Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4 5 tuổi

MỤC LỤC
Nội dung
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐÊ
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐÊ
I. Thực trạng của vấn đề
II. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
Biện pháp 1: Xây dựng môi trường cho trẻ được thể hiện hiểu biết
về kiến thức và kỹ năng sống
Biện pháp 2: Dạy trẻ những kỹ năng sống giúp cho trẻ mạnh dạn,
tự tin.
Biện pháp 3: Giúp trẻ phát triển các kỹ năng sống qua việc tổ chức
các hoạt động tập thể .
Biện pháp 4: Tuyên truyền, phối hợp với các bậc cha mẹ cách dạy
trẻ kỹ năng sống trong gia đình.
3. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
PHẦNIII. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
2. Những kiến nghị đề xuất
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1

Trang
3-5
6
6-9
9
9-12
12-18
18-22
22-24

24-26
27
27-28
28-29
31


PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐÊ
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên đặt nền móng cho sự phát triển về
thể chất, trí ṭ, tình cảm, ngơn ngữ, thẩm mỹ, nhân cách con người. Trẻ em
được đến trường mầm non càng sớm thì càng thúc đẩy quá trình học tập, phát
triển toàn diện của trẻ sau này bấy nhiêu. Những kỹ năng mà trẻ tiếp thu được
2


qua chương trình giáo dục mầm non sẽ là nền tảng cho việc học tập, kỹ năng
sống và nhân cách con người sau này. Các cơng trình nghiên cứu khoa học về
sinh lý, tâm lý học xã hội đều khẳng định sự phát triển của trẻ em giai đoạn từ
0 đến 6 tuổi là giai đoạn phát triển có tính chất quyết định để tạo nên thể lực,
nhân cách, năng lực phát triển về trí ṭ trong tương lai.
Chương trình giáo dục mầm non ban hành theo văn bản hợp nhất số 01/
VBHN - BGD&ĐT ngày 24/01/2017 quy định: Mục tiêu của giáo dục mầm
non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành
những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một; hình
thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm
chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi,
khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc
học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời .Chính vì vậy việc chú
trọng và tăng cường giáo dục văn hóa truyền thống, đạo đức, lối sống, kỹ năng
sống, kỹ năng thực hành, ý thức trách nhiệm xã hội cho lứa tuổi mầm non.

Nhằm giáo dục trẻ cách sống tích cực, xây dựng những hành vi lành mạnh và
thay đổi những hành vi, thói quen tiêu cực. Giúp trẻ có được những nhận thức,
kiến thức, hành vi, thái độ và kỹ năng thích hợp, tạo nền móng vững chắc để
trẻ phát triển một cách toàn diện. Những năm gần đây, Bộ giáo dục và đào tạo
cũng đã triển khai xây dựng lồng ghép chuyên đề: “Giáo dục kỹ năng sống”
vào chương trình chăm sóc giáo dục cho trẻ trong các trường mầm non.
Là một giáo viên tôi đã cùng với đồng nghiệp hưởng ứng tích cực các
hoạt động lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non. Tuy nhiên trong
quá trình thực hiện vẫn cịn lúng túng về kiến thức và phương pháp giáo dục kĩ
năng sống cho trẻ. Chưa khai thác hết hiệu quả nội dung giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ ở lớp, chưa biết vận dụng linh hoạt cần phải dạy trẻ như thế nào? Dạy
trẻ những kỹ năng sống cơ bản nào?...
Dạy kỹ năng sống cho trẻ tôi thường ôm đồm nhiều thứ nên dẫn đến nội
dung, phương pháp không hấp dẫn, kết quả đạt được chưa cao, chưa thu hút
3


được trẻ, trẻ không mạnh dạn, tự tin, chưa thực sự có kỹ năng sống cho bản
thân về giao tiếp, ứng xử tình huống mọi hoạt động, khơng tự chủ, nhút nhát.
Bởi vì ban đầu tơi chỉ tập trung đến việc giáo dục trẻ có những hành vi và khả
năng, khơng tập trung cho trẻ tham gia tích cực các hoạt động. Chính những
điều này làm cho trẻ khơng hưng thú, không tập trung, và tôi cũng phải mất
nhiều thời gian thì mới giúp trẻ tiếp cận được những kỹ năng sống cơ bản.
Bên cạnh đó là cách ni dạy con cái của mỗi gia đình. Nhiều cha mẹ
nng chiều con quá, khi con học hay chơi đều sợ con bị ngã, bị đau, khi con
ăn thì lại xúc cơm giúp con, khơng để cho con tự xúc vì sợ con làm đổ cơm, rơi
vãi cơm. Khi con ngủ thì đợi con dậy để đón con, đeo dép, mặc áo, cho trẻ đi
vệ sinh, xếp gọn chăn màn. Phụ huynh ít chú ý đến việc đọc sách, kể chuyện
cho con nghe, hay dạy trẻ những điều hay lẽ phải, những hành vi tốt, những
nguy hiểm xung quanh cần phải tránh, hay cách xử lý tình huống khi gặp người

