmtrảtiềnhốiphiếutrongthờigianhiệulựccủaL/C
vàvớisốtiềntốiđabằngsốtiềncủaL/C.

-Quyềnlợicủangườitrảtiền:

Ngườitrảtiềncóquyềntừchốitrảtiềnhốiphiếukhichưakíchấpnhận.Việctừchối
phảiphùhợpvớiluậtULBquyđịnhvềvấnđềnày.

*Ngườihưởnglợihốiphiếu:Làngườicóquyềnđượcnhậnsốtiềncủahốiphiếu.
Ngườihưởnglợicóthểlàngườikípháthốiphiếuhoặccũngcóthểlàmộtngườikhácdong
ườikíphátchỉđịnhhoặcdongườihưởnglợichuyểnnhượngquyềnlợicủamìnhchongườ
iđóbằngthủtụckíhậu.

*Ngườichuyểnnhượnghốiphiếu:Làngườiđemquyềnlợihốiphiếucủamìnhchuy
ểnchongườikhácbằngthủtụckíhậu.Nhưvậy,ngườichuyểnnhượngđầutiêncủahốiphiếulà
ngườikípháthốiphiếu.

*Ngườicầmhốiphiếu:Làngườicóquyềnnhậntiềnhốiphiếukhihốiphiếuđượct
rảtiền.Ngườicầmhốiphiếulàngườikípháthốiphiếunếuanhtakhơngchuyểnnhượnghố
iphiếuchoai.Đốivớihốiphiếuđượcchuyểnnhượng,ngườicầmhốiphiếulàngườihưởn
glợicuốicùngcủahốiphiếu.

Cầnlưhaitrườnghợp:

- Hốiphiếukhơngghitênngườihưởnglợiởmặttrướccủatờhốiphiếu(tứclàhốiph
iếuvơdanh)thìbấtkìngườinàocầmhốiphiếucũngtrởthànhngườihưởnglợi.

- Hốiphiếuđượcchuyểnnhượngởmặtsaubằngcáchkíhậuđểtrốngthìngườinào
cầmhốiphiếucũngđềutrởthànhngườihưởnglợi.

SƠĐỒPHÁTHÀNHHỐIPHIẾU

(1)Chuyểngiaohốiphiếu;(2)Xuấttrìnhhốiphiếu;(3)Trảtiềnhốiphiếu

(1)

(3)
(2)

Ngườikýphát
(Drawer)

Ngườitrảtiền
(Drawee)

</div>
(127)<div class='page_container' data-page=127>

*Chấpnhậnhốiphiếu(Acceptance)

Chấpnhậnhốiphiếulàsựcamkếttrảtiềncủangườitrảtiềnkhihốiphiếuđượcđếnh
ạnthanhtốnđượcthểhiệnbằngchữkícủangườitrảtiềntrênmặttrước,gócbêntrái,phía
dướicủatờhốiphiếu.

MẪUHỐIPHIẾUĐÃCHẤPNHẬN

Hốiphiếusaukhiđượckíphátphảiđượcxuấttrìnhchongườitrảtiềnđểngườinàyk
íchấpnhậntrảtiền,nhấtlàhốiphiếucókìhạn.Rõrànglàmộthốiphiếuphảiđượcchấpnhậ
nmớicósựtincậytrongthanhtốn.

Theoluậthốiphiếu,có4cáchkínhậnhốiphiếusau:

-Chấpnhậnngắn:Ngườichấpnhậnchỉcầnghitênđơnvịcủamìnhvàkítên.

Vídụ:Alice
(kítên)

+Chấpnhậnđầyđủ:Ngườichấpnhậnghisốtiềnđãghitrênhốiphiếu,địađiểmtha
nhtốnvàngàykíchấpnhận.

Vídụ:

Chấpnhận100.000USD(acceptanceforUSD100,000)
Ngày…tháng…năm…

(kítên)

+Chấpnhậnmộtphần(theoluậtBEA):ngườichấpnhậnghisốtiềnmìnhchấpnhậ
nvàkítên.

Vídụ:

Chấpnhận95.000USD(acceptanceforUSD95,000)
Ngày…tháng…năm…

(kítên)

No.30/1/2014 BILLOFEXCHANGE

EXCHANGEFORUSD5,000 Singapore,20thFebruary

Ninety(90)daysaftersightofthisFIRSTexchange(SECONDofthesametenorand
datebeingunpaid).Paytotheorderofthecharteredbank,Londonthesumoffivethou
sandUnitedStatesdollarsonly.

To:MITSUICo;LTD ViettaiCo.Ltd
Tokyo (Signed)

</div>
(128)<div class='page_container' data-page=128>

+Chấpnhậnbảolãnh:ngườitiếpnhậnhốiphiếukhơngtrựctiếpkínhậnmànhờng
ườithứba(cóuytínhơn)kíchấpnhậnbảolãnhchomìnhtrênhốiphiếutrongtrườnghợpđ
óngườibảolãnhsẽghinhưsau:

Chấpnhậnbảolãnhcho…
(kítên)

*Kíhậuhốiphiếu

Kíhậulàhìnhthứcdùngđểchuyểnnhượnghốiphiếu.Ngườihưởnglợimuốnnhu
yểnnhượnghốiphiếuchongườikhácphảikívàomặtsautờhốiphiếurồichuyểnchongườ
iđó.

-Cácloạikíhậu: 
+Kíhậuđểtrắng

 Kíhậuđểtrắnglàviệckíhậukhơngchỉđịnhngườiđượchưởngquyềnlợihốiphi
ếudothủtụckíhậumanglại.

 Ngườikíhậuchỉkítênởmặtsaucủahốiphiếuhoặcnếucóghithìchỉghichungch
ungnhư“trảcho…”.

 Vớicáchkíhậunày,ngườinàocầmhốiphiếusẽtrởthànhngườihưởnglợihốiph
iếuvàviệcchuyểnnhượngkếtiếpcủangườicầmphiếunàykhơngcầnphảikíhậunữa,chỉ
cầntraotaylàđủ.

 Ngườicầmphiếucóthểchuyểnhìnhthứckíhậuđểtrắngnàysanghìnhthứckíhậ
ukhácbằngcáchghithêmcâu“trảtheolệnhơngX”nếulàkíhậutheolệnhhoặc“chitrảcho
ơngX”nếulàkíhậuhạnchế…

+Kíhậutheolệnh

 Kíhậutheolệnhlàviệckíhậuchỉđịnhmộtcáchsuyđốnrangườihưởnglợihốip
hiếudothủtụckíhậumanglại.

 Ngườikíhậuchỉghicâu“trảtheolệnhơngX”vàkítên.

 Nhưvậy,ngườihưởnglợihốiphiếutrongtrườnghợpnăychưaquyđịnhrõrăng,
cầnphảisuyđônýchícủngX.NếngXralệnhtrảchomộtngườikhâcthìngườiđósẽt
rởthănhngườihưởnglợihốiphiếu,nếngXimlặngthìngườihưởnglợihốiphiếuđươn
gnhiínlẵngX.

</div>
(129)<div class='page_container' data-page=129>

+Kíhậuhạnchế

 Kíhậuhạnchếlàviệckíhậuchỉđịnhrõrệtngườiđượchưởnglợihốiphiếuvàchỉ
ngườiđómàthơi.

 Ngườikíhậughicâu:“chitrảchngX”vàkítên.

 Đốivớiloạikíhậunày,chỉcóơngXmớinhậnđượctiềncủahốiphiếu,dođóơng
Xkhơngthểchuyểnnhượngtiếphốiphiếunàychongườikhácbằngthủtụckíhậunữa.

+Kíhậumiễntruyđịi

Kíhậumiễntruyđịilàviệckíhậumàsauđóngườihưởnglợikếtiếpkhơngđượcqu
yềnđịilạisốtiềnởngườiởngườikíhậuchomìnhkhiconnợtừchốitrảtiền.

Vídụ:“trảtheolệnhơngX,miễntruyđịi”vàkítên.Đốivớiloạikíhậunày,mộtkhih
ốiphiếubịtừchốitrảtiềnthìơngXkhơngđượctruyđịilạitiềncủangườikíhậutrựctiếpmì
nh.

 Nếuhốiphiếucónhiềungườikíhậutheolệnhđềughichữ“miễntruyđịi”vàoch
ỗkíhậucủamình,cịncómộthaynhiềungườikhơngghichữ“miễntruyđịi”đó,thìđương
nhiênnhữngngườinàykhơngđượchưởngquyềnmiễntruyđịi,khihốiphiếubịtừchốith
anhtốn,họphảiđứngrathanhtốnchongườihưởnglợikếtiếp.

 Kíhậumiễntruyđịicũnglàmộtloạikíhậuđượcsửdụngnhiềutrongthanhtốn
quốctế.

*Bảolãnhhốiphiếu

Bảolãnhhốiphiếulàsựcamkếtcủangườithứbavềkhảnăngthanhtốncủahốiphi

ếuchongườithụhưởngkhihốiphiếuđếnhạn.Ngườiđứngrabảolãnhthơngthườnglànhữn
gngânhànglớn,cóuytíntheoucầucủangườitrảtiền.

-Bảolãnhcóhaicách:

+Bảolãnhghitrựctiếptrêntờhốiphiếu

Nếughitrựctiếptrêntờhốiphiếucóhaicách:ghimặttrướcvàghimặtsau.
Nếughimặttrước,ngườibảolãnhghi:

“Goodasaval”
Kí

Nếughimặtsaucủahốiphiếu,ngườibảolãnhghi:
“Receiptedofaval”

Kí.

</div>
(130)<div class='page_container' data-page=130>

Ngườitacịnsửdụngcáchbảolãnhbằngmộtchứngthưbảolãnhmàkhơngghitrực
tiếpvàohốiphiếu.Cáchbảolãnhnàybiểuhiệnbằngmộtthưbảolãnhcủangườikíbảolãn
hgửichongườixinbảolãnh.Cáchbảolãnhnàycịnđượcgọilàbảolãnhmật.

Sỡdĩcóhìnhthứcbảolãnhnàylàdongườitrảtiềnkhơngmuốnngườithứbabiếttìn
hhìnhtàichínhcủamìnhđếnmứccầnphảibảolãnh,nếusựbảolãnhđượcghingaytrênhối
phiếu.Chỉcómộtsốngườicầnthiếtcóliênquanmớiđượcthơngbáocósựbảolãnhđóvàs
ựbảolãnhnàycólợiíchđốivớihọ.

Thưtíndụnglàmộthìnhthức“bảolãnhriêngbiệt”đốivớihốiphiếunằmtrongbộc
hứngtừthanhtốncủaphươngthứctíndụngchứngtừ.

*Từchốitrảtiềnhốiphiếu,khángnghị

Khiđếnhạntrảtiềncủahốiphiếu,màngườitrảtiềnhốiphiếutừchốitrảtiềnthìngườih
ưởnglợiphảichứngthựcsựtừchốiđóbằngmộtvănbảnkhángnghị.Bảnkhángnghịphảido
ngườihưởnglợilậpratrongthờihạnhaingàylàmviệctiếpsaungàyhếthạncủahốiphiếu.Sa
ukhilậpxongbảnkhángnghị,trongvịng4ngàylàmviệc,ngườihưởnglợihốiphiếuphảibá
ochongườichuyểnnhượngtrựctiếpđểđịitiềnhoặccóthểđịitiềnbấtkìngườinàođãkíhậuc
huyểnnhượnghốiphiếuhoặcđịitiềnngườikípháthốiphiếu.

Nếukhơngcóbảnkhángnghịvềviệctừchốitrảtiền,thìnhữngngườiđượcchuyển
nhượngđượcmiễntráchnhiệmtrảtiềnhốiphiếu,nhưngngườikípháthốiphiếuvàngười
kíchấpnhậntrảtiềnhốiphiếuvẫnphảichịutráchnhiệmtrảtiềnđốivớingườikhángnghị.

Trênthựctế,ngườitathựchiệnviệckhángnghịnhưsau:
Vídụ:Alàngườikípháthốiphiếu;

B,C,Dlàngườiđượcchuyểnnhượngtiếptheo;

Elàngườiđượcchuyểnnhượngsaucùng(hưởnglợi).

KhiEbịtừchốitrảtiền,thìEsẽchuyểnhốiphiếuđịitiềnDkèmmộtbảntínhtiềngồ
mtiềncủahốiphiếu,chiphílàmthủtụckhángnghịvàcácchiphíkhác,DhồntrảtiềnchoE
vàtruyđịitiếpđếnC…vàcứnhưvậytruyđịichođếnA.Cuốicùng,Atrựctiếpđịitiềnởng
ườimắcnợ.

3.3.2.SÉC(Cheque) 
3.3.2.1.Kháiniệm

Séclàmộtmệnhlệnhtrảtiềnvơđiềukiệndongườichủtàikhoảnmởtạingânhàngr
alệnhchongânhàng(nơimởtàikhoản)tríchmộtsốtiềnnhấtđịnhtừtàikhoảncủamìnhm

ởởngânhàngnàytrảchongườicầmséchoặcchongườiđượcchỉđịnhtrêntờséc.

</div>
(131)<div class='page_container' data-page=131>

- Ngườikíphát:Làngườicótàikhoảndùngsécởngânhàng.Đốivớingườikíphátp
hảicóđủtiềntrongtàikhoản.Thơngthường,sốtiềnghitrêntờséckhơngđượcvượtqsố
dưcótrongtàikhoảnđó,ngoạitrừtrườnghợpngườichủtàikhoảnđượcngânhàngchova
ytheothểthứcrútvượt.

Cơngước1931quiđịnh,lúckíphátséc,khơngnhấtthiếtphảicóđủtiềnghitrêntờs
écnhưnglúcngânhàngtríchtiềntrảthìphảicóđủtiềntrongtàikhoảncủangườikíphát.

- Ngườithụlệnh:Làngânhàng,làngườinhậnlệnhcủangườikíphátvớinghĩavụp
hảitrảtiềnghitrênséc.Séclàlệnhtrảtiềnvơđiềukiện,khơngphảilàmộtthỉnhcầu,vìvậyk
hinhậnđượcséc,ngânhàngphảichấphànhlệnhvơđiềukiện,miễnlàtàikhoảncủangười
kýphảicóđủtiềnvàchữkítrêntờsécphùhợpvớichữkímẫucủangườikíphát.

-Ngườithụhưởng:Làngườinhậntiềnvớisốtiềnghitrêntờséc. 
3.3.2.2.Nộidungséc

Tờsécmuốncóhiệulựcbắtbuộcphảicónhữngyếutốsau:

- Tiêuđềséc:làmséctheongơnngữnàothìdanhtừséccũngtheongơnngữấy. 
- Ngàythángnămkíphátséc:ngàykíphátsécsẽlàmộtcăncứđểxácđịnhthờihạnhiệ
ulựccủatờséc.Yếutốnàyrấtquantrọngvìngânhàngsẽcăncứvàongàynàyđểtínhthờigia
nhiệulựccủatờséctheoluậtđịnh.Việcghisaingày,nếubịpháthiệnsẽbịphạttiềnvìviệcnà
ycóthểdẫnđếnmộtsốhệlụynhưsau:

+Nếughingàytrướcngàykíphátthựcsự:điềunàyvừalàmrútngắnthờigianhiệul
ựccủatờséc,vừacóthểdolúcđóngườikíphátsécbịchếtàivơnăng(tứckhơngcókhảnăng
kíphátséctheoluậtđịnhnữavìbịphásản,truytố,truynã…).

Muốnchứngminhsựvơtộicủamìnhkhicốtìnhkíphátsécbằngcáchghingàykíph
átvàothờiđiểmmìnhcịncóđủnănglựckíphát.

+Nếughilùingàysovớingàykíphátthựcsự:tuycóthểkéodàithờigianhiệulựccủ
atờsécnhưngcóthểdoxuấtpháttừchủýmongđợicủangườikíphátrằnglúcđótờséccóđủ
tiềnbảochứngvìhiệulựctạilúckípháttrêntàikhoảncủangườinàychưacóđủtiềnđểthan
htốntờséc.

Việcghilùingàycũngcóthểlàmchotờsécvơhiệulực(trườnghợpsaungàykíphát
thựcsựnhưngtrướcngàykíphátghitrêntờsécngườikíphátbịchếtàivơnăng).

Nhưvậy,việcghisaingàykíphátthựcsựđemlạinhiềurủirochongườithụhưởng,nê
ntấtcảcáchệthốngluậtphápđềukhuyếnkhíchngườithụhưởngkiểmtravàbắtbuộctínhxá
cthựccủayếutốnày.

</div>
(132)<div class='page_container' data-page=132>

Điềukhoảnnàynhằmtậptrungviệcdùngsécvàohệthốngngânhàng,lànơitheolu
ậtđịnhcóđặcquyềnnhậncáckhoảnkítháchoạtkìcủakháchhàng.Điềunàymặcđịnhvait
rịđộctơncủangânhàngtrongviệcthựchiệnchứcnănglàmtrungtâmthanhtốnkhơngd
ùngtiềnmặtcủatồnxãhội,bởivìchỉcóhệthốngngânhàngmớiđủnghiệpvụchunmơ
nđảmđươngtốtvaitrịnày.

- Nơithanhtốn(địachỉcủangânhàngthanhtốn):thườngtrênmẫuséccủangân
hàngcóghisẵntênvàđịachỉcủangânhàngtrảtiền,lànơingườikíphátsécmởtàikhoản.Đ
âylàmộtyếutốcầnthiếtgiúpchongườithụhưởngbiếtrõđịachỉcủangườitrảtiềnđểmang
sécnộptrựctiếpđó(nếuthấycầnkhikhơngmuốnngânhàngmìnhthuhộ).Mặtkhác,đâyl
àcơsởđểxácđịnhcơquanpháplínàophánxétkhicótranhchấp.

- Ngườinhậntiền:cóthểlàngườithứbahaychínhngườikíphátséc.Trườnghợpkh
ơngcótênngườinhậntiền,ngườithụhưởngchínhlàngườicầmséc.

- Sốtiềnphảitrả:haycịngọilàđiềukhoảnsốdưcó,ghitheomộtmệnhđề:Đềnghịt
hanhtốncho…sốtiền…từsốdưcótrongtàikhoản.Sốdưphảighicảbằngchữvàbằngsố
.Nếugiữasốvàchữcósựkhácnhauthìngânhàngcóquyềntừchốitrảtiền,nhưngcũngcót
hểcăncứvàosốtiềnnhỏhơnđểtrả.

- Chữkícủangườikíphátséc:chữkíhợpphápđãđượcđăngkícủangườikíphát.Ch
ữkíphảiký“sống”tứclàđượcthựchiệnbằngchínhtaybởichủtàikhoảnhoặcbởingườiđ
ượcchủtàikhoảnuỷquyền.CơngướcGenevechophépđốivớinhữngngườikhơngbiếtk
íhoặckhơngthểkítên(dotainạn,đauốm…)cóthểuỷquyềnchongườikháckítháchoặcu
ỷquyềnđểquảnlýtàisản(vídụnhưđốivớingườibịtàntật…)

Điều6luậtthốngnhấttạicơngướcGenevequyđịnh:“…séccóthểdomộtngườilậ
pnhândanhngườithứ3…”

- Họtên,sốséc,sốhiệutàikhoản,sốhiệungânhàngcủangườikýphátséc:Theoth
ơnglệbắtbuộckhibánmẫusécchokháchhàngthìtrêntờsécphảicósốséc,ghirõhọtên,số
hiệutàikhoản,sốhiệungânhàngcủangườikíphátséccũngchínhlàchủtàikhoản.Điềunà
ygiúpchốnglạmpháttờsécthấtlạcvàgiúpchongânhàngdễdàngtìmratênngườikíphátk
hơngcầnkhảocứuchữkíhaytàikhoản.

3.3.2.3.Cácloạisécphổbiến

Căncứvàotừngtiêuthứcphânloạimàsécđượcphânchiathànhcácloại:
*Căncứvàotínhchấtchuyểnnhượng

</div>
(133)<div class='page_container' data-page=133>

- Sécđíchdanh:Làloạisécghiđíchdanhtênngườihưởngthụvàchỉcóngườinàym
ớiđượclãnhtiềnthơi.Dovậy,loạinàykhơngđượcphépchuyểnnhượngchongườikhác.
- Séctheolệnh:Làloạisécđượcdùngphổbiếnvàđượctrảtheolệnhngườithụhưởn
g.Trênséccóghidấu“trảtiềntheolệnhơng(bà)”(paytoorder).Loạinàycóthểchuyểnnhư
ợngchongườikhácvàthủtụckíhậuchuyểnnhượng.

- Séctheolệnhnhưngkhơngđượcchuyểnnhượngbằngcáchkíchuyểnnhượng:Làl
oạiséccóghitênngườithụhưởngnhưngghithêmđiềukiệnlàkhơngtheolệnhcủangườithụ
hưởngnày.Đốivớiloạisécnày,việcchuyểngiaochongườikhácphảithơngquaxácnhậnch
uyểnnhượngbằngmộtvănbảnkèmtheo.

*Căncứvàocáchthanhtốn

-Séctiềnmặt:Làloạisécmàngânhàngthanhtốnsẽtrảtiềnmặtvàngườikíphátsécphảich
ịurủirokhimấtséchaykhibịđánhcắp.Ngườicầmséckhơngcầnsựuỷquyềncũnglĩnhđư
ợctiền.

-Sécchuyểnkhoản:Làloạisécngânhàngthanhtốnsẽtrảtiềnbằngcáchghicóvàotàikhoả
ncủangườithụhưởng.Nhằmmụcđíchnày,ngườikíphátséchaychủsởhữucủatờsécsẽgh
ivàomặttrước:sécchỉthanhtốnchuyểnkhoản(hợpđồngnàybuộcngânhàngphảithanht
ốnvàkhơngthểrútbỏlạiđược).

*Cácloạisécđặcbiệt

- Sécdulịch:Cịngọilàséclữhành.Đâylàloạisécđíchdanh,nhờloạisécnàymàng
ườidulịchkhơngcầnđếntiềnmặtmangtheovìsécdulịchcóthểđượcthanhtốnmộtcách
chắcchắnởnhữngnơimàngânhànggiữtàicủangườidulịchcóngânhàngđạilýhoặcchin
hánhởnướcngồi.Ngânhàngpháthànhsécđồngthờilàngânhàngtrảtiềnséc.Ngườihư
ởnglợilàkháchdulịch,làngườimuatờséc.Khilĩnhtiền,ngânhàngthanhtốnsẽcăncứvà
ohaichữkícủangườithụhưởng,mộtlầnkílúckíphátséc(muatờséc)vàmộtlầnkhilĩnhtiề
ntạingânhàngthanhtốn.Khingườihưởngsécxuấttrìnhséctạikháchsạnhoặcbấtcứnơi
nàođểthanhtốnthìngườinhậnsécphảicótráchnhiệmkiểmtrachữkí.

</div>
(134)<div class='page_container' data-page=134>

+Trongtrườnghợpkhơngđượcphépthanhtốnmộttờsécnàođó,ngườikípháttờsé
ccótráchnhiệmthơngbáokhơngphảichongườithụhưởngséccuốicùngmàchongânhàngt
hanhtốn.Ngânhàngthanhtốnđượcuỷquyềnthơngbáoviệckhơngthựchiệnthanhtốns
écchocácchủthểcóliênquan.

+Séccầmtayđượckípháttheomẫuséccầmtay.Sécđíchdanhđượckípháttheomẫusé
cđíchdanh.Việcsửađổivàgạchchéosécinsẵnlàkhơngđượcphép.

+Khimộtsécinsẵndùngtrongnướcđượcđiềntênngoạitệ,ngânhàngthanhtốnc
óthểtrảbằngnộitệ.Ngânhàngthanhtốncũngcóthểtrảbằngnộitệđốivớisécmangtênn
goạitệkhác.Ngânhàngthanhtốnđượcuỷquyềnchophépviệcthựchiệnchuyểnđổingo
ạitệthơngquangânhàngnhờthuđầutiêntrongnước.Trườnghợpnàytỉgiáhốiđốingàyh
ơmtrướcđượcápdụng.

+Chủtàikhoảnphảichịumọihậuquảcủacáchànhvichốnglạicácđiềukiệntrêncũ
ngnhưcácrủirokhimấtséc,lạmdụng,giảmạo,sécinsẵnvàgiấybiênnhậnbiênsẵn.Ngân
hàngthanhtốnchỉchịutráchnhiệmđốivớicácsailầmtrongphạmvicóliênquan.

Sécdulịchchỉcóthểđượcđưavàolưuthơngkhingânhàngthanhtốnđãnhậnđượ
csốtiềntươngứngcủaséc.Nhờđó,sécdulịchđượccoinhưmộtphươngtiệnthanhtốnth
uậntiệnvàchắcchắnnhưtiềnmặt.

-Sécgạchchéohayséchồnhtuyến:Làloạisécmàtrênmặttrướccủaséccóhaigạchchéos
ongsongvớinhau.Gạchchéođểchỉtờsécđókhơngđượcrúttiềnmặt,chỉdùngđểthanhto
ánquangânhàng.Đâylàloạisécdongườikýpháthayngườithụhưởngtựmìnhgạchvàog
óctráicủatờséc.Sécnàykhơngnhậnđượctiềnmặtmàphảithơngquangânhàngnhậnhộti
ềnvàchuyểnvàotàikhoảncủangườithụhưởngmởtạingânhàng.

Cóhailoạigạchchéo:gạchchéothơngthườngvàgạchchéođặcbiệt:

+Gạchchéothơngthường:cóđặcđiểmlàgiữahaigạchchéokhơngghitênngânhà
nglãnhhộtiền.

+Gạchchéođặcbiệt:cóđặcđiểmlàgiữahaigạchsongsongcóghitênmộtngânhà
ngnàođóvàchỉcóngânhàngđómớiđượcquyềnnhậngiúptiềnchongườithụhưởng.

</div>
(135)<div class='page_container' data-page=135>

Lưuthơngsécquamộtngânhàng

(1):Ngườixuấtkhẩugiaohàngchongườinhậpkhẩu.
(2):NgườinhậpkhẩukýphátSéctrảtiền.

