skkn một số hình thức và phương pháp tổ chức các trò chơi dân gian nhằm góp phần giáo dục nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh tiểu học

Một số hình thức và phương pháp tổ chức các Trị chơi dân gian nhằm góp phần giáo
dục nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh TH

ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong công cuộc đổi mới CNH - HĐH đất nước, con người được đặt ở trung tâm
chiến lược phát triển Kinh tế - Xã hội. Trong đó, lớp Thiếu niên Nhi đồng hôm nay sẽ
là những công dân, những người chủ tương lai của đất nước. Hơn nữa, đứng trước
những nhu cầu và sự phát triển đa dạng phong phú của Thiếu nhi, địi hỏi những
người làm cơng tác chăm sóc và giáo dục Thiếu niên nhi đồng phải cố gắng, phấn đấu
để thực sự trở thành những nhà giáo dục và có đầy đủ những kiến thức khoa học về
công tác xây dựng Đội và phong trào Thiếu nhi.
Để làm được điều đó, địi hỏi người giáo viên TPT phải chủ động, sáng tạo trong
quá trình tổ chức các hoạt động nhằm thu hút được toàn thể Đội viên và nhi đồng
tham gia một cách tích cực, có hiệu quả. Thơng qua các hoạt động đó nhằm giúp các
em thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy, phấn đấu học tập và rèn luyện trở thành những
con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ.
Với kinh nghiệm của 2 năm gần đây và các năm trước làm công tác phụ trách Đội
tại trường TH Quảng Hợp, được sự giúp đỡ và tạo điều kiện của Phòng GD&ĐT
huyện Quảng Trạch, HĐĐ các cấp, của BGH nhà trường, bạn bè và đồng nghiệp.Tôi
đã mạnh dạn nghiên cứu và áp dụng có hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm “Một số
hình thức và phương pháp tổ chức các trị chơi dân gian nhằm góp phần giáo dục
nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh TH”
Để góp chút ít kinh nghiệm của mình vào việc chăm sóc và giáo dục thiếu niên, nhi
đồng một việc làm mà đang được Đảng, Nhà nước và các ban ngành đồn thể hết sức
quan tâm.Vì thời gian để nghiên cứu có hạn chắc chắn đề tài này khơng tránh khỏi
những thiếu sót và hạn chế, mong nhận được sự góp ý nhiều hơn nữa của quý đồng
nghiệp , HĐĐ các cấp, Phòng GD&ĐT Quảng Trạch để bản sáng kiến kinh nghiệm
của tơi được hồn hảo hơn và hy vọng sẽ được áp dụng rộng rãi cho các đơn vị bạn
nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện cho học sinh những chủ nhân
tương lai của đất nước.

Ngêi thực hiện : Phan Tiến Lâm - Trờng TH Quảng Hợp - Quảng
Trạch - Quảng Bình
1


Một số hình thức và phương pháp tổ chức các Trị chơi dân gian nhằm góp phần giáo
dục nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh TH

Xin chân thành cám ơn!

I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, Bác Hồ kính u và được sự dìu
dắt của Đồn TNCS Hồ Chí Minh, phong trào thanh thiếu nhi cả nước đang ngày
càng phát triển mạnh mẽ. Đội TNTP Hồ Chí Minh đang trở thành nơi hội tụ của các
em thiếu nhi và không ngừng lớn mạnh, xứng đáng là lực lượng giáo dục trong và
ngồi trường học góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày càng giàu đẹp. Chính vì
thế mục tiêu phát triển tồn diện về đức , trí, thể , mỹ cho thiếu nhi là rất cần thiết cho
công cuộc đổi mới và tương lai sau này của nước nhà.
Thực hiện Chỉ thị số 03/CT-TTCP ngày 24 tháng 01 năm 2007 của Thủ tướng
Chính phủ “Về việc đẩy mạnh các hoạt động văn hóa, vui chơi, giải trí cho trẻ em”,
và Chỉ thị số 40 của Bộ GD&ĐT Về việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng
trường học thân thiện , học sinh tích cực” trong các trường phổ thông giai đoạn
2008-2013 nêu rõ “Tổ chức các Trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi, giải
trí, tích cực, phù hợp với lứa tuổi học sinh”. Với mục tiêu chung là : “Huy động sức
mạnh tổng hợp của các lực lượng trong và ngoài nhà trường để xây dựng mơ hình
giáo dục an tồn, thân thiện, hiệu quả, phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của từng địa
phương và đáp ứng nhu cầu xã hội”. Hướng đến mục tiêu “Xây dựng trường học
thân thiện, học sinh tích cực”, việc đưa TCDG vào trường học mang nhiều ý nghĩa
thiết thực. Nó khơng chỉ nâng cánh cho tâm hồn trẻ thơ, giúp trẻ phát triển khả năng
tư duy, óc sáng tạo, sự khéo léo mà cịn giúp các em hiểu thêm về tình bạn, tình yêu

