Skkn lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý thcs

PHỊNG GD & ĐT KRƠNG ANA
TRƯỜNG THCS TƠ HIỆU

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:

“Lồng ghép kĩ năng phòng chống
thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng
dạy địa lý THCS”
Họ và tên: Phạm Thị Kim Yến
Đơn vị cơng tác: THCS Tơ Hiệu
Trình độ: Đại học sư phạm
Môn đào tạo: Địa lý

Krông Ana, tháng 03 năm 2016


MỤC LỤC
Trang
I. PHẦN MỞ ĐẦU...........................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài............................................................................................1
2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài....................................................................3
3. Đối tượng nghiên cứu....................................................................................3
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.........................................................................3
5. Phương pháp nghiên cứu...............................................................................3
II. PHẦN NỘI DUNG......................................................................................4
1. Cơ sở lý luận..................................................................................................4
2. Thực trạng......................................................................................................4
2.1 Thuận lợi - khó khăn....................................................................................4
2.2 Thành cơng - hạn chế...................................................................................5
2.3 Mặt mạnh - mặt yếu.....................................................................................6

2.4 Các nguyên nhân và yếu tố tác động đến việc nghiên cứu đề tài................6
2.5 Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra.....................7
3. Giải pháp, biện pháp......................................................................................7
3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp...............................................................7
3.2 Nội dung và cách thức thực hiện các giải pháp, biện pháp..........................8
3.3 Điều kiện để thực hiện các giải pháp, biện pháp.......................................21
3.4 Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp...............................................22
3.5 Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.................22
4. Kết quả.........................................................................................................22
PHẦN III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ..........................................................24
1. Kết luận........................................................................................................24
2. Kiến nghị......................................................................................................24
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................26


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
* Lí do khách quan
Việt Nam là quốc gia thường xuyên chịu tác động của rất nhiều loại
thiên tai như bão, lũ lụt... Thiên tai là không thể tránh khỏi nhưng chúng ta có
thể hạn chế tối đa những tác động do thiên tai gây ra đặc biệt là đối với đối
tượng là trẻ em.
Thiên tai ở Việt Nam xảy ra ngày càng nhiều, khó dự đốn và gây ra
hậu quả nghiêm trọng. Trong hơn 30 năm qua, bình quân mỗi năm thiên tai đã
làm chết và mất tích khoảng 500 người, bị thương hàng nghìn người, thiệt hại
về kinh tế từ 1,0- 1,5% GDP. Việt Nam có ¾ diện tích là đồi núi và đây cũng

là khu vực thường xuyên xảy ra thiên tai như : lũ, lụt, hạn hán, mưa đá...
Trẻ em vùng núi là những đối tuợng dễ bị tác động của thiên tai nhất
nhưng vốn hiểu biết và khả năng tiếp cận với các phuơng tiện thơng tin đại
chúng cịn hạn chế nên các em thuờng gặp nhiều khó khi thiên tai đến. Vì vậy
rất cần thiết phải cung cấp cho các em những kiến thức cần thiết nhất ngay
trong phạm vi nhà truờng.
Trong phạm vi chương trình học mơn địa lý của các em tại nhà trường
gần như chưa có nội dung hướng dẫn cho các em biết cách phòng chống cũng
như kĩ năng tự bảo vệ bản thân khi có thiên tai xảy ra. Đặc biệt là đối tượng
trẻ em vùng cao, nơi có thiên tai xảy ra thường xuyên, bất ngờ và rất nguy
hiểm.
*Lí do chủ quan
Là một người được sinh ra và lớn lên tại vùng núi, công tác trong
ngành giáo dục gần 10 năm, bản thân tôi cũng đã chứng kiến rất nhiều thiên
tai xảy ra tại địa phương, những thiệt hại về người và của là rất lớn. Những
thiệt hại đó khơng chỉ khu vực Tây Ngun mà xảy ra ở tất cả các tỉnh, vùng
miền núi của Việt Nam.
Học sinh là tương lai của đất nước, các em đang dần trưởng thành, ở
mỗi độ tuổi khác nhau lại có cái nhìn khác nhau về thực trạng xã hội, các em
cần biết được rằng không phải thiên tai là do đối tượng siêu nhiên nào đó gây
ra nữa mà đó là những hiện tượng thời tiết, khí hậu xảy ra theo quy luật, có

Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 1


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

nguyên nhân, có thể là theo lẽ tự nhiên, cũng có thể là do con người gây ra; có

hậu quả.
Trang bị cho các em những hiểu biết cũng như những kĩ năng căn bản
khi có thiên tai xảy ra là việc làm hết sức cần thiết, nó tác động trực tiếp tới
đời sống, sinh hoạt và sự an nguy cho chính bản thân các em và gia đình.
Xuất phát từ tình hình thực tế hiện nay, các em tiếp xúc rất nhiều với
các loại hình thiên tai, các dạng thời tiết cực đoan nhưng các em hầu như chưa
thực sự biết bản chất cũng như những tác động tiêu cực của các hiện tượng đó
tới sức khỏe, tài sản và tính mạng của bản thân và gia đình:
- Đi học, chơi đùa dưới trời mưa- các em có thể gặp bất kì hiểm họa
nào có thể xảy ra : sấm sét, giơng lốc...
- Ứng phó thế nào nếu nơi em sống gặp lũ, lụt...
- Làm thế nào để bảo đảm an tồn khi có động đất xảy ra?
- Giúp cha mẹ thế nào trong sản xuất nơng nghiệp khi có sương muối,
sương giá, mưa lũ....
- Làm thế nào hạn chế được thiệt hại do hạn hán trong canh tác...
Trong số những người bị ảnh hưởng bởi thiên tai thì trẻ em thường
chiếm 50- 60 %. Tuy nhiên, đây lại là lứa tuổi có ít kĩ năng để tự bảo vệ bản
thân cũng như biết cách phòng chống những tác động do thiên tai gây ra.
Từ những điều trên, tôi tiến hành thực hiện đề tài “ Lồng ghép kĩ năng
phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS”

2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài
- Đánh giá thực trạng vốn hiểu biết của học sinh THCS về khả năng
ứng phó với thiên tai xảy ra tại vùng đồi núi.
- Hình thành một số kĩ năng căn bản cho học sinh ứng phó khi có thiên
tai xảy ra tại địa phương.
3. Đối tượng nghiên cứu
Tìm hiểu những loại hình thiên tai và một số kĩ năng để ứng phó với
thiên tai thường xảy ra ở vùng đồi núi.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

- Học sinh trường THCS Tô Hiệu
Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 2


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

- Thời gian: năm học 2014- 2015 đến nay.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp khảo sát tìm hiểu thực tế tình hình thời tiết tại địa
phương.
- Tìm hiểu về vốn hiểu biết thực tế và khả năng ứng phó thiên tai của
học sinh.
- Nghiên cứu tài liệu tham khảo.
- Tìm kiếm thơng tin trên internet.

Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 3


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Trẻ em - đối tượng được cả cộng đồng xã hội quan tâm, chăm sóc và
giáo dục, bảo vệ trẻ em tránh khỏi những rủi ro, tai nạn đáng tiếc là việc làm
cần thiết và cấp bách.
Tầm quan trọng của công tác giáo dục nâng cao nhận thức và kĩ năng

cho giáo viên, học sinh về thiên tai đã được khẳng định bởi Cơ quan chiến
lược quốc tế về giảm nhẹ thiên tai của Liên Hợp Quốc (UNISDR). Năm
2006- 2007, UNISDR đã chọn chủ đề “ Giảm nhẹ thiên tai bắt đầu từ trường
học” với mong muốn : Thúc đẩy việc đưa nội dung giáo dục thiên tai vào
chương trình học và cải thiện sự an tồn của trường học.
Thể hiện tinh thần đó Bộ giáo dục và đào tạo đã ban hành kế hoạch
hành động thực hiện chiến lược quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai
của ngành giáo dục giai đoạn 2011- 2020. Trong đó nhấn mạnh cơng tác tun
truyền, đưa kiến thức phịng, chống và giảm nhẹ rủi ro thiên tai vào nhà
trường.
Cụ thể hóa nội dung trên, bộ mơn địa lý với đặc thù của mình cần hình
thành cho học sinh năng lực nhận thức, phân biệt các khái niệm và rèn luyện
những kĩ năng cơ bản cho học sinh để ứng phó với thiên tai nếu xảy ra tại
phạm vi địa phương nơi các em sinh sống.
2. Thực trạng
2.1 Thuận lợi - khó khăn
* Thuận lợi
- Được sự quan tâm của lãnh đạo phịng giáo dục và đào tạo, nhiều
đồng chí giáo viên đã được trang bị những kiến thức cần thiết về vấn đề
phịng chống tai nạn thương tích, phịng chống thiên tai cho học sinh.
- Cơ sở vật chất của nhà trường từng bước được cải thiện phục vụ ngày
một tốt hơn cho công tác dạy và học.
- Đội ngũ giáo viên đông, số lượng giáo viên trẻ nhiều là lợi thế cho
việc làm quen, tiếp xúc và tập huấn cơng tác phịng tránh tai nạn thương tích,
phịng chống tác hại của thiên tai đối với học sinh nói riêng và cộng đồng nói
chung.

Lồng ghép kĩ năng phịng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 4

Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

- Các đồng chí giáo viên bộ mơn giảng dạy nhiệt tình, nghiêm túc và có
trách nhiệm.
- Ban lãnh đạo nhà trường thường xuyên kiểm tra, đôn đốc vấn đề dạy
và học, tạo điều kiện tốt nhất cho giáo viên hồn thành cơng tác chun mơn.
* Khó khăn
- Trường THCS Tơ Hiệu nằm trên địa bàn rất rộng, số lượng học sinh
đồng bào đơng, trình độ nhận thức của các em khá chênh lệch gây khó khăn
cho vấn đề đổi mới phương pháp giảng dạy cũng như việc áp dụng khoa học
công nghệ trong quá trình học.
- Bản thân giáo viên cũng chưa được tập huấn nhiều về cơng tác phịng
chống thiên tai tại địa phương nên còn bỡ ngỡ và chưa thuần thục trong việc
vận dụng.
- Việc lồng ghép vấn đề về phòng chống thiên tai trong phạm vi tiêt học
có thể mất nhiều thời gian nên sẽ ảnh hưởng đến tiến trình bài học
- Cơ sở vật chất phục vụ cho các hoạt động ngoại khóa, tìm hiểu thực
tiễn cịn ít.
2.2 Thành cơng - hạn chế
* Thành cơng
- Qua q trình giảng dạy nhiệt tình của giáo viên học sinh đã có được
cái nhìn thực tế hơn về các quy luật của tự nhiên, biết được nguyên nhân và
những hậu quả do thiên tai gây ra.
- Các em bước đầu hình thành được các kĩ năng căn bản để ứng phó khi
có thiên tai xảy ra, biết cách để giảm thiểu thiệt hại do thiên tai cho bản thân
và cho những người xung quanh.
- Bản thân giáo viên qua q trình tìm tịi, học hỏi cũng đúc kết được
nhiều kinh nghiệm có thể ứng dụng trong cuộc sống , nâng ccao vốn hiểu biết

của bản thân.
- Kĩ năng sống của học sinh được trau dồi, nâng cao khả năng làm việc
theo nhóm, hoạt động tập thể của các em được cải thiện.
- Hứng thú học tập bộ mơn được nâng cao, thành tích học tập của các
em được cải thiện.
* Hạn chế
- Việc đổi mới phương pháp dạy và học còn nhiều bất cập, người giáo
viên chưa thực sự chủ động, làm chủ tri thức nên khó khăn cho việc vận dụng.

Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 5


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

- Khi lồng ghép nội dung phịng chống hiên tai vào q trình giảng dạy
có thể mất nhiều thời gian, ảnh huởng đến tiến trình tiết học.
2.3 Mặt mạnh - mặt yếu
* Mặt mạnh
- Giúp học sinh có được vốn hiểu biết căn bản về tình hình thiên tai xảy
ra tại địa phương đồng thời có được những kĩ năng cần thiết để hạn chế tác
động của thiên tai nếu bản thân gặp phải.
- Người giáo viên tự trang bị cho mình nhiều kinh nghiệm có thể giúp
ích cho chính bản thân và những người xung quanh trong việc ứng phó với
thiên tai.
* Mặt yếu
- Khi lồng ghép nội dung này vào bài học có thể mất nhiều thời gian,
người giáo viên phải tự tìm hiểu nhiều để có thể truyền tải một cách đúng
nhất, đảm bảo tính chính xác nhất.