(3):Ngườixuấtkhẩu,trongthờihiệucủasecnộpSécvàongânhàngđểucầuthan
htốn.

(4):NgânhàngghiCóvàotàikhoảnngườixuấtkhẩu.
(5):NgânhàngghiNợvàotàikhoảnngườinhậpkhẩu.

Lưuthơngsécquahaingânhàng

(1):Ngườixuấtkhẩugiaohàngchongườinhậpkhẩu.
(2):NgườinhậpkhẩukýSécthanhtốn

(3):TrongthờihiệucủaSéc,ngườixuấtkhẩunộpsécvàongânhàngphụcvụmình
nhờthuhộtiềnghitrênSéc.

(4):Ngânhàngbênngườixuấtkhẩuucầungânhàngbênngườinhậpkhẩuthanh
tốntiềnSéc.

(5):Ngânhàngbênngườinhậpkhẩutríchtàikhoảncủangườinhậpkhẩutrảchong
ườixuấtkhẩuthơngquangânhàngbênngườixuấtkhẩu.

(6):QuyếttốnSécgiữangânhàngvàngườinhậpkhẩu.
3.3.3.Thẻthanhtốn

3.3.3.1.Kháiniệm

Thẻthanhtốnlàphươngtiệnthanhtốndongânhàngvàcáctổchứcpháthànhthẻ
(3)

(4) (5)

(1)
(2)
Ngânhàng

NgườiXK NgườiNK

Ngân hàng bên xuất khẩu Ngân hàng bên xuất khẩu

Người xuất khẩu Người xuất khẩu

(1)
(2)

(3) (6)

(4)
(5)

</div>
(136)<div class='page_container' data-page=136>

,dịchvụcókíhợpđồngthanhtốnvớingânhàng,hoặcrúttiềnmặttạicácmáyrúttiềntựđộ
ng(ATM),haycácngânhàngđạilýtrongphạmvisốdưtiềngửicủamìnhhoặchạnmứctín
dụngđượccấp.Thẻngânhàngcịndùngđểthựchiệnnhiềudịchvụkhácthơngquahệthốn
ggiaodịchtựđộnghaycịngọilàhệthốngtựphụcvụATM.

Việcthanhtốntiềnhànghóa,dịchvụtạicáccơsởchấpnhậnthanhtốnbằngthẻth
ựchiệnbằngcácmáyđặcbiệtlắpđặttạicáccửahàngnhư:máychàhóađơn,máyxửlýcấpp
héptựđộngđượcnốimạngtrựctiếpvớitrungtâmxửlýthẻ.Cáccơsởchấpnhậnthẻlàcácđ
ơnvịcungcấphànghóa,dịchvụmàởđócólắpđặtcácthiếtbịphụcvụthanhtốnbằngthẻ.
Làmộtphươngtiệnthanhtốnhiệnđại,tiệndụngvàtiêntiếntrênthếgiới,hoạtđộn
gpháthànhvàthanhtốnbằngthẻgắnliềnvớiviệcứngdụngvàpháttriểncơngnghệthơng
tinvàohoạtđộngcủacácngânhàngthươngmại.Thẻthanhtốnrađờiđãdầnthaythếmộtp
hầnthanhtốnbằngsécvàchủyếuphụcvụchomụcđíchthanhtốntronglĩnhvựctiêudùn
g.Nókhơngthíchhợpvớiviệcmuabánhànghóacógiátrịlớn.

Hiệnnaytrênthếgiớicónhiềutổchứcpháthànhvàthanhtốnthẻkhácnhau,song
nổibậtnhấtlàcáchệthống:Visacards,Mastercards,Amexcards…

ThẻthanhtốndngFrankMcNamara,mộtdoanhnhânngườiMỹ,phátminhvào
năm1949.Nhữngtấmthẻthanhtốnđầutiêncótênlà“Diner’sClub”.

3.3.3.2.Phânloạithẻthanhtốn

Cónhiềucáchđểphânloạithẻthanhtốn:phânloạitheocơngnghệsảnxuất,theoc
hủthểpháthành,theotínhchấtthanhtốncủathẻ,theophạmvilãnhthổ...

a. Phânloạitheocơngnghệsảnxuất

Căncứvàocácloạicơngnghệsảnxuất,ngườitacóchiathẻthanhtốnthành3loạin
hưsau:

Thẻkhắcchữnổi(EmbossingCard):dựatrêncơngnghệkhắcchữnổi,tấmthẻđầ
utiênđượcsảnxuấttheocơngnghệnày.Hiệnnay,ngườitakhơngcịnsửdụngloạithẻnày
nữavìkỹthuậtqthơsơdễbịgiảmạo.

Thẻbăngtừ(Magneticstripe):dựatrênkỹthuậtthưtínvớihaibăngtừchứathơng
tinđằngsaumặtthẻ.Thẻnàyđãđượcsửdụngphổbiếntrong20nămqua.Nhưngđãbộclộ
mộtsốnhượcđiểm:dothơngtinghitrênthẻkhơngtựmãhốđược,thẻchỉmangthơngtinc
ốđịnh,khơnggianchứadữliệt,khơngápdụngđượckỹthuậtmãhố,bảomậtthơngtin..
.

</div>
(137)<div class='page_container' data-page=137>

Theotiêuthứcnàycóthẻtíndụng,thẻghinợ,thẻliênkết,thẻlưugiữgiátrị.
ThẻTíndụng(CreditCards)

Làloạithẻđượcsửdụngphổbiếnnhất,theođóngườichủthẻđượcphépsửdụngmộ
thạnmứctíndụngkhơngphảitrảlãiđểmuasắmhànghố,dịchvụtạinhữngcơsởchấpnhậ
nloạithẻnày.Thẻtíndụngthườngdongânhàngpháthànhvàthườngquyđịnhmộthạnmứ
ctíndụngnhấtđịnhtrêncơsởkhảnăngtàichính,tàisảnthếchấpcủachủthẻ.Chủthẻchỉđư
ợcphépchitiêutronghạnmứcđãcho.Khoảngthờigiankểtừkhithẻđượcdùngđểthanhto
ánhànghóa,dịchvụtớilúcchủthẻphảitrảtiềnchongânhàngcóđộdàitùythuộcvàotừngl
oạithẻtíndụngcủatừngtổchứcthẻkhácnhau.Nếuchủthẻthanhtốntồnbộsốdưnợvào
ngàyđếnhạn,thờigiannàysẽtrởthànhthờigianânhạnvàchủthẻhồntồnđượcmiễnlãi
đốivớisốdưnợcuốikì.Tuyvậy,nếuhếtthờigiannàymàchủthẻvẫnchưathanhtốnhoặc
chưathanhtốnhếtdưnợcuốikìchongânhàngthìchủthẻphảichịunhữngkhoảnphívàlãi
chậmtrảtrênsốdưnợcịnlại.Lãisuấttíndụngtùythuộcvàoquyđịnhcủamỗingânhàngph
áthànhthẻ.Saukhithanhtốnhếtdưnợphátsinhtrongkì,hạnmứctíndụngcủachủthẻsẽđư

ợckhơiphụcnhưbanđầu.Đâychínhlàtínhchấttuầnhồncủathẻtíndụng.

Gọiđâylàthẻtíndụngvìchủthẻđượcứngtrướcmộthạnmứctiêudùngmàkhơngp
hảitrảtiềnngay,chỉthanhtốnsaumộtkỳhạnnhấtđịnh.Cũngtừđặcđiểmtrênmàngườit
acịngọithẻtíndụnglàthẻghinợhỗnhiệu(delayeddebitcard)haychậmtrả.

Theohạnmứccủathẻ,thẻtíndụngthườngđượcchiarathànhthẻthường,thẻvàng,
thẻkimcương.Thẻthườnglàloạithẻtíndụngmangtínhphổthơng,phổbiến,đượcsửdụn
grộngrãitrêntồnthếgiới.Thẻvàng,thẻkimcương/bạchkimlàloạithẻưuhạngphùhợp
vớimứcsốngvànhucầutàichínhcủakháchhàngcóthunhậpcao.Thẻđượcpháthànhcho
cácđốitượngcóuytín,cókhảnăngtàichínhlànhmạnh,cónhucầuchitiêulớn.Điểmkhác
biệtcủathẻvàng,thẻkimcương/bạchkimsovớithẻthườnglàhạnmứctíndụnglớn.

NếulàngườicóviệclàmổnđịnhvàđượcCơngtybạnxácnhậnthìbạncóthểđếnNg
ânhàngđểđềnghịđượcpháthànhCreditCardmàkhơngcầnphảimởtàikhoảntiềngửiởn
gânhàngđó(chínhđiềunàymàcreditcardthườngkhơngcótiệníchchuyểnkhoảntừtàik
hoảnngườinàysangngườikhácnhưthẻDebitcard)vàkhơnghềphảikýquỹ,thếchấp.Ng
ânhàngsẽcăncứthunhậpcủabạnđãđượcxácnhậnđểpháthànhcreditcardvới1hạnmứct
índụngnhấtđịnh,tứclàsốtiềntốiđamàchủthẻcóthểsửdụngtrong1tháng.

</div>
(138)<div class='page_container' data-page=138>

tiềnđó.Dođó,nhưtrênđãnóinólàtíndụngvìthựcchấtngânhàngđãchochủthẻvayđểtrảt
rướctiềnmuahàngvàthulạisau(thờigiantrảsautừ15ngàyđến45ngàytuỳtheongàymu
ahàng).

Khigiaodịchmuabántrênmạng,mộtthẻtíndụngđượccoilàhợplệkhicóđủhaiđi
ềukiệnsau:

 Làthẻđượccungcấpbởingânhàng/tổchứccungcấpdịchvụxửlýthanhtốntrên

mạng(Issuer).

 Thẻcịnđủkhảnăngchitrảchohànghóahoặcdịchvụmàngườichủthẻđịnhmua.

Ngânhàngkhơngthulãihayphínhưngvớinhữngđiềukiệnsauđây:

+Sốtiềnđólàtiềnmuahànghốdịchvụ(khơngphảidùngCreditcardđểrúttiềnmặ
t).

+Chủthẻthanhtốn100%sốtiềntrênSaokêvàođúngthờihạn.

Chủthẻcũngcóthểthanhtốntheosốtốithiểuchongânhàng,ởViệtNamkhoảng2
0%tổngsốtiềntrênSaokê,khiđếnhạn.Nhưngsốtiềnchưathanhtốnsẽbịtínhlãivaytha
yvìhồntồnmiễnphí.

MộtvấnđềnữalànếudùngCreditCardrúttiềnmặtthìchủthẻsẽbịngânhàngtrựcti

ếptính

phítrênsốtiềnđóvớitỷlệtừ3%-5%tuỳtheothươnghiệuthẻvànơirúttiền.Ngồira,sốtiềnnàycịnbịtínhlãivaytheolãisu
ấtngânhàngcơngbốkểtừngàyrúttiềnđếnngàythanhtốnhếtnợ;Cókhicịncóphíchuyể
nđổitiềntệ.

Trongqtrìnhsửdụng,sẽcómộtsốquiđịnhkhácmàchủthẻphảichấphành,nếuk
hơngsẽbịkhốthẻ.TạiViệtNamhiệnnay,córấtnhiềuthươnghiệuCCquốctếnhư:Mast
erCard,VisaCard,AmericanExpress…docáccơngtyTàichínhnướcngồilàmchủthư
ơnghiệu.CácngânhàngVCB,ACB,Eximbank...

ThẻGhinợ(DebitCard-DC)

Vớiloạithẻnày,chủthẻcóthểchitrảtiềnhànghóa,dịchvụdựatrênsốdưtàikhoảnt

iềngửihoặctàikhoảnvãnglaicủamìnhtạingânhàngpháthànhthẻ.Thẻthanhtốnkhơng
cóhạnmứctíndụngvìnóphụthuộcvàosốdưhiệnhữutrêntàikhoảncủachủthẻ.Sốtiềnch
ủthẻchitiêusẽđượckhấutrừngayvàotàikhoảncủachủthẻthơngquanhữngthiếtbịđiệnt
ửđặttạicơsởchấpnhậnthẻ.Chủthẻcũngcóthểđượcngânhàngcấpchomộtmứcthấuchi,
tùytheosựthỏathuậngiữachủthẻvàngânhàng.Đólàmộtkhoảntíndụngngắnhạnmàng
ânhàngcấpchochủthẻ.

</div>
(139)<div class='page_container' data-page=139>

khoảntiềngửicủangườinàysangtàikhoảnngườikhácvàmộtsốchứcnăngkhácmàCred
itCardskhơngcó.

Vớikháiniệmnhưtrên,điểmkhácbiệtsovớiCreditcardslàDebitcardskhơnghềc
óhạnmứctíndụngmàhạnmứcsửdụngchínhlàsốtiềnhiệncótrongtàikhoảntiềngửi.Do
mụcđíchchủyếucủathẻthanhtốnlàphươngtiệnthanhtốnkhơngdùngtiềnmặtnênthư
ờngcácngânhàngsẽchophépchủthẻdùngDebitcardđểthanhtốntiềnmuahàngchotới
khitàikhoảnchỉcịnsốdưtốithiểu(hiệnnayđasốcácngânhàngởViệtNamquiđịnhsốdưt

ốithiềutrongtàikhoảntiềngửitừ0-100.000VNĐ),nhưngchỉchorúttiềnmặttừmáyATMtronggiớihạnnhấtđịnhmặcdùcó
thểsốdưtàikhoảncịnrấtlớn(ởViệtNamhiệnnayhạnmứcrúttiềnmặttừmáyATMchoD
ebitCardslà10-20triệuđồng/ngày,tuỳngânhàngvàtuỳloạithẻ).

Cóhailoạithẻghinợcơbản:

-Thẻonline:Làloạithẻmàgiátrịnhữnggiaodịchđượckhấutrừngaylậptứcvàotàikhoảnc
hủthẻ;

-Thẻoffline:Làloạithẻmàgiátrịnhữnggiaodịchđượckhấutrừvàotàikhoảnchủthẻsauđ

óvàingày.

ThẻATMlàhìnhthứcpháttriểnđầutiêncủathẻghinợ,chophépkháchhàngcóthẻ
tiếpcậntrựctiếpvớitàikhoảntạingânhàngtừmáyrúttiềntựđộng.Chủthẻcóthểthựchiện
nhiềugiaodịchkhácnhautạimáyATMbaogồm:Rúttiền,chuyểnkhoản,xemsốdưtàikh
oản,insaokê,xemcácthơngtinquảngcáo...HệthốngATMhiệnđạicịnchophépchủthẻ
gửitiềnvàotàikhoảncủamìnhngaytạicácmáyATM,đổisécquamáyrúttiềntựđộng,thự
chiệnnộphồsơchomộtkhoảnvaycũngnhưtựmìnhthựchiệnnhiềudịchvụngânhàngkh
ác.CùngvớithẻATM,hệthốngATMđãcungcấpchokháchhàngsửdụngthẻkhảnănggi
aodịchngồigiờlàmviệc,ngồitrụsởngânhàngvàkhảnăngtựphụcvụ.

Theothờigian,cáctổchứcthẻđãchủđộngkếtnốihệthốngATMvớinhautạothàn
hmộtmạngATMkhuvực,chophépkháchhàngcóthểthựchiệngiaodịchtạinhiềumáyA
TMhơn.HiệnnayhaihệthốngATMlớnnhấttrênthếgiớilàCirruscủaMasterCardvàPlu
scủaVisa,sẵnsàngchophépchủthẻcủangânhàngvànhữngtổchứctíndụngkháckếtnối,
tạonênmộtmạnglướirộngkhắptồncầu.

Ngồithẻtíndụngvàthẻghinợ,ngàynaycácngânhàngvàtổchứctàichínhcịnphá
thànhmộtsốloạithẻsau:

</div>
(140)<div class='page_container' data-page=140>

gthờixuấthiệntrêntấmthẻ.Ngồinhữngđặcđiểmsẵncócủathẻthanhtốn,thẻliênkếtcó
sứchấpdẫnhơnvớikháchhàngbởichínhnhữnglợiíchphụtrộidobênthứbađemlại.

Vídụ:ThẻVisaco-branddongânhàngStandardCharteredvàtậpđồnthờitrangEspiritpháthànhmanglại
chochủthẻnhữngtiệníchphụtrộiriêngbiệtnhư:đượcchămsócsắcđẹpmiễnphí,giảmgi
á20%chotấtcảcácmặthànghiệuEspirittrongbathángđầutiên,chươngtrìnhđiểmthưở
ngtíchlũytheolượngtiềnthanhtốnbằngthẻ…

Thẻlưugiữgiátrị(Thẻtrảtrước-Pre-paid)

Làloạithẻchophépchủthẻthựchiệngiaodịchthẻ(gửi,nạp,rúttiềnmặt,thanhtố
ntiềnhànghóadịchvụ,sửdụngcácdịchvụkhác)trongphạmvigiátrịtiềnđượcnạpvàoth
ẻtươngứngvớisốtiềnmàchủthẻđãtrảtrướcchotổchứcpháthànhthẻ.Thẻnàyđượcsửdụ
ngđểmuabánhànghóacógiátrịtươngđốinhỏnhưxăngdầuởcáctrạmbánxăngdầutựđộ
ng,gọiđiệnthoại,thanhtốnphícầuđường…

Thẻtrảtrướccóđặcđiểmkhácvớithẻghinợvàtíndụnglàchủthẻkhơngcầnphảicó
tàikhoảntạingânhàng.

Thẻtrảtrướcbaogồm2loại:

-Thẻtrảtrướcxácđịnhdanhtính(thẻtrảtrướcđịnhdanh).
-Thẻtrảtrướckhơngxácđịnhdanhtính(thẻtrảtrướcvơdanh).

Đốivớithẻtrảtrướcvơdanh,sốdưtrênmỗithẻkhơngđượcvượtqhạnmứcdong
ânhàngNhànướcquiđịnh,khơngđượcnạpthêmtiềnvàothẻvàchỉđượcsửdụngthẻđểth
anhtốntiềnhànghóa,dịchvụ.Quyđịnhnàynhằmhạnchếviệclợidụngthẻtrảtrướcvơda
nhtrongcáchoạtđộngtộiphạm,rửatiềnvàtàitrợchokhủngbố.

c. Phânloạitheophạmvisửdụng

-Thẻtrongnước:Làthẻđượcgiớihạntrongphạmvimộtquốcgia,dovậyđồngtiềngiaodịc
hphảilàđồngbảntệcủanướcđó.

-Thẻquốctế:đâylàloạithẻđượcchấpnhậntrêntồnthếgiới,sửdụngcácngoạitệmạnhđểt

hanhtốn.

d. Phânloạitheochủthểpháthành

</div>
(141)<div class='page_container' data-page=141>

-Thẻdotổchứcphingânhàngpháthành:Làloạithẻdulịchvàgiảitrícủacáctậpđồnkinhd
oanhlớnhoặccáccơngtyxăngdầulớn,cáccửahiệulớn...pháthànhnhưDiner'sClub,A
mex...

3.3.4.Kỳphiếu(Lệnhphiếu-Promissorynote) 
3.3.4.1.Kháiniệm

Kỳphiếu(cịngọilàlệnhphiếu)làmộttờgiấycamkếttrảtiềnvơđiềukiệndomộtng
ười(ngườimuahàngtrảchậm,ngườinhậpkhẩu…)kípháttraochongườikhác(ngườibá
nhàngtrảchậm,ngườixuấtkhẩu…)đểcamkếtrằng,đếnmộtthờihạnxácđịnh,hoặcđến
mộtngàycóthểxácđịnhtrongtươnglaisẽtrảmộtsốtiềnnhấtđịnhchongườihưởnglợighi
trênkỳphiếu,hoặctheolệnhcủangườinàytrảchongườikhácquyđịnhtrongkỳphiếuđó.
Nhưvậy,ngượclạivớihốiphiếu,kỳphiếudongườimắcnợviết,camkếttrảtiềnch
ongườihưởnglợi.Vớitínhthụđộngnhưvậy,trongthanhtốnquốctếkỳphiếuđượcsửdụ
ngíthơnnhiềusovớihốiphiếu.

3.3.4.2.Nộidungcủakỳphiếu 
Mẫukỳphiếu

No:095576/BH
For:GBP5,235.00

PROMISSORYNOTE

London,25thDecember,2013
Onthe25thmarch2014fixedbythepromissorynote,wepromisetopaytoFoodCompany
ororderinHoChiMinhCitythesumofFIVETHOUSANDTWOHUNDREDTHIRDTYF
IVEPOUNDSSTERLING.

ForandbehalfofSithersJohnsonLtd.
Mộtkỳphiếubaogồmcácnộidungbắtbuộcsauđây:

 Tiêuđề“kỳphiếu”;

 Lờihứavôđiềukiệntrảmộtsốtiềnnhấtđịnh;
 Thờihạntrảtiền;

 Địađiểmtrảtiền;
 Ngườithụhưởng;
 Ngàyvànơipháthành;
 Chữkýcủangườikýphát.

</div>
(142)<div class='page_container' data-page=142>

- Kỳphiếucóthểdomộthoặcnhiềungườikýphátđểcamkếtthanhtốnchomộtha
ynhiềungườihưởnglợi.

- Kỳphiếuchỉcómộtbảnchínhdongườimuahàng/ngườimắcnợpháthànhđểch
uyểnchongườihưởnglợikỳphiếuđó.

- Kỳphiếuthườngcầncósựbảolãnhcủangânhàng,hoặccơngtytàichính.Sựbảol
ãnhnàybảođảmkhảnăngthanhtốncủakỳphiếu.

3.3.5.Lệnhchuyểntiền 
3.3.5.1.Kháiniệm

Lệnhchuyểntiềnlàmệnhlệnhcủachủtàikhoảngửichongânhàngphụcvụđểuc
ầungânhàngtríchtiềntừtàikhoảncủamìnhchuyểnchongườihưởnglợi.

3.3.5.2.Nộidungcủalệnhchuyểntiền

Lệnhchuyểntiềnthườngbaogồmcácnộidungsau:
- Tênngânhàngchuyểntiền;

- Tên,địachỉ,sốhiệutàikhoảncủangườiralệnhchuyểntiền;
- Sốtiềnvàloạingoạitệcầnchuyển;

- Tên,địachỉ,sốhiệutàikhoảncủangườithụhưởng;
- Tên,địachỉcủangânhàngngườithụhưởng;
- Lýdochuyểntiền/nộidungthanhtoán;
- Phươngtiệnchuyểntiền;

- Chỉđịnhphíchuyểntiềntrongvàngồinướcdongườichuyểntiềnhayngườithụ
hưởngtrả;

- Camkếtcủangườichuyểntiền/chủtàikhoảnvềtínhchấtpháplýcủalệnhchuyể
ntiền;

- Chữkýcủangườichuyểntiền/chủtàikhoản.

ỞViệtNam,mẫulệnhchuyểntiềndongânhàngpháthành.Kháchhàngcónhucầu
chuyểntiềnpháthànhlệnhchuyểntiềnbằngcáchđiềnnhữngnộidungcịnthiếuvàomẫui
nsẵncủangânhàng,sauđókýtên,đóngdấuvànộpvàongânhàng.

3.4.Cácphươngthứcthanhtốntrongdoanhnghiệp

</div>
(143)<div class='page_container' data-page=143>

Cácphươngthứcthanhtốnchủyếugồmcó:
3.4.1.Phươngthứcchuyểntiền

3.4.1.1.Địnhnghĩa

Phươngthứcchuyểntiềnlàphươngthứcmàtrongđókháchhàng(ngườitrảtiền)y
êucầungânhàngcủamìnhchuyểnmộtsốtiềnnhấtđịnhchomộtngườikhác(ngườihưởn
glợi)ởmộtđịađiểmnhấtđịnhbằngphươngtiệnchuyểntiềndokháchhàngucầu.

Cácbênthamgia:

-Ngườitrảtiền(ngườimua,ngườitrảnợ)hoặcngườichuyểntiền(ngườiđầutư,kiềubàoc
huyểntiềnvềnước,ngườichuyểnkinhphíranướcngồi)làngườiucầungânhàngchu
yểntiềnranướcngồi.

-Ngườihưởnglợi(ngườibán,chủnợ,ngườitiếpnhậnvốnđầutư)hoặclàngườinàođódon
gườichuyểntiềnchỉđịnh.

-Ngânhàngchuyểntiềnlàngânhàngởnướcngườichuyểntiền.

-Ngânhàngđạilýcủangânhàngchuyểntiềnlàngânhàngởnướcngườihưởnglợi. 
3.4.1.2Trìnhtựtiếnhànhnghiệpvụ

(1):Giaodịchthươngmại.

(2):Viếtđơnucầuchuyểntiền(bằngthưhoặcbằngđiện)cùngvớiuỷnhiệmchi.

(3):Chuyểntiềnranướcngồiquangânhàng.

(4):Ngânhàngchuyểntiềnchongườihưởnglợi.
3.4.1.3.Trườnghợpápdụng

-Trảtiềnhàngnhậpkhẩuvớinướcngồi,cầnchúý:

+Lúcnàothìchuyểntiền:thườnglàsaukhinhậnxonghànghố,hoặclàsaukhinhậ
nđượcchứngtừgửihàng.

+Sốtiềnđượcchuyểndựavào:trịgiácủahốđơnthươngmại,hoặckếtquảcủaviệcn
hậnhàngvềsốlượngvàchấtlượngđểquirasốtiềnphảichuyển.

+Chuyểntiềnbằngthưchậmhơnchuyểntiềnbằngđiện.
(3)

(2)

(1)

(4)
Ngânhàngchuyểnti

ền

Ngườichuyểntiền

Ngânhàngđạilý

</div>
(144)<div class='page_container' data-page=144>

+Khơngápdụngtrongthanhtốnhàngxuấtkhẩuvớinướcngồi,vìdễbịngườimu

achiếmdụngvốn.

-Thanhtốntronglĩnhvựcthươngmạivàcácchiphícóliênquanđếnxuấtnhậpkhẩuhàng
hố.

