skkn một số BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5 6 TUỔI học môn KHÁM PHÁ môi TRƯỜNG XUNG QUANH đạt kết QUẢ CAO

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5-6 TUỔI HỌC
MÔN KHÁM PHÁ MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH
ĐẠT KẾT QUẢ CAO
NỘI DUNG SÁNG KIẾN
I. Giải pháp cũ thường làm
Những nghiên cứu về đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi trẻ mầm non cho
thấy: Tâm hồn trẻ rất ngây thơ và trong sáng, trẻ “Chơi mà học và học bằng
chơi” thế giới xung quanh qua “lăng kính chủ quan” của trẻ, tất cả đều mới lạ
“với biết bao điều kỳ diệu!” và “Vì sao lại thế?” hay “Vì sao thế nhỉ?”…ln là
những câu hỏi thắc mắc, là những điều trẻ luôn khao khát muốn biết, muốn tìm
hiểu và khám phá!...
Có lẽ ngay từ lúc cất tiếng khóc chào đời cho tới khi biết cầm nắm các
vật trên tay, hay khi trẻ biết bước những bước đi chập chững đầu tiên của cuộc
đời, trẻ đã muốn tìm hiểu và khám phá về thế giới xung quanh?
Quả thực! Hoạt động khám phá khoa học về môi trường xung quanh có tầm
quan trọng đặc biệt đối với sự phát triển tâm lý của trẻ lứa tuổi mầm non nói
chung và độ tuổi mẫu giáo 5-6 tuổi nói riêng. Vì vậy cho trẻ khám phá khoa
học về mơi trường xung quanh chính là tạo điều kiện, cơ hội và tổ chức các hoạt
động để trẻ tích cực tìm tòi phát hiện về các hiện tượng sự vật xung quanh. Đây
thực chất là q trình tạo ra mơi trường hoạt động, tạo ra các tình huống và tổ
chức các hoạt động cho trẻ tiếp xúc, trải nghiệm với các sự vật hiện tượng của
mơi trường xung quanh, qua đó trẻ hiểu biết về đặc điểm, tính chất, các mối
quan hệ, sự thay đổi và phát triển của chúng giúp trẻ học được các kỹ năng quan
sát, phân nhóm, phân loại, đo lường, phán đoán và giải quyêt vấn đề, chuyển tải
ý kiến của mình và đưa ra kêt luận về các sự vât hiện tượng đã quan sát, tiếp
xúc. Hoạt động cho trẻ tiếp xúc tìm tịi, khám phá môi trường xung quanh giúp

Trang 1


trẻ được tiếp xúc với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội, trẻ lĩnh hội

những kiến thức sơ đẳng, những hiểu biết, những kinh nghiệm để trẻ học cách
làm người chính vì thế khi hướng dẫn cho trẻ làm quen với bất kỳ một đối
tượng nào của môi trường xung quanh tôi luôn cho trẻ quan sát, tiếp xúc vào các
hoạt động đối tượng nhiều lần bằng nhiều giác quan ( nhìn, nghe, ngửi sờ, nếm )
Trên cơ sở đó trẻ mới hiểu biết đúng đắn về đối tượng. Cho trẻ tự nói lên những
hiểu biếi về đối tượng. Qua đó, hiểu biết của trẻ về đối tượng được củng cố và
chính xác hơn ngơn ngữ được phát triển.
Cho trẻ vận dụng những kinh nghiệm và những hiểu biết đã có về đối tượng và
các hoạt động hàng ngày ,vui chơi lao động và các hoạt động khác . Nhờ vậy,
trẻ sẽ có nhiều hiểu biết đầy đủ, sâu sắc về đối tượng đã làm quen .
Do đó cho trẻ khám phá khoa học về môi trường xung quanh sẽ phát triển ở trẻ
kỹ năng nhận thức, kỹ năng xã hội đồng thời giáo dục thái độ ứng xử và thái độ
khoa học , trẻ biết cách học, cách nghĩ cách hành động khám phá môi trường
xung quanh.
Trên thực tiễn hiện nay các tiết học “ Khám phá khoa học môi trường
xung quanh ” cho trẻ 5-6 tuổi còn nhiều hạn chế các tiết dạy phần lớn còn thụ
động, gập khuôn theo gợi ý hướng dẫn của chương trình nên trẻ chưa hứng thú
học tập.Vì thế, là một giáo trực tiếp giảng dạy, tơi ln suy nghĩ, tìm tịi để tìm
ra các biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi lớp tôi học môn khám phá khoa học môi
trường xung quanh đạt kết quả cao.
Chẳng hạn như khi dạy trẻ tiết khám phá khoa học đề tài: Trò chuyện với trẻ
về công việc của nghề nông.
Chủ đề: nghề nghiệp
Lứa tuổi: 5-6 tuổi
*. Chuẩn bị
- Tranh ảnh về nghề nông .
- Bài hát “lớn lên cháu láy máy cày” “hạt gạo làng ta”

