skkn MỘT SỐ KINH NGHIỆM XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG TÁC ĐỘI TNTP HỒ CHÍ MINH Ở TRƯỜNG THCS

MỘT SỐ KINH NGHIỆM XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN
CÔNG TÁC ĐỘI TNTP HỒ CHÍ MINH Ở TRƯỜNG THCS
LƯƠNG NỘI - BÁ THƯỚC
PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÍ DO CHỌN SÁNG KIẾN
Đội TNTP Hồ Chí Minh là tổ chức của thiếu nhi Việt Nam do chủ tịch
Hồ Chí Minh và Đảng cộng sản Việt Nam sáng lập, Đoàn thanh niên cộng sản
Hồ Chí Minh phụ trách. Điều lệ Đội đã từng khẳng định vị trí của Đội “là tổ
chức nịng cốt trong các phong trào thiếu nhi, là lực lượng giáo dục trong và
ngoài nhà trường, là lực lượng dự bị của Đồn TNCS Hồ Chí Minh”, tạo điều
kiện cho đội viên được giáo dục và tự giáo dục thông qua các hoạt động tập
thể của Đội kết hợp với sự hướng dẫn của anh, chị phụ trách. Tuy Đội có vị trí
và vai trị quan trọng như vậy nhưng thực tế có rất nhiều trường chưa chú
trọng đến cơng tác Đội.
Cơng tác Đội TNTP Hồ Chí Minh là cơng tác bao gồm nhiều hoạt động
thi đua có tính chất bề nổi nhưng thực tế nhiều giáo viên - Tổng phụ trách đội
các trường THCS coi đây là một hoạt động phụ nên khơng nhiệt tình, hơn nữa
năng lực yếu nên hoạt động công tác Đội ở một số trường THCS rất trầm,
hoạt động khơng hiệu quả, thậm chí có trường i vo b tc.
Công tác Đội có tác dụng rất lớn trong sự nghiệp giáo dục
của nhà trờng. Tổ chức Đội hoạt động tốt sẽ góp phần thúc
đẩy tất cả các hoạt động khác : Rèn luyện sức khoẻ tốt để
học tập và lao động, rèn luyện kĩ năng sống để đáp ứng với
cuộc sống.
Đặc biệt trong xu thế hội nhập hiện nay, vấn đề
giáo dục và nâng cao chất lợng đạo đức cho các em càng
cần thiết và cấp bách. Chính vì vậy tôi quyết định đổi
mới công tác xây dựng và phát triển công tác đội .

1

II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
1. Thuận lợi
Ban giám hiệu rất coi trọng công tác Đội TNTP nên thường xuyên quan
tâm, chỉ đạo việc lập kế hoạch hoạt động của tổng phụ trách và có sự đầu tư
phù hợp cho hoạt động của Đội.
Tổng phụ trách đội từng được đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ Đoàn Đội,
được thường xuyên tham gia các lớp tập huấn cơng tác Đội nên có những kỹ
năng cần thiết để hoạt động.
Tổng phụ trách Đội là người có năng lực, nhiệt tình trong các hoạt động
Đội. Đặc biệt tổng phụ trách là người có chun mơn về âm nhạc, có phương
tiện hoạt động chun mơn là đàn Oocgan nên rất thuận lợi cho các hoạt động
của Đội, cụ thể: Dễ dàng hướng dẫn cho các đội viên thực hiện nghi thức đội,
các tiết mục văn nghệ, múa hát tập thể....Vì thế mà các hoạt động của Đội
phát triển mạnh và có nhiều thành tích đáng kể.
Đa số các đội viên rất tích cực, yêu thích các hoạt động do Đội tổ chức
chức. Điều này tạo điều kiện rất lớn giúp cho hoạt động Đội dễ dàng hoạt
động và phát triển đi lên.
2. Khó khăn
Là một trường miền núi khó khăn, đa số học sinh thường nhút nhát, kỹ
năng hoạt động phong trào của các em còn nhiều hạn chế.
Các phương tiện hoạt động của Đội tương đối đầy đủ nhưng đồng phục
cho học sinh múa hát sõn trng cha cú.
Các em cha nhận thức đầy đủ về nhiệm vụ của công
tác đội. Đặc biệt nhiều em cha nắm vững các yêu cầu cần
thiết của ngời đội viên. nhất là kĩ năng đánh trống Đội.
Đứng trớc thực trạng về chất lợng đội viên, hơn thế nữa là
tình yêu nghề nghiệp, tôi quyết tâm nâng cao sự hiểu biết
cho các em về tổ chức đội nên ngay từ khi vào đầu năm
2

học, tôi đà tiến hành khảo sát sự hiểu biết của một số đội
viên qua 7 yêu cầu của ngời đội viên

Kết quả khảo sát nh sau:
Tổn
g số

Yêu cầu đội

đội

viên

Loại
tốt

viên
30 em -Thuộc và hát

SL

đúng

15

Quốc

ca, đội ca

Thắt
tháo
khăn

quàng

đỏ
Chào

kiểu

Đội

viên

Thiếu

niên

20

15

%
50,
0

66,7

50,

0

Loại khá
SL

%

Loại đạt
yêu cầu
SL

%

Loại cha
đạt yêu
cầu
SL
%

10

33,3

5

16,7

0

7

23,3

3

10,0

0

8

26,7

5

16,7

2

6,7

8

26,7

7

23,3

3

10,0

8

26,7

5

16,7

0

7

23,3

10

33,3

5

tiền phong
Cầm cờ, gơng cờ, vác
cờ, kéo cờ
Hô đáp khẩu
hiệu đội
Các động tác

12

17
8

40,0
56,
7
26,7

16,7

các nhân tại

3


chỗ

và

di

động
Đánh trống

7

23,3

5

16,7

8

26,7

10

33,3

Nh vậy, qua kết quả khảo sát thì số đội viên thực
hiện tốt yêu cầu đội viên còn thấp. Còn một số đội viên cha
đạt các yêu cầu của ngời đội viên, nhất là kĩ năng đánh
trống và các động tác cá nhân tại chỗ, di động.
Thc trng trờn là điều mà bản thân tôi, một giáo viên – tổng phụ trách
đội khơng thể khơng có những băn khoăn, trăn trở. Vì thế tơi đã mạnh dạn
đưa sáng kiến kinh nghiệm xây dựng và phát triển công tác đội TNTP Hồ Chí
Minh ở trường THCS của mình áp dụng vào việc hoạt động công tác Đội ở
đơn vị công tác là trường THCS Lương Nội và bước đầu đạt hiệu quả đáng
khích lệ.
PHẦN B: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1.1 Tổng phụ trách phải thường xuyên được tham gia các lớp tập huấn công
tác Đội.
1.2. Tổng phụ trách Đội phải thực sự nhiệt tình, có năng khiếu, năng lực,
phẩm chất.
1.3. Xây dựng và lập kế hoạch hoạt động.
1.4. Phương tiện hoạt động cũng thực sự cần thiết trong quá trình hoạt động