-Chuyểnvốnrabênngồiđểđầutưhoặcchitiêuphíthươngmại.
-Chuyểnkiềuhối.

3.4.1.4.Cácucầuvềchuyểntiền

-MuốnchuyểntiềnphảicógiấyphépcủaBộchủquảnhoặcBộtàichính.Chuyểntiềnthan
htốntrongngoạithươngphảicó:

+Hợpđồngmuabánngoạithương;

+Bộchứngtừgửihàngcủangườixuấtnhậpkhẩuchuyểnđến;
+Giấyphépkinhdoanhxuấtnhậpkhẩu(nếucần);

+Uỷnhiệmchingoạitệvàphíchuyểntiền.

ViếtđơnchuyểntiềngửiđếnVCBhoặcmộtngânhàngthươngmạiđượcphépthan
htốnquốctế.Cầnghiđủ:

-Tên,địachỉcủangườihưởnglợi,sốtàikhoảnnếungườihưởnglợiucầu.
-Sốngoạitệxinchuyểncầnghirõbằngsốhoặcbằngchữ,loạingoạitệ.
-Lýdochuyểntiền.

-Vànhữngucầukhác.
-Kýtên,đóngdấu.
3.4.2.Phươngthứcghisổ 
3.4.2.1.Địnhnghĩa

Ngườibánmởmộttàikhoản(hoặcmộtquyểnsổ)đểghinợngườimuasaukhingườ
ibánđãhồnthànhgiaohànghaydịchvụ,đếntừngđịnhkỳ(tháng,q,nửanăm)ngườim
uatrảtiềnchongườibán.

Đặcđiểmcủaphươngthứcnày:

-Đâylàmộtphươngthứcthanhtốnkhơngcósựthamgiacủangânhàngvớichứcnănglàn
gườimởtàikhoảnvàthựcthithanhtốn.

</div>
(145)<div class='page_container' data-page=145>

-Chỉcóhaibênthamgiathanhtốn:ngườibánvàngườimua.
3.4.2.2.Trìnhtựtiếnhànhnghiệpvụ

(1):Giaohànghoặcdịchvụcùngvớigửichứngtừhànghố
(2):Báonợtrựctiếp

(3):Ngườimuadùngphươngthứcchuyểntiềnđểtrảtiềnkhiđếnđịnhkỳthanhtố
n.

3.4.2.3.Trườnghợpápdụng

-Thườngdùngchothanhtốnnộiđịa.

-Haibênmua,bánphảithựcsựtincậylẫnnhau.

-Dùngchophươngthứcmuabánhàngđổihàng,nhiềulần,thườngxuntrongmộtthờikỳ
nhấtđịnh(6tháng,1năm)

-Phươngthứcnàychỉcólợichongườimua.

-Dùngchothanhtốntiềngửibánhàngởnướcngồi.

-Dùngtrongthanhtốntiềnphimậudịchnhư:tiềncướcphívậntải,tiềnphíbảohiểm,tiềnh
oahồngtrongnghiệpvụmơigiới,uỷthác,tiềnlãichovayvàđầutư.

3.4.2.4.Nhữngđiềucầnchúýkhiápdụng

-Quyđịnhthốngnhấtđồngtiềnghitrêntàikhoản.

-Căncứghinợcủangườibánthườnglàhốđơnthươngmại.

-Căncứnhậnnợcủangườimua,hoặclàdựavàogiátrịhoáđơngiaohàng,hoặclàdựavàokế
tquảnhậnhàngởnơinhậnhàng.

-Phươngthứcchuyểntiềnhoặcbằngthư,hoặcbằngđiệncầnphảithoảthuậnthốngnhấtgi
ữahaibên.

(1)

(3)
(2)

Ngânhàngbênbán Ngânhàngbênmua

Ngườibán Ngườimua

</div>
(146)<div class='page_container' data-page=146>

-Giáhàngtrongphươngthứcghisổnàythườngcaohơngiáhàngbántiềnngay.Chênhlệch
nàylàtiềnlãiphátsinhracủasốtiềnghisổtrongkhoảngthờigianbằngđịnhkỳthanhtốnt
heomứclãisuấtđượcngườimuachấpnhận.

-Địnhkỳthanhtốncóhaicáchquyđịnh:hoặclàquyđịnhxngàykểtừngàygiaohàngđốivớit
ừngchuyếnhàng,vídụ:60ngàykểtừngàykýpháthốđơnthươngmạihoặctừngàyghitrênv
ậnđơngiaohàng,hoặclàquyđịnhtheomốcthờigiancủaniênlịch,vídụ:cuốimỗiqthanht
ốnmộtlần.

-Việcchuyểntiềnthanhtốnchậmcủangườimuađượcgiảiquyếtthếnào,cóphạtchậmtrả
khơng,mứcphạtbaonhiêu,tínhtừlúcnào?

-Nếuphátsinhsựkhácnhaugiữasốtiềnghinợcủangườibánvàsốtiềnnhậnnợcủangườim
uathìgiảiquyếtthếnào?

3.4.3.Phươngthứcnhờthu(Collectionofpayment) 
3.4.3.1.Địnhnghĩa

Phươngthứcnhờthulàmộtphươngthứcthanhtốntrongđóngườibánhồnthành
nghĩavụgiaohànghoặccungứngmộtsốdịchvụchokháchhànguỷthácchongânhàngcủ
amìnhthuhộsốtiềnởngườimuatrêncơsởhốiphiếucủangườibánlậpra.

Cácbênthamgiaphươngthứcnhờthugồmcó:
-Ngườibántứclàngườihưởnglợi(Principal);

-Ngânhàngbênbánlàngânhàngnhậnsựuỷtháccủangườibán(Remittingbank);

-Ngânhàngđạilýcủangânhàngbênbánlàngânhàngởnướcngườimua(Collecingbanka
nd/orpresentingbank);

-Ngườimuatứclàngườitrảtiền(Drawee).
3.4.3.2.Cácloạinhờthu

*Nhờthuphiếutrơn(Cleancollection)

Nhờthuphiếutrơnlàphươngthứctrongđóngườibánuỷthácchongânhàngthuhộ
tiềnởngườimuacăncứvàohốiphiếudomìnhlậpra,cịnchứngtừgửihàngthìgửithẳngch
ongườimuakhơngquangânhàng.

</div>
(147)<div class='page_container' data-page=147>

(1)Ngườibánsaukhigửihàngvàchứngtừgửihàngchongườimua,lậpmộthốiphi
ếuđịitiềnngườimuavàuỷthácchongânhàngcủamìnhđịitiềnhộbằngchỉthịnhờthu.

(2)Ngânhàngphụcvụbênbángửithưuỷthácnhờthukèmhốiphiếuchongânhàng

đạilýcủamìnhởnướcngườimuanhờthutiền.

(3)Ngânhàngđạilýucầungườimuatrảtiềnhốiphiếu(nếutrảtiềnngay)vàchấp
nhậntrảtiềnhốiphiếu(nếumuachịu).

(4)Ngânhàngđạilýchuyểntiềnthuđượcchongườibán,nếuchỉlàchấpnhậnhốip
hiếuthìngânhànggửihốiphiếuhoặcchuyểnlạichongườibán.

Khiđếnhạnthanhtốn,ngânhàngsẽđịitiềnởngườimuavàthựchiệnviệcchuyển
tiềnnhưtrên.

Sơđồtrìnhtựnghiệpvụnhờthuphiếutrơn:

(1):Nhờthuhốiphiếu
(2,3):Địitiềnngườimua

(4):Ngườimuatrảtiềnchongườibán

Phươngthứcnhờthuhốiphiếutrơnthườngchỉđượcápdụngtrongnhữngtrườngh
ợpsauđây:

-Ngườibánvàngườimuatincậylẫnnhauhoặclàcóquanhệliêndoanhvớinhaugiữacơngt
ymẹ,cơngtyconhoặcchinhánhcủanhau.

-Thanhtốnvềcácdịchvụcóliênquantớixuấtkhẩuhànghố,vìviệcthanhtốnnàykhơng
cầnthiếtphảikèmtheonhữngchứngtừnhưtiềncướcphívậntải,bảohiểm,phạtbồithườn

g...

Phươngthứcnhờthuphiếutrơnkhơngđượcápdụngnhiềutrongthanhtốnvềmậ
udịch,vìnókhơngđảmbảoquyềnlợichongườibán,việcnhậnhàngcủangườimuahồnt
ồntáchrờikhỏikhâuthanhtốn,dođóngườimuacóthểnhậnhàngvàkhơngtrảtiềnhoặc

Gửihàngvàchứngtừ

(4) (3)
(4)

(1)

(2)
Ngânhàngchuyểnch

ứngtừ

Ngânhàngthuvàxuấttrìn
hchứngtừ

Ngườibán Ngườimua

</div>
(148)<div class='page_container' data-page=148>

ốiphiếuđếnsớmhơnchứngtừ,ngườimuaphảitrảtiềnngaytrongkhikhơngbiếtviệcgiao
hàngcủangườibáncóđúnghợpđồnghaykhơng.

*Nhờthukèmchứngtừ(Documentarycollection) 
Sơđồtrìnhtựnghiệpvụnhờthukèmchứngtừ

Làphươngthứctrongđóngườibánuỷthácchongânhàngthuhộtiềnởngườimuakh

ơngnhữngcăncứvàohốiphiếumàcịncăncứvàobộchứngtừgửihàngkèmtheovớiđiềuki
ệnlànếungườimuatrảtiềnhoặcchấpnhậntrảtiềnhốiphiếuthìngânhàngmớitraobộchứn
gtừgửihàngchongườimuađểnhậnhàng.

Trìnhtựtiếnhànhnghiệpvụnhờthukèmchứngtừcũnggiốngnhưnhờthuphiếutr
ơn.Chỉkhácởkhâu(1)làlậpmộtbộchứngtừnhờngânhàngthuhộtiền.Bộchứngtừgồmc
óhốiphiếuvàcácchứngtừgửihàngkèmtheo,ởkhâu(3)làngânhàngđạilýchỉtraochứngt
ừgửihàngchongườimuanếungườimuatrảtiềnhoặcchấpnhậntrảtiềnhốiphiếu.

Trongnhờthukèmchứngtừ,ngườibánuỷthácchongânhàngngồiviệcthuhộtiề
ncịncóviệcnhờngânhàngkhốngchếchứngtừvậntảiđốivớingườimua.Đâylàsựkhácn
haucơbảngiữanhờthukèmchứngtừvànhờthukèmphiếutrơn.Vớicáckhốngchếchứng
từnày,quyềnlợicủangườibánđượcbảođảmhơn.

Tuyvậynhờthukèmchứngtừcịncómộtsốmặtyếusauđây:

-Ngườibánthơngquangânhàngmớikhốngchếđượcquyềnđịnhđoạthànghốcủangười
muachứchưakhốngchếđượcviệctrảtiềncủangườimua.Ngườimuacóthểkéodàiviệctr
ảtiềnbằngcáchchưanhậnchứngtừhoặccóthểkhơngtrảtiềncũngđượckhitìnhhìnhthịtr
ườngbấtlợivớihọ.

-Việctrảtiềncịnqchậmchạp,từlúcgiaohàngđếnlúcnhậnđượctiềncókhikéodàiđược
vàithánghoặcnửanăm.

(2)

Gửi hàng

(4)

(4)
(4)

(1) (3)

Ngân hàng
chuyển chứng từ

Ngân hàng thu và
xuất trình chứng từ

</div>
(149)<div class='page_container' data-page=149>

-Trongphươngthứcnàyngânhàngchỉđóngvaitrịlàngườitrunggianthutiềnhộ,cịnkhơ
ngcótráchnhiệmđếnviệctrảtiềncủangườimua.

3.4.3.3.Nhữngvấnđềsửdụngphươngthứcnhờthu

a.Vănbảnpháplýquốctếthơngdụngcủanhờthulà“quytắcthốngnhấtvềnhờthu”số
522củaphịngthươngmạiquốctế,bảnsửađổinăm1995.

Muốnsửdụngbảnquytắcnày,haibênmuabánphảithốngnhấtquyđịnhtronghợp
đồngbán.

b.Ngườibánphảilậpmộtchỉthịnhờthugửiđếnngânhàngđạidiệnchomìnhnhờth
uhộtiền.Trongchỉthịnhờthu,ngườibánphảiđềranhữngđiềukiệnnhờthuvàđượcngân
hàngchấpnhận.Đâylàchứngtừpháplýcụthểđiềuchỉnhquanhệgiữabánvàngânhàngp
hụcvụbênbán.

Nộidungcủachỉthịnhờthuthườngbaogồmnhữngđiềukiệnsauđây:

-ĐiềukiệntrảtiềnlàD/AhayD/P.TheođiềukiệnD/P,ngườimuaphảitrảtiềnhốiphiếuthì
ngânhàngmớitraobộchứngtừgửihàngchohọ.TrongđiềukiệnD/A,thayvìhànhđộngtr
ảtiềnbằnghànhđộngchấpnhậntrảtiềncủangườimua.Trườnghợpnàydùngchoviệcbá
nchịuhàngngắnngàycủangườibánchongườimua.

-Chiphínhờthuaichịu?Cóthểquiđịnhnhưsau:

+Ngườibánchịuchiphívàlệphícủangânhàngnhậnuỷthác,ngườimuachịuchongâ
nhàngđạilý.Nếukhơngquyđịnh,ngânhàngthuhộphảigánhchịu.

+Trongtrườnghợpbịtừchốithanhtốnhợplý,cókhingườibánphảichịucảchiph
ívàlệphícủangânhàngđạilý.

+Trongtrườnghợpthubằngđiện,ngườibánphảichịuthêmchiphíđiệntín.

c.Trongtrườnghợphàngđếntrướcchứngtừ,ngườimuacóthểucầungânhàngc
ấpgiấyđảmbảovớihãngtàuđểnhậnhàng.Muốnnhậnđượcgiấyđảmbảocủangânhàng,
ngườimuaphảitraochongânhànggiấycamkếtđốitịch.Thuyềntrưởngchỉgiaohàngcho
ngườimuanếutrêngiấyđảmbảocủangânhàngcóhaichữkí,mộtlàcủangânhàng,hailàc
ủangườimua.

d.Trongtrườnghợpngườimuatừchốithanhtốnvàkhơngnhậnhàngthìcáchgiải
quyếtvềlơhàngđónhưthếnào?Cómấyvấnđềcầnlưsauđây:

</div>
(150)<div class='page_container' data-page=150>

iner.ỞHồngKơngkhơngmấtphítổnlưukhotạihãngtàunếuthờihạndướimộttuần,cịnn
ếukéodàithêmmộtngàycủatuầnthứ2trởđithìhãngtàutínhphítheomứcphílưukhocảth
áng.KinhnghiệmchothấyhàngđượclưukhoởhệthốngkhocơngcộngởHồngKơng,Sin
gapochịuchiphíthấphơnnhiềusovớikhotàubiển.

-Cáchgiảiquyếthànghốbịtừchốithanhtốncóthểnhưsau:

Mộtlà,giảmgiáhàngbánchongườimua,nếunhưhàngbịtừchốicóchấtlượngthấ
phơnchấtlượngđãkíhợpđồng,giaohàngchậmnênkhơngphụcvụkịpthờichothờivụtiê
uthụ...

Hailà,nhờngânhàngbánchongườikhác.

Balà,chuyểnhàngvềnướcngườibán,nếulàhàngq.
Bốnlà,bánđấugiácơngkhai.

Đâylàmộtphươngthứcbánhàngđặcbiệt,giaohàngchongườimuanàotrảgiácaonh
ấtsaukhiđãtrựctiếpxemhànghố.Chỉápdụngbánđấugiáđốivớinhữngmặthàngcồngkền
h,cógiátrịthấp,chiphívậnchuyển,lưukhobãicao.

3.4.4.Phươngthứctíndụngchứngtừ(DocumentaryCredit) 
3.4.4.1.Địnhnghĩa

Phươngthứctíndụngchứngtừlàmộtsựthoảthuận,trongđómộtngânhàng(ngânh
àngmởthưtíndụng)theoucầucủakháchhàng(ngườiucầumởtíndụng)sẽtrảmộtsốt
iềnnhấtđịnhchongườikhác(ngườihưởnglợisốtiềncủathưtíndụng)hoặcchấpnhậnhối
phiếudongườinàykípháttrongphạmvisốtiềnđó,khingườinàyxuấttrìnhđượcchongân
hàngmởthưtíndụngmộtbộchứngtừthanhtốnphùhợpvớinhữngquiđịnhđềratrongthư
tíndụng.

Cácbênthamgiatrongphươngthứctíndụngchứngtừbaogồm:

-Ngườixinmởthưtíndụng,làngườimua,ngườinhậpkhẩuhànghố,hoặclàngườimuauỷ
thácchomộtngườikhác.

-Ngânhàngmởthưtíndụnglàngânhàngđạidiệnchongườinhậpkhẩu,cấptíndụngchong
ườinhậpkhẩu.

-Ngườihưởnglợithưtíndụng,làngườibán,ngườixuấtkhẩuhaybấtcứngườinàokhácmà
ngườihưởnglợichỉđịnh.

</div>
(151)<div class='page_container' data-page=151>

Trongphươngthứctíndụngchứngtừ,thìthưtíndụngthươngmạilàcơngcụquant
rọng.

Thưtíndụng(Letterofcredit-L/C)làmộtchứngthư(điệnhoặcấnchỉ),trongđóngânhàngmởL/Ccamkếttrảtiềnchon
gườixuấtkhẩunếuhọxuấttrìnhđượcbộchứngtừphùhợpvớinộidungL/C.

3.4.4.2.TrìnhtựnghiệpvụthanhtốnL/C 
SơđồtrìnhtựnghiệpvụthanhtốnL/C

(1):NgườinhậpkhẩulàmđơnxinmởL/Cgửiđếnngânhàngphụcvụmìnhucầu
mởmộtL/Cchongườixuấtnhậpkhẩuhưởng.

(2):TrêncơsởđơnxinmởL/Ccủangườinhậpkhẩu,ngânhàngmởmộtL/Cvàthơn
gquangânhàngđạilýcủamìnhởnướcngồixuấtkhẩuthơngbáovàchuyểnL/Cđếnchon
gườixuấtkhẩu.

(3):KhinhậnđượcthơngbáomởL/CtừngânhàngmởL/Cthìngânhàngthơngbáo
sẽthơngbáotồnbộnộidungvềviệcmởL/CđóvàkhinhậnđượcbảngốcL/Cthìchuyểnn
gaychongườixuấtkhẩu.

(4):NgườixuấtkhẩukhinhậnđượcL/CthìtiếnhànhkiểmtraL/C,nếuchấpnhậnL
/Cthìtiếnhànhgiaohàng,nếukhơngchấpnhậnthìucầungânhàngmởL/Cphảiđiềuch
ỉnh,sửađổi,bổsungL/Cchophùhợpvớihợpđồng.

(5):Saukhigiaohàng,ngườixuấtkhẩulậpbộchứngtừthanhtốntheođúngucầ
ucủaL/CxuấttrìnhthơngquaucầuthơngbáoL/CchongânhàngmởL/Cđểucầutha
nhtốn.

(6):NgânhàngmởL/Ckiểmtrabộchứngtừ,nếuthấyphùhợpvớiL/Cthìtiếnhành
trảtiền(nếulàhốiphiếutrảngay)chongườixuấtkhẩuhoặckíchấpnhậntrảtiền(nếulàhối

(6)
(5)

(2)

(4)

(1) (7) (8) (6) (5) (3) 
Ngân hàng mở L/C

Người nhập khẩu

Ngân hàng thông báo
L/C

</div>
(152)<div class='page_container' data-page=152>

phiếucókìhạn).NếuthấybộchứngtừkhơngphùhợpvớiucầuL/Cthìtừchốithanhtố
nvàgửitrảtồnbộchứngtừchongườixuấtkhẩuthơngquangânhàngthơngbáo.

(7):NgânhàngmởL/Cucầungườinhậpkhẩutrảtiềnhoặcchấpnhậntrảtiềnvàc
huyểnbộchứngtừchongườinhậpkhẩu.

(8):Ngườinhậpkhẩukiểmtrachứngtừ,nếuthấyphùhợpvớiucầuL/Cthìtiếnh
ànhtrảtiềnlạichongânhàngmởL/Choặcchấpnhậntrảtiềnngay.Nếukhơngphùhợpvới
ucầucủaL/Cthìtừchốitrảtiền.

3.4.4.3.NhữngnộidungchủyếucủaL/C

L/Ccótínhchấtquantrọng,nóhìnhthànhtrêncơsởhợpđồngmuabánngoạithương,
nhưngsaukhiđãđượcthiếtlậpthìnóhồntồnđộclậpvớihợpđồngmuabánngoạithương.
Mọinghĩavụvàquyềnlợisauđó,chỉcăncứvàoL/C.Vìvậy,nhữngnộidungchủyếucủaL/C
baogồmnhữngđiềukhoảnsauđây:

a.Sốhiệu,địađiểmvàngàymởL/C

-Sốhiệu:tấtcảcácL/Cđềuphảicósốhiệuriêngcủanó.Tácdụngcủasốhiệulàđểthuậnlợitr
ongviệctraođổithưtừ,điệntíncóliênquanđếnviệcthựchiệnL/Cđó.CóL/Cngườitaghi
ngaytrênđầudịngbênphảicâu“ĐềnghịghiL/Csố...trêncácchứngtừgiaodịch”(Please
quotecreditNo...allcorrespondance”.

SốhiệuL/Ccịnđượcdùngđểghivàocácchứngtừcóliênquan.

-ĐịađiểmmởL/C:LànơimàngânhàngmởL/Cviếtcamkếttrảtiềnchongườixuấtkhẩu,đị
ađiểmmởL/Ccóýnghĩatrongviệcchọnluậtápdụngkhixảyratranhchấpnếucóxungđột
pháplývềL/Cđó.

-NgàymởL/C:LàngàybắtđầuphátsinhcamkếtcủangânhàngmởL/Cvớingườixuấtkhẩ
u,làngàybắtđầutínhthờihiệucủaL/Cvàlàcăncứđểngườixuấtkhẩucóthựchiệnviệcmở
L/Cđúngthờihạnnhưhợpđồngquyđịnhhaykhơng.

Vídụ:

+MộtL/Cmởngày01/9/2015,trongnộidungL/Cđóghicâu“ChúngtơimởL/Ck
hơnghuỷngaychoqngàitheolệnhcủacơngtythươngmạihữuhạnMutsumiTokyom
ộtsốtiềnkhơngq50.000USDcógiátrịđếnngày30/9/2015tạiĐàNẵng”.

</div>
(153)<div class='page_container' data-page=153>

+CóL/CquyđịnhthờihạnhiệulựcngaytrongnhữngdịngđầutiêncủaL/C(nhưtr
ên),nhưngcũngcóL/Clạinêuởphầncuốichỗcamkếtcủangânhàng“chúngtơicamkếtv
ớiqngàirằng,tấtcảhốiphiếukíphátphùhợpvớiđiềukiệncủaL/Cnàysẽđượctrảtiềnkh
ixuấttrình,nếuviệcxuấttrìnhtạingânhàngnàyvàohoặctrướcngày30/9/2015”

Nhưvậy,nếuhốiphiếuxuấttrìnhtạingânhàngmởL/Csaungày30/9/2015thìsẽbị
từchốithanhtốn.TrongtrườnghợpnàythờihiệucủaL/Ctínhtừngàymở(1/9/2015)đến
ngàycuốicùngphảixuấttrìnhchứngtừthanhtốntạingânhàngL/C(khơngchậmhơnng
ày30/9/2015).

+Mộthợpđồngcóghiđiềukhoảnthanhtốnnhưsau:

“NgườimuasẽmởmộtthưtíndụngkhơnghuỷngangchongườibánhưởngbằngU
SD.L/Cnhưthếphảiđượcgửiđếntậntayngườixuấtkhẩu30ngàytrướcngàygiaohàngv
àcógiátrị90ngàykểtừngàymởL/Cđó”.

Nhưvậy,căncứvàongàygiaohàngquyđịnhtronghợpđồng,ngườinhậpkhẩuphảil
àmthủtụcđểL/Cđượcmởvàgửiđếntậntayngườixuấtkhẩutrướcngàygiaohànglà30ngà
y,nếumởL/Cmuộnhơn,ngườixuấtkhẩucóquyềntừchốigiaohàng.NgàymởL/Cđãđượ
cghirõtrênL/CvàđượcngânhàngmởL/Cthơngbáobằngđiệnchongườibánbiết,dovậy,
nótrởthànhcăncứđểxemxétviệcmởL/Ccóđùngquyđịnhcủahợpđồnghaykhơng.

b.Tên,địachỉcủanhữngngườicóliênquan

Nhữngngườicóliênquanđếnphươngthứctíndụngchứngtừnóichung,chialàmh
ailoại:cácthươngnhânvàcácngânhàng.

Cácthươngnhânbaogồm:

-NgườinhậpkhẩulàngườiucầumởL/C
-NgườixuấtkhẩulàngườihưởnglợiL/C

Cácngânhàngbaogồm:ngânhàngmởL/C,ngânhàngthơngbáoL/Cvàcóthểcót
hêmcácngânhàngtrảtiền,ngânhàngxácnhận...

-NgânhàngmởL/C,làngânhàngthườngđượchaibênxuấtvànhậpthoảthuậnlựachọnvà
quiđịnhtronghợpđồngmuabánngoạithương;Nếukhơngquiđịnhtronghợpđồngthìng
ườinhậpkhẩucóquyềnlựachọn.

QuyềnlợivànghĩavụchủyếucủangânhàngmởL/Cnhưsau:

</div>
(154)<div class='page_container' data-page=154>

+Sửađổi,bổsungnhữngucầucủangườixinmởL/C,củangườixuấtkhẩuđốivớ
iL/Cđãđượcmởnếucósựđồngýcủahọ.