Trang 2

- Tranh lơ tơ dụng cụ của nghề nông và một số nghề khác.
*. Tiến hành:
*.Trị chuyện với trẻ:
 Cơ cho cháu hát bài hát “ lớn lên cháu lái máy cày”
 Các con vừa hát bài hát là gì?
 Cơ hỏi trẻ : Nghề gì có trong bài hát ?
- Bác nơng dân làm ra những gì ?
- Để biết được điều này, chúng ta cùng tìm hiểu về công
việc của bác nông dân nhé !
* Bé thích làm bác nông dân
Cơ cho trẻ lần lượt xem các bức tranh và đàm thoại:
* Con xem cơ có tranh gì ?
Tranh 1: Làm đất
 Muốn gieo cấy, việc đầu tiên bác nơng dân phải làm là việc gì ?
 Bác làm đất như thế nào? Bác cần dụng cụ gì để làm đất ?
 Thử đoán xem bác trai hay gái làm đất? Cày ruộng là công việc
rất nặng nhọc, cần có sức khỏe nên bác trai hay
làm hơn.
 Trong tranh còn thấy con gì giúp bác nông dân làm
việc ?
 Con trâu ở phía nào bác nông dân ?
Bác nông dân rất yêu quý con trâu vì nó đã
giúp bác làm việc nặng nhọc.
Công việc đầu tiên của bác là làm cho đất tươi xốp,
bằng phẳng, bác sử dụng cái cày, cái bừa và con trâu
để giúp bác cày ruộng,ngày nay khoa học tiến bộ hơn đã có máy
cày, máy bơi làm thay cho con trâu và cho nông dân đỡ vất vả.
Cơ cho trẻ xem hình ảnh máy cày, máy bơi.
Trang 3

* Tranh 2: Cấy lúa
 Cơng việc gì tiếp theo sau khi làm đất?
 Bác nông dân cấy lúa như thế nào? Vì sao phải cấy thẳng hàng?
 Khi cấy lúa xong, muốn cây lúa tốt thì bác nơng dân phải làm gì ?
*.Tranh 3: xịt thuốc
 Tại sao phải xịt thuốc ?
 Khi xịt thuốc bác cần dụng cụ gì ?....
 Cây lúa là một loại cây cần nhiều nước, nên phải
dùng gầu dây để tát nước, ngày nay hiện đại hơn,
dùng máy để bơm nước vào ruộng, ngoài ra còn
nhổ cỏ, bón phân, xịt thuốc trừ sâu cho lúa. Nhờ
sự chăm sóc của bác mà cây lúa lớn nhanh thành
cánh đồng lúa cho ta hạt lúa hạt gạo cho chúng ta ăn.
* Tranh 3: Gặt lúa
- Khi lúa chín có màu gì ? Bác nông dân sẽ làm gì ?
- Khi gặt bác nông dân cần dụng cụ gì để gặt ?
- Bác cầm cái liềm bằng tay nào ?
- Ngoài cắt bằng tay, bây giờ còn cắt bằng gì rất
nhanh nữa ? cơ cho trẻ xem tranh
- Ngày nay khoa học tiến bộ đã có máy cắt lúa vì thế người nơng dân đỡ vất vả
hơn,cơ cho trẻ xem tranh máy cắt.
- Gặt xong bác sẽ làm gì ?
- Hạt lúa đem làm gì gì mới thành gạo ?
- Gạo chế biến như thế nào mới thành cơm ?
- Ngoài nấu thành cơm gạo còn làm những gì nữa ? cịn
làm được một số loại bánh nữa đó như: bánh canh, bún, bánh ống…

Trang 4

- Để làm ra hạt thóc, hạt gạo, công việc đầu tiên của
bác nông dân là phải làm đất, gieo mạ, cấy, chăm
sóc mới thu hoạch.
- Ngoài việc trồng lúa , bác còn phải làm công việc
gì nữa ? trồng rau, ngơ, khoai, săn, cây ăn quả...
- Trồng lúa là công việc đặc trưng của nghề nông.
Một nghề làm ra rất nhiều sản phẩm nuôi sống con
người.
- Con thấy bác nông dân làm việc như thế nào ?
Con có yêu bác nông dân không ? Chúng ta phải làm
gì để biết ơn và kính trọng bác ? Giáo dục trẻ phải yêu quý các
nghề ,kính trọng những người đã làm ra sản phẩm cho chúng ta sử dụng, chăm
ngoa học giỏi để trở thành cháu ngoan của Bác Hồ.
* Trò chơi củng cố
 Trò chơi : ai chọn đúng?
Cách chơi: trẻ sẽ tìm chọn các tranh lơ tơ có vẽ công cụ hoặc các sản phẩm của
bác nông dân làm ra, rồi sau đó đem về nhóm của mình . Cơ kiểm tra số lượng
tranh lơ tơ mà trẻ tìm đúng trong mỡi nhóm, tun dương các nhóm chơi tốt.
- Cô cho trẻ chơi vài lần.
- Với những tiết học khác tơi cũng tìm tịi tương tự và tiến hành dạy trẻ.Bằng
cách tiến hành các tiết học như trên tôi thấy có những ưu và khuyết điểm sau:
* Ưu điểm:
+ Giờ học tiến hành nhẹ nhàng và đạt kết quả
+ Trẻ thu nhận kiến thức, kỹ năng cần đạt
+ Mở rộng vốn hiểu biết cho trẻ
+ Cơ giáo có kinh nghiệm nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ.
* Khuyết điểm:
+ Trẻ chưa thực sự hứng thú tham gia các hoạt động,