gia đình, quê hương đất nước và con người Việt Nam.
Trẻ em ở một xã hội công nghiệp, chỉ quen với máy móc, các trị chơi điện tử,
những trị chơi Games trực tuyến bạo lực, vô bổ đang lan tràn, phần nào đã thu hút
một lực lượng thiếu nhi không nhỏ tham gia. Bên cạnh đó các trị chơi dân gian những TCDG của trẻ em thủa trước đang ngày càng bị mai một và lãng quên , không
chỉ ở các trung tâm, thành phố mà cịn cả các vùng nơng thơn, nơi mà đang dần bị đơ
thị hóa mạnh mẽ . Vì thế giúp các em hiểu và tìm về cội nguồn với những trò chơi
dân gian là một việc làm hết sức cần thiết.
Tổ chức tốt các TCDG là góp phần giáo dục truyền thống dựng nước và giữ nước
lâu đời của dân tộc ta, các em biết trân trọng và phát huy những thành quả mà thế hệ
cha ông đã để lại, giúp các em hướng thiện, định hướng việc hình thành nhân cách
con người trong thời đại mới chứa đựng đầy đủ những tinh hoa của dân tộc Việt
Nam.
II. THỜI GIAN - ĐỊA ĐIỂM
II.1. Thời gian:
- Tiến hành nghiên cứu trong năm học 2009-2010
Ngêi thùc hiÖn : Phan Tiến Lâm - Trờng TH Quảng Hợp - Quảng
Trạch - Quảng Bình
2


Một số hình thức và phương pháp tổ chức các Trị chơi dân gian nhằm góp phần giáo
dục nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh TH

- Chọn đề tài, lên kế hoạch : Tháng 1 năm 2009
- Thực hiện nghiên cứu và triển khai : Từ tháng 9 năm 2009 đến tháng 4 năm 2010
- Tổng kết đề tài, rút kinh nghiệm qua quá trình thực hiện : Tháng 5 năm 2010
II.2.Địa điểm:
Tại trường TH Quảng Hợp, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình
II.3. Phạm vi đề tài:
+ Giới hạn đối tượng nghiên cứu:

Nghiên cứu một số hình thức và phương pháp tổ chức các TCDG nhằm góp phần
giáo dục đạo đức và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh tại trường TH Quảng
Hợp.
+ Giới hạn về khách thể khảo sát :
Là các em đội viên và nhi đồng trường TH Quảng Hợp (529em)
II.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
- Phương pháp điều tra
- Phương pháp tổ chức thực nghiệm
III. PHẦN NỘI DUNG
III.1. Cơ sở lý luận:
Trò chơi dân gian là một loại hình sinh hoạt văn hóa do nhân dân sáng tạo trong
quá trình lao động, nhiều TCDG của trẻ em Việt Nam bắt nguồn từ những bài đồng
dao, một thể loại văn vần độc đáo của dân tộc như : Kéo cưa lừa xẻ ; Rồng rắn lên
mây; Chi chi chành chành…Đấy là những bài ca có nhịp điệu đơn giản, gieo vần một
cách thoải mái dễ học và dễ thuộc. Mỗi một trị chơi lại có một quy luật riêng, mang
những sắc thái khác nhau khiến các em chơi suốt ngày mà khơng thấy chán.
Trị chơi dân gian chủ yếu dành cho trẻ em ở các vùng nông thôn nên cái tên cũng
hết sức giản đơn, nôm na như tên thằng Tý, con Na, thằng Ốc, cái Hến…Hơn nữa các
trị chơi dân gian thường khơng cầu kỳ, tốn kém nên có thể chơi được mọi lúc, mọi
nơi và dụng cụ thì dễ kiếm, dễ làm. Ngồi việc vui đùa trị chơi dân gian cịn góp
phần rèn luyện sức khỏe, thể hiện nỗi khát khao chiến thắng tiềm ẩn trong mỗi học
sinh qua các trò chơi như : Kéo co, cướp cờ…

Ngêi thùc hiƯn : Phan TiÕn L©m - Trờng TH Quảng Hợp - Quảng
Trạch - Quảng Bình
3


Một số hình thức và phương pháp tổ chức các Trị chơi dân gian nhằm góp phần giáo

dục nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh TH

(Trò chơi dân gian : Kéo co)