lạ mặt. Có những gia đình bố mẹ đi làm ăn xa nên có ít thời gian bên con để
tâm sự hay cho con đi chơi. Vì vậy mà các con trẻ trở nên nhút nhát, khó hịa
nhập với mọi người, khi đi học trẻ vẫn cịn khóc nhè khơng muốn đến lớp hoặc
tham gia các hoạt động còn chưa tự tin, mạnh dạn.
Tôi luôn nhận thấy việc dạy trẻ các kỹ năng trong trường mầm non là rất
cần thiết góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ. Trong quá trình
giáo dục trẻ tơi cũng đã cố gắng tìm hiểu và đề ra được các biện pháp có hiệu
quả để đưa những kỹ năng sống đến với trẻ mầm non.
Qua 1 năm thực hiện một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ ở lớp,
tôi nhận thấy trẻ lớp tơi đã có sự phát triển đồng đều hơn về các mặt: Thể chất,
tình cảm, trí ṭ, thẩm mỹ, ngôn ngữ. Trẻ mạnh dạn, tự tin hơn, biết hợp tác với
bạn, biết tự giác tham gia các hoạt động lao động, trẻ có ý thức cao tự phục vụ
bản thân, biết cách ứng xử, giao tiếp và biết lắng nghe... Vì vậy, tơi mạnh dạn
viết sáng kiến kinh nghiệm: “Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ mẫu
giáo 4- 5 tuổi ở trường” để các bạn đồng nghiệp cùng tham khảo nhằm góp

4


phần thực hiện chương trình lồng ghép: “giáo dục kỹ năng sống” trong trường
mầm non ở các năm học tiếp theo.

Phần II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐÊ.
1. Thực trạng của vấn đề.
a. Đặc điểm của trường.

5


Trường mầm non là trường nằm ở khu vực phía nam của thành phố .

Trường luôn luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Phòng giáo dục
và Đào tạo trong các hoạt động sóc giáo dục trẻ.
* Về cơ sở vật chất:
-Trường học đảm bảo trang thiết bị cơ sở vật chất phục vụ tốt các hoạt
động học, chơi của trẻ .
- Phụ huynh học sinh quan tâm kết hợp cùng nhà trường trong việc chăm
sóc giáo dục trẻ.
* Về đội ngũ cán bộ giáo viên nhân viên:
Tổng số cán bộ, giáo viên, nhân viên là 34 trong đó:
- Ban giám hiệu: 03
- Giáo viên: 25
- Nhân viên: 06
- 100% giáo viên đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn.đa số đội ngũ Giáo
viên mầm non có tâm huyết với ngành học, yêu nghề mến trẻ, có phẩm chất
nghề nghiệp cao.
- Hầu hết đội ngũ Giáo viên là người địa phương nên có nhiều thuận lợi
trong cơng tác.
* Về học sinh:
Tổng số học sinh toàn trường là: 362 học sinh, trong đó:
+ Độ tuổi mẫu giáo lớn: 04 lớp.
+ Độ tuổi mẫu giáo nhỡ: 03 lớp.
+ Độ tuổi mẫu giáo bé: 03 lớp
+ Độ tuổi nhà trẻ: 01 lớp.

b. Đặc điểm tình hình của lớp:
Năm học 2018 - 2019 tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp mẫu giáo
4 tuổi B. Trong thực tế giảng dạy tôi gặp một số những thuận lợi và khó khăn sau:
6

* Thuận lợi:
Lớp 4 tuổi B của tôi phụ trách luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của
Ban giám hiệu và đặc biệt là sự ủng hộ nhiệt tình của các bậc cha mẹ học sinh
trong các hoạt động, phong trào của lớp, của trường.
Hai giáo viên phụ trách lớp đều có trình độ chun mơn đạt chuẩn và
được tập huấn đầy đủ về chuyên môn nghiệp vụ.
Bản thân tơi nhiệt tình, tâm hút, u nghề, mến trẻ, có kiến thức và kinh
nghiệm về giáo dục các kỹ năng sống cho trẻ em mầm non .
Trong lớp tơi có 28/40 trẻ đều đã được học qua chương trình mẫu giáo
bé, nên nhận thức của trẻ cũng khá đồng đều, tiếp thu bài học nhanh chóng.
Các cháu nhanh nhẹn, hoạt bát, thích sự khám phá, trải nghiệm, tìm tịi, sáng
tạo qua các giờ hoạt động học và chơi.
*Khó khăn:
Bản thân tôi kĩ năng về giáo dục kĩ năng sống cho trẻ vẫn còn nhiều hạn
chế nên kết quả đạt được chưa cao, chưa thu hút được sự quan tâm và hưởng
ứng từ các bậc phụ huynh.
Trẻ tuy cùng độ tuổi mẫu giáo nhỡ nhưng khả năng tiếp thu của từng trẻ
lại khơng đồng đều, có trẻ nhận thức nhanh, có trẻ nhận thức chậm. Có trẻ tính
cách hoạt bát, năng động, nhưng cũng có một số trẻ cịn nhút nhát và thiếu tự
tin.
Phụ huynh cịn nng chiều trẻ, thường làm hộ trẻ, không hướng dẫn trẻ
cách tự phục vụ bản thân như: ăn, ngủ, chơi và làm những kỹ năng đơn giản tại
nhà.
Bên cạnh đó một số phụ huynh chưa quan tâm đúng mức đến việc giáo
dục kỹ năng sống cho con em mình.
Trước thực trạng này tơi đã trăn trở để tìm ra những biện pháp thiết thực
để tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ nhằm mang lại hiệu quả tích cực.
c.Khảo sát thực trạng