+Kiểmtrachứngtừcủangườixuấtkhẩugửiđến,nếuthấybộchứngtừphùhợpvớicá
cquiđịnhtrongL/Cvàkhơngmâuthuẫnlẫnnhauthìtrảtiềnhoặcchấpnhậntrảtiềnchongư
ờixuấtkhẩuvàđịilạitiềnngườinhậpkhẩu;ngượclạithìtừchốithanhtốn.Khikiểmtrabộ
chứngtừcủangườixuấtkhẩugửiđến,ngânhàngchịutráchnhiệmkiểmtra“bềngồi”củac
hứngtừxemcóphùhợpvớiL/Chaykhơng,chứkhơngchịutráchnhiệmkiểmtravềtínhchấ
tpháplý,tínhxácthựccủachứngtừ.Mọisựtranhchấpvềtínhchất“bêntrong”củachứngtừ
đódongườinhậpkhẩuvàngườixuấtkhẩutựgiảiquyết.

+Ngânhàngđượcmiễntrách nhiệmkhi rơivàođúngcác trường
hợpbấtkhảkhángnhưchiếntranh,đìnhcơng,nổiloạn,khởinghĩa,lũlụt,độngđất,hoảhoạn.
..NếuL/Chếthạngiữalúcđó,ngânhàngcũngkhơngchịutráchnhiệmvụthanhtốnnhữngb
ộchứngtừgửiđếnvàodịpđó,trừkhiđãcónhữngquiđịnhdựphịng.

+MọihậuquảsinhradolỗicủamìnhngânhàngmởL/Cphảigánhchịu.Ngânhàng
mởL/CđượchưởngmộtkhoảnthủtụcphímởL/Ctừ0,125%đến0,5%trịgiácủaL/C.

-NgânhàngthơngbáoL/CthườnglàngânhàngđạilýcủangânhàngmởL/Cởnướcngườix
uấtkhẩu.QuyềnlợivànghĩavụchủyếucủangânhàngthơngbáoL/Cnhưsau:

+KhinhậnđượcđiệnthơngbáoL/CcủangânhàngmởL/C,thìchuyểntồnbộnộid
ungL/Cđãnhậnđượcchongườixuấtkhẩudướihìnhthứcvănbản.

+NgânhàngthơngbáoL/Cchỉchịutráchnhiệmchuyểnngunvănbứcđiệnđó,c
hứkhơngchịutráchnhiệmphảidịch,phảidiễngiảicáctừchunmơnratiếngđịaphương

.NếungânhàngthơngbáosainhữngnộidungđiệnđãnhậnđượcthìngânhàngthơngbáoL/
Cphảichịutráchnhiệm.Chínhvìvậy,trongbứcthưxácbáoL/C,baogiờcũngcócâu“xinlưu
ý,chúngtơikhơngchịutráchnhiệmvềbấtcứsựlỗilầmhaythiếusóttrongchuyểnvàdịchbức
điệnnày”.

+Khinhậnđượcbộchứngtừthanhtốndongườixuấtkhẩugửiđến,phảichuyểnnga
yvàngunvẹnbộchứngtừchongânhàngmởL/C.

Ngânhàngthơngbáokhơngchịutráchnhiệmvềnhữnghậuquảphátsinhdosựchậmtr
ễvàhoặcmấtchứngtừtrênđườngđiđếnngânhàngmởL/C,miễnlàchứngminhrằngmìnhđã
gửingunvẹnvàđúnghạnbộchứngtừđóquabưuđiện.

</div>
(155)<div class='page_container' data-page=155>

Nếuđịađiểmtrảtiềnquiđịnhtạinướcngườixuấtkhẩuthìngânhàngtrảtiềnlàngân
hàngthơngbáoL/C.Tráchnhiệmcủangânhàngtrảtiềnkhinhậnđượcbộchứngtừthanht
ốncủangườixuấtkhẩugửiđếngiốngnhưtráchnhiệmcủangânhàngmởL/C.

-NgânhàngxácnhậnlàngânhàngđứngraxácnhậnchongânhàngmởL/Ctheoucầucủa
nó.Ngânhàngxácnhậnthườnglàmộtngânhànglớn,cóuytíntrênthịtrườngtíndụngvàtà
ichínhquốctế.NgânhàngmởL/Cucầumộtngânhàngkhácxácnhậnchomìnhsẽlàmg
iảmuytíncủangânhàngmởL/C.MuốnxácnhậnngânhàngmởL/Cphảitrảthủtụcphírất
caovàphảiđặtcọctrước,mứcđặttiềntrướccóthểlêntới100%trịgiáL/C.

c.SốtiềncủaL/C

-SốtiềncủaL/Cphảivừađượcghibằngsố,vừađượcghibằngchữvàthốngnhấtvớinhau.

Khơngthểchấpnhậnmộtthưtíndụngcósốtiềnghibằngsốvàbằngchữmâuthuẫnnhau.

-Tênđơnvịtiềntệphảirõràng.Khơngnênghisốtiềndướidạngmộtsốtuyệtđốivìnhưvậy,
ngườixuấtkhẩukhócóthểgiaohàngcógiátrịđúngnhưL/Cvàmộtkhigiátrịgiaohàngkh
ơngkhớpvớigiátrịL/C,thìngườixuấtkhẩucóthểbịtừchốithanhtốn,vìngânhàngmởL/
CsẽđưaralýdochứngtừkhơngphùhợpvớinhữngđiềukệnquiđịnhcủaL/C.

-Cáchghisốtiềntốtnhấtlàmộtsốgiátrịgiớihạnvàngườixuấtkhẩucóthểđạtđược.Vídụ:“
mộtsốtiềnkhơngq100.000USD”hoặclàmộtgiớihạnchênhlệch±%củatổngsốtiền
màngườixuấtkhẩucóquyềnxuấttrìnhchứngtừthanhtốnnhư:“Mộtsốtiềnkhoảng100
.000USD±10%”

-Theobản“quitắcvàcáchthựchànhthốngnhấtvềtíndụngchứngtừ,bảngsửađổinăm200

7,dophịngthươngmạixuấtbảnsố600”UCP,2007-ICC600quiđịnhthìnhữngtừnhư“khoảnchừng”,“độkhoản”hoặcnhữngtừtươngtựđư
ợcdùngđểchỉmứcđộsốtiềncủaL/Cnênhiểulàchophépxêdịchhơnkémkhơngq
10%củatổngsốtiềnđó.

</div>
(156)<div class='page_container' data-page=156>

khiL/Cquiđịnhsốlượngđơnvịtínhbằngbao,kiệnđãđượcnóirõhoặctínhbằngđơnvịchi
ếc”.

d.Thờihạnhiệulực,thờihạntrảtiềnvàthờihạngiaohàngghitrongL/C

-ThờihạnhiệulựccủaL/ClàthờihạnmàngânhàngmởL/Ccamkếttrảtiềnchongườixuất
khẩu,nếungườixuấtkhẩuxuấttrìnhbộchứngtừthanhtốntrongthờihạnđóvàphùhợpv
ớinhữngđiềukiệnquiđịnhtrongL/C.TronghạnhiệulựccủaL/CbắtđầutừngàymởL/Cđ
ếnngàyhếthiệulựcL/C.

Cầnphảichúý,cónướcquiđịnh,nếuthờihạnhiệulựccủaL/Cdưới3thángthìphít
hơngbáoL/Clà0,1%;nếutừ3thángđến6thánglà0,2%.VìvậykhơngnênmởL/Ccóthời
hạntrên3tháng.CầnphảixácđịnhthờihiệuL/Chợplýđểtránhvừađọngvốnchongườin
hậpkhẩu,vừakhơnggâykhókhănchoviệcxuấttrìnhbộchứngtừcủangườixuấtkhẩu.Vi
ệcxácđịnhthờihiệunày,cầnthoảmãncácnguntắcsau:

+NgàygiaohàngphảinằmtrongthờihạnhiệulựccủaL/Cvàkhơngđượctrúngvới
ngàyhếthạnhiệulựcL/C.

+NgàymởL/Cphảitrướcngàygiaohàngmộtthờigianhợplý,khơngđượctrúngv
ớingàygiaohàng.Thờigianhợplýnàyđượctínhtốithiểubằngtổngsốcủasốngàycầnphả
icóthểthơngbáoL/C,sốngàylưuL/Cởngânhàngthơngbáo,sốngàychuẩnbịhàngđểgia
o.

+NgàyhếthạnhiệulựcL/Csaungàygiaohàngmộtthờigianhợplý.Sốngàynàyba
ogồmsốngàychuyểnchứngtừtừnơigiaohàngđếncơquancủangườixuấtkhẩu,sốngàyl
ậpbộchứngtừ,sốngàylưugiữchứngtừtạingânhàngthơngbáo,sốngàyvậnchuyểnchứn
gtừtừngânhàngthơngbáođếnngânhàngmởL/C(hayngânhàngtrảtiền)và7ngàylàmvi
ệcđểngânhàngthểhiệnýchíchấpnhậnhaytừchốitrảtiền(kiểmtrabộchứngtừcóphùhợ
pvớicácđiềukiệnquiđịnhcủaL/Chaykhơng)

-ThờihạntrảtiềnL/C:ĐượcghitrongL/Cvàdohợpđồngmuabánquiđịnh.Nhưđãphântí
chởtrên.thờihạngiaohàngcóquanhệchặtchẽvớithờihiệucủaL/C.

e.Nhữngnộidungvềhànghốnhư:tênhàng,sốlượng,trọnglượng,giácả,quic
áchphẩmchất,baobìđónggói,kímãhiệu...

</div>
(157)<div class='page_container' data-page=157>

-Cáchvậnchuyển:Cóđượcphépchuyểntảihaykhơng.

-Cáchgiaohàng:Cóđựơcphépgiaohàngtừngphầnhaykhơng.
h.Nhữngchứngtừmàngườixuấtkhẩuphảixuấttrình

ĐâylànộidungthenchốtcủaL/C,bởivìbộchứngtừquiđịnhtrongL/Clàmộtbằngc
hứngcủangườixuấtkhẩuchứngminhrằngmìnhđãhồnthànhnghĩavụgiaohàngvàlàmđ
úngnhữngquiđịnhcủaL/CvàngânhàngmởL/Cdựavàođóđểtiếnhànhtrảtiềnchongườix
uấtkhẩu,nếusaukhikiểmtrathấyrằngbộchứngtừđóphùhợpvớinhữngđiềukiệnquiđịnh
trongL/C.

Vềchứngtừ,ngânhàngmởL/Cthườngucầungườixuấtkhẩuthoảmãnnhữngđ
iềusau:

-Loạichứngtừphảixuấttrình,cácloạichứngtừnàynhiềuhatphụthuộcvàoucầucủang
ườinhậpkhẩu,thườngđượcthoảthuậntronghợpđồng.

-Sốlượngchứngtừcủamỗiloại,loạibản.

-ucầuvềviệckípháttừngloạichứngtừ.Vídụ:

+Hốiphiếuđượckíphátchoai,ngânhàngmởL/Chayngânhàngtrảtiền;trảtiềnngayha
ycókỳhạn;địitiềntồnbộhaymộtphầnhốđơnthươngmại...

+Vậnđơnđườngbiểnloạigì,theolệnhhayđíchdanh;hàngđãbốclêntàuhaynhận
hàngđểchở;cóucầusạchkhơng;cướcphíđãtrảhaytrảsau;thơngbáochoai,thườnglà
chongườitrảtiền;cónhậnvậnđơntheohợpđồngtheotàukhơng,cónhậnvậnđơnđếnchậ
mkhơng...

+Vàucầukhác.

i.SựcamkếttrảtiềncủangânhàngmởL/C

LànộidungcuốicùngcủaL/CvànóràngbuộctráchnhiệmcủangânhàngmởL/C.
Vídụ:“Chúngtơicamkếtvớinhữngngườikíphát,kíhậuvànhữngngườichânthự
ccầmhốiphiếuđãđượckíphátvàđượcxuấttrìnhphùhợpvớinhữngđiềukiệncủaL/Cnày
rằngcáchốiphiếuđósẽđượctrảtiềnkhixuấttrình”vàcónhiềucáchcamkếtkhácnhưngđi
ềucócácđiểmchung:

-Đâylàsựcamkếtthựcsự.
-Làsựcamkếtcóđiềukiện.

</div>
(158)<div class='page_container' data-page=158>

ịnphụthuộcvàoviệcxemxétbộchứngtừcóphùhợpvớiL/Chaykhơngvàkhơngmâuthu
ẫnvớinhau.

k.Nhữngđiềukhoảnđặcbiệtkhác

l.ChữkýcủangânhàngmởL/C

L/Cthựcchấtlàmộtkhếướcdânsự,dovậyngườikýL/Ccũngphảilàngườicóđầyđ

ủnănglựchànhvi,nănglựcpháplýđểthamgiavàthựchiệnquanhệdânsự.

-NếuL/Cbằngthư,chữkýtrênấnchỉL/Cphảiđúngvớichữkýđãđượcthơngbáochonhau
giữangânhàngmởL/CvàngânhàngthơngbáoL/C.

-NếumởL/Cbằngđiện,thìthayvìchữkýnóitrênlàbằngTEST.
3.4.4.4.CácloạiL/C

a.Thưtíndụngcóthểhuỷbỏ:LàloạiL/CmàtrongthờihiệucủanóthìngườimởL
/Ccóthểhuỷbỏnó.loạiL/Cnàtsửdụng,chỉsửdụngnhằmgiúpchongườixuấtkhẩulàm
cácthủtụcnhưgiấyphépxuấtkhẩu.

b.Thưtíndụngkhơngthểhuỷbỏ:LàloạiL/Cmàsaukhiđãđượcmở,trongthờih
iệucủanó,ngânhàngmởL/Ckhơngđượcsửađổi,bổsunghoặchuỷbỏnó,trừkhicósựtho
ảthuậnkháccủacácbênthamgiaL/C.

MộtL/CkhơngghichữIRREVOCABLEthìvẫnđượccoilàkhơnghuỷbỏđược.L
/Cđượcápdụngrộngrãinhấttrongthanhtốnquốctế,nólàloạiL/Ccơbảnnhất.

c.Thưtíndụngkhơngthểhuỷbỏcóxácnhận

LàloạiL/Ckhơngthểhuỷbỏđượcmộtngânhàngkhácxácnhậnđảmbảotrảtiềnth
eoucầucủangânhàngmởL/C.

Trongđasốtrườnghợptráchnhiệmcủangânhàngxácnhậngiốngnhưngânhàng
mởL/C,dođóngânhàngmởL/Cphảitrảthủtụcphíxácnhận,cókhicịnphảiđặtcọctiềntớ
i100%trịgiáL/Ctạingânhàngxácnhận.

Docóhaingânhàngđứngracamkếttrảtiềnchongườixuấtkhẩu,nênL/Cloạinàyl
àloạiđảmbảonhấtchongườixuấtkhẩu.

Thưtíndụngkhơngthểhuỷbỏ,miễntruyđịi(IrrevocablewithoutrecourseL/C)l
àloạiL/CmàsaukhingườixuấtkhẩuđãđượctrảtiềnthìngânhàngmởL/Ckhơngcịnquy
ềnđịilạitiềnngườixuấtkhẩutrongbấtcứtrườnghợpnào.KhisửdụngloạiL/Cnàythìtrê
nhốiphiếukíphátđịitiềnngânhàngmởL/C,ngườixuấtkhẩuphảighicâu“miễntruyđịil
ạingườikíphát”(withoutrecoursetodrawer)vàtrongL/Ccũngphảighinhưvậy.

</div>
(159)<div class='page_container' data-page=159>

Làthưtíndụngkhơngthểhuỷbỏ,trongđóquiđịnhquyềnhưởnglợicủangườithứn
hấtcóthểucầungânhàngmởL/CchuyểnnhượngtồnbộhaymộtphầnsốtiềncủaL/Cc
homộthaynhiềungườikhác.L/Cchuyểnnhượngchỉđượcchuyểnnhượngmộtlần.Chip
híchuyểnnhượngthườngdongườihưởnglợiđầutiênchịu.

f.Thưtíndụngtuầnhồn(RevolingL/C)

LàloạiL/Ckhơngthểhuỷbỏsaukhisửdụngxonghoặcđãhếtthờihạnhiệulựcthìn
ólạitựđộngcógiátrịnhưcũ,vàcứthếnótuầnhồnchođếnkhihếttổnggiátrịcủahợpđồng.

Vídụ:Mộthợpđồngngoạithương100.000MTgạotrịgiá18.000.000USD,thực
hiệntrong12tháng.ĐểtránhứđọngvốnchongườinhậpkhẩudophảimởL/Ccógiátrịlớn
,thờihạndài,haibêncóthểkíhợpđồngthốngnhấtđểngườinhậpkhẩumộtL/Ctrịgiá3.00
0.000USDthờigianhiệulựclà2thángvớiđiềukiệntuầnhồn6lầntrongnăm.

L/Ctuầnhồncầnghirõngàyhếthiệulựccuốicùng,sốlầntuầnhồnvàtrịgiátốithi
ểucủamỗilầnđó.Nếuviệctuầnhồncăncứvàothờihạnhiệulựctrongmỗilầntuầnhồnt
hìphảighirõcóchophépsốdưcủaL/Ctrướccộngdồnvàolầntuầnhồnkếtiếphaykhơng,
nếuchophépthìgọilàtuầnhồntíchluỹ,cịnnếukhơngchophépthìgọilàtuầnhồnkhơn
gtíchluỹ.

Cóbacáchtuầnhồn:tuầnhồntựđộng,tuầnhồnbántựđộngvàtuầnhồnhạnch
ế.

-Tuầnhồntựđộng,tứclànótựđộngcógiátrịlạinhưcũ,khơngcầncóthơngbáocủangânh
àngmởL/Cchongườixuấtkhẩubiết.

-Tuầnhồnhạnchế,tứclàchỉkhinàongânhàngmởL/Cthơngbáochongườixuấtkhẩubiế
tthìL/Ckếtiếpmớicógiátrịhiệulực.

-Tuầnhồnbántựđộng,tứclàsaukhiL/Ctrướcsửdụngxonghoặchếthạnhiệulực,nếusaum
ộtvàingàymàngânhàngmởL/CkhơngcóýkiếngìvềL/Ckếtiếpvàthơngbáochongườihưở
nglợiL/C,thìnólạitựđộngcógiátrịnhưcũ.L/Ctuầnhồnthườngđượcsửdụngkhicácbênti
ncậylẫnnhau,muahàngthườngxun,địnhkì,khốilượngnhiều,thờigiandài,tổnggiátrịh
ợpđồnglớn.

g.Thưtíndụnggiáplưng(backtobackL/C)

</div>
(160)<div class='page_container' data-page=160>

Vềđạithể,L/CbanđầuvàL/Cgiáplưnggiốngnhau,nhưngxétriêngchúngcónhữ
ngđiểmcầnchúý:

-SốchứngtừcủaL/CgiáplưngphảinhiềuhơnL/Cbanđầu;
-TrịgiáL/CgiáplưngphảinhỏhơnL/Cbanđầu;

-ThờihạngiaohàngcủaL/CgiáplưngphảitrướcL/Cbanđầu.

NghiệpvụL/Cgiáplưngrấtphứctạp,nóđịihỏiphảicósựkếthợpkhéoléovàchính
xác,chặtchẽcácđiềukiệncủaL/CbanđầuvớiL/Cgiáplưng,nhấtlàcácvấnđềcóliênqua
nđếnvậnđơnvàcácchứngtừhànghốkhác.

Tuyvậy,trongbnbángiữatavớicácnước,khitalàngườitrunggianmuahàngđể
bánlại,tạmnhậptáixuất,chúngtacầnnghiêncứukĩđểápdụngloạiL/Cnày.

h.Thưtíndụngđốiứng(ReciprocalL/C)

LàloạiL/CchỉbắtđầucóhiệulựckhicómộtL/Cđốiứngvớinóđượcmởra.TrongL/C
banđầuthườngphảighi:“L/CnàychỉcógiátrịkhingườihưởnglợiđãmởlạimộtL/Cđốiứng
vớinóđểchongườimởL/Cnàyhưởng”vàtrongL/Cđốiứngphảighicâu“L/Cnàyđốiứngv
ớiL/Csố...mởngày...quangânhàng...”.

L/Cđốiứngthườngđượcsửdụngtrongphươngthứcmuabánhàngđổihàng,giac
ơng.Tuynhiên,việcsửdụngtronggiacơngcónhiềuphứctạp.

i.Thưtíndụngdựphịng(Stand-byL/C)

ViệcngânhàngmởL/Cđứngrathanhtốntiềnhàngchongườixuấtkhẩulàthuộck
háiniệmtrướcđâyvềphươngthứctíndụngchứngtừ.Nhưngtrongđiềukiệnngàynay,kh
ơngloạitrừL/Cđãmởmàngườixuấtkhẩuđãmởmàngườixuấtkhẩukhơngcókhảnănggi
aohàng.Vìvậyđểđảmbảoquyềnlợichongườinhậpkhẩu,ngânhàngcủangườixuấtkhẩ
usẽpháthànhmộtL/Ctrongđócamkếtsẽthanhtốnlạichongườinhậpkhẩusốtiềnđãchi
ratheoL/Ctrướcđónếungườixuấtkhẩukhơnghồnthànhnghĩavụgiaohàng.L/Cđược
mởsaugọilàL/Cdựphịng.

LoạiL/CnàyđượcsửdụngphổbiếnởHoaKỳtrongquanhệmộtbênlàngườiđặthà
ng(ngườimua),mộtbênlàngườisảnxuất(ngườibán).Cáckhoảntíndụngmàngườiđặth

àngcấpchongườisảnxuấtnhưtiềnđặtcọc,tiềnứngtrước,chiphímởL/C...chiếmtỷtrọn

gtừ10-15%trịgiácủađơnhàng.Việcđảmbảohồnlạisốtiềnđóchongườiđặthàngkhingườisản
xuấtkhơnghồnthànhnghĩavụgiaohàngcóýnghĩaquantrọng.

</div>
(161)<div class='page_container' data-page=161>

LàloạiL/Ckhơngthểhuỷbỏ,trongđóngânhàngmởL/ChayngânhàngxácnhậnL
/CcamkếtvớingườihưởnglợisẽthanhtốndầndầntồnbộsốtiềncủaL/Ctrongnhữngth
ờihạnquiđịnhrõtrongL/Cđó.ĐâylàloạiL/Ctrảchậmtừngphần.

3.4.4.5.Nhữngvấnđềlưkhisửdụngphươngthứctíndụngchứngtừ

a.Vănbảnpháplýquốctếthơngdụngcủatíndụngchứngtừlà“Quytắcvàcác
hthựchànhthốngnhấtvềtíndụngchứngtừ,số600,bảnsửađổinăm2007”củaPhịngThư
ơngmạiquốctế.Bảnquytắcnàymangtínhchấtpháplýtuỳý,cóýnghĩalàkhiápdụngnócá
cbênđươngsựphảithoảthuậnghitrongL/C,đồngthờicóthểthoảthuậnkhác,miễnlàcód
ẫnchiếu.Nhữngnộidungchínhcủabảnquitắcnàybaogồmcácvấnđềsauđây:

-Nguntắcchungvàđịnhnghĩavềtíndụngchứngtừ.
-HìnhthứcvàthơngbáoL/C.

-Tráchnhiệmcủangânhàng.
-Chứngtừthanhtốn.

-Nhữngđiềukiệnkhácnhư:Quiđịnhvềsốlượngvàsốtiền,giaotừngphần,ngàyhếthiệulự
c,cáchbốcxếphàng,xuấttrìnhchứngtừthanhtốn...

Hiệnnay,ởnướctađãthốngnhấtsửdụngbảnquytắcnàynhưmộtvănbảnpháplýđi

ềuchỉnhcácloạiL/Cđượcsửdụngtrongthanhtốnquốctế.

b.Ngườinhậpkhẩuviết“giấyxinmởthưtíndụngnhậpkhẩu”gửiđếnngânh
àngthươngmạiViệtNamđượcquyềnthanhtốnquốctế.

b.1.Viết“Giấyxinmởthưtíndụngnhậpkhẩu”gửiđếnngânhànglàmộtkhâuquan
trọngcủaphươngthứctíndụngchứngtừ,bởivìchỉtrêncơsởcủagiấynày,ngânhàngmới
cócăncứđểmởL/Cchongườixuấtkhẩuhưởngvàsauđó,ngườixuấtkhẩumớigiaohàng
vàlàcăncứđểngânhàngkiểmtrabộchứngtừdongườixuấtkhẩugửiđếnđểthựchiệnviệct
hanhtốn.

b.2.“Giấyxinmởthưtíndụngnhậpkhẩu”saukhiđãđượcngânhàngđồngýmởthì
nótrởthànhkhếướcdânsựgiữangườinhậpkhẩuvàngânhàng,cịnđốivớingườixuấtkhẩ
u,họchỉbiếttớiL/Cdongânhàngmởchohọhưởngmàthơi.

b.3.Cơsởpháplývànộidungđểlập“Giấyxinmởthưtíndụngnhậpkhẩu”làhợpđồ
ngmuabánngoạithươngđượckíkếtgiữangườixuấtkhẩuvàngườinhậpkhẩu.

b.4.“Giấyxinmởthưtíndụngnhậpkhẩu”làmẫuinsẵncủangânhàngViệtNamvà
theothủtụchiệnhànhcủangânhàngquiđịnh.

</div>
(162)<div class='page_container' data-page=162>

-ĐơnvịnhậpkhẩuviếtgiấyxinmởL/Cgửiđếnngânhàng.Cùngvớigiấynày,đơnvịnhậpk
hẩuphảicóhaiuỷnhiệmchi:mộtđểtrảthủtụcphímởL/C,mộtđểchuyểntiềnkíquĩmởL/
C.

-Mẫu“Giấyxinmởthưtíndụngnhậpkhẩu”củangânhànginsẵndựatheomẫuStandafo,S

tandacithơngdụngtrênquốctế.Cácđơnvịkinhdoanhnhậpkhẩuđếnngânhàngmuagiấy
trênvàđiềnvàonhữngchỗtrốngnhữngnộidungcầnthiếtvàxốđinhữngnộidungkhơng
cầnthiết.Việcđiềnchữnàyđượctiếnhànhbằngmáychữthơngdụng.

