Bài giảng Ngữ Văn 7

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.5 MB, 23 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

I. Đọc và tìm hiểu chung VB:

- Quª :Th êng TÝn ; sinh ở Đông Thọ 
(Hàng Dầu, Hà Nội).

- Là một trong sè Ýt ng êi cã thµnh tùu

đầu tiên về truyện ngắn hiện đại.

1. Tác giả:Phm Duy Tn (1813 - 1924),

2. Tác phẩm:

ã Hoàn cảnh sáng tác: đầu thế kỉ XX

ã Thể loại: truyện ngắn

ãBông hoa đầu mùa cđa trun ng¾n

hiện đại Việt Nam.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

* Đọc chú thích
* Bố cục tóm tắt

Tác phÈm cã thĨ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung 
tõng phÇn?

* Bè cơc: 3 phÇn

+ Phần 1: Từ đầu đến “ … khúc đê hỏng mất”  nguy 
cơ vỡ đê.

+ Phần 2: Tiếp theo đến “… điếu mày”  cảnh quan 
phủ và nha lại đánh tổ tôm.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

* Tãm t¾t:

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

II . Tìm hiĨu văn bản:

a. Tình huống truyện:

M a to, n ớc lớn, khúc đê có nguy cơ sắp vỡ

1. Chuyện hộ đê ở làng X, phủ X:

b. DiƠn biÕn c©u chun:

Việc hộ đê diễn ra trong hoàn cảnh thời gian, 
không gian, địa điểm nh thế nào? Hoàn cảnh đó 
gợi cho em những suy nghĩ gì?

+ Thời gian: Gần 1 giờ đêm.

+ Kh«ng gian: M a tầm tÃ trút, n ớc sông 
cuồn cuộn dâng

+ Địa điểm: Khúc đê núng thế.

 Cuộc đọ sức vô vọng của sức ng ời với sức trời, sức đê

víi søc n íc.

* Khúc đê đang ở trạng thái nguy kịch

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Cảnh t ợng hộ đê của dân đ ợc miêu tả qua những chi 
tiết nào? (Công việc, dụng cụ, âm thanh, hình ảnh 
ng ời dân). Những biện pháp nghệ thuật nào đ ợc sử 
dụng ? Tỏc dng ?

* Cảnh t ợng ng ời dân:

- C«ng viƯc, dơng cơ:

+ kẻ thuổng, ng ời cuốc, kẻ đội đất, kẻ vác tre,

nào đắp,

nµo cõ.

+ Hµng trăm nghìn con ng ời hết sức giữ gìn.

- m thanh:

Trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi,

tiếng ng ời xao xác gọi nhau, tiếng m a trút, tiếng n

ớc dâng xoáy.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

- Tù sù xen miêu tả, biểu cảm.

- Liệt kê, tăng cấp.

- Câu văn ngắn.

*Nghệ thuật:

- S i lp, t ng phn
- Câu văn biền ngẫu

Ng ời dân trong tình thế nguy cấp, trứng chọi đá; khơng 
khí náo động, căng thẳng; cơng viêc vất vả nguy hiểm; tình 
cảnh thật thảm , trăm lo nghìn sợ .“ ” “ ”

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Hãy chỉ rõ và phân tích từng mặt t ơng phản

của cảnh các quan chơi tổ tôm trong đình

với cảnh dân hộ đê ?

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

- Thời gian:

- Thời gian: Lúc nửa đêm. Lúc nửa đêm.
- Địa điểm:

- Địa điểm: Ngoài trời mưa Ngoài trời mưa 
tầm tã, nước lên cao.

tầm tã, nước lên cao.

- Khơng khí:

- Khơng khí: Nhốn nháo Nhốn nháo……

- Hình ảnh người dân:

- Hình ảnh người dân: Đội mưa, Đội mưa, 
ướt như chuột, đói rét kiệt sức.

ướt như chuột, đói rét kiệt sức.

- Dụng cụ:

- Dụng cụ: Thuổng, cuốc, vác Thuổng, cuốc, vác 
tre, đội đất, …

tre, đội đất, …

- Âm thanh:

- Âm thanh: Trống đánh, ốc Trống đánh, ốc 
thổi, xao xác gọi nhau.

thổi, xao xác gọi nhau.



Cảnh thảm hại đáng thương.Cảnh thảm hại đáng thương.

b. Cảnh trong đình
b. Cảnh trong đình
a. Cảnh ngồi đê

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Nhóm 1: Cảnh quan phụ mẫu được miêu tả như thế nào ? ( Địa

điểm, quan phụ mẫu, đồ dùng sinh hoạt, cử chỉ thái độ, khơng 
khí...) Từ đó em có nhận xét gì về cuộc sống của quan phụ mẫu?

