skkn Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS

Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

A- ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LỜI MỞ ĐẦU
Giáo dục và Đào tạo đã được Đảng và Nhà nước xác định là quốc sách
hàng đầu, là động lực phát triển kinh tế, là nền tảng và là nhân tố quyết định
thắng lợi của cơng nghiệp hố, hiện đại hoá đất nước.
Xuất phát từ quan điểm của Đảng, trong giai đoạn hiện nay, ngành giáo
dục đang tích cực từng bước đổi mới nội dung, chương trình, đổi mới phương
pháp dạy học, đổi mới công tác quản lý, nâng chất lượng giáo dục, nhằm hoàn
thành mục tiêu “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”.
Với các trường THCS hiện nay, bên cạnh việc nâng cao chất lượng đại trà
thì việc nâng cao chất lượng mũi nhọn là vấn đề quan trọng, là cơ sở để bồi
dưỡng đào tạo nguồn nhân tài cho đất nước.
Tuy vậy trong thực tiễn quản lý, giảng dạy ở các trường THCS nói
chung, trường THCS Đơng Hồng nói riêng, việc bồi dưỡng học sinh giỏi cịn
gặp khơng ít khó khăn, đây là bài tốn khó mà nhà trường đã tập trung giải
quyết từ nhiều năm nay. Trong quá trình thực hiện vẫn cịn nhiều khâu, nhiều
chỗ chưa tốt, vì vậy hiệu quả của việc bồi dưỡng học sinh giỏi chưa cao.
Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ nhiều yếu tố khách
quan nằm ngồi tầm kiểm sốt của các nhà quản lý giáo dục như: Cơ sở vật
chất nhà trường, điều kiện KT-XH , nhận thức của cán bộ nhân dân địa phương
về công tác giáo dục,... và các yếu tố chủ quan chưa có những biện pháp đồng
bộ để khắc phục như: Cơ cấu đội ngũ, chất lượng giáo viên, chất lượng đầu
vào, trang thiết bị dạy học, sự quan tâm của gia đình học sinh, các đồn thể xã
hội cịn có những mặt hạn chế, tiềm năng ở học sinh cịn ít. Song tơi nghĩ rằng,
nếu biết phát huy những thuận lợi, tháo gỡ khó khăn để đẩy mạnh phong trào,
biết tìm ra những giải pháp hợp lý dể giải bài toán học sinh giỏi (như đã nêu
trên) thì kết quả đạt được sẽ tốt hơn.

Lê Bá Mai

Đơng Hồng

Trường THCS

1


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

Mặt khác tơi nhận thức sâu sắc rằng tổ chức chỉ đạo bồi dưỡng học sinh
giỏi chính là một hoạt động quan trọng góp phần nâng cao chất lượng giáo dục,
thông qua hoạt động này học sinh sẽ được lĩnh hội hệ thống kiến thức chuyên
sâu và có điều kiện thuận lợi để phát huy tối đa khả năng của bản thân trong
những môn học có ưu thế và làm nịng cốt thúc đẩy các phong trào thi đua học
tập trong nhà trường. Đồng thời giáo viên cũng có điều kiện để nâng cao trình
độ chuyên môn, rèn luyện kỹ năng sư phạm. Tập thể nhà trường, mỗi giáo viên
sẽ có được vị thế cao nhất trong phụ huynh v à nhân dân.
Trong những năm gần đây ngành giáo dục và đào tạo huyện Đông Sơn
đang có những chuyển biến tích cực, chất lượng giáo dục đại trà được nâng lên
rõ rệt, chất lượng giáo dục mũi nhọn ln ln ở vị trí tốp đầu của giáo dục
tỉnh Thanh Hoá. Đây cũng là động lực địi hỏi mỗi nhà trường phải vượt khó
vươn lên. Nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng trong công tác phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi , nhiều năm qua với cương vị là hiệu trưởng, tôi đã đi sâu
nghiên cứu, tìm hiểu và áp dụng “Một số biện pháp tổ chức, chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trừơng THCS Đơng Hồng” trong hai năm học: 2009 –
2010 và 2010 – 2011. Với mong muốn đóng góp sức mình nhằm nâng cao
chất lượng giáo dục tồn diện đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai
đoạn hội nhập hiện nay

Lê Bá Mai
Đơng Hồng

Trường THCS

2


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

II. THỰC TRẠNG VỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƯỜNG
THCS ĐƠNG HỒNG.
1, Về địa phương
Đơng Hồng là một xã nằm ở phía tây huyện Đông Sơn, cách trung tâm
huyện gần 10 km, các điều kiện văn hố, xã hội cịn thua kém so với nhiều
trường khác trong huyện.
Nhân dân sinh sống chủ yếu là sản xuất nơng nghiệp, điều kiện kinh tế
khó khăn, phong tục tập quán trong nhân dân còn lạc hậu, số hộ nghèo còn
nhiều. Nhận thức của phụ huynh học sinh về giáo dục cịn hạn chế, ít tập trung
đầu tư học tập cho con em, nhiều khi cịn phó mặc cho nhà trường, việc học
thêm nói chung, bồi dưỡng học sinh giỏi nói riêng ít được quan tâm.
2, Về nhà trường
* Cơ sở vật chất
Cơ sở vật chất phục vụ cho giảng dạy chưa đáp ứng yêu cầu dạy học, cụ
thể như: Chưa có đủ phịng học bộ mơn, thiết bị dạy học còn thiếu.
Ba năm về trước số lớp còn nhiều (12 lớp), phòng học thiếu, học sinh
phải học hai ca vì vậy việc bồi dưỡng học sinh giỏi khơng bố trí được vào các
buổi trong tuần mà phải dạy vào chủ nhật, gây trở ngại cho công tác tổ chức.
Hiện nay nhà trường đã đầu tư bổ sung CSVC, phòng học, bàn ghế đủ
cho học sinh học tạp một ca, mua sắm nhiều trang thiết bị dạy học nhưng vẫn
chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
* Đội ngũ giáo viên
Trình độ giáo viên tuy đã đạt chuẩn 100% nhưng tỷ lệ trên chuẩn còn

