MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN KẾ TOÁN DOANH THU - CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH BẢO HIỂM TẠI CÔNG TY BẢO HIỂM NHÂN THỌ HÀ NỘI.

một số Giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán doanh thu -
chi phí và xác định kết quả hoạt động kinh doanh bảo
hiểm tại công ty bảo hiểm nhân thọ hà nội.
3.1. Đánh giá thực trạng công tác kế toán doanh thu chi phí và xác định kết
quả tại Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Hà Nội
3.1.1. Những u điểm:
Mặc dù mới thành lập cha đầy 6 năm song Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Hà
Nội đã đạt đợc những bớc phát triển rất khả quan. Số hợp đồng khai thác cũng nh
doanh thu phí bảo hiểm của Công ty không ngừng gia tăng qua các năm khẳng
định vị thế của Công ty cũng nh Tổng công ty trên thị trờng bảo hiểm Việt Nam .
Để ngang tầm với sự lớn mạnh của Công ty công tác tài chính kế toán cũng
từng bớc đợc hoàn thiện
+ Thứ nhất: Bằng việc áp dụng tin học, hầu hết các phần hành kế toán tài
chính đều đợc thực hiện trên một hệ thống máy vi tính với phần mềm kế toán bảo
hiểm khá u việt đã giúp cho kế toán đợc thuận lợi giảm đáng kể khối lợng công
việc .
Hệ thống báo cáo tài chính báo cáo kế toán, sổ kế toán đều đợc lập trên
máy vi tính và định kỳ đợc in ra để phục vụ công tác kế toán doanh thu - chi phí
và xác định kết quả
+ Thứ hai: Việc thanh toán hoa hồng cho trung gian thông qua kế toán
chuyên thu tại phòng khai thác trên cơ sở bảng tính sẵn hoa hồng của Công ty đã
làm cho việc hạch toán đợc nhanh gọn, tiết kiệm đợc thời gian chi phí, cụ thể
- Tạo điều kiện chi trả hoa hồng cho trung gian đợc dễ dàng
- Kiểm tra số phải trả, số đã trả, số còn phải trả nhanh gọn hơn.
- Đảm bảo chứng từ phát sinh ít đơn giản thủ tục xử lí chứng từ.
- Tăng cờng chức năng phản ánh và giám đốc của kế toán
+ Thứ ba: Hệ thống tài khoản áp dụng thống nhất và đợc mở rất chi tiết
theo từng nghiệp vụ và đối tợng nghiệp vụ nên rất phù hợp với hình thức kế toán
máy
Bộ máy kế toán tài chính đợc bố trí theo mô hình tập trung kết hợp với
phân tán ở mức thấp phù hợp với hoạt động kinh doanh của Công ty đặc biệt công

tác kế toán đợc chuyên môn hoá ở mức rất cao đảm bảo cho các phần hành kế
toán đợc thực hiện một cách nhanh chóng, nhịp nhàng chính xác
Bên cạnh những u điểm, kế toán doanh thu chi phí kết quả hoạt động kinh
doanh bảo hiểm của Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Hà Nội cũng không thể tránh
khỏi những khó khăn vớng mắc cần hoàn thiện. Đặc biệt với việc ban hành chế độ
kế toán áp dụng cho các doanh nghiệp bảo hiểm theo quyết định số 1296
TC/QĐ/CĐ kế toán ngày 31/12/1996 của Bộ Tài chính thì có nhiều thay đổi cần
khắc phục.
3.1.2. Những tồn tại
Do việc chuyên môn hoá rất cao nên khó khăn trong việc thay thế cán bộ
chuyên trách khi vì một lý do nào đó cán bộ chuyên trách đi vắng
Do đặc trng kinh doanh bảo hiểm trên địa bàn rộng, các nghiệp vụ kinh tế
phát sinh cũng nhiều , ở mỗi phòng khai thác có một kế toán chuyên thu trong khi
đó tất cả các khiếu nại đều phải mang nên trên Công ty giải quyết. Nh vậy công
việc kế toán ở đây đơn giản và không phức tạp trong khi đó Công ty công việc lại
nhiều hơn gây lãng phí nguồn lực.
