skkn một số biện pháp hình thành tính tự lập cho trẻ 5 tuổi ” nhằm giúp trẻ tự lập, sáng tạo và tự tin trong mọi hoạt động

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Giáo dục mầm non là ngành học hàng đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân,
chiếm vị trí quan trọng. Giáo dục mầm non có nhiệm vụ xây dựng những cơ sở ban
đầu đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách con người. Đây là thời điểm mấu
chốt và quan trọng nhất, tất cả mọi việc đều bắt đầu. Trẻ em như tờ giấy trắng uấn
nắn thế nào là do người lớn chúng ta. Quá trình phát triển tâm lý của trẻ khác nhau
qua từng độ tuổi. Đặc biệt là trẻ ở độ tuổi 5 - 6 tuổi các cháu thích làm mọi việc
mình thích, thích làm những cơng việc giúp người lớn. Vì vậy vai trò của người lớn
chúng ta là rất quan trọng, đặc biệt đối với giáo viên mầm non, cô là người hướng
trẻ tới những hành vi đúng, tránh xa hành vi những thói hư tật xấu. Một ngày các
cháu đến trường với cô từ sáng đến chiều mọi sinh hoạt học hành ăn ngủ đều do cô
giáo hướng dẫn. Một tay cô giáo chăm, một tay cô giáo dạy bảo. Vì vậy cần hình
thành cho trẻ tính tự lập ngay từ khi học lớp mẫu giáo.
Bản thân tôi là giáo viên mầm non lại trực tiếp giảng dạy trẻ 5 - 6 tuổi. Ngay
từ đầu năm học tôi đã xác định được vai trị và nhiệm vụ của mình sẽ là người
hướng lái cho các cháu có một thói quen tốt, một nề nếp tốt. Trong thời gian đầu
qua q trình làm quen, trị chuyện, hoạt động và gần gũi trẻ tơi thấy nhiều trẻ lớp
tơi cịn nhút nhát, ỉ lại, lười vân động, các cháu chưa có nề nếp, chưa có tính tự lập.
Mọi hoạt động của trẻ đều do cô giáo phục vụ hay nhắc trẻ làm thì bạ đâu trẻ cũng
để, cũng vứt. Trẻ chưa có tính tự giác, chưa chủ động trong mọi hoạt động, chưa
phát huy được tính sáng tạo của mình. Vì vậy tơi thấy rằng cầm hình thành cho trẻ
một thói quen, một nề nếp tốt để giúp trẻ sáng tạo và có khả năng tự phục vụ bản
thân. Xuất phát từ những vấn đề trên nên tôi đã chọn đề tài “ Một số biện pháp
hình thành tính tự lập cho trẻ 5 tuổi ” Nhằm giúp trẻ tự lập, sáng tạo và tự tin
trong mọi hoạt động

II: NỘI DUNG

1. Đặc điểm nhận thức của trẻ mẫu giáo lớn

Trẻ mẫu giáo lớn ( 5 - 6 tuổi ) môi trường của trẻ đã được mở rộng từ môi
trường gia đình đến mơi trường lớp học và mơi trường xã hội thông qua tranh ảnh,
phim, chuyện. Trẻ được làm quen với những công việc nhà như quét nhà, trông em,
gấp quần áo…Những công việc ở lớp như gấp chăn, lau dọn gia đồ chơi…Trẻ đã
biết tự làm những công việc phục vụ bản thân như đánh răng, rửa mặt, mặc quần
áo... Trẻ đã được cơ giáo rèn thói quen, nề nếp ngay từ những lớp dưới. Vì vậy hình
thành cho trẻ một nề nếp tốt, một thói quen tốt và là nền móng cho tính tự lập ở trẻ
mẫu giáo
VD: Trẻ đến lớp biết cất ba lô, chào cô giáo, biết tự xúc ăn, biết lấy và cất đồ chơi
đúng nơi quy định…

2. Đặc điểm tình hình:
a, Thuận lợi:
- Khi thực hiện đề tài này tôi là giáo viên chủ nhiệm nên có rất thuận lợi, trực
tiếp đứng lớp hàng ngày cơ trị có nhiều thời gian gần gũi với nhau, mọi hoạt động
học tập, sinh hoạt cô và trẻ cùng thực hiện. Trẻ 5 tuổi các cháu đã đủ sức khoẻ để
làm những công việc tự phục vụ bản thân, các cháu thích làm những cơng việc để
giúp người lớn. Phần lớn các cháu trong lớp đã được học qua các lớp MGB – MGN
nên đã có nề nếp ngay từ ban đầu.
- Đa số trẻ là con em cán bộ công chức trong huyện, phụ huynh quan tâm đến
việc học tập và sinh hoạt của các cháu. Kết hợp cùng cô giáo để tạo môi trường học
tập và sinh hoạt tốt nhất cho trẻ .
- Bản thân tơi ln gần gũi hồ nhập với trẻ, hơn nữa tôi quan sát nắm bắt
được đặc điểm riêng, tâm sinh lý, thói quen của từng trẻ trong lớp.
b, Khó khăn:
- Một số phụ huynh cịn chưa quan tâm đến tình hình học tập của con em
mình. Một số cháu cịn chưa có nề nếp chưa tự giác trong các hoạt động, nhút nhát,
ỉ lại, chưa có thói quen phục vụ bản thân. Hay mọi hoạt động còn chưa nề nếp,
chưa gọn gàng