thấp. Năm học 2007 - 2008 mới có 5/27giáo viên đạt trên chuẩn (18,5%), đội
ngũ giáo viên cho đến nay vẫn vừa thừa, vừa thiếu, không đồng bộ các môn
học (Thừa giáo viên toán, thiếu giáo viên âm nhạc và nhân viên hành chính),
vì vậy điều kiện để lựa chọn, bố trí đội ngũ giáo viên dạy bồi dưỡng học sinh
giỏi ở các mơn học gặp nhiều khó khăn.
Lê Bá Mai
Đơng Hoàng

Trường THCS

3


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

Một số giáo viên tuổi cao ngại tiếp cận với cái mới, ngại tìm tịi tư liệu
phục vụ cho công tác ôn luyện chuyên sâu, có tư tưởng “Tối ngày đầy cơng”,
số giáo viên trẻ thì chưa có kinh nghiệm, chưa thật sự vào cuộc một cách thực
thụ.
Để tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi, trường đã giao cho giáo viên dạy
bộ môn căn cứ vào kết quả học tập hàng ngày và kết quả các bài kiểm tra để
lựa chọn đội tuyển. Việc tổ chức luyện tập khơng được nhiều, chỉ mang tính
chất thời vụ. Các tổ chuyên môn chưa thực sự chủ động, sáng tạo trong việc
hình thành định hướng chung về bồi dưỡng học sinh giỏi mà chủ yếu là do kế
hoạch của cá nhân. Nhà trường chưa xếp ổn định được lịch học bồi dưỡng học
sinh giỏi.
Biện pháp thực hiện của trường chưa hợp lí, chưa đồng đều, kế hoạch bồi
dưỡng học sinh giỏi chưa có tính kế thừa bền vững dài lâu. Mới chỉ dừng lại ở
mức độ lựa chọn học sinh khá giỏi tập trung bồi dưỡng từ 1 đến 2 tuần trước
khi thi. Năm học tiếp theo lại tiến hành tuyển chọn và bồi dưỡng. Do đó, có em

mỗi năm thi một mơn khác nhau, chưa mang tính chất luỹ kế về kiến thức một
cách liên tục từ lớp 6 đến lớp 9.
Kinh phí hỗ trợ cơng tác bồi dưỡng học sinh giỏi cịn hạn chế. Cơng tác
thi đua khen thưởng, sự động viên của các cấp, các tổ chức tại địa phương chưa
khích lệ được việc dạy và học tập của giáo viên và học sinh.
3, Về học sinh
Phong trào thi đua học tập của học sinh còn nhiều hạn chế, chất lượng
học sinh đại trà còn thấp, chất lượng học sinh mũi nhọn chưa cao, nhiều học
sinh khơng thiết tha với việc học tập, ít học sinh tham gia học thêm, số học
sinh nòng cốt ở các môn hạn chế, không thiết tha phấn đấu để được dự thi học
sinh giỏi.
Tóm lại : Cơng tác bồi dưỡng học sinh giỏi tại trường THCS Đơng
Hồng trong những năm qua cịn gặp khó khăn về nhiều mặt, địi hỏi nhà
trường phải có biện pháp và bước đi thích hợp trong công tác chỉ đạo, quản lý
Lê Bá Mai
Đông Hoàng

Trường THCS

4


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

và điều hành các hoạt động dạy học để công tác bồi dưỡng học sinh giỏi phát
huy hiệu quả tốt nhất.
B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I . MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI
CỦA TRƯỜNG THCS ĐƠNG HỒNG
Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức, bồi dưỡng năng lực đội ngũ giáo viên.