Các kế toán chuyên thu tại các phòng khai thác đều kiêm nhiệm việc thu
tiền, quản lý tiền, nộp tiền giống nh một thủ quỹ. Điều này cha đúng với nguyên
tắc tổ chức kế toán và vi phạm nguyên tắc bất kiêm nhiệm.
Công tác kiểm tra kế toán tuy đã thực hiện khá thờng xuyên song do cha có
bộ phận kiểm tra kế toán riêng nên công tác kiểm soát nội bộ còn đôi chỗ lỏng lẻo
cha thực sự đem lại hiệu quả cao.
Công ty áp dụng hình thức sổ kể toán chứng từ ghi sổ song lại không mở
sổ đăng ký chứng từ ghi sổ
Về chi phí quản lý doanh nghiệp
Khoản chi giám định theo quyết định của Công ty đa vào chi phí quản lý
doanh nghiệp. Nh vậy việc áp dụng này cha đúng với quy định của chế độ kế toán
bảo hiểm và bản chất của khoản chi này.
Khoản chi trả lãi cho chủ hợp đồng đợc Công ty đa vào chi phí hoạt động
tài chính, mà ở Công ty do đặc trng của ngành bảo hiểm, các phí thu đợc đều

chuyển về Tổng công ty để Tổng công ty chịu trách nhiệm đầu t tài chính nh vậy
Công ty không có nhiệm vụ đầu t tài chính. Điều này dẫn đến mâu thuẫn gây khó
khăn cho công tác theo dõi các khoản chi phí phát sinh.
Để nâng cao hiệu quả quản lý doanh thu - chi phí và xác định kết quả hoạt
động kinh doanh bảo hiểm mà kế toán với vai trò là công cụ quan trọng nhất trong
các công cụ quản lý cần thiết phải thực hiện một số biện pháp từ việc xác định lại
các khoản mục chi phí cho đến việc tổ chức ghi chép, hạch toán cho phù hợp và
mang lại kết quả cao nhất. Hoàn thiện kế toán doanh thu - chi phí và xác định kết
quả hoạt động kinh doanh bảo hiểm phải đợc tiến hành trên cơ sở, điều kiện nhất
định.
3.2. Yêu cầu của việc hoàn thiện kế toán doanh thu chi phí hoạt động kinh doanh bảo hiểm gốc tạo công ty
BHNT Hà Nội
+ Hoàn thiện kế toán doanh thu - chi phí và xác định kết quả kinh doanh bảo hiểm phải phù hợp với yêu
cầu cải cách kế toán nói chung. Bởi vì nó chỉ là một bộ phận nhỏ trong công cụ lớn kế toán nên khi hoàn thiện
cần phải phù hợp với đặc điểm kế toán Việt Nam, phù hợp với thông lệ chuẩn mực kế toán quốc tế và định h ớng
cơ giới hoá công nghệ thông tin về kế toán.
+ Hoàn thiện kế toán doanh thu - chi phí và xác định kết quả kinh doanh bảo hiểm phải phù hợp với đặc
điểm kinh doanh bảo hiểm để góp phần thực hiện mục tiêu phát triển của công ty cả về quy mô và đầu t công
nghệ kinh doanh bảo hiểm.
+ Hoàn thiện kế toán doanh thu - chi phí và xác định kết quả kinh doanh bảo hiểm phải đảm bảo cung
cấp thông kịp thời đầy đủ chính xác.
Xuất phát từ thực tế khách quan là các hoạt động quản lý kinh doanh, quản lý kinh tế tài chính đòi hỏi
cần phải có thông tin về các hoạt động một cách toàn diện: đầy đủ kịp thời, chính xác, khách quan và có hệ
thống. Do vậy hoàn thiện kế toán doanh thu chi phí kinh doanh bảo hiểm cũng phải đảm bảo các yêu cầu trên.