3. Nội dung:
Tên đề tài: Một số biện pháp hình thành tính tự lập


cho trẻ 5 tuổi
III. TÌNH HÌNH THỰC TIỄN

1. Trong các hoạt động vệ sinh, lao động tự phục vụ
Trẻ biết rửa tay, rửa mặt, đánh răng, tự mặc quần áo. Biết cùng cô gấp chăn,
gấp quần áo …

2. Các hoạt động học tập và các hoạt động khác
Trẻ tự tin mạnh bạo hơn trong các tiết học đã mạnh dạn phát biểu đưa ra được
những ý kiến của mình về một sự vật hiện tượng nào đó. Có nề nếp ra vào lớp biết
xin phép, ăn ngủ đúng giờ đúng quy định

3. Khảo sát học sinh:
Khảo sát chất lượng nề nếp học sinh ngay từ đầu năm học để nắm bắt được khả
năng tự phục vụ bản thân và đặc điểm tâm sinh lý của từng trẻ, từ đó lên kế hoạch
phù hợp và tìm ra những biện pháp nhằm hình thành tính tự lập cho trẻ 5 tuổi
Khảo sát chung 31/31 trẻ.
- Xếp loại tốt:

8 trẻ

chiếm 25,8%

- Xếp loại khá:

10 trẻ

chiếm 32,3%

- Xếp loại TB:

12 trẻ

chiếm 38,7%

- Xếp loại yếu;

01 trẻ

chiếm 3,22% ( khuyết tật )

Bảng thống kê số liệu trước khi thực hiện đề tài

STT

Nội dung

Kết quả trước khi
thực hiện

1

Nề nếp lớp học

25%

2

Hoạt động tự phục vụ bản thân

30%

3

Vai trò của trẻ trong hoạt động
tiết học

25%


IV. MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ TÀI

1. Biện pháp 1: Cô làm gương cho trẻ
Hàng ngày trẻ đến lớp phần lớn thời gian trong ngày trẻ được học tập và sinh
hoạt cùng cô. Cô giáo vừa là bạn vừa là người mẹ hiền thứ 2 của trẻ cùng chơi,
cùng học, chăm chút cho trẻ từ bữa ăn, giấc ngủ. Vì vậy vai trị của cơ giáo rất quan
trọng trong việc hình thành những thói quen, nề nếp cho trẻ. Cô là tấm gương cho
trẻ noi theo.
VD:
- Khi đến lớp cô giáo cất gọn gàng túi sách, mũ, dép và khi trẻ đến thấy cô xếp
gọn gàng trẻ sẽ xếp gọn gàng theo cô.
- Trong giờ học khi dạy học xong cô cất gọn gàng đồ dùng của cô và nhắc trẻ
xếp gọn gàng đồ dùng của trẻ vào đúng nơi quy định
Trong mọi hoạt động học tập, sinh hoạt cơ giáo ln là tấm gương trong việc
giữ gìn sạch sẽ môi trường, lớp học. Không vứt rác bừa bãi, bỏ rác vào đúng nơi
quy định. Thường xuyên cùng trẻ vệ sinh trong và ngoài lớp học, lau dọn đồ dùng

đồ chơi, nhổ cỏ, nhặt rác quanh lớp học, sân trường. Khi được giúp cơ trẻ thấy
mình được làm việc có ích, thích được làm việc, từ đó hình thành cho trẻ một thói
quen, nề nếp giữ gìn vệ sinh chung
VD:
- Trước giờ ăn cô rửa tay trước khi chia cơm và nhắc trẻ rửa tay sạch sẽ trước
khi ăn cơm. Ăn cơm xong nhắc trẻ cất ghế, cất bát, lau mặt, uống nước, súc miệng.
Rèn cho trẻ thói quen rửa tay khi tay bẩn, trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh.
Hình thành cho trẻ nề nếp gọn gàng, dần dần trẻ có một thói quen tốt làm đâu gọn
đấy.
- Thực hiện biện pháp này tính tự lập của trẻ đạt được 25%.