1.1.Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên:
Trong năm học vừa qua tôi đã chỉ đạo một số phương pháp tổ chức chỉ
đạo bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên như:
- Chú trọng giáo dục chính trị tư tưởng theo tinh thần chỉ thị 40/TW của
ban bí thư trung ương Đảng, thể hiện bằng các tiêu chí cụ thể trong kế hoạch
hàng tháng. Phát huy tốt phong trào “Dân chủ-Kỷ cương-Tình thương- Trách
nhiệm”trên cơ sở thường xun phối hợp với cơng đồn nhà trường. Tăng
cường giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh, đẩy mạnh phong trào xây dựng trường
học thân thiện học sinh tích cực.
Quán triệt đầy đủ sâu sắc hệ thống văn bản, chính sách liên quan đến
công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, làm cho cán bộ giáo viên hiểu và thấy được
vị thế của nhà trường, uy tín của giáo viên được khẳng định trước nhân dân
một phần quan trọng phụ thuộc vào chất lượng học sinh mũi nhọn. Nhận thức
được công tác bồi dưỡng học sinh giỏi là trách nhiệm của lãnh đạo nhà trường
và tập thể giáo viên. Từ đó bản thân mỗi giáo viên ý thức sâu sắc được nhiệm
vụ của mình, có kế hoạch học tập, bồi dưỡng về kiến thức, năng lực sư phạm
cho bản thân, tự nguyện tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi một cách nhiệt tình
với trách nhiệm cao nhất.
1.2. Làm tốt cơng tác bồi dưỡng nghiệp vụ chun mơn.
Để có học sinh giỏi, trước hết phải có đội ngũ thầy cơ giáo dạy giỏi, do
đó chúng tơi đã chú trọng bồi dưỡng đội ngũ giáo viên hàng năm, ngay từ đầu
Lê Bá Mai
Đơng Hồng

Trường THCS

5


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

năm học tơi đã xây dựng kế hoạch bồi dưỡng giáo viên, phát động phong trào
thi đua “Dạy tốt- Học tốt”, khơi dậy trong mỗi giáo viên ý thức trách nhiệm
nghề nghiệp, tích cực tự học bồi dưỡng, phát huy tốt nội lực cá nhân hoàn
thành xuất sắc nhiệm vụ. Để tạo điều kiện cho GV nâng cao nghiệp vụ, hàng
năm nhà trường đã dành một phần kinh phí mua bổ sung tài liệu chuyên mơn
để giáo viên có thêm tài liệu tự nghiên cứu.
Trong phân công lao động lưu ý đến thời gian, tạo điều kiện để giáo viên
tự học và được đi học nâng cao trình độ. (Mỗi năm có từ 3 đến 4 giáo viên đi
học đại học)
Để việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo của học sinh có hiệu quả, tơi chỉ đạo các tổ chuyên
môn, hàng tháng mỗi bộ môn phải xây dựng một tiết dạy minh hoạ, cử giáo
viên có kinh nghiệm thực hiện tiết dạy đó cho các thành viên trong tổ dự giờ,
học tập, rút kinh nghiệm. Trong năm học vừa qua đã chỉ đạo tố chức hội thảo
SKKN, nhiều SKKN hay được báo cáo để giáo viên học tập như SKKN “Một
số biện pháp chỉ đạo hoạt động tổ chun mơn”của đồng chí Phạm Ngọc Bích,
SKKN “Rèn luyện kỹ năng viết tiếng Anh 9” của đồng chí Lê Đình Lưỡng...,
tổ chức hội nghị chun đề đổi mới phương pháp giảng dạy, có nhiều báo cáo
có chất lượng được tham gia hội thảo cấp huyện như báo cáo của đồng chí Lê
Hữu Lạng mơn sinh học, Trịnh Thị Hạnh mơn tốn....Với cách làm này qua dự
giờ thăm lớp tôi nhận thấy phương pháp dạy học đã được đổi mới đáng kể,
chất lượng giờ dạy đã được cải thiện rất nhiều, trình độ chun mơn của giáo
viên từng bước được khẳng định.
Tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo chủ đề, chú trọng nội dung thảo
luận, rút đúc kinh nghiêm trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, phương pháp
ra đề thi, cách sưu tầm tài liệu trên mạng In ternet, ngồi ra tơi cịn tổ chức cho
giáo viên sinh hoạt theo nhóm bộ mơn để đi sâu thảo luận, giải quyết những
vướng mắc trong bộ mơn mình trực tiếp giảng dạy, nhất là kỹ thuật mở rộng
khai thác kiến thức trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi.

Lê Bá Mai
Đơng Hồng

Trường THCS

6


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

Để giúp giáo viên nâng cao chất lượng giờ dạy, ngay đầu năm học, tôi
chỉ đạo thao giảng chọn giáo viên giỏi cấp trường với cách tiến hành như sau:
Mỗi giáo viên thực hiện 2 bài thi: Bài thi lý thuyết với nội dung giáo
viên phải sử lý một tình huống sư phạm và hướng dẫn học sinh giải một số bài
tập nâng cao trong phạm vi chương trình, bài thi này được trình bày trước tổ
chuyên môn và ban giám khảo. Bài thi thực hiện tiết dạy trên lớp. Kết quả hai
bài thi là căn cứ đánh giá công nhận giờ dạy giỏi của giáo viên. Với cách làm
này tôi thấy giáo viên đã tích cực đầu tư nghiên cứu tài liệu, chủ động lập kế
hoạch bài dạy, nhờ đó nghiệp vụ chun mơn được nâng lên.
Hàng năm tôi chỉ đạo lập sổ dõi thành tích dạy và học của giáo viên,
học sinh, qua đó so sánh kết quả đào tạo hàng năm, bố trí giáo viên dạy ln
phiên các khối lớp, nhờ đó giáo viên có năng lực chun mơn vững vàng tồn
cấp học
Tạo cơ hội để giáo viên thể hiện năng lực chuyên môn: Tôi đã liên kết
với trường bạn như trường THCS Đông Minh, Đông Thanh giao lưu trao đổi
kinh nghiệm, đổi chéo bộ đề thi học sinh giỏi cấp trường, tổ chức tốt các tiết
dạy sinh hoạt chuyên môn cụm. Tạo cơ chế tích cực và động viên giáo viên
tích cực tham gia thi hội thi giáo viên giỏi huyện.
Biện pháp 2: Tuyển chọn học sinh giỏi.
Bồi dưỡng nhân tài là một quá trình lâu dài và liên tục, cần phát hiện