7

Ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát thực tế về vốn kỹ năng
sống của trẻ tại lớp mẫu giáo 4 tuổi B ở trường Mầm non , tôi nhận thấy kết
quả khảo sát trước khi chưa áp dụng sáng kiến như sau:
* Về phía trẻ.
Bảng số liệu khảo sát đầu năm học 2018 - 2019
Đạt
Số

Mức độ nội dung khảo sát
1.Kỹ năng giao tiếp, chào hỏi
2.Kỹ năng tự phục vụ bản thân
3.Kỹ năng hoạt động cùng nhóm
4.Kỹ năng mạnh dạn tự tin
5.Kỹ năng thích nghi với mọi hoàn cảnh
* Về phía giáo viên.

Lượng
15/40
12/40
13/40
11/40
18/40

Tỷ lệ

Chưa đạt
Số
Tỷ lệ

%
Lượng
%
37,5% 25/40 62,5%
30,0% 28/40 70,0%
32,5% 27/40 67,5%
27,5% 29/40 72,5%
45,0% 26/40 55.0%

- Giáo viên cịn chưa có biện pháp tối ưu trong giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ.
- Chưa mạnh dạn tự tin, cịn ơm đồm trong việc giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ.
- Chưa phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh trong việc giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ.
* Về phía phụ huynh.
- Đa số phụ huynh chưa có nhận thức đúng đắn trong việc giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ.
- Phụ huynh cịn nng chiều trẻ thường làm thay cho trẻ những công
việc mà trẻ yêu cầu.
- Nhiều phụ huynh chưa có hành vi đúng đắn và lời nói mẫu mực đối với
con trẻ.
Từ những nguyên nhân trên cho thấy kỹ năng sống và việc thực hiện kỹ
năng sống của trẻ là rất thấp. Vì vậy mà tơi đã mạnh dạn tìm cách trang bịcác
kiến thức về kỹ năng sống và bền bỉ tận tâm rèn luyện những kỹ năng sống cơ
bản nhất cho trẻ lớp tôi thông qua đề tài “ Một số biện pháp dạy kỹ năng sống
8

cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi tại trường ” . Sau khi đã chọn đề tài tôi tổng hợp
lại từng tiêu chí, trẻ nào chưa đạt thì lập một danh sách riêng và có kế hoạch
rèn trẻ thơng qua các hoạt động vui chơi, hoạt động học tập, giờ đón trả trẻ...
2. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề:
Biện pháp 1: Xây dựng môi trường cho trẻ được thể hiện hiểu biết về kiến
thức và kỹ năng sống.
Để hưởng ứng phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực” do Bộ Giáo dục và Đào tạo, ngành và nhà trường phát động, tơi đã
trang trí mơi trường lớp học bằng những nguyên vật liệu gần gũi và sáng tạo,
các hình ảnh ngộ nghĩnh và sinh động nhằm thu hút, hấp dẫn sự chú ý của trẻ.
Dùng những hình ảnh giáo dục những hành vi trẻ nên làm và không nên làm,
chẳng hạn như: Hình ảnh bé đang rửa tay, khóa vịi nước khi dùng xong, tắt
điện khi không sử dụng, gặp người lớn lễ phép cúi đầu chào, nhặt rác bỏ vào
thùng rác hay những hình ảnh bé khơng được vứt rác bừa bãi, không được
tranh giành đồ chơi với bạn....

Môi trường lớp học được trang trí thân thiện
Ở các góc chơi của trẻ tơi trang trí tranh ảnh theo từng chủ đề và tận
dụng từ sản phẩm của trẻ để trang trí các góc. Từ đó tạo cho trẻ thấy được khả
năng của bản thân giúp trẻ tham gia một cách tích cực các hoạt động, tạo tính
tự tin cho trẻ.

9


Ngoài ra mỗi trẻ có tính cách riêng và có năng khiếu khác nhau tôi đã
khai thác sự sáng tạo của trẻ bằng hình thức tổ chức cho trẻ thể hiện tài năng
qua các giờ tạo hình, hoạt động góc cho trẻ sáng tạo sản phẩm đa dạng vẽ, cắt,
nặn, xé dán, tơ màu, chắp ghép tranh cịn thiếu để trẻ tư duy tưởng tượng ra
những gì trẻ biết để hoàn thiện tranh của mình.

