PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN KẾ TOÁN XÁC ĐỊNH KẾTQUẢ CÁC HOẠT ĐỘNG KINH DOANH VÀ PHÂN PHỐI LỢI NHUẬN Ở CÔNG TYTHAN NỘI ĐỊA

Phơng hớng hoàn thiện kế toán xác định kếtquả
các hoạt động kinh doanh và phân phối lợi
nhuận ở công tythan nội địa
I. Nhận xét về tổ chức công tác kế toán nói chung và kế toán xác
định kết quả các hoạt động kinh doanh và phối lợi nhuận nói
riêng ở công ty than nội địa
1. Nhận xét chung
Trải qua một thời gian dài xây dựng và phát triển Công ty Than Nội Địa đã
không ngừng lớn mạnh về mọi mặt, điều đó đợc thể hiện qua kết quả sản xuất của
công ty, uy tín của công ty trên thị trờng, việc thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với ngân
sách Nhà nớc, công ty đã giải quyết đợc phần lớn việc làm cho ngời lao động, thực
hiện tốt chủ trơng của Đảng và Nhà nớc Tuy nhiên trong quá trình hoạt động sản
xuất kinh doanh của mình Công ty Than Nội Địa cũng gặp không ít khó khăn, đặc
biệt trong một số năm vừa qua do sự bất ổn định về kinh tế chính trị của một số nớc
bạn hàng trên thế giới làm cho thị truờng xuất khẩu của Tổng công ty Than Việt
Nam nói chung và Công ty Than Nội Địa nói riêng không ổn định gặp nhiều khó
khăn, sản lợng than xuất khẩu bị ngng trệ. Điều này có ảnh hởng rất lớn đến hoạt
động sản xuất kinh doanh không chỉ của Công ty Than Nội Địa mà còn ảnh hởng
đến toàn ngành than. Song ban lãnh đạo công ty đã kịp thời đa ra giải pháp khắc
phục. Công ty cũng đã khẳng định đợc mình thông qua việc khai thác tốt những tiềm
năng, thế mạnh sẵn có, đồng thời hạn chế, khắc phục những khó khăn gặp phải.
Để đạt đợc những thành công kể trên, công tác quản lý nói chungvà công tác kế
toán nói riêng của công ty đã không ngừng đợc củng cố và hoàn thiện để đáp ứng kịp
thời nhu cầu biến động thờng xuyên của nền kinh tế thị trờng. Bộ máy quản lý khoa
học và hợp lý, phù hợp với đặc điểm và yêu cầu quản lý của công ty. Mặc dù đơn vị
có 15 đơn vị thành viên nằm rải rác ở các tỉnh cách xa công ty hàng trăm km nhng
do công tác hạch toán kế toán đợc tổ chức tốt, có quy củ nên công ty vẫn điều hành
lập quyết toán kịp thời đảm bảo số liệu đợc cung cấp đầy đủ, nhanh chóng và chính
xác phục vụ ban lãng đạo công ty.
Qua thời gian thực tập tại phòng Tài chính Kế toán của Công ty Than Nội Địa,
em xin đa ra một số nhận xét sau:

Hình thức kế toán vừa tập trung vừa phân tán mà công ty áp dụng phù hợp với
quy mô hoạt động của công ty: Có nhiều đơn vị thành viên, địa bàn hoạt động rộng
và có nhiều đối tợng hạch toán.
1