sớm học sinh có năng khiếu bộ mơn và bồi dưỡng sớm. Vì vậy, nhà trường đã
tiến hành tuyển chọn thường xuyên hàng năm như sau.
Việc tuyển chọn, bồi dưỡng học sinh giỏi được tiến hành dựa trên những
quy trình cụ thể nh:
1. Giáo viên dạy bộ mơn lựa chọn theo quan điểm chủ quan, giới thiệu nguồn
cho nhà trường.

Lê Bá Mai
Đơng Hồng

Trường THCS

7


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

2. Gặp gỡ các em, tìm hiểu nguyện vọng của học sinh.
3. Căn cứ kết quả học tập của môn học.
4. Kết quả thi tuyển sàng lọc hàng năm.
- Mỗi năm học chúng tôi đã tổ chức lựa chọn, định hình đối tượng học
sinh mũi nhọn ngay từ cuối năm học trước thông qua kỳ thi học sinh giỏi cấp
trường từ lớp 6 đến lớp 8. Thông báo kết quả và kế hoạch tuyển lựa của nhà
trường với phụ huynh, bằng cách làm này cả người dạy, người học và gia đình
học sinh đều nắm bắt được kế hoạch của nhà trường và có định hướng tập
trung vào các môn học được nhà trường lựa chọn ngay từ hè của năm học
trước, do vậy việc tự học bồi dưỡng nâng cao của các em bắt đầu sớm hơn. sự
hỗ trợ của gia đình học sinh nhiều hơn.
Với cách làm này chúng tôi không chỉ tuyển chọn được học sinh có năng lực
vào đội tuyển các mơn học mà cịn kích thích sự tích cực học tập của học sinh,

khắc phục được tình trạng giáo viên giành nhau tuyển chọn học sinh vào đội
tuyển mơn mình phụ trách.Tuy nhiên để cơng tác tuyển chọn có chất lượng và
mang lại hiệu quả thiết thực trước tiên là phải xây dựng các phong trào thi đua,
khơi dậy sự ham muốn vươn lên giành thành tích cao nhất, tạo ra nhiều nhân tố
tích cực. Mặt khác làm tốt cơng tác xã hội hoá giáo dục để phụ huynh học sinh
tham gia đôn đốc các em và tạo điều kiện giúp đỡ về thời gian, về vật chất
củng như tư vấn phương pháp học cho các em. Ban giám hiệu phải nhiệt tình,
sâu sát từ khâu ra đề, tổ chức thi và chấm bài giúp cho phong trào thật sự có ý
nghĩa.
Biện pháp 3 :Tổ chức đào tạo bồi dưỡng.
Do điều kiện khó khăn nhiều mặt do vậy việc tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi
cần được tiến hành dưới nhiều hình thức khác nhau như:

Lê Bá Mai
Đơng Hồng

Trường THCS

8


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

+ Bồi dưỡng thơng qua các tiết học trên lớp. Phương châm chỉ đạo trước hết
phải dạy chắc kiến thức, kỹ năng cơ bản, trên cơ sở đó để khai thác nâng cao
phát triển cho học sinh khá giỏi. chúng tôi chỉ đạo học đến đâu tổ chức luyện
tập đến đó, trong q trình dạy học cần có điểm nhấn trọng tâm, tăng cường
bồi dưỡng tính tích cực độc lập nghiên cứu và rèn luyện kỹ năng làm bài, yêu
cầu lập sổ theo dõi nắm bắt tình hình học tập và sự tiến bộ của học sinh để có
những biện pháp giảng dạy thích hợp.

Ví dụ: Bảng theo dõi chất lượng mơn hố lớp 8C

Điểm

Đầu năm

Giữa kỳ I

Cuối kỳ I

SL

SL

%

SL

%

SL

%

%

Giữa kỳ II

0 - 2,5

3

10,7

2

7,2

1

3,6

0

0

3- 4,5

7

25,0

5

17,8

5

17,8

3

10,8

5 - 7,5

15

53,6

16

57,2

16

57,2 19

67,9

8 - 10

3

10,7

5

17,8

6

21,4

21,4

6

Ghi chú

Trong giờ dạy bồi dưỡng, chỉ đạo giáo viên kết hợp việc rèn luyện kỹ
năng với các thao tác tư duy độc lập sáng tạo, tích cực và kỹ năng tự học, bằng
các biện pháp như: Đối với các môn GDCD, lịch sử, địa lý yêu cầu học sinh
ghi nhớ kiến thức, sự kiện trước từ đó rèn luyện kỹ thuật phân tích, trình bầy,
bố cục bài làm. Đối với các mơn tốn, vật lý, hoá học, học sinh phải nắm được
các nguyên lý, định luật... từ đó hướng dẫn học sinh cách phân tích đề thi, rèn
luyện kỹ năng làm bài, trình bầy bài làm thông qua các bài tập dưới dạng đề
thi, chấm, chữa bài, so sánh kết quả với các lần khảo sát trước, đánh giá chất
lượng, báo cáo kết quả học tập định kỳ với ban giám hiệu.
Với cách làm này vừa giúp học sinh tăng cường tự học có định hướng, vừa
giúp giáo viên nắm bắt được năng lực của các em để có biện pháp điều chỉnh
nội dung, phương pháp dạy học cho tuần sau.
Lê Bá Mai
Đơng Hồng