-Khiđiềnvào“Giấyxinmởthưtíndụngnhậpkhẩu”cầnchúý:

+L/Cmởbằngđiệnhaybằngthư.Nếumởbằngthưthìkhinhậnđượcđiệnbáo,ngâ
nhàngthơngbáophảixácbáobằngvănbảnvàbảngốcL/Csẽchuyểnđếntayngườixuấtkh
ẩuquangânhàngthơngbáoL/Cbằngmáybay.Nếumởbằngđiện,ngânhàngmởL/Csẽch
uyểnbảntelexhayfaxL/Cgốcchongườihưởnglợi,khơngcầnphảithơngbáoquaL/Cnữ
a.

+L/Cmở“quangânhàng”nào,thìngườinhậpkhẩuphảighirõràng,cụthểvàtheos
ựthoảthuậntronghợpđồngmuabánngoạithương.Nếuchưacósựthoảthuậntrướcthìch
ỗnàyđểtrốngchongânhàngthươngmạiViệtNamlựachọntrongsốngânhàngđạilý.

+CăncứvàoquiđịnhcủahợpđồngmàxácđịnhloạiL/Cvàxốbỏnhữngchữkhơn
gcầnthiết.Ghirõhọtên,địachỉđầyđủvàđịachỉđiệntíncủangườihưởnglợiL/C.

+SốtiềnL/C(Amount)cầnphảighirõloạingoạitệ,bằngchữvàbằngsốphảithống
nhấtvớinhau.

+Thanhtốnbằnghốiphiếutrảtiềnngaythìxốchỗbỏtrốnggiữachữ“At...Sight.
..”,cịnthanhtốnbằnghốiphiếukìhạnthìđiềnchữvàsốvàochỗbỏtrốngđó:“Atninety(9
0)daysaffetersight...”.

+Chứngtừthanhtốnmỗiloạitốithiểubabản,nếucầnnhiềuhơnthìghivào“Giấy
xinmởthưtíndụngnhậpkhẩu”đểngânhàngđưavàođiềukiệnL/C.

+Vềloạichứngtừ,cầnchúýmộtsốđiểmnổibậtsauđây:

</div>
(163)<div class='page_container' data-page=163>

*Hốđơnthươngmại(nếucần)làhốđơnchitiết(Detailedcommercialinvoice)t
hìphảiđiềnthêmchữDetailedtrướcchữcommercial.

*BảohiểmđơnchỉcầnkhimuatheogiáCIF,nếumuatheogiáFOB,CFRthìxốđi.
Cầnghirõđiềukiệnbảohiểmnào(FPA,WAhayALLRISKS),baonhiêu%trịgiáhốđơ
n,thanhtốnbằngloạitiềnnào.

*Giấychứngnhậnkiểmnghiệmdoaicấp,tuỳtheosựthoảthuậntronghợpđồng.
*Giấychứngnhậnxuấtxứthơngthườngdophịngthươngmạicủanướcngườixuấ
tkhẩucấp.

*Giấykêkhaiđónggóibaobìchitiếtthườnglàdongườixuấtkhẩuhayngườisảnxu
ấtcấp,phảiquiđịnhtronghợpđồng.

+Nhữngnộidungvềhànghốnhưtênhàng,trọnglượng,quycách,phẩmchất,kí
mãhiệu,giáđơnvịđềuphảighivàotrongL/C.

+Cáchvậntải,giaonhận,nơigiaohàng,nơidỡhàng...tronghợpđồngđịnhnhưthếnà
othìtrong“Giấyxinmởthưtíndụngnhậpkhẩu”cũngghinhưvậy.

Vídụ:HànghốgiaotừcảngKOBEJAPANđếncảngDANANGVIETNAM.Gi
aomộtchuyếnchuyểntảikhơngđượcphép.

+HợpđồngmuabánngoạithươnglàcơsởđểmởL/Ccầnghirõsốhiệu,ngàykýkết
vàhaibênkýkết.

+Cácđiềukiệnkhác:đâylànhữngđiềukiệnmàngườinhậpkhẩuđềrađốivớingườ
ixuấtkhẩuvàucầuthựchiện.Cácđiềukiệnnàythườngkhơngcóởtrênhoặclàcụthểho
ánhữngđiềukiệnđãnêuởtrên.

Vídụ:

*Phíhoahồngtrảchongânhàngaichịu.
*ChiphísửađổiL/Caichịu.

*Cótiếnhànhtrảtiềnbằngđiệnkhơngvàaichịuđiệnphí...
+Chữkýcủagiámđốcđơnvịnhậpkhẩu.

c.NhữngđềnghịsửađổiL/Ccủangườixuấtkhẩugửiđếnphảiđượcngânhàn
gthươngmạiViệtNamthơngbáongaychođơnvịnhậpkhẩu.

</div>
(164)<div class='page_container' data-page=164>

ViệcsửađổiL/CcóthểxuấtpháttừthươngnhânhoặcngânhàngmởL/C,nhưngnội
dungsửađổichỉcógiátrịhiệnthựckhithoảmãncácucầusau:

-TrongthờihiệucủaL/C;

-Phảiđượctiếnhànhbằngvănbản;

-PhảicósựxácnhậncủangânhàngmởL/C.

KhimuốnsửađổiL/C,ngườinhậpkhẩuphảigửi“GiấyđiềuchỉnhL/C”cóchữkýc
ủagiámđốcdoanhnghiệpđếnngânhàngmởL/C.Trêncơsởđó,ngânhàngmởL/Cmớitiế
nhànhsửađổiL/C.

d.KiểmtraL/C

KiểmtraL/Clàmộtkhâuquantrọngtrongviệcthựchiệnphươngthứctíndụngchứ
ngtừ,bởivìnếukhơngpháthiệnnhữngmâuthuẫngiữaL/Cvàhợpđồngthìngườixuấtkhẩ
uphảithựchiệntheoL/C.KhikiểmtraL/Ccầnchúý:

-CơsởđểkiểmtraL/Clàhợpđồngmuabánmàhaibênđãkýkết;

-Phảicoibản“Quytắcvàcáchthựchànhthốngnhấttíndụngchứngtừ1993-UCP”làcơsởpháplýquốctế;

-CácnộidungL/Cphảirõràng,khơngmơhồ,tốinghĩavàkhơngđượcmâuthuẫnnhau.
KhipháthiệnthấynộidungL/Ckhơngphùhợpvớihợpđồng,hoặctráivớiluậtlệvà
tậpqnmàhainướcđangápdụnghoặckhơngcókhảnăngthựchiện,thìngườixuấtkhẩu
phảiđềnghịsửađổihoặcbổsungL/Cđó.

3.4.4.6.NhữngnộidungL/Ccầnkiểmtrakỹ 
a.SốtiềncủaL/C

-Ghiđúngloạitiềnquyđịnhtronghợpđồng.
-Cósửdụngdungsaikhơng.

b.NgàyhếthạnhiệulựcL/C,địađiểmhếthạnhiệulựcL/C

NgườibánthườngmuốnđịađiểmhếthạnhiệulựcL/Ctạinướcmìnhđểchủđộngtr
ongviệcxuấttrìnhchứngtừthanhtốn,ngượclạingườimualạimuốnđịađiểmhếthạnhiệ
ulựcL/Ctạinướchọđểkhơngphảitrảtiềnsớm.

-SơđồhếthạnhiệulựcL/Ctạinướcngườibán:

(4)
(3)

Ngân hàng mở L/C
Ngân hàng thông

</div>
(165)<div class='page_container' data-page=165>

(1):Xuấttrìnhchứngtừthanhtốn.

(2):Ngânhàngthơngbáokiểmtrabộchứngtừ,nếuphùhợpvớiL/Cthìtrảtiềnchon
gườihưởnglợi.

(3):Ngânhàngchuyểnchứngtừthanhtốn.

(4):NgânhàngmởL/Chồnlạitiềnchongânhàngthơngbáo.
-SơđồđịađiểmhếthạnhiệulựcL/Ctạinướcngườimua:

(1):Xuấttrìnhchứngtừthanhtốn.
(2):Chuyểnchứngtừthanhtốn.

(3,4):NgânhàngmởL/Ckiểmtrachứngtừ,nếuphùhợpL/Cthìtrảtiềnchongườix
uấtkhẩu.

c.LoạiL/C

L/Cloạinàocóxácnhậnkhơng,nếucóxácnhậnthìchiphínàyaichịu.
d.Thờihạngiaohàng

-TronghợpđồngquyđịnhthờihạngiaohàngbằngcáchnàothìL/Ccũngphảiquyđịnhnhư
vậy.

-Cáchghithờihạngiaohàngcóthểnhưsau:

+Ngàygiaohàngchậmnhấthaysớmnhất.
+Trongvịng.

+Khoảng.
+Ngàycụthể.

e.Cáchgiaohàng,cáchvậnchuyển

-Cóđượcphépgiaohàngtừngphầnhaykhơng.
-Cóđượcphépchuyểntảihaykhơng.

Người xuất khẩu

(3)
(2)

(4)
(1)

Ngân hàng thơng
báo

</div>
(166)<div class='page_container' data-page=166>

g.Xuấttrìnhchứngtừthanhtốnchongânhàngthơngbáo

BộchứngtừthanhtốnphảiphùhợpvớinộidungL/C,phảiđảmbảo3ucầusauđ
ây:

-Cácchứngtừthanhtốnphảiphùhợpvớiluậtlệvàtậpqnmàhainướckýkếthợpđồngđa

ngápdụng.

-Nộidungvàhìnhthứccủachứngtừthanhtốnphảiđượclậptheođúngucầuđềratrong
L/C.

-Nộidungvàsốliệuliênquangiữacácchứngtừthanhtốnkhơngđượcmâuthuẫnnhau.
h.Khikiểmtranếupháthiệnchứngtừcósaisót,tuỳtheomứcđộtrầmtrọngm
àngânhàngthơngbáocùngngườixuấtkhẩubànbiệnphápkhắcphục.

-Ngườixuấtkhẩusửachữasaisóthoặcbổsung.

-NếusaisótqnghiêmtrọngkhơngthểthanhtốntheoL/Cthìcóthểkhẩncấpđềnghịngư
ờinhậpkhẩusửađổiL/Cchophùhợpvớibộchứngtừ.

-Ngườixuấtkhẩucóthểviếtthưđảmbảo,trongđócamkếtsẽchịutráchnhiệmvềbộchứngt
ừthanhtốnđó,gửichongânhàngmởL/C.

-Thơngquađạidiệnngườinhậpkhẩuởnướcmình,xinchấpnhậnthanhtốnvàgửichongâ
nhàngmởL/C.

-ĐiệnchongânhàngmởL/Ccấplệnhtrảtiền.Trongtrườnghợpnày,đơnvịkinhdoanhxuấ
tkhẩuphảitrìnhbàynhữngsaisótcủachứngtừvàgiảithíchmứcđộkhơngnghiêmtrọngc
ủanhữngsaisótđó.

</div>
(167)<div class='page_container' data-page=167>

-Trongtrườnghợpkhơngthểlàmđượchaihốđơn,thìvẫnphảikýpháthaihốiphiếu.
-Chuyểnsangphươngthứcnhờthu.

i.Địivàhồntrảtiềnbằngđiện

Sẽthuhồivốnnhanh,nhưngchiphílớnhơn.
Cầnchúý:

-Nhucầungoạitệcủangườixuấtkhẩu;
-Tìnhhìnhbiếnđộngtiềntệ;

-Lãisuấttiềngửingânhàngvàchiphíđiệnhốivàthưhối.

Vídụ:MộtL/Ccósốtiềnlà100.000USD,lãisuấtngânhàngởViệtNamlà6%/năm
,điệnphílà300USD,thưphílà120USD,thungayđược60ngàysovớiđịitiềnbằngthư.V
ậytasẽchọncáchnào?

Nếuđịitiềnbằngđiện,sẽthutiềnvềsớmhơn60ngày,tiềnlãingânhàngsẽthuđượ
clà:

100.000*6*60

= 1.000USD
360*100

Đemđiệnlãinàytrừđichênhlệchgiữađiệnphívàthưphítathấythutiềnbằngđiệns
ẽcólợihơnlà:

1.000-(300-120)=820USD

Ngượclại,nếulãisuấtngânhàngchỉcịn3%/nămmàđiệnphílà800USDthìtasẽc
họncáchđịitiềnbằngthư.

Vìtiềnlãingânhàngchỉthuđược:
1.000*3*60

= 500USD
360*100

Địitiềnbằngđiệntaphảibùthêm:
800-500=300USD

3.4.4.7.Chứngtừthươngmại

a.Hốiphiếu(BillofExchange)

b.Hốđơnthươngmại(CommercialInvoice)

</div>
(168)<div class='page_container' data-page=168>

Kêkhaihànghốtrongmộtkiện

d.Vậnđơnđườngbiển(Billoflading-B/L)

Làchứngtừhếtsứcquantrọng,là“linhhồn”củabộchứngtừ,khơngcóvậnđơncoi
nhưmấthàng.B/Lphảihồnhảo,đãxếphànglêntàu.

e.Giấychứngnhậnxuấtxứ(CertificateofOrigin-C/O)

Làchứngtừdocơquancóthẩmquyềncấp,thườnglàPhịngthươngmại,đểxácnhậ
nnơisảnxuấthoặckhaithácrahànghốtheoquiđịnhcủacácnước,cáctổchứckinhtếquố
ctếđểthựchiệnviệcphânbiệtđốixửtrongthuếsuất.

f.Chứngtừbảohiểm:Đơnbảohiểm(Insurancepolicy)hoặcgiấychứngnhậnbả
ohiểm(Insrancecertificate).

g.Giấychứngnhậnsốlượng/chấtlượng:C/Q(Certificateofquality/quantit
y)

h.Giấychứngnhậnkiểmdịchvàgiấychứngnhậnvệsinh.
3.4.5.Phươngthứcthưuỷthácmua(Authoritytopurchase,A/P)

Khidùngphươngthứctíndụngchứngtừ,cácnướcgiàuthườngviệncớrằngcácng
ânhàngcủanướcnghèokhơngđủtínnhiệmnênkhơngthểtựmìnhđảmbảochoL/Ccủam
ìnhmởchongườixuấtkhẩuởcácnướcngồi.Dođó,cácngânhàngởcácnướcgiàuđịingâ
nhàngởcácnướcnghèophảiđemvốngửitrướctạingânhàngcácnướcgiàuthìmớiđược
mởL/C.

Thưuỷthácmualàmộtphươngthứcmàtrongđóngânhàngnướcngườimuatheoy
êucầucủangườimuaviếtđơnucầungânhàngđạilýởnướcngồipháthànhmộtA/Ptro
ngđócamkếtsẽmuahốiphiếucủangườibánkýphátvớiđiềukiệnchứngtừcủangườibán
phùhợpvớicácđiềukiệnđặtratrongA/P.Ngânhàngđạilýcăncứđiềukhoảncủathưuỷth
ácmuamàtrảtiềnhốiphiếu,ngânhàngbênmuathutiềncủangườimuavàgiaochứngtừch

ohọ.

3.4.6.Thưbảođảmtrảtiền(LetterofGuarantee:L/G)

Dùngphươngthứcnàytứclàngânhàngbênngườimuatheoucầucủangườimu
aviếtthưbảođảmtrảtiềnchongườibán,bảođảmrằngsaukhihànghốcủabênbánđãgửi
đếnđịađiểmcủabênmuaquyđịnh,sẽtrảtiềnhàng.

</div>
(169)<div class='page_container' data-page=169>

L/Gcó3loại:
-Hàngđếntrảtiền;

-Kiểmnghiệmxongtrảtiền;

-Hàngđếntrảtiềnmộtphần,phầncịnlạisaukhicókếtquảkiểmnghiệmxongsẽtrả.
3.4.7.Thanhtốnquatàikhoảntreoởnướcngồi(ESCROWACCOUNT)

Đâylàphươngthứcthanhtốnmàhainhàxuấtkhẩuvànhậpkhẩuthoảthuậntheot
àikhoảnởnướcngườinhậpkhẩuđểghicósốtiềncủangườixuấtkhẩubằngtiềncủanướcn
hậpkhẩuhoặcbằngngoạitệtựdo,sốtiềnnàydùngđểmualạihàngcủanướcngườinhậpkh
ẩu.

Vớiphươngthứcnày,nhàxuấtkhẩuphảimởL/Cđểmualạihàng,bởivìnhàxuấtk
hẩuđãcósẵntiềntrêntàikhoản(ESCROWACCOUNT)tạinướcngườinhậpkhẩu.

ESCROWACCOUNTphùhợpvớiphươngthứcmuabánđềnbù(Compensatio
nTrade).

TÀILIỆUTHAMKHẢO

1. NguyễnThịPhươngLiên,ĐinhVănSơn(2014).GiáotrìnhThanhtốnquốct
ếvàtàitrợxuấtnhậpkhẩu.NXB.Thốngkê,HàNội.

2. NguyễnThịPhươngLiên,NguyễnVănThanh,ĐinhVănSơn.Thanhtốnvàtí
ndụngquốctế.NXB.ĐạihọcQuốcgiaHàNội,HàNội.

</div>
(170)<div class='page_container' data-page=170>

Chương4

QUẢNTRỊSỰTHAYĐỔI

Chương4cungcấpchosinhviênnhữngkiếnthứcvàkỹnăngquảntrịsựthayđổitro
ngdoanhnghiệp;Ngunnhânthayđổitrongdoanhnghiệp;Cácmơhìnhquảntrịsựtha
yđổitrongdoanhnghiệp,qtrìnhpháttriểntổchứccủadoanhnghiệp.

Nộidungcủachương:

 Hiểusựthayđổi,nhữngngunnhândẫnđếnsựthayđổi,bảnchấtcủasựthayđ
ổitrongdoanhnghiệp.

 Kháiniệm,đặctrưngvànộidungchủyếucủaquảntrịsựthayđổitrongdoanhn
ghiệp.

 Mơhìnhquảntrịsựthayđổitrongdoanhnghiệp.
 Qtrìnhpháttriểndoanhnghiệp

4.1.Nhữnglýluậncơbảnvềthayđổi
4.1.1.Kháiniệm,phânloạithayđổi 
4.1.1.1.Kháiniệm

Thayđổilàphạmtrùphảnánhmộthiệntượng,mộtsựvậtkhơnglặplạitrạngtháitrư

ớcđó.Thayđổicónghĩalàđổikhácđi,trởnênkháctrước,hồntồnđốilậpvớisựổnđịnh.

Nguồngốcthayđổigắnvớitựnhiên,xãhộivàtưduy:

+Thếgiớitựnhiênthayđổiđãkéotheosựthayđổicủamnlồiđộng,thựcvật.
+Sựthayđổitrongxãhộiđãlàmthayđổixãhộilồingười,thayđổicáchsống,thayđổi
quanniệmđạođức,thayđổiquanhệgiữangườivớingười...

+Tưduycủaconngườicũngthayđổidosựpháttriểncủaconngười,đólàsựthayđổiv
ềnhậnthứccủaconngườivềtựnhiên,xãhội.

Sựthayđổinàycũngảnhhưởngvàgâyranhữngsựthayđổitrongdoanhnghiệpđểthí
chnghivớisựthayđổibênngồi.

Thayđổicủadoanhnghiệpchínhlàhiệntượngchuyểndoanhnghiệphaytừngbộphậ
ntrongdoanhnghiệpsangtrạngtháimới.Hiệntượngnàydiễnraliêntụctạoraqtrìnhthay
đổidoanhnghiệp.

Thayđổitrongdoanhnghiệphàmchứanhiềunộidung,nhưngtrongmơnhọcnàych
ủyếuđềcậpđếnhaikhíacạnhlàthayđổihoạtđộngkinhdoanhvàthayđổihoạtđộngquảntrịk
inhdoanh.

</div>
(171)<div class='page_container' data-page=171>

4.1.1.2.Phânloạithayđổitrongdoanhnghiệp 
*Phânloạitheoyếutốtácđộng

-Thayđổitựnhiên:Thayđổidiễnratừtừtheothờigian,conngườikhơngchủđộng,khơng
lườngtrướcđượcsựthayđổicủamơitrườngmàđểqtrìnhdiễnratựnhiên.

-Thayđổicósựtácđộngcủaconngười:Thayđổicóchủđích,cótổchức,tứclànhữngthay
đổiđượchoạchđịnhtrêncơsởtínhtới,lườngtrướcsựthayđổicủamơitrường.

*Phânloạitheochiềuhướngtácđộng

-Thayđổitheochiềuhướngtốt:Hoạtđộngthayđổidẫnđếnhiệntrạngmớitốthơn,tiếnbộ
hơntrạngtháihiệnthời.

-Thayđổitheochiềuhướngxấu:Thayđổidẫnđếnkếtquảkhơngmongmuốnlàlàmchoh
iệntrạngxấuhơnsovớitrạngtháihiệnthời.Ngunnhâncóthểdonhàquảntrị(nhậnthức
kém,trìnhđộkém,ýđồlợiíchcánhân…)hoặcdonhữngrủiromanglại.

*Phânloạitheotầnsuấtthayđổi

-Thayđổitừtừ:Thayđổidiễnramộtcáchchậmchạptrongmộtthờigiankéodàihoặcnhữn
gdaođộngthayđổikhơnglớn.Đólàsựđiềuchỉnhnhỏ,từngbước,thườngxungiúphồ
nthiệnnhữngcáiđangcó.Vídụ:hồnthiệnthơngtin,loạitrừnhữnglãngphí,cảitiếnquytr
ìnhcơngnghệ...Thayđổitừtừdẫnđếnsựhồnthiệnnhữngcáiđangcóhơnlàviệctạoranhữn
gcáimới.

-Thayđổitriệtđể:Lànhữngthayđổigắnvớinhữngtácđộngrõrệt,biênđộdaođộnglớn.Th
ayđổitriệtđểthườngbaogồmđưadoanhnghiệpvàonhữngqtrìnhmới,nhữnghoạtđộ

ngmới,nhữngsảnphẩmmớivàđơikhilàcấutrúctổchứcmới.Vídụthayđổihồntồnchi
ếnlượcpháttriểndoanhnghiệpđểthamgiavàomộtthịtrườngmới.

Thayđổitriệtđểcóthểxảyrasongsonghoặccóliênhệchặtchẽvớicácthayđổitừtừ
trongdoanhnghiệp.

*Phânloạitheomụctiêuthayđổi

</div>
(172)<div class='page_container' data-page=172>

nh.Việcthựchiệnsựthayđổinàycóthểlàmộtchươngtrìnhthayđổitừtừ,cũngcóthểlàmộ
tchuỗicácthayđổitriệtđểhoặccóthểkếthợpcảhai.

-Thayđổinhằmnângcaonănglựccạnhtranh:nhữngthayđổikhơngnhằmmởrộngquy
mơhoạtđộngkinhdoanhcủadoanhnghiệpmàđểnângcaonănglựccạnhtranhcủadoanh
nghiệptrướccácđốithủcạnhtranhnhưnângcaochấtlượng,giảmchiphí,hồnthiệncácq
trình...Cónhiềuyếutốđểnângcaonănglựccạnhtranhcủadoanhnghiệpvìvậycóthểm
ộtchươngtrìnhthayđổikhơngnhấtthiếtphảinhằmvàotấtcảmọiyếutố.

-Cấutrúclạikinhdoanh:Cấutrúclạikinhdoanhđượchiểulàsựsuynghĩlạimộtcáchcơb
ảnvàthiếtkếlạitậngốcqtrìnhhoạtđộngkinhdoanhnhằmđạtđượcsựcảithiệnvượtbậc
đốivớicácchỉtiêucốtyếunhưgiácả,chấtlượngsảnphẩm,tốcđộcungứngsảnphẩmchok
háchhàng.Cấutrúclạikinhdoanhlàlàmlạidoanhnghiệpchứkhơngphảicảitiến,nângca
odoanhnghiệp.

*Phânloạitheophạmvi

-Thayđổitừngphần:Thayđổinhỏ,ởtừngbộphậntrongdoanhnghiệp,cóthểởphạmvito
àndoanhnghiệpnhưngchỉthựchiệnởmộtvàihạnchếnàođóđangtồntạitrongdoanhngh
iệp.

-Thayđổicănbảnvềchất:Làsựthayđổibằngviệcnhậnthứcnhữngsứmạng,mụctiêu,sản
phẩm,lãnhđạohoặccơcấucủadoanhnghiệp.Thayđổinàythườngliênquanđếnmọingườ
i,mọibộphậnvàmọivấnđềtrongdoanhnghiệp,thườngxảyravớicácdoanhnghiệphoạtđ
ộngđìnhđốn,bếtắc.

*Phânloạitheomứcđộthayđổi

-Cảitiến:chỉlàthayđổimộtyếutốnàođó(tănglênhoặcgiảmđi)chophùhợphơn.
-Đổimới:Thayđổibảnchấtcủasựvật,thaybằngcáimới.

-Cảicách:Sựthayđổivềbảnchấtnhưngtồndiệnvàtriệtđểhơnđổimới.
-Cáchmạng:Sựthayđổitrọngđại,biếnđổitậngốc,làsựthayđổicănbản.
*Phânloạitheohìnhthứcthayđổi

-Ápdụngcơngnghệmới.

-Tổchứclạidâychuyềnsảnxuất.

</div>
(173)<div class='page_container' data-page=173>

-Tốiưuhóaphongcáchvănhóadoanhnghiệp…

*Phânloạitheophươngdiệnthayđổi

-Thayđổiphươngthứchoạtđộng:thayđổilớnnhất,diễnraởphạmvirộngnhất,tácđộng
mạnhnhấtđếnsựpháttriểncủadoanhnghiệpvàkéotheosựthayđổicủatồnbộhoạtđộng
tổchứccácnguồnlựccủadoanhnghiệp.Vídụthayđổiphươngthứcbánhàng(bánhàngtự
chọn,bánhàngkiểusiêuthị,bánhàngquamạng...),thayđổitổchứchoạtđộngkinhdoanh
từkhơngchunmơnhóasangchunmơnhóa,thayđổiphươngthứclàmviệctừlàmviệ
ccánhânsanglàmviệctheonhóm,từlàmviệctậptrungmộtchỗsanglàmviệcởmọinơi,m
ọilúc...