- Tính đầy đủ đảm bảo cho các nhà quản lý, các đối tợng sử dụng thông tin kế toán có thể nhận biết một
cách toàn diện bao quát các hoạt động kinh doanh của đơn vị, trên cơ sở đó có biện pháp điều hành, đảm bảo
tính hiệu qủa cao.
- Tính kịp thời cũng giúp chi các nhà quản lý, các đối tợng sử dụng thông tin kế toán có đợc thông tin
kịp thời để đa ra đúng lúc thích hợp và có hiệu quả .
-Tính chính xác hệ thống giúp cho ngời sử dụng thông tin nhận biết một cách đúng đắn, sát thực với

thực trạng hoạt động của đơn vị, từ đó có những quyết định đúng đắn sát với thực tế của doanh nghiệp.
+ Hoàn thiện kế toán doanh thu - chi phí và xác định kết quả hoạt động kinh doanh bảo hiểm phải đáp
ứng yêu cầu tiết kiệm và có tính khả thi:
Bất kỳ công tác quản lý nào cũng phải tính đến khả năng thực hiện có hiệu quả, trong đó có công tác kế
toán. Bởi vậy, việc hoàn thiện kế toán doanh thu chi phí kinh doanh bảo hiểm gốc cũng hớng tới việc bảo đảm
công tác có hiệu suất cao, dễ làm, dễ hiểu, dễ kiểm tra, dễ kiểm soát góp phần cùng các bộ phận khác tổng công
ty nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh bảo hiểm Nhân thọ.
+ Hoàn thiện kế toán doanh thu - chi phí và xác định kết quả hoạt động kinh doanh bảo hiểm phải đáp
ứng ...
3.2. Những điều kiện để hoàn thành kế toán doanh thu chi phí kinh doanh bảo hiểm gốc:
Để có thể thực hiện tốt hoàn thiện kế toán cần thiết phải có sự cải cách ở cả tầm vĩ mô và vi mô của
doanh nghiệp bảo hiểm.
3.2.1. Về phía nhà nớc:
Tiếp tục cải cách hệ thống luật pháp kế toán, tạo khuân khổ pháp lý cho sự phát triển kinh tế. Trong điều kiện thị
trờng bảo hiểm mở cửa và hội nhập, sự tham gia của các tổ chức ASEAN, APEC, WTO, sự ký kết hiệp định th-
ơng mại Việt Mỹ ... đòi hỏi chúng ta phải điều chỉnh đồng bộ phù hợp với các hoạt động kinh doanh bảo hiểm
tạo điều kiện thực hiện thoả thuận cơ sở để chúng ta giành đợc lợi ích trong khuân khổ các tổ chức này. Vấn đề
trọng tâm trớc mắt là Việt Nam phải hoạch định chính sách luật tài chính kế toán phù hợp với chuẩn mực và
thông lệ quốc tế cũng nh các tổ chức khu vực và thế giới.Cụ thể:
+ Quy định sử dụng hình thức kế toán đối với doanh nghiệp bảo hiểm trong đó có DNKD bảo hiểm
nhân thọ. Bởi vì chế độ kế toán hiện hành quy định các doanh nghiệp bảo hiểm phải áp dụng thống nhất hình
thức chứng từ ghi sổ, quy định này quá cứng nhắc không phù hợp với yêu cầu thực tế. Hiện nay các DNBH đã
thực hiện các công việc kế toán bằng máy vi tính, mỗi công ty bảo hiểm đòi hỏi phải có phòng tin học riêng, tự
xây dựng chơng trình phần mềm theo hình thức, yêu cầu quản lý. Các quy định chỉ nên mang tính hớng dẫn để
các công ty chủ động hạch toán để phù hợp với tình hình doanh nghiệp mình và tuân thủ chung các quy định về
kế toán.
+ Quy định thời điểm xác định doanh thu - chi phí và xác định kết quả hoạt động kinh doanh bảo hiểm
trong kỳ cho phù hợp với thông lệ chuẩn mực quốc tế. Hiện nay quy định về doanh thu chi phí làm căn cứ tính
thuế còn nhiều bất cập, mâu thuẫn: Doanh thu làm căn cứ tính thuế TNDN theo quy định của thuế là doanh thu
phải thu trong kỳ đợc coi là chi phí hợp lệ lại là chi phí thực chi , thực trả trong kỳ. Nh vậy có nghĩa có các chi

phí cuối kỳ cha chi: hoa hồng, trả tiền là chi phí dở dang phải chuyển sang niên độ sau nên sẽ không t ơng xứng
với doanh thu phải thu.