Trang 5


+ Trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc dạy học đã có song chưa
phong phú về chủng loại, thiếu những hình ảnh đẹp, sinh động và hấp dẫn trẻ
quan sát. Môi trường không gian cho trẻ hoạt động cịn hẹp về diện tích.
+ Nhận thức của của một số phụ huynh còn chưa đồng đều nên sự quan tâm đến
việc học của trẻ còn hạn chế.
+ Số trẻ trong lớp vẫn chưa đồng đều vế chất lượng, số ít cịn nhút nhát trong
việc tiếp xúc, khám phá các thí nghiệm các sự vật hiện tượng…Trong thế giới
xung quanh trẻ.
II. Giải pháp mới cải tiến
Là một giáo viên đã có thâm niên nhiều năm cơng tác, trực tiếp chăm sóc
và giảng dạy trẻ, nắm bắt được những hạn chế nêu trên tôi luôn trăn trở làm thế
nào để tìm ra các biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi lớp tôi học môn khám phá khoa
học môi trường xung quanh đạt kết quả cao. Để giúp trẻ khám phá khoa học đạt
kết quả, tôi nhận thấy trước hết cần phải:
1. Xây dựng môi trường học tập cho trẻ.
Như chúng ta đều biết: Trẻ mầm non nói chung và đặc biệt là trẻ 5-6 tuổi nói
chung, mơi trường học tập có vị trí to lớn trong việc nhận thức của trẻ, vì mơi
trường học tập là nơi để trẻ tiếp xúc hằng ngày, hàng giờ. Bởi vậy, tôi đã tổ chức
xây dựng mơi trường có tác dụng mạnh mẽ lên trẻ, tạo cho trẻ hứng thú, thích
thú, thích tị mị, thích tìm hiểu khám phá thế giới xung quanh trẻ. Từ đó giúp
trẻ học tốt.
Thực tế lớp tơi đã được nhà trường trang bị đồ dùng đồ chơi song vẫn còn
thiếu một số đồ dùng như: các mẫu đồ chơi chưa hấp dẫn trẻ góc thiên nhiên
cịn nghèo số cây ít, các loại cây chưa phong phú nhất là các đồ dùng cho trẻ
làm thí nghiệm thực hành, khơng gian để trẻ thực hành còn chật hẹp…Trước
yêu cầu thực tế trong q trình giảng dạy mơn khám phá khoa học môi trường

tôi luôn băn khoăn trăn trở muốn giờ học đạt kết quả cao thì u cầu giáo viên
phải có đầy đủ đồ dùng học tập và tạo ra môi trường học tập của trẻ phải thật tốt
Trang 6


từ đó tơi đã đặt ra cho mình kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho giảng
dạy bằng các biện pháp sau:
Ngay từ đầu năm học tôi mạnh dạn đề xuất với ban giám hiệu nhà trường
trang bị thêm cho các lớp các thiết bị đồ dùng dạy học như : tranh ảnh lô tô, và
một số các mơ hình mơ phỏng để phục vụ dạy học .Tơi đã thay đổi lại môi trường
học tập trong lớp tạo ra môi trường đẹp hấp dẫn trẻ bằng cách tôi tìm hiểu yêu
cầu của các chủ đề căn cứ vào cấu trúc phịng học của lớp mình đặc điểm tâm
sinh lý của lứa tuổi 5-6 tuổi để tạo môi trường đẹp xung quanh trẻ. Để gây ấn
tượng cho trẻ tôi sưu tầm thiết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh đáng yêu có mầu sắc
đẹp, bố cục hợp lý và đặt tên thật ngộ nghĩnh phù hợp với tâm lý của trẻ.
Ví dụ: Mảng chủ đề tơi trang trí ở vị trí chính để trẻ dễ nhìn thấy, nội
dung của các mảng chủ đề thường tổng hợp các hình ảnh về chủ đề như : nghề
nghiệp, thế giới động vật có động vật ni trong gia đình, có động sống trong
rừng, các con vật sống dưới nước…
Để gây hứng thú cho trẻ trong các góc tuỳ theo từng chủ đề mà tơi có thể
chuẩn bị mảng kiến thức và các đồ dùng ngun vật liệu, phù hợp để trang trí
các góc phù hợp với nội dung của góc đó. Ví dụ: Giấy màu, tranh ảnh cũ, báo,
tạp chí, sáp màu, màu nước, đất nặn, vải vụn, len sợi, lá cây, vỏ hạt dưa…
Những nguyên vật liệu này tôi sắp xếp ở góc tạo hình và ln để ở các trạng
thái mở giúp trẻ dễ lấy, dễ sử dụng khi vào hoạt động… Hay góc học tập, góc
sách tơi bố trí trên giá chủ yếu là sách vẽ về các nghành nghề, về các con vật,
cây cối, hoa, lá, quả và các loại tranh ảnh vừa tầm với trẻ để trẻ dễ xem, với các
đồ dùng dưới các dạng hột hạt, sỏi, vỏ hến … tôi đều đựng vào các hộp và mỡi
hộp đều gắn mác bằng các hình ảnh rõ ràng để trẻ dẽ nhìn thấy và dễ lấy khi
chơi, các tranh lô tô được phân loại để vào các ô giá vừa dễ lấy vừa dễ tìm như