Qua các trò chơi các em khơng chỉ sảng khối tinh thần, tăng cường thể lực, sự dẻo
và sức bền, sự kiên trì nhẫn nại …mà cịn rèn luyện tính tổ chức kỷ luật và giúp các
em mạnh dạn hơn trong việc tham gia các hoạt động tập thể. Đây cũng là cách để
đảm bảo quyền vui chơi giải trí nói chung của trẻ em.
Qua đề tài này, tơi muốn đóng góp một số hình thức và phương pháp nhằm triển
khai hiệu quả hơn nữa các trò chơi dân gian bằng kinh nghiệm thực tế công tác của
tôi tại trường TH Quảng Hợp.
III.2. Cơ sở thực tiễn :
Nhằm thiết thực hưởng ứng phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện,
học sinh tích cưc” của Bộ GD&ĐT vào thực tế trường học.
Qua thời gia nghiên cứu và tìm hiểu cho thấy, hiện nay một bộ phận khơng nhỏ
các nhà trường cịn thiếu quan tâm về giáo dục truyền thống cho các em học sinh.
Chính vì thế một số hành vi như bạo lực học đường và các tệ nạn xã hội khác đã len
lỏi vào một số đối tượng học sinh gây nên sự tha hóa về đạo đức của một số bộ phận
học sinh. Việc tổ chức các TCDG, một hoạt động mang tính truyền thống và có từ lâu
được lưu truyền trong dân gian và trải qua các thời kỳ lịch sử khác nhau nhằm khơi
dậy các em tình yêu quê hương đất nước và con người Việt Nam, đồng thời góp phần
giáo dục đạo đức cho các em là một việc làm hết sức cần thiết.
Quảng Hợp là một xã vùng cao, điều kiện của nhân dân ở đây còn nhiều khó khăn,
hơn nữa trường lại có nhiều khu vực lẻ . Chính vì vậy việc đáp ứng các nhu cầu giải
trí của các em ở đây cịn nhiều hạn chế, các em chưa được tham gia nhiều vào các
hoạt động mang tính tập thể, vì thế các em cịn rụt rè trong việc tham gia các hoạt
động do nhà trường và liên đội tổ chức . Chính vì thế việc đưa TCDG vào trường học
là một việc làm hết sức cần thiết và phải hiểu đúng theo nghĩa của nó.
Một số năm gần đây nhìn chung các trường đã tổ chức đưa TCDG vào trường học,
song hiệu quả mang lại chưa cao vì cách thức tổ chức cịn sơ sài, mang tính đơn điệu,

Ngêi thùc hiƯn : Phan TiÕn Lâm - Trờng TH Quảng Hợp - Quảng
Trạch - Quảng B×nh
4


Một số hình thức và phương pháp tổ chức các Trị chơi dân gian nhằm góp phần giáo
dục nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh TH

chưa thu hút được các em HS tham gia một các đầy đủ vì vậy chưa mang lại hiệu quả
giáo dục như ý muốn. Người tổ chức còn thiếu kinh nghiệm về vốn kiến thức cũng
như đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh TH. Chính vì thế chưa thực sự thu hút
được các em tham gia đông đảo, tinh thần tự giác chưa cao, chỉ khi thầy cô nhắc nhở
hay tổ chức thì các em mới chơi. Các TCDG nói chung chưa đi vào cuộc sống thường
ngày như một món ăn tinh thần khơng thể thiếu đối với các em.
Ngồi ra một số trị chơi mang tính bạo lực như súng đạn, gươm.. xuất phát từ
Trung Quốc đang lan tràn vào thị trường Việt Nam, bên cạnh đó, các quán Games
online ngày càng xuất hiện nhiều làm ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần của các
em, gây nên tình trạng học sinh bỏ học, trốn học đi chơi điện tử dẫn đến kết quả học
tập sa sút, thậm chí cịn dẫn đến các hiện tượng tiêu cực như ăn cắp tiền của và một
số biểu hiện tiêu cực khác.
Vấn đề này trong trường TH đã có nhiều đồng chí TPT Đội nghiên cứu, đánh giá ở
nhiều góc độ, khía cạnh, cách tiếp cận khác nhau. Kinh nghiệm này nhằm cung cấp
cách nhìn tổng quát về cách tổ chức TCDG phù hợp với chủ đề của năm học và lứa
tuổi học sinh TH để từ đó mang lại hiệu quả giáo dục cao.
III.3.Đặc điểm tình hình trong phạm vi nghiên cứu:
Khuyến khích chơi các trị chơi dân gian đã được đặt ra trong chủ đề của năm học
và việc làm có ý nghĩa để xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. Tạo tâm
lý thoải mái cho học sinh đến trường. Chính vì vậy để tổ chức thành công các hoạt
động và hướng dẫn các em chơi một cách hợp lý, đảm bảo tính giáo dục là một nhiệm
vụ rất quan trọng của người TPT Đội trong trường TH.