Để tạo điều kiện hội nhập, phát triển nghành bảo hiểm, quy định này cần đợc nhà nớc nghiên cứu, thay
đổi cho phù hợp với đặc điểm kinh doanh bảo hiểm nhân thọ.
+ Luật pháp hoá nguyên tắc tính dự phòng cho doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ. Dự phòng toán học, dự
phòng cam kết chia lời có ý nghĩa sống còn đối với doanh nghiệp bảo hiểm Nhân thọ, nó đảm bảo cho khả năng
chi trả của DNBH. Tuy nhiên cho tới thời điểm này cha có một văn bản chính thức nào đa ra cách tính toán cụ
thể mà mới chỉ quy định chung chung. Thông t số 45 TC/CĐTC ngày 30/5/1994 không còn phù hợp với hoạt
động kinh doanh bảo hiểm cần đợc rà soát và sửa đổi theo kinh nghiệm của các nớc việc trích lập dự phòng kỹ
thuật này nên đa vào quy định tại luật kinh doanh bảo hiểm.
3.2.2. Về phía tổng công ty bảo hiểm Việt Nam:
+ Chủ động đa ra phơng pháp tính và trích lập cũng nh hạch toán quỹ dự phòng nghiệp vụ cho từng
công ty thành viên trong đó có BHNT Hà Nội. Xuất phát từ tình hình thực tế, Hoạt động bảo hiểm nhân
thọ ngày càng tăng mạnh với nhiều hợp đồng, mà việc trích lập dự phòng phải đợc tính chính xác cho từng hợp
đồng. Hiện nay việc trích lập dự phòng nghiệp vụ trong đó có dự phòng toán học và cam kết chia lời đợc tổng
công ty tính toán và phân bổ xuống các công ty. Việc tính toán này còn gặp nhiều khó khăn phức tạp mới chỉ dựa
vào cân đối các khoản thu, chi chứ cha thực sự dựa vào trách nhiệm mà doanh nghiệp bảo hiểm thực sự phải đối
mặt với những cam kết với ngời đợc bảo hiểm.
+ Hoàn thiện sổ kế toán: Bảo Việt cần đa ra hình thức kế toán bằng máy đang đợc áp dụng phổ biến
hiện nay không nên áp dụng qúa cứng nhắc xuống từng công ty theo quy định của chế độ kế toán.
+ Về công tác xác định kết quả: Hiện nay tất cả các doanh nghiệp bảo hiểm thành viên trực thuộc tổng
công ty bảo hiểm hầu nh không làm công tác xác định kết quả, ngoài báo cáo tổng hợp thu chi kinh doanh, tất cả
các công ty thành viên đều phải đa lên tổng công ty để tổng hợp báo cáo lãi lỗ, xác định kết quả kinh doanh
trong năm tài chính đồng thời lập thêm báo cáo hiệu quả quy ớc của tổng công ty ( đã trích lập dự phòng cho
năm sau ). Điều này dẫn đến các công ty thành viên hoàn toàn thụ động trong công việc kinh doanh gây giảm
hiệu quả kinh doanh. Tổng công ty nên tạo điều kiện để các đơn vị thành viên tự xác định kết quả nhằm chủ
động trong kinh doanh
3.2.3. Về phía công ty bảo hiểm Nhân thọ Hà Nội:
+ Tiếp tục hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản lý phù hợp và khoa học. Mô hình tổ chức mạng l ới khai thác
rộng khắp nh hiện nay tại các địa bàn trên thành phố khiến cho công tác thu phí bảo hiểm gặp nhiều khó khăn và

rất phức tạp đồng thời không kiểm soát đợc các khoản chi. Để đảm bảo cho quản lý và hạch toán thuận tiện nên
chăng Bảo Việt Nhân thọ Hà Nội cần kiến nghị lên tổng công ty bảo hiểm Việt Nam áp dụng hình thức kế toán
vừa tập trung vừa phân tán đáp ứng quá trình kinh daonh bảo hiểm.