- Đơi khi việc gắn lý thuyết với thực hành cịn nhiều thiếu sót.
2.4 Các nguyên nhân và yếu tố tác động đến việc nghiên cứu đề tài
- Trong quá trình sinh sống và làm việc tại địa phương bản thân giáo
viên có nhiều kinh nghiệm trong việc ứng phó với các hiện tượng thời tiết cực
đoan xảy ra tại địa phương.
- Tìm hiểu, thăm dị tác động tích cực, tiêu cực của tình hình thời tiết,
khí hậu thơng qua tiếp xúc với cộng đồng dân cư tại khu vực.
- Được sự quan tâm của nhà trường, các đ/c giáo viên trong tổ bộ môn
của nhà trường giúp đỡ để bản thân có thể hồn thành cơng tác được phân
cơng.
2.5 Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra
Biến đổi khí hậu - đề tài mà nhiều nhà quản lí quan tâm hiện naykhơng cịn là vấn đề của riêng một lĩnh vực cụ thể nào, nó ảnh hưởng tới mọi
hoạt động sống của xã hội, mọi lứa tuổi, mọi ngành nghề. Việc sớm hình
thành cho trẻ em kĩ năng thích ứng với biến đổi khí hậu là việc nên được quan
tâm hàng đầu. Trẻ em lứa tuổi THCS đã có thể tự mình khám phá, tìm hiểu
ngun nhân của các hiện tượng mà khi còn nhỏ các em rất sợ hãi, giáo dục
cho các em biết nguyên nhân- hậu quả để các em tự mình tìm ra giải pháp cho
bản thân khi đối mặt với các hiện tượng xảy ra.

Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 6


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

Người giáo viên địa lí với trách nhiệm của bản thân mình thì ngồi
những kiến thức được đề cập trong sách vở, họ phải thường xuyên cập nhật
những thay đổi – đặc biệt là những biến động của tình hình thời tiết, khí hậu
tại một khu vực. Cung cấp cho học sinh những kiến thức mới nhất để kịp thời

trang bị cho các em những kĩ năng thích ứng phù hợp.
Đối với trẻ em vùng núi, việc đối mặt với các hiện tượng thời tiết cực
đoan là rất lớn nhưng do đặc thù cuộc sống, các em phải tiếp xúc thường
xuyên mà không nhận biết được mức độ nguy hiểm cũng như cách làm thế
nào để hạn chế nguy hiểm.
Chính vì vậy, cần nhiều hơn nữa những sự quan tâm, trang bị thiết bị
cần thiết, những giải pháp tối ưu để hạn chế tác động của thiên tai đối với trẻ
em vùng cao.
3. Giải pháp, biện pháp
3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
- Tìm hiểu mối quan tâm của học sinh THCS đối với các hiện tượng
thời tiết cực đoan tại địa phương.
- Lồng ghép kĩ năng ứng phó với thiên tai qua nội dung một số bài học
trong chương trình.
- Phối hợp với các đoàn thể trong nhà trường để tổ chức hướng dẫn
cách ứng phó, hạn chế tác động của thiên tai đối với bản thân và phát triển
kinh tế tại địa phương.
3.2 Nội dung và cách thức thực hiện các giải pháp, biện pháp
Trong phạm vi nhà trường, để cung cấp cho các em những kiến thức và
kĩ năng căn bản đối phó khi có thiên tai xảy ra co thể chia thành 2 mảng chính
đó là : các hoạt động cung cấp kiến thức và các hoạt động rèn luyện kĩ năng.
Lĩnh vực thứ nhất bao gồm các hoạt động lồng ghép kiến thức phòng
chống ảnh hưởng của thiên tai vào nội dung của một số bài học cụ thể trong
chương trình địa lý THCS. Đồng thời kết hợp các hoạt động ngoại khóa như
các cuộc thi tìm hiểu về thiên tai, thi vẽ tranh, thi kể chuyện... trong đơn vị
trường học.
Lĩnh vực thứ hai gồm hoạt động đánh giá tình trạng , vốn hiểu biết của
học sinh và năng lực tự ứng phó khi có thiên tai xảy ra.

Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 7

Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

a. Các hoạt động cung cấp kiến thức: Là các hình thức giáo viên, học
sinh cụ thể hóa các khái niệm, những tác động, ảnh hưởng và giải pháp hạn
chế tác động của thiên tai .Đây là các hoạt động có thể diễn ra trong phạm vi
tiết học hoặc các hoạt động ngoại khóa ngồi tiết học. (trong phạm vi bài viết
này tôi chỉ xin nhấn mạnh các loại hình thiên tai xảy ra tại vùng đồi núi núi
nước ta).
Trước hết cần làm rõ cho học sinh hiểu bản chất thiên tai là gì? phạm vi
và mức độ tác động như thế nào? Bản thân các em đã tiếp xúc với những loại
thiên tai nào?
* Phần 1: Nhận diện một số loại hình thiên tai thường xảy ra ở vùng
đồi núi: Trong phần này giáo viên có thể cung cấp cho học sinh những khái
niệm, cách phân biệt các loại hình thiên tai mà các em đã tiếp xúc, đã thấy.
- Lũ, ngập lụt:
+ Lũ là hiện tượng mực nước và tốc độ dòng chảy trên sơng, suối vượt
q mức bình thường. Gồm lũ qt, lũ sơng… xảy ra nhanh, thời gian ngắn,
dịng chảy mạnh.
+ Ngập lụt: Là hiện tượng mực nước vượt quá mức bình thường, ảnh
hưởng đến sản xuất, đời sống và mơi trường. Làm ngập nhà cửa, cây cối,
ruộng vườn.
Điều kiện hình thành: Mưa lớn kéo dài, các cơng trình xây dựng lấp
mất ao hồ, đê đập bị vỡ…
- Sạt lở đất, đá: là hiện tượng đất đá trên các sườn dốc của đồi núi trượt
từ trên xuống, ở ven sông đất bị sụt, lún.
- Điều kiện hình thành: Sạt lở trên núi do những chấn động tự nhiên của

mặt đất như động đất; mưa to hoặc lũ lớn làm cho đất đá bị trôi xuống, con
người khai thác đất đá, chặt phá cây cối.
- Hạn hán: Là hiện tượng xảy ra khi thiếu nước trong một thời gian dài.
- Điều kiện hình thành: Khơng có mưa trong một thời gian dài, trên mặt
đất khơng có cây cối che phủ.
- Giơng lốc : Là hiện tượng đối lưu rất mạnh trong không khí gây ra, có
thể đi kèm sấm chớp, lốc xốy, mưa đá, gió giật mạnh.