Đội.
1.5. Tổng phụ trách phải thường xuyên duy trì, tăng cường hoạt động của đội
cờ đỏ, hoạt động nghi thức đội và múa hát tập thể.
1.6. Tổng phụ trách phải có sự sáng tạo trong công tác xây dựng và phát triển
công tác Đội cho phù hợp với đặc điểm tình hình nhà trường và địa phương.
II. CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN

4


2.1. Tổng phụ trách phải thường xuyên được tham gia các lớp tập huấn
công tác Đội.
Đây là điều rất cần thiết vì các lớp tập huấn cơng tác Đội sẽ rèn luyện
các kỹ năng hoạt động Đội cho các tổng phụ trách để họ có thể định hướng
và có các kỹ năng tối thiểu trong q trình hoạt động cơng tỏc i. Thấy rõ
đợc điều đó, tôi đà tham gia đầy đủ tất cả các lớp tập huấn
do phòng giáo dục tổ chức. Đồng thời tôi vận dụng những
điều đà học tập đợc trong các đợt tập huấn để rèn luyện
cho Đội viên của trờng mmọt cách đầy đủ, kịp thời
Ngoài ra, tôi còn tập huấn cho các anh chị phụ trách nắm
bắt đợc để cùng nhau phối hợp hoạt ®éng.
2.2.Tổng phụ trách Đội phải thực sự nhiệt tình, có năng lực, năng khiếu,
có phẩm chất tốt.
Tổng phụ trách Đội phải có năng khiếu về tổ chức các hoạt động xã
hội, hiểu biết về Đồn Đội, có đủ sức khoẻ, biết vận động học sinh- các lực
lượng xã hội và mọi người tham gia cơng tác Đội, có bằng tốt nghiệp sư
phạm; đã được đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ Đoàn Đội. Năng khiếu bề nổi
của Tổng phụ trách Đội cũng rất quan trọng cho sự đi lên của công tác Đội
( văn nghệ, TDTT...) . Thực tế Tổng phụ trách đội càng có nhiều năng khiếu
bề nổi thì hoạt động đội càng phát triển. Tuy nhiên năng khiếu không phải là

điều sẵn có mà phải có q trình khổ cơng luyện tập, phấn đấu. Chính vì vậy
mà tơi đã tìm tịi, học hỏi kinh nghiệm của những anh chị Tổng phụ trách đi
trước để áp dụng linh hoạt, phù hợp với đặc điểm tình hình của đơn vị.
2.3 Tổng phụ trách Đội phải có kỹ năng trong việc xây dựng và lập kế
hoạch hoạt động.
Các kế hoạch cần phải xây dựng trong trường THCS là:
- Kế hoạch công tác Đội năm học.
- Kế hoạch công tác của giáo viên- tổng phụ trách đội: kế hoạch tháng,
tuần.
5


- Kế hoạch hoạt động của Liên đội
- Kế hoạch hoạt động của Chi đội
- Kế hoạch các bộ phận: Tổ chức đại hội các cấp ( đại hội chi đội, đại
hội Liên đội), kế hoạch phát động các phong trào thi đua chào mừng các ngày
lễ lớn, kế hoạch dự trù kinh phí,....).
Trong các kế hoạch trên tơi chú trọng và đầu tư nhiều nhất là kế hoạch
công tác Đội năm học bởi vì nó chính là cơ sở để quyết định các loại kế hoạch
công tác Đội khác. Để có một bản kế hoạch hoạt động Đội trong năm học
trước tiên tôi nghiên cứu kĩ công văn hướng dẫn mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung
giáo dục của ngành giáo dục và Đồn Đội cấp trên, lấy quy trình hoạt động
Liên đội, chương trình hoạt động ngồi giờ lên lớp, các ngày kỉ niệm lớn
trong năm làm mốc thời gian chỉ đạo kế hoạch. Tôi nhận thấy điều này rất dễ
dàng cho việc lập kế hoạch và tiến hành hoạt động. Nhưng điều quan trọng
nhất khi xây dựng kế hoạch hoạt động Đội năm học là giáo viên – Tổng phụ
trách đội phải nắm được tình hình đặc điểm của trường, của địa phương,
làm chủ được tình hình Liên đội. Như vậy mới có thể phát triển mạnh cơng
tác Đội.
Bản thân giáo viên- Tổng phụ trách đội phải lên kế hoạch hoạt động

tháng, tuần và nhất thiết phải có sổ tổng phụ trách.
Kế hoạch hoạt động của Liên đội và chi đội đã có mẫu thực hiện trong
cuốn sổ Liên đội và sổ Chi đội. Tôi đã hướng dẫn cụ thể cho Ban chỉ huy Liên
đội và các chi đội để các em lên kế hoạch hoạt động, điều này sẽ rất dễ dàng
cho việc hoạt động Đội được tốt.
Khi thực hiện kế hoạch các bộ phận giáo viên –Tổng phụ trách đội cần
nghiên cứu, xác định rõ được mục đích, nội dung, phương pháp, quy mơ, hình
thức, tiến độ... Điều quyết định hiệu quả thực hiện các kế hoạch này chính là
việc thu thập, xử lý thơng tin. Giáo viên - tổng phụ trách đội phải lấy ý kiến
của các lực lượng trong và ngoài nhà trường, tranh thủ được ý kiến của các
đồng chí lãnh đạo Đảng, chính quyền, đồn thể trong các nhà trường, các giáo
6