Trẻ trang trí khung ảnh tặng bà, mẹ ngày 20/10
Qua mỗi hoạt động đó tơi thấy trẻ rất hứng thú tham gia, trẻ say sưa nói
về sự sáng tạo hiểu biết của mình.
Ví dụ: Hoạt động tạo hình “Sáng tạo từ lá cây”.

10


Như mọi năm trước tôi sẽ cung cấp giấy màu và hướng dẫn cho trẻ thực
hiện. Trẻ sẽ rất nhàm chán với những mảnh giấy màu quá quen thuộc. Sau khi
tìm hiểu tơi cùng trẻ thu, nhặt những lá cây trên sân trường và cho trẻ tự sáng
tạo ra những con vật từ những lá cây đó.
Tơi gợi ý và khuyến khích trẻ sáng tạo làm thêm những bức tranh từ
những vật liệu đó. Qua những bức tranh hay những đồ chơi làm từ những
nguyên vật liệu phế thải tôi trang trí trong lớp để hàng ngày trẻ được thấy sản
phẩm của mình, của bạn.

Sản phẩm tạo hình từ lá cây
Trẻ sẽ có ý thức trong việc bảo vệ mơi trường như: Nhặt rác, lá cây rụng
bỏ vào thùng rác để giữ gìn mơi trường xanh - sạch - đẹp. Biết nói với bố mẹ
tiết kiệm những nguyên vật liệu, phế thải đem đến lớp để làm đồ dùng, đồ chơi.
Các kệ sách thư viện tơi và trẻ trang trí đẹp với nhiều tên gọi khác nhau theo
chủ đề: “Thư viện trường mầm non”, “tủ sách gia đình”. “Vườn cổ tích”, “
những con vật đáng yêu”… kết hợp với đồ dùng và tranh ảnh chưa hoàn thiện
để trẻ tham gia hoàn thành.

11

Để duy trì, bổ sung nhu cầu đọc sách của trẻ ở lớp, tôi tuyên truyền, phối
hợp cha mẹ cùng sưu tầm, mua tặng sách cho góc thư viện của trẻ tại lớp, để từ
đó giúp trẻ tự tham gia vào đọc, xem sách và làm ra những quyển sách
hàngngày và trẻ học được một số điều nên làm và không nên làm, thông qua
các tranh ảnh, sách, truyện.
Biện pháp 2: Dạy trẻ những kỹ năng sống giúp cho trẻ mạnh dạn, tự tin.
Kỹ năng quan trọng nhất của trẻ ở lứa tuổi mầm non chính là những kỹ
năng sống như: Sự hợp tác, tự kiểm soát, tính tự tin, tự lập, tò mò, khả năng
thấu hiểu và giao tiếp.

Hoạt động tại gócsáng tạo
Ngoài ra tơi cũng ln chú ý rèn cho trẻ có tính tự tin, tự lập,cụ thể ở
những buổi trị chụn tơi đã tổ chức cho trẻ tự giới thiệu về bản thân, sở thích
của các bé, những đồ chơi yêu thích. Khi trẻ đã giới thiệu được về bản thân
mình rồi, tơi tiếp tục cho trẻ nói về các thành viên trong gia đình mình, các
cơng việc của mọi người, địa chỉ gia đình, trường học, tên các cô giáo và các
12


bạn ở lớp. Các chủ đề cho trẻ nói lên những hiểu biết của trẻ về mọi vật, mọi sự
việc xung quanh mà trẻ được biết.
Tuy nhiên trong lớp không phải cháu nào cũng tự tin, mạnh dạn khi giao
tiếp với người khác, với những cháu nhút nhát tôi luôn gần gũi động viên,
khuyến khích cháu để cháu dần dần bộc lộ, trị chụn cùng cơ và các bạn, tạo
cho trẻ sự gần gũi dần dần trẻ bớt đi sự rụt rè, nhút nhát.
Trong các hoạt động trong ngày tôi tận dụng mọi tình huống để trẻ được
giao tiếp với mọi người, với đồ vật, hiện tượng xung quanh trẻ như:
Cho trẻ làm quen với những đồ dùng, vật dụng khác nhau (bộ đồ nhà bếp, bộ
đồ ăn.. ). Trẻ cùng cô và các bạn vệ sinh đồ dùng sạch sẽ, gọn gàng, sắp đặt
ngăn nắp, ngay ngắn những bộ đồ dùng, vật dụng. Trong các giờ ăn tôi luôn tỏ