Lồng ghép kĩ năng phịng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 8


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

- Điều kiện hình thành: Khi mặt đất nóng lên do hấp thụ nhiều bức xạ
mặt trời làm các luồng khơng khí nóng ẩm bốc lên cao, giao với luồng khơng
khí có nhiệt độ thấp hơn tràn xuống phía dưới.
- Sương muối: là hiện tượng hơi nước đóng băng thành các hạt nhỏ và
trắng như muối ngay trên mặt đất, bề mặt cây cỏ hoặc các vật thể khác khi
khơng khí trên đó ẩm và lạnh.
- Điều kiện hình thành: Thường hình thành vào những đêm đơng, trời
lặng gió, quang mây, khi mà bức xạ là nguyên nhân chủ yếu của quá trình
lạnh đi của khơng khí và các vật thể.
- Mưa đá: Là hiện tượng mưa dưới dạng các hạt hoặc cục băng có hình
dáng và kích thước khác nhau do đối lưu cực mạnh từ các đám mây dông gây
ra.
- Động đất: Là sự rung chuyển của mặt đất do kết quả của sự giải
phóng năng lượng bất ngờ ở lớp vỏ trái đất.
- Điều kiện hình thành: Có các nguồn gốc nội sinh ( vận động phun trào

núi lửa, các đứt gãy…); ngoại sinh ( thiên thạch va chạm vào Trái Đất, trượt
lở đất đá khối lượng lớn…)
Để hình thành cho các em các khái niệm về thiên tai, giáo viên có thể cụ thể
hóa bằng một số trị chơi như:
- Trị chơi khởi động về thời tiết, khí hậu : Giáo viên quy định như sau:
+ Khi giáo viên hô : “mưa nhỏ” thì các em làm động tác gõ 2 ngón tay
trỏ vào nhau và hơ “tí tách, tí tách”.
+ Khi giáo viên hơ gió to thi các em học sinh làm động tác giơ tay lên
cao, vẫy qua trái và qua phải, nói to “ ào ào, ào ào”.
+ Khi giáo viên hơ mưa lớn” thì các em làm động tác dậm chân tại chỗ
và nói to “lộp bộp, lộp bộp”.
+ Khi giáo viên hơ “Sấm” Thì các em làm động tác nắm tay, gõ gõ
xuống bàn và nói to “ Ùng ùng, ùng ùng”.
Giáo viên đổi thứ tự câu hỏi để xem học sinh có phản xạ kịp hay
không.
Chốt lại các hiện tượng trên được gọi là thời tiết.
- Trị chơi “tơi là ai” : giáo viên mời lần lượt khoảng 1-2 cặp học sinh
tình nguyện tham gia trị chơi - Đốn tên của thiên tai. Hai em ở vị trí đứng
đối diện nhau: Một em được nhìn thấy một tấm thẻ/ hình ảnh minh họa, em đó
Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 9


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

có nhiệm vụ miêu tả, gợi ý cho bạn cịn lại mà khơng được nói ra tên của
thiên tai. Bạn cịn lại khơng được nhìn thẻ nhưng phải nói ra được chính xác
tên của thiên tai đó.
- Sưu tầm các câu ca dao- tục ngữ liên quan đến thiên tai mà em biết:

Chia lớp thành 2 nhóm: lần lượt mỗi nhóm sẽ đọc một câu ca dao- tục ngữ
liên quan đến thiên tai- nhóm nào hết thơng tin trước là bị thua.
- Ơ chữ thiên tai :
+ Hàng ngang:
1. Hiện tượng đất đá chuyển động rất nhanh từ các sườn núi dốc ở khu
vực đồi núi.
2. Hiện tượng tự nhiên bất thường như bão, lũ, ngập lụt…
3. Lửa bùng phát do hoạt động của con người hoặc do nắng nóng kéo
dài ở nơi có nhiều cây.
4. Hiện tượng thiếu nước trong thời gian dài gây khô cằn và nứt nẻ đất
đai.
+ Hàng dọc:
1. Hiện tượng xảy ra sau những trận động đất hoặc núi lửa phun dưới
đáy biển , có sức tàn phá một vùng rộng lớn.
2. Hiện tượng mặt đất rung chuyển. có thể làm cho đồ đạc trong nhà lắc
lư, đổ vỡ…
* Phần hai: Tìm hiểu tác động của thiên tai đối với chính bản thân các
S

Ạ

T

L

T

A

I

Ở

Ĩ
T

H

I

Ê

C

N
G

Đ

T

Ộ

H

Á

Y

R

Ầ
H

Ạ

N

Ừ

N

G

G
H

Á

N

Đ
Ấ
T

em và các đối tượng xung quanh.
- Tìm hiểu các đối tượng dễ bị tác động : Tổ chức trị chơi “Lũ qt”:
+ Mời một nhóm học sinh lên. Phát cho mỗi em một thẻ đóng vai các
đối tượng: Người cao tuổi, phụ nữ, trẻ em, người khuyết tật, người nghèo,
một số vai ghi người dân.

Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 10


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

Giáo viên lấy bối cảnh :Một ngơi làng đang sống n bình ở khu vực
miền núi, một ngày lũ quét xảy ra, người dân sống trong làng có thể làm gì ?
Giáo viên lần lượt đưa ra các tình huống sau và mời các em bước lên phía
trước một bước cho từng câu hỏi nếu trả lời “có”.