viên phụ trách các chi đội, cán bộ Đoàn Đội cấp trên, ý kiến của các em trong
ban chỉ huy Liên đội, các em đội viên và các lực lượng có liên quan đến kế
hoạch.
Tơi đã chủ động tham mu cho Ban Giám hiệu, xin ý kiến của
Đ/c hiệu trởng để xây dựng kế hoạch, đồng thời phi hp vi
t chức trên để thực hiện một cách có hiệu quả cơng tác Đội.
2.4. Cần có phương tiện hoạt động trong quá trình hoạt động Đội.
Hoạt động đội chủ yếu là các hoạt động bề nổi mang tính chất thi đua như văn
nghệ, TDTT, các buổi lễ mít tinh chào mừng... Vì vậy phương tiện hoạt động
đóng vai trị vơ cùng quan trọng. Muốn hoạt động tốt các nhà trường cần đầu
tư các phương tiện thiết yếu cho hoạt động Đội như: loa đài, đầu đĩa, băng
đĩa, đàn... phục vụ cho các hoạt động văn nghệ, múa hát tập thể, các chương
trình chào mừng các buổi lễ....Nếu khơng có các phương tiện này thì hoạt
động Đội sẽ buồn tẻ, đơn điệu không thu hút được các em đội viên. Nếu thuê
các phương tiện này cũng không được thường xuyên và rất tốn kém, điều đó
cũng rất hạn chế đến việc hoạt động và phát triển cơng tác Đội. Vì vậy tơi đã

tham mưu với Ban giám hiệu để mua sắm các phương tiện trên phục vụ cho
hoạt động Đội nhằm nâng cao hiệu quả công tác Đội một cách đáng kể. Hiên
nay, các buổi sinh hoạt tập thể, múa hát sân trờng tôi đều
mở đĩa cho các em múa hát theo nhạc. Có thể nói, các phơng tiện hiện đại có tác dụng thu hút các em rất tốt và hiệu
quả tr«ng thÊy râ rƯt.
2.5.Tổng phụ trách phải thường xun duy trì, tăng cường hoạt
động của đội cờ đỏ, hoạt động nghi thức đội và múa hát tập thể.
Điều này rất cần đến năng lực của giáo viên – tổng phụ trách đội.
Không phải giáo viên – tổng phụ trách nào cũng có khả năng tập nghi thức
cho học sinh, nên cần phải nỗ lực, nhiệt tình tham khảo các kênh thông tin để
tập cho đội viên. Sự tham gia của đội nghi thức sẽ góp phần vào sự thành
cơng của các buổi lễ mit tinh và đại hội Đội hàng năm.
7


Trong các hoạt động Đội cũng không thể thiếu các tiết mục văn nghệ.
Để hoạt động có hiệu quả, ngay từ đầu năm học tôi đã lên kế hoạch tập luyện
đội múa mẫu bao gồm những đội viên có năng khiếu văn nghệ trong Liên đội.
Đội múa mẫu này sẽ ln sẵn sàng tham gia trong các chương trình, các buổi
lễ, góp phần khơng nhỏ vào việc đẩy mạnh các hoạt động, các phong trào của
Đội.
Hoạt động thường xuyên không thể thiếu được trong cơng tác Đội ở
trường THCS chính là múa hát tập thể ( múa hát sân trường). Đây là hoạt
động quan trọng làm cho các em thêm hứng khởi, thắt chặt tình đồn kết, thân
ái. Vẻ đẹp của âm thanh, nhịp điệu và các động tác sẽ hình thành ý thức thẩm
mĩ lành mạnh, trong sáng cho các em. Giáo viên – tổng phụ trách đội phải
thấy được tầm quan trọng đó để hướng dẫn múa hát tập thể cho các em. Muốn
hoạt động múa hát diễn ra thường xuyên, hiệu quả tôi đã thực hiện các bước
sau đây:
- Chọn đĩa hát có các bài hát sơi nổi, ý nghĩa, phù hợp với lứa tuổi các

em. Tôi đã cho các em múa các bài hát sau:
Bài Tiến lên Đoàn viên ( Nhạc và lời: Phạm Tuyên)
Bài Ước vọng tuổi hồng ( Nhạc và lời: Ngô Ngọc Hùng)....
- Có đầu đĩa để tải các bài hát cho các em múa theo nhịp của các bài hát
trong đĩa.
- Nếu giáo viên- tổng phụ trách đội khơng có kĩ năng âm nhạc thì nhất
thiết phải lựa chọn cộng tác viên am hiểu âm nhạc để cùng dạy cho các em.
Bản thân tôi là một giáo viên - Tổng phụ trách Đội có chun mơn là giảng
dạy mơn Âm nhạc nên rất thuận lợi cho việc hướng dẫn các em múa hát tập
thể. Ngồi ra tơi cũng khơng ngừng học hỏi những anh chị tổng phụ trách đi
trước và tìm hiểu thêm trên các phương tiện thơng tin để có thể áp dụng linh
hoạt, phù hợp với hoạt động công tác Đội của mình.

8


- Việc múa hát sân trường có quy mơ rộng lớn, không thể dạy cho tất cả
các em cùng một lúc. Vì vậy tơi đã chọn một đội múa mẫu khoảng 10 đội viên
và hướng dẫn cho 10 em này tập múa theo nhạc một cách thành thạo.
- Sau khi đã tập hồn thiện cho đội múa mẫu thì tơi đã tập trong toàn
Liên đội. Dưới sự chỉ huy của tổng phụ trách và giáo viên phụ trách các chi
đội các em sẽ múa từng đoạn một theo đội múa mẫu.( Lưu ý đội múa mẫu
phải đứng trên một bục cao để các em trong tồn Liên đội có thể quan sát và
tập múa theo).
- Do múa hát sân trường diễn ra trong giờ ra chơi giữa buổi học, thời
gian ít, quy mô lại lớn nên để đỡ mất thời gian tổ chức múa hát, ngay từ đầu
năm học tôi đã quy định vị trí đội hình cho Liên đội. Tôi xếp mỗi chi đội
thành hai hàng dọc, nếu chi đội nào có số lượng đội viên lớn thì có thể đứng
sang vị trí của chi đội khác sao cho đội hình đẹp mắt ( khơng nhất thiết phải
đứng ở vị trí của lớp mình khi chi đội có nhiều đội viên sẽ khơng đẹp đội

