Nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên các trường đại học và cao đẳng trên địa bàn tỉnh hà tĩnh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
_____________________________________________________

NGUYỄN THỊ HỒI NHƯ

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CƠNG TÁC
GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG CHO SINH VIÊN
CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC VÀ CAO ĐẲNG
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ TĨNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

NGHỆ AN - 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
_____________________________________________________

NGUYỄN THỊ HỒI NHƯ

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CƠNG TÁC
GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG CHO SINH VIÊN
CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC VÀ CAO ĐẲNG
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ TĨNH

Chuyên ngành: Chính trị học
Mã số: 60.31.02.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

Người hướng dẫn khoa học:
PGS TS. NGUYỄN THÁI SƠN

NGHỆ AN - 2017


1
LỜI CẢM ƠN
Trong q trình nghiên cứu và hồn thành đề tài này, ngồi sự nỗ lực của
bản thân, tơi còn nhận được sự hỗ trợ rất lớn từ gia đình, các cơ quan, đơn vị,
trường họctrên địa bàn tỉnh và cá nhân.
Với tình cảm chân thành nhất, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn tới Q thầy cơ
khoa Giáo dục Chính trị - Trường Đại học Vinh, khoa Sau đại học của Trường
Đại học Vinh đã truyền đạt những tri thức q báu, dìu dắt và giúp đỡ tơi hồn
thành tốt nhiệm vụ của khóa học.
Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Thái Sơn đã tận
tình định hướng, quan tâm, góp ý để tơi thực hiện tốt đề tài luận văn tốt nghiệp
này. Xin cảm ơn các cơ quan, trường học trên địa bàn tỉnh đã tạo điều kiện giúp
đỡ để tơi có được những thông tin, số liệu xác đáng. Xin cám ơn gia đình, người
thân, bạn bè đã ln động viên, giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi để tơi hồn
thành chương trình học tập của mình.
Nghệ An, tháng 8 năm 2017
Tác giả

Nguyễn Thị Hoài Như


2
MỤC LỤC

Trang
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... 1
MỤC LỤC ............................................................................................................. 2
BẢNG KÝ HIỆU CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................... 3
A. MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 4
B. NỘI DUNG..................................................................................................... 13
Chương 1CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ,TƯ
TƯỞNG CHO SINH VIÊN ................................................................................ 13
1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài ........................................ 13
1.2. Mục đích, nội dung, hình thức và hiệu quả giáo dục chính trị, tư tưởng
cho sinh viên .................................................................................................. 21
1.3. Tầm quan trọng của giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên............. 39
Kết luận chương 1 ......................................................................................... 42
Chương 2 THỰC TRẠNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNGCHO SINH
VIÊN CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC VÀ CAO ĐẲNGỞ TỈNH HÀ TĨNH HIỆN
NAY .................................................................................................................... 44
2.1. Khái quát đặc điểm sinh viên các trường đại học, cao đẳng Hà Tĩnh và
những yếu tố tác động đến giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên đại học,
cao đẳng ở Hà Tĩnh hiện nay ......................................................................... 44
2.2. Thực trạng giáo dục chính trị, tư tưởngcho sinh viêncác trường đại học
và cao đẳng ở tỉnh Hà Tĩnhhiện nay .............................................................. 58
Tiểu kết chương 2 .......................................................................................... 82
Chương 3 QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG CHO SINH VIÊN CÁC TRƯỜNG
ĐẠI HỌC VÀ CAO ĐẲNG Ở TỈNH HÀ TĨNH HIỆN NAY .......................... 84
3.1. Quan điểm nâng cao hiệu quả giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên
các trường đại học và cao đẳng trên địa bàn tỉnh Hà Tình hiện nay ............. 84
3.2. Một số giải pháp cơ bản nâng cao hiệu quả giáo dục chính trị, tư tưởng
cho sinh viên các trường Đại học và cao đẳng trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh hiện
nay.................................................................................................................. 90

C. KẾT LUẬN .................................................................................................. 112
D. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....... Error! Bookmark not defined.


3
BẢNG KÝ HIỆU CÁC TỪ VIẾT TẮT

Nxb

:

Nhà xuất bản

XHCN

:

Xã hội chủ nghĩa

CNXH

:

Chủ nghĩa xã hội

CNH, HĐH

:

Cơng nghiệp hóa, hiện đại q

BGH

:

BGH

LLCT

:

Lý luận chính trị

ASEAN

:

Hiệp hội các Quốc gia Đơng Nam Á


4
A. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng cơng tác giáo dục
chính trị tư tưởng. Người đã căn dặn tồn Đảng, toàn dân ta: “Bồi dưỡng thế hệ
Cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”. Đồng thời
Người đặt nhiệm vụ học chính trị lên trước nhiệm vụ học chun mơn.
Trong q trình lãnh đạo Đảng ta luôn xác định công tác giáo dục chính
trị tư tưởng là một bộ phận quan trọng của cơng tác tư tưởng, góp phần xây
dựng, bồi đắp nền tảng tinh thần xã hội. Văn kiện Đại hội X của Đảng đã chỉ rõ

tính cấp bách và yêu cầu:“Đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác
giảng dạy và học tập lý luân chính trị”. Đồng thời, chỉ rõ phải coi trọng việc xây
dựng và hoàn thiện nhân cách của người Việt Nam. Trong đó, “Bồi dưỡng các
giá trị văn hóa trong thanh niên, học sinh, sinh viên, đặc biệt là lý tưởng sống,
lối sống, năng lực trí tuệ, đạo đức và bản lĩnh văn hóa con người Việt Nam” sẽ
góp phần đáp ứng tốt yêu cầu về đào tạo nguồn nhân lực trẻ. Văn kiện Đại hội
XI tiếp tục xác định: “Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hơn nữa hiệu quả
của công tác tư tưởng, tuyên truyền giảng dạy và học tập chủ nghĩa Mác- Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm đường lối của Đảng, chính sách pháp luật
của Nhà nước, đổi mới nâng cao chất lượng giáo dục chính trị tư tưởng, giáo
dục cơng dân trong hệ thống các trường chính trị và các trường thuộc hệ thống
giáo dục quốc dân”. Như vậy, cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng cho mọi đối
tượng đã được Đảng ta đặc biệt quan tâm, trong đó có đối tượng là sinh viên.
Đảng và Nhà nước ta xem đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng của nhà
trường nhằm góp phần hình thành và phát triển thế giới quan khoa học và nhân
sinh quan chủ nghĩa cộng sản cho sinh viên. Vì vậy, giáo dục chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với tính cách là khoa học về thế giới quan và
phương pháp luận trở thành nội dung quan trọng nhất của giáo dục chính trị, tư
tưởng.