1
Công ty áp dụng hình thức kế toán Nhật ký chứng từ, và áp dụng thống nhất
cho tất cả các đơn vị thành viên có nhiều u điểm: Sổ sách ghi chép tơng đối chặt chẽ,
kế toán chi tiết trên cùng trang sổ nên việc kiểm tra đối chiếu số liệu cho việc tổng
hợp tài liệu đợc nhanh chóng. Nhng có nhợc điểm là mẫu sổ phức tạp cho nên không
thuận tiện cho việc thực hiện kế toán trên máy vi tính.
Về hạch toán ban đầu: kế toán công ty thực hiện sử dụng các chứng từ theo đúng
chế độ chứng từ mà chế độ kế toán quy định. Việc sử dụng chứng từ, trình độ luan
chuyển chứng từ cũng nh việc ghi chép có căn cứ khoa học hợp lý. Điều này giúp
cho việc cung cấp thông tin kinh tế cho từng bộ phận có liên quan tại mỗi đơn vị đ ợc
nhanh chóng, kịp thời giúp cho điều hành cảu ban lãnh đạo công ty nhanh chóng
mang lại hiệu quả cao. Kế toán công ty thờng xuyên đợc tập huấn khi có những thay
đổi của chế độ để kịp thời áp dụng, thực hiện ghi chép chính xác và đúng quy định.
Việc vận dụng hệ thống tài khoản và sổ sách tại các đơn vị thành viên cũng nh
trên văn phòng công ty nhình chung theo đúng quy định cảu Nhà nớc và phù hợp với
đặc điểm riêng của mỗi đơn vị và phù hợp với đặc điểm của công ty. Ngoài các tài
khoản tổng hợp, kế toán đã mở các tài khoản chi tiết để tiện cho việc theo dõi cụ thể
các nghiệp vụ kinh tế phát sinh tại mỗi đơn vị và toàn công ty. Sổ sách kế toán đ ợc
ghi chép một cách chính xác, chặt chẽ và phản ánh nhanh chóng đáp ứng kịp thời
theo dõi các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Tuy nhiên bên cạnh đó công ty vẫn còn sử
dụng một số sổ sách và chứng từ cũ.
Về công tác lập báo cáo tài chính: Do đặc điểm của công ty gồm nhiều đơn vị
thành viên nằm ở nhiều tỉnh cách xa công ty, cuối kỳ phòng kế toán tài chính tại mỗi
đơn vị lập báo cáo quyết toán của đơn vị mình gửi về cho công ty. Phòng kế toán tài
chính của công ty sau khi tập hợp báo cáo của tất cả các đơn vị thành viên, tiến hành

xử lý chi phí và doanh thu của toàn công ty, sau đó lập báo cáo tài chính chung của
toàn công ty. Và nh vậy thời gian lập báo cáo tài chính của công ty phụ thuộc vào
việc lập báo cáo của các đơn vị thành viên, dẫn đến công tác lập báo cáo của công ty
thờng bị chậm so với quy định.
2. Nhận xét về kế toán xác định kết quả các hoạt động kinh doanh và phân phối
lợi nhuận
Cũng nh các doanh nghiệp khác, lợi nhuận luôn đóng một vai trò rất quan trọng
đối với Công ty Than Nội Địa. Để lợi nhuận của công ty ngày một nâng cao thì
thông tin kế toán cung cấp cho ban lãnh đạo phải chính xác, đặc biệt thông tin từ bộ
2

2
phận kế toán xác định kết quả hoạt động tài chính. Và với lợi nhuận đạt đợc, đòi hỏi
công ty phải có chính sách phân phối khoa học, hợp lý nhằm nâng cao hơn nữa kết
quả hoạt động sản xuất kinh doanh cho công ty. Thực tế Công ty Than Nội Địa có
đảm bảo đợc yêu cầu đó không? Sau một thời gian thực tập tại phòng Tài chính
Kế toán, đi sâu tìm hiểu công tác kế toán xác định kết quả tài chính và phân phối lợi
nhuận em nhận thấy:
Kế toán xác định kết quả tài chính và phân phối lợi nhuận của cônh ty đ ợc hạch
toán trên cơ sở khoa học của chế độ kế toán mới và tình hình thực tế phát sinh tại
công ty. Để phù hợp với mô hình doanh nghiệp có các đơn vị thành viên hạch toán
phụ thuộc, phòng kế toán công ty chỉ đạo bộ phận kế toán ở các đơn vị trực thuộc
hoạt động thống nhất, thờng xuyên kiểm tra số liệu đảm bảo cung cấp thông tin
chính xáccho ban lãnh đạo công ty cũng nh các đối thợng liên quan.
Kế toán xác định kết quả tài chính của công ty cung cấp những thông tin cụ thể
về kết quả của từng hoạt động (hoạt động sản xuất king doanh, hoạt động tài chính
và hoạt động bất thờng), hơn nữa kế toán còn xác định kết quả hoạt động sản xuất
kinh doanh theo từng nhóm hàng (than sản xuất, kinh doanh xây lắp, sản xuất vật
liệu xây dựng, sản xuất cơ khí kinh doanh tổng hợp), giúp ban lãng đạo công ty có
thể đa ra phơng án, biện pháp đối với từng đối tợng cụ thể để kết quả sản xuất kinh