thái độ vui vẻ, ân cần, niềm nở và giáo dục trẻ ăn uống từ tốn, không vội
vã,trong khi ăn khơng được nói chụn. Cho trẻ cảm nhận khơng khí cởi mở,
thoải mái và đầm ấm trong khi ăn. Và sau khi ăn xong trẻ sẽ có ý thức và kĩ
năng tự cất đồ dùng vào đúng nơi quy định: Như bát thìa ăn xong trẻ phải để
vào rổ, ghế cất gọn vào góc và xếp ngay ngắn, rồi kĩ năng xúc miệng bằng
nước muối và vệ sinh cá nhân...Tất cả những yếu tố trên đã giúp trẻ có thói
quen tốt và hình thành kỹ năng tự phục vụcho trẻ.
Bằng các trò chơi, câu chuyện, bài hát, các hoạt động ở các góc, các hoạt
động ở nhóm tơi đã giúp trẻ học cách cùng làm việc với bạn, đây là một công
việc giúp cho trẻ lứa tuổi này khả năng hợp tác, biết cảm thông và cùng làm
việc với các bạn.
Qua các hoạt động nhóm tơi nhận thấy trẻ rất vui và hứng thú khi được
cùng các bạn dán những bức tranh tặng cơ giáo, tặng mẹ…
Trẻ tích cực cùng nhau chơi trị chơi xây dựng, đóng vai, các trị chơi
dân gian như: Bà còng, thả đỉa ba ba, kéo co, bịt mắt bắt dê .... hay cùng nhau
tưới nước, nhặt lá vàng, lau lá cho những cây hoa nhỏ ở góc thiên nhiên ….
Cho trẻ tập đóng kịch các câu truyện cổ tích: Cáo thỏ và gà trống, Cây khế,
Thánh Gióng, Tấm Cám….
13


Điều đó đã giúp trẻ biết xưng hơ, giúp đỡ, chia sẻ công việc với các bạn,
từ những công việc bắt chước người lớn. Trẻ sẽ phần nào hiểu được và thông
cảm cho sự vất vả của những người gần gũi xung quanh như: Sự vất vả của các
bác nông dân, thương yêu bệnh nhân của các bác sỹ, sự tận tình của các cơ
giáo…Cũng từ đó trẻ sẽ có thái độ thông cảm, tôn trọng, yêu quý mọi người,
trân trọng thiên nhiên, bảo vệ các con vật nuôi.
Khi trẻ ở lớp, tôi luôn tạo mọi điều kiện tốt nhất cho trẻ được vui chơi,
bằng nhiều cách khác nhau. Tôi thường xuyên tạo các tình huống chơi trong
chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ và giúp trẻ biết cách giải quyết mâu thuẫn

và nhường nhịn nhau.
Ví dụ: Trong giờ chơi (góc Bác sĩ) bạn Minh và bạn Khơi tranh giành nhau
làm bác sĩ không ai chịu nhường ai.Tôi đã giảng giải cho trẻ nhận thức về hành
vi của mình và gợi ý hướng giải quyết cho trẻ bằng cách một bạn đóng vai bác
sĩ trước sau đó đến lượt bạn còn lại, nên ai cũng được chơi với những vai chơi
mà mình thích. Sau đó hỏi ý kiến trẻ như vậy có được khơng và trẻ tự nhận ra
hành vi đúng sai, biết chờ đến lượt hợp tác, biết quan tâm giúp đỡ bạn.
Thơng qua hoạt động chơi nhóm, trẻ biết hợp tác - chia sẻ, đoàn kết và
giúp đỡ bạn bè trong hoạt động. Ngoài ra trẻ có kĩ năng thích ứng và xử lý tình
huống, trẻ cảm thấy tự tin hòa nhập với mọi người. Và qua đó trẻ nhận biết lối
sống văn minh, cảm nhận được niềm vui, hạnh phúc khi biết yêu thương chia
sẻ với mọi người xung quanh.

Trẻ hoạt động chơi ở góc phân vai

Trẻ hoạt động chơi góc học tập

14


Trẻ hoạt động chơi ở góc xây dựng
Bên cạnh đó, tơi thường xun đọc sách, trị chụn, kể chụn cho trẻ
nghe trong những giờ hoạt động góc ở một nhóm nhỏ. Hay trong giờ ngủ trưa
tôi đọc sách trẻ nghe hoặc khi chuẩn bị cho giờ trả trẻ…Bên cạnh đó trong
những giờ hoạt động góc ở một số nhóm nhỏ, trong giờ ngủ trưa và giờ trả trẻ
tôi thường xuyên đọc sách, trò chuyện với trẻ khiến trẻ rất hứng thú và gần gũi
với cơ hơn.
Để trẻ có được kỹ năng giao tiếp với mọi người xung quanh một cách tự
tin biết thể hiện bản thân và diễn đạt ý tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ
cảm nhận được vị trí, kiến thức của mình trong thế giới xung quanh.

Trong các giờ học cũng như trong các hoạt động khác, tơi ln tạo cơ
hội cho trẻ được nói lên ý kiến của trẻ.
Chẳng hạn: Trong giờ học tôi đặt ra các câu hỏi mở như:
+ Bài thơ nói lên điều gì?
+ Bé nào có nhận xét gì khơng?...
+ Con sẽ làm gì...?

