PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN TIÊU
THỤ HÀNG HÓA VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH Ở
CÔNG TY VẬT TƯ VÀ THIẾT BỊ TOÀN BỘ -MATEXIM
I/ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG HẠCH TOÁN KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ KẾT
QUẢ TIÊU THỤ TẠI CÔNG TY VẬT TƯ VÀ THIẾT BỊ TOÀN BỘ -MATEXIM
Lí luận và thực tiễn cho thấy nền kinh tế càng phát triển thì những rủi ro
trong kinh doanh càng lớn và dễ xảy ra. Điều đó đòi hỏi công tác quản lí trong mỗi
doanh nghiệp phải thực sự có hiệu quả đảm bảo giám sát chặt chẽ tình hình sản
xuất kinh doanh. Chính vì vậy kế toán đã và đang trở thành một công cụ quản lí
hữu hiệu đối với doanh nghiệp. Ngày nay kế toán không chỉ là công tác ghi chép
thuần túy về vốn nguồn vốn và quá trình tuần hoàn về vốn và tổng hợp thong tin
một cách hợp lí chính xác kịp thời. Kế toán với chức năng và nhiệm vụ của mình
sễ cung cấp những thông tin cần thiết để các nhà quản lí lấy đó làm cơ sở để đưa
ra những quyết định đúng đắn.
Chế độ kế toán hiện nay được ban hành thống nhấtcho toàn bộ nền kinh tế
quốc dân (ngoại trừ một số qui định riêng cho một số doanh nghiệp kinh doanh có
tính chất đặc thù). Tuy vậy trong quá trình áp dụng vào thực tiễn thì chế độ kế toán
còn nhiều bất cập và tính thống nhất hợp lí cũng chưa phù hợp với từng doanh
nghiệp.
Do vậy việc hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ hàng hóa phải đáp ứng
những nhu cầu sau:
-Tuân thủ chế độ kế toán của nhà nước.
-Đáp ứng đầy đủ các yêu cầu , nhiệm vụ của công tác kết toán đồng thời việc tổ
chức bộ máy kế toán nói chung cũng như kế toán tiêu thụ hàng hóa nói riêng một
cách có hiệu quả , khoa học tiết kiệm.
-Phù hợp với đặc điểm kinh doanh của doanh nghiệp và trình độ đội ngũ kế tóan
của doanh nghiệp .
1.ưu điểm trong công tác kế toán tiêu thụ và kết quả tiêu thụ hàng hóa tại
Công ty Vật tư và thiết bị toàn bộ -MATEXIM:
Trải qua 30 năm xây dựng và phát triển, công ty vật tư và thiết bị toán bộ đã
đạt được những thành công nhất định. Công ty đã mở rộng được thị trường tiêu
thụ, từng bước triển khai các giải pháp có hiệu quả thiết lập quan hệ với các bạn
hàng , duy trì kinh doanh những mặt hàng có thế mạnh, đồng thời tích cực tìm
kiếm cơ hội, mở ra các mặt hàng mới và chú ý các hoạt động phối hợp trong nội
bộ.Trong những năm gần đây, sự khủng hoảng của nền kinh tế trong khu vực cùng
với sự cạnh tranh gay gắt của các doanh nghiệp khác có ảnh hưởng không nhỏ đến
hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, nhưng với tiềm năng sẵn có của mình,
công ty đã từng bước khắc phục khó khăn đảm bảo phát triển. Một trong những
nhân tố tạo nên sự thành công của cônt ty hôm nay chính là việc tỏ chức công tác
kế toán nói chung tại công ty cũng như kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết
quả bán hàng nói riêng.
Kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả bán hàng ở công ty đã cung
cấp những thông tin cần thiết phục vụ cho việc quản lí kinh doanh thương mạicủa
đơn vị. Công tác tiêu thụ đảm bảo theo dõi tình hình bán hàng và thanh toán tiền
hàng đối với từng khách hàng, phản ánh được chính xác lượng hàng hóa xuất kho
tiêu thụ và đầu tư của hàng đax tiêu thụ. Công tác kế toán xác định kết quả bán
hàng của công ty dễ thực thi, cách tính đơn giản và tổng kết tính toán một cách
chính xác.
Việc lập các chứng từ kế toán liên quanđến hàng hóa bán ra nhìn chung là
kịp thời, chấp hành đúng qui định của kế toán Việt Nam. Các mẫu sổ kế toán sử
dụng đơn giản cụ thể dễ ghi chép.
Về công tác tổ chức lao động kế toán, toàn bộ các nhân viên kế toán công ty
có trình độ đại học, nắm vững chế độ ké toán tài chính. Các nhân viên trong phòng
kế toán được phân công phân nhiệm rõ ràng đảm bảo mỗi người đều phải có trách
nhiệm với pphàn hành mình đảm nhận. Bên cạnh tính độc lập thì việc tổ chức kế
toán của công ty còn đảm bảo tính thống nhất, nhịp nhàng giữa các kiểm toán
viên.Giữa các kiểm toán viên thường xuyên có sự kiểm tra đối chiếu số liệu đảm
bảo tính chính xác của thông tin kế toán.