Người TPT phải nắm vững lịch sử Đội TNTP Hồ Chí Minh, kiến thức về khoa học
xã hội, khoa học tự nhiên. Ngồi ra địi hỏi người TPT phải có khả năng điều hành, tổ
chức các hoạt động mang tính tập thể làm thế nào để lơi kéo được các em tham gia
với tinh thần tự giác và nhiệt tình. Đây là yếu tố then chốt để dẫn tới sự thành công
trong các hoạt động Đội nhất là khi tiến hành tổ chức các trò chơi dân gian cho các
em.
III.4.Thực trạng của các Trò chơi dân gian hiện nay:
Qua điều tra khảo sát cho thấy các TCDG đã được các em chơi một cách thường
xuyên tại trường TH Quảng Hợp trong thời gian gần đây, đã có nhiều chuyển biến về
số lượng và chất lượng, cách thức chơi đã đa dạng và ngày càng phong phú hơn.
Đối với liên đội và nhà trường cũng đã quan tâm nhiều đến hoạt động này, liên đội
đã quy định thời gian cụ thể cho từng hoạt động trong tuần như : Thể dục, múa hát,
trò chơi dân gian … và học sinh cũng đã tự giác, tích cực trong mọi hoạt động. Đối
với Trò chơi dân gian các em thường chơi vào đầu buổi học hoặc giờ ra chơi, một số
trò chơi như : Kéo co, trồng nụ trồng hoa, nhảy dây, bịt mắt bắt dê, đá cầu…
Ngoài ra liên đội còn tổ chức thi trò chơi dân gian giữa các chi đội và các khu vực
với nhau vào các ngày lễ lớn như 20-11, 26-3 và đã được các đội chơi hưởng ứng rất
tích cực góp phần tạo nên khơng khí sơi nổi cho ngày hội. Kết thúc hội thi có tổng
kết đánh giá, nhận xét và phát thưởng cho đội dành chiến thắng. Thơng qua các hội

Ngêi thùc hiƯn : Phan Tiến Lâm - Trờng TH Quảng Hợp - Quảng
Trạch - Quảng Bình
5


Một số hình thức và phương pháp tổ chức các Trị chơi dân gian nhằm góp phần giáo
dục nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh TH

thi đã giáo dục các em tinh thần đoàn kết, tạo nên mơi trường thân thiện trong trường
học.

(Trị chơi dân gian : Bịt mắt đánh trống)
* Tiến hành điều tra và cho kết quả như sau:
Phiếu điều tra thực trạng các TCDG ( Lớp 5A- 30 em) tại Trường TH Quảng Hợp
CÂU HỎI
1. Em thấy các TCDG có bổ ích với
bản thân em khơng?
2. Em có thường xun tham gia các
TCDG khơng?
3. Em có nhận xét gì về cách tổ chức
chơi các trị chơi dân gian ở trường
mình?
4. Em thường gặp những khó khăn gì
khi tham gia vào các hoạt động Đội
nói chung
5. Em có đề xuất gì với nhà trường và
thầy TPT về việc tổ chức các TCDG

GỢI Ý TRẢ LỜI
A. Có
B. Khơng
A. Có
B. Khơng
A. Hấp dẫn
B. Khơng hấp dẫn
HS (tự bộc lộ)…………………………
…………………………………………
…………………………………………

…………………………………………

Ngồi ra tơi cịn tiến hành phỏng vấn, điều tra những tâm tư nguyện vọng của các
em đội viên để nắm bắt tình hình thực tế, từ đó có sự điều chỉnh các hoạt động cho
phù hợp với thực tế liên đội mình.
*Kết quả thu được số liệu như sau:
Ngêi thùc hiƯn : Phan TiÕn L©m - Trờng TH Quảng Hợp - Quảng
Trạch - Quảng Bình
6


Một số hình thức và phương pháp tổ chức các Trị chơi dân gian nhằm góp phần giáo
dục nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh TH

- 100% cho rằng các TCDG rất bổ ích với bản thân.
- 87% thường xuyên chơi các TCDG.
- 85% cho thấy hoạt động Đội rất hấp dẫn.
- Khó khăn: Phần lớn cho rằng: Các em ít được hướng dẫn và tổ chức chơi từ phía
thầy cơ chủ nhiệm, một số em cịn rụt rè chưa thích chơi…
- Đề xuất : (Tổng hợp) có 90% số HS mong muốn được các thầy cơ hướng dẫn
thêm nhiều trị chơi mới và đổi mới cách thức chơi để tránh sự nhàm chán.
III.4.1. Đánh giá thực trạng:
*Ưu điểm:
Các em HS mong muốn được tham gia chơi các TCDG, được hiểu biết thêm các
TCDG và gắn các hoạt động vui chơi với việc học tập: “Học mà chơi- Chơi mà
học”. Các em có tinh thần cầu tiến, ham học hỏi, ý thức tổ chức kỉ luật tốt, ngoan, lễ
phép với thầy cô giáo và bạn bè.
*Hạn chế:
Kiến thức về các TCDG còn hạn chế, việc tập hợp các em HS tham gia cịn nhiều
khó khăn, ít tài liệu hướng dẫn.
Điều kiện gia đình cũng gây khơng ít khó khăn cho các em khi tham gia các hoạt
động ngồi giờ lên lớp vì ngồi việc học các em phải phụ giúp gia đình những cơng