hình). Vị trí của mỗi đội viên được quy định cố định trong suốt một năm học (
nếu có đội viên nào vắng thì đội hình của hàng đấy sẽ tự dồn hàng thế chỗ cho
khỏi trống và đẹp đội hình). Do đặc điểm trường có cơ sở vật chất khá tốt,
tồn sân trường được lát bằng các khối bê tông vuông ghép lại với nhau nên
tôi quy định điểm giao nhau giữa các khối bê tơng vng ấy chính là vị trí của
mỗi đội viên. Vì vậy khi có trống dồn báo hiệu đến giờ múa hát tập thể, toàn
Liên đội tập trung một cách khá nhanh chóng, đúng vị trí quy định, khơng mất
thời gian.
Hoạt động của đội cờ đỏ cũng là một hoạt động thường xuyên trong
công tác Đội. Vào đầu năm học tơi đã chủ trì một cuộc họp bao gồm ban chỉ
huy Liên đội, giáo viên phụ trách các chi đội và các đội viên đại diện cho các
chi đội để thống nhất các nội quy hoạt động để thuận lợi cho việc theo dõi các
hoạt động của các chi đội. Sau khi thống nhất các nội quy hoạt động mỗi chi
đội đã cử ra hai đội viên trong đội cờ đỏ. Tôi đã phát cho đội cờ đỏ của mỗi
chi đội sổ cờ đỏ dể theo dõi các hoạt động của các chi đội trong tuần vào 15
9


phút đầu giờ các buổi học ( Lưu ý đội cờ đỏ phải hoạt động liên tục, thường
xuyên và phải thay đổi chi đội mình theo dõi hàng tháng theo kế hoạch ban
chỉ huy Liên đội đề ra). Kết quả theo dõi của đội cờ đỏ được tổng hợp, báo
cáo, đánh giá vào các tiết giao ban đội hàng tuần (thứ bảy) và được tổng phụ
trách kết hợp với việc theo dõi việc học tập của các chi đội thông qua kết quả
các tiết học được nhận xét trong sổ đầu bài để xếp loại chung chi đội đó trong
tuần. Tôi thông báo kết quả xếp loại các chi đội trước toàn trường vào các
tiết chào cờ hàng tuần.
Là một giáo viên - tổng phụ trách đội, tôi rất chú trọng việc giáo dục
nhân cách cho học sinh thông qua các hoạt động ngoại khoá, các hoạt động thi
đua, đặc biệt là thông qua các tiết chào cờ đầu tuần. Trong các tiết chào cờ,
lồng vào việc nhận xét các hoạt động của các chi đội trong Liên đội trong tuần

tôi nêu tên những học sinh vi phạm nhiều lần nội quy trường lớp, đồng thời
nêu gương, khen ngợi những đội viên có nhiều tiến bộ và có những biểu hiện
tốt để giáo dục các em. Ngồi ra tơi cũng thường xuyên lồng ghép giáo dục
cho các em hiểu được mục đích to lớn của việc học tập và trau dồi đạo đức....
từ đó giúp các em hiểu biết hơn, ý thức hơn về nhiệm vụ, đạo đức của người
học sinh. Đội viên học tốt, có đạo đức tốt sẽ là những đội viên tích cực trong
các hoạt động Đội.
2.6. Tổng phụ trách phải có sự sáng tạo trong cơng tác xây dựng và
phát triển công tác Đội .
GV- TPT Đội cần căn cứ vào c im tỡnh hỡnh nh trng v a
phng để tổ chức các hoạt động đội cho hiệu quả. Đó là
việc làm rất quan trọng của ngời TPT Đội giỏi.
Lng Ni là mt xó min nỳi đặc biệt khó khăn của huyện Bá thước;
100% đội viên là người dân tộc thiểu số nên đa số các em rất hào hứng và rất
say mê với các trò chơi dân gian. Nắm bắt được đặc điểm tâm lí này nên trong
các hoạt động thi đua chào mừng các ngày lễ lớn tôi luôn phát động và tổ
chức nhiều phong trào thi đua trong đó tơi rất chú trọng đến các trò chơi dân
10


gian như: ném còn, bắn nỏ, kéo co, nhảy bao bố, chơi đánh mắng...Các phong
trào này ngay từ khi mới phát động đã được sự ủng hộ nhiệt tình của các em
đội viên cũng như tất cả các lực lượng trong và ngoài nhà trường và các
phong trào này đã diễn ra sôi nổi, được sự tham gia hưởng ứng nhiệt tình của
tồn Liên đội và điều đặc biệt là sự có mặt cổ vũ của rất nhiều nhân dân a
phng.
Ngay từ ngày đầu năm học, ngày toàn dân đa trẻ đến
trờng, tôi đà tổ chức cho các em tham gia nhiều trò chơi
dân gian. Những trò chơi này đi vào tâm hồn các em một
cách nhẹ nhàng mà sâu s¸c. Chính điều này góp phần khơng nhỏ vào

sự phát trin i lờn ca Liờn i. Đạc biệt năm học này đ/c Ngô Ngọc
Mạnh- Chuyên viên Phòng Giáo dục- Phụ trách công tác Đội của
ngành đà tổ chức rất tốt các hoạt động của Đội nhân các
ngày lễ lớn tại hai khu vực có điều kiện đắc biệt khó khăn là
Lũng Niêm và Trờng Bùi Xuân Chúc. Đó là cơ hội rất tốt để
chúng tôi vận dụng một cách sáng tạo vào đơn vị mình. Các
hoạt động này đà có tác dụng rất lớn trong việc giáo dục kĩ
năng sống cho c¸c em.
Để tổ chức tốt các trị chơi dân gian cần lưu ý những yếu tố sau đây:
- Bản thân tổng phụ trách phải am hiểu các trò chơi dân gian, phải tìm
tịi, nghiên cứu và hiểu rõ nội dung, cách thức, mục đích... của các trị chơi
dân gian để tổ chức cho tốt.
- Khơng khí cuộc thi đóng vai trị quan trọng trong việc thành cơng
cuộc thi nên công tác chuẩn bị cũng không kém phần quan trọng. Ngồi việc
chuẩn bị địa điểm, dụng cụ...tơi u cầu mỗi chi đội đem 5 lá cờ để treo xung
quanh khu vực diễn ra các trò chơi. Đội trống cũng làm việc nhiệt tình để cổ
vũ cho cuộc thi.
- Các trị chơi dân gian thực sự là những trò chơi bổ ích, trí tuệ, được
đại đa số các em thích thú nên không chỉ tổ chức để kỉ niệm các ngày lễ lớn
11