-Thayđổivềphươngdiệnkỹthuật-cơngnghệ:đólànhữngthayđổivềcơngnghệ,máymócthiếtbịmàdoanhnghiệpđangsử

dụng.Thayđổivềkỹthuật-cơngnghệcóthểdẫnđếnsựthayđổivềsảnphẩmtạora,thayđổivềnguồnlực,thayđổivềc
hấtlượngsảnphẩm,thayđổiphươngpháptổchứcvàquytrìnhthựchiện.Cũngcóthểdos
ựkhanhiếmnguồnlựchaysựthayđổinhucầunênđịihỏidoanhnghiệpphảithayđổikỹth
uật-cơngnghệchophùhợp.

-Thayđổivềphươngdiệncơcấutổchức:đâylànhữngthayđổivềchứcnăng,nhiệmvụcủ
adoanhnghiệpcũngnhưcácbộphậntrongdoanhnghiệp,nhữngthayđổitrongbốtrí,sắp
xếpnhânlực...Sựthayđổinàydẫnđếnsựthayđổinhiệmvụcủatừngbộphận,cánhân.Đól
àsựthayđổinhằmlàmphongphúcơngviệc,giatăngnăngsuấtvàchấtlượngthựchiệncơn
gviệccủatừngthànhviêntrongdoanhnghiệp.Sựthayđổinàydẫnđếnlàmthayđổicácmố
iquanhệgiữacácthànhviên,giúpcácthànhviêncótháiđộtíchcựchơnvớicơngviệc.

-Thayđổivềphươngdiệnconngười:đólànhữngthayđổivềhànhvicủacácthànhviêntro

ngdoanhnghiệpthơngquanhữngthayđổivềkỹnăng,tháiđộ,nhậnthứcvànguyệnvọngc
ủaconngười.Vớinhữngkỹnăng,tháiđộ,nhậnthứcmớicủaconngườisẽlàmcácthànhvi
êncủadoanhnghiệpchủđộng,sángtạotìmkiếmsựthayđổivềcácphươngdiệnkhác(kỹt

</div>
(174)<div class='page_container' data-page=174>

4.1.2.2.Cácngunnhânthayđổicủadoanhnghiệp 
*Ngunnhânbêntrong

-Dotừcácnhàlãnhđạo:Đâylàmộtngunnhânphổbiếntrongdoanhnghiệp.Thayđổit
ừlãnhđạocóthểnhậnratừ:

+Mộttổchứccólãnhđạomớisẽđicùngvớiơngtalànhữngýtưởngmớivàcáchtiếp
cậnmớitrongkinhdoanh.

+Lãnhđạocủatổchứcnhậnrasựthayđổilàđiềukiệnsốngcịncủatổchứcvàthúcđ
ẩynótrongtồntổchức.

-Doqtrìnhthựchiệnchứcnăng,nhiệmvụvàhoạtđộngcủadoanhnghiệp:Qtrình
thựchiệnphátsinhsựkhơngphùhợpđịihỏiphảicósựthayđổiđểtănghiệuquảcơngviệc.
ucầuthayđổidoqtrìnhthựchiệnqtrìnhnhậnratừ:

+ucầucảithiệnqtrình;
+ucầutínhhiệuquảgiatăng;

+ucầucủakháchhàngchothấyqtrìnhphụcvụhọkhơngphùhợp;

+Thựctiễnxuấthiệnvàcầnđượcđưavàotrongqtrìnhhoạtđộngcủatổchức.

-Xuấtpháttừnhucầucảitiến:Khihiệuquảcơngviệcthấp,chưađápứngđượcnhucầucủa
kháchhàngđịihỏidoanhnghiệpphảicảitiếnnhiềukhâuchophùhợpnhư:pháttriểnkỹnă
ngchongườilaođộng,cảitiếnlĩnhvựchoạtđộng,thựchiệncácbiệnphápmarketingtron
gdoanhnghiệp...ucầutừnhucầucảitiếnnhậnratừ:

+Pháttriểncáckỹnăngmớiquahuấnluyện.

+Thựchiệnbiệnphápmarketingtrongtổchứcđểđạtđượctiêuchuẩnngànhhaycạ
nhtranh.

+Thựchiệnnhữngthựctiễntốtnhấttronglĩnhvựchoạtđộng.
+Thựchiệncáchoạtđộngcảitiếnvàđổimớiliêntục…

-Đổimớitổchức:đâylàloạithayđổimangtínhcấpthiếtnhấttrongdoanhnghiệpnhằmtối
đahóalợiíchcủacáchoạtđộng,thíchnghivớisựthayđổicủamơitrường.Thayđổitừđổi
mớitổchứcnhậnratừ:

</div>
(175)<div class='page_container' data-page=175>

*Ngunnhânbênngồi

-Kháchhàng,nhàcungcấpvàđốithủcạnhtranhtrênthịtrường:Đâylànhữngáplựccạ
nhtranhđốivớidoanhnghiệp.Kháchhànglàđốitượngphụcvụcủadoanhnghiệpvớisựđ
adạngvềnhucầuvàcầu.Kháchhàngcóthểdễdàngchuyểnsangtiêudùngcácsảnphẩmk
háchoặctìmđếndoanhnghiệpkhácđểthỏamãnnhucầucủamình.Bêncạnhđó,doanhng
hiệplncónhữngđốithủcạnhtranhtrênthịtrườngvớinhiềplựccạnhtranhkhácnhau

,baogồmcảđốithủcạnhtranhmới,cácđốithủtiềmẩn.Vìvậy,đểtồntạivàđứngvữngtrênt
hịtrườngđịihỏicácdoanhnghiệplnthayđổiđểcóthểcạnhtranhđượcvớicácđốithủc
ạnhtranhđểgiữkháchhàngcủamìnhvàmởrộngđốitượngkháchhàng.Nhàcungcấptừđ
ócũngdễdàngtìmđếncácdoanhnghiệpkhácđểlàmbạnhàng,gâyranhữngkhókhănvền
guồncungứngđầuvàochodoanhnghiệp.

-Điềukiệnkinhtế:Điềukiệnkinhtếlàmthayđổivềnhucầuvàcầutiêudùng.Nhucầuvàcầ
utiêudùnglnthayđổitheosựpháttriểncủanềnkinhtếlàmliêntụcxuấthiệncácnhucầu
vàcầumớiđịihỏiphảiđápứng.Tuynhiên,đểthựchiệnthayđổi,doanhnghiệpphảigiảiđ
ượcbàitốnkinhtếgiữachiphívàkếtquả-hiệuquả.

-Cơngnghệ:Vớisựbùngnổvềkiếnthức,sựđổimớivềkỹthuật,cơngnghệdiễnraliêntụclà
mộtngunnhânquantrọngdẫnđếnsựthayđổicủadoanhnghiệp.Chukỳsốngcủacơngn
ghệrútngắnlàmchocơngnghệdoanhnghiệpđangsửdụngnhanhbịlỗithời.Cơngnghệmớ
icóxuhướnglàmgiảmsốlượnglaođộngnhưngđịihỏichấtlượnglaođộngphảinânglên.
Điềuđógâynênnhữngthayđổitrongcơcấulaođộng,thayđổitiêuchuẩntuyểnchọnlaođộ
ng.Sựthayđổicơngnghệlàmthayđổiviệcsửdụngcácnguồnlựcchosảnxuấttheohướngs
ửdụngcácnguồnlựcmớiítkhanhiếmhơn,nguồnlựccóchiphírẻhơn,dễdàngtìmkiếmhơ
n.

-Xãhội:Thunhậpcủatồnxãhộicũngnhưsốngườicóthunhậpcaotănglênđanglàmthay
đổixuhướngtiêudùngxãhội.Xãhộipháttriểnđịihỏinhiềuhơnnhucầubậccao,nhucầu
đadạnghơn.Qtrìnhhộinhậpkinhtếthếgiớiđanglàmthayđổitiêuchuẩngiátrị,phongc
áchsống,thóiquencủaconngườitrongxãhội.

</div>
(176)<div class='page_container' data-page=176>

ầnthayđổiđểphùhợpvớicácquyđịnhmớitrongchínhsáchcủaNhànướcvànhữngquyđị
nhcủaphápluậthiệnhành.

4.1.2.2.Sựcầnthiếtphảithayđổitrongdoanhnghiệp

-Quyếtđịnhsựtồntạicủadoanhnghiệp:Dosựthayđổicủamơitrườngkinhdoanhnêndoanh
nghiệpphảithayđổiđảmbảochosựthíchnghivàkhơngbịloạikhỏivịngxốykinhdoanh.Đ
ólànhữngáplựcđốivớidoanhnghiệptrongđiềukiệnmơitrườngkinhdoanhthườngxun
biếnđộng.

-Tạoracơhộichodoanhnghiệp,đảmbảosựpháttriểncaohơn,chiếnthắngtrongcạnhtran
h,bỏxacácdoanhnghiệpkhác(thườnglàdoanhnghiệpởtốpđầutiên).

-Nângcaokếtquảvàhiệuquảchodoanhnghiệp:cácdoanhnghiệpchưachủđộngtrongtậ
ndụngcơhộiđểđảmbảosựpháttriểncaohơn,nhưngthayđổigiúpdoanhnghiệpnângcao
kếtquảvàhiệuquảchomình(thườngdoanhnghiệptốpthứ2).

4.2.Quảntrịsựthayđổitrongdoanhnghiệp
4.2.1.Kháiniệmvàýnghĩaquảntrịsựthayđổi 
4.2.1.1.Sựcầnthiếtphảiquảntrịsựthayđổi

Thayđổilàmộtphầnkhơngthểtránhkhỏitrongqtrìnhpháttriển.Qtrìnhphát

triểncủamỗidoanhnghiệplàqtrìnhthayđổitrongmơitrườngkinhdoanhngàycàngbi
ếnđộng.Nhữngtiếnbộvềkỹthuậtcơngnghệ,nhữngthayđổivềnhucầucủangườitiêudù
ng,khuynhhướngtồncầuhốkinhdoanhvàvấnđềbảovệmơitrườngđãtạoranhữngápl
ựcmạnhmẽđịihỏidoanhnghiệpphảiđổimớihoạtđộngkinhdoanhvàcungcáchquảntrị
.Nóthườngmangtớicảnhữnghyvọng,cơhộimớivànhữngtháchthứcchocácnhàquảntr
ị,cácdoanhnghiệp.Nhưchúngtađãbiết,sựthayđổicónhữngđặcđiểmvơcùngkhókhăn
nắmbắt.Dovậy,cầnphảihiểubảnchấtcủasựthayđổi,xemxétnhữngvấnđềmàthayđổig
âyramộtcáchkháchquan,tíchcựcnhất.Quảntrịqtrìnhthayđổilànhữngkỹnăngkiểm
sốtsựthayđổi,cótácdụnghạnchếđếnmứctốithiểunhữngảnhhưởngtiêucực,đồngthời
khaitháctriệtđểnhữngcơhội,lợiíchmàsựthayđổicóthểmanglại.

</div>
(177)<div class='page_container' data-page=177>

Quảntrịsựthayđổilàtổnghợpcáchoạtđộngquảntrịnhằmchủđộngpháthiện,thú
cđẩyvàđiềukhiểnqtrìnhthayđổicủadoanhnghiệpphùhợpvớinhữngbiếnđộngcủa
mơitrườngkinhdoanh,đảmbảochodoanhnghiệppháttriểntrongmơitrườngkinhdoan
hbiếnđộng.
Cũngnhưcáchoạtđộngquảntrịkhác,quảntrịsựthayđổilàmộtqtrìnhliêntụcth
eomộtchutrìnhkhépkín:pháthiện,hoạchđịnhvàtổchứcthựchiệnsựthayđổi.
Chutrìnhquảntrịsựthayđổicóthểđượcmơtảnhưhìnhsau:
Hình4.1.Chutrìnhquảntrịsựthayđổitrongdoanhnghiệp
4.2.2.Đặctrưngquảntrịsựthayđổicủadoanhnghiệp 

-Làmộtqtrìnhliêntụctheomộtchutrìnhkhépkín:Docácngunnhângâyrasựthayđổi
chodoanhnghiệplntồntạivàtácđộngđếndoanhnghiệpnênquảntrịsựthayđổicủado
anhnghiệplàliêntụcvới1chutrìnhkhépkínbaogồmcácbước:pháthiện,hoạchđịnhvàtổ
chứcthựchiệnsựthayđổi.Quảntrịsựthayđổikhơngtheomốcthờigiancụthểmàtheosựx
uấthiệncủacáchiệntượngđịihỏiphảithayđổi.

-Rấtphứctạpvàkhơngphảinhàquảntrịnàocũngthựchiệnđược:Bấtkỳmộtsựthayđổinà
ođốivớidoanhnghiệpđềucónhữngtácđộngtíchcựcvàtiêucực,đềucóngườiủnghộvàch
ốngđối,đềucóthểthànhcơnghoặcthấtbại.Vìvậy,quảntrịsựthayđổitrongdoanhnghiệpl

àhếtsứcphứctạp.
Đặcbiệt,sựthayđổichưahềđượcthửnghiệmtrongđiềukiệncụthể.Khơngaitrong
doanhnghiệpcóthểmơtảmộtcáchchắcchắnviệcthayđổidiễnranhưthếnàovàkhẳngđịn
hkếtquảsẽthuđượcvìsựthayđổilnmới,chưacónhữngthửnghiệmtrongđiềukiệncụth
ểnênthườngkéotheosựkhóquảntrị.
Nhàquảntrịsựthayđổiphảihộitụđượccácyếutố:

Phát hiện và nghiên
cứu sự thay đổi

</div>
(178)<div class='page_container' data-page=178>

+Hoạtđộngtrongtìnhhuốngthayđổi;
+Cótầmnhìnvềtươnglai;

+Cókhátvọngvàtựtinvàokhảnăngthayđổi;
+Thíchứngtốtvớisựmạohiểm;

+Lắngnghenhiềkiến,quanđiểmkhác;

+Biếttranhthủsựủnghộcủacấptrên,củađồngnghiệpvàcấpdưới.

-Cầncósựhiểubiếtsâusắcvềđặcđiểmcủasựthayđổi:Đểquảntrịsựthayđổithìnhàquảnt
rịcầncósựhiểubiếtnhấtđịnhvềđốitượngquảntrị.Trêncơsởhiểubiếtđómớiđưaracácbi
ệnphápquảntrị,mớiđảmbảoqtrìnhquảntrịsựthayđổithànhcơng.

-Phảicónghệthuậtquảntrịsựthayđổi:Đâylàmộtđịihỏiđốivớikỹnăngquảntrịsựthayđ
ổiđểcósựvậndụngđúngđắn,linhhoạt,sángtạo,hiệuquảcaovàoqtrìnhquảntrịsựthay
đổi.

Thểhiệntínhnghệthuậtquảntrịsựthayđổi: 
+Nhậnbiếtchínhxácsựthayđổi;

+Đượcmọingườiđồngthuận,vuivẻchấpnhận;

+Xácđịnhmứcđộkhảthivàtínhtốnchiphíthayđổihợplý;

+Cungcấpthơngtinphảnhồivàtraođổiýtưởngđểmọingườihiểuvàthựchiện;
+Hoạchđịnh,triểnkhaicơngviệcchonhânviên,tổchức;

+Traoquyềnchonhânviên;

+Đảmbảocácđiềukiệnlàmviệccầnthiết;

+Đảmbảocơngviệctrơichảytrongkhidiễnranhữngthayđổi.
4.2.3.Ýnghĩaquảntrịsựthayđổitrongdoanhnghiệp

-Giúpdoanhnghiệpthíchnghivớisựthayđổicủamơitrường.

-Giúpdoanhnghiệpthựchiệnsựthayđổichủđộng,đúnghướng,đúngthờiđiểmcầnthiết.

-Tăngkỹnăngchonhàquảntrịđểdoanhnghiệpkinhdoanhthànhcơngtrongmơitrườngki
nhdoanhhiệnđại.

4.2.4.ucầutrongquảntrịsựthayđổitrongdoanhnghiệp 
4.2.4.1.Nhậnthứcđúngsựthayđổi

</div>
(179)<div class='page_container' data-page=179>

- Nhậndạngvàvượtquasựtrởngạithayđổi;

- Sửdụngkiếnthứcđểđónggópthayđổihiệuquảchodoanhnghiệp;
- Hiểusựtácđộngvềnhữngthayđổicủadoanhnghiệp;

- Hiểunhữngucầuvềqtrìnhthayđổitrongdoanhnghiệp;
4.2.4.2.Cầncósựhỗtrợcủacấptrên

- Hỗtrợnguồnlựcđểthựchiệnsựthayđổi;
- Hỗtrợgiámsátsựthayđổi;

- Hỗtrợđểthúcđẩynhanhsựthayđổi.
4.2.4.3.Cầncókỹnăngquảntrịsựthayđổi

Dothayđổithườngkéodài,liênquanđếnnhiềubộphậnvàphứctạpnênucầunh
àquảntrịphảicókỹnăngđểđảmbảothựchiệnthànhcơngsựthayđổitrongdoanhnghiệp.
4.2.4.4.Cầncóthờigianvàkếhoạchchosựthayđổi

Đểthựchiệnsựthayđổicầncóthờigianchuẩnbịđểxâydựngchươngtrìnhtriểnkh
ai,đàotạonhânviênvàcónhữngbướcchuẩnbịcầnthiết.

Bêncạnhđócầncókếhoạchchosựthayđổiđểđảmbảosựthànhcơngvàlàcơsởđểt
riểnkhaithựchiện.

4.2.4.5.Cầncósựchọnlựathayđổi

-Nêntậptrungvàomộtvàiquytrìnhthậtsựcầnthiết;

-Ưutiênthayđổiởnhữnglĩnhvựcchính,sauđótậptrungdiệnrộnghơn;
-Phảicómụctiêurõràng;

-Phảithơngbáođúngđốitượng,đúngthờigian,đúngđịađiểm.
4.2.5.Nguntắcquảntrịsựthayđổi

- Xâydựngđượclịngtinởmọingười;

- Thayđổibảnthântrướckhiucầungườikhácthayđổi;
- Đểmọingườilàmchủsựthayđổi;

- Phùhợpvớiđiềukiệnhồncảnhvàkhảnăngquảntrịsựthayđổi;
- Đảmbảotínhkếthừavàpháttriển;

- Đảmbảo“cânbằngđộng”trongthựchiệnsựthayđổi.
4.2.6.Nộidungquảntrịsựthayđổi

4.2.6.1.Pháthiệnvànghiêncứusựthayđổi

*Phântíchhiệntrạng,pháthiệnsựthayđổi

</div>
(180)<div class='page_container' data-page=180>

Cáccâuhỏicầntrảlờiđểpháthiệnsựthayđổilà:
- Lýdophảithayđổilàgì?

- Sựthayđổicóthậtsựcầnthiếtvàđánglàmhaykhơng?
- Thayđổinhằmgiảiquyếtvấnđềgì?

- Ngunnhâncủanhữngvấnđềnày?
- Mụctiêucủanhữngthayđổinàylàgì?
- Đolườngnhữngmụctiêunàynhưthếnào?
- Nhữngkỹthuậtthuthậpvàxửlýthơngtinlàgì?

Dấuhiệuđểnhậnbiếtsựthayđổilàtừhiệntrạngcáchoạtđộngkinhdoanhcủadoan
hnghiệpvàsựthayđổicủamơitrườngkinhdoanh.Đểcóthểpháthiệnsựthayđổicầnphảit
huthậpthơngtin,phântíchhiệntrạnghoạtđộngkinhdoanhcủadoanhnghiệp;Phântích,
đánhgiánhữngthayđổicủamơitrườngkinhdoanh.Tuynhiên,giữamơitrườngbêntron
gvàbênngồilncómốiquanhệhữucơvớinhauvànhữngthayđổicủamơitrườngbênn
gồilntạoranhữngáplựcbuộcphảithayđổimơitrườngbêntrong.

Khoảngcáchchênhlệchqlớngiữakếtquảmàdoanhnghiệpđạtđượcvớimụcti
êudoanhnghiệpđặtracũnglàmộtdấuhiệuquantrọngchothấydoanhnghiệpcầnphảitha
yđổi.

*Nộidungphântíchhiệntrạngvàpháthiệnsựthayđổi,baogồm:
+Phântíchvàđánhgiánhữngthayđổicủamơitrườngkinhdoanh;
+Phântíchvàđánhgiánhữngthayđổicủayếutốbêntrongdoanhnghiệp;

+Chuẩnđốnnhữngvấnđềmàdoanhnghiệpcầnthayđổivớimụcđíchlànhậndiệ
ntínhchấtvànộidungcủacácvấnđềtrướckhitiếnhànhthayđổi.

Saukhiđánhgiánhữngthayđổicủamơitrườngkinhdoanhphảichuẩnđốnnhữn
gvấnđềmàdoanhnghiệpcầnthayđổivớimụcđíchlàbướcđầunhậndiệntínhchấtvànộid
ungcủacácvấnđềtrướckhitiếnhànhthayđổi.

Khinghiêncứunhữngvấnđềcầnthayđổiởdoanhnghiệpcácnhàquảntrịthườngti
ếpcậnsựthayđổitheophươngdiện:cơngnghệ,cơcấutổchức,nhiệmvụvàconngười.

+Vớiphươngdiệncơngnghệcầnquantâmđếnnhữngthayđổithuộcquytrìnhsản
xuất,thayđổiphươngphápsảnxuất,thayđổingunvậtliệusửdụngtrongsảnxuất.

+Ởphươngdiệncơcấutổchứccầnquantâmđếnnhữngthayđổivềcơcấutổchứcn
ộibộnhưsắpxếplạicácphịngban,lậpcácphịngbanmới,điềuđộngbổsungnhânsự.

</div>
(181)<div class='page_container' data-page=181>

+Đốivớiphươngdiệnconngườicầnquantâmđếnnhữngthayđổivềkỹnăng,thái
độnhậnthứccủangườilaođộng.

*Phântíchcáclựclượngthúcđẩyvàcảntrởsựthayđổi

Nghiêncứusựthayđổithựcchấtlàđánhgiásosánhtươngquangiữalựclượngthúc
đẩyvàlựclượngcảntrởsựthayđổicủadoanhnghiệp.Đâylàcơsởđểxácđịnhbướcđivàcá
cgiảiphápcầnthiếtđảmbảođiềukiệnthựchiệnthayđổithànhcơng.

Bảng4.1.Cácáplựcthúcđẩyvàcảntrởsựthayđổi
Áplựcthúcđẩy Áplựccảntrở
1.Áplựccạnhtranh

-Sảnphẩmlỗithời,khơngđápứngnhucầuthịtrường.
-Xuấthiệnkiếnthứcvàcơngnghệmới.

-Sựthayđổivềcungứngnguồnlực.
-Thayđổicủađốithủcạnhtranh.
2.Áplựcmangtínhtổchức
-Thayđổicácgiátrịhoạtđộng.

-Nhucầuvềgiảmcăngthẳngvàtínhnăngđộngtrongl
àmviệc.

3.Áplựcthuộcmơitrườngquốctếvàkinhtếquốc
dân

-Thayđổicơchế.

-Xuhướngxãhộimangtínhchấtkhuvựcvàquốctế.

1.Áplựccánhân

-Losợvềnhữngđiềuchưabiết.
-Địihỏiđàotạolại.

-Phávỡquanhệtruyềnthống.
-Khơngtintưởng.

2.Áplựcmangtínhtổchức
-Đedọađếncấutrúcquyềnlực.
-Sứcỳcủacấutrúctổchức.
-Lãngphícácchiphíbỏra.

3.Áplựcthuộcmơitrườngkinhtếqu
ốcdân

-Nhữngcảntrởmangtínhluậtpháp.
-Nhữngcảntrởmangtínhđạođức.
-Nhữngcảntrởởgócđộquảnlývĩmơ.
Nhiệmvụcủaphântíchnàylàđánhgiáđúngđắn,sosánhtươngquangiữacáclựclư
ợngthúcđẩyvàcảntrởđểtrảlờicáccâuhỏi:

Đốitượngnàocầnthayđổi?
Đãđúngthờiđiểmthayđổichưa?

Cácgiảiphápđểvượtquacảntrởvàkhuyếnkhíchlựclượngthúcđẩylàgì?

Mỗichươngtrìnhthayđổicủadoanhnghiệpsẽcónhữnglựclượngcụthểthúcđẩysựth
ayđổi.

*Cácáplựcthúcđẩysựthayđổi

</div>
(182)<div class='page_container' data-page=182>

Thứnhất,áplựcvềsựlỗithờicủasảnphẩm:ucầuvềsảnphẩmngàycàngđadạn
g,phongphú,thayđổihếtsứcnhanhchóngvềkiểudáng,kíchthước,màusắc…

Theoconsốthốngkêthìcótới55%hànghốđangbántrênthịtrườnghồntồnchư
axuấthiệntrướcđó10nămvà40%hànghốđangbántrênthịtrườngđãkhơngđượctiếptụ
csảnxuấtnữa.Điềuđólàmchocácsảnphẩmcụthểmàdoanhnghiệpcungcấpchothịtrườ
ngnhanhchóngtrởnênlỗithời,tạonênáplựcrấtlớnđốivớisựthayđổiđịihỏidoanhnghiệ
pphảikhơngngừngtạoracácsảnphẩmmới,khácbiệthóacácsảnphẩmđangcó.