lơ tơ con vật vào một ô, lô tô các loại hoa quả vào một ơ, đối với tranh đều có
các ký hiêụ tương ứng để trẻ dễ nhận biết.

Trang 7


Để tạo cho trẻ có mơi trường và khơng gian tiếp xúc với các sự vật hiện
tượng một cách tốt nhất tơi đã chú trọng đến việc xây dựng góc thiên nhiên cho
trẻ. Cho trẻ được hoạt động chăm sóc cây , nhặt cỏ, tưới nước, làm các thí
nghiệm… Tơi đã sưu tầm các vỏ cóng xà phịng, hộp bia, hộp kem, và mua các
chậu gốm bé, để trẻ trồng các loại cây xanh, cây hoa, rau, …và lớp tôi đã trồng
được giàn cây leo bằng các cây vạn liên thanh, cây hoa thiên lý… Hàng ngày trẻ
chăm sóc cây tưới nước, lau lá cây … Để giúp trẻ làm các thí nghiệm tơi sưu
tầm các hịn bi, hịn sỏi, các miếng gỗ, các ống thổi, các màu nước… bằng cơng
tác xã hội hố giáo dục lớp tơi đã có được một bể cá cảnh, chậu cây cảnh…
Qua góc thiên nhiên này tôi thấy trẻ được trực tiếp với các sự vật trẻ
hứng thú học tập và nhận thức sâu sắc về các hiện tượng .
Ngồi việc trang trí xắp xếp lại lớp học những lúc rảnh rỗi tôi cùng các đồng
nghiệp còn làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên vật liệu sẵn có của địa phương như
từ các sợi rơm bện thành các hình nộm, hay từ các vải vụn tạo ra các con vật, quấn
các loại cây… Sau một thời gian làm đồ dùng đồ chơi đến nay lớp tơi đã có thêm
nhiều các đồ dùng đồ chơi và đã phong phú về chủng loại.
Qua việc tạo môi trường học tập cho trẻ tôi đã thu được kết quả lớp học
khang trang sắp xếp bố cục ở các góc gọn gàng trẻ hứng thú tham gia hoạt động
có đồ dùng đồ chơi đưa vào sử dụng trong các tiết học đã giúp trẻ được quan sát
tri giác các đồ vật một cách trực tiếp từ đó trẻ hiểu biết nhiều , quan sát tốt, tìm
rất nhanh các vật mẫu mà cô đưa ra, so sánh và phân loại rõ ràng, ngôn ngữ
phát triển tốt, tư duy của trẻ nhanh nhậy và chính xác hơn. Bên cạnh việc tạo ra
mơi trường học tập tích cực đối với trẻ, tôi luôn quan tâm đến việc:
2. Tạo điều kiện cho trẻ thường xuyên được tiếp xúc với các sự vật

hiện tượng xung quanh trẻ giúp trẻ mở rộng hiểu biết kích thích ham học ở
trẻ .
Tạo điều kiện cho trẻ thường xuyên tiếp xúc với các sự vật hiện tượng
chính là cho trẻ thường xuyên hoạt động với các sự vật hiện tượng xung quanh

