skkn một số biện pháp dạy tốt môn tin học ở bậc tiểu học

Sáng kiến kinh nghiệm:

Một số biện pháp để dạy tốt môn Tin học ở bậc Tiểu học

MỤC LỤC
I. TÊN ĐỀ TÀI.....................................................................................................2
II. PHẦN MỞ ĐẦU.............................................................................................2
1. Lí do chọn đề tài.......2
2. Mục đích của đề tài...2
3. Đối tượng nghiên cứu.............................................................................2
4. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm......................................................................2
5. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................2
6. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu.......................................................................3
III. NỢI DUNG....................................................................................................3
1. Cơ sở lí luận.......................................................................................................3
2. Thực trạng của vấn đề.......................................................................................3
3. Giải pháp...........................................................................................................4
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.................................................................7
IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHI.......................................................................8
1. Kết luận.............................................................................................................8
2. Kiến nghị...........................................................................................................9

Giáo viên:

Mai Lệ Huyền

1

Trường Tiểu học Hướng Phùng

Sáng kiến kinh nghiệm:

Một số biện pháp để dạy tốt mơn Tin học ở bậc Tiểu học

I. TÊN ĐỀ TÀI
MỢT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ DẠY TỐT MÔN TIN HỌC Ở BẬC TIỂU HỌC
II. PHẦN MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1.1 Cơ sở lý luận
Trong thời đại của chúng ta, sự bùng nổ CNTT đã tác động lớn đến công
cuộc phát triển kinh tế xã hội người. Đảng và Nhà nước đã xác định rõ ý nghĩa và
tầm quan trọng của tin học và CNTT, truyền thông cũng như những yêu cầu đẩy
mạnh của ứng dụng CNTT, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH,
mở cửa và hội nhập, hướng tới nền kinh tế tri thức của nước ta nói riêng - thế giới
nói chung.
1.2 Cơ sở thực tiễn
Chỉ thị số: 3398 /CT-BGDĐT của bộ giáo dục đào tạo ngày 11/8/2011 chỉ
rõ một trong những nhiệm vụ trọng tâm của năm học là “ Tăng cường ứng dụng
công nghệ thông tin trong đổi mới phương pháp dạy - học và cơng tác quản lý
giáo dục. ”
Chính vì xác định được tầm quan trọng đó nên Nhà nước ta đã đưa môn tin học
vào trong nhà trường và ngay từ tiểu học học sinh được tiếp xúc với môn tin học
để làm quen dần với lĩnh vực CNTT, tạo nền móng cơ sở ban đầu để học những
phần nâng cao trong các cấp tiếp theo.
2. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI
Môn tin học ở bậc tiểu học bước đầu giúp học sinh làm quen với một số kiến
thức ban đầu về CNTT như: Một số bộ phận của máy tính, một số thuật ngữ
thường dùng, rèn luyện một số kỹ năng sử dụng máy tính, …
Hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho người
lao động hiện đại như:

- Góp phần hình thành và phát triển tư duy thuật giải.
- Bước đầu hình thành năng lực tổ chức và xử lý thông tin.
- Có ý thức và thói quen sử dụng máy tính trong hoạt động học tập, lao động xã
hội hiện đại.
- Có thái độ đúng khi sử dụng máy tính các sản phẩm tin học.
- Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng CNTT trong học tập.
3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Biện pháp dạy mơn Tin học.
4. ĐỚI TƯỢNG KHẢO SÁT, THỰC NGHIỆM
Học sinh các lớp 3A, 3B, 4A, 4B, 4H, 5A, 5B – Điểm trường Trung tâm.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp nghiên cứu lí luận:
Bộ mơn tin học là một bộ môn mới ở trường tiểu học và chủ yếu là sủ dung
phương pháp trực quan sinh động để ứng dụng thực hành do đó việc nghiên cứu
lí luận là không thể thiếu do vậy khi xây dựng đề tài này tôi đã nghiên cứu các
tài liệu tham khảo sau: Giáo trình Word thực hành, Giáo trình Excel thực hành,
Giáo viên:

Mai Lệ Huyền

2

Trường Tiểu học Hướng Phùng


Sáng kiến kinh nghiệm:

Một số biện pháp để dạy tốt môn Tin học ở bậc Tiểu học

Tin học Thực hành, Đồ họa thực hành, Hướng dẫn sữa lỗi máy tính, Giáo trình

Photoshop, Sách giáo khoa Cùng học Tin học quyển 1.
- Phương pháp ứng dụng thực tiễn:
+ Phương pháp quan sát.- Kiểm tra việc học tập của học sinh (bài cũ, bài mới)
+ Phương pháp điều tra.(Phỏng vấn học sinh khối 3,4, 5. Sử dụng bảng biểu
đối chiếu).
+ Phương pháp khảo nghiệm Thăm lớp, dự giờ. Kiểm tra chất lượng sau giờ
học.
6. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU
6.1. Phạm vi nghiên cứu
Dành cho GV tiểu học, thực hiện ở phân môn Tin học các khối lớp 3, 4, 5.
6.2. Kế hoạch nghiên cứu
Kế hoạch này được tiến hành từ tháng 10/2016 đến hết tháng 3/2017.
III. PHẦN NỘI DUNG
1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
- Nghị quyết 40/2000/QH10 và chỉ thị 14/2001/CT-TTg ngày 9/12/2000
về việc đổi mới chương trình giáo dục phổ thơng: Nội dung chương trình là
tích cực áp dụng một cách sáng tạo các phương pháp tiên tiến, hiện đại, ứng dụng
CNTT vào dạy và học.
- Thông tư số 14/2002/TT-BGD&ĐT ngày 1/4/2002 về việc hướng dẫn quán
triệt chủ trương đổi mới giáo dục phổ thông.
- Chỉ thị 29/CT của Trung Ương Đảng về việc đưa CNTT vào nhà
trường.
- Trong nhiệm vụ năm học 2011/2012 Bộ trưởng giáo dục đào tạo nhấn
mạnh: Khẩn trương triển khai chương trình phát triển nguồn nhân lực CNTT của
chính phủ và đề án dạy Tin học ứng dụng CNTT và truyền thông của ngành.
Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong đổi mới phương pháp dạy - học
và công tác quản lý giáo dục.Tiếp tục thực hiện tổ chức dạy học môn Tin học
theo Chương trình giáo dục phổ thơng ban hành kèm theo Quyết định số
16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05 tháng 5 năm 2006 của Bộ Giáo dục và Đào tạo
2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

2.1 Thuận lợi
- Tuy môn Tin học mới chỉ là môn học tự chọn nhưng nhà trường đã tạo điều
kiện để học sinh có thể học từ khối lớp 3, tạo điều kiện sắm sửa máy móc, trang
thiết bị phục vụ cho việc dạy và học môn Tin học.
- Giáo viên được đào tạo những kiến thức cơ bản về tin học để đáp ứng yêu
cầu cho dạy và học mơn tin học trong bậc tiểu học.
- Vì là môn học trực quan, sinh động, môn học khám phá những lĩnh vực mới
nên học sinh rất hứng thú học, nhất là những tiết thực hành.
2.2 Khó khăn

Giáo viên:

Mai Lệ Huyền

3

Trường Tiểu học Hướng Phùng


Sáng kiến kinh nghiệm:

Một số biện pháp để dạy tốt môn Tin học ở bậc Tiểu học

- Trường Tiểu học Hướng Phùng là một trường nằm ở vùng sâu vùng xa và
lượng học sinh khá đông. Phần đa là học sinh dân tộc thiểu số. Đường sá đi lại
còn nhiều khó khăn nhất là về mùa mưa bão. Đường ngập lụt một số học sinh
phải nghỉ học khó khăn cho việc học tập và giảng dạy phần đa gia đình học sinh
chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình chỉ mưa dài ngày đường sá lầy
lội là khơng chở con đi học. Điều đó cũng ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý học của
học sinh.