việc nhà.
Liên đội chưa đa dạng các hình thức tổ chức cho các em.
Đối với cơng tác tổ chức, nhìn chung vẫn cịn mang nặng tính hình thức, chưa chú
trọng đến chất lượng thật của hoạt động.
III.4.2.Những nguyên nhân khách quan và chủ quan:
*Ngun nhân khách quan:
- Do chương trình học khơng có tiết sinh hoạt ngoại khóa cụ thể, mà phải sinh hoạt
lồng ghép vào một số giờ học khác, hoặc sinh hoạt vào ngày nghỉ hàng tuần.
- Địa bàn sinh sống của các em kéo dài và bị chia cắt bởi đồi núi, khe suối nên việc
đi lại gặp nhiều khó khăn.
- Giáo viên TPT ít được bồi về kiến thức, kỹ năng công tác Đội, đặc biệt là kỹ năng
tổ chức các TCDG.
- Cơ sở vật chất của Đội chưa đáp ứng được các yêu cầu hoạt động của liên đội.
*Nguyên nhân chủ quan:
Việc tổ chức các TCDG chưa có kinh nghiệm từ việc lên chương trình, phân cơng,
tổ chức thực hiện chưa có sự đồng bộ và thống nhất giữa Ban HĐNGLL của nhà
trường và liên đội; mặt khác thời gian tổ chức các hoạt động mang tính tập thể chưa
được nhiều; chương trình chưa thật sự hấp dẫn, chưa lôi cuốn được các em tham gia
một cách đơng đủ.
Các hình thức tổ chức chưa đa dạng, ít được giao lưu học hỏi lẫn nhau giữa các đơn
vị trên địa bàn, mặt khác các giáo viên chủ nhiệm chưa thật sự quan tâm đúng mức
đến các hoạt động vui chơi của các em .
Khắc phục những hạn chế, yếu kém trong khâu tổ chức và hướng dẫn các trò chơi,
đồng thời gây hứng thú để thu hút được lực lượng đông đảo học sinh tham gia các
Ngêi thùc hiện : Phan Tiến Lâm - Trờng TH Quảng Hợp - Quảng
Trạch - Quảng Bình
7


Một số hình thức và phương pháp tổ chức các Trị chơi dân gian nhằm góp phần giáo

dục nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh TH

TCDG là một yêu cầu quan trọng trong trường TH hiện nay. Với đặc điểm tâm sinh
lý đang phát triển, chưa ổn định nên các em dễ bị lôi kéo, kích động, tham gia các trị
chơi bạo lực thậm chí dẫn đến hậu quả xấu nên việc nhà trường thường xuyên chăm
lo, bồi dưỡng, giáo dục việc phát triển toàn tồn diện cho học sinh thơng qua các
Trị chơi dân gian là vô cùng cần thiết.
Việc nâng cao chất lượng tổ chức, tạo cho các em niềm say mê đối với các trò chơi
dân gian cũng là cách làm tốt để hưởng ứng tích cực phong trào thi đua “Xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Làm sao để các em thấy được mỗi ngày
đến trường là một ngày vui.
IV.GIỚI THIỆU MỘT SỐ HÌNH THỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC CÁC
TCDG GÓP PHẦN GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC VÀ BỒI DƯỠNG TÂM HỒN CHO
HỌC SINH LỨA TUỔI TH
Hình thức 1: Tìm hiểu và nắm vững các bước thiết kế một hoạt động tổ chức trị
chơi dân gian
Bước 1: Cơng tác chuẩn bị
Người giáo viên TPT cần tìm hiểu và nghiên cứu kỹ các cơng văn, chỉ thị của
Phịng GD&ĐT, HĐĐ các cấp và nhiệm vụ năm học của nhà trường, đồng thời nắm
bắt những nhu cầu, nguyện vọng của các đội viên trong liên đội để từ đó xây dựng kế
hoạch hoạt động thật phù hợp với đặc điểm vùng miền đồng thời phải đảm bảo những
nội dung, yêu cầu đề ra.
Bước2: Thiết kế nội dung, chương trình hoạt động:
Đây là một khâu hết sức quan trọng, có tính quyết định cho việc thành công hay
không của việc tổ chức các TCDG, phải đảm bảo bám sát mục đích, u cầu đặt ra và
phải có tính khả thi cao.
Xác định những công việc thường xuyên, chủ yếu và trọng tâm.
Tiến trình cơng việc phải gắn với thời điểm cụ thể của hoạt động đó.
Chương trình kế hoạch hoạt động phải được lập một cách khoa học, chi tiết đảm
bảo tính hiệu quả . Đặc biệt, phải cương quyết chỉ đạo, tránh tình trạng đầu voi đi