Trang 8


một cách trực tiếp như nhìn, sờ, nắn, ngửi ,nếm, nghe, chơi với chúng…Trong
q trình hoạt động đó trẻ được bộc lộ mình vừa được hình thành và phát triển
tâm lý, khi tiếp xúc với các sự vật hiện tượng xung quanh trẻ được lĩnh hội
những kinh nghiệm xã hội của loài người chứa trong các sự vật hiện tượng, các
mối quan hệ của con người trẻ học được cách gọi tên, cách sử dụng, biết được
các đặc điểm thuộc tính, mối quan hệ của các sự vật hiện tượng rộng phát triển
mở mở rộng vốn từ của trẻ. Xuất phát từ đặc điểm trên trong quá trình giảng
dậy hàng ngày tôi luôn tạo cho trẻ các cơ hội để trẻ được tiếp xúc với các sự vật
hiện tượng một cách tốt nhất thông qua các hoạt động hàng ngày của trẻ như
giờ đón trả trẻ, giờ dạo chơi thăm quan, hoạt động ngoài trời và các hoạt động
khác bằng các hình thức cho trẻ quan sát vật thật, tranh ảnh, băng hình, hoặc
thăm quan trưc tiếp như trong giờ đón trẻ, trả trẻ tơi trị chuyện với trẻ về các
công viêc hàng ngày của trẻ ở nhà, những người thân trong gia đình, cơng việc
của bố mẹ của cơ giáo, các phương tiện hàng ngày bố mẹ đưa trẻ đến lớp. hàng
tháng tôi tôi tổ chức cho trẻ thăm quan các công việc của bác cấp dưỡng của cô
giáo. Tổ chức cô trẻ cùng nhau lao động lau chùi dồ dùng đồ chơi,chăm sóc góc
thiên nhiên trẻ biết tác dụng của đất và nước đối với cây, giúp đỡ bạn khi bạn
gặp khó khăn. Qua các cơng việc này trẻ rất hứng thú tham gia qua đó giúp trẻ
hiểu sâu sắc về con người lao động: Đó là ai? làm gì? ở đâu? Trẻ phải có thái độ
như thế nào với người đó và sản phẩm của họ. trong hoạt động ngồi trịi đây là
cơ hội trẻ được tiếp xúc với các sự vật hiện tượng và được trải nghiệm nhiều
nhất ở hoạt động này tôi luôn chuẩn bị tốt các đồ dùng cho trẻ quan sát trực tiếp

hoặc qua tranh ảnh
Ví dụ: Mặt khác, tơi ln tận dụng các điều kiện, hoàn cảnh cụ thể diền ra
hàng ngày cho trẻ quan sát và nhận biết các hiện tượng thời tiết như “ nắng,
mưa, gió, mây” và cảnh vật xung quanh trẻ, nhận xét các dấu hiệu đặc trưng của
các mùa qua hình thức giải câu đố về các mùa hay các trị chơi “ hãy nói nhanh
hay trị chơi đúng thứ tự của các mùa” để củng cố hiểu biết của trẻ về các mùa

Trang 9


hoặc qua các buổi làm thí nghiệm như làm thí nghiệm về nẩy mầm của các hạt
đậu, ngơ… hoặc thí nghiệm về vật nổi vật chìn dưới nước…
Ví dụ : Thí nghiệm về vật nổi vật chìm dưới nước.
- Chuẩn bị:
+ Đồ dùng: Các mẩu gỡ hình chữ nhật mỏng, dày khác nhau.
Bi sắt đường kính 3-4cm, thìa inox, sắt nam châm, một miếng xốp, giấy, chậu
đựng nước sạch
+ Đồ chơi: Thuyền giấy, lá mít trẻ đã gấp, bóng nhựa, đồ chơi nhựa.
-Tiến hành : Cho trẻ tự lấy đồ chơi đã chuẩn bị sẵn thả vào chậu nước , và yêu
cầu trẻ nhận xét vật nào chìm? vật nào nổi tại sao ?
Kết quả: Đồ vật nặng như bi sắt chìm rất nhanh, Bát thìa inox chìm từ từ.
Miếng gỡ có diện tích hẹp, dầy hơn chìm nhanh hơn miếng gỡ mỏng bề mặt
rộng, bóng xốp, giấy nổi trên mặt nước.
Qua thí nghiệm này giúp trẻ hiểu được những vật có tính chất kim loại
như sắt dễ chìm những vật nhẹ, mỏng, xốp khó chìm trong nước. Qua việc tạo
các điều kiện cho trẻ tiếp xúc các sự vật hiện tượng và môi trường xunh quanh
trẻ tôi thấy nhận thức của trẻ được mở rộng, khả năng quan sát, tri giác của trẻ
phát triển tốt đa số trẻ thể hiện được tính tích cực chủ động khi quan sát đối
tượng trong quá trình quan sát trẻ tỏ ra nhanh nhẹn linh hoạt và phát triển nhiều
vốn kinh nghiệm và vốn từ của trẻ trở nên phong phú hơn khả năng diễn đạt tốt

hơn
3. Thay đổi các hình thức cho trẻ khám phá khoa học MTXQ dưới nhiều
hình thức khác nhau.
Với đặc điểm tâm lý “Học bằng chơi, chơi mà học”. Trẻ 5-6 tuổi tư duy của
trẻ là tư duy trực quan hành động, trẻ tri giác dưới đồ vật, sự vật qua các hình
ảnh, vật thật và nếu tổ chức cho trẻ tri giác quan sát các sự vật dưới nhiều hình
thức khác nhau thì trẻ hứng thú học tập và tiếp thu bài học tôt hơn, bằng kinh