5
Ở nước ta, dưới sự tác động của nền kinh tế nhiều thành phần vận hành
theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước, một mặt đem lại những tích
cực như: đưa đất nước thốt khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế, tình hình chính trị xã hội được ổn định, quốc phòng an ninh được tăng cường, phá được thế bao
vây cấm vận, mở rộng quan hệ đối ngoại với nhiều nước trong khu vực và quốc
tế, nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Mặt khác, nền kinh tế này
lại phát sinh ra những tiêu cực như: lối sống thực dụng chạy theo đồng tiền đánh
mất nhân phẩm danh dự, lối sống ích kỷ, những tệ nạn xã hội, những thói hư tật
xấu của một bộ phận cán bộ, đảng viên đã tác động đến tầng lớp sinh viên Việt
Nam làm cho tư tưởng chính trị và đạo đức của thế hệ này xuống cấp ngày càng

nghiêm trọng. Những hiện tượng tiêu cực này, đã được Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ X của Đảng khẳng định: “Tình trạng suy thối về tư tưởng chính
trị, đạo đức, lối sống, bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân và tệ quan liêu, tham
nhũng…còn diễn ra nghiêm trọng”. Trong thực tế, một bộ phận không nhỏ cán
bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả
một số cán bộ cao cấp, suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với
những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân
ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài kèn cựa địa vị, cục bộ,
tham nhũng, lãng phí, tùy tiện vơ ngun tắc. Như vậy, tình trạng suy thối về tư
tưởng chính trị, đạo đức ở một bộ phận cán bộ diễn ra ngày càng phức tạp, mức
độ suy thoái ngày càng nghiêm trọng hơn. Do đó, cần phải đề ra những giải pháp
thật cụ thể để ngăn chặn, khắc phục, đẩy lùi những hiện tượng suy thối này.
Hơn nữa, tình hình thế giới có nhiều biến đổi: các thế lực thù địch không
từ bỏ cơ hội, chúng tìm mọi cách tấn cơng, tun truyền xun tạc nhằm hạ
thấp, phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Chúng ráo riết
thực hiện chiến lược “Diễn biến hịa bình” để chống phá Đảng và Nhà nước ta
trên lĩnh vực tư tưởng, từng bước xóa bỏ chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Bằng
chiến lược này, chúng làm lung lay ý chí, niềm tin, lý tưởng của nhân dân ta, lôi


6
kéo quần chúng nhân dân xa rời Đảng để chúng dễ dàng thực hiện ý đồ thay đổi
chế độ chính trị. Đối tượng chủ yếu mà chúng thường tấn công hiện nay là thanh
niên, nhất là tầng lớp sinh viên đang học tập tại các trường đại học và cao đẳng.
Đứng trước hồn cảnh hết sức khó khăn, phức tạp, việc giáo dục chính trị, tư
tưởng cho sinh viên cịn nhiều hạn chế về nội dung, phương pháp và hình thức.
Do đó yêu cầu thực tiễn cấp bách đặt ra hiện nay là phải nâng cao hơn nữa chất
lượng và hiệu quả cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng nhất đặc biệt đối với sinh
viên ở nước ta. Công tác này đòi hỏi phải tiến hành một cách liên tục, thường
xuyên và đang trở thành một trong những nội dung khơng thể thiếu được của

q trình đào tạo sinh viên.
Trong bối cảnh chung đó, Hà Tĩnh cũng là nơi chịu sự tác động của nền
kinh tế thị trường và diễn biến hịa bình của chủ nghĩa đế quốc. Đồng thời
cũnglà một thành phố còn tồn tại những tệ nạn xã hội chưa được giải quyết triệt
để như tình trạng phạm tội, sử dụng ma túy, cờ bạc... Thực tế đó đã tác động
trực tiếp đến tư tưởng của sinh viên tỉnh Hà Tĩnh. Mặc dù, ở lứa tuổi này, sinh
viên có khả năng tự nhận thức, tự điều chỉnh nhận thức và đánh giá toàn diện về
bản thân, vị trí của chính mình trong cuộc sống, thích tìm tịi sáng tạo, có nhiều
ước mơ, hồi bão, có ý chí, lý tưởng vươn lên để học tập thoát khỏi nghèo nàn,
lạc hậu. Nhưng một bộ phận sinh viên do chưa có nhiều kinh nghiệm sống, nên
các em thường mắc sai lầm, dễ bị kích động, thiếu quyết đốn, đơi khi hoang
mang, dao động về tư tưởng. Cho nên, đã ảnh hưởng tới việc học tập và rèn
luyện của sinh viên, đây là kẻ hở để các thế lực thù địch, dụ dỗ lôi kéo, làm công
cụ tuyên truyền tác động đến tư tưởng của sinh viên, đẩy các em đi đến con
đường sai trái. Vì vậy, nâng cao chất lượng cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng
cho sinh viên các trường đại học và cao đẳng ở Hà Tĩnh để ngăn chặn, đẩy lùi
những hiện tượng suy thoái này càng trở nên cấp thiết hiện nay.
Xuất phát từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài: “Nâng cao chất lượng
cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên các trường đại học và cao


7
đẳng trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh” làm đề tài nghiên cứu với hy vọng góp phần
nâng cao chất lượng cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên đại học
và cao đẳng ở Hà Tĩnh.
Trong quá trình tìm hiểu, đã có nhiều cơng trình, bài viết, tài liệu liên
quan đến đề tài nghiên cứu nêu trên được xuất bản trong những năm gần đây.
Nhiều cuốn sách, công trình nghiên cứu khoa học, luận văn tiến sĩ, luận văn thạc
sỹ liên quan đến mảng đề tài giáo dục chính trị tư tưởng nói chung. Trong phạm
vi luận văn, tơi đã tham khảo một số cơng trình tiêu biểu sau:

Tác giả Trần Hùng (2000), Hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho sinh
viên các trường Đại học tại Thành phố Hồ Chí Minh: Thực trạng và giải
pháp,Luận văn tiến sĩ triết học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà
Nội. Luận án cung cấp những khái niệm về giáo dục lý luận chính trị và những
hiệu quả, những yếu tố tác động đến hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho sinh
viên các trường đại học. Tác giả phân tích thực trạng và những vấn đề đặt ra đối
với các hoạt động giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên các trường Đại học tại
Thành phố Hồ Chí Minh. Từ những cơ sở lý luận và thực trạng đã phân tích tác
giả đưa ra một số phương hướng và giải pháp để nâng cao hiệu quả cơng tác
giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên.
Tác giả Vũ Ngọc Am: Quá trình đổi mới cơng tác giáo dục chính trị tư
tưởng cho cán bộ, đảng viên ở cơ sở trong cuộc đấu tranh chống “Diễn biến
hịa bình”,Luận án tiến sĩ lịch sử, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà
Nội, 2002. Tác giả nhấn mạnh nội dung, vai trị của cơng tác giáo dục chính trị
tư tưởng trong cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân Việt Nam dưới
sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, tìm hiểu âm mưu và hoạt động diễn biến hịa
bình của chủ nghĩa đế quốc và các lực lượng thù địch chống phá cách mạng Việt
Nam trong thời gian qua về chính trị tư tưởng.
Đặng Quang Thành, Xây dựng lối sống có văn hóa của thanh niên
Thành Phố Hồ Chí Minh trong cơng cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ


8
nghĩa,Luận án tiến sĩ triết học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà
Nội 2005. Luận án đề cập đến các giải pháp về xây dựng lối sống có văn hóa của
thanh niên Thành Phố Hồ Chí Minh, đặc biệt là vấn đề giáo dục chính trị, tư
tưởng và đạo đức.
Ban Tư Tưởng - Văn hóa Trung ương:“Tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ,
công tác tuyên giáo ở cơ sở”,Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội (2005), quyển
sách này bàn đến vấn đề công tác giáo dục lý luận chính trị như: phân tích nội

dung của khái niệm cơng tác giáo dục lý luận chính trị bao gồm việc truyền bá
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của
Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước nhằm xây dựng cho cán bộ, đảng
viên về thế giới quan, phương pháp luận khoa học; có nhận thức tư tưởng
chính trị đúng đắn.
Đảng Cộng sản Việt Nam, Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận - thực
tiễn qua 20 năm đổi mới (1986 - 2006), Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội (2005),
nội dung của báo cáo đề cập đến những thành tựu trong thực tiễn về công tác
xây dựng Đảng, nhất là công tác tư tưởng chính trị của Đảng trong thời gian qua
đã có nhiều đổi mới, góp phần quan trọng vào việc nâng cao nhận thức, đổi mới
tư duy.
“Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”,Nxb Lao Động
(2007), trong quyển sách này tác giả Lê Văn Yên bàn đến tư tưởng của Hồ Chí
Minh về giáo dục lý luận chính trị, theo Hồ Chí Minh, giáo dục lý luận chính trị
là: truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin; đường lối quan điểm, chính sách của Đảng
và Nhà nước tới cán bộ, đảng viên và nhân dân; nội dung của cơng tác giáo dục
lý luận chính trị bao gồm: giáo dục những nguyên lý phổ biến của chủ nghĩa
Mác - Lênin; đường lối quan điểm của Đảng. Đặc trưng của công tác này là:
phương pháp giảng dạy giúp người học nắm được lý luận Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước.


9
Trong cuốn sách Tư tưởng Hồ Chí Minh về phát triển con người tồn diện
của Nguyễn Hữu Cơng, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội (2010). Tác giả bàn đến
quan niệm của Hồ Chí Minh về phát triển con người toàn diện như sau: phát
triển về thể lực; phát triển về trí tuệ; phát triển về mặt đạo đức. Theo Hồ Chí
Minh, con đường hình thành và phát triển của con người tồn diện Việt Nam
bao gồm: thơng qua con đường hoạt động và đấu tranh cách mạng; thông qua
quá trình tham gia lao động sản xuất; giáo dục và đào tạo toàn diện.

Trong cuốn sách Lý luận và phương pháp nghiên cứu, giáo dục lý luận
chính trị, của Phạm Huy Kỳ (chủ biên), Nxb Chính trị Quốc gia - Hành chính
Hà Nội (2010). Tác giả tiến hành phân tích một số khái niệm như: Lý luận chính
trị, cơng tác giáo dục lý luận chính trị, tác giả cịn phân tích khá sâu vấn đề vai
trị, nhiệm vụ và nội dung nghiên cứu về giáo dục lý luận chính trị ở nước ta
hiện nay.
Trong quyển sách Công tác tư tưởng do Đào Duy Quát (chủ biên),Nxb
Chính trị Quốc gia Hà Nội (2010). Tác giả phân tích nội dung giáo dục chính trị
- tư tưởng và sự hình thành văn hóa chính trị cho nhân dân lao động, nội dung
cơ bản của công tác này là: giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh và đường lối, chính sách của Đảng; giáo dục truyền thống chính trị và
những giá trị chính trị được đúc kết trong lịch sử; giáo dục sâu sắc lý tưởng
chính trị của giai cấp công nhân và của dân tộc, niềm tin vào sự nghiệp cách
mạng do Đảng lãnh đạo; giáo dục bản lĩnh, sự nhạy bén chính trị và đấu tranh
khắc phục sự mơ hồ về chính trị.
Trong cuốn sách Giá trị văn hóa truyền thống dân tộc với việc xây dựng
nhân cách sinh viên Việt Nam hiện nay của PGS.TS. Lương Gia Ban - PGS.TS.
Nguyễn Thế Kiệt,Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội (2014). Tác giả nghiên cứu giá
trị văn hóa truyền thống dân tộc và vai trị của nó trong việc xây dựng nhân cách
sinh viên Việt Nam hiện nay, nội dung nổi bật của giá trị truyền thống này là:
lòng yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, tinh thần đoàn kết ý thức cộng đồng, tác