Trường THCS

9

Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

+ Bồi dưỡng thơng qua tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp. Hàng năm chúng
tơi tổ chức các hoạt động như: Tìm ngơi sao sáng (Năm học 2008- 2009), rung
chuông vàng (Năm học 2009 - 2010) . Hái hoa dân chủ (Năm học 2010 - 2011).
Đây là các hoạt động thu hút sự tham gia đơng đảo và nhiệt tình của học sinh.
Thơng qua nội dung câu hỏi trong các phần thi cũng là dịp để học sinh ôn
luyện củng cố, khắc sâu kiến thức. Với hệ thơng câu hỏi có độ khó cao dần để
tìm ra người chiến thắng trong mỗi hội thi đó cũng là dịp để phân loại trình độ
học sinh.
Biện pháp 4: Tổ chức quản lý lao động hiệu quả
Việc tổ chức quản lý, điều hành có hiệu quả nguồn nhân lực trong đơn
vị là vai trò trách nhiệm của người quản lý, nhận thức được điều này, tôi đã
tiên hành như sau :
- Thường xuyên kiểm tra giám sát việc thực hiện quy chế chun mơn và có
biện pháp can thiệp kịp thời đối với hiện tượng vi phạm.
- Quán triệt tinh thần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng lấy học sinh
làm nhân vật trung tâm, coi trọng việc phát huy tính tích cực, chủ động sáng
tạo của học sinh trong từng tiết học. Chỉ đạo dạy học theo hướng đi từ dễ đến
khó, tránh sự quá tải gây sức ép nhồi nhét kiến thức, nóng vội chạy theo các
chuyên đề nâng cao để học sinh hổng kiến thức cơ bản. Giáo án dạy học phải
phân loại được trình độ học sinh, phải có bài tập phù hợp với từng đối tượng,
khơng để tình trạng bài tập quá khó đối với em này nhưng lại quá dễ với em
khác gây nên tâm lý chán học.
- Chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch bồi dưỡng học sinh mũi nhọn,
xây dựng nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn cụ thể, sát đúng với nhiệm vụ
trọng tâm của tháng, giảm thiểu nội dung hành chính, tăng cường các hoạt
động chuyên đề, rút đức kinh nghiệm. Trong năm học chúng tôi đã chỉ đạo các
tổ sinh hoạt các chuyên đề như: Hội thảo chuyên đề đổi mới phương pháp dạy
Lê Bá Mai

Đơng Hồng

Trường THCS

10


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

học, tổ chức thảo luận xây dựng một giờ dạy tốt với chủ đề “Dấu hiệu một giờ
dạy tích cực”, chuyên đề đổi mới phương pháp ra đề kiểm tra, đánh giá học
sinh...qua đó giáo viên nhận thức được giáo án tích cực một tiết dạy phải thể
hiện những hoạt động gì ở người dạy, hoạt động gì của người học... khi nhận
thức thấu đáo vấn đề này giúp giáo viên có những biện pháp soạn bài, tổ chức
tiết dạy và kiểm tra đánh giá học sinh hiệu quả hơn.
-Tháng 12 năm học 2010 – 2011 chúng tôi tổ chức hội thảo bàn về cách
tổ chức hoạt động nhóm có hiệu quả, qua thảo luận xác định cho được thực
trạng của việc dạy và học theo phương pháp tổ chức hoạt động nhóm hiện nay
ở từng mơn, từng đối tượng học sinh, phải tìm được các câu trả lời:
-Vì sao việc tổ chức hoạt động nhóm trong các tiết học trong thời gian qua
khơng nhiều?
- Khi tiến hành các hoạt động nhóm thường gặp những thuận lợi, khó khăn gì?
- Làm thế nào để hoạt động nhóm thực sự có hiệu quả?
Qua thảo luận giáo viên nhận thức sâu sắc hơn về vai trò của hoạt động
nhóm trong đổi mới phương pháp dạy học. Để sử dụng phương pháp hoạt động
nhóm có hiệu quả giáo viên cần có sự chuyển bị về nội dung, trang thiết bị dạy
học như thế nào….
Mặt khác từ đầu năm hoc tôi chỉ đạo quản lý chặt chẽ các buổi dạy thêm
học thêm tại trường, bằng những biện pháp như: Yêu cầu giáo viên phải lập kế
hoạch một cách cụ thể, phải kiểm tra sỹ số, nắm bắt tình hình học tập của học

sinh hàng ngày, xây dựng nội dung, trương trình cho từng chuyên đề, lập sổ ghi
đầu bài theo dõi số tiết và nội dung giảng dạy nhờ đó hiệu quả chất lượng dạy
học được nâng lên.
Ví dụ: Kế hoạch dạy bồi dưỡng mơn hố lớp 8 phải thể hiện được các nội
dung cơ bản như:
Chuyên đề 1. Về ngun tử, ngun tố hố học
Lê Bá Mai
Đơng Hồng