Trang 10


nghiệm giảng dạy của bản thân tôi thấy nếu một tiết học đơn thuần cô chỉ cung
cấp kiến thức cô đưa tranh ra cho trẻ quan sát, đàm thoại và cung cấp kiến thức
cho trẻ thì tiết học trẻ học buồn chán, trẻ khơng tập trung, nhưng cũng tiết học
đó mà thay đổi hình thức dạy dưới các dạng trị chơi hay các hình thức thi đua
trẻ học tốt hơn nhất là mơn khám phá khoa học thì u cầu cần phải chuẩn bị tốt
các điều kiện như đồ dùng dạy học và các không gian để để trẻ được thực hành
và trải nghiệm nhiều. Xuất phát từ tình hình trên tơi ln ln đặt ra cho mình là
phải ln đổi mới các hình thức tổ chức và các thủ thuật khác nhau khi cho trẻ
làm quen MTXQ. Tuỳ vào mỗi yêu cầu bài dạy tôi tổ chức các dạy tiết học
dưới các hình thức khác nhau. Như với bài cho trẻ quan sát các con vật, các cây,
các loại hoa quả thì tơi có thể chuẩn bị bằng vật thật hoặc tranh ảnh và tổ chức
dưới các dạng trò chơi để trẻ vừa chơi vừa quan sát tri giác các sự vật hiện
tượng một cách tôt nhất. Hay tổ chức cho trẻ làm các thí nghiệm thì tơi chia trẻ
về các nhóm để trẻ cùng nhau làm và khi tiến hành làm thí nghiệm tơi cho trẻ
dự đốn hiện tượng gì sẽ sảy ra trước, trong và sau khi làm thí nghiệm. Như thế
sẽ phát huy được tính mị, chủ động, khả năng tích cực hoạt động và lịng ham
hiểu biết của trẻ.
Chẳng hạn: Cho trẻ làm thí nghiệm “ khơng khí quanh chúng ta” tổ chức dưới
dạng trị chơi.

Trị chơi bịt mũi:
Cho trẻ bịt mũi, hỏi trẻ có thở được không?
Vậy làm thế nào để thở được ?
Cho trẻ đứng vào chỗ cô quy định, hỏi trẻ: con có thở được khơng?
Cho trẻ đứng góc khác cùng với vài bạn nữa, hỏi trẻ: con có thở được khơng?
Cho trẻ đứng tự do trong lớp, hỏi trẻ:con có thở được không?
Lúc này tôi mới đặt vấn đề: chúng ta thở được là nhờ là nhờ có khơng khí, vậy
khơng khí có ở đâu?( khơng khí có ở xung quanh chúng ta)
Tơi kết luận: Như vậy khơng khí có ở quang chúng ta.
Trang 11


Tơi tiếp tục đặt tình hình huống: thế khơng khí có bắt được khơng ( Có trẻ
nói được, có trẻ nói khơng)
Tơi hỏi tiếp: Làm thế nào để bắt được khơng khí ( lúc này các trẻ đưa ra rất
nhiều ý kiến lấy ly, lấy chai, lấy hộp, để bắt khơng khí )
- Tơi lấy cho mỡi trẻ một cái túi ni lon và yêu cầu “ Hãy lấy và bắt khơng khí
vào túi ” mỡi trẻ có thể thực hiện một cách khác nhau : nắm bắt khơng khí xung
quanh bỏ vào túi, vời khơng khí cho vào túi … nhưng các trẻ vẫn chưa thấy gì
trong túi.Tơi tiếp tục gợi ý “ Các con hãy làm cách nào để túi phồng lên đi” trẻ
phát hiện là mình phải thổi hơi vào túi và muốn giữ hơi trong túi thì phải xoắn
hay cột túi lại )
Sau đó tơi giải thích: Khơng khí đang ở trong túi các con đấy!..
Tiếp theo tơi cho các trẻ chơi với túi khơng khí, lấy kéo cắt túi để thấy khơng
khí xì ra, lấy kim nhọn đâm nhẹ sẽ thấy hơi thốt ra đó là khơng khí.
Tiết học sơi động và vui vẻ hẳn lên các cháu hiểu biết thêm là: khơng khí
ln ln ở bên cạnh con người, con người phải có khơng khí thì mới sống ,
mới thở được.
Qua đó tơi thấy nếu cho trẻ tự khám phá trẻ sẽ rất hứng thú, kiến thức đến
với trẻ nhẹ nhàng mà khắc sâu phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, để trẻ

tự đừng đánh mất cái tôi của trẻ.
Trong tiết học khám phá khoa học tơi lồng ghép tích hợp các mơn học
khác như tốn, âm nhạc, tạo hình văn học để trẻ thêm hứng thú , ghi nhớ tốt hơn
vấn đề sâu rộng hơn. Ví dụ:Với đề tài “ Tìm hiểu về nghề nơng”theo chủ đề
nghề nghiệp tơi hướng dẫn phụ huynh cho trẻ quan sát và trò chuyện bằng cách
đặt câu hỏi: Đây là nghề gì?
Làm ra sản phẩm gì?
Cần những dụng cụ gì?