Nhóm 2: Cảnh quan lại chơi tổ tôm được tái hiện như thế nào ?

(Thành phần tham dự, khơng khí, thái độ của quan phụ mẫu) Em

có nhận xét gì về cảnh tượng này?

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11></div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Tay trái
Tay trái
dựa vào 
dựa vào 
gối xếp.
gối xếp.
Chân 
Chân 
phải

phải duỗi duỗi 
thẳng ra,

thẳng ra,

để cho tên

người nhà 
người nhà 
quỳ ở 
quỳ ở 
dưới đất

dưới đất 
mà gãi.
mà gãi.
Ngồi

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

- Địa điểm: Trong đình, trên mặt đê, cao, vững chắc.

- Chân dung quan phụ mẫu : uy nghi, chễm chện ngồi, 
dựa gối xếp, chân duỗi thẳng, để cho người nhà quỳ ở 
dưới đất mà gãi.

- Đồ dùng sinh hoạt : Bát yến hấp đường phèn, trầu 
vàng, cau đậu, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà,...

- Cử chỉ : Ngài xơi bát yến vừa xong, ngồi khểnh vuốt 
râu, rung đùi.

- Khơng khí, quang cảnh: đèn thắp sáng trưng, kẻ hầu, 
người hạ đi lại rộn ràng -> Khơng khí tĩnh mịch, trang 
nghiêm

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

- Thành phần tham dự :

Thầy đề, thầy đội

nhất, thầy thơng nhì, chánh tổng sở tại.

- Khơng khí :

Lúc mau, lúc khoan, ung

dung êm ái, khi cười, khi nói vui vẻ.

- Thái độ của quan phụ mẫu :

"Ngài đang

dở ván bài ...ngài cũng thây kệ", "Mặc !

dân chẳng dân thời chớ", "Một nước bài

cao...thời thật là phàm ».

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

- Địa điểm:

- Địa điểm: Ngoài trời mưa Ngoài trời mưa 
tầm tã, nước lên cao.

tầm tã, nước lên cao.
- Khơng khí:

- Khơng khí: Nhốn nháo…Nhốn nháo…

- Người dân:

- Người dân: Đội mưa, ướt Đội mưa, ướt 
như chuột, đói rét kiệt sức.

như chuột, đói rét kiệt sức.
- Dụng cụ:

- Dụng cụ: Thuổng, cuốc, vác Thuổng, cuốc, vác 
tre, đội đất, …

tre, đội đất, …
- Âm thanh:

- Âm thanh: Trống đánh, ốc Trống đánh, ốc 
thổi, xao xác gọi nhau.

thổi, xao xác gọi nhau.

Cảnh thảm hại đáng thươngCảnh thảm hại đáng thương..

b. Cảnh trong đình
b. Cảnh trong đình
a. Cảnh ngoài đê

a. Cảnh ngoài đê

- Địa điểm:

- Địa điểm: Trong đìnhTrong đình

- Khơng khí:

- Khơng khí: Nghiêm trang. Nghiêm trang.

-Quan phụ mẫu: Quan phụ mẫu:

+ Tư thế :

+ Tư thế : Ung dung, chễm Ung dung, chễm 
chện ngồi…

chện ngồi…
+ Đồ dùng:

+ Đồ dùng: Bát yến, tráp Bát yến, tráp

đồi mồi, cau đậu, rễ tía…

Xa hoa, vương giả,vơ trách

Xa hoa, vương giả,vô trách

nhiệm.

+ Việc làm:

+ Việc làm: Đánh tổ tơm.Đánh tổ tơm.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Khơng khí trong đình

Khơng khí trong đình Quang cảnh ngồi đêQuang cảnh ngồi đê

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

- Địa điểm:

- Địa điểm: Ngoài trời mưa Ngoài trời mưa 
tầm tã, nước dân cao.

tầm tã, nước dân cao.

- Khơng khí:

- Khơng khí: Nhốn nháo… Nhốn nháo…

- Người dân:

- Người dân: Đội mưa, ướt Đội mưa, ướt 
như chuột, đói rét kiệt sức.

như chuột, đói rét kiệt sức.