Về việc áp dụng khoa học kĩ thuật trong công tác kế toán, trong những năm
gần đây công ty đã đưa máy vi tính vào sử dụng trong kế toán. Phòng kế toán được
trang bị 2 máy vi tính, phần lớn nhân viên trong phòng có khả năng sử dụng được
chương trình kế toán máy. Mặc dù công việc kế toán vẫn ghi chép bằng tay xong
việc đưa máy tính vào sử dụng bước đầu đã tạo điều kiện hoàn thiện hơn công tác
kế toán ở công ty đặc biệt là trong việc lưu trữ và cung cấp thông tin một cách
nhanh chóng, chính xác rõ ràng đáp ứng yêu cầu quản lí kinh doanh của công ty.
2. Một số tồn tại chủ yếu trong công tác kế toán tiêu thụ và kết quả tiêu thụ hàng
hóa tại Công ty Vật tư và thiết bị toàn bộ -MATEXIM:
Mặc dù có nhiều ưu điểm trong công tác kế toán nói chung cũng như kế toán
tiêu thụ hàng hóa nói riêng nhưng nhìn chung công tác kế toán tiêu thụ hàng hóa ở
công ty Vật tư và thiết bị toàn bộ -MATEXIM vẫn còn một số tồn tại chủ yếu. Cụ
thể:
2.1Về tổ chức bộ máy kế toán
2.1. Hình thức tổ chức công tác kế toán và bộ máy kế toán:
Là một doanh nghiệp có quy mô lớn, hoạt động kinh doanh trên nhiều lĩnh
vực nhưng công việc kế toán vẫn nửa thủ công nửa vi tính. Kế toán chủ yếu sử
dụng chương trình bảng tính EXCEL để lập sổ và các báo cáo tài chính, quản trị,
thống kê và lập chứng từ ghi sổ. Các kỹ thuật chủ yếu áp dụng mới chỉ là các phép
tính số học và trang trí bảng biểu. Do đó còn tốn nhiều công sức trong việc theo
dõi va ghi chép kế toán. Bộ máy kế toán của Công ty chưa khai thác tối ưu thời
gian làm việc của mỗi người.
Hiện nay, công ty đang áp dụng hình thức sổ kế toán "chứng từ - ghi sổ". Đây
là hình thức sổ áp dụng trong các doanh nghiệp, hình thức này phù hợp với công
tác kế toán thực hiện thủ công, tính đối chiếu chặt chẽ, dễ phát hiện sai sót. Tuy
nhiên, hình thức này có hệ thống sổ sách cồng kềnh, công việc ghi chép kế toán
còn trùng lắp. Cùng một thông tin kế toán được ghi chép vào nhiều sổ sách khác
nhau, dẫn đến lãng phí thời gian, đôi khi ảnh hưởng đến thời gian hoàn thành các
báo cáo.
2.2 Hệ thống tài khoản:
Tại Công ty sử dụng TK1561"Giá mua hàng hóa" chỉ phản ánh giá được giá mua
của hàng nhập kho. Trong trường hợp bán buôn vận chuyển thẳng, Công ty không
sử dụng TK157 mà lại sử dụng TK 1561A-GT"Giá mua hàng giao thẳng" làm hàng
tồn kho của Công ty tăng một cách giả tạo. Hiện tại việc theo dõi doanh thu hàng
hóa nhập xuất kho được ghi chép theo từng khối hàng. Số liệu trên sổ các
TK156,632,511,911,641,642,đều chung cho tất cả các khối hàng, do đó chưa phản
ánh rõ kết quả tiêu thụ của từng khối hàng. Khi có nhu cầu về thông tin kế toán về
tình hình tiêu thụ từng khối hàng thì kế toán phải tiến hành tính toán lại rất mất
thời gian không đảm bảo tính kịp thời trong cung cấp thông tin kế toán.
2.3 Hệ thống sổ kế toán :
* Sổ "theo dõi chi phí thu mua " ghi chép như vậy không phân biệt được chi
phí thu mua còn lại là của lô hàng nào. Vì vậy đến kì sau khi cần phân bổ kế toán
lại phải rà soát lại xem số liệu chi phí thu mua của từng loại hàng còn lại bao nhiêu
để phân bổ, làm như vậy rất mất thời gian, như vậy là chưa hợp lý và chưa đúng
với chế độ kế toán.
* Sổ "theo dõi doanh thu "còn có nhược điểm là mới chỉ thể hiện được tổng
tiền hàng trên mỗi hóa đơn mà chưa thể hiện được đơn giá, số lượng từng phần tiêu
thụ. Trong khi đó nó lại theo dõi thừa chỉ tiêu giá mua hàng bán ra vì chỉ tiêu này
đã được ghi chép trên sổ theo dõi giá mua hàng xuất kho. Điều này chưa phù hợp
với chế độ kế toán.