2. Biện pháp 2: Rèn trong hoạt động tiết học
- Trong các tiết học cô luôn khuyến khích động viên trẻ tự tin, mạnh dạn,
biết hoạt động độc lập và hồn thành sản phẩm của mình. Cơ giáo là người dẫn dắt
trẻ hoạt động từ đó trẻ nắm được vai trị nhiệm vụ của mình. Trẻ hứng thú và tích


cực hơn hoạt động vận động nhanh nhẹn hoạt bát hơn, rèn luyện sự khéo léo của
đôi bàn tay. Phát triển năng lực hoạt động trí tuệ, trẻ sẽ chủ động trong mọi hoạt
động không ỷ lại người khác. Biết tự mình hồn thành một bức tranh theo ý tưởng
của mình, một bài tập, một vai chơi. Mạnh dạn đưa ra ý kiến của mình về một sự
vật hiện tượng
VD:
Trong giờ VH, MTXQ, Toán, Chữ cái: Nhờ sự dẫn dắt của cơ trẻ có thể nói
lên ý kiến của mình, nhận định của mình về nội dung, vấn đề đấy
Trong giờ HĐVC trẻ hoàn thành vai chơi, sản phẩm vai chơi. Trẻ có thể làm
chủ trị để dẫn dắt vào q trình chơi, định hướng mục đích chơi và chơi có kết quả
- Từ các mơn học giáo dục trẻ nề nếp thói quen tốt, biết lấy và cất đồ dùng
đồ chơi đúng nơi quy định, giữ gìn đồ dùng đồ chơi. Xắp sếp đồ dùng đồ chơi ngăn
nắp gọn gàng. Biết làm những việc tự phục vụ mình. Hình thành cho trẻ một thói

quen tốt tự lập khơng ỷ lại vào người khác
VD:
Âm nhạc: Bài hát “ Vui đến trường ” Trước khi đi học cháu biết đánh răng
rửa mặt, thay quần áo, chuẩn bị đồ dùng để đi học
MTXQ: Chủ đề bản thân các bộ phận cơ thể cơ giáo dục trẻ biết giữ gìn vệ
sinh cá nhân biết rửa mặt, tắm, thay quần áo…
Văn học: Bài thơ “ Mèo đi câu cá ” Giáo dục trẻ biết chăm chi lao động tự
phục vụ bản thân
- Cô thường xun phân cơng và theo dõi trẻ trực nhật, nói rõ vai trò của
những trẻ trực nhật. Người thực hiện nhiệm vụ trực nhật phải làm chu đáo và có
trách nhiệm với việc được phân công. Tổ trực nhật trong giờ học sẽ lấy đồ dùng
phát cho các bạn, thu dọn và cất đồ dùng đồ chơi. Rèn cho trẻ thói quen nề nếp, sự
cố gắng, sáng tạo và đề cao tinh thần trách nhiệm của mình với tập thể
VD:
Phát bút, lấy vở, xếp bàn ghế, lau bảng, thu bài…
- Trong mọi việc làm của trẻ cô kịp thời khen ngợi trẻ “ Con giỏ lắm, con đã
lớn thật rồi ”. Tạo cho trẻ một ý nghĩ mình đã lớn đã làm được nhiều việc và mình
là người có ích. Từ đó trẻ sẽ hoạt động tích cực hơn, hứng thú hơn


- Thực hiện biện pháp này tính tự lập của trẻ đạt được: 30%.

3. Biện pháp 3: Rèn mọi lúc mọi nơi
- Hàng ngày trẻ đến lớp với cô cả ngày cùng học tập sinh hoạt cùng cơ. Vì
vậy cơ giáo phải tạo cho trẻ một môi trường thân thiện, cô vừa là cô vừa là bạn của
trẻ. Thông qua các hoạt động hàng ngày, khi đi dạo ngoài trời, ở mọi nơi mọi lúc cơ
ln ln khuyến khích động viên trẻ tích cực tự phục vụ bản thân
VD:

Trẻ đến lớp tự cất cặp, lấy ghế, biết xếp bàn ăn, dải thảm

- Ngay trong giờ ăn, ngủ, đi vệ sinh cần hình thành cho trẻ thói quen đúng giờ

giấc, nề nếp lớp học. Hình thành cho trẻ khả năng tự kiềm chế, thói quen tốt. Trong
các giờ hoạt động ngồi trời, vệ sinh cá nhân cô luôn là người hướng dẫn và thực
hiện cùng trẻ. Cô vừa hướng dẫn, vừa làm vừa trị chuyện với trẻ tạo cho trẻ mơi
trường gần gũi, thân mật và từ đó trẻ tự tin, mạnh dạn và hoạt bát hơn
VD:
Cô cùng trẻ nhổ cỏ, chăm sóc cây cảnh, nhặt rác sân trường, lau rửa, sắp xếp
giá đồ chơi, gấp chăn, chiếu, tự rửa mặt phơi khăn…
- Như Bác Hồ đã nói: “ Tuổi nhỏ làm việc nhỏ tuỳ theo sức của mình ”. Vì vậy
tơi ln khuyến khích động viên trẻ tự hoạt động, tự phục vụ bản thân mình từ
những cơng việc nhỏ nhất. Và từ đó hình thành cho trẻ tính tự lập.
- Thực hiện biện pháp này tính tự lập của trẻ đạt được : 20%.