doanh mang lại hiệu quả hơn ở kỳ sau.
ở các đơn vị thành viên, kết quả tài chính đợc hạch toán bình thờng theo từng
hoạt động và từng đối tợng. Khi quyết toán đợc duyệt, nếu đơn vị có lãi thì nộp về
công ty để xác định kết quả chung của toàn công ty, còn đơn vị bị lỗ thì chờ công ty
cấp bù lỗ. Nhng kết quả của các đơn vị không đợc phản ánh vào TK421 Lợi nhuận
cha phân phối mà phản ánh vào TK336 Phải trả nội bộ đối với các đơn vị có lãi
nộp về công ty và phản ánh vào TK136 Phải thu nội bộ đối với các đơn vị bị lỗ chờ
công ty cấp bù lỗ.
Về chứng từ sử dụng cho kế toán xác định kết quả tài chính và phân phối lợi
nhuận thì chủ yếu là chứng từ lập nhng rất rõ ràng và đảm bảo đúng chế độ chứng từ
mà chế độ kế toán quy định. Tại công ty, hàng kỳ kế toán căn cứ vào báo cáo kết
quả sản xuất của các đơn vị thành viên và báo cáo của văn phòng công ty để tổng
hợp và lập báo cáo của toàn công ty.
Việc vận dụng hệ thống tài khoản kế toán vào hạch toán kết quả tài chính nhìn
chung đảm bảo đúng chế độ kế toán quy định. Tuy nhiên vẫn còn những nội dung
mà kế toán cha phản ánh đúng theo chế độ kế toán hiện nay. Chẳng hạn nh các
khoản chiết khấu bán hàng, theo chế độ kế toán hiện hành thì phải đ ợc phản ánh vào
TK811 Chi phí hoạt động tài chính, nhng ở công ty kế toán vẫn phản ánh trên
TK521 Chiết khấu bán hàng.
3

3
Trong một số năm gần đây, công ty gặp nhiều khó khăn, tổng lợi nhuận trớc thuế
hàng năm đạt đợc rất thấp cho nên trong năm tài chính công ty không tạm phân phối
lợi nhuận mà khi quyết toán năm đợc duyệt thì công ty mới thực sự phân phối.
II. Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện quá trình hạch toán kế
toán xác định kết quả các hoạt động kinh doanh và phân phối
lợi nhuận ở công ty than nội địa
1. Yêu cầu của việc hoàn thiện kế toán xác định kết quả các hoạt động kinh
doanh và phân phối lợi nhuận

Mục đích của việc hoàn thiện công tác kế toán nói chung và kế toán xác định kết
quả tài chính và phân phối lợi nhuận nói chung là nhằm đảm bảo đúng chế độ kế
toán hiện hành nhng vẫn mang lại lợi ích cho doanh nghiệp, cho xã hội và cho ngời
lao động một cách tốt nhất. Tức là việc hờn thiện kế toán xác định kết quả tài chính
và phân phối lợi nhuận cần đáp ứng đợc các yêu cầu sau:
- Hoàn thiện phải trên cơ sở tôn trọng chế độ tài chính, tôn trong chế độ kế
toán. Kế toán là cônh cụ quan trong để quản lý tài chính. Tuy vậy, chế độ kế toán của
Nhà nớc ban hành chỉ mang tính chuẩn mực , các đơn vị kinh tế đợc phép vận dụng
và cải tiến cho phù hợp với điều kiện cụ thể của doanh nghiệp mình chứ không nhất
thiết phải dập khuôn hoàn toàn, nhng trong việc cải tiến đó các đơn vị chỉ đợc thực
hiện trong một chừng mực nhất định mà chế độ cho phép.
- Hoàn thiện phải trên cơ sở phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của từng
doanh nghiệp.
- Hoàn thiện phải đảm bảo đáp ứng thông tin kịp thời, phù hợp với yêu cầu quản
lý.
- Hoàn thiện phải trên cơ sở tiết kiệm chi phí, vì mục đích của các doanh nghiệp
là làm ăn có lãi và đem lại hiệu quả cao.
Trong điều kiện nền kinh tế thị trờng không ngừng phát triển thì cơ chế quản
lý nói chung cũng nh chế độ kế toán nói riêng cũng không ngừng thay đổi để pù hợp
với nền kinh tế mới. Công ty Than Nội Địa muốn tồn tại và đứng vững trong điều
kiện đó đòi hỏi bộ máy quản lý của công ty phải luôn đợc hoàn thiện. Và những yêu
cầu trên cũng là cơ sở cho việc hoàn thiện bộ máy kế toán của công ty, đặc biệt là kế
toán xác định kết quả tài chính và phân phối lợi nhuận.
2. Nội dung hoàn thiện
4