+ Ai có thể tự mình tìm được chỗ trú ẩn an tồn?
+ Ai có thong tin kiến thức phịng ngừa thiên tai?
+ Ai có thể bơi khi nước dâng lên?
+ Ai có thể dự trữ nguồn thức ăn, nước uống ?
+ Ai có thể chuẩn bị thuốc men chăm sóc sức khỏe ?
+ Ai bình tĩnh, khơng hoảng loạn?
Giáo viên cho học sinh xem lại vị trí bước chân của mình, đưa ra câu
hỏi thảo luận và tổng kết:
+ Tại sao có những bạn khơng làm được một số điều trên? Các bạn
đóng vai gì?
+ Trong thực tế nhóm người này có thể gặp nguy hiểm khi thiên tai xảy
ra hay khơng?
+ Nếu khơng muốn điều đó xảy ra chúng ta nên làm gì?
Trả lời một số câu hỏi trắc nghiệm dưới hình thức củng cố bài học:
Câu 1: Đối tượng nào sau đây chịu ảnh hưởng lớn nhất khi thiên tai xảy
ra:
a. Trẻ em
b. Người giàu

c. Đàn ông trưởng thành
d. Người dân tộc thiểu số

Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 11


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

Câu 2 Những yếu tố nào làm tăng khả năng ứng phó khi có thiên tai xảy
ra?
a. Chủ quan, khơng có kế hoạch phịng ngừa thiên tai
b. Thường xuyên nghe thông tin dự báo thời tiết
c. Khơng chuẩn bị các phương án dự phịng
d. Học hỏi kinh nghiệm dân gian ứng phó với thiên tai
Tìm hiểu những tác động , những thiệt hại có thể xảy ra khi thiên tai
đến:
Giáo viên chuẩn bị một số tranh ảnh miêu tả về một số loại hình thiên
tai xuất hiện tại địa phương.
Chia lớp thành nhiều nhóm tùy thuộc vào số lượng tranh ảnh.
Các nhóm quan sát tranh ảnh và thảo luận về các thiệt hại mà loại hình
thiên tai của nhóm mình phụ trách tới các hoạt động sống và kinh tế tại địa
phương?

Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 12


Sáng kiến kinh nghiệm

Nhóm 1

Nhóm 3

Năm học 2015-2016

Nhóm 2

Nhóm 4

Hết thời gian thảo luận, các nhóm bào cáo bằng phiếu thảo luận, bảng
nhóm, các nhóm khác bổ sung:
Giáo viên chốt kết quả :
- Hạn hán:
+ Thiếu nước cho sinh hoạt và sản xuất.
+ Gia tăng dịch bệnh ở người và gia súc.
+ Giảm sản lượng cây trồng, vật nuôi.
+ Dễ gây nguy cơ cháy rừng.
- Mưa đá:
+ Phá hoại mùa màng, cây cối , nhà cửa
+ Gây tổn thương cho người và gia súc nếu không ẩn nấp kip thời
- Lũ lụt :
+ Có thể làm chết người và gia súc
Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 13


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

+ Nhà cửa bị ngập lụt, hư hại tài sản
+ Các hệ thống thông tin liên lạc bị cắt đứt
+ Giao thông bị gián đoạn, hệ thống cung cấp nước sạch bị phá hỏng,
nguồn nước bị nhiễm bẩn, dịch bệnh phát sinh …
- Giông lốc:
+ Có sức tàn phá lớn trong thời gian ngắn, phạm vi hẹp, gây tổn thất
nặng nề về người và tài sản, thiệt hại mùa màng.
Ngồi ra giáo viên có thể bổ sung thêm một vài hiện tượng khác như:
- Động đất: cường độ mạnh có thể gây ra những thiệt hại vô cùng nặng
nề, nhà cửa, đường sá, cầu cống bị phá hủy, làm chết và bị thương nhiều
người; giao thông bị tê liệt, mạng lưới liên lạc bị cắt đứt…
- Sạt lở đất, đá: người có thể bị chết hoặc bị thương do bị chôn vùi dưới
các lớp đất đá hoặc dưới những căn nhà bị sập; nhà cửa, đồ đạc bị phá hủy
hoặc chôn vùi, giao thông bị cản trở; gia súc gia cầm bị chết hoặc bị thương…
b. Các hoạt động cung cấp kĩ năng ứng phó và hạn chế tác hại do
thiên tai gây ra tại miền núi
Các hoạt động hướng dẫn ứng phó nhanh khi có thiên tai xảy ra: Phần
này có thể mất nhiều thời gian hơn nên giáo viên có thể tiến hành trong các
tiết sinh hoạt ngoại khóa, hoạt động ngồi giờ lên lớp…
Cách 1 : Giáo viên cho các em làm việc theo nhóm 3-5 em. Giáo viên
chọn vài tình huống phù hợp với địa phương . Các nhóm bốc thăm tình huống
“Nếu” và tiến hành thảo luận:
1. Em và các bạn đang trên đường đi chơi thì bỗng nhiên trời mưa to và
con sông trước mặt đang dâng nước lên rất nhanh. Em sẽ làm gì?
2. Em đang chơi trong sân nhà bỗng nhiên nhìn thấy khói bốc lên mù
mịt ở phía đồi sau nhà. Em sẽ làm gì?
3. Em đang đi trên đường từ nhà bạn về nhà sau một trận mưa to. Em
nhìn thấy một đường dây điện bị đứt đang nằm vắt nganh trước mặt. Em sẽ
làm gì?
4. Em và gia đình đang ngủ giữa đêm thì bị đánh thức bởi tiếng đồ đạc

rơi vỡ, mặt đất rung rinh , điện trong nhà bị cắt. Em sẽ làm gì?
Tình huống 1:
+ Cố gắng di chuyển đến vị trí cao hơn và an tồn hơn
+ Khơng nên nhảy xuống nước chơi đùa hay kiểm tra mực nước

Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 14


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

+ Mặc áo phao nếu có. Nếu khơng có áo phao các em có thể sử dụng
các đồ vật nổi khác như săm xe, can nhựa rỗng hoặc thân cây chuối để di
chuyển trong vùng ngập lụt
+ Chú ý phát hiện rắn và các động vật nguy hiểm khác vì những con
vật này thường tìm đến những nơi cao ráo để trú ẩn.
+ Tìm cách liên lạc với người lớn.
Tình huống 2:
+ Em hãy báo ngay cho cha mẹ hoặc người lớn biết chuyện gì đang xảy
ra.
+ Tuân theo chỉ dẫn của người lớn.
+ Không tị mị lại gần chỗ có khói bốc lên.
Tình huống 3:
+ Quay lại nhà bạn nếu em vẫn đang ở gần nhà bạn, thơng báo cho
ngừoi lớn biết để tìm hướng giải quyết.
+ Nếu em đã đi cách xa nhà bạn thì tìm cách tránh xa vùng nước ngập
gần đó vì nước dẫn điện rất nhanh.
Tình huống 4:
+ Giữ bình tĩnh, đừng la hét và ở ngyuyên tại chỗ vì đi lại lúc này rất

nguy hiểm và cũng rất khó khăn.
+ Chui xuống gầm giường hoặc gầm bàn chắc chắn, đảm bảo cho phần
đầu và cổ an toàn
+ Tránh xa khu vực gần cửa hoặc chỗ có thủy tinh bị vỡ, những chỗ có
đồ vật có thể bị rơi khiến em bị thương như quạt trần, bong đèn, đồ đạc trên
cao…
Ngồi các tình huống cụ thể như trên, giáo viên có thể đặt ra nhiều tình
huống giả định khác để học sinh tìm cách ứng phó như:
- Khi trời có giơng sét thì chúng ta phải làm gì :
+ khi giông đến em cần ở trong nhà, nhắc người lớn nhanh chóng rút
dây cắm của các thiết bị điện như tivi, máy tính, tháo đường dây dẫn ăng ten,
cáp ra khỏi tivi.
+ Ngồi yên trên ghế hoặc giường gỗ, chân không chạm đất, đồng thời
không được sử dụng điện thoại lúc này.
+ Nếu đang ở ngồi đường, em khơng được đứng gần các cây cao, cột
điện, không được giữ các vật dụng bằng kim loại.

Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 15


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

+ Khi có cảm giác dựng tóc gáy, người tê tê như có dịng điện chạy qua,
nghĩa là sét sắp đánh, em hãy lập tức ngồi xổm xuống trên các đầu ngón chân,
hai tay che tai, đầu cúi thấp giữa hai chân.
+ Nếu các em đang ở trên thuyền hay đang bơi thì lên bờ ngay lập tức
vì nước mưa là chất dẫn điện.
- Đang đi học gặp cơn lốc các em nên làm gì?

+ Hãy tránh đường đi của lốc và tìm nơi trú ẩn an tồn, nếu khơng tránh
kịp hãy nhảy vào một đường hào gần đó hoặc nằm bám sát mặt đất.
+ Nếu đang ở trong nhà khi có lốc xảy ra, nên trú ẩn dưới gầm cầu
thang, gầm bàn hoặc gầm giường. Tránh xa các của sổ và các đồ thủy tinh.
Cách 2 : Giáo viên chuẩn bị các thẻ có nội dung hướng dẫn cách ứng
phó khi có thiên tai xảy ra ( Nên làm gì và khơng nên làm gì). Giáo viên chia
lớp thành 2 đội. Trên bảng ghi sẵn 2 thẻ “Nên” và “ Không nên” cho mỗi đội
chơi.
Mỗi bạn từng đội sẽ bốc thăm thẻ ( có thể là những bơng hoa), đọc to
và quyết định đó là hành động “Nên” hay “Không nên”.
Giáo viên yêu cầu học sinh giải thích và cơng bố câu trả lời đúng hay
sai để cho điểm đội. Đội nào nhiều điểm nhất sẽ thắng.
- Các thẻ “Không nên”:
+ Đến gần các bờ sông, bờ suối hoặc chơi bời, đi lại, bơi lội ở nơi ngập
lụt.
+ Lúc có giơng tiếp tục mở tivi hoặc máy tính.
+ Tự ý bỏ đi chơi, khơng nghe lời người lớn trong cơn going sét.
+ Khi động đất xảy ra, cac em chạy hoảng loạn và cố gắng thốt ra
ngồi bằng mọi cách.
+ Lội xuống nước cho dù nhìn thấy dây điện bị đứt hay cột điện bị đổ
+ Sau cơn lụt lội, đi tìm thức ăn và nước uống trong các căn nhà bị
ngập nước, uống nước lã, ăn hoa quả xanh.
+ Vào các ngôi nhà bỏ hoang để chơi đùa, không cho người lớn biết
+ Không mặc áo phao hay các đồ vật nổi để di chuyển trong vùng ngập
lụt.
+ Trong thời gian có sạt lở đất, chạy đến gần các tòa nhà cao tầng, bức
tường cao, cây to, cột điện.

Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 16

Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

+ Trước mùa mưa bão không cất giữ sách vở và giấy tờ quan trọng
trong túi ni lơng kín hoặc chỗ khơ ráo, an tồn.
+ Tích trữ nước vào lu, vại khơng sạch sẽ và không đậy nắp.
+ Không theo dõi thông tin dự báo thời tiết trên tivi, đài phát thanh
hoặc báo chí.
- Các thẻ “Nên”
+ Theo dõi thơng tin về tình hình thời tiết tại địa phương qua loa, đài,
tivi.
+ Trú ẩn dưới gầm cầu thang, gầm bàn , gầm giường khi có lốc.
+ Chạy ra khỏi vùng nguy hiểm khi có sạt lở đất.
+ Thường xuyên để ý các dấu hiệu của sạt lở đất như: cây cối nghiêng,
vết nứt tường, vết lún bất thường trên mặt đất…
+ Dự trữ nước trong các vật dụng như : xô, chậu, lu vại sạch sẽ, che đậy
cẩn thận tránh nhiễm bẩn.
+ Giúp ba mẹ chằng chống nhà cửa tránh gió giật mạnh.
+ Tìm cách thốt ra khỏi những tào nhà đổ nát và tìm nơi an toàn.
+ Nhắc ba mẹ kiểm tra lại nguồn điện trong nhà để đảm bảo an toàn
cho cả nhà.
+ Tận dụng nước sinh hoạt để tưới cây hoặc dội nhà vệ sinh.
+ Ăn đồ ăn chín, uống nước sơi và nằm ngủ màn để phòng dịch bệnh.
Sau khi hai đội hoàn thành phần chơi, giáo viên tổng kết lại kết quả
những câu đúng, những câu sai, từ đó định hình cho các em những việc nên
làm và khơng nên làm khi thiên tai xảy ra.
* Một số kĩ năng cần thiết phải học và chuẩn bị:
- Học bơi để tự cứu mình và giúp đỡ người khác.