10
giả nhấn mạnh vai trò của những giá trị truyền thống này trong việc xây dựng
nhân cách cho sinh viên.
Phát triển văn hóa với tư cách nền tảng tinh thần của xã hội,của TS. Trần
Thị Minh,Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội (2014). Tác giả đề cập đến khái niệm
văn hóa, khái niệm nền tảng tinh thần của xã hội, phát triển văn hóa với tư cách
là nền tảng tinh thần của xã hội, sự tác động của kinh tế thị trường đến phát triển

văn hóa với tư cách là nền tảng tinh thần xã hội, vai trò của phát triển văn hóa
với tư cách là nền tảng tinh thần của xã hội trong nền kinh tế thị trường.
Nhìn chung tất cả các cơng trình nghiên cứu nêu trên đều có liên quan đến
đề tài nghiên cứu của tơi ở nhiều góc độ, khía cạnh khác nhau. Tuy nhiên cho
đến nay vẫn chưa có một cơng trình nào đề cập một cách toàn diện, đầy đủ về
vấn đề nâng cao chất lượng cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng sinh viên các
trường đại học và cao đẳng trên địa bàn Hà Tĩnh.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng công tác giáo dục
chính trị, tư tưởng cho sinh viên các trường đại học và cao đẳng trên địa bàn tỉnh
Hà Tĩnh, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cơng tác giáo
dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên các trường đại học và cao đẳng trên địa bàn
tỉnh Hà Tĩnh đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong những năm tới.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư
tưởng cho sinh viên.
- Nghiên cứu, đánh giá thực trạng chất lượng cơng tác giáo dục chính trị,
tư tưởng cho sinh viên các trường đại học và cao đẳng trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.
- Đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính
trị, tư tưởng cho sinh viên các trường đại học và cao đẳng trên địa bàn tỉnh
Hà Tĩnh.


11
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho
sinh viên các trường đại học và cao đẳng trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài giới hạn trong phạm vi nghiên cứu các vấn đề về chất lượng công

tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên Việt Nam các trường đại học và
cao đẳng trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh. Cụ thể là các trường Đại học Hà Tĩnh, Cao
đẳng Y tế Hà Tĩnh, Cao đẳng nghề Việt Đức, Cao đẳng văn hóa,thể thao và du
lịchNguyễn Du, Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh.
5. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu từ góc độ chính trị học, sử dụng phương pháp biện
chứng duy vật Mácxit làm nền tảng. Trên cơ sở đó, luận văn sử dụng kết hợp
phương pháp lịch sử và lơgíc, phân tích với tổng hợp, so sánh, điều tra xã hội
học và các phương pháp đặc thù của chính trị học.
6. Những đóng góp mới của đề tài
- Về lý luận: Luận văn góp phần làm rõ cơ sở lý luận của chất lượng công
tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên các trường đại học và và cao đẳng
trong bối cảnh hiện nay.
- Về thực tiễn: Luận văn góp phần đánh giá thực trạng chất lượng cơng
tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên các trường đại học và cao đẳng
trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công
tác này.
- Luận văn có thể trở thành tài liệu tham khảo cho tất cả mọi người có sự
quan tâm nghiên cứu về lĩnh vực giáo dục chính trị, tư tưởng nói chung và cơng
tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên nói riêng.


12
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
được kết cấu thành 3 chương,7 tiết.


13
B. NỘI DUNG

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ,
TƯ TƯỞNG CHO SINH VIÊN
1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài
1.1.1. Khái niệm chính trị
Thuật ngữ “Chính trị” xuất hiện từ khi xã hội loài người phân chia giai
cấp và bắt đầu xuất hiện nhà nước. Hiện nay, có nhiều định nghĩa về chính trị
như: Từ điển Triết học, Nxb Tiến bộ Mát-xcơ-va (1986), định nghĩa: “Chính trị
là sự tham gia vào các công việc của nhà nước, việc quy định những hình thức,
nhiệm vụ, nội dung hoạt động của nhà nước”[61, tr.85].
Theo Đại Từ điển tiếng Việt, Nxb Văn hóa - Thơng tin (1999), định nghĩa:
“Chính trị là những vấn đề về điều hành bộ máy nhà nước hoặc những hoạt động
của giai cấp chính đảng, nhằm giành hoặc duy trì quyền điều hành nhà
nước”[62, tr.396].
Từ điển tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng (2011), định nghĩa: “Chính trị là những
hiểu biết hoặc những hoạt động để nâng cao hiểu biết về mục đích, đường lối,
nhiệm vụ đấu tranh của một giai cấp, một chính đảng nhằm giành hoặc duy trì
quyền điều khiển bộ máy nhà nước (nói tổng quát)” [60, tr.223].
Trong cuốn “Ý thức chính trị của cơng nhân trong một số doanh nghiệp ở
Hà Nội hiện nay”, Tác giả Phan Thanh Khơi cho rằng: “Chính trị là những cơng
việc nhà nước hay công việc xã hội liên quan với nhà nước, là phạm vi hoạt
động gắn với những quan hệ giữa các giai cấp, các dân tộc và các cộng đồng xã
hội khác, mà trung tâm của nó là vấn đề giành, giữ và sử dụng quyền lực nhà
nước” [39, tr.11].
Nhìn chung, chính trị là những hoạt động trong mối quan hệ giữa các giai
cấp, các đảng phái, giữa quốc gia này với quốc gia khác mà trọng tâm cốt lõi là