Trang 12


Hoặc dùng những câu đố hoặc vè để hỏi về các nghề. Như vậy trẻ đọc câu
đố rất vui vẻ hào hứng kích thích tư duy và làm phong phú vốn từ cho trẻ.
Trong các tiết học khám phá môi trường xung quanh tôi luôn thay đổi các
thủ thuật để đưa các đối tượng ra cho trẻ quan sát và mối bài tuỳ thuộc vào đối
tượng cho trẻ làm quen, tơi tìm cách vào bài khác nhau cũng có bài cho trẻ quan
sát tri giác bằng vật thật, cũng có bài dùng tranh ảnh, băng hình, hoặc dùng câu
đố để đưa ra giúp trẻ không bị nhàm chán lại dễ tiếp thu để trẻ ghi nhớ và chính
xác hố các biểu tượng của mình.
Thơng qua việc thay đổi các hình thức tổ chức tiết học tơi thấy tiết học có
hiệu quả hơn tiết học trở nên sôi nổi và trẻ hứng thú học bài hơn. Cùng với việc
linh hoạt, sáng tạo trong hình thức tổ chức, đổi mới và nâng cao chất lượng
trong phương pháp giảng dạy, tôi nhận thấy cần tạo điều kiện cho trẻ được tiếp
xúc nhiều hơn với môi trường xung quanh.
4. Phối kết hợp với phụ huynh.
Để nâng cao chất lượng hoạt động của trẻ trong trường mầm non để có sự
giáo dục tồn bộ giữa gia đình và nhà trường là một việc làm hết sức cần thiết
tơi thấy rằng tất cả mọi khó khăn trong học tập khơng thể thiếu được vai trị giải
quyết khó khăn của phụ huynh vì thế ngay từ đầu năm học để phụ huynh hiểu

thêm về các hoạt động của trẻ trong trường mầm non trường tôi đã tổ chức họp
phụ huynh và tuyên truyền đến các bậc phụ huynh.
Bản thân tôi là một cộng tác viên tuyên truyền của nhà trường ngoài việc
tuyên truyền các chuyên đề của nhà trường giao về lớp tôi đã làm tốt công tác
tuyên truyền tới các bậc phụ huynh như thường xuyên trao đổi về tình hình sức
khoẻ của trẻ, tình hình học tập của trẻ đặc biệt qua các buổi đón trả trẻ tôi đã
trao đổi với các bậc phụ huynh về trang thiết bị đồ dùng đồ chơi mà nhà trường
đã cấp nhu cầu lớp cịn thiếu những gì từ đó vân động các bậc phụ huynh cùng
tham gia đóng góp thêm các loại đồ dùng như có phụ huynh đã sưu tầm các loại
tranh ảnh về các con vật hoa quả, một số lanh lan thắng cảnh để ủng hộ, có bậc

Trang 13


phụ huynh đã ủng hộ các cây cảnh, cây hoa và một số loại cây ăn quả để trồng ở
vườn trường và góc thiên nhiên. Qua tìm hiểu về nghề nghiệp của bố mẹ trẻ tôi
đã nắm được nghề của bố mẹ trẻ từ đó tơi có kế hoạch gặp gỡ và trao đổi nhờ
các bậc phụ huynh sưu tầm những vật liệu hỏng bỏ đi để gom lại mang về làm
đồ chơi như bố cháu .Hàng ngày trước khi dạy một bài tìm hiểu nào tơi thường
xun trao đổi với các bậc phụ huynh về bài học ngày hôm nay về nhà các bậc
phụ huynh cùng trò chuyện với trẻ về bài học hoặc có thể cung cấp cho trẻ một
số kiến thức để cho trẻ học tập tốt hơn.
Như vậy với biện pháp trên tôi đã giúp phụ huynh nhận thức đúng đắn về
tầm quan trọng của môn học từ đó tơi đã khuyến khích phụ huynh mua thêm
một số tranh ảnh, sách, bút vẽ cho trẻ học ở nhà. Nhắc nhở phụ huynh động viên
khuyến khích trẻ kịp thời khi trẻ có sự cố gắng
III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Qua thực hiện một số biện pháp trên tôi đã đạt được kết quả như sau.
Bản thân tôi linh hoạt, tự tin hơn khi tiến hành hoạt động, bên cạnh đó tơi được
trau dồi kiến thức, kỹ năng, nghệ thuật chăm sóc và giảng dạy trẻ.