Thứhai,sựbùngnổvềkiếnthứcvàsựpháttriển,địihỏiđổimớicơngnghệ.Khoah
ọckỹthuậtpháttriểnnhanhchóng,kiếnthứcmớiđượcsángtạoravớitốcđộrấtnhanhthúc
đẩyconngườilntìmphươngphápcơngnghệmới,sửdụngcácnguồnlựcmớiđểchếtạo
rasảnphẩm(dịchvụ).Đâylàlĩnhvựcthayđổithườngxun.Chukỳsốngcủacơngnghệd
oanhnghiệpápdụngbịrútngắnlàmchocơngnghệtrongdoanhnghiệpnhanhbịlỗithờiđ
ịihỏiphảithayđổi.Sựpháttriểncủacơngnghệcịnlàmgiảmsốlượnglaođộngvàđịihỏinâ
ngcaochấtlượnglựclượnglaođộngtừđólàmđảolộntrongcơcấulaođộngcủadoanhnghiệ
p.

Sựpháttriểncủacơngnghệthơngtinđãlàmthayđổichứcnăng,nhiệmvụ,mốiquan
hệgiữacáccấpbậcquảntrị.Địihỏinhàquảntrịphảithayđổicáchnhìnvềquảntrịchứkhơn
gchỉlàphươngphápvàkỹnăngquảntrị.

Thứba,nhữngthayđổitrongviệcsửdụngvàcungứngcácnguồnlực.Thayđổicơn
gnghệdẫnđếnthayđổisửdụngcácnguồnlựcsảnxuấttheohướngsửdụngcácnguồnlực
mớinhằmkhắcphụctìnhtrạngthiếuhụtnguồnlựctruyềnthống,cókhảnăngkhaitháctốt

hơn,cóthểdẫnđếngiảmchiphíkinhdoanhdosửdụngnguồnlựcíthơn…vàthườngsẽtạo
raưuthếcạnhtranhmớichodoanhnghiệp.

Bấtcứdoanhnghiệpnàocũngcầncácyếutốnguồnlựcdobênngồicungcấpnênđ
ịihỏidoanhnghiệpphảitìmcáchđểthayđổisựphụthuộcnàybằngcáchlàtìmranhữngrà
ngbuộcchặtchẽhơnvớingườicungứng,quanhệtốtvớihọ,tìmkiếmnhữngnhàcungứng
thaythếtốthơn,rẻhơn,đángtincậyhơnvàpháttriểncácmốiquanhệliênkếtdọcvớinhàcu
ngứng.

</div>
(183)<div class='page_container' data-page=183>

(2)Cácáplựcmangtínhtổchức

Mỗidoanhnghiệplàmộttổchứcvớihệthốngcácgiátrị,vănhóa,đặcđiểmứngxửc
ủacácthànhviêntrongdoanhnghiệp,cácmốiquanhệbêntrong...Quảntrịdoanhnghiệp
gắnliềnvớitấtcảcácyếutốtrên,cácyếutốnàycũngchịuảnhhưởngcủamơitrườngkinhtế

-xãhộivàthayđổitheosựbiếnđổicủamơitrườngtừđótạorấplựcthayđổitrongdoanhng
hiệp.Khiđờisốngvậtchất,tinhthầncủangườilaođộngđượcnângcao,cácthànhviêntro
ngdoanhnghiệpphátsinhcácnhucầumớinhưnhucầugiảmáplựccăngthẳngtrongcơng
việc,địihỏicólịchlàmviệchợplýđểcóthờigianhưởngthụ,tấtcảnhữngđiềunàycũngtạ
oracácáplựcthayđổitrongdoanhnghiệp.

Thứnhất,thayđổicácgiátrịhoạtđộng.Nóđềcậpđếnphươngchâmứngxửcủadoa
nhnghiệpvớikháchhàng,vớicơngnhânviênchức,vớichủsởhữuvàvớixãhội.Khicácn
hântốthuộcmơitrườngxãhộithayđổisẽdẫnđếnnhữngthayđổiquanniệmvềcácgiátrịn
hưgiátrịvềđạođức,vềlịngtrungthành,cáchsống…cũngnhưthứtựưutiêncácgiátrịmà
doanhnghiệpđãxácđịnh.Nhữngthayđổinàylạidẫnđếnđịihỏinhữngsựthayđổinhấtđị
nhcủadoanhnghiệp.

Thứ hai, nhu cầu về giảm

căngthẳngvàđịihỏivềlịchlàmviệcnăngđộng.Xãhộicàngpháttriển,đờisốngvậtchấtv
àtinhthầncủangườilaođộngngàycàngnângcaovàphongphú.Điềunàykéotheosựthay
đổirấtlớnvềnhucầuvàtháiđộcủamỗingườiđốivớilaođộng.Mặtkháckhinhucầuvềđời
sốngtinhthầnnângcao,ngườilaođộngquantâmđếnthờigianlaođộng,thíchhợpvớihồ
ncảnhcủahọhơnlàquantâmđếnviệctănglươnghaythunhập.Điềunàydẫnđếnnhữngđị
ihỏinhấtđịnhvềsựđổimớivàcáchthứctổchức,quảntrịtrongdoanhnghiệp,đổimớivềcá
chthứctổchứcthờigianlàmviệc,phảitạoralịchlàmviệcnăngđộng.Sựthayđổinàysẽtạo
ramơitrườngphùhợpvớinhucầucủangườilaođộng,tạomơitrườnglàmviệcthuậnlợitừ
đókíchthíchtăngnăngsuấtlaođộngcủatừngbộphậnvàcảdoanhnghiệp.

(3)Áplựcthuộcphạmvimơitrườngquốctếvàkinhtếquốcdân

</div>
(184)<div class='page_container' data-page=184>

Thứnhất,xuhướngxãhộivànhucầucủakháchhàng.Thunhậpcủatồnxãhộicũn
gnhưsốlượngngườicóthunhậpcaotănglênđãvàđanglàmthayđổixuhướngtiêudùngx
ãhội.Tốcđộthayđổihànghốsửdụngngàycàngnhanh,kểcảđốivớinhữngsảnphẩmcóg
iátrịlớnvàthờihạnsửdụngdàinhưnhàcửa,xecộ…

Xuhướngchungởđâylàcùngvớisựpháttriểncủamơitrườngkinhtếxãhội,mốiqu
antâmcủaxãhộiđangngàycàngtậptrungvàothoảmãnnhữngnhucầubậccao,tỷtrọngth
unhậpcủahọdànhchonhữngnhucầunàyngàymộttăng.ucầuvàđịihỏicủakháchhàn
gcũngkhókhănhơn.Đâyvừalàcơhội,vừalànhữngmốiđedoạđốivớihoạtđộngkinhdoa
nhcủamỗidoanhnghiệp.

Thứhai,cácthayđổikinhtếchínhtrịxãhội,cơchếquảnlý.Trướcđây,cácxínghiệ
pnướctahoạtđộngtrongcơchếkếhoạchhốtậptrungquanliêubaocấp.Từđầunhữngnă
m90củathếkỷXXcácdoanhnghiệpđãchuyểnsanghoạtđộngtrongcơchếkinhtếthịtrư
ờngcósựquảnlýcủaNhànướctheođịnhhướngxãhộichủnghĩa.Nhữngthayđổinàytácđ
ộngrấtlớnđếnhoạtđộngkinhdoanhcủamọidoanhnghiệp.

Thứba,nhữngáplựcquốctế.Mộttrongnhữngđặcđiểmchiphốimạnhmẽsựphátt
riểncủacácquốcgiavàcácdoanhnghiệplàqtrìnhquốctếhốđangdiễnramộtcáchmạ
nhmẽ.Vìthếcácthayđổinhanhchóngtrênthếgiớiđềucóthểảnhhưởngmạnhmẽđếnhoạ
tđộngcủamọidoanhnghiệp,tácđộngrấtrõrệtđếncáctiêuchuẩngiátrị,phongcáchsống
củaxãhộilàmchodoanhnghiệpphảithayđổitheohướngthíchứngvớitínhchấtđavănhó
a,đadântộccủamơitrườngkinhdoanh.

*Cácáplựccảntrởsựthayđổi
(1)Cáccảntrởtừphíacánhân

</div>
(185)<div class='page_container' data-page=185>

Thứhai,sựlosợphảihọctậpmới.Mọisựthayhầunhưđềudẫnđếnnhữngthayđổitr
ongcơngviệccủamỗingườivàvìvậyđịihỏiphảihọctậpmới.Việcđịihỏihọctậpmớinhi
ềuhatphụthuộcvàođốitượng,nộidungthayđổi.Mặtkhácviệchọctậpmớicũngđịihỏ
ivềthờigian,sứclực,chiphícơhội…Chínhvìlẽđónótạoraphảnứngcảntrởsựthayđổi.

Thứba,losợvềsựphávỡquanhệổnđịnh.Trongdoanhnghiệpmốiquanhệtruyềnt
hốnggiữangườinàyvớingườikhácđãđượcthiếtlậpổnđịnhthơngquacơcấutổchức.Khi
thayđổisẽdẫnđếnsựthayđổicủatổchức,làmxáotrộncơcấutổchứccũvàvìthếsẽphávỡq
uanhệtruyềnthống.Chínhđiềunàylàmchonhiềungườilosợvàdođóthườngcóphảnứn
gchốnglại.

Thứtư,khơngtintưởngvàokếtquảmàsựthayđổicóthểđemlại.Mọisựthayđổiđề
udẫnđếnmụctiêu,nộidung,kếtquả,quyềnlợi,mốiquanhệthayđổi,nếukhơngthuyếtph
ụcvàchứngminhđượckếtquảcủasựthayđổisẽlàmchoconngườikhơngtintưởngvàokế
tquảcủasựthayđổinênsẽcótâmlýchốnglạisựthayđổi.Đểthựchiệnsựthayđổingườikh
ởixướngphảivẽraviễncảnhtươnglaikhithựchiệnsựthayđổi,xácđịnhcácmụctiêu,nội
dungvàgiảiphápthayđổivàphảithuyếtphụcmọingườitrongdoanhnghiệp.

(2)Cảntrởtừphíatổchức

Thứnhất,nhữngđedoạđốivớicấutrúcquyềnlực.Thayđổilnđikèmvớisựtựch
ủchongườilaođộng,thuhútđơngđảongườilaođộngthamgiaqtrìnhquảntrị,xốbỏcá
ckhâutrunggiankhơngcầnthiết.Nhữngthayđổinàysẽdẫnđếnsuygiảmquyềnlựccủan

hàquảntrị.Sựthayđổinàycóthểtạorasựkhángcựcủanhàquảntrị-màđâylànhữngngườikhởixướngrasựthayđổitrongdoanhnghiệp.Nhữngthayđổinhư
vậy,thườngđượchoannghênhbởinhữngngườilaođộngởcấpthấp.

Thứhai,sứcỳcủacấutrúctổchức.Cấutrúctổchứcđượcthiếtkếnhằmtạoramộtcơ
chếđảmbảovàtạosựổnđịnhcủanó.Vìvậy,tổchứccóxuhướnghoạtđộngtheoqntính
vốncó,cósứcỳvàkhángcựlạisựthayđổi.Mộtcấutrúcđượcthiếtkếcàngchặtchẽthìsựkh
ángcựcủanóvớisựthayđổicàngmạnh.Mặtkháccấutrúctổchứccịnmangtínhhệthống,
trongđócócácbộphậncómốiquanhệmậtthiếtvàphụthuộclẫnnhaunênrấtkhókhănkhit
hayđổi1bộphậnmàkhơngtạorasựthayđổicủacácbộphậnkhác.

</div>
(186)<div class='page_container' data-page=186>

Hơnnữa,khithựchiệnsựthayđổisẽphátsinhcácchiphínhấtđịnh,cịnkếtquảcủa
sựthayđổilạichưachắcchắnđạtđược.Đâycũnglàngunnhândẫntớiphảnứngchốngl
ạisựthayđổitừphíatổchức.

(3)Cảntrởtừphíamơitrườngkinhtếquốcdân

Thứnhất,nhữngcảntrởmangtínhluậtpháp.Mỗisựthayđổinhânsựhoặccơcấutổ
chứcthườngvấpphảinhữngcảntrởmangtínhluậtpháp.Nhữngcảntrởnàynhiềukhilàrấ
tlớn.Doanhnghiệpsẽchỉthựchiệnđượcthayđổinếunhữngthayđổiđókhơngviphạmcá
cquiđịnhcủaphápluật.

Thứhai,nhữngcảntrởmangtínhđạođức.Đạođứccũnglànhântốquantrọngđiềuti
ếthànhvicủamỗingười.Đạođứclàbiểuhiệntháiđộcủacộngđồngđốivớimộthànhvinào
đó.Vìthếquanniệmđạođứcphụthuộcvàotrìnhđộnhậnthứccủacộngđồngvàđạođứcchi
phốihànhvicủamỗingười.Cónhữngsựthayđổikhơngviphạmphápluậtnhưnglạiảnhh

ưởngđếnquanniệmvềđạođứcnêncũngcảntrởđếnsựthayđổicủasựthayđổi.Trongnhiề
utrườnghợpsựthayđổinhânsựtuykhơngviphạmcácquiđịnhphápluậtnhưnglạitácđộn
gtrựctiếpđếnlợiíchcủangườinàyhayngườikhác.Nhữngsựđộngchạmđếnlợiíchđónhi
ềukhilạimangsắctháiđạođức.Vấnđềđặtralàphảiphântích,thuyếtphụcnhằmlàmchom
ọingườihiểuđượccáilợicủasựthayđổi.

Thứba,nhữngcảntrởởgócđộquảnlývĩmơ.Nhữngthayđổicủadoanhnghiệpdùt
heochiềuhướngnàocũngđềudễbịnhữngphảnứngchốnglạitừphíaquảnlývĩmơdonhiề
ungunnhântrongđócóngunnhânsứcỳ,sựđộngchạmđếnquyềnlựcvàquyềnlợicủ
anhữngcánbộquảnlývĩmơ…

Nhưthế,trướcmỗisựthayđổiphảiphântíchcáccảntrởcũngnhưngunnhâncủa
phảnứngđóđểtrảlờichínhxáccâuhỏi:đãđúngthờiđiểmthựchiệnsựthayđổihaychưa?

* Nộidungphântícháplựcthúcđẩy,cảntrởsựthayđổi:

-Phântíchnhucầuthayđổi:Nhucầuthayđổiphảiđượcphântíchcụthểđểbiếtnhucầunày
cấpbáchhaykhơngcấpbách,cónhucầuchỉthựcsựdonhucầucủabảnthântổchức.

-Phântíchtừngáplựcthúcđẩyvàcảntrở:

Khiphântíchcầnlượnghóađượctừnglựcđẩycũngnhưlựccảnởthờiđiểmphântí
ch,sauđótổnghợplại,đánhgiáchungvềlựcđẩyvàlựccản.

-Đưaraquyếtđịnh:

</div>
(187)<div class='page_container' data-page=187>

Thờiđiểmnàocóthểtiếnhànhsựthayđổi.

*Đánhgiásựsẵnsàngthayđổicủadoanhnghiệp

Mứcđộsẵnsàngthayđổicủadoanhnghiệpphụthuộcvàorấtnhiềuyếutốnhư:mứ
cđộkhơnghàilịngcủacácthànhviênđốivớitrạngtháihiệntạicủadoanhnghiệp,mứcđộr
õràngcủatrạngtháimàdoanhnghiệpđạttớisaukhithayđổi,nhữngkếtquảđạtđượcvàchi
phíbỏra.

Khinàodoanhnghiệpđượccoilàsẵnsàngthayđổi:

-Cóđộingũlãnhđạochươngtrìnhthayđổi:Sựthayđổitrongdoanhnghiệpkhơngtựnhiênxả
yramàdoconngườitạora,trongđóngườikhởixướnglànhàlãnhđạo.Sứcmạnhcủasựthayđ
ổiphụthuộcrấtnhiềuvàophảnứngcủalãnhđạochươngtrìnhthayđổitrướcsứcépcủasựtha
yđổi.

ucầuđốivớingườilãnhđạochươngtrìnhthayđổi: 
+Phảilàngườilàmviệchiệuquảvàcóuytín.

+Phảicónhữnghànhđộngquyếtđịnhvàkịpthờiđểtạoranhữngkếtquảcủasựthay
đổi,cókhảnăngtậptrungđượcnhữngnguồnlựccầnthiếtchochươngtrìnhthayđổi.

+Họlàngườichịutráchnhiệmtrướcnhữngthànhcơngvàthấtbạicủachươngtrìn
hthayđổi.Họphảicóniềmtinkiênđịnhvàosựthànhcơngcủachươngtrìnhthayđổi.

+Phảicókiếnthứcvàkỹnăngđểthựchiệncácmụctiêucủachươngtrìnhthayđổi.
Nhàlãnhđạocầncókhảnăngthuyếtphụccácthànhviênkhácbằngcáchđưaratầmnhìnđ
ángtincâyvềtươnglaivàtruyềnđạtnómộtcáchthuyếtphục.

Đểsẵnsàngthayđổi,nhàlãnhđạocầndànhthờigianxâydựngkếhoạchhợplýđểđ
ảmbảosựthayđổithànhcơngvàthựchiệnsựthayđổicókếhoạch.

</div>
(188)<div class='page_container' data-page=188>

ghiệp,cácgiátrịđãđượctíchlũyvàduytrìtrongnhiềunămbởivìnếukhơngchươngtrìnht
hayđổisẽgặpphảinhiềuhànhvimâuthuẫn,nhiềuhànhđộngcảntrở.

-Hạnchếđượctínhcấpbậctrongdoanhnghiệp,tạođiềukiệnđểmọingườihợptáccùngnh
aulàmviệc:Mộtdoanhnghiệpphânchiathànhcấpbậcthìsẽgâyranhữngchiarẽ,hìnhthà
nhcáclựclượngchốngđốilạichươngtrìnhthayđổi,gâyratínhquanliêuvàýthứcquyềnh
ạngiữacácnhânviên.Cácquyếtđịnhđượcđưaratừbêntrênvàcóthànhphầntrunggiantr
ướckhiđượcđưaxuốngcấpdưới,nómangtínhralệnhthựchiệnhơnlàkhuyếnkhíchsựcộ
ngtácgiữacácthànhviên.Đểchươngtrìnhthayđổicóthểtiếnhànhhiệuquảcầnphảicósự
hợptáccủatấtcảcácthànhviên.Vìvậy,khitiếnhànhchươngtrìnhthayđổi,doanhnghiệp
cầnhạnchếtốiđaviệcphânchiacấpbậctrongdoanhnghiệp.Muốnvậy,doanhnghiệpph
ảiđượcxâydựngtrênnguntắcphânquyền,tạocơhộihợptácgiữacácthànhviêntrongd
oanhnghiệp,tạođiềukiệnchonhânviêntrongdoanhnghiệpđượcquyềnthamgikiến.
4.2.6.2.Hoạchđịnhsựthayđổi

Hoạchđịnhsựthayđổichỉthựchiệnkhiđãphântíchhiệntrạngvàđánhgiánhucầucầnt
hayđổivàđánhgiávềcácyếutốthúcđẩyvàcảntrởsựthayđổi.

Nộidunghoạchđịnhsựthayđổi:
*Xácđịnhmụctiêuthayđổi

Mụctiêucàngrõràngcàngtạođiềukiệnthuậnlợichoviệcthựchiệnchươngtrìnht
hayđổi.Việcthiếtlậpmụctiêuchươngtrìnhthayđổicầntnthủcácnguntắcsau:

-Cácmụctiêucầnthựctếvàcógiátrị:dựatrênnhucầuthựctếcủadoanhnghiệpvàcácthành
viên;

-Cácmụctiêucầnrõràng;

-Cácmụctiêuphảiđolường,đánhgiáđượcvàcótínhkhảthi.

Thiếtlậpmụctiêubắtđầutừviệcchỉrahiệntrạngcủadoanhnghiệpvàtrạngtháimàdoa
nhnghiệpmongmuốnđạttớikhikếtthúcchươngtrìnhthayđổi.

*Xâydựngkếhoạchthayđổi

-Lựachọnhìnhthứcthayđổi:tùytheosựđịihỏicủamơitrườngmàdoanhnghiệpcóthểl
ựachọnmứcđộthayđổi.Tùytheomứcđộthayđổimàcóthểlựachọnhìnhthứcthayđổidư
ớihìnhthứccácchươngtrìnhthayđổicụthể.

</div>
(189)<div class='page_container' data-page=189>

+Chươngtrìnhcắtgiảmchiphí:trọngtâmcủachươngtrìnhlàcắtgiảmchiphíhoạt
độnghaycắtgiảmcáchoạtđộngkhơngcầnthiết.Cắtgiảmchiphíđượcthựchiệnkhichiph
ícaohơncácđốithủcạnhtranh,hoặccóthểkhichíphíkhơngcaonhưngnhàquảntrịthấycầ
ncắtgiảmđểnângcaonănglựccạnhtranh.

+Chươngtrìnhthayđổivănhóadoanhnghiệp:trọngtâmcủachươngtrìnhlàthay
đổihànhvicủacácthànhviên,mốiquanhệgiữacácthànhviênnhằmxâydựngmơitrường
làmviệctốtđểgópphầnpháttriểndoanhnghiệp.

+Chươngtrìnhthayđổicơcấu:haychínhlàthayđổicấutrúcdoanhnghiệp,baotrù

mnhấtlàtáicấutrúckinhdoanh-cấutrúclạicáclĩnhvựchoạtđộngkinhdoanh,cácsảnphẩm/dịchvụ.Táicấutrúckinhdoa

nhthườngkéotheotáicấutrúctổchức.Trọngtâmcủachươngtrìnhtáicấutrúclàxácđịnhl
ạicấutrúccủadoanhnghiệpcũngnhưchứcnăng,nhiệmvụcủacácbộphận,thànhlậpcác
bộphậnmới,sátnhập,giảithểcácbộphậnđanghoạtđộngnhằmnângcaohiệusuấthoạtđộ
ngcủadoanhnghiệphoặctừngbộphậncủadoanhnghiệp.Cáchoạtđộngmuabán,sátnhậ
phoặchợpnhấtcũnggắnvớihoạtđộngthuộcchươngtrìnhthayđổicơcấu.

+Chươngtrìnhtáilậpdoanhnghiệp:Táilậplàchươngtrìnhthayđổicaonhất,tồn
diệnvàtriệtđểnhất.Táilậpdiễnraởphạmvitồndoanhnghiệp,tạoracáchthứckinhdoan
hhoặccáchthứcquảntrịkinhdoanhmới.

-Xácđịnhđốitượngthayđổi:cầnxácđịnhchínhxácthayđổisẽdiễnraởphạmvinào?Tha
yđổiởtồndoanhnghiệphaychỉởmộtbộphận?

Chúý:

+Nếuthayđổiởtồndoanhnghiệpthìnênbắtđầuthayđổiởphạmvinhỏrồimởrộn
gdầnranhưngcũngcókhicầnbắtđầungaytừphạmvilớntùytheođặcđiểmcủatừngsựtha
yđổi.

+Nếulàthayđổithửnghiệmthìnênbắtđầuởnơicómơitrườngtốtnhấtchosựthửn
ghiệmvàbộphậnnàocótínhđạidiệncaonhất.

+Nếuquyếtđịnhthayđổitrênphạmvilớncầnquantâmđếnchiềusâucủasựthayđ
ổi.

</div>
(190)<div class='page_container' data-page=190>

 Cách 1

(cáchcổđiểnvàthơngdụng):Giámđốcđiềuhànhsẽthiếtlậpmơhìnhcủasựthayđổi,đượ
cthơngquabởiTổnggiámđốcvàcácquảntrịtrunggian(trưởngphịng,quảnđốc)sẽlàng
ườithựchiệnsựthayđổi.

Ưuđiểm:Thuhútđượcsựủnghộcủalãnhđạocấpcao.
Nhượcđiểm:khơngsátthựcdothiếkiếntừcấpdưới.

 Cách2:Lấkiếnvềnhucầuthayđổivàthựchiệnthayđổitừcấpdưới.Cáchnày
lạiphảiđịihỏicósựủnghộvàquantâmcủacấptrêntrongsuốtqtrìnhthựchiệnsựthayđ
ổi.

 Cách3:Thcácchungiabênngồiđểlậpmơhình,lậpkếhoạchvàđiềuhành
sựthayđổi.Cáchnàycóưuđiểmlàkháchquanvàkhaithácđượcnhữngđónggópcủacácc
hungia.Nhượcđiểmlàkhơngphảilàngườibêntrongdoanhnghiệpnênkhơngbiếtđượ
cnhữngngunnhânsâuxacủavấnđềvàhiểubiếtrõràngdoanhnghiệp.

-Xácđịnhthờiđiểmtiếnhànhthayđổi:Xácđịnhchínhxáckhinàosẽtiếnhànhsựthayđổi
,cónhiềuquanniệmkhácnhau:

+Quanniệm1:Thayđổidiễnradễdànghơnkhidoanhnghiệpđangtrongtìnhtrạngk
hủnghoảnghaygặpkhókhănvìkhiđómọingườiđềunhậnthấysựcầnthiếtcủasựthayđổivà
ủnghộnày.Tuynhiên,nếuđợiđếnkhikhủnghoảngmớithayđổithìcóthểqmuộnvàlàmc
hotìnhhìnhrắcrốihơn.

+Quanniệm2:Sựthayđổidiễnrangaykhicódựđốnvềnhữngthayđổicủamơitr
ường.Vớiquanniệmnàylýgiảilàchủđộngthayđổilàcáchthứctốtnhấtđểđốiphóvớinhữ
ngáplựccủamơitrườngvàtạođượclợithếcạnhtranhchodoanhnghiệp.

Chúýtrongxácđịnhthờiđiểmtiếnhànhthayđổi:doanhnghiệpcóthểtiếnhànhtha
yđổikhixảyrakhủnghoảng,kinhdoanhkémhiệuquảhoặcthậmchíngaycảkhiđanghoạ
tđộngtốt.

Quantrọnglàphảiđánhgiácáclựclượngthúcđẩyvàcảntrởsựthayđổiđểxácđịnht
hờiđiểmtiếnhànhsựthayđổi.Đólàthờiđiểmcáclựclượngthúcđẩyđãmạnhhơnvàcóđủ
sứcvượtquanhữngcảntrởcủasựthayđổi.