mà cần chuẩn bị những điều kiện để các em có thể thường xun chơi những
trị chơi dân gian đơn giản như: ném cịn, kéo co, chơi khăng, chơi ơ ăn
quan...Vì vậy ở phịng Đội và sân trường, sân thể dục phải chuẩn bị các dụng
cụ sau đây để các em có thể chơi trong những giờ ra chơi: dây thừng để chơi
trò kéo co; một số quả còn, cột để ném cịn; các rãnh nhỏ để khăng; các hình
vẽ để chơi trị ơ ăn quan ( có thể vẽ sẵn trên sân trường hoặc trước mỗi lớp
học bằng vôi đặc hoặc nếu có điều kiện lát các mảnh gạch men trắng, nhỏ thì
càng tốt)...Chính sự chuẩn bị này giúp các em có thể chơi mà khơng bị mất

thời gian chuẩn bị trong khi thời gian ra chơi rất ít, mặt khác việc thường
xuyên chơi các trò chơi dân gian sẽ giúp các em phát triển trí tuệ, vui chơi
lành mạnh, đoàn kết, và đặc biệt việc vui chơi thường xuyên này giúp các em
chơi tốt hơn, dễ dàng đạt kết quả thi đua cao hơn trong các dịp tổ chức thi đua
chào mừng các ngày lễ lớn trong năm học.
III. KẾT QUẢ CỦA VIỆC THỰC HIỆN SÁNG KIẾN KINH NGHIM
Sau một thời gian mạnh dạn đổi mới công tác hoạt động
Đội, Đội viên trờng tôi đà tiến bộ rất nhiều, Các em yêu trờng,
tích cực , tự giác tham gia các hoạt động tập thể.
Trong đợt 26/3 vừa qua , tôi đà tổ chức cho các em thi Nét
đẹp Đội viên thì hầu hết các em năm rất vững về yêu cầu
của ngời Đội viên.
Kết quả nh sau:
Tổn
g số
đội
viên
50 em

7 Yêu cầu

Loại

của đội

tốt

viên

SL

%

30

60,0

Loại khá
SL
15

%
30,0

Loại đạt
yêu cầu
SL
5

%
10,0

Loại cha
đạt yêu
cầu
SL
%
0

12

Nh vậy, các em đà nắm rất tốt các yêu cầu cơ bản của
ngời Đội viên đến thời điểm này không em nào cha đạt yêu
cầu. Chính vì vậy mà các em đà hoàn thành xuất sắc các
nhiệm vụ của Đội.
Thành tích mà Đội chúng tôi đà đạt đợc thể hiện qua bảng
sau:
* Về tập thể:
Năm học

Thành tích
đạt đợc
Liờn i vng

2008 - 2009

mnh.

Hình thức

Cấp khen th-

khen thởng

ởng

Giấy khen

Huyện đoàn

Bá Thớc

Liờn đội có thành
tích xuất sắc
2009 - 2010

trong cơng tác
Đội và phong tro

Giấy khen

Huyện đoàn
Bá Thớc

thiu nhi.
gii Nhì Hi thi
2009- 2010

Giai iu tui
hng.

Giấy khen

Phòng giáo
dục Bá Thớc

* Về cá nhân:
- Nm học 2009- 2010 cá nhân tơi được Đồn thanh niên- Phòng giáo
dục & đào tạo - Hội chữ thập đỏ huyện Bá Thước cấp giấy chứng nhận danh
hiệu Giáo viên Tổng phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh giỏi cấp huyện

( Lần thứ II, năm 2010).

13


Năm học 2009- 2010 cá nhân tôi được Ban chấp hành Đồn TNCS Hồ
Chí Minh huyện Bá Thước tặng giấy khen TPT có thành tích xuất sắc trong
cơng tác Đội v phong tro thiu nhi.
Với những gì tôi đà làm đợc, tôi tin chắc rằng năm học
này và những năm tiếp theo bản thân cá nhân tôi và tập
thể Liên Đội trờng THCS Lơng Nội sẽ còn đạt đợc nhiều thành
tích cao hơn nữa.

PHN C: KT LUN
i TNTP H Chớ Minh là những hoạt động sôi nổi, đáp ứng nhu cầu
lứa tuổi. Bằng các hoạt động thực tiễn của Đội với các nguyên tắc tự nguyện,
tự quản sẽ giúp các em phát triển trí tuệ, phẩm chất, năng lực.
Sáng kiến kinh nghiệm này có ý nghĩa vơ cùng quan trọng đối với việc
xây dựng và phát triển công tác đội TNTP Hồ Chí Minh ở các trường THCS.
Theo nhu cầu của sự phát triển xã hội, tôi mong muốn rằng sáng kiến
kinh nghiệm này sẽ góp thêm một định hướng mới giúp nâng cao hiệu quả
việc xây dựng và phát triển công tác Đội. Tôi hi vọng sáng kiến này sẽ được
phát triển ở một bước cao hơn và được áp dụng rộng hơn trong thời gian tới.
Sáng kiến này không tránh khỏi những hạn chế, tôi mong muốn sẽ nhận
được sự góp ý, bổ sung của các nhà sư phạm, của đồng nghiệp để sáng kiến
này thực sự đi vào thực tiễn giáo dục.
Tháng 3 năm 2011
Người thực hiện

14

Bùi Văn Cảnh

MỤC LỤC
PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ.................................................................................1
I. LÍ DO CHỌN SÁNG KIẾN........................................................................1
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ....................................................................... ..1
1. Thuận lợi......................................................................................................1
2. Khó khăn......................................................................................................2
PHẦN B: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ................................................................2
I. CÁC GIẢI PHÁP THC HIN.................................................................2
1.1- Công tác tp hun cụng tỏc của TPT §éi.
1.2. năng khiếu, năng lực, phẩm chất cña Tổng phụ trách Đội
1.3. Xây dựng và lập kế hoạch hoạt động.
1.4. Phương tiện hoạt động Đội.
1.5. Duy trì, tăng cường hoạt động của đội cờ đỏ, hoạt động nghi thức đội và
múa hát tập thể.
1.6. Sự sáng tạo trong công tác xây dựng và phát triển công tác Đội
II. CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN ..........................................2

