Ngữ văn 9- Sự phát triển của từ vựng - Website Trường THCS Phan Bội Châu - Đại Lộc - Quảng Nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1012.12 KB, 16 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

VÀO NHÀ NGỤC QUẢNG ĐÔNG CẢM TÁC

Vẫn là hào kiệt, vẫn phong lưu,
 Chạy mỏi chân thì hãy ở tù.

Đã khách không nhà trong bốn biển,
 Lại người có tội giữa năm châu.

Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế,

Mở miệng cười tan cuộc oán thù.
 Thân ấy vẫn còn, còn sự nghiệp,
 Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu.
 Phan Bội Châu

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

-

Kinh tế

(nghĩa trong bài thơ): Cách nói tắt

của

kinh bang tế thế

có nghĩa là trị n ớc

cứu đời

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

a. - Gần xa nô nức yến anh,

Chị em sắm sửa bộ hành chơi

xuân(1)

.

Dập dìu tài tử giai nhân,

Ngựa xe như nước áo quần như nêm.

- Ngày

xuân(2)

em hãy cịn dài,

Xót tình máu mủ thay lời nước non.

b.V

í dụ 2:

b. - Được lời như cởi tấm lòng,

Gởi kim thoa với khăn hồng trao tay(1).

- Cũng nhà hành viện xưa nay,

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

- Tay(1):bộ phận phía trên của cơ thể, từ

vai đến ngón, dùng để cầm, nắm



Nghĩa gốc

- Tay(2): người chuyên hoạt động hay

giỏi về môt môn, một nghề.



Nghĩa chuyển =>Ho

án dụ

-Xuân (1): mùa chuyển tiếp từ đông sang hạ, mùa 
mở đầu một năm.

 Nghĩa gốc

-Xuân (2): tuổi trẻ

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG

Xã hội phát triển, từ vựng của ngôn ngữ 
cũng không ngừng phát triển

Một trong những cách phát triển từ vựng 
tiếng Việt là phát triển nghĩa của từ ngữ trên 
cơ sở nghĩa gốc của chúng.

Phương thức
chuyển nghĩa

Phương thức 
 hoán dụ
Nghĩa chuyển

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Ví dụ 1:

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng 
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.

Viễn Phương- Viếng lăng Bác

- Từ mặt trời trong câu thơ thứ hai được sử dụng 
theo phép tu từ ẩn d.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Ví dụ 2:

á

o chàm

đ a buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.

( Việt Bắc - Tố Hữu )

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

II.Luyện tập: Bài tập 1(SGK-T56)

a) Đề huề lưng túi gió trăng,

Sau chân theo một vài thằng con con.

(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

b) Năm em học sinh lớp 9A có chân trong đội tuyển
của trường đi dự “Hội khỏe Phù Đổng”.

c) Dù ai nói ngả nói nghiêng,

Thì ta vẫn vững như kiềng ba chân

(Ca dao)

d) Buồn trông nội cỏ rầu rầu,

Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Bài tập 1(SGK-T56)

c) Dù ai nói ngả nói nghiêng,

Thì ta vẫn vững như kiềng ba chân

(Ca dao

- Chân: vị trí tiếp xúc của kiềng với đất->Nghĩa chuyển ( Phương thức ẩn dụ)

d) Buồn trông nội cỏ rầu rầu,

Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.

(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

- Chân: vị trí tiếp giáp của đất với mây->Nghĩa chuyển ( Phương thức ẩn dụ)

a) Đề huề lưng túi gió trăng,

Sau chân theo một vài thằng con con.

(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

-Chân: một bộ phận trên cơ thể con người ->Nghĩa gốc

b) Năm em học sinh lớp 9A có chân trong đội tuyển của trường đi dự “Hội
khỏe Phù Đổng”.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Bài tập 2 (SGK-T57)

- Từ trà được dùng với nghĩa chuyển  Từ trà 
chuyển nghĩa theo phương thức ẩn dụ

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Bài tập 3 (SGK-T57)

->Từ đồng hồ được dùng với nghĩa chuyển (chỉ 
khí cụ dùng để đo có bề ngoài giống đồng hồ)

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Bài tập 4 :

a/ Hội chứng :

-Nghĩa gốc :Tập hợp nhiều triệu chứng cùng xuất 
hiện của bệnh.

VD: Hội chứng viêm đường hô hấp cấp rất phức 
tạp.