15


Tơi để cho các cháu tự nói lên ý kiến của mình, sau đó tơi chuẩn xác đưa
ra các ý kiến của trẻ. Trong khi trẻ nói lên các ý kiến của mình, tơi ln tơn
trọng các ý kiến đó dù đúng hay sai. Nếu trẻ chưa trả lời đúng tơi sẽ nhẹ nhàng
động viên, khún khích trẻ trả lời tiếp.
Với trẻ lứa tuổi mầm non rất thích nghe các câu chụn cổ tích, vì vậy
tơi thường kể cho trẻ nghe các câu chụn cổ tích qua đó rèn lụn đạo đức
cho trẻ, giúp trẻ hoàn thiện mình, dạy trẻ yêu thương bạn bè, yêu thương con
người. Tạo hứng thú cho trẻ nhỏ qua các truyện bằng tranh phù hợp theo lứa
tuổi, gợi mở tính tị mị, ham học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ.
Ví dụ: Khi kể chuyện “ Cô bé quàng khăn đỏ” Tôi đã đặt những câu hỏi gợi mở
như: Nếu là con khi mẹ dặn, con sẽ làm gì? gợi mở tính tị mò vàgiáo dục kĩ
năng vâng lời, kĩ năng xử lý tình huống khi gặp người lạ, đặt tên cho câu
chuyện theo ý thích của trẻ….
Ngoài ra tơi giúp cho trẻ được tiếp xúc với các kiến thức về văn hoá như:
Văn hóa trong ăn, uống, văn hóa nói năng, chào hỏi, giao tiếp với mọi người
xung quanh, đi lại, vệ sinh, yêu mến cái đẹp, cái thiện, tránh xa, phê phán cái
ác, cái xấu, bảo vệ môi trường, đoàn kết với các bạn, biết giúp đỡ mọi người…
Qua đó dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như: Trẻ có
thói quen biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, biết cách sử dụng những đồ
dùngtrong ăn uống.

Khi ăn phải gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ, không gây tiếng ồn,
ngậm miệng khi nhai thức ăn. Trẻ biết mời cơm cô và các bạn trước khi ăn,
cảm ơn sau khi ăn, biết tự dọn đồ dùng, cất bát, cốc, thìa đúng nơi quy định…
hoặc biết giúp người lớn dọn dẹp, ngồi ngay ngắn, ăn hết xuất không làm ảnh
hưởng đến người xung quanh.
Hay trẻ tự ý thức về việc sắp xếp đồ dùng ngăn nắp gọn gàng, biết cất
dép, đồ dùng cá nhân đúng nơi quy định và biết xếp gọn gàng đồ dùng, đồ chơi
sau khi chơi xong…

16


Trẻ có kỹ năng tự phục vụ trong giờ ăn tại buổi tham quan BigC

Dạy trẻ kỹ năng gấp quần áo
Trẻ nhỏ luôn muốn học tập và bắt chước người lớn, vì vậy mà trước hết,
người lớn phải gương mẫu, yêu thương, tôn trọng, đối xử công bằng với trẻ và
đảm bảo an toàn cho trẻ.
17


Và tôi nhận thấy trẻ đã biết chia sẻ với bạn trong các hoạt động, trẻ đã có
một số kỹ năng hợp tác với bạn và với người lớn, biết cách nói lịch sự khi yêu
cầu ai đó giúp đỡ và thực hiện hoạt động một cách vui vẻ và nhanh nhẹn khi có
ai đó cần giúp đỡ. Trẻ đã biết bàn bạc với nhau trong một công việc chung nào
đó và biết phối hợp với nhau một cách nhịp nhàng.
Biện pháp 3: Giúp trẻ phát triển các kỹ năng sống qua việc tổ chức các hoạt
động tập thể vui tươi, lành mạnh trong nhà trường.
Hàng năm nhà trường đều tổ chức hội thi trang trí lớp đẹp, trong khi
thực hiện, tơi ln khún khích sự tham gia của trẻ như: dán tranh, tô màu bức

tranh giúp cô, xếp gọn những tờ giấy màu cho cô…
Trong các giờ hoạt động chung tơi lựa chọn tích hợp các trị chơi dân
gian và các hoạt động văn nghệ, vui chơi phù hợp với lứa tuổi của trẻ và chủ đề
để trẻ tham gia học tập một cách thoải mái hơn.
Trong năm họcnhà trường còn tổ chức các ngày hội, ngày lễ nhằm năng
cao kiến thức thực tế và cung cấp vốn kiến thức về kỹ năng sống cho trẻ như:
Ngày hội đến trường của bé, Tết trung thu, Ngày nhà giáo Việt Nam 20/11,
Cuộc thi Bé khỏe đẹp, thơng minh, nhanh trí...