15


2.1. Tổng phụ trách phải thường xuyên được tham gia các lớp tập huấn công
tác Đội...............................................................................................................2
2.2.Tổng phụ trách Đội phải thực sự nhiệt tình, có năng lực, năng khiếu, có
phẩm chất tốt.....................................................................................................3
2.3 Tổng phụ trách Đội phải có kỹ năng trong việc xây dựng và lập kế hoạch
hoạt động...........................................................................................................3

2.4. Cần có phương tiện hoạt động trong q trình hoạt động Đội...................4
2.5.Tổng phụ trách phải thường xuyên duy trì, tăng cường hoạt động của đội
cờ đỏ, hoạt động nghi thức đội và múa hát tập thể...........................................4
2.6. Tổng phụ trách phải có sự sáng tạo............................................................7
III. KẾT QUẢ CỦA VIỆC THỰC HIỆN SÁNG KIẾN
KINH NGHIỆM ............................................................................................8
PHẦN C: KẾT LUẬN....................................................................................9
Phụ lục............................................................................................................10
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................11
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hành trang người phụ trách thiếu nhi – trường cán bộ đội thành phố Hà
Nội – nhà xuất bản Hà Nội- 1997.
2. Điều lệ đội TNTP Hồ Chí Minh- Nhà xuất bản Thanh Niên - 2003

16


một số kinh nghiệm xây dựng và phát triển công tác
Đội TNTP Hồ Chí Minh ở trờng THCS
Phần A: đặt vấn đề
I. lí do chọn sáng kiến
Đội TNTP Hồ Chí Minh lµ tỉ chøc cđa thiÕu nhi ViƯt Nam
do chđ tịch Hồ Chí Minh và Đảng cộng sản Việt Nam sáng
lập, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh phụ trách. Điều lệ
Đội đà từng khẳng định vị trí của Đội là tổ chức nòng cốt
trong các phong trào thiếu nhi, là lực lợng giáo dục trong và
ngoài nhà trờng, là lực lợng dự bị của Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh, tạo điều kiện cho đội viên đợc giáo dục và tự giáo dục
thông qua các hoạt động tập thể của Đội kết hợp với sự hớng
dẫn của anh, chị phụ trách. Tuy Đội có vị trí và vai trò quan

17


träng nh vËy nhng thùc tÕ cã rÊt nhiÒu trêng cha chú trọng
đến công tác Đội.
Công tác Đội TNTP Hồ Chí Minh là công tác bao gồm
nhiều hoạt động thi ®ua cã tÝnh chÊt bỊ nỉi nhng thùc tÕ
nhiỊu gi¸o viên - Tổng phụ trách đội các trờng THCS coi đây
là một hoạt động phụ nên không nhiệt tình, hơn nữa năng
lực yếu nên hoạt động công tác Đội ở một số trờng THCS rất
trầm, hoạt động không hiệu quả, thậm chí có trờng đi vào
bế tắc.
Ii. thực trạng vấn đề
1. Thuận lợi
Ban giám hiệu rất coi trọng công tác Đội TNTP nên thờng
xuyên quan tâm, chỉ đạo việc lập kế hoạch hoạt động của
tổng phụ trách và có sự đầu t phù hợp cho hoạt động của Đội.
Tổng phụ trách đội từng đợc đào tạo, bồi dỡng nghiệp
vụ Đoàn Đội, đợc thờng xuyên tham gia các lớp tập huấn công
tác Đội nên có những kỹ năng cần thiết để hoạt động.
Tổng phụ trách Đội là ngời có năng lực, nhiệt tình trong
các hoạt động Đội. Đặc biệt tổng phụ trách là ngời có chuyên
môn về âm nhạc, có phơng tiện hoạt động chuyên môn là
đàn oocgan nên rất thuận lợi cho các hoạt động của Đội, cụ
thể: dễ dàng hớng dẫn cho các đội viên thực hiện nghi thức
đội, các tiết mục văn nghệ, múa hát tập thể....Vì thế mà các
hoạt động của Đội phát triển mạnh và có nhiều thành tích
đáng kể.
Đa số các đội viên rất tích cực, yêu thích các hoạt động

do i t chc

18


chức. Điều này tạo điều kiện rất lớn giúp cho hoạt động Đội
dễ dàng hoạt động và phát triển đi lên.
2. Khó khăn
Là một trờng miền núi khó khăn, đa số học sinh thờng
nhút nhát, kỹ năng hoạt động phong trào của các em còn
nhiều hạn chế.
Các phơng tiện hoạt động của Đội tơng đối đầy đủ nhng đồng phục cho học sinh múa hát sân trờng cha có.
Thực trạng trên là điều mà bản thân tôi, một giáo viên
tổng phụ trách đội không thể không có những băn khoăn,
trăn trở. Vì thế tôi đà mạnh dạn đa sáng kiến kinh nghiệm
xây dựng và phát triển công tác đội TNTP Hồ Chí Minh ở trờng THCS của mình áp dụng vào việc hoạt động công tác
Đội ở đơn vị công tác là trờng THCS Lơng Nội và bớc đầu
đạt hiệu quả đáng khích lệ.
phần b: giải quyết vấn đề
i. các Giải pháp thực hiện
1.1 Tổng phụ trách phải thờng xuyên đợc tham gia các lớp tập
huấn công tác Đội.
1.2. Tổng phụ trách Đội phải thực sự nhiệt tình, có năng
khiếu, năng lực, phẩm chất.
1.3. Xây dựng và lập kế hoạch hoạt động.
1.4. Phơng tiện hoạt động cũng thực sự cần thiết trong quá
trình hoạt động Đội.
1.5. Tổng phụ trách phải thờng xuyên duy trì, tăng cờng hoạt
động của đội cờ đỏ, hoạt động nghi thức đội và múa hát
tập thÓ.