14
vấn đề giành quyền lợi, quyền lực của giai cấp và nhà nước đó. Hay chính trị là

tất cả những mối quan hệ giữa các giai cấp, các cộng đồng xã hội trong vấn đề
chính quyền nhà nước; là sự tham gia của quần chúng nhân dân vào các công
việc của nhà nước; là tổng hợp những phương thức, phương pháp, những hoạt
động thực tiễn của các giai cấp, các đảng phái, các quốc gia để giành, giữ và sử
dụng quyền lực của nhà nước nhằm đem lại lợi ích cho giai cấp mình.
Để đạt được những mục đích của chính trị, giai cấp lãnh đạo cách mạng
phải tiến hành giáo dục chính trị, tư tưởng cho quần chúng, nhằm tuyên truyền,
giác ngộ họ nhận thức đúng về mục đích, chủ trương, đường lối, nhiệm vụ của
cách mạng trong từng giai đoạn. Nếu giai cấp thống trị làm tốt những cơng việc
đó, sẽ góp phần quan trọng làm cho hệ tư tưởng chính trị của giai cấp mình giữ
được vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của xã hội, thống trị về mặt tinh
thần trong xã hội đó, từ đó, có thể duy trì và bảo vệ vững chắc chế độ kinh tế
hiện đang tồn tại. Bên cạnh đó, nó cịn có vai trị chủ đạo hướng dẫn, thúc đẩy
quần chúng nhân dân tham gia vào cuộc đấu tranh giai cấp, xóa bỏ cái trật tự
“Bất di, bất dịch” của giai cấp thống trị đang có xu hướng lỗi thời, lạc hậu, kìm
hãm sự phát triển của lịch sử xã hội loài người và kết quả cuối cùng là xóa bỏ
chế độ kinh tế lỗi thời, lạc hậu để giải phóng xã hội, giải phóng giai cấp, giải
phóng con người, nhằm đưa nhân loại tiến lên một bước nhảy vọt về chất, đó là
sự phát triển cao hơn, tiến bộ hơn, phù hợp với xã hội đang tồn tại, phát triển.
1.1.2. Khái niệm tư tưởng chính trị
Thuật ngữ “Tư tưởng chính trị” được sử dụng khá phổ biến trong các Văn
kiện của Đảng và giáo trình các mơn khoa học như: Triết học, Chính trị học,v.v..
Tuy nhiên, tùy theo góc độ nghiên cứu mà có nhiều cách tiếp cận thuật ngữ này
khác nhau như sau:
Trong cuốn “Góp phần chống suy thối tư tưởng chính trị, đạo đức, lối
sống theo Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI”,tác giả Võ Văn Thắng đã đưa ra
định nghĩa: “Tư tưởng chính trị là tồn bộ các quan điểm chính trị của một giai


15

cấp, phản ánh lợi ích của một giai cấp, là phương thức hoạt động để bảo đảm lợi
ích của giai cấp ấy trong quan hệ với các giai cấp, tầng lớp khác trong xã hội”
[54, tr.12].
Trong cuốn sách “Định hướng chính trị cho sự phát triển của Việt Nam và
một số giải pháp thực hiện trong giai đoạn 2011 - 2020”, Phạm Văn Đức khẳng
định: “Tư tưởng chính trị là những quan điểm chính trị, lý luận chính trị và học
thuyết chính trị của con người trong những giai đoạn lịch sử nhất định được hình
thành trên cơ sở suy tư về hệ thống đời sống chính trị” [23, tr.13].
Nhìn chung, có nhiều quan điểm khác nhau, nhưng chung quy lại có thể
hiểu Tư tưởng chính trị là tồn bộ các quan điểm chính trị, lý luận chính trị, học
thuyết chính trị của một giai cấp trong xã hội được hình thành trong những giai
đoạn nhất định của lịch sử dân tộc nhằm phản ánh những lợi ích cơ bản của
giai cấp, dân tộc.Tư tưởng chính trị cịn chỉ ra những phương thức hoạt động
thực tiễn của giai cấp, dân tộc ấy trong quan hệ với các giai cấp, tầng lớp, dân
tộc khác để giành, giữ và sử dụng quyền lực của nhà nước nhằm đem lại lợi ích
cho giai cấp, dân tộc mình.
Tư tưởng chính trị thường thể hiện ra trong các học thuyết chính trị, trong
các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của các đảng phái và các nhà
nước, đồng thời nó chi phối suy nghĩ và hành động của con người trong xã hội.
Tư tưởng chính trị hình thành một mặt, trên cơ sở khái quát thực tiễn hoạt động
chính trị - xã hội nhằm bảo vệ hoặc thay đổi các quan hệ, các thể chế, các chế độ
chính trị, mặt khác, trên cơ sở kế thừa có phê phán những tư tưởng chính trị
trước đó. Tư tưởng chính trị là hình thức biểu hiện cụ thể của ý thức chính trị một trong những hình thái ý thức xã hội. Nếu ý thức xã hội là mặt tinh thần của
đời sống xã hội bao gồm những quan điểm, tư tưởng cùng những tình cảm, tâm
trạng, truyền thống, v.v.. nảy sinh từ tồn tại xã hội và phản ánh tồn tại xã hội
trong những giai đoạn phát triển nhất định thì tư tưởng chính trị là một thành
phần của ý thức xã hội, có nội dung, hình thức tồn tại (biểu hiện) cụ thể xác