+ Đầu t thích đáng để đào tạo các nhân viên kế toán có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cũng nh kiến
thức tin học không ngừng xây dựng cơ sở vật chất, hoàn thiện các phần mềm vi tính trong đó có phần mềm kế
toán trên máy để tạo điều kiện cho việc lập báo cáo kịp thời chính xác .
Nói tóm lại để hoàn thiện kế toán doanh thu chi phí bảo hiểm, cần phải có sự tác động từ nhiều phía.
Một mặt, công ty bảo hiểm nhân thọ Hà Nội cần chủ động trong hoạt động kinh doanh của mình , tập trung áp
dụng phơng pháp tính toán, trích lập, hạch toán doanh thu và chi phí, tôn trọng pháp luật , đồng thời có kiến nghị
với tổng công ty bảo hiểm Việt Nam để sửa đổi hạch toán cho phù hợp. Mặt khác, nhà nớc cần chuẩn hoá và ban
hành những văn bản pháp quy phù hợp với chuẩn mực, thông lệ quốc tế, làm cơ sở cho việc hạch toán đạt hiệu
quả.
Nội dung cơ bản của việc hoàn thiện kế toán doanh thu và chi phí hoạt động kinh doanh bảo hiểm tại
công ty bảo hiểm Nhân thọ Hà Nội.
Đối với doanh thu kinh đoanh bảo hiểm gốc:
Giải pháp 1: Về công tác thu phí bảo hiểm gốc tại Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Hà Nội.
Nh đã biết, đối với công ty bảo hiểm Nhân thọ Hà Nội thì hạch toán doanh thu và chi phí là 2 mảng
quan trọng nhất, gồm 2 hoạt động chính là thu phí bảo hiểm gốc và chi phí kinh doanh bảo hiểm. Hiện nay công
tác thu phí bảo hiểm gốc tại công ty còn có khá nhiều bất cập và gặp nhiều khó khăn đòi hỏi phải có sự hoàn
thiện để đảm bảo cho kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Thứ nhất: Về công tác tổ chức thu phí bảo hiểm gốc hiện nay:
Các kế toán chuyên thu tại các phòng khai thác đều kiêm nhiệm việc thu tiền, quản lý tiền, giữ tiền, nộp
tiền giống nh một thủ quỹ. Điều này vi phạm nguyên tắc bất kiêm nhiệm và cha đúng với nguyên tắc tổ chức kế
toán. Công ty bảo hiểm nhân thọ Hà Nội cần có biện pháp bổ sung thêm cán bộ quản lý tiền tại các phòng khai
thác. Mặt khác, khối lợng công tác kế toán tổng hợp, kế toán thu quá lớn và không đều đặc biệt với các kế toán
chuyên thu vào cuối mỗi tháng khốilơngj thu phí rất lớn vừa phải thu tiền, vừa phải thu hoá đơn nhập, hoá đơn
nộp tiền ngay trong ngày nên công việc rất vất vả.
Thứ 2 : Công tác quản lý thu phí:
Để quản lý công tác thu phí công ty cần tổ chức việc thu phí theo địa bàn. Tổ chức kiểm tra th-
ờng xuyên hơn công tác thu phí của đại lý.

Phối hợp với tổ trởng chuyên thu theo dõi tiến độ thu phí hàng ngày, tăng cờng kiểm tra khách hàng vào
đầu tháng.
Xây dựng chơng trình quản lý hoá đơn và theo dõi tiến độ thu phí, đảm bảo tổng hợp đợc số liệu thu phí
hàng ngày của toàn công ty.