19


1.6. Tổng phụ trách phải có sự sáng tạo trong công tác xây
dựng và phát triển công tác Đội cho phù hợp với đặc điểm
tình hình nhà trờng và địa phơng.
II. Các biện pháp tổ chức thực hiện
2.1. Tổng phụ trách phải thờng xuyên đợc tham gia các
lớp tập huấn công tác Đội. Đây là điều rất cần thiết vì các
lớp tập huấn công tác Đội sẽ rèn luyện các kỹ năng hoạt động
Đội cho các tổng phụ trách để họ có thể định hớng và có các
kỹ năng tối thiểu trong quá trình hoạt động công tác Đội.
2.2.Tổng phụ trách Đội phải thực sự nhiệt tình, có
năng lực, năng khiếu, có phẩm chất tốt. Đặc biệt tổng
phụ trách Đội phải có năng khiếu về tổ chức các hoạt động
xà hội, hiểu biết về Đoàn Đội, có đủ sức khoẻ, biết vận động
học sinh- các lực lợng xà hội và mọi ngời tham gia công tác Đội,
có bằng tốt nghiệp s phạm; đà đợc đào tạo, bồi dỡng nghiệp
vụ Đoàn Đội. Năng khiếu bề nổi của Tổng phụ trách Đội cũng
rất quan trọng cho sự đi lên của công tác Đội ( văn nghệ,
TDTT...) . Thực tế Tổng phụ trách đội càng có nhiều năng
khiếu bề nổi thì hoạt động đội càng phát triển. Tuy nhiên
năng khiếu không phải là điều sẵn có mà phải có quá trình
khổ công luyện tập, phấn đấu.
2.3 Tổng phụ trách Đội phải có kỹ năng trong việc xây
dựng và lập kế hoạch hoạt động. Các kế hoạch cần phải
xây dựng trong trờng THCS là:
- Kế hoạch công tác Đội năm học.
- Kế hoạch công tác của giáo viên- tổng phụ trách đội:

kế hoạch tháng, tuần.
- Kế hoạch hoạt động của Liên đội

20


- Kế hoạch hoạt động của Chi đội
- Kế hoạch các bộ phận: Tổ chức đại hội các cấp ( đại
hội chi đội, đại hội Liên đội), kế hoạch phát động các phong
trào thi đua chào mừng các ngày lễ lớn, , kế hoạch dự trù kinh
phí,....).
Trong các kế hoạch trên tôi chú trọng và đầu t nhiều
nhất là kế hoạch công tác Đội năm học bởi vì nó chính là cơ
sở để quyết định các loại kế hoạch công tác Đội khác. Để có
một bản kế hoạch hoạt động Đội trong năm học trớc tiên tôi sẽ
nghiên cứu kĩ công văn hớng dẫn mục tiêu, nhiệm vụ, nội
dung giáo dục của ngành giáo dục và Đoàn Đội cấp trên, lấy
quy trình hoạt động Liên đội, chơng trình hoạt động ngoài
giờ lên lớp, các ngày kỉ niệm lớn trong năm làm mốc thời gian
chỉ đạo kế hoạch. Tôi nhận thấy điều này sẽ rất dễ dàng
cho việc lập kế hoạch và tiến hành hoạt động. Nhng điều
quan trọng nhất khi xây dựng kế hoạch hoạt động Đội năm
học là giáo viên Tổng phụ trách đội phải nắm đợc tình
hình đặc điểm của trờng, của địa phơng, làm chủ đợc
tình hình Liên đội. Nh vậy mới có thể phát triển mạnh công
tác Đội.
Bản thân giáo viên- Tổng phụ trách đội phải lên kế
hoạch hoạt động tháng, tuần và nhất thiết phải có sổ tổng
phụ trách.
Kế hoạch hoạt động của Liên ®éi vµ chi ®éi ®· cã mÉu

thùc hiƯn trong cn sổ Liên đội và sổ Chi đội. Tổng phụ
trách cần hớng dẫn cụ thể cho Ban chấp hành Liên đội và chi
đội để các em lên kế hoạch hoạt và chi đội để các động,
điều này sẽ rất dễ dàng cho việc hoạt động Đội đợc tốt.

21


Khi thực hiện kế hoạch các bộ phận giáo viên Tổng phụ
trách đội cần nghiên cứu, xác định rõ đợc mục đích, nội
dung, phơng pháp, quy mô, hình thức, tiến độ... Theo tôi
điều quyết định hiệu quả

thực hiện các kế hoạch này

chính là việc thu thập, xử lý thông tin. Giáo viên- tổng phụ
trách đội phải lấy ý kiến của các lực lợng trong và ngoài nhà
trờng, tranh thủ đợc ý kiến của các đồng chí lÃnh đạo Đảng,
chính quyền, đoàn thể trong các nhà trờng, các giáo viên
phụ trách các chi đội, cán bộ Đoàn Đội cấp trên, ý kiến của các
em trong ban chỉ huy Liên đội, các em đội viên và các lực lợng có liên quan đến kế hoạch.
2.4. Cần có phơng tiện hoạt động trong quá trình
hoạt động ội. Hoạt động đội chủ yếu là các hoạt động bề
nổi mang tính chất thi đua nh văn nghệ , TDTT, các buổi lễ
mít tinh chào mừng... Vì vậy phơng tiện hoạt động đóng
vai trò vô cùng quan trọng. Theo tôi muốn hoạt động tốt các
nhà trờng cần đầu t các phơng tiện thiết yếu cho hoạt động
Đội nh: loa đài, đầu đĩa, băng đĩa, đàn... phục vụ cho các
hoạt động văn nghệ, múa hát tập thể, các chơng trình chào
mừng các buổi lễ....Nếu không có các phơng tiện này thì

hoạt động Đội sẽ buồn tẻ, đơn điệu không thu hút đợc các em
đội viên. Nếu có thuê các phơng tiện này cũng không đợc thờng xuyên và rất tốn kém, điều đó cũng rất hạn chế đến
việc hoạt động và phát triển công tác Đội.
2.5.Tổng phụ trách phải thờng xuyên duy trì, tăng
cờng hoạt động của đội cờ đỏ, hoạt động nghi thức
đội và múa hát tập thể. Điều này rất cần đến năng lực
của giáo viên tổng phụ trách đội. Không phải giáo viên –

