Tuần 24-MT6-CD7 Tiết 24- Xem tranh dân gian Đông Hồ và Hàng Trống-N.Hương

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i><b>Trường THCS Sài Đồng</b></i>

<i><b>Năm học: 2016-2017</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>Chủ Đề 7: </b>

<b>VẺ ĐẸP CỦA TRANH DÂN GIAN VIỆT NAM</b>

<b>(4 tiết)</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

QUAN SÁT TRANH

Các nhóm thảo

luận để tìm hiểu

về:

+ Đề tài.

+ Nội dung, ý nghĩa.
+ Bố cục.

+ Đường nét.
+ Màu sắc.

Của các bức tranh
bên

<b>GÀ ĐẠI CÁT - Tranh Đông Hồ</b> <b>ĐÁM CƯỚI CHUỘT- Tranh Đông Hồ </b>

<b>CHỢ QUÊ- Tranh Hàng Trống</b>
<b>NGŨ HỔ- Tranh Hàng Trống</b>

- <b>_{Nhóm 1:}_{GÀ ĐẠI CÁT}</b>

- <b>_{Nhóm 2}_{: ĐÁM CƯỚI CHUỘT}</b>
- <b>_{Nhóm 3}_{: NGŨ HỔ}</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4></div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Trong bức tranh “Gà Đại Cát”, gà được dân gian quan niệm vừa cấm quỷ, vừa
cầu may. Hình ảnh chú gà trống oai vệ, hùng dũng biểu tượng cho sự thịnh
vượng, cho 5 đức tính tốt của nam giới (người quân tử): tính văn (mào đỏ tựa
như mũ cánh chuồn), tính vũ (cựa gà), tính dũng (khơng sợ địch thủ), tính
nhân (kiếm ăn theo đàn, cùng với đồng loại), tính tín (gáy báo giờ chính xác).
Do vậy, chú gà trống măng tơ trong tranh gà đại cát được miêu tả vừa chạy,
vừa kêu cục tác, trông no nê, tràn đầy sức sống. Đuôi chú tủa ra như đám cỏ
hoa trước gió; cánh chú xịe nhẹ với hàng lơng đẹp tựa lưỡi kiếm; đầu ức của
chú một màu vàng mỡ màng dễ ưa. Chỉ một mình gà thơi nhưng không vắng
lặng chút nào. Dáng chạy nhanh nhanh ấy, cách diễn tả lông đuôi lông cánh ấy
lại thêm cái màu vàng rực ấy… tất cả đã tạo ra một sức xao xuyến ngập tràn,
một biểu tượng cho sự thịnh vượng của đất nước, của con người. Từ lâu, con
gà “Đại cát” đã đi vào lòng người Việt Nam như một lời chúc, mang ý nghĩa
nghênh xuân, một ý cổ động và được lặp lặp lại trong nhiều tranh khác.

Hãy treo bức tranh gà đại cát trong nhà trong năm mới để cầu sức
khỏe, may mắn và bình an.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b> GÀ ĐẠI CÁT - Tranh Đông Hồ</b>

<b>- Đề tài: Chúc tụng.</b>

<b>- Nội dung: Tranh vẽ một chú gà trống có dáng oai vệ, hùng </b>
<b>dũng, thể hiện một lời chúc và ước vọng cho một cuộc sống </b>
<b>may mắn.</b>

<b>- Bố cục: đơn giản, chặt chẽ với hai phần, phần trên là chữ, </b>
<b>phần dưới là hình con gà.</b>

<b>- Đường nét: chắc khỏe, to, rõ mà không bị khô cứng.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7></div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

Đám cưới chuột là bức tranh quen thuộc với mọi người dân Việt.

Bức tranh cũng có ý nghĩa triết lí sâu xa. Đặc biệt, nó mang nhiều ý

nghĩa nhân văn trong một thời điểm mà Luật chống tham nhũng của Nhà

nước ta vừa được Quốc hội thảo luận và thông qua, trong thời điểm mà

tinh thần đấu tranh chống tham nhũng trong nhân dân đang dâng cao.

Bức tranh được bố cục chặt chẽ. Có thể thấy rất rõ hai mảng tiểu nội

dung: phần trên là cảnh ăn hối lộ và đưa hối lộ, cảnh dưới là cảnh đám

cưới nhà Chuột, cảnh ngựa anh đi trước, kiệu nàng đi sau. Lễ cưới là

việc “đại hỉ”, nhưng để trót lọt, Chuột phải “lễ” quan Mèo nào gà, nào

cá. Ý nghĩa chung toát lên từ bố cục này là: muốn đám cưới diễn ra một

cách trót lọt, xi chèo mát mái thì phải lo lót cho kẻ có quyền thế.Trước

hết là cảnh hối lộ và nhận hối lộ. “Quan” Mèo được miêu tả mang tính

chất tượng trưng, đầy ẩn ý – rất mập mạp, béo tốt, là kẻ được ăn uống đủ

đầy. Việc hối lộ cũng đẩy lên một cách trang trọng (đi thành đoàn, kèn

trống nghiêm chỉnh).