Giải pháp 2: Xác định lại đối tợng tập hợp chi phí kinh doanh bảo hiểm gốc để phù hợp với điều kiện
kinh doanh trên địa bàn.Các văn phòng đại diện hoạt động độc lập riêng rẽ nhau, công ty nên xác định đối tợng
tập hợp chi phí kinh doanh bảo hiểm ở từng phòng khai thác. Điều này phù hợp bởi vì:
Thứ nhất: Tập hợp chi phí trực tiếp cho từng phòng khai thác sẽ phản ánh đúng và đầy đủ các chi phí
thực sự phải chi ra ở đây. Đặc biệt trong điều kiện các nghiệp vụ ngày càng phát sinh nhuều ở các phòng khai
thác sẽ nâng cao nên tránh lãng phí nguồn lực, mặt khác tạo điều kiện cho kế toán trên văn phòng công ty có
thời gian nghiên cứu tham mu cho lãnh đạo làm tốt hơn.
Thứ 2: Việc tập hợp chi phí kinh doanh theo từng phòng khai thác còn tạo điều kiện cho công tác kiểm
tra, phân tích tình hình thực hiện kế hoạch chi phí , đánh giá tình hình quản lý kinh doanh đ ợc sát sao hơn đây
chính là tiền đề cho việc gắn trách nhiệm, quy trách nhiệm cho từng phòng khai thác, từng cán bộ với hoạt động
kinh doanh góp phần thúc đẩy hạ đợc chi phí trực tiếp có thể, hạ mức bảo hiểm để nâng cao năng lực cạnh tranh
trên thị trờng.
Theo cách này, TK 6241 - Chi phí trực tiếp kinh doanh bảo hiểm gốc đợc mở chi tiết cho từng phòng
khia thác.
TK 6241A: Chi phí trực tiếp phòng khai thác 1
TK 6241A: Chi phí trực tiếp phòng khai thác 2
TK 6241A: Chi phí trực tiếp phòng khai thác 3.
.
.
.
TK 6241Q:Chi trực tiếp phòng khai thác 17.
Giải pháp 3: Về hạch toán chi trả giá trị giải ớc.
Nh chúng ta đã biết, GTGƯ là số tiền mà doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ trả lại cho khách hàng có
hợp đồng có hiệu lực từ 2 năm trở lên khi ngời tham gia bảo hiểm gặp khó khăn phải huỷ bỏ hợp đồng.
Giá trị giải ớc đợc tính bằng công thức:
GTGƯ = Dự phòng phí - phí giải ớc.

Dự phòng phí đợc tính trong bảo hiểm Nhân thọ là dự phòng toán học đã đợc trình bày ở trên. Việc
hoàn lại giá trị giải ớc này thực chất phải đợc coi là khoản điều chỉnh làm giảm doanh thu của doanh nghiệp.
Hiện nay ở BHNT Hà Nội khoản chi phí này đợc tính vào chi phí trực tiếp khi kinh doanh bảo hiểm theo phiếu
thanh toán trả tiền bảo hiểm số... ngày ... tháng ... năm 2001kế toán hạch toán nh sau:
Nợ TK 6241.2071: 18.654.732
Có TK 331.2071: 18.654.732
Khi thực trả:
Nợ TK 3311.2071 18.654.732
Có TK 111.2071 18.654.732.
Với việc hạch toán này sẽ làm tăng thêm một lợng chi phí rất lớn( trong năm 2001công ty phải chi trả
trên 7.5 tỷ VNĐ ) mà thực chất nó lại không phải là chi phí. Vì thế sẽ gây ra biến động lớn cho chi phí kinh
doanh của công ty ảnh hởng đến các quyết định kinh doanh của công ty. Theo em khoản chi phí này nên hạch
toán vào khoản hàng bán bị trả lại để cuối kỳ kết chuyển điều chỉnh giảm doanh thu, kế toán sẽ hạch toán lại nh
sau:
Khi phát sinh:
Nợ TK 5311( chi tiết theokhoản mục):
Có TK 3311( chi tiết theokhoản mục):
Khi thực trả:
Nợ TK 3311( chi tiết theokhoản mục):
Có TK 111,112( chi tiết theokhoản mục):
Giải pháp 4: Về việc hạch toán các khoản dự phòng