22


tổng phụ trách nào cũng có khả năng tập nghi thức cho học
sinh, nên cần phải nỗ lực, nhiệt tình tham khảo các kênh
thông tin để tập cho đội viên. Sự tham gia của đội nghi
thức sẽ góp phần vào sự thành công của các buổi lễ mit tinh
và đại hội Đội hàng năm.
Trong các hoạt động Đội cũng không thể thiếu các tiết
mục văn nghệ. Để hoạt động có hiệu quả, ngay từ đầu năm
học tôi đà lên kế hoạch tập luyện đội múa mẫu bao gồm
những đội viên có năng khiếu văn nghệ trong Liên đội. Đội
múa mẫu này sẽ luôn sẵn sàng tham gia trong các chơng
trình, các buổi lễ, góp phần không nhỏ vào việc đẩy mạnh
các hoạt động, các phong trào của Đội.
Hoạt động thờng xuyên không thể thiếu đợc trong công
tác Đội ở trờng THCS chính là múa hát tập thể ( múa hát sân
trờng). Đây là hoạt động quan trọng làm cho các em thêm
hứng khởi, thắt chặt tình đoàn kết, thân ái. Vẻ đẹp của
âm thanh, nhịp điệu và các động tác sẽ hình thành ý thức
thẩm mĩ lành mạnh, trong sáng cho các em. Giáo viên tổng
phụ trách đội phải thấy đợc tầm quan trọng đó để hớng

dẫn múa hát tập thể cho các em. Muốn hoạt động múa hát
diễn ra thờng xuyên, hiệu quả theo tôi cần phải thực hiện
các bớc sau:
- Phải chọn đợc đĩa hát có các bài hát sôi nổi, ý nghĩa,
phù hợp với lứa tuổi các em. Xin giới thiệu một số bài hát tập
thể :
Bài Tiến lên Đoàn viên ( Nhạc và lời: Phạm Tuyên)
Bài ớc vọng tuổi hồng ( Nhạc và lời: Ngô Ngäc Hïng)....

23


- Phải có đầu đĩa để tải các bài hát cho các em múa
theo nhịp của các bài hát trong đĩa.
- Nếu giáo viên- tổng phụ trách đội không có kĩ năng
âm nhạc thì nhất thiết phải lựa chọn cộng tác viên am hiểu
âm nhạc để cùng dạy cho các em.
- Việc múa hát sân trờng có quy mô rộng lớn, không thể
dạy cho tất cả các em cùng một lúc. Vì vậy tổng phụ trách
nên chọn một đội múa mẫu khoảng 10 đội viên và hớng dẫn
cho 10 em này tập múa theo nhạc một cách thành thạo.
- Sau khi đà tập hoàn thiện cho đội múa mẫu thì tổng
phụ trách sẽ tập trong toàn Liên đội. Dới sự chỉ huy của tổng
phụ trách và giáo viên phụ trách các chi đội các em sẽ múa
từng đoạn một theo đội múa mẫu.( Lu ý đội múa mẫu phải
đứng trên một bục cao để các em trong toàn Liên đội có thể
quan sát và tập múa theo).
- Do múa hát sân trờng diễn ra trong giờ ra chơi giữa
buổi học, thời gian ít, quy mô lại lớn nên để đỡ mất thời gian
tổ chức múa hát, ngay từ đầu giáo viên tổng phụ trách đội

nên quy định vị trí đội hình cho Liên đội. Theo tôi mỗi chi
đội nên xếp thành hai hàng dọc, nếu chi đội nào có số lợng
đội viên lớn thì có thể đứng sang vị trí của chi đội khác
sao cho đội hình đẹp mắt ( không nhất thiết phải đứng ở
vị trí của lớp mình khi chi đội có nhiều đội viên sẽ không
đẹp đội hình). Vị trí của mỗi đội viên sẽ đợc quy định cố
định trong suốt một năm học ( nếu có đội viên nào vắng
thì đội hình của hàng đấy sẽ tự dồn hàng thế chỗ cho khỏi
trống và đẹp đội hình). Do đặc điểm trờng có cơ sở vật
chất khá tốt, toàn sân trờng đợc lát bằng các khối bê tông

24


vuông ghép lại với nhau nên tôi quy định điểm giao nhau
giữa các khối bê tông vuông ấy chính là vị trí của mỗi đội
viên. Vì vậy khi có trống dồn báo hiệu đến giờ múa hát tập
thể, toàn Liên đội tập trung một cách khá nhanh chóng,
đúng vị trí quy định, không mất thời gian.
Hoạt động của đội cờ đỏ cũng là một hoạt động thờng
xuyên trong công tác Đội. Vào đầu năm học tổng phụ trách
cần chủ trì một cuộc họp bao gồm ban chỉ huy Liên đội,
giáo viên phụ trách các chi đội và các đội viên đại diện cho
các chi đội để thống nhất các nội quy hoạt động để thuận
lợi cho việc theo dõi các hoạt động của các chi đội. Sau khi
thống nhất các nội quy hoạt động mỗi chi đội sẽ cử ra hai đội
viên trong đội cờ đỏ. Tổng phụ trách sẽ phát cho đội cờ đỏ
của mỗi chi đội sổ cờ đỏ dể theo dõi các hoạt động của các
chi đội trong tuần vào 15 phút đầu giờ các buổi học ( Lu ý
đội cờ đỏ phải hoạt động liên tục, thờng xuyên và phải thay

đổi chi đội mình theo dõi hàng tháng theo kế hoạch ban
chỉ huy Liên đội đề ra). Kết quả theo dõi của đội cờ đỏ sẽ
đợc tổng hợp, báo cáo, đánh giá vào các tiết giao ban đội
hàng tuần ( thứ bảy) và sẽ đợc tổng phụ trách kết hợp với việc
theo dõi việc học tập của các chi đội thông qua kết quả các
tiết học đợc nhận xét trong sổ đầu bài để xếp loại chung
chi đội đó trong tuần. Kết quả hoạt động, xếp loại các chi
đội sẽ đợc giáo viên - tổng phụ trách nhận xét, đọc trớc toàn
trờng vào các tiết chào cờ hàng tuần.
Bản thân tôi là một giáo viên- tổng phụ trách đội nên
tôi rất chú trọng việc giáo dục nhân cách cho học sinh thông
qua các hoạt động ngoại khoá, các hoạt động thi đua, đặc

25