- Tạo được mơi trường học phong phú với nội dung của từng chủ đề, đồ
dùng đồ chơi và trang thiết bị cũng đã được trang bị đầy đủ hấp dẫn trẻ.
- Các hoạt động khám phá khoa học khơng cịn tẻ nhạt, khơ khan đối với
trẻ mà trẻ tích cực tham gia hoạt động phát huy tính sáng tạo và khả năng tư duy
khi khám phá khoa học cụ thể trẻ có tiến bộ rõ rệt trong từng hoạt động. Trẻ có
kỹ năng quan sát, so sánh, phân loại tốt, hiểu biét rộng về tự nhiên cũng như xã
hội …
- Các bậc phụ huynh đã nhận thức rõ được tầm quan trọng của việc dạy
trẻ làm quen với môi trường xung quanh, cùng phối kết hợp với cô giáo tạo điều
kiện cho trẻ được làm quen với môi trường xung quanh đạt kết quả cao nhất,
điều đó cũng đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ.
IV. HIỆU QUẢ KINH TẾ VÀ XÃ HỘI DỰ KIẾN ĐẠT ĐƯỢC
Trang 14


Qua thực hiện một số biện pháp trên tôi đã đạt được kết quả như sau.
- Hiệu quả kinh tế:
Hiện nay việc giáo viên linh hoạt tạo ra môi trường hoạt động và sáng tạo
ra những nghệ thuật sư phạm cung cấp kiến thức kỹ năng khoa học và xã hội
cho trẻ làm quen, khám phá môi trường xung quanh đạt hiệu quả mà không cần
dùng đến các đồ chơi, đồ dùng bằng nhựa nhàm chán. Mặt khác lại tạo ra khuôn
viên trường lớp với “hệ sinh thái” môi trường học tập đẹp, xanh, sạch thoáng
mát ...Thu hút được nhiều sự quan tâm và ủng hộ của các bậc phụ huynh.
- Hiệu quả xã hội:
Làm tăng vốn hiểu biết cho trẻ, các cháu hứng thú tham gia các hoạt
động, sáng tạo trong mọi công việc.
Bản thân tôi linh hoạt, tự tin hơn khi tiến hành hoạt động, bên cạnh đó tôi được
trau dồi kiến thức, kỹ năng, nghệ thuật chăm sóc và giảng dạy trẻ.
- Tạo được mơi trường học phong phú với nội dung của từng chủ đề, đồ
dùng đồ chơi và trang thiết bị cũng đã được trang bị đầy đủ hấp dẫn trẻ.

- Các hoạt động khám phá khoa học khơng cịn tẻ nhạt, khơ khan đối với
trẻ mà trẻ tích cực tham gia hoạt động phát huy tính sáng tạo và khả năng tư duy
khi khám phá khoa học cụ thể trẻ có tiến bộ rõ rệt trong từng hoạt động. Trẻ có
kỹ năng quan sát, so sánh, phân loại tốt, hiểu biét rộng về tự nhiên cũng như xã
hội …
- Các bậc phụ huynh đã nhận thức rõ được tầm quan trọng của việc dạy
trẻ làm quen với môi trường xung quanh, cùng phối kết hợp với cô giáo tạo điều
kiện cho trẻ được làm quen với môi trường xung quanh đạt kết quả cao nhất,
điều đó cũng đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ.
V. ĐIỀU KIỆN VÀ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
1.Điều kiện
Cơ giáo cần có lịng say mê khám phá khoa học, mong muốn tìm hiểu về
các sự vật hiện tượng lịng ham hiểu biết của cơ giáo phải được thể hiện trong

Trang 15


mọi hoạt động để làm gương cho trẻ lôi cuốn trẻ vào các hoạt động khám phá,
tìm hiểu về mơi trường xung quanh.
Giáo viên có những kiến thức cơ bản về khoa học tự nhiên và khoa học
xã hội , nắm vững nội dung chương trình và có kỹ năng sử dụng linh hoạt các
phương pháp, ln có ý thức trong việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức
cho trẻ khám phá khoa học theo hướng tích cực các hoạt động của trẻ và lấy trẻ
làm trung tâm.
Cô luôn tạo cho trẻ môi trường học tập “ Học bằng chơi, chơi mà học”
Luôn động viên kịp thời và giúp trẻ tập luyện thường xuyên cho trẻ được trải
nghiệm khám phá và tạo các điều kiện tốt nhất để trẻ có khả năng tư duy và phát
triển tốt. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cô giáo và gia đình trong việc tổ
chức cho trẻ thực hiện các hoạt động trong trường mầm non.
2. Khả năng áp dụng

Áp dụng cho các lớp học ở trường mầm non
VI. KẾT LUẬN
Trên đây là một số kinh nghiệm được rút ra trong q trình học tập và
cơng tác của bản thân tơi. Tơi xin mạnh dạn trình bày với các bạn đồng nghiệp
mong được sự đóng góp của các cấp lãnh đạo. Để từ đó bản thân tơi rút ra được
những bài học kinh nghiệm sâu sắc hơn khi tổ chức hoạt động khám phá khoa
học cho trẻ đạt kết quả tốt.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Long phú., ngày 27 tháng 11 năm 2014
Tác giả sáng kiến

Nguyễn Thị Mỹ Dung

Trang 16