4
Trên cơ sở những nhận xét và đánh giá tình hình thực tế về kế toán xác định kết
quả tài chính và phân phối lợi nhuận tại Công ty Than Nội Địa ta nhận thấy, về cơ
bản công tác kế toán của công ty đã tuân thủ thao đúng chế độ kế toán của Nhà nớc

và Bộ tài Chính quy định và ban hành, phù hợp với điều kiện thực tế tại công ty.
Đồng thời đáp ứng đợc yêu cầy quản lý, tạo diều kiện cho công tác giám đốc quản lý
đợc tài sản tiền vốn.
Bên cạnh đó, quá trình kế toán xác định kết quả tài chính và phân phối lợi nhuận
ở công ty vẫn còn một số tồn tại, có những vấn đề cha thực sự hợp lý. Trong thời gian
thực tập tại công ty, mặc dù trình độ thực tế cha nhiều nhng qua tìm hiểu thực tế tại
công ty em xin mạnh dạn đa ra một số ý kiến và giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện
hơn nữa công tác kế toán xác định kết quả tài chính và phân phối lợi nhuận tại Công
ty Than Nội Địa.
ý kiến 1: Hạch toán kết quả tài chính ở các đơn vị thành viên
Kết quả tài chính ở các đơn vị thành viên đợc phản ánh vào các TK136 và TK336,
sau khi xác định đợc kết quả tài chính kế toán ghi nh sau:
- Đối với các đơn vị có lãi, hạch toán vào TK336
Nợ TK911
Có TK336
Nộp về công ty để xác định kết quả của
toàn công ty
- Đối với các đơn vị bị lỗ, hạch toán vào TK136
Nợ TK136
Có TK911
Chờ công ty bù lỗ
Mặc dù các đơn vị hạch toán phụ thuộc nhng vẫn xác định kết quả cụ thể của
từng hoạt động, từng đối tợng. Do đó, theo em kết quả tài chính của đơn vị nên phản
ánh vào TK421 Lợi nhuận cha phân phối. Sau khi xác định đợc kết quả tài chính
của đơn vị, kế toán ghi nh sau:
- Đối với các đơn vị có lãi:
+ Phản ánh số lãi:
Nợ TK 911
Có TK 421
+ Khi nộp lãi về công ty để tổng hợp kết quả của tàon công ty hoặc ghi số

phải nộp về công ty:
5

5
TK911
TK111,112,336
TK421 TK911
TK111,112,136
Số lỗ của các đơn vị trực thuộc
Khi nộp lãi về công ty hoặc ghi số lãi phải nộp về công ty ty
Số lãi của các đơn vị trực thuộc
Khi được công ty cấp bù lỗ hoặc ghi số chờ công ty cấp bù lỗ
TK111,112,336 TK421 TK111,112,136
Số lỗ của các đơn vị bị lỗ công ty phải cấp bù
Số lãi các đơn vị nộp để xác định kết quả của toàn công ty
SD: Phản ánh số lỗ của toàn công tySD: Phản ánh số lãi của toàn công ty
Nợ TK421
Có TK112,336
- Đối với đơn vị bị lỗ:
+ Phản ánh số lỗ
Nợ TK421
Có TK911
+ Khi công ty cấp bù lỗ hoặc ghi số chờ công ty cấp bù lỗ, kế toán ghi:
Nợ TK111,112,136
Có TK421
Sơ đồ phản ánh nh sau
Đối với công ty, cuối kỳ kế toán công ty tiến hành tổng hợp xác định kết quả
tài chính của toàn công ty. Đợc phản ánh trên TK421 theo nội dung sơ đồ sau:
ý kiến 2: Chiết khấu thanh toán
Tại các đơn vị trực thuộc, khi phát sinh các chiết khấu thơng mại kế toán phản

ánh váo TK521 chiết khấu bán hàng, kế toán ghi:
Nợ TK521
Có TK111,112,131
Cuối kỳ, kết chuyển cùng các khoản giảm trừ để xác định doanh thu thuần.
Đồng thời tập hợp về công ty, kế toán tại công ty cũng kết chuyển cùng các khoản
giảm trừ tập hợp đợc để xác định doanh thu thuần của toàn công ty.
6

6