chuột, đánh trống bỏ dùi, làm các em chán nản và thiếu tác dụng giáo dục.
Sau khi xây dựng xong kế hoạch phải được trình duyệt qua Ban HĐNGLL (Ban
chỉ đạo) của nhà trường và chi đồn để từ đó có sự thống nhất và phối hợp với các tổ
chức trong nhà trường trong việc chỉ đạo các hoạt động.
Bước 3: Chỉ đạo thực hiện:
Sau khi đã làm tốt công tác chuẩn bị và thiết kế nội dung chương trình, kế hoạch
hoạt động thì tiến hành phổ biến vận động thực hiện. Trong quá trình thực hiện phải
có sự giám sát, đơn đốc của ban chỉ đạo để kịp thời động viên, tuyên dương cũng như
nhắc nhở và uốn nắn những lệch lạc của cá nhân và tập thể tham gia. Các ủy viên phụ
trách từng phần hành việc phải chịu trách nhiệm chỉ đạo, tổ chức tốt những công việc
được phân công và báo cáo diễn biến kịp thời cho ban chỉ đạo. Tổng phụ trách phải

Ngêi thùc hiƯn : Phan TiÕn L©m - Trờng TH Quảng Hợp - Quảng
Trạch - Quảng Bình
8


Một số hình thức và phương pháp tổ chức các Trị chơi dân gian nhằm góp phần giáo
dục nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh TH

thường xuyên hội ý ban chỉ đạo để nắm bắt diễn biến các hoạt động, tạo mọi điều
kiện về vật chất và tinh thần để thực hiện thành công nội dung và chương trình đề ra.
Bước 4: Tổng kết, đánh giá kết quả:
Sau khi một chương trình, một hoạt động kết thúc cần tiến hành tổng kết, đánh giá
và rút kinh nghiệm, xem xét nghiêm túc những mặt mạnh cũng như những tồn tại và
hạn chế từ công tác chuẩn bị, tổ chức điều hành….để từ đó phát huy những mặt tích
cực đồng thời hạn chế những mặt cịn tồn tại, từ đó rút kinh nghiệm cho các hoạt
động khác.
Mặt khác tổng kết đánh giá kết quả cũng là để kịp thời động viên, tuyên dương và
khen thưởng những cá nhân và tập thể có thành tích xuất sắc.

Việc đánh giá, tun dương, khen thưởng phải đảm bảo tính cơng bằng, khách
quan nhằm tạo được khí thế sơi nổi , lơi cuốn các em tham gia tích cực và có chất
lượng các hoạt động tiếp theo.
Hình thức 2: Tìm hiểu và phân loại các TCDG một cách hợp lý:
Đặc điểm của các TCDG được triển khai ở trong trường học là đơn giản, dễ chơi
và dễ hòa nhập. Dù bất cứ nơi đâu, trong gia đình, tại sân trường hay trên đường làng
đều có thể tổ chức được các TCDG phù hợp. Nếu sân nhà nhỏ thì các em chơi các trị
như: Chơi ơ ăn quan, Chơi cờ, Bắn bi…Nếu diện tích lớn hơn thì chơi các trị như:
Rồng rắn lên mây, Đá cầu, Trồng nụ trồng hoa, Bịt mắt bắt dê…Ở những bãi cỏ lớn
thì chơi các trị như: Cướp cờ, Kéo co, Đá gà,..
Xét về chức năng giáo dục thì TCDG có thể chia làm 4 nhóm cơ bản:
Nhóm 1: Loại trị chơi mang tính vận động như: Kéo co, Tập tầm vông, dung dăng
dung dẻ, bịt mắt bắt dê, rồng rắn lên mây, nu na nu nống,…
Nhóm 2: Loại trị chơi học tập như : Chơi ơ ăn quan, đố cây, đố quả,…nhằm giúp
các em phát triển về trí tuệ, trí tưởng tượng, sự tính tốn và óc quan sát.
Nhóm 3 : Loại trị chơi mang tính sáng tạo như: Các trị chơi mà học sinh có thể tự
làm nên những đồ vật bằng các vật liệu đơn giản có từ thiên nhiên như làm chong
chóng bằng lá dừa, nặn trâu bằng đất sét, làm trâu bằng lá đa, chọi gà bằng thân cây
cỏ…
Nhóm 4: Loại trị chơi mơ phỏng, bắt chước: Là các trị chơi mà trẻ bắt chước cách
sinh hoạt của người lớn như : Làm nhà, nấu ăn, mua bán, làm mẹ, làm cô giáo…
Hình thức 3: Các kỹ năng tổ chức thành cơng các TCDG : Người đứng ra tổ chức
(là TPT) cần nắm được các bí quyết tổ chức thế nào cho hấp dẫn, thu hút được các
em tham gia, việc này khơng chỉ có ý nghĩa đối với các TCDG mà cịn nói chung với
các hoạt động Đội.
+ Làm chủ cuộc chơi và bản thân
+ Khẩu khí dứt khốt, rõ ràng, cứng rắn, đủ âm lượng, lôi cuốn, thu hút được người
chơi.
+ Cử chỉ, hành động : Phải nhanh nhẹn, dứt khoát, nét mặt hài hước.
+ Cùng tham gia chơi với các em, tạo khơng khí vui vẻ, sơi nổi hịa đồng và thân