Trường THCS

11


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

Chun đề II. Về cơng thức hố học – Tính theo cơng thức hố học :
Chun đề III. Phương trình hóa học – Tính theo phương trình hố học
Chun đề IV: Dung dịch.
Mỗi chun đề đều thể hiện theo 4 phần:
+Phần 1: Mục đích yêu cầu
+ Phần 2: Những kiến thức trọng tâm.
+ Phần 3: Những bài tập ứng dụng cho 3 đối tượng khá giỏi, TB và yếu.
+ Phần 4: Các bài tập học sinh tự giải cho 3 đối tượng khá giỏi, TB và yếu.
- Sau mỗi chuyên đề phải tổ chức kiểm tra, cũng cố kỹ năng và đánh giá kết
quả học tập.
Tăng cường sự giám sát của ban giám hiệu như kiểm tra đột xuất, dự
giờ, theo dõi thường xuyên và có biện pháp can thiệp kịp thời hiệu quả. thường
xuyên nắm bắt tình hình, thống kê phân tích tình hình dạy và học, động viên
nhắc nhở giáo viên và học sinh.

Tổ chức thi kiểm tra khảo sát chất lượng giữa kỳ, cuối kỳ nghiêm túc,
sau mỗi đợt khảo sát đều có thống kê, phân tích, tìm hiểu ngun nhân và đề ra
biện pháp cải tiến chất lượng, nhờ đó giúp người dạy tự đánh giá được kết quả
dạy học và có sự điều chỉnh phương pháp giảng dạy thích hợp.
Xây dựng tiêu chí thi đua hàng năm gắn với chất lượng đào tạo như:
Giáo viên giỏi cấp trường phải có học sinh giỏi cấp trường trở lên. Tổ chức
đánh giá chất lưựng đội ngũ giáo viên nghiêm túc dựa trên kết quả xếp loại giờ
dạy, kết quả học tập của học sinh, kết quả SKKN..., sử dụng kết quả khảo sát
chất lượng các kỳ để đánh giá giáo viên theo nguyên tắc lần khảo sát sau phải
cao hơn lần khảo sát trước, từng bước gắn trách nhiệm của giáo viên với nhiệm
Lê Bá Mai
Đơng Hồng

Trường THCS

12


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

vụ được phân cơng, từ đó tạo ra động lực để buộc giáo viên phải tự vận động
vươn lên không ngừng.
Biện pháp 5. Xây dựng cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học
Để nâng cao chất lượng dạy học, trong điều kiện kinh phí hạn hẹp chúng
tơi xác định: Tăng cường cũng cố nâng cao chất lượng CSVC hiện có, ưu tiên
đầu tư mua sắm trang thiết bị dạy học như. Phát động giáo viên sửa chữa các
trang thiết bị hiện có để sử dụng, mua sắm thêm các trang bị dạy học, SGK, tài
liệu tham khảo, sách nâng cao các bộ môn cho GV. Mua sắm các tài liệu tham
khảo, xây dựng tư liệu hình ảnh về các bài dạy cho các mơn học trên máy tính
để người dạy tiện tham khảo và sử dụng như hộp tư liệu hình ảnh mơn vật lý,

lịch sử, địa lý, hoá học...Sắp xếp thời khoá biểu hợp lý, bố trí riêng các phịng
học bồi dưỡng học sinh mũi nhọn...
Trong 2 năm qua chúng tôi đã sắm đủ bàn ghế hai chỗ ngồi cho học sinh,
mua 1 máy ổn áp 10 KW. 2 đầu viđeo, 2 máy chiếu Pasto, 17 máy tính nối
mạng, 1 máy tính xách tay và nhiều tranh ảnh, trang thiết bị phòng bộ mơn
đảm bảo các tiết dạy thực hành thí nghiệm có hiệu quả.
Biện pháp 6:

Biện pháp xã hội hố cơng tác giáo dục

Để hỗ trợ cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi có hiệu quả, trong những
năm qua việc xây dựng chất lượng mũi nhọn đã được đưa ra thảo luận ngay từ
đầu năm học và có sự thống nhất biện pháp triển khai từ các tổ chuyên môn
đến các thành viên và hội Cha Mẹ học sinh. Chúng tơi đã có các biện pháp huy
động các tổ chức xã hội cùng tham gia như sau:
Với hội cha mẹ học sinh: Tổ chức họp phụ huynh học sinh, thông báo
kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi và những việc nhà nhường cần sự hỗ trợ của
phụ huynh như: Tạo điều kiện về không gian, thời gian để học sinh học bài,
quản lý giờ giấc học tập, nhắc nhỡ học sinh chuẩn bị bài tập, chăm sóc sức
Lê Bá Mai
Đơng Hoàng