- Dụng cụ:

- Dụng cụ: Thuổng, cuốc, vác Thuổng, cuốc, vác 
tre, đội đất,

tre, đội đất, … …

- Âm thanh:

- Âm thanh: Trống đánh, ốc Trống đánh, ốc 
thổi, xao xác gọi nhau.

thổi, xao xác gọi nhau.

Cảnh thảm hại đáng thươngCảnh thảm hại đáng thương..

b. Cảnh trong đình
b. Cảnh trong đình
a. Cảnh ngồi đê

a. Cảnh ngồi đê

- Khơng khí:

- Khơng khí: Nghiêm trangNghiêm trang..

-Quan phụ mẫu:Quan phụ mẫu:

+Tư thế

+Tư thế:: Ung dung, chễm chện Ung dung, chễm chện

ngồi…

+ Đồ dùng

+ Đồ dùng:: Bát yến, tráp Bát yến, tráp 
đồi mồi, cau đậu, rễ tía…

đồi mồi, cau đậu, rễ tía…

Xa hoa,vương giả, vơ trách

Xa hoa,vương giả, vô trách

nhiệm.

+ Việc làm

+ Việc làm:: Đánh tổ tôm Đánh tổ tôm..

=> Tương phản + miêu tả, biểu cảm.

=> Phản ánh sự đối lập giữa thảm cảnh của người dân

với cảnh đánh bạc trong đình.

Địa điểm:

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Thái độ của tác giả

- Mỉa mai châm biếm thái độ quan lại.

- Lên án gay gắt thái độ thờ ơ đến tàn

nhẫn, vô lương tâm của quan lại phong

kiến.

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

a. Thiên nhiên

a. Thiên nhiên b. Thái độ của quan lạib. Thái độ của quan lại

- Nước tràn xoáy nhà

trôi, lúa ngập không

chỗ ở, không nơi chôn…!

Thê thảm, thương tâm.

- Nha lại, thầy đề:

- Nha lại, thầy đề: run run 
sợ.

sợ.

- Quan phụ mẫu:

- Quan phụ mẫu: điềm điềm 
nhiên

nhiên..

- Hành động:

- Hành động: Vỗ tayVỗ tay

Xòe bài
Xịe bài
…

…Cười …nóiCười …nói

Sung sướng

Sung sướng Thắng lớnThắng lớn

Qua bảng phân tích, hãy cho biết tác giả sử dụng

biện pháp nghệ thuật gì ?

=>

Tăng cấp, tương phản + đối thoại và biểu

Tăng cấp, tương phản +

đối thoại và biểu

cảm.

=> Hấp dẫn, khắc họa rõ nét tính cách nhân vật.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20></div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Giá trị …………. của tác phẩm “Sống chết mặc

bay” là: Phản ánh sự đối lập giữa cuộc sống và sinh

mạng của nhân dân với cuộc sống của bạn quan lại

mà kẻ đứng đầu ở đây là tên quan phủ “ lòng lang dạ

thú”.

Giá trị …………. của tác phẩm “Sống chết mặc

bay” là: Thể hiện niềm cảm thương của tác giả trước

cuộc sống lầm than cơ cực của người dân do thiên tai

và thái độ vô trách nhiệm của bọn cầm quyền đưa đến.

Câu 1: Hãy dùng hai từ

Câu 1: Hãy dùng hai từ hiện thực, nhân đạo

hiện thực, nhân đạo

để

điền vào chỗ trống cho thích hợp:

hiện thực

nhân đạo

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Những hình thức ngơn ngữ đã được vận

dụng trong truyện “Sống chết mặc bay” là

gì ? Hãy trả lời câu hỏi trên bằng cách đánh dấu

theo bảng thống kê sau đây:

Hình thức ngơn ngữ

Có

Khơng

Ngơn ngữ tự sự

Ngơn ngữ miêu tả

Ngôn ngữ biểu cảm

Ngôn ngữ người kể chuyện

Ngôn ngữ nhân vật

Ngôn ngữ độc thoại nội tâm

xx

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Hướng dẫn về nhà:

- Đọc truyện, kể tóm tắt, học thuộc ghi nhớ.