16

định. Chẳng hạn, tư tưởng chính trị của Chủ tịch Hồ Chí Minh và tư tưởng chính
trị của Đảng cộng sản Việt Nam đóng vai trị định hướng cho các hành động và
quan hệ chính trị tựa như “kim chỉ nam cho hoạt động cách mạng”.
Khái niệm tư tưởng chính trị có mối quan hệ biện chứng với một số khái
niệm khác như: tư tưởng xã hội, tư tưởng lý luận, tư tưởng triết học, tư tưởng
pháp quyền, tư tưởng đạo đức, tư tưởng tôn giáo, v.v.. Trong tất cả các xã hội có
giai cấp, tư tưởng chính trị bao giờ cũng giữ vị trí trung tâm mà các tư tưởng xã
hội khác nêu trên luôn quay xung quanh. Bởi vì, con người là một thực thể xã
hội, có mối quan hệ mật thiết với nhau, như C. Mác đã khẳng định “Trong tính
hiện thực của nó, bản chất con người là tổng hòa những quan hệ xã hội”
[40, tr.11]. Như vậy, con người ln gắn bó mật thiết với cộng đồng người và
chịu sự tác động từ nhiều yếu tố như nhà nước của giai cấp thống trị cầm quyền,
những quy tắc, chuẩn mực, đặc biệt, là pháp luật, có tính chất bắt buộc tất cả
mọi người phải tn theo ý chí của giai cấp thống trị. Song, tư tưởng của con
người bao giờ cũng trực tiếp phản ánh những lĩnh vực đời sống xã hội, mà chính
trị là vấn đề “cơ bản trong xã hội”, phản ánh tương quan lợi ích của tất cả mọi
người trong xã hội có giai cấp.
Khái niệm Tư tưởng lý luận phản ánh trình độ nhận thức, quan điểm, thái
độ, suy nghĩ của một cá nhân, một giai cấp, một dân tộc đối với những vấn đề có
tính quy luật trong sự vận động của các sự vật, hiện tượng khách quan trong xã
hội. Tư tưởng lý luận có mối quan hệ biện chứng với tư tưởng chính trị. Bởi vì,
các nhà tư tưởng luôn khái quát lại, hệ thống lại tư tưởng chính trị của mình
thành tư tưởng lý luận của một giai cấp và tư tưởng này phát triển ở cấp độ cao
hơn, trở thành hệ tư tưởng chính trị của một giai cấp. Hệ tư tưởng này, trực tiếp
phản ánh những lợi ích của giai cấp dưới hình thức lý luận, bởi vậy, hệ tư tưởng
chính trị ln mang bản chất giai cấp. Cho nên, bất cứ cuộc đấu tranh giai cấp
nào cũng là một cuộc đấu tranh chính trị.Do đó, trong q trình hình thành và
phát triển, tư tưởng của con người luôn bị chi phối từ những hệ tư tưởng và lợi

17
ích của giai cấp đang thống trị trong xã hội. Để thực hiện được quyền lực chính
trị và đảm bảo cho lợi ích của giai cấp mình, giai cấp thống trị thể hiện những
quan điểm, ý chí thơng qua hệ tư tưởng của giai cấp họ. Và, những quan điểm, ý
chí này được cụ thể hóa bằng hiến pháp, pháp luật, các thể chế như: Nhà nước,
đảng phái, các đoàn thể xã hội, v.v.. của giai cấp, nhằm bảo vệ giai cấp mình và
điều chỉnh tất cả những mối quan hệ trong xã hội. Vì thế, “Trong lịch sử xã hội
lồi người, các giai cấp thống trị, thơng qua đội ngũ những nhà tư tưởng và các
thiết chế tư tưởng ln tìm mọi cách tác động, chi phối các quan hệ tư tưởng và
quá trình tư tưởng nhằm biến hệ tư tưởng của giai cấp thống trị thành hệ tư
tưởng thống trị xã hội và động viên, cổ vũ mọi thành viên trong xã hội đứng lên
bảo vệ và xây dựng chế độ hiện tồn” [49, tr.11].
1.1.3.Khái niệm giáo dụcchính trị, tư tưởng
Với cách tiếp cận về tư tưởng và chính trị như đã phân tích ở trên thì có
thể hiểu, Giáo dục chính trị, tư tưởng(ở Việt Nam hiện nay) là q trình tác
động có mục đích, có hệ thốngcủa các cấp uỷ đảng, các tổ chức chính trị - xã hội
vào cán bộ, đảng viên và quần chúng với nội dung, mục đích chủ yếu là, tuyên
truyền chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của
Đảng, pháp luật của Nhà nước, bồi dưỡng tinh thần yêu nước nhằm nâng cao sự
hiểu biết của cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân về các nội dung này, qua
đó tập hợp họ tham gia tích cực vào việc giữ gìn và thực thi quyền lực chính trị
trong việc thỏa mãn những lợi ích kinh tế, chính trị thiết thân của mình.
Bản chất của giáo dụcchính trị, tư tưởng: Là những hoạt động về mặt tinh
thần của xã hội, nhằm truyền bá hệ tư tưởng của giai cấp mình thành hệ tư tưởng
thống trị trong tồn xã hội với mục đích nâng cao nhận thức tư tưởng cho cán
bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân về quan điểm chính trị, niềm tin chính trị,
đường lối chính trị, hình thành bản lĩnh chính trị vững vàng để tập hợp họ tham
gia vào cuộc đấu tranh cách mạng nhằm giành, giữ và sử dụng quyền lực chính
trị, đáp ứng, thỏa mãn những nhu cầu lợi ích cho cán bộ, đảng viên quần chúng

18
nhân dân. Trong luận văn này, giáo dục chính trị, tư tưởngnói riêng và ý thức
chính trị nói chung cho sinh viên, là quá trình giúp họ nắm vững tư tưởng chính
trị của chủ nghĩa Mác - Lênin, của Chủ tịch Hồ Chí Minh và của Đảng Cộng sản
Việt Nam. Ngồi ra, sự giáo dục này cịn có thể giúp họ nắm được quan điểm
chính trị của các nhà tư tưởng, các nhà hoạt động chính trị khác và tri thức này
cũng là yếu tố quan trọng để hình thành ở sinh viên bản lĩnh chính trị vững vàng
và hành động đúng đắn.
Nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục chính trị, tư tưởngcũng mang
tính giai cấp rất sâu sắc. Trong các xã hội có giai cấp đối kháng, giai cấp thống
trị ln thực hiện giáo dục chính trị, tư tưởngđể áp đặt sự thống trị của giai cấp
mình đối với toàn bộ các giai cấp, các tầng lớp khác hiện đang tồn tại trong xã
hội. Nhưng nếu như tư tưởng của giai cấp thống trị không theo kịp với sự phát
triển của xã hội, nó trở nên lạc hậu, lỗi thời, cản trở sự phát triển của xã hội, thì
việc giáo dục chính trị, tư tưởngđược áp dụng bằng nhiều thủ đoạn rất tinh vi,
với mục đích nhằm che giấu bản chất bóc lột của giai cấp thống trị bằng hình
thức lừa bịp, áp đặt chính trị phản động, thậm chí cực đoan đối với cán bộ, đảng
viên và quần chúng nhân dân.
Ở nước ta, kể từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, đã lãnh đạo nhân
dân ta tiến hành cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm
lược, thống nhất đất nước và ngay cả trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội,
việc giáo dục chính trị, tư tưởngđược xem là hoạt động có mục đích, có tổ chức,
bằng nhiều phương pháp khoa học, nhằm tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, chính sách của Đảng; pháp luật của Nhà
nước; tinh thần yêu nước cho cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân về quan
điểm, niềm tin, tâm lý, hành vi chính trị để có được những phẩm chất chính trị
phù hợp với mục tiêu, lý tưởng của Đảng, của giai cấp công nhân.