Trường THCS

13


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

khoẻ học sinh trong thời gian ơn luyện đội tuyển... Mời giáo viên có kinh

nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi đến nói chuyện, nêu gương học sinh học giỏi
đạt thành tích cao trong các kỳ thi để khuyến khích cha mẹ học sinh tăng
cường đầu tư giúp đỡ các em nhiều hơn.Vận động cha mẹ học sinh tự nguyện
đóng góp hỗ trợ giáo viên dạy bồi dưỡng học sinh giỏi mỗi phụ huynh 100 –
200 000đ. Có những phụ huynh hảo tâm tự nguyện ủng hộ tới 600 000đ như
Ơng Lê Sỹ Bảy thơn cẩm Tú….
Thường xuyên liên lạc với phụ huynh học sinh bằng điện thoại hoặc gặp
tại gia đình, hướng dẫn phụ huynh cách thức tổ chức giúp đỡ các em tự học ở
nhà. Tổ chức họp mặt phụ huynh học sinh đội tuyển, trao đổi và nắm bắt tình
hình học tập, nhờ đó việc tự học ở nhà của học sinh có hiệu qủa hơn.
Trước khi đi thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh chúng tôi tổ chức gặp
mặt phụ huynh, học sinh để động viên khuyến khích và hỗ trợ kinh phí dự thi.
Mỗi học sinh dự thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh 20 000đ/ lượt. Học sinh
tham gia tập huấn đội tuyển học sinh giỏi cấp tỉnh tại trung tâm huyện được hỗ
trợ 300 000đ.
- Với hội khuyến học địa phương: Tôi tham mưu đề nghị xây dựng kế
hoạch khen thưởng đối với giáo viên có học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh với
mức thưởng từ 100 000 – 200 000 đồng, học sinh đạt danh hiệu học sinh giỏi
cấp huyện mức thưởng từ 30 000 – 50 000 đồng, học sinh giỏi cấp tỉnh và
những thi đạu vào trường chuyên Lam Sơn mức thưởng là 100 000 đồng.
Biện pháp 7

Sử dụng các biện pháp kinh tế và tâm lý xã hội

Đặc điểm tâm lý xã hội và điều kiện vật chất có vai trị rất lớn thúc đẩy
sự tích cực của người dạy và người học, vì vậy chúng tơi đã thực hiện các biện
pháp sau:

Lê Bá Mai
Đơng Hồng

Trường THCS

14


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

Hàng năm khi xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ, tôi chú trọng hơn trong
việc xây dựng mức thưởng đối với học sinh đạt giải và giáo viên có học sinh
đạt giải. Tổ chức trao giải nghiêm trang, long trọng khêu gợi lòng tự hào và sự
khát vọng vươn lên của giáo viên và học sinh.
Tổ chức gặp mặt phụ huynh học sinh kêu gọi lịng hảo tâm của phụ
huynh tự nguyện đóng góp hỗ trợ tiền xăng, tặng quà giáo viên bồi dưỡng đội
tuyển. Với cách làm này vừa khuyến khích động viên giáo viên, vừa gắn trách
nhiệm của người dạy với phụ huynh và học sinh
Cùng với hội khuyến học, hội phụ huynh và chính quyền địa phương tổ
chức tốt việc khen nêu gương người tốt, việc tốt. kịp thời tuyên dương thành
tích của giáo viên giỏi và học sinh giỏi nhân các kì họp tổng kết của Đảng,
chính quyền địa phương....
II. MỘT SỐ KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Nhờ thực hiện đồng bộ các giải pháp đã nêu trên, đi sâu chỉ đạo thực hiện
ở từng giải pháp, chất lượng học sinh giỏi, giáo viên giỏi của nhà trường đạt
được cao hơn so với năm học 2008 – 2009 khi chưa áp dụng các biện pháp nêu
trên cụ thể như sau :

Năm học

Tổng Số
GV

GVG
Cấp
trường

2008-2009
2009-2010
2010-2011

25
25
26

7
9
12

GVG

GV đạt trên

Cấp

chuẩn

ghi chú

Huyện

3

3
6

14
18
19

Chất lượng học sinh (văn hoá )
Xếp loại

Tổng
số

Năm học
Lê Bá Mai
Đơng Hồng

Giỏi

Khá

Tbình

Yếu

Kém

HS
Trường THCS

Tốt
nghiệp
15


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

2008-2009
2009-2010
2010-2011

327
286
258

10=3,0%
123=37,6
13= 4,5% 97=29,7%
13 = 5,0% 96=37,2%

162=49,6
153 =53,5%
131 =50,8%

32=9,7
19 = 6,6%
14 =5,4%

0
0

0

97%
100%

(HK I)

Bảng thống kê HS giỏi các cấp
HSG
Năm học

Số HS

2008-2009
2009-2010

327
286

2010-2011

258

HSG

HS vào

C.trường

Cấp

đội tuyển

(G.toàndiện

Huyện

HSG tỉnh

12
26

03
08

HSG
CấpTỉnh

)

10
15

03
05 ( 3 em đậu vào
THPT chuyên Lam Sơn)