- Nhà trường đã có một phịng máy vi tính để cho học sinh học nhưng vẫn
còn hạn chế về số lượng cũng như chất lượng, mỗi ca thực hành có tới 3 4 em ngồi cùng một máy nên các em không có nhiều thời gian để thực hành làm
bài tập một cách đầy đủ. Hơn nữa nhiều máy cấu hình máy đã cũ, chất lượng
khơng cịn tốt nên hay hỏng hóc, ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng học tập của
học sinh.
- Đời sống kinh tế của địa phương còn gặp nhiều khó khăn, rất ít học sinh ở
nhà có máy vi tính.
- Mơn Tin học mới chỉ là mơn tự chọn trong chương trình bậc tiểu học
nên chương trình và sự phân phối chương trình bước đầu có sự thống nhất và
đang hoàn chỉnh. Hiện nay Bộ giáo dục và đào tạo mới đang thí điểm dạy
mơn Tin học từ lớp 3 cho một số tỉnh và thành phố và biên soạn quyển sách cùng
học tin học quyển 1,2,3.
- Học sinh chưa có sách giáo khoa để học, các em chỉ được học những kiến
thức thông qua bài giảng của giáo viên dạy trên lớp.
- Đa số các em học sinh chỉ được tiếp xúc với máy vi tính ở trường là
chủ yếu, do đó sự tìm tịi và khám phá máy vi tính với các em cịn hạn chế, nên
việc học tập của học sinh vẫn cịn mang tính chậm chạp.
Trước khi thực hiện Đề tài, tôi đã khảo sát khối lớp 3, 4, 5 thông qua giờ dạy lý
thuyết, dạy thực hành, thông qua kiểm tra bài cũ. Khi tổng hợp kết quả thu được:
Mức độ thao tác
Mức độ
Số học sinh
Tỷ lệ
Thao tác nhanh, đúng

55/230

24%

Thao tác đúng

87/230

38%

Thao tác chậm

60/230

26%

Chưa biết thao tác

28/230

12%

3. GIẢI PHÁP
3.1 Mục tiêu của giải pháp
Nhằm nâng cao kỹ năng học Tin học cho học sinh.
3.2 Điều kiện thực hiện giải pháp

Giáo viên:

Mai Lệ Huyền

4

Trường Tiểu học Hướng Phùng

Sáng kiến kinh nghiệm:

Một số biện pháp để dạy tốt mơn Tin học ở bậc Tiểu học

Muốn có giờ dạy đạt hiệu quả cao, bản thân mỗi giáo viên dạy Tin học nhận
thức được cần phải có kế hoạch bồi dưỡng Tin học cho bản thân bằng cách tự
tìm tịi, tham khảo các tài liệu có liên quan và có thể hỏi các đồng nghiệp của
trường bạn.
Bên cạnh tìm hiểu kiến thức về Tin học, giáo viên cũng phải tìm hiểu các
kiến thức khác như văn hố, kinh tế, chính trị, xã hội để tự nâng cao nhận thức
của bản thân.
3.3. Một số cách thực hiện giải pháp
Giáo viên có kế hoạch bài dạy, xây dựng ý tưởng, thiết kế bài dạy phù hợp:
- Ngay từ bài học đầu tiên trong chương trình học Tin học, giáo viên
phải xác định rõ cho học sinh nhận biết các bộ phận của máy tính và tác dụng
của các bộ phận đó bằng cách cho học sinh quan sát ngay trong giờ giảng lý
thuyết.
Ví dụ: Bài Làm quen với máy tính (lớp 3)
Khi giáo viên giới thiệu bộ phận con chuột, giáo viên phải mơ tả con chuột,
có mấy loại con chuột, trên thân con chuột có những phím nào, chức năng của
các phím đó, tay đặt lên con chuột đó như thế nào.
- Học sinh quan sát con chuột, quan sát thao tác của cơ giáo khi sử dụng
chuột trong q trình học tập.
- Giáo viên biết kết hợp giữa giờ lý thuyết và thực hành sao cho phù hợp, không
nên xem nhẹ giờ dạy lý thuyết thì mới thực hành tốt được cũng như khi học sinh
thực hành tốt thì sẽ hiểu sâu hơn về lý thuyết.
Ví dụ: Khi học bài các thao tác với tệp tin văn bản. Giáo viên dạy phần lưu
văn bản, mở văn bản. khi học lý thuyết học sinh mới chỉ hiểu là lưu văn bản vào
trong máy là để văn bản đó khơng bị mất đi, có thể mở ra được. Nhưng đến khi

thực hành học sinh mới thực sự hiểu rằng khi lưu văn bản đó ln ln được lưu
trữ và tồn tại trong máy, có thể mở ra bất cứ lúc nào để chỉnh, xem và chỉnh sửa.
- Giáo viên nên tận dụng những phương tiện sẵn có của mơn tin học áp dụng
vào trong giảng dạy lý thuyết để học sinh dễ quan sát và nhận biết, giúp cho buổi
học thực hành của hiệu quả hơn.
Qua đợt khảo sát đầu năm học học với học sinh các khối 3, 4, 5 dạy bài các
thao tác với tệp tin văn bản. Lớp 4A dạy có sử dụng đồ dùng trực quan bằng máy
tính, thao tác trên máy tính. bài khám phá máy tính . Giáo viên hướng dẫn trực
tiếp học sinh trên máy.