4. Biện pháp 4: Kết hợp với gia đình.
- Gia đình và nhà trường là nhân tố quan trọng trong việc hình thành nhân
cách cho trẻ. Vì vậy việc giáo dục trẻ phải kết hợp nhà trường với gia đình, vì phụ
huynh là trợ thủ đắc lực trong việc chăm sóc và giáo dục các cháu
- Tuyên truyền với phụ huynh về sự phát triển tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ,
nội quy nề nếp lớp học. Trao đổi thực tế nhận thức và khả năng của từng cháu cho
phụ huynh thấy khả năng của con mình và từ đó tìm ra giải pháp tốt nhất để hình
thành cho trẻ một thói quen một nề nếp tốt.
VD: Trong các giờ đón và trả trẻ, họp phụ huynh cơ trao đổi và nắm bắt tình hình
của các cháu ở nhà và từ đó cơ sẽ có những biện pháp với từng đối tượng từng học
sinh


- Cô trao đổi với phụ huynh về thời gian của trẻ ở nhà, phụ huynh ln
khuyến khích trẻ tự phục vụ không nên làm hộ trẻ để trẻ không ỉ lại. Phụ huynh
khuyến khích trẻ biết giúp bố,mẹ những công việc nhà vừa sức với trẻ như trông

em, nhặt rau, quét nhà…Cô thường xuyên trao đổi với phụ huynh để nắm bắt được
tình hình của trẻ động viên khuyến khích trẻ kịp thời.
VD: Trong giờ nêu gương cơ nêu tên những bạn chăm ngoan biết giúp đỡ bố mẹ
để các bạn noi theo
“Lúc ở nhà mẹ cũng là cô giáo khi đến trường cô giáo như mẹ hiền ”. Mẹ và
cô là những người mẹ những người bạn của trẻ. Chúng ta phải lắng nghe tâm tư
của trẻ để hiểu được nguyện vọng mong muốn của chúng và từ đó hướng chúng có
những suy nghĩ tốt những hành vi đúng. Và chúng ta chính là mơi trường để hình
thành cho trẻ một nhân cách tốt để trẻ mạnh dạn và tự tịn hơn.
- Thực hiện biện pháp này tính tự lập của trẻ đạt được: 25%.
V. KẾT QUẢ
Bảng thống kê so sánh số liệu trước và sau khi thực hiện
STT

Nội dung

Kết quả trước khi

Kết quả sau khi

thực hiện

thực hiện

1

Nề nếp lớp học

25%

30%

2

Hoạt động tự phục vụ bản thân

30%

40%

25%

30%

3

Vai trò của trẻ trong hoạt động
tiết học
VI. BÀI HỌC KINH NGHIỆM

Trong thời gian thực hiện đề tài này tôi rút ra được kinh nghiệm như sau:
Giáo viên phải nắm được khả năng nhận thức và tâm lý riêng của từng trẻ,
dành thời gian gần gũi với trẻ, tạo một môi trường thân thiện với trẻ. Cô là tấm
gương tốt để trẻ noi theo, trẻ làm cùng cô, làm theo cô. Kịp thời nắm bắt để chấn
chỉnh, nhắc nhở trẻ trong mọi hoạt động, phát huy những hành vi tốt, thói quen tốt
của trẻ. Đặc biệt là phối hợp chặt chẽ và có hiệu quả với gia đình trẻ.


Trên đây là những kinh nghiệm của tôi đưa ra trong q trình giảng dạy, tơi
rất mong sự tham gia bổ xung góp ý để bản sáng kiến kinh nghiệm của tơi hồn

thiện hơn.

Xác nhận của nhà trường

Bảo thắng ngày 25 tháng 1 năm 2010
Người viết

PHẠM THỊ HỒNG THẮM

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN BẢO THẮNG
TRƯỜNG MẦM NON TT PHỐ LU


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM


CHUN ĐỀ
MỘT SỐ BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH TÍNH TỰ LẬP
CHO TRẺ 5 TUỔI

Người thực hiện:

Phạm Thị Hồng
Thắm

Chủ Nhiệm:

Lớp lớn 3

Năm học : 2009 - 2010

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN BẢO THẮNG
TRƯỜNG MẦM NON TT PHỐ LU


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CHUN ĐỀ
MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP HÌNH THÀNH TÍNH TỰ LẬP
CHO TRẺ 5 TUỔI

Người thực hiện:

Phạm Thị Hồng
Thắm