</div>
(191)<div class='page_container' data-page=191>

-Tínhcơngkhaicủasựthayđổi:vấnđềđặtralàsẽthơngbáovềsựthayđổiđóvớiai?Trong
baolâu?Ởmứcđộnào?.

Mộtmặtngườitaủnghộtínhcơngkhaivìnếumọingườicùngbiếtvàcùngủnghộth
ìsựthayđổisẽđượctiếnhànhrấtthuậnlợi.Mặtkhác,cónhữngthayđổikhơngnêncơngbố
vớimộtsốngườinàođóđểcóthểkiểmsốtvàhạnchếnhữngphảnứngvớisựthayđổi.

-Tiếnđộthựchiện:Đểxácđịnhtiếnđộmàdoanhnghiệpthựchiệnsựthayđổicóthểcăncứ
vàoviệctrảlờimộtsốcâuhỏisau:

+ Cầnbaonhiêuthờigianlậpkếhoạchchosựthayđổi?
+Sựthayđổicầndiễnbiếnnhanhhaychậmthìthuậnlợihơn?
+Dựtrùbaonhiêuthờigianđểtiếpthucáimớivàsửachữasaisót?

+Cóbaonhiêuthờigianđểthayđổitrongđiềukiệnnhucầukháchhàng,cạnhtranh
vànhữngđiềukiệnmơitrườnghiệncó?

Trảlờinhữngcâuhỏinàycóthểgiúpcácnhàquảntrịlậpthờigianbiểuchoqtrình

thayđổiphùhợpvớicảucầucủathịtrường,mơitrườngcũngnhưđiềukiệnvàkhảnăngc
ủadoanhnghiệp.

-Xácđịnhphạmvithayđổi:Khixácđịnhphạmvichosựthayđổi,cầnquantâmmộtsốvấn
đềsau:

-Nênbắtđầuthayđổiởphạmvinhỏrồimởrộngdầnrahaybắtđầuvớiphạmvilớn?

-Nếulàthayđổithửnghiệmthìnênbắtđầuởbộphậnnào?Bộphậnđanggặpkhókhănhayb
ộphậnđanghoạtđộngtốttrongdoanhnghiệp?

-Nơinàocómơitrườngtốtnhấtchothửnghiệmsựthayđổi

-Bộphậnnàocótínhđạidiệncaonhấtđểcóthểthửnghiệmthayđổi?

Nếuquyếtđịnhthayđổitrênphạmvilớn,cầnquantâmđếnchiềusâucủasựthayđổ
i:sựthayđổiđólớnhaynhỏ?thayđổicănbảnhaychỉlàsựcảitiếnnhữngcáiđãcó?cầnthay
đổimỗibộphậnởmứcđộnào?Bộphậnđócóđápứngđượcvớinhữngthayđổiđóhaykhơn
g?

*Tiếntrìnhthayđổi

</div>
(192)<div class='page_container' data-page=192>

- Chuẩnđốnnhữngvấnđềcầnthayđổicủadoanhnghiệp;

- Nhậndiệnvàphântíchnhữnglựclượngủnghộvàchốngđốisựthayđổi;
- Thiếtlậpcácmụctiêucủasựthayđổi;

- Tìmkiếmcácgiảiphápchosựthayđổi;
- Thựchiệnsựthayđổi;

- Tiếptụcsựthayđổi.

Tấtcảcácbướctrênđềucómốiquanhệvớinhauvàcóthểkhơngtiếnhànhtheomộtt
rìnhtựcứngnhắc.Hoạchđịnhtiếntrìnhtứclàxácđịnhnộidungcụthểcủamỗibướcvàgắn
vớinólàtiếnđộvềmặtthờigiancùngcácđiềukiệncầnthiếtđểthựchiện.

Nhưngđểđảmbảochosựthayđổiđạthiệuquảphảibắtđầutừpháthiệnnhucầu,đế
nhoạchđịnhvàtổchứcthayđổitheokếhoạchđãxácđịnh.

*Xácđịnhcácgiảiphápcầnthiết
Cácgiảiphápthườngchiathành3nhóm:

+Giảiphápkhuyếnkhíchcáclựclượngthúcđẩy.
+Giảiphápvượtquacáccảntrởsựthayđổi.

+Giảiphápđảmbảotiếntrìnhthayđổiđiđếnthànhcơng.
Mộtsốphươngphápvượtquacảntrởsựthayđổi

(1)Thơngcảmvàủnghộ:Đểvượtquacảntrởsựthayđổitrướchếtcầntìmhiểuxemm
ọingườichấpnhậnsựthayđổinhưthếnào?họcókhókhăngì?ngunnhânnàodẫnđếnsựng
ầnngạicủahọ?...Từđónhàquảntrịgiúphọvượtquanhữngngầnngạiđó.Đếnkhihọnhậnthấ
ysựquantâmcủanhàquảntrịhọsẽcởimởhơnvàcótháiđộủnghộsựthayđổi.

(2)Giáodụcvàthơngtin:Nhàquảntrịcầncungcấpđầyđủthơngtinđểmọingườic
ùnghiểuvềnhucầu,cáigìsẽxảyravàsựảnhhưởngđếnmọingườinhưthếnào…đểtừđógi
úpmọingườicóthểthấysựhợplýcủasựthayđổi.Bêncạnhđóphảităngcườnggiáodụcch
omọingườiđểthíchnghivớisựthayđổivànhậnthứcđượcsựcầnthiếtcủathayđổi.

(3)Sửdụngquyềnlực:Bêncạnhgiáodụcnhàquảntrịcũngphảisửdụngquyềnlực
đểépbuộc,khuyếnkhích,thúcđẩymọingườitrongtổchứcmọingườichấpnhậnsựthayđ
ổi.

</div>
(193)<div class='page_container' data-page=193>

(5)Sửdụngảnhhưởngcủanhómđồngsự:Sứcépcủađồngsựcóthểlàáplựcmạnhm
ẽchosựthayđổi,sửdụngảnhhưởngcủađồngsựthơngquathảoluậnnhóm,thơngquađócó
thểlàmthayđổihànhvi,tháiđộcủamỗingườinhờ:

- Giảmsựngầnngạicủamọingườithơngquangườikhác;
- Thúcđẩymỗingườiđưaraquyếtđịnhngay;

- Dẫnđếnsựnhấttrítrongnhóm;

- Mỗingườisẽphảichịusứcépcủacộngđồngđểthamgiavớisựnhiệttìnhvàtích
cựcvàoqtrìnhthayđổi.

4.2.6.3.Tổchứcthựchiệnsựthayđổi 
(1)Thựchiệnsựthayđổi

-Truyềnđạtsựthayđổi:Thơngtinvềkếhoạchthayđổicầntruyềnđạtsớmchonhữngngư
ờiliênquan,đểtránhbịảnhhưởngcủanhữngthơngtinkhơngchínhthức.Cácthơngtinđư
aracầnđầyđủ,tồndiệnđểmọingườicónhiềuhiểubiếthơnđểthamgianhiệttìnhvàoqt
rìnhthayđổi.

-Chitiếthóacáckếhoạchhànhđộng:Cầnxácđịnhvàsắpxếpcáchànhđộngcụthểcầnph
ảitiếnhành,nhữngcơngviệccầnphảithựchiện,liênkếtcáccơngviệcđóvớinhau.Mỗicơ

ngviệccầnxácđịnhmụctiêucầnđạttới,thờigianthựchiệnvàmứcđộtiêuhaocácnguồnl
ực.

-Tạocơcấuquảntrịphùhợp:Mỗisựthayđổicóđặcđiểmriêngnêncơcấuquảntrịphảiph
ùhợp,tuynhiêncơcấuquảntrịnàyphảiđặcbiệtnhưcầnthuhútnhữngngườicóquyềnlực,
cóuytínlãnhđạo,cókỹnăngquanhệđểđịnhhướngvàquảntrịsựthayđổi.

-Phâncơngtráchnhiệm:Thựchiệnchươngtrìnhthayđổilàtráchnhiệmcủalãnhđạodoa
nhnghiệpnhưngmuốnchochươngtrìnhthayđổithànhcơngcầnphảicósựủnghộcủacác
thànhviêntrongdoanhnghiệp.Cầnthuhútmọingườithamgiatrongchươngtrìnhthayđ
ổinhưngcầnphâncơngtráchnhiệmrõràngchotừngcánhân,tìmracáctácnhânthayđổi,đ
ặcbiệtcầnnhữngngườinhiệttìnhvớiqtrìnhthayđổi.

</div>
(194)<div class='page_container' data-page=194>

uyểnđổitừtrạngtháiquenthuộcsangtrạngtháimớinêncónhiềuxáotrộnđốivớimọingư
ời.

-Thayđổivănhóa:Vănhóadoanhnghiệplàhệthốngnhữnggiátrịchung,niềmtin,tậpq
nthuộcvềmộtdoanhnghiệpvàchúngtácđộngqualạivớicơcấuchínhthứcđểhìnhthành
nhữngchuẩnmựchànhđộngmàtấtcảmọithànhviêntrongdoanhnghiệpnoitheo.Khith
ựchiệnsựthayđổisẽlàmchovănhóadoanhnghiệpthayđổi.

(2)Củngcốsựthayđổi

-Giámsáttiếntrìnhthayđổi:Trongqtrìnhthayđổiphảithườngxunđánhgiáchínhx
áctiếntrìnhthayđổi,sosánhnhữngkếtquảđạtđượctheothờigianvớinhữngmụctiêuđặtr
a.Việcđánhgiábêntrongthơngquađánhgiátàichínhvàphitàichính,đánhgiábênngồit
hơngqukiếncủakháchhàng,bạnhàng.Việcgiámsátthườngxunsẽđưaranhữngđi
ềuchỉnhkịpthờitrongkếhoạch.

-Củngcốđiểmtựachosựthayđổi 
+Cungcấpcácnguồnlựcchosựthayđổi.

+Tạonênhệthốngủnghộchongườikhởixướng.

+Tạolậpkhảnăngvàkỹxảomớichongườithựchiện,đặcbiệtkỹnăngchunmơn
vàquanhệ.

+Khuyếnkhíchnhữnghànhvimớiphùhợpvớiqtrìnhthayđổithơngquabiệnpháp
phùhợpnhưphầnthưởnghaysựnhậnbiếtvềcơngviệchọhồnthành.

-Xemxétlạicácgiảđịnh:Việcxemxétcácgiảđịnhđểgiúpbiếtcácmụctiêucủachươngtrì
nhcóđạtđượchaykhơng,nếumụctiêuđạtđượcthìsẽgiúpkhẳngđịnhgiảđịnhlàđúng.M
ộtchươngtrìnhthayđổitốtlàchươngtrìnhlnlnbiếtmởrộngmụctiêuđểđưaranhữn
gthayđổiđilên.

-Duytrìsựthayđổi:Đểduytrìsựthayđổicóthểbắtđầulạichươngtrìnhthayđổivớinhững
mụctiêuvànhiệmvụmới.Chươngtrìnhnàysẽpháthuynhữngthànhquảđãđạtđược,tậnd

ụngnhữngbàihọcđãdẫntớithànhcơng.

</div>
(195)<div class='page_container' data-page=195>

MộttrongnhữngthuyếtsớmnhấtvềsựthayđổilàthuyếtphântícháplựccủaKurtL
ewinvàonăm1947vớitênlà“mơhình3bước”,sauđóđượcgiớithiệutronghọcthuyếtthu
ộclĩnhvựckhoahọcxãhộicủng(1951).Mặcdùmơhìnhnàyđượcrútratrêncơsởkhoa
họctựnhiênsongchotớinaynóvẫncógiátrịvớinhữngsuynghĩvềthayđổivàchuẩnđốn
cácvấnđề.

TheoKurtLewin,sựthayđổicókếhoạchxảyratheo3giaiđoạnlàlàmtanrã,thayđ
ổivàlàmđơnglại.

-Làmtanrã:

Xảyrakhiconngườinhậnthấynhucầucủasựthayđổi.Tìnhtrạnghiệntạibịbáođộngbởinh
ữngáplựcnàytháchthứcnhữnggiátrị,nhữngtháiđộvànhữnghànhvihiệntại.Ngườidẫnd
ắtsựthayđổiphảitạorasựmấtcânbằnggiữađộnglựcvàtrởlực,nhằmmụcđíchchuyểntrạn
gtháicủatổchứcởđiềukiệnhiệntạisangđiềukiệnmongmuốnđểthựchiệndựánthayđổi.
Qtrình“làmtanbăng”xảyrakhiđộnglựctănghoặctrởlựcgiảmhoặckếthợpcảhai.Thự
cchấtlàmrãracónghĩalàkhicầnthayđổicầnthúcđẩytanrãcáicũ.

-Thayđổi:thựchiệnnhữngnộidungcầnthayđổitheokếhoạchđãđềra.Tuynhiên,ngườidẫ
ndắtcầnhiểurõsựkhácbiệtgiữamộtbênlàlậpkếhoạchchosựthayđổivàmộtbênlànhucầ
ucầnthiếtđểthựcthicáckếhoạch,đểtừđócónhữngđiềuchỉnhhợplývàcầnthiếtchokếhoạ
ch.

-Làmđơnglại:Làsựlàmvữngchắc,củngcốnhữngdạngmớicủasự

thayđổi.Qtrìnhnàyxảyrakhisựthayđổiđãđivàotrạngtháimongmuốn.Lúcnày,nhàq

uảntrịvàngườidẫndắtcầncủngcốvàduytrìcácđiềukiệnhiệncóđểđảmbảosựthayđổiđư
ợcvậnhànhổnđịnhchođếnkhithaythếhồntồncáicũnhằmngănchặntổchứcrơivàotrạ
ngtháihoạtđộngtheophươngthứccũ.

Họcthuyếtnàychothấyđểthayđổithànhcơngthìphảiloạibỏnhữngthóiquenxấu
thayvàođólàmnhữngthóiquenmới,tốthơnbằngcáchchonhânviêncamkếtthựchiệnch
úng.

</div>
(196)<div class='page_container' data-page=196>

Bướcrãralàthờigiandoanhnghiệpchuẩnbịchosựthayđổi,giúpnhânviênchấpn
hậnvớinhữngthayđổisắptới.Bướcthayđổilàgiaiđoạnmànhânviêntìmracáchmớiđểh
ồnthànhcơngviệc,mộtkhihọđãchấpnhậnthìsựthayđổidiễnradễdànghơnrấtnhiều.B
ướcđơnglại,làgiaiđoạndoanhnghiệpđãởtrạngtháiổnđịnhmới,sựthayđổiđãdiễnrathà
nhcơngvàcơnglaocủatấtcảmọingườitrongdoanhnghiệp.

4.3.2.Mơhìnhphântíchmiềnđộnglực

PhântíchmiềnđộnglựclàmộtkỹthuậtquảnlýđểdựđốncáctìnhhuốngcủaKurt

</div>
(197)<div class='page_container' data-page=197>

Hình4.2.Mơhìnháplựccủasựthayđổi
(Force-fieldModelofChange)

Lựcthúcđẩylànhữnglựctácđộnglênmộttìnhhuốngcótácdụngđẩytìnhhuốngđ
óđitheomộthướngnhấtđịnh;Lựcthúcđẩycóchiềuhướngkhởiđầumộtsựthayđổivàthú
cnótiếptụcdiễnra.Mộtsốvídụcủalựcthúcđẩylàcảithiệnnăngsuấttrongmộtnhómlàm
việc,áplựctừngườigiámsát,cácphầnthưởngkhuyếnkhích,sựcạnhtranh…

Lựckìmhãmlànhữnglựckìmchếhoặclàmgiảmlựcthúcđẩy.Mộtsốvídụcủalựckì
mhãm:sựthờơ,tháiđộchốngđối,trangthiếtbịlàmviệcxuốngcấp…

Cácloạilựcgồm:cácnguồntàingun,cácquytắctruyềnthống,cácquyềnlợiđả
mbảobấtdibấtdịch,cácđiềulệ,cácmốiquanhệ,cácgiátrị,chiphí,cơcấutổchức,cácmon
gmuốn…

Sựcânbằnglàtrạngtháikhimàtổngcáclựcthúcđẩybằngvớitổngcáclựckìmhãm
.

Trongbốicảnhđổimớitiếntrình,doanhnghiệpsửdụngcơngcụphântíchmiềnđộ
nglựcđểđánhgiácáclựcđốilậpnhau,từđóchuẩnbịthựchiệncácđổimới.Đểnhữngđổim
ớikhảthi,điềucầnthiếtlàlựcthúcđẩyphảivượthơnlựckìmhãm.Thơngthường,cáchhữ
uhiệunhấtlàgiảmbớthoặcloạibỏcáclựckìmhãm.Tuynhiên,doanhnghiệpthườngcóx
uhướngcủngcốcáclựcthúcđẩyvàđiềunàylạivơtìnhlàmmạnhthêmcáclựckìmhãm.

Khinàosửdụngcơngcụphântíchmiềnđộnglực?

Nhờcơngcụphântíchnày,doanhnghiệpbiếtđượcnhữnggìđangthúcđẩyvàđang
kìmhãmsựpháttriển.Từđó,nógiúpcácthànhviêntrongnhómnhìnnhậnmỗivấnđềởhai
khíacạnhđốilậpnhau.Doanhnghiệpcóthểsửdụngcơngcụnàyđểnghiêncứucácvấnđề
hiệnhữuhayđểdựđốnvàlênkếhoạchtiếnhànhđổimớisaochohiệuquảhơn.Trongtrườ
nghợpsửdụngđểphântíchvấnđề,cơngcụnàyđặcbiệtpháthuytácdụngkhigiúpđịnhng

Áp lực kháng cự

Áp lực thay đổi
Tình trạng được

mong đợi

Tình trạng hiện tại

</div>
(198)<div class='page_container' data-page=198>

hĩacácvấnđềchủquanhơnnhưtinhthầnlàmviệc,phongcáchquảnlý,tínhhiệuquảvàmơ
itrườnglàmviệc.

Cơngcụnàycũnggiúpcácthànhviêntrongnhómcócơsởvữngchắcvàthựctếkhi
bắtđầulênkếhoạchđổimớibằngcáchdựđốncácloạilựcthúcđẩyvàkìmhãmmàhọcóth
ểđốimặt.Việctiếnhànhphântíchkiểunàygiúpnhómdễdàngtiếntớisựđồngthuậnvìnót
ạođiềukiệnchomỗicánhânthểhiệnmụctiêu,ýkiếnvàcácmốiquantâmcủahọvềvấnđềq
uacáccuộcthảoluận.

Khiquyếtđịnhthựchiệnmộtkếhoạch,kỹthuậtphântíchmiềnđộnglựccóthểgiúp
nhàquảntrịphântíchvàtìmraphươngphápthúcđẩykếhoạchtiếpdẫntrongnhữngtìnhh
uốngkhókhăn.Doanhnghiệpcóhailựachọnsauđây:

 Làmgiảmsứcmạnhcủacáclựckìmhãm;
 Giatăngcáclựcthúcđẩy.

Lựachọnđầuthườnglàgiảipháptốiưunhất.

Vídụ:Mộtnhàquảnlýmuốnnângcấpnhàmáybằngcácloạimáymócsảnxuấtmới
.Ngườinàyliệtkêtấtcảlựcthúcđẩyvàkìmhãmcóthể,sauđóđánhsốthứtựtừ1đến5.Sựcâ
nbằngxuấthiệntạivịtríkhilựckìmhãmchiếmưuthếhơnlựcthúcđẩytheotỉlệ11:10.

Hình4.3.Phântíchlựcthúcđẩyvàlựckìmhãmkhinângcấpnhàmáy

Theovídụtrên,quaviệcnhậnbiếttấtcảcáclựccóthểxảyra,nhàquảntrịcóthểđưarac
ácđềxuấtkhảthiđểthúcđẩykếhoạchtiếpdiễnnhưsau:

 Đàotạonhânviên(tăngchiphíxuống1),nỗilosợkhiứngdụngcơngnghệmớic

</div>
(199)<div class='page_container' data-page=199>

 Điềucầnthiếtlàchỉchonhânviênthấyviệcđổimớilàthiếtyếuchosựsốngcịnc

ủanhàmáy(lựcthúcđẩymới+2).

 Nhânviênđượchướngdẫnđểbiếtđượclàcácloạimáymócsảnxuấtmớisẽlàmc

hocơngviệccủahọthuậnlợihơn(lựcthúcđẩymới+1).

 Lươngsẽtăngdonăngsuấtcóthểtăngnhờvàocácloạimáymócmới(chiphí+1,

thiệthạidolàmqgiờ-2).

 Cácloạimáymócmớisẽđượclắpbộlọclàmgiảmơnhiễm(ảnhhưởngmơitrườ

nglàmviệc-1).

Nhữngthayđổikhảthitrêncóthểlàmdaođộngtỉlệcânbằngtừ11:10(khơngcólợicho
kếhoạch)thành8:13(rấtcólợiđểthựchiệnkếhoạchthànhcơng).

ÝnghĩacủathuyếtK.Lewin:

-Chủđộngvàcókếhoạchtạorasựthayđổibằngcáchthayđổicáclựclượngthúcđẩyvàcảnt
rởsựthayđổi.

-Phântíchcácchươngtrìnhthayđổivàdựđốnảnhhưởngcủathayđổi.
4.3.3.Mơhìnhtảngbăng

WilfriedKrugerđãđưaramộtphươngphápquảnlýthayđổitheomơhìnhtảngbăn
g:Đólàmộtphươngphápquảnlýthayđổibằngcáchsosánhnhững“chướngngạivật”đểt
hayđổidoanhnghiệpnhưlàmột“tảngbăng”.Thayđổidoanhnghiệpnhưlàphảiđẩytảng

băngđi.

Tuynhiên,tảngbăngcóbềnổivàphầnchìm:

Bềnổicủatảngbăngnhư:cácvấnđềvềchiphí,chấtlượnghaythờigiangiaohàng(
bamốiquantâmhàngđầucủadoanhnghiệp).

PhầnchìmcủatảngbănglànhữngyếutốcầnphảivượtquađólàvấnđềQuanniệmv
àNiềmtin,vấnđềQuyềnlựcvàChínhtrị.

Nhữngngườiphảnđốithayđổithườngcótháiđộtiêucựcđốivớisựthayđổivànga
ycảđốivớicánhânngườikhởixướngthayđổi.Cầnphảithayđổi“cáiđầu”củahọcàngnhi
ềucàngtốt(thayđổiquanđiểmvàniềmtin).

Nhữngngườiủnghộthayđổimặtkháclạicótháiđộtíchcựcđốivớinhữngthayđổi
vàđốivớicánhânngườikhởixướngthayđổi.Họsửdụngnhữngthuậnlợicủasựthayđổiv
àủnghộthayđổi.

</div>
(200)<div class='page_container' data-page=200>

khơngchỉcầnphảithayđổiquanniệmvàniềmtincủahọmàcịncầnphảichứngminhkếtq
uảthựcsựtừviệcgiảiquyếtbavấnđềcơbảnlàchiphí,chấtlượngvàthờigiangiaohàng.

Nhữngngườiủnghộtiềmtàngcótháiđộtíchcựcđốivớithayđổinhưngvìmộtsốlý
donhấtđịnhhọchưathấysựthayđổithuyếtphụclắm,chẳnghạnvấnđềquyềnlựcvàchính
trịchưađượcgiảiquyếtổnthỏa.

Mơhìnhtảngbăngđãxácđịnh,yếutốcănbảncủaquảnlýthayđổilàcácyếutốconn
gười,tháiđộ,vănhóavàphụthuộcvàocáchquảnlýQuanniệmvàNiềmtin,quảnlýQuyề
nlựcvàChínhtrịtrongdoanhnghiệp.Dođó,đểquảnlýthànhcơngsựthayđổi,đểtránhđư
ợcnhữngtảngbăngtrơikhiđiềukhiểnýtưởngthayđổidoanhnghiệpcầnphải:

-Thứctỉnhnhânviênvàđồngnghiệp:Đểthựchiệnđượcđiềunày,ngườilãnhđạocầntậph
ợpcácsốliệubáocáokinhdoanhvàdoanhsốcủadoanhnghiệp,sosánhvớimụctiêuđềrav
àvớiviệckinhdoanhcủacáccơngtyđốithủ,tạođiềukiệnđểnhânviênphảnánhnhữngtha
nphiềncủakháchhàngvềquytrình,cáchthứcphụcvụ…sauđó,chiaxẻvớitấtcảcácnhân
viênnhữngcáchthứcơngtacóthểlàmđểthứctỉnhnhânviênrằngnếukhơngthayđổithìd
oanhnghiệpsẽkhơngtồntạivàcạnhtranhđược.

-Khởiđộngsaukhitỉnhdậy:Việcđánhthứcnhânviênđang“ngongiấc”trongcơngviệchà
ngngàycủadoanhnghiệplàmộtvấnđềkhókhăn.Ngườilãnhđạophảinóichohọbiếtlàtỉn
hdậyđểlàmgìvàtỉnhdậysẽđượclợiíchgìvàlợiíchđócóliênquannhưthếnàođếntừngph
ịngban,bộphận,cánhântrongdoanhnghiệp.Phảichonhânviênkhởiđộngngaykhihọđ
ãtỉnhdậyvàbiếtphảiđiđếnđâu.Tạocơhộichohọbắtđầungaynhữnggìcótrongkếhoạcht
hayđổinhưlàchohọthựchànhngaynếutrongkếhoạchthayđổicóviệcchonhânviênđiđ
àotạocáckỹnăngmới,cungcấpchohọthơngtincàngnhiềucàngtốtthơngquacáckênhk
hácnhaunhưtrênbảngthơngbáo,memo,email,họp,nóichuyện…

-Lãnhđạophảilàmgương:Ngườilãnhđạophảilàngườiđiđầuvàlàmgương,lờinóivàviệc
làmphảilnănkhớpvớinhau.Cónhưvậy,nhânviênmớicóthểtintưởngvàlàmtheo.Nế
ukhơnghọsẽmấtniềmtinvàbỏcuộcsớm.

</div>