- Làm bài tập 2 phần luyện tập.
- Vẽ bản đố tư duy kiến thức bài

- Tìm những câu thành ngữ, tục ngữ ca dao đồng

nghĩa với “Sống chết mặc bay”

- Chuẩn bị bài “Cách làm bài văn lập luận giải

</div>

Bài giảng Ngữ Văn 7

<b>* Cảnh t ợng ng ời dân:</b>

<b> - C«ng viƯc, dơng cơ: </b>

<b>+ kẻ thuổng, ng ời cuốc, kẻ đội đất, kẻ vác tre, </b>

<b>nào đắp,</b>

<b> nµo cõ.</b>

<b> + Hµng trăm nghìn con ng ời hết sức giữ gìn.</b>

<b>- m thanh:</b>

<b> Trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi, </b>

<b>tiếng ng ời xao xác gọi nhau, tiếng m a trút, tiếng n </b>

<b>ớc dâng xoáy.</b>

<b>*Nghệ thuật:</b>

<b>Hãy chỉ rõ và phân tích từng mặt t ơng phản </b>

<b>của cảnh các quan chơi tổ tôm trong đình </b>

<b>với cảnh dân hộ đê ?</b>

<b>- Thành phần tham dự :</b>

<b> Thầy đề, thầy đội </b>

<b>nhất, thầy thơng nhì, chánh tổng sở tại. </b>

<b>- Khơng khí :</b>

<b> Lúc mau, lúc khoan, ung </b>

<b>dung êm ái, khi cười, khi nói vui vẻ.</b>

<b>- Thái độ của quan phụ mẫu :</b>

<b> "Ngài đang </b>

<b>dở ván bài ...ngài cũng thây kệ", "Mặc ! </b>

<b>dân chẳng dân thời chớ", "Một nước bài </b>

<b>cao...thời thật là phàm ».</b>

<b>Địa điểm:</b>

<b>Thái độ của tác giả</b>

<b>- Mỉa mai châm biếm thái độ quan lại. </b>

<b>- Lên án gay gắt thái độ thờ ơ đến tàn </b>

<b>nhẫn, vô lương tâm của quan lại phong </b>

<b>kiến. </b>

<b>Qua bảng phân tích, hãy cho biết tác giả sử dụng </b>

<b>Qua bảng phân tích, hãy cho biết tác giả sử dụng </b>

<b>biện pháp nghệ thuật gì ?</b>

<b>biện pháp nghệ thuật gì ?</b>

<i><b>=> </b></i>

<i><b>=> </b></i>

<i><b>Tăng cấp, tương phản + đối thoại và biểu </b></i>

<i><b>Tăng cấp, tương phản + </b></i>

<i><b>đối thoại và biểu </b></i>

<i><b>cảm.</b></i>

<i><b>cảm.</b></i>

<i><b>=> Hấp dẫn, khắc họa rõ nét tính cách nhân vật.</b></i>

Giá trị …………. của tác phẩm “Sống chết mặc

Giá trị …………. của tác phẩm “Sống chết mặc

bay” là: Phản ánh sự đối lập giữa cuộc sống và sinh

bay” là: Phản ánh sự đối lập giữa cuộc sống và sinh

mạng của nhân dân với cuộc sống của bạn quan lại

mạng của nhân dân với cuộc sống của bạn quan lại

mà kẻ đứng đầu ở đây là tên quan phủ “ lòng lang dạ

mà kẻ đứng đầu ở đây là tên quan phủ “ lòng lang dạ

thú”.

thú”.

Giá trị …………. của tác phẩm “Sống chết mặc

Giá trị …………. của tác phẩm “Sống chết mặc

bay” là: Thể hiện niềm cảm thương của tác giả trước

bay” là: Thể hiện niềm cảm thương của tác giả trước

cuộc sống lầm than cơ cực của người dân do thiên tai

cuộc sống lầm than cơ cực của người dân do thiên tai

và thái độ vô trách nhiệm của bọn cầm quyền đưa đến.

và thái độ vô trách nhiệm của bọn cầm quyền đưa đến.

<b>Câu 1: Hãy dùng hai từ </b>

<i><b>Câu 1: Hãy dùng hai từ hiện thực, nhân đạo</b></i>

<i><b>hiện thực, nhân đạo</b></i>

<b>để </b>

<b>để </b>

<b>điền vào chỗ trống cho thích hợp:</b>

<b>điền vào chỗ trống cho thích hợp:</b>

<i><b>hiện thực</b></i>

<i><b>hiện thực</b></i>

<i><b>nhân đạo</b></i>

<b> Những hình thức ngơn ngữ đã được vận</b>

<b> dụng trong truyện “Sống chết mặc bay” là </b>

<b>gì ? Hãy trả lời câu hỏi trên bằng cách đánh dấu </b>

<b>theo bảng thống kê sau đây:</b>

<b>Hình thức ngơn ngữ</b>

<b>Có</b>

<b>Khơng</b>

Ngơn ngữ tự sự