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b> ĐÁM CƯỚI CHUỘT- Tranh Đông Hồ</b>

<b>- </b>

<b>Đề tài:</b>

<b>Thể loại trào lộng, châm biếm. </b>

<b>-</b>

<b>Nội dung:</b>

<b>Tranh diễn tả 1 đám rước rất vui, diễn ra </b>

<b>trong khơng khí trang nghiêm. Nhưng họ nhà chuột vẫn </b>

<b>lo sợ, thấp thỏm vì cịn có mèo. Muốn được n thân để </b>

<b>tổ chức đám cưới thì họ nhà Chuột phải có lễ vật hậu </b>

<b>hĩnh cho Mèo.</b>

<b> - Bố cục: theo hàng ngang, dàn trải, gồm có hai tuyến </b>

<b>hình ảnh ở trên và ở dưới.</b>

<b>- Đường nét</b>

<b>: khỏe khoắn, rõ ràng.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10></div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

Bức tranh “Chợ quê” thuộc đề tài sinh hoạt, vui chơi. Hỡnh

ảnh trong tranh là

những gỡ

gần gũi, quen thuộc với cuộc sống

của ng ời nông dân.

ư

Chợ là g ơng mặt kinh tế của một xã hội. Tuy vậy, chợ quê khác

ư

với thành phố. Chợ quê Việt Nam ngày x a cịn mang cả sắc thái

v n hố: ngồi việc trao đổi, mua bán hàng hố, đây cịn là nơi

ă

gặp gỡ, hẹn hò, nhắn gửi... cho nên trong dân gian th ờng nói

ư

“đi chơi chợ”.

Tranh chợ quê cho ta một khái niệm về sinh hoạt kinh tế của

một đất n ớc nông nghiệp lạc hậu. Ng ời dân cịn lam lũ, đói

ư

ư

nghèo lộ trên g ơng mặt. Trong chợ, ngoài cảnh mua bán còn

ư

cảnh đánh bạc, ng ời n xin, kẻ cắp, thầy bói... Các hạng ng ời

ư ă

ư

đ ợc nghệ nhân bày ra, lột tả cả tinh thần một cách hàm súc.

ư

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b> CHỢ QUÊ- Tranh Hàng Trống</b>

<b> - Đề tài:</b>

<b>Sinh hoạt, vui chơi.</b>

<b> - </b>

<b>Nội dung:</b>

<b>Cảnh họp chợ ở một vùng quê sầm uất, </b>

<b>vui nhộn có: người bán, kẻ mua, người chơi chợ, người </b>

<b>ăn xin, kẻ móc túi, người xem bói… tập trung lại như là </b>

<b>1 xã hội thu nhỏ. Cảnh chợ tấp nập, nhộn nhịp, đông </b>

<b>vui, đem lại cảm giác gần gũi, thân thiện. </b>

<b> </b>

<b>- Bố cục:</b>

<b>Dàn trải diễn tả không gian rộng, thoáng.</b>

<b> </b>

<b>- Màu sắc: </b>

<b>Tươi sáng được vờn tỉa đậm nhạt.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13></div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, hổ là con vật có sức mạnh thiêng
liêng diệt trừ được ma quỷ. Đã từ lâu, hổ được tôn thờ và danh xưng của hổ
cũng được thần thánh hóa là Ngài, là “Ông Ba mươi” đầy uy linh, quyền kính.
Khơng chỉ là một tác phẩm hội họa, tranh Ngũ Hổ cịn ẩn chứa nhiều thơng
điệp của nền văn hóa cổ phương Đơng.

Không bày trên bàn thờ gia tiên như những bức tranh ngũ quả, tranh Ngũ
Hổ thường treo ở bàn thờ dành riêng cho “Ông Ba mươi”, dưới ban thờ thần
thánh hoặc thờ Phật. Theo các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, tục thờ hổ bắt
nguồn từ một cuộc sống nguyên thủy, khi con người còn sống trong điều kiện
săn bắt, hái lượm hoặc giai đoạn đầu của cuộc sống nơng nghiệp, hổ chính là
sức mạnh thiên nhiên gần gũi và là tai họa đối với con người. Do đó, con
người thờ hổ.

<b> NGŨ HỔ- Tranh Hàng Trống</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

<b> - Đề tài:</b> <b>Tôn giáo, thờ cúng.</b>

<b> - Nội dung:</b>

<b>Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, hổ là con </b>

<b>vật có sức mạnh thiêng liêng diệt trừ được ma quỷ</b>

<b>. </b>

<b> - Bố cục: Hướng tâm, đăng đối. </b>

<b> - Màu sắc: Tươi tắn, rực rỡ, các mảng màu được vờn chuyển </b>
<b>độ sang tối tinh tế.</b>

<b> - Đường nét: Chau chuốt, tỉ mỉ.</b>
<b> </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16></div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<b>DẶN DÒ</b>

<i><b>- Chuẩn bị giấy bút giờ sau vẽ tranh đề tài </b></i>

<i><b>“ngày Tết và mùa xuân” theo cách vẽ tranh dân </b></i>

<i><b>gian.</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18></div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19></div>

<!--links-->