-Nghĩa chuyển :Tập hợp nhiều hiện tượng, sự 
kiện, biểu hiện một tình trạng, một vấn đề xã hội, 
cùng xuất hiện nhiều nơi.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Bi tp 4 (SGK-T57)

b) Ngân hàng

-

Ngha gc:

T chc kinh tế hoạt động trong lĩnh

vùc kinh doanh vµ quản lí các nghiệp vụ tiền tệ,

tín dụng.

VD:Ng

õn hàng Nông nghiệp và Phát triển nông 
thôn Việt Nam,Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Bài tập 4 (SGK-T57)

c) Sèt

-

Nghĩa gốc:

Nhiệt độ cơ thể lên quá cao so mức binh th

êng do bÞ bƯnh.

VD:Anh

ấy bị sốt đến 40 độ

- Nghĩa chuyển:

Trạng thái tang t ngt v nhu cu

khiến hàng trở nên khan hiÕm, tang nhanh.

VD: C¬n

sốt đất, cơn sốt vàng …

d) Vua

- Nghĩa gốc:

ng ời đứng đầu nhà n ớc quân chủ

VD:N

ăm 1010 vua Lý Thái Tổ dời đơ về Thăng Long

- NghÜa chun:

ng êi ® îc coi lµ nhÊt trong 1 lÜnh vùc

nhất định.

VD: vua dầu hoả, vua ơ to, vua bóng đá, vua

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16></div>

Ngữ văn 9- Sự phát triển của từ vựng - Website Trường THCS Phan Bội Châu - Đại Lộc - Quảng Nam

<b>- </b>

<i><b>Kinh tế </b></i>

(nghĩa trong bài thơ): Cách nói tắt

của

<i><b>kinh bang tế thế</b></i>

có nghĩa là trị n ớc

cứu đời

<b> a. - Gần xa nô nức yến anh,</b>

<b> Chị em sắm sửa bộ hành chơi </b>

<b>xuân(1)</b>

<b>.</b>

<b> Dập dìu tài tử giai nhân,</b>

<b> Ngựa xe như nước áo quần như nêm.</b>

<b> - Ngày </b>

<b>xuân(2)</b>

<b> em hãy cịn dài,</b>

<b> Xót tình máu mủ thay lời nước non.</b>

<b>b.V</b>

<b>- Tay(1):bộ phận phía trên của cơ thể, từ </b>

<b>vai đến ngón, dùng để cầm, nắm</b>



<i><b> Nghĩa gốc</b></i>

<b>- Tay(2): người chuyên hoạt động hay </b>

<b>giỏi về môt môn, một nghề.</b>



<i><b> Nghĩa chuyển =>Ho</b></i>

<b> </b>

<b> </b>

<b>Ví dụ 2:</b>

<b>á</b>

<b>o chàm</b>

<b>đ a buổi phân li</b>

<b>Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.</b>

<b>II.Luyện tập: Bài tập 1(SGK-T56)</b>

<b>Bài tập 3 (SGK-T57) </b>

<b>Bi tp 4 (SGK-T57) </b>

<b>b) Ngân hàng</b>

-

<b><sub>Ngha gc:</sub></b>

<b><sub> T chc kinh tế hoạt động trong lĩnh </sub></b>

<b>vùc kinh doanh vµ quản lí các nghiệp vụ tiền tệ, </b>

<b>tín dụng. </b>

<b>VD:Ng</b>

<b>Bài tập 4 (SGK-T57) </b>

<b>c) Sèt</b>

-

<b><sub>Nghĩa gốc:</sub></b>

<b><sub> Nhiệt độ cơ thể lên quá cao so mức binh th </sub></b>

<b>êng do bÞ bƯnh.</b>

<b>VD:Anh </b>

<b>- Nghĩa chuyển:</b>

<b> Trạng thái tang t ngt v nhu cu </b>

<b>khiến hàng trở nên khan hiÕm, tang nhanh. </b>

<i><b>VD: C¬n </b></i>

<i><b>sốt đất, cơn sốt vàng …</b></i>

<b>d) Vua </b>

<b>- Nghĩa gốc:</b>

<b> ng ời đứng đầu nhà n ớc quân chủ</b>

<b>VD:N</b>

<b>- NghÜa chun:</b>

<b> ng êi ® îc coi lµ nhÊt trong 1 lÜnh vùc </b>

<b>nhất định. </b>

<i><b>VD: vua dầu hoả, vua ơ to, vua bóng đá, vua </b></i>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về