thiện.

Ngêi thùc hiƯn : Phan TiÕn L©m - Trờng TH Quảng Hợp - Quảng
Trạch - Quảng Bình
9


Một số hình thức và phương pháp tổ chức các Trị chơi dân gian nhằm góp phần giáo
dục nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh TH

+ Chuẩn bị một số trò chơi đa dạng và phong phú làm sao cho đối tượng chơi hiểu
rằng mình khơng bao giờ hết vốn và coi người quản trị như một ngân hàng trò chơi.
+ Biết dừng lại đúng lúc tạo cảm giác “thèm” cho người chơi.
Hình thức 4: Nắm vững tâm sinh lý lứa tuổi học sinh TH.
Đây là lứa tuổi phát triển mạnh cả về tâm sinh lý, các tuyến nội tiết hoạt động
mạnh, cơ thể phát triển và dần dần hình thành nhân cách, tính cách, sở thích riêng;
đồng thời các em cũng hay bồng bột, non nớt trong suy nghĩ, sự hiếu thắng, và
thường nhận mình là “người lớn” cho nên người TPT cần nắm rõ các đặc điểm này để
động viên, khích lệ và điều chỉnh các hành vi của các em.
Hình thức 5: Nắm chắc quy trình tổ chức và hướng dẫn các em chơi các TCDG.
Đòi hỏi người TPT phải nắm chắc quy trình tổ chức tổ chức một trị chơi và tơi đã
thành cơng với quy trình sau:
1. Ổn định tổ chức
2. Chọn số người chơi, không gian, địa điểm chơi phù hợp.
3. Giới thiệu tên trò chơi, tác dụng và ý nghĩa của TCDG đó.
4 .Phổ biến nội dung, luật chơi.
5. Cử trọng tài(nếu cần)
6. Chơi thử (nháp)
7. Chơi thật
8. Tổng kết cuộc chơi có thưởng và phạt rõ ràng, công bằng.

9. Nhận xét cuộc chơi, rút kinh nghiệm với người chơi.
10. Hướng dẫn, nhắc nhở học sinh để áp dụng trò chơi vào việc học tập và cuộc
sống sinh hoạt hằng ngày.
Nếu áp dụng theo quy trình này đồng thời linh động trong mọi tình huống có thể xẩy
ra chắc chắn sẽ tổ chức thành công tốt một TCDG cho các em, nó vừa đảm bảo tính
khoa học vừa mang tính giáo dục cao.
Hình thức 6: Giáo dục truyền thống, tình yêu quê hương đất nước và con người
Việt Nam góp phần giáo dục hình thành nhân cách cho các em đây chính là mục
tiêu hướng tới của việc đưa TCDG vào trường học theo chủ trương của Bộ
GD&ĐT.
Đây là biện pháp mang tính khu biệt, thường chỉ áp dụng được với các TCDG, nếu
không áp dụng biện pháp này thì TCDG cũng đơn thuần là một hoạt động vui chơi
giải trí bình thường mà thơi.
Thơng qua các TCDG học sinh nắm được các chuẩn mực của cuộc sống, tính kiên
trì, lịng nhẫn nại, có niềm tin u và lòng tự hào về quê hương đất nước, với dân tộc
và truyền thống quý báu của ông cha. Các em thấy được truyền thống văn hóa dân
gian Việt Nam khơng chỉ ở các làn điệu dân ca, điệu hò, điệu ví …mà cịn có các trị
chơi trong các dịp Lễ hội, đây là hình thức phản ánh phong tục tập quán làng, xã,
quần cư của người Việt Cổ.
V. KẾT LUẬN RÚT RAVÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM :

Ngêi thùc hiÖn : Phan Tiến Lâm - Trờng TH Quảng Hợp - Quảng
Trạch - Quảng Bình
10


Một số hình thức và phương pháp tổ chức các Trị chơi dân gian nhằm góp phần giáo
dục nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh TH