Trẻ tham gia hội thi “ Bé khỏe đẹp, thông minh, nhanh trí” cấp trường
18


Trẻ được tìm hiểu và tham gia các hoạt động một cách hào hứng và sôi
nổi, thông qua các hoạt động trẻ được phát triển toàn diện về mặt thể chất và
tinh thần.

Tiết mục trình diễn thời trang thi giao lưu văn nghệ ngày tết trung thu
Tôi luôn động viên các cháu cùng tham gia với các bạn trong trường
giúp các cháu mở rộng mối quan hệ hơn, mạnh dạn, tự tin và chủ động hơn
trong giao tiếp. Không những thế trẻ được cùng cô làm những trang phục bằng
các nguyên vật liệu tận dụng có sẵn và trẻ rất thích thú được khoác lên mình
những trang phục đó. Điều đó khơng chỉ giúp trẻ được hịa mình vào các hoạt
động mà trẻ cảm thấy việc làm của mình mang một ý nghĩa hết sức to lớn, đấy
chính là nguồn động viên khích lệ trẻ tham gia các hoạt động tập thể.
19


Hoạt động cho trẻ trải nghiệm làm bánh trôi
Và việc rèn kỹ năng sống cho trẻ khơng chỉ bó buộc trong phạm vi mơi

trường nhà trường và gia đình, năm học này tôi đã phối kết hợp với nhà trường
và phụ huynh tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động ngoại khóa tại địa phương
nơi trẻ sinh sống cũng như các địa phương khác.
20


Tham quan đơn vị kết nghĩa ngày thành lập QĐNDVN 22/12
Trẻ được đi ra thế giới bên ngoài, được trải nghiệm những điều mới lạ,
trẻ biết cách ứng xử khi giao tiếp với mọi người xung quanh, biết chào hỏi lễ
phép, biết được điều gì trẻ nên làm và khơng nên làm, biết xử lý các tình huống
thơng thường mà trẻ gặp phải. Vì thế sau mỗi lần trải nghiệm kiến thức trẻ có
được là điều vơ cùng q giá giúp trẻ nhận thức mọi việc rõ ràng hơn, trẻ
trưởng thành hơn và kiến thức được khắc sâu hơn.

Tham quan siêu thị BigC 21


Tham quan trang trại Dê Trắng - Ba Vì
Thơng qua biện pháp này trẻ sẽ trưởng thành và tự tin khi đứng trước
đám đông và sẽ chủ động tham gia các hoạt động tập thể. Đây cũng chính là
những hoạt động cần thiết để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, làm phát triển khả
năng nhận biết và trau dồi kinh nghiệm xã hội để trẻ thấy được sự phong phú
và sinh động của môi trường xung quanh trẻ.
Biện pháp 4: Tuyên truyền, phối hợp với các bậc cha mẹ cách dạy trẻ kỹ
năng sống trong gia đình
Cơng tác phối kết hợp với phụ huynh là vô cùng cần thiết và khơng thể
thiếu được trong việc chăm sóc, ni dưỡng giáo dục trẻ, nhất là việc giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ.
Vì vậy vào các buổi họp phụ huynh học sinh, các giờ đón và trả trẻ tơi
thường xun trao đổi trực tiếp với cha mẹ trẻ về kiến thức ni dạy con theo

khoa học. Giúp trẻ có nề nếp, thói quen tốt, tự tin mạnh dạn cha mẹ cần dạycho
trẻ học mọi lúc, mọi nơi, giúp trẻ biết cách phịng tránh tai nạn, thương tích,
những nơi nguy hiểm, nơi mất vệ sinh. Cha mẹ là tấm gương cho trẻ noi theo,
động viên trẻ kịp thời, thường xuyên trò chuyện, quan tâm đến trẻ.

22


Tôi cũng đã trao đổi với cha mẹ trẻ không nên bực bội khi trẻ về đến nhà
hoặc cho rằng trẻ chỉ biết chơi suốt ngày. Cha mẹ cần có niềm tin và giao cho
trẻ những công việc lao động tự phục vụ phù hợp với khả năng của trẻ như:
Mặc quần áo, đánh răng, rửa mặt, cất gọn đồ dùng, ý thức giữ gìn vệ sinh cá
nhân, vệ sinh mơi trường…

Trẻ có kỹ năng giúp đỡ cha mẹ việc nhà
Trong gia đình, việc dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống là
rất cần thiết. Để trẻ có được những kỹ xảo, thói quen sử dụng đồ dùng một
cách chính xác, thuần thục và khéo léo, khơng chỉ đòi hỏi trẻ phải thường
xuyên luyện tập, mà còn phải đáp ứng được những nhu cầu của trẻ, đó là cung
cấp cho trẻ những mẫu hành vi văn hóa, những hành vi đúng, đẹp, văn minh
của chính cha mẹ và những người xung quanh trẻ.
Tơi cũng đã nói với phụ huynh rằng: Cần giáo dục để trẻ cảm thấy thoải
mái tự tin trong mọi tình huống của cuộc sống. Nếu cha mẹ muốn giáo dục trẻ
biết tự giữ kỷ luật, trước hết cần đánh thức sự tự ý thức của trẻ, cố gắng khơi
gợi để trẻ luôn nghĩ về bản thân mình một cách tích cực và đừng bao giờ phá
vỡ suy nghĩ tích cực về bản thân trẻ.
Cha mẹ nên luân phiên cùng anh chị lớn đọc sách cho trẻ nghe, hoặc
thống nhất giờ đọc sách của gia đình, vào giờ đó các thành viên trong gia đình
23