Giáo viên:

Mai Lệ Huyền

5

Trường Tiểu học Hướng Phùng


Sáng kiến kinh nghiệm:

Một số biện pháp để dạy tốt môn Tin học ở bậc Tiểu học

Tệp

Tệp: Khi em lưu bài thơ soạn
thảo bằng Word hay bức tranh
vẽ bằng chương trình Paint,
thơng tin đó được ghi trên đĩa
cứng, đĩa mềm,… thành 1

tệp. Mỗi tệp có 1 tên. Mỗi tệp
sẽ là 1 biểu tượng. Tệp có
thể là chương trình máy tính
hoặc dữ liệu.

Thư mục

Thư mục: Là nơi chứa các
tệp có tác dụng quản lí dữ
liệu. Trong thư mục có thể
chứa các thư mục khác gọi là
thư mục con. Mỗi thư mục
cũng có 1 tên.

Cịn lớp 4B dạy sử dụng đồ dùng trực quan bằng hộp thoại miêu tả hình
ảnh trong máy tính. trong bài “Chương trình máy tính được lưu ở đâu”

ĐĨA CỨNG

ĐĨA MỀM,
ĐĨA CD

Giáo viên:

Mai Lệ Huyền

6

Trường Tiểu học Hướng Phùng

Sáng kiến kinh nghiệm:

Một số biện pháp để dạy tốt mơn Tin học ở bậc Tiểu học

Ví dụ : Dạy bài vẽ đường thẳng, giáo viên giao bài tập thực hành, sau đó
hướng dẫn (theo nhóm) trực tiếp trên máy cho học sinh dễ quan sát thao tác của
cô và lời nói của cơ. trong khi thực hành, nếu em học sinh nào chưa thực hành
được, giáo viên lại hướng dẫn cho em đó hoặc bắt tay em đó và hướng dẫn các
thao tác.
Hệ thống các bài tập thực hành, các bài tập phù hợp với nội dung của bài
giảng, liên hệ với một số môn học khác trong chương trình học của các em. Các
bài tập khơng q dài, nâng dần từ mức đơn giản đến phức tạp, ngoài ra giáo
viên cũng phải kết hợp những bài đã học trước để học sinh ôn lại và vận dụng vẽ
một cách có hệ thống.
Trong một tiết thực hành với bài vẽ hình vng sau:

Ở hình trên ngồi vẽ hình vng ra học sinh cịn phải sử dụng cơng cụ vẽ
đường thẳng, vẽ đường cong một chiều, màu vẽ đã học ở bài trước để vẽ và
trang trí cho các hoa văn của hình vng trên. Từ hình vng trên các em sẽ liên
tưởng đến bài học trang trí hình vng (Môn mỹ thuật lớp 4) và sáng tạo vẽ một
số hình vng đã học ở mơn Mỹ thuật 4.
Trong giờ thực hành giáo viên nên tạo sự tranh đua giữa các nhóm bằng
cách phân cơng các nhóm làm bài thực hành, sau đó các nhóm nhận xét, chấm
điểm (dưới sự chỉ dẫn của giáo viên) của nhau để tạo được sự hào hứng học tập và
sáng tạo trong quá trình thực hành.
Tận dụng những nguồn tài nguyên sẵn có của máy vi tính, hoặc truy cập
mạng để tìm kiếm thơng tin, tìm kiếm tài nguyên trên Internet phục vụ cho q
trình dạy và học.
Sưu tầm một số trị chơi có ích để rèn luyện về cách sử dụng chuột (cờ caro),

luyện ngón khi sử dụng bàn phím (Mario Typing), phần mềm luyện tư duy, tính
tốn, nhanh nhạy, giải trí (Solitare, minesweeper)
Giáo viên có kế hoạch bồi dưỡng để nâng cao kiến thức bản thân đáp ứng
được những yêu cầu đổi mới, cập nhật thơng tin một cách đầy đủ, chính xác.
4. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Qua quá trình áp dụng vào giảng dạy tin học khối 3, 4, 5 so sánh với bảng
tổng hợp trước đó thu được kết quả như sau:
Giáo viên:

Mai Lệ Huyền

7

Trường Tiểu học Hướng Phùng


Sáng kiến kinh nghiệm:

Mức độ thao tác
Thao tác nhanh
đúng
Thao tác đúng
Thao tác chậm
Chưa biết thao tác

Một số biện pháp để dạy tốt môn Tin học ở bậc Tiểu học

Trước khi thực hiện Sau khi thực hiện đề
đề tài
tài

Số học
Số học
Tỷ lệ
Tỷ lệ
sinh
sinh

Mức độ
tăng/giảm

55/230

24%

83/230

36%

Tăng: 12%

87/230
60/230
28/230

38%
26%
12%

108/230
39/230

0

47%
17%
0%

Tăng: 9 %
Giảm: 9 %
Giảm: 12%

Từ bảng kết quả trên cho thấy các biện pháp áp dụng vào việc dạy học
Tin học tiểu học đã trình bày ở trên các em không những nắm chắc kiến thức mà
còn thấy các em học tập phấn khởi hơn, tiếp thu bài nhanh hơn, có chất lượng thực
sự.
IV. KẾT LUẬN, KIẾN NGHI
1. KẾT LUẬN
Việc bồi dưỡng nhân tài, nâng cao chất lượng giáo dục thì việc đưa giảng dạy
bộ mơn tin học là nhiệm vụ cần thiết và cấp bách góp phần nâng cao chất lượng
đào tạo nguồn nhân lực phù hợp với việc phát triển kinh tế xã hội trong thời kỳ
mới- Thời kỳ bùng nổ công nghệ thông tin phù hợp với quan điểm của Đảng là :
Phấn đấu nước ta tới 2020 là nước công nghiệp hiện đại và ngay trong nhiệm vụ
năm học 2011/2012 Bộ trưởng giáo dục đào tạo nhấn mạnh: Khẩn trương triển
khai chương trình phát triển nguồn nhân lực CNTT và đề án dạy Tin học ứng
dụng CNTT và truyền thông của ngành. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông
tin trong đổi mới phương pháp dạy - học và công tác quản lý giáo dục.Tiếp tục
thực hiện tổ chức dạy học môn Tin học theo Chương trình giáo dục phổ thơng
ban hành kèm theo Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05 tháng 5 năm
2006 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Những biện pháp tôi vừa trình bày khơng phải q xa lạ đối với chúng ta, nó
tựa như những thứ “Rau cỏ trị bệnh” mà ta bắt gặp trong cuộc sống đời thường.

Bất cứ ai cũng có thể hiểu và áp dụng được. Tuy vậy, trong thực tế không phải
lúc nào cũng đựơc giáo viên chú trọng nó địi hởi ở lương tâm người thầy, cần
phải coi học sinh như chính những đứa con của mình. Khi những cố gắng của
người giáo viên đạt kết quả tốt, được học sinh tin yêu. Đó mới chính là phần
thưởng lớn nhất trong cuộc đời dạy học của mình.
2. KIẾN NGHI:
- Đối với nhà trường:
Nhà trường tạo điều kiện sắm sửa máy móc, trang thiết bị phục vụ cho việc
dạy và học môn tin học để giúp cho các em có điều kiện học tập tốt nhất.
- Đối với giáo viên:
Giáo viên:

Mai Lệ Huyền

8

Trường Tiểu học Hướng Phùng


Sáng kiến kinh nghiệm:

Một số biện pháp để dạy tốt mơn Tin học ở bậc Tiểu học

Tìm tịi sáng tạo cách dạy, cách học tạo sự hứng thú tiếp thu bài .
Yêu nghề, mến trẻ, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ…
Thăm lớp dự giờ, hội thảo phương pháp giảng dạy các bộ mơn khác.
Tích cực tham mưu với nhà trường để tăng cường nâng cấp máy, trang thiết
bị dạy học.
- Đối với phụ huynh học sinh:
Cần có sự quan tâm đúng mực quản lý thời gian và tạo điều kiện mua sắm máy

tính để các em thực hành ở nhà.
XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VI

Hướng Phùng, ngày 30 tháng 03 năm 2017
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
(Ký và ghi rõ họ tên)

Mai Lệ Huyền

Giáo viên:

Mai Lệ Huyền

9

Trường Tiểu học Hướng Phùng