Trải qua q trình nghiên cứu và thực hiện, tơi nhận thấy rằng hầu hết các em đều

hứng thú với các TCDG, tỷ lệ thành công cao và mang lại hiệu quả khi áp dụng các
hình thức và phương pháp cụ thể.
Người TPT phải hoàn toàn chủ động trong tất cả các khâu từ việc lên kế hoạch,
chỉ đạo thực hiện cho tới việc đánh giá, rút kinh nghiệm cho những lần tổ chức các
chương trình tiếp theo.
Một chương trình thành cơng nhất thiết phải có sự vào cuộc của các tổ chức trong
nhà trường : từ Đoàn Thanh niên, Chi bộ Đảng, BGH nhà trường, Cơng đồn, lực
lượng giáo viên chủ nhiệm…đòi hỏi người TPT phải chủ động phối hợp với các tổ
chức này để có sự phối hợp chỉ đạo hoạt động mang tính thống nhất, đồng bộ và có
hiệu quả.
Kinh nghiệm thực tế cho thấy, nếu người TPT thực sự tâm huyết với nghề, chịu khó
tìm tịi học hỏi, có tinh thần trách nhiệm và ý thức cầu tiến thì chắc chắn rằng tổ chức
bất kỳ hoạt động nào của Đội đều mang lại hiệu quả nhất định .
Để hoạt động Đội ngày càng phát triển, đòi hỏi người Phụ trách phải có lịng u
trẻ, sự nhiệt tình, có năng lực và kinh nghiệm tổ chức để làm nòng cốt tập hợp các
lực lượng phụ trách Đội và Thiếu nhi.
Bên cạnh đó địi hỏi bản thân người TPT phải biết đổi mới cách thức hoạt động
sao cho phù hợp với nhu cầu phát triển của trẻ em ngày một đa dạng và phong phú,
phù hợp với đặc điểm từng trường, từng vùng miền. Từng bước nâng cao nhận thức,
năng lực học tập và các hoạt động cho học sinh vùng khó khăn. Rút dần khoảng cách
giữa các trường vùng khó khăn với các trường đồng bằng.
Với thời gian nghiên cứu khơng dài, vốn kinh nghiệm cịn hạn chế nên trong quá
trình nghiên cứu và thực hiện chắc chắn sẽ không tránh khỏi những sơ suất. Rất mong
nhận được sự góp ý xây dựng tận tình của các bạn đồng nghiệp, của các anh chị TPT
Đội và của các cấp lãnh đạo để đề tài này sớm được triển khai ở các đơn vị bạn nhằm
góp một phần nhỏ bé của mình vào việc giáo dục thiếu nhi Huyện nhà trở thành
những con ngoan, trò giỏi, cháu ngoan Bác Hồ xứng đáng là những chủ nhân tương
lai của đất nước.
VI. KIẾN NGHỊ:
*Đối với Hội đồng Đội các cấp:

- Tiếp tục duy trì việc tập huấn định kỳ các hoạt động Đội và các TCDG.
- Tăng cường hơn nữa các hoạt động giao lưu về TCDG giữa các trường trong địa
bàn huyện.
*Đối với Phòng GD&ĐT :
Tăng cường sự chỉ đạo việc phối hợp hoạt động Đội với hoạt động giáo dục NGLL,
phổ biến thêm các tài liệu về TCDG và việc xây dựng phong trào thi đua “Xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
*Đối với BGH nhà trường:
Đầu tư thêm cho liên đội về kinh phí và CSVC phục vụ cho hoạt động Đội, nhằm
phát huy tối đa tác dụng của các hoạt động ngoài giờ trong việc giáo dục đạo đức cho
học sinh đặc biệt là các TCDG.
Ngêi thùc hiƯn : Phan TiÕn L©m - Trêng TH Quảng Hợp - Quảng
Trạch - Quảng Bình
11


Một số hình thức và phương pháp tổ chức các Trị chơi dân gian nhằm góp phần giáo
dục nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn trong sáng cho học sinh TH

Quảng Hợp, ngày 10 tháng 5 năm 2010
Người thực hiện

Phan Tiến Lâm
ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI CỦA HĐKH CẤP TRƯỜNG
... . …………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………….....
………………………………………………………………………………….........
……………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….....
CHỦ TỊCH HĐKH TRƯỜNG

(Ký tên, đóng dấu)

ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI CỦA HĐKH PHÒNG GD & ĐT
.. ………………………………………………………………………………….....
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………….
CHỦ TỊCH HĐKH PHÒNG GD&ĐT
(Ký tên, đóng dấu)

Ngêi thùc hiƯn : Phan TiÕn L©m - Trờng TH Quảng Hợp - Quảng
Trạch - Quảng Bình
12