19
Giáo dục chính trị, tư tưởng có mối quan hệ với giáo dục lý luậnchính trị:
Xét về mục đích, nhiệm vụ, tính chất, nội dung, giữa giáo dục chính trị, tư tưởng
và giáo dục lý luận chính trị có cùng một mục đích. Bởi vì, giáo dục lý luận
chính trị là một bộ phận của giáo dục chính trị, tư tưởng, cùng thuộc hình thái
cơng tác tun truyền, cùng mục đích truyền bá, giáo dục. Tuy nhiên, giữa giáo
dục chính trị, tư tưởng và giáo dục lý luận chính trị cũng có sự khác nhau, cụ thể
là: về hình thức tổ chức, phương pháp thực hiện, kết cấu nội dung, giáo dục lý
luận chính trị là một q trình tác động vào đối tượng bằng cách trình bày tương
đối cơ bản, có hệ thống những khái niệm, những quy luật, quan điểm, đường lối
của Đảng và pháp luật của Nhà nước để hình thành phẩm chất chính trị cho cán
bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân.
Nhằm đạt được mục đích, u cầu đó, trước tiên, giáo dục lý luận chính
trị phải có một thiết chế tổ chức, những hình thức và phương pháp tiến hành, với
những đặc trưng riêng của nó, tức là phải có phương pháp dạy và học theo một
hệ thống chương trình nhất định; một hệ thống tổ chức, chỉ đạo với những u
cầu có tính chất bắt buộc như: giáo trình, đội ngũ giảng viên lý luận chính trị, cơ
sở vật chất và các phương tiện kỹ thuật để phục vụ cho dạy và học. Đây được
xem là vấn đề rất quan trọng và có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc đối với chủ thể của
giáo dục chính trị, tư tưởng, nhất là đối với đội ngũ giảng viên đang giảng dạy
tại các trường đại học, cao đẳng.
Đặc trưng của giáo dục chính trị, tư tưởng: Là phương hướng, phương
thức truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính
sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước đến người học, giúp họ nhận thức,
giác ngộ và nắm được những nội dung này.
Giáo dục chính trị, tư tưởng rộng hơn giáo dục lý luận chính trị; giáo dục
lý luận chính trị sâu hơn, cao hơn, đi vào bản chất hơn giáo dục chính trị, tư
tưởng. Do đó, giáo dục chính trị, tư tưởng là một quá trình tác động trực tiếp đến
tư tưởng, tình cảm, tâm lý, đạo đức của mỗi người và có khả năng thực hiện

20
cơng việc của mình trong cuộc sống hàng ngày, giúp họ nhận thức được những
vấn đề nảy sinh trong xã hội chính xác hơn, khắc phục những tư tưởng lạc hậu,
tư tưởng sai trái, rèn luyện bản lĩnh chính trị, nhận thức chính trị, niềm tin chính
trị, hình thành tư tưởng chính trị vững vàng của giai cấp vơ sản, có tinh thần tự
giác, tư tưởng tích cực đấu tranh chống lại những tư tưởng phản động, chống
phá cách mạng, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN trong
giai đoạn hiện nay.
Khái niệm giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên:Giáo dục chính trị,
tư tưởng cho sinh viên (ở Việt Nam hiện nay) là quá trình tác động có mục đích,
có hệ thốngcủa các cấp uỷ đảng, các tổ chức chính trị - xã hội vào sinh viên với
nội dung, mục đích chủ yếu là, tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, bồi dưỡng
tinh thần yêu nước nhằm nâng cao sự hiểu biết của sinh viên về các nội dung
này, qua đó tập hợp họ tham gia tích cực vào việc giữ gìn và thực thi quyền lực
chính trị trong việc thỏa mãn những lợi ích kinh tế, chính trị thiết thân của mình.
Chủ thể của giáo dục chính trị, tư tưởng: Là các cấp uỷ đảng, BGH, các
tổ chức chính trị - xã hội, đội ngũ giảng viên lý luận chính trị. Trong đó, Đảng
ủy có nhiệm vụ ban hành chỉ thị, kế hoạch, những quyết định, chương trình hành
động và trực tiếp chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc cấp dưới tiến hành giáo dục chính
trị, tư tưởng cho sinh viên. Các tổ chức chính trị - xã hội có nhiệm vụ triển khai
đúng những chỉ thị, kế hoạch, những quyết định do Đảng ủy ban hành, để tiến
hành giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên. Đặc biệt là đội ngũ giảng viên lý
luận chính trị trực tiếp giảng dạy các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh và đường lối cách mạng của Đảng cộng sản Việt Nam, thông qua
giảng dạy những môn học này giúp cho sinh viên hiểu được những quan điểm
chính trị của Đảng, đồng thời thể hiện tư tưởng chính trị của giai cấp cơng nhân
và của Đảng ta.