- Chuẩn bị sẵn thuốc men và các vật dụng cần thiết nếu ở vùng nguy
hiểm và có nguy cơ xảy ra thiên tai bất ngờ.
Như vậy, với một số đề xuất như trên, người giáo viên trong q trình
giảng dạy có thể linh hoạt vận dụng tùy từng điều kiện và tùy từng đối tượng
học sinh. Với mỗi khối lớp đều có các bài liên quan có thể vận dụng trong q
trình dạy bài mới hay ở phần củng cố bài học.
Trong chương trình THCS thì địa lí 6 thường cung cấp kiến thức dưới
dạng khái niệm là chính vì vậy người giáo viên có thể định hình khái niệm về
thiên tai trong một số bài học :
Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 17


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

VD1: Bài 18- địa lí 6 : Thời tiết, khí hậu và nhiệt độ khơng khí: Sau khi
làm rõ khái niệm về thời tiết, khí hậu, giáo viên có thể nhấn mạnh hơn bài học
với một trị chơi kích thích tư duy là : Chia lớp thành 2 nhóm, trong thời gian
nhất định nhóm 1 hãy liệt kê những hiện tượng khí tượng xảy ra trong thời
gian ngắn, ở một địa phương? nhóm 2 là liệt kê các hiện tượng khí tượng xảy
ra trong thời gian dài, trở thành quy luật?
+ Nhóm 1 sẽ đưa ra được các loại hiện tượng : lũ, lụt,sạt lở đất, sương
muối, mưa đá, động đất, núi lửa…
+ Nhóm 2 sẽ đưa ra được các hiện tượng: Gió mùa đơng Bắc vào mùa
đông, mùa hạ mưa nhiều, mùa đông lạnh, mùa hạ nóng...
Từ các câu trả lời của học sinh, giáo viên có thể yêu cầu học sinh đánh
dấu những hiện tượng xảy ra tại địa phương ta ( hoặc đánh dấu những hiện
tượng mà bản thân em đã trải qua, đã thấy tại địa phương).
VD2: Bài 12: Tác động của nội lực và ngoại lực trong việc hình thành

địa hình bề mặt Trái Đất. Học sinh nắm được các khái niệm về nội lực, ngoại
lực, động đất, núi lửa…Trong đó động đất và núi lửa là 2 hiện tượng hiếm khi
xảy ra tại địa phương ta, đặc biệt là núi lửa, tuy nhiên động đất vẫn có thể xảy
ra trong tương lai. Vậy nếu bỗng dưng gặp phải động đất thì phải làm sao ?
cho học sinh thảo luận các phương án vào giấy , các nhóm đối chiếu kết quả :
+ Nếu đang ở trong nhà thì tìm được chỗ trốn vững chãi: Gầm bàn,
gầm giường lớn, góc phịng, tránh trốn gần cửa kính, tránh xa những vật có
thể rơi xuống, che mặt và đầu để tránh các mảnh vụn trúng, nếu điện cúp nên
dùng đèn pin, không nên dùng nến có thể gây hỏa hoạn…
+ Nếu đang ở ngồi đường: Cần tránh xa các tịa nhà và đường dây
điện, tìm chỗ trống mà đứng…
VD2: Bài 20 : Hơi nước trong khơng khí, mưa: Sau khi học sinh tìm ra
được nguyên nhân và bản chất của hiện tượng mưa thì giáo viên có thể mở
rộng thêm vấn đề một chút bằng cách đặt câu hỏi: “Có phải mưa chỉ tồn tại ở
dạng hạt nước hay khơng? Hay nó cịn tồn tại ở dạng khác nữa? Đó là gì ?”.
Học sinh sẽ đưa ra được câu trả lời là ngồi mưa dưới dạng hạt nước thì nó
cịn tồn tại dưới dạng mưa tuyết hay mưa đá…Từ đó giáo viên chốt lại vấn

Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 18


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

đề : Mưa đá hay mưa tuyết là những dạng khác của mưa và tác động nhiều tới
đời sống và sản xuất của nhân dân.
+ Vậy nếu bỗng dưng gặp mưa đá các em sẽ làm gì ? ( Học sinh có thể
thảo luận với nhau để tìm câu trả lời)- Giáo viên chốt lại: Nếu gặp mưa đá
trên đường đi, các em cần dừng lại và tìm chỗ vững chãi để ẩn nấp, che đầu

chắc chắn để đá không rơi vào , đợi hết mưa và đá tan hết mới tiếp tục đi để
tránh trơn trượt.
* Địa lý 7 : Bao gồm các bài có phạm vi tác động rộng, giáo viên có thể
liên hệ trực tiếp qua một số bài như :
- Bài 7: Mơi trường nhiệt đới gió mùa.
- Bài 9 : Hoạt động sản xuất nơng nghiệp ở đới nóng.
- Bài 23: Môi trường vùng núi.
* Địa lý 8: Sẽ đi sâu hơn về tự nhiên Việt Nam. Người giáo viên vận
dụng được rất nhiều hình thức để rèn luyện kĩ năng cho học sinh. Các bài có
thể vận dụng như:
- Bài 28 : Đặc điểm địa hình Việt Nam.
- Bài 29: Đặc điểm các khu vực địa hình.
- Bài 31 : Đặc điểm khí hậu Việt Nam.
- Bài 32: Các mùa khí hậu và thời tiết ở nước ta.
- Bài 33: Đặc điểm sơng ngịi Việt Nam.
- Bài 34: Các hệ thống sông lớn ở nước ta.
* Địa lý 9 : Chuyên sâu về phát triển kinh tế- xã hội Việt Nam nên giáo
viên giảng dạy địa lý 9 có thể linh hoạt vận dụng vấn đề hình thành kĩ năng
ứng phó khi có thiên tai xảy ra tại địa phương:
- Bài 17: Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ
- Bài 23: Vùng Bắc Trung Bộ
- Bài 25: Vùng duyên hải Nam Trung Bộ
- Bài 28: Vùng Tây Nguyên
Đặc biệt là các bài trong chương trình địa lý địa phương.
3.3 Điều kiện để thực hiện các giải pháp, biện pháp
- Để thực hiện được các giải pháp như trên đòi hỏi bản thân người giáo
viên phải thật sự tâm huyết và tự bản thân tìm hiểu, đúc kết kinh nghiệm từ
chính cuộc sống và từ người dân tại địa phương.
- Có sự phối hợp chặt chẽ với các tổ chức Đoàn, Đội trong nhà trường
trong tổ chức các hoạt động ngoại khóa, sinh hoạt chủ điểm…