17

29

13

07

Qua thống kê cho thấy mấy năm gần đây chất lượng giáo dục đại trà và
chất lượng mũi nhọn được tăng lên, các biện pháp tổ chức, chỉ đạo bồi dưỡng
học sinh giỏi của nhà trường đã phát huy hiệu quả, trình độ đào tạo giáo viên
đạt chuẩn trở lên 100%, trong đó trên chuẩn:19/26 =73%, nhà trường có đội
ngũ giáo viên giảng dạy có trình độ tay nghề tương đối vừng vàng, từng bước
đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giáo dục.
Đội ngũ giáo viên dạy bồi dưỡng đã lớn lên về chuyên môn, nghiệp vụ,
có nhiều kinh nghiệm về bồi dưỡng học sinh giỏi, 6 giáo viên giỏi cấp huyện
trong đó có 2 giáo viên xếp loại xuất sắc (Cô Phạm Thị Ngọ và thầy Lê Đình
Lưỡng).
Đội tuyển học sinh giỏi các mơn văn hoá lớp 9 từ chỗ xếp thứ 8/19
trường năm học 2008-2009, xếp thứ 6/19 năm học 2009 – 2010. Năm học
2010 – 2011 xếp thứ 2, đội tuyển Olimpic tiếng Anh xếp thứ 3, giải toán trên
mạng xếp thứ 5, giải tốn bằng máy tính cầm tay xếp thứ 6, hội thi “Giai điệu
tuổi hồng” đạt giải 3. Phong trào thi đua "Dạy tốt - Học tốt"đã đi vào chiều sâu.
Những kết quả trên đã tạo dựng được nền móng vững chắc cho công tác bồi
dưỡng học sinh giỏi ở những năm tiếp theo
Lê Bá Mai
Đơng Hồng

Trường THCS

16

Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

Như vậy sau khi áp dụng các biện pháp tổ chức, chỉ đạo bồi dưỡng học
sinh giỏi ở hai năm học gần đây, chất lượng học sinh có sự tiến bộ rõ rệt. Số
lượng học sinh giỏi tăng cao ( đặc biệt là nhà trường đã có học sinh giỏi cấp
tỉnh, học sinh thi đậu vào trường THPT chuyên Lam Sơn).
C- KẾT LUẬN
Công tác chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi là một nhiệm vụ trọng tâm ở
nhà trường. Đó là cơng việc khó khăn đòi hỏi sự nỗ lực chỉ đạo của ban giám
hiệu, tổ chuyên môn, sự lăn lộn, trăn trở của mỗi thầy cô giáo. Từ khâu phát
hiện, sàng lọc đội tuyển đến việc tổ chức giảng dạy, nghiên cứu nội dung, chương trình, các kiến thức, kỹ năng cần rèn luyện phải được thực hiện theo một
quy trình nghiêm ngặt.
Bồi dưỡng học sinh giỏi phải gắn liền với việc nâng cao chất lượng đại
trà. Phải quán triệt được phương châm: Dạy học phải bám sát đối tượng, trình
độ tiếp thu ở học sinh. Giáo viên cũng như các nhà quản lý phải kiên trì, bền
bỉ xây dựng phong trào một cách hệ thống, đồng bộ từ nhiều khâu, đặt ra nhiều
giải pháp thực hiện tuỳ theo điều kiện cơ sở vật chất và hoàn cảnh cụ thể ở nhà
trường và địa phương. Tránh suy nghĩ chủ quan, nóng vội, phải tiến hành từ
thấp đến cao, có kế hoạch dài hơi ở nhiều năm. thường xuyên chăm lo xây
dựng đội ngũ giáo viên có tay nghề vững chắc, trách nhiệm cao, gần gũi thương yêu học sinh. Chú trọng công tác đúc rút kinh nghiệm, đổi mới phương
pháp dạy học, tạo không khí thi đua "Dạy tốt - Học tốt" thường xuyên trong
nhà trường, đẩy mạnh xã hội hoá giáo dục, tạo dựng phong trào thi đua từ mỗi
gia đình, mỗi dịng họ, cải tiến tiêu chí đánh giá thi đua khen thưởng, đầu tư
kinh phí, động viên, khích lệ sự cố gắng ở giáo viên, học sinh một cách hợp lý
Giáo dục luôn là yếu tố then chốt thúc đẩy tiến trình cơng nghiệp hố,
hiện đại hố đất nước. Thực tế ngày càng khẳng định việc bồi dưỡng học sinh
giỏi là một nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển nhân tài của đât
nước. Học sinh giỏi là yếu tố thúc đẩy chất lượng giáo viên của nhà trường.
Lê Bá Mai
Đơng Hồng

Trường THCS

17


Đề tài: Kinh nghiệm chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng

Những biện pháp thực hiện trong đề tài được kế thừa kinh nghiệm của
các trường trong huyện. Do đó nó có tính khả thi và để có được kết quả cao,
cần có sự kết hợp đồng bộ những giải pháp đã đưa ra.
Trên đây là đề tài mà bản thân tôi đã nghiên cứu và áp dụng tại trường
THCS Đơng Hồng, trong q trình thực hiện đề tài khơng tránh khỏi những
thiếu sót. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của các bạn đồng nghiệp để công
tác tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Đơng Hồng ngày
càng tốt hơn.
Đơng Hồng, ngày 10 tháng 4 năm 2011
Người viết SKKN

Lê Bá Mai

Lê Bá Mai
Đơng Hồng

Trường THCS

18