21
Đối tượng của giáo dục chính trị, tư tưởng: Là sinh viên Việt Nam đang
học tập tại các trường đại học và cao đẳng ở tỉnh Hà Tĩnh hiện nay. Các chủ thể
giáo dục ở các trường phải thực hiện việc giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh
viên bằng nhiều hình thức và phương pháp khác nhau nhằm nâng cao tư tưởng
chính trị cho các em. Ngồi ra, bản thân cá nhân của mỗi sinh viên phải tích cực,
tự ý thức, tự giác học tập và rèn luyện để hồn thiện phẩm chất chính trị, đạo
đức cho bản thân.
1.2. Mục đích, nội dung, hình thức và hiệu quả giáo dục chính trị, tư
tưởngcho sinh viên
1.2.1. Mục đích của giáo dục chính trị, tư tưởngcho sinh viên
Mục đích của giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên hiện nay, là trang
bị về thế giới quan khoa học, phương pháp luận khoa học, chủ nghĩa cộng sản
nhằm nâng cao nhận thức chính trị, xây dựng niềm tin chính trị và cổ vũ tính
tích cực chính trị - xã hội cho sinh viên.
Xét ở bình diện cá nhân, những kết quả đạt được của giáo dục chính trị, tư
tưởng cho sinh viên là sự thay đổi mang tính tích cực về nhận thức, thái độ và
hành vi của sinh viên. Sự thay đổi về nhận thức, là những biểu hiện kiến thức
chính trị mà sinh viên tiếp thu, lĩnh hội được. Sự thay đổi về thái độ chính trị, là
sự biểu hiện tình cảm của sinh viên đối với lĩnh vực chính trị, mà mức độ cao
nhất là niềm tin chính trị. Sự thay đổi hành vi, là quá trình chuyển hố từ kiến
thức, tình cảm chính trị của sinh viên thành hành động chính trị tích cực, tự giác
vì lợi ích chung của đất nước, dân tộc và cộng đồng xã hội.
Ngồi ra, việc giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên còn cung cấp tri
thức, xây dựng niềm tin của bản thân sinh viên đối với sự lãnh đạo của Đảng và
công cuộc xây dựng CNXH ở nước ta, đồng thời cổ vũ tinh thần tích cực, tự
nguyện, tự giác học tập, rèn luyện của sinh viên để họ trở thành cơng dân tốt,
sống có ích cho bản thân, gia đình, nhà trường và xã hội.

22
1.2.2. Nội dung giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên
* Thứ nhất, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho
sinh viên.
Giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin cho sinh viên.Ngày nay, giáo dục chủ
nghĩa Mác - Lênin cho sinh viên là nội dung quan trọng nhất của giáo dục chính
trị, tư tưởng, bao gồm việc giảng dạy ba bộ phận hợp thành là: Triết học Mác Lênin, Kinh tế chính trị Mác - Lênin và Chủ nghĩa xã hội khoa học. Thông qua
môn học này, nhằm trang bị cho sinh viên những kiến thức cơ bản của chủ nghĩa
Mác - Lênin, làm cơ sở xây dựng thế giới quan, phương pháp luận khoa học,
giúp cho các em định hướng được mục đích, lý tưởng cách mạng; từ đó hình
thành niềm tin vào chủ nghĩa cộng sản, đạo đức cách mạng, có phương pháp tư
duy biện chứng, khả năng nhận xét, đánh giá và tự giải quyết những vấn đề đang
diễn ra trong cuộc sống, nhằm rèn luyện tính tự giác, tự giáo dục, trở thành con
người mới, con người xã hội chủ nghĩa.
Hiện nay, để bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, vấn đề đặt ra đối
với chúng ta là “phải đứng vững trên mảnh đất hiện thực của thế giới đương đại
ngày nay, tiếp thu tinh hoa tư tưởng văn hóa của dân tộc và nhân loại, tiếp cận,
xử lý các thành tựu khoa học hiện đại; rút kinh nghiệm từ những bài học thực
tiễn trong sự vận động của chủ nghĩa tư bản hiện đại, v.v..” [55, tr.13]. Như vậy,
để bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, cần ra sức giáo dục cho sinh viên
có niềm tin, có bản lĩnh chính trị, kiên định và vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin
vào trong đời sống thực tiễn, cần phải tiếp thu tinh hoa tư tưởng văn hóa của dân
tộc và nhân loại, v.v.. Đây là việc làm luôn mang ý nghĩa thời đại, nhằm bổ
sung, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, ngày càng hoàn thiện và phù hợp với
hiện thực xã hội.
Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minhcho sinh viên. Tư tưởng Hồ Chí Minh
được hình thành và phát triển gắn liền với cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc và
CNXH ở Việt Nam. TrongVăn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI,Đảng

23
ta đã định nghĩa: “Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện
và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự
vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của
nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp
thu tinh hoa văn hóa nhân loại; là tài sản tinh thần vô cùng to lớn và quý giá của
Đảng và dân tộc ta, mãi mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta
giành thắng lợi” [17, tr.88].
Vì vậy, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Đảng ta đã khẳng định:
“Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ
Chí Minh; coi đó là cơng việc thường xun của các tổ chức đảng, các cấp chính
quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, địa phương, đơn vị gắn với chống suy thối
tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, v.v..” [21, tr.202].Tư tưởng Hồ Chí Minh
có giá trị vơ cùng to lớn, do đó, tồn Đảng, tồn dân tộc Việt Nam, cần ra sức
học tập, quán triệt và làm theo tấm gương đạo đức của Người, để vận dụng vào
cuộc sống là rất cấp bách hiện nay. Để giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh
viên ngày càng đạt hiệu quả, cần tập trung vào một số nội dung như sau:
Một là, giáo dục tinh thần yêu nước cho sinh viên. Sinh thời, Hồ Chí
Minh rất quan tâm đến vấn đề giáo dục tinh thần yêu nước cho học sinh, sinh
viên và thanh niên. Đặc biệt, một trong năm điều Người dạy thiếu niên và nhi
đồng là: Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào. Nghĩa là, đối với thanh niên trước hết phải
yêu Tổ quốc, yêu nhân dân. Phải có tinh thần dân tộc vững chắc và tinh thần
quốc tế đúng đắn. Lịch sử dân tộc ta đã chứng minh rằng, tinh thần yêu nước là
nền tảng, sức mạnh vô cùng to lớn, đã giúp nhân dân Việt Nam chiến thắng
nhiều kẻ thù xâm lược. Ngày nay, chúng ta sống và học tập trong thời đại Hồ
Chí Minh, thì tinh thần yêu nước cần được phát huy mạnh mẽ, để đưa chúng ta
vượt qua nghèo đói, tụt hậu. Giáo dục tinh thần yêu nước cho sinh viên, theo tư
tưởng Hồ Chí Minh là việc làm mang ý nghĩa thời đại sâu sắc, bởi vì, nó tiếp
thêm nguồn sức mạnh, trí sáng tạo cho thế hệ sinh viên đang học tập, lao động,