- Thường xuyên nắm bắt tình hình thời tiết, khí hậu tại địa phương để
có những hình thức giáo dục đúng đắn.
Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 19


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

3.4 Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Các giải pháp, biện pháp có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, hỗ trợ lẫn
nhau để cùng hướng tới một mục tiêu nhất định với kết quả tốt nhất.
3.5 Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
Qua quá trình giảng dạy địa lý khối 9 trường THCS Tô Hiệu, với việc
lồng ghép kiến thức phòng chống thiên tai vào bài học, số lượng các em học
sinh có được những kiến thức nhất định để ứng phó khi có thiên tai xảy ra
tăng đáng kể. Cụ thể:
Tổng
học
khối 9

Trước khi 133
tiến hành
Sau
khi 133
tiến hành

số Biết

loại Biết được các Biết cách ứng

sinh thiên tai nào tác

hại

thường

xảy thiên tai.

ra

địa

ở

phương
75
(56,3%)
125 em
(93,9 %)

của phó

(87,9%)

có

thiên tai xảy ra

em 50 em (37,5%)

117

khi

30 em (22,5%)

em 97 em
(72,9%)

4. Kết quả
Thiên tai là bất khả kháng, chúng ta không thể ngăn cản được thiên tai
nhưng hồn tồn có thể hạn chế bớt các tác hại của thiên tai, đặc biệt là trẻ
nhỏ- đối tượng dễ bị tổn thương nhất.
Đối với bất kì một khu vực nào cũng sẽ có thiên tai xảy ra, có thể mang
tính chu kỳ, cũng có thể bất chợt ập đến bất kỳ lúc nào, vì vậy hơn ai hết, là
những người làm công tác giáo dục thì trang bị cho các em kĩ năng tự bảo vệ
bản thân và có thể giúp đỡ những người xung quanh là rất cần thiết.
Sau khi thực hiện đề tài, những kết quả thu được chưa phải là nhiều và
chưa thật cần thiết ở thời điểm hiện tại, tuy nhiên, nó có thể được ứng dụng
bất kỳ lúc nào, vì vậy đó cũng có thể nói là đạt kết quả như yêu cầu của mục
tiêu đặt ra.

Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 20


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

PHẦN III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

1. Kết luận
- Việc lồng ghép kĩ năng sống cho học sinh qua mơn học trong nhà
trường sẽ có tác dụng lớn trong việc cung cấp cho các em những hiểu biết
căn bản, những kĩ năng cần thiết nhất để ứng phó khi bản thân và những
người xung quanh gặp nguy hiểm. Công việc này không chỉ thực hiện trong
thời gian ngắn mà cần thực hiện thuờng xuyên, liên tục. Có sự phối hợp của
nhiều ban ngành, nhiều giáo viên.
- Để đề tài được tiến hành thuận lợi là nhờ sự giúp đỡ to lớn của Ban
giám hiệu nhà trường, tổ tư vấn SKKN, tổ chuyên môn và các em học sinh
cùng với nỗ lực của bản thân. Với cách làm như trên tôi tin rằng bản thân các
em sẽ đựợc trang bị những kiến thức cần thiết nhất cho cuộc sống, biết cách
đễ giúp đỡ những nguời xung quanh.
- Trong quá trình thực hiện đề tài chắc chắn sẽ cịn rất nhiều thiếu sót
và chưa đáp ứng được mục tiêu đề ra. Rất mong nhận được sự đóng góp ý
kiến của các đồng nghiệp để công tác giáo dục đạt hiệu quả hơn.
2. Kiến nghị
* Đối với lãnh đạo phòng giáo dục
Việc lồng ghép kĩ năng sống cho học sinh hiện nay thực sự cần thiết vì
vậy, cần trang bị cho người giáo viên những kiến thức và kĩ năng cần thiết để
dễ dàng hơn cho việc truyền đạt cho học sinh. Đặc biệt là giáo viên vùng núi,
vùng khó khăn.
* Về phía nhà trường
- Cần tạo điều kiện tốt nhất cho giáo viên bộ môn về thiết bị, đồ dùng
học tập để đảm bảo tiết dạy, tiết thực hành và các tiết ngoại khóa đuợc sinh
động, thiết thực hơn.
- Tăng cường tổ chức các buổi sinh họat ngoại khóa, chun đề về để
tài phịng chống thiên tai và bảo vệ môi trường sinh thái.
* Đối với giáo viên bộ môn:
- Cần tăng cuờng hơn nữa công tác giáo dục, hình thành kĩ năng sống
cho học sinh. Thường xuyên tìm tịi, học hỏi qua sách báo, các phương tiện

thơng tin đại chúng để nắm bắt tốt nhất tình hình thời tiết, khí hậu tại địa

Lồng ghép kĩ năng phịng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 21


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2015-2016

phương để hỗ trợ cho q trình giảng dạy đạt chất lượng. Do đó địi hỏi người
giáo viên phảit thật sự nhiệt tình, tâm huyết với sự nghiệp giáo dục.
Trên đây là một vài kinh nghiệm của tơi trong việc lồng ghép kĩ năng
phịng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý cấp THCS. Kính
mong được sự đóng góp ý kiến của các đồng chí, đồng nghiệp để đề tài được
hồn thiện hơn và mang lại hiệu quả cao hơn trong hoạt động giáo dục.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
Ea Bông, Ngày 22 tháng 3 năm 2016
Người viết
Phạm Thị Kim Yến
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguồn thông tin trên Internet
2. Bộ NN và phát triển nơng thơn, Trung tâm Phịng tránh và giảm nhẹ
thiên tai, 2001. Tài liệu hướng dẫn Quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng

3. Hội chữ thập đỏ Việt Nam. Chín điều trẻ em cần chú ý trong mùa lũ.
Sống chung với lũ
4. Lê Anh Tuấn, 2004. Phòng chống thiên tai.

Lồng ghép kĩ năng phòng chống thiên tai ở vùng đồi núi trong giảng dạy địa lý THCS 22