đều đọc sách, báo hoặc đọc một thứ gì đó của mình. Khi trẻ cịn nhỏ cha mẹ
cần dành ra 15 phút trong một ngày để trò chuyện, đọc sách cho trẻ nghe các
loại sách phù hợp với lứa tuổi. Khi trẻ có thể tự xem sách hoặc tự tạo ra sản
phẩm của mình được mọi người trong gia đình động viên lúc đó trở thành là
niềm vui có giá trị và có ý nghĩa hơn giúp trẻ phát triển sự ham hiểu biết, tìm
tịi phát triển nhân cách của trẻ.

Cha mẹ cùng học với con tại nhà
Ví dụ: Trẻ thích vẽ, ngoài việc cho trẻ học ở lớp, cha mẹ có thể cung cấp
cho trẻ thêm bút màu, giấy vẽ và hãy chỉ cho trẻ cách lưu giữ các bức tranh để tạo
thành một bộ sưu tập tranh vẽ của chính trẻ hoặc triển lãm tranh của trẻ ở góc nhỏ
trong nhà.
Cha, mẹ trẻ ở lớp tơi đã phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ bằng
việc tham gia vào quá trình giáo dục trẻ theo chủ đề, các buổi thăm quan trải
nghiệm, tham gia vào các buổi trao đổi với giáo viên và các buổi họp của nhà
trường, qua đó cha mẹ trẻ đã hiểu được việc học tập và rèn luyện kỹ năng sống
cho trẻ một cách đúng nhất.
3. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
Như vậy, qua một năm đi sâu và thực hiện nghiên cứu tài liệu, kinh
nghiệm của bản thân, sự ủng hộ tích cực của các bậc phụ huynh đã giúp tơi đạt
được một số kết quả của đề tài:“Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ
24


mẫu giáo 4 – 5 tuổi tại trường ”. Tôi đã tìm ra những biện pháp tích cực phù
hợp để nâng cao việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ và điều đó đã cho được
những kết quả cao. Trẻ đã có được sự mạnh dạn tự tin thể hiện mình trong các
hoạt động.Trẻ biết hợp tác, cùng nhau chia sẻ, sẵn sàng giúp đỡ bạn bè, mọi
người xung quanh. Biết chào hỏi, lễ phép và biết giao tiếp với mọi người.

Sau khi tiến hành các biện pháp đã trình bày ở trên, kết quả đạt được cụ thể
như sau:
* Về phía giáo viên.
Bản thân tơi đã tích lũy thêm được kinh nghiệm, kiến thức và có sự tự
tin, sáng tạo hơn trong việc dạy kỹ năng sống cho trẻ
Biết phối kết hợp chặt chẽ với nhà trường, phụ huynh tổ chức các hoạt động
giáo dục kỹ nắng sống cho trẻ phong phú, đa dạng.
Tạo được uy tín đối với phụ huynh và với trẻ, được phụ huynh tín nhiệm
trong cơng tác chăm sóc và giáo dục trẻ
* Về phía phụ huynh:
Phụ huynh đã biết coi trọng trẻ và bản thân phụ huynh cũng đã tích cực
tham gia vào các hoạt động giáo dục của trẻ ở nhà trường.
Phụ huynh đã có nhận thức đúng đắn trong việc tạo điều kiện cho trẻ hoạt
động, thường xuyên phối hợp chặt chẽ với cô giáo trong việc dạy trẻ các kỹ
năng sống, trao đổi với giáo viên bằng nhiều hình thức thơng qua bảng thông
tin dành cho phụ huynh, bảng đánh giá trẻ ở lớp.
Mối quan hệ giao tiếp giữa cha mẹ và con cái thêm gắn bó, gần gũi. Cha
mẹ biết lắng nghe và trao đổithường xuyên với trẻ về các kĩ năng sống, biết
hướng dẫn trẻ tự làm những công việc phục vụ bản thân như: Trẻ tự cất đồ
dùng cá nhân vào tủ, tự đổi dép và cất vào nơi quy định, tự vào lớp...hoặc
những công việc tự phục vụ bản thân tại gia đình
Cha mẹ cảm thấy hài lịng với kết quả của con mình đạt được và đã có
sự quan tâm bằng việc ủng hộ giáo viên những nguyên vật liệu để giáo viên và

25