* Do hàng giao thẳng không nhập kho cho nên nó không được quản lí về
mặt số lượng trên thẻ chi tiết hàng hóa. Số liệu trên số này cuối tháng lên phiếu ghi
sổ giá vốn hàng bán giao thẳng. Còn doanh thu hàng giao thẳng vẫn được theo dõi
chung trên cở chi tiết bán hàng . Tuy nhiên để nắm bắt được nhu cầu thông tin
thường xuyên về nhập -xuất- tồn hàng hóa thì mỗi quí kế toán hàng hóa nên lập
một báo cáo tổng hợp nhập -xuất -tồn hàng hóa căn cứ vào các thẻ chi tiết hàng
hóa báo cáo tổng hợp nhập -xuất - tồn hàng hóa lập theo mẫu qui định .
* Kết cấu ghi chép của các cột trong"Phiếu ghi sổ kiêm luân chuyển chứng
từ gốc" đối với các tài khoản không hợp lí. Mẫu sổ mở ra nhằm theo dõi nội dung
kế toán phát sinh các tài khoản đối ứng có liên quan, nhưng cột"Số tiền" không
nhất thiết phải có hai cột"Nợ", "Có".Điều này chưa phù hợp với chế độ kế toán.
2.4 Chi phí trả lãi vay tín dụng:
Ở Công ty chi phí lãi vay phần lớn được sử dụng vào việc thu mua hàng hóa
như vậy kế toán nên đưa chi phí lãi vay này vài chi phí thu mua . Khi trả lãi tiền lãi
vay hàng hóa kế toán ghi .
Nợ TK 1562
Có TK 111,112.
Còn nếu tiền vay dùng cho bán hàng hay quản lý doanh nghiệp thì khi trả tiền
lãi vay kế toán ghi :
Nợ Tk 641,642
Có TK111,112
Cách hạch toán chi phí trả lãi vay tín dụngvào TK 642 hay TK1562 là sai chế độ.
2.5 Chi phí chung trong kì báo cáo:
Chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp xác định chung cho tất cả các
mặt hàng kinh doanh và phân bổ hết cho hàng bán ra trong kỳ.Việc chi phí bán
hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp phân bổ hết cho hàng bán ra trong kỳ như ở
công ty là hợp lý vì lượng hàng tồn đầu kỳ và cuối kỳ là tương đương nhau. Tuy
vậy chi phí bán hàng quý cần được phân bổ cho từng nhóm hàng, mặt hàng kinh
doanh để theo dõi cụ thể tiêu thụ của nhóm mặt hàng.
II/Phương hướng hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ hàng hóa:
1.Nguyên tắc và định hướng cho việc hoàn thiện:
Mặc dù tổ chức hạch toán hoạt động của toàn công ty nói chung và hạch
toán quá trình tiêu thụ sản phẩm và xác định kết quả tiêu thụ sản phẩm ở công ty
Vật tư và thiết bị toàn bộ- MATEXIM nói riêng có nhiều ưu điểm, phù hợp với sự
phát triển của khoa học công nghệ, hiện đại hoá công tác quản lý nhưng để công
tác tổ chức hạch toán ngày càng hoàn thiện hơn, phù hợp với điều kiện thực tế tại
công ty, đảm bảo đúng chế độ kế toán Việt Nam qui định, phát huy ưu điểm và loại
bỏ dần những nhược điểm thì chúng ta cần có phương hướng từng bước hoàn thiện
tổ chức hạch toán tại công ty.
Với mục tiêu của việc hoàn thiện tổ chức hạch toán quá trình tiêu thụ sản phẩm và
xác định kết quả tiêu thụ sản phẩm là: các biện pháp đưa ra phải mang tính khả thi,
có hiệu quả cao nhất với chi phí thấp nhất. Vì vậy, quan điểm cơ bản của việc hoàn
thiện là phải dựa trên nguồn nhân lực hiện có, bộ máy quản lý không thay đổi, phù
hợp với quy mô sản xuất và kinh doanh của công ty Vật tư và thiết bị toàn bộ-
MATEXIM. Xuất phát từ mục tiêu và quan điểm như trên, định hướng chung để
hoàn thiện tổ chức tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ của công ty như sau:
-
- Tính toán được kết quả tiêu thụ sản phẩm để cung cấp thông tin cho quản lý.
- Tổ chức luân chuyển chứng từ và ghi sổ sách một cách hợp lý phục vụ cho việc
đối chiếu, kiểm tra được dễ dàng.
2.Các giải pháp hoàn thiện công tác kế toán:
Trên cơ sở những định hướng đã nêu, với vốn kiến thức đã được học tập và sự tìm
hiểu thực tế tại công ty Vật tư và thiết bị toàn bộ- MATEXIM, xin đưa ra một vài ý
kiến đề xuất nhằm hoàn thiện hơn công tác hạch toán kế toán tại công ty đặc biệt là
trong lĩnh vực tiêu thụ sản phẩm và xác định kết quả tiêu thụ sản phẩm như sau:
2.1 Tinh giảm bộ máy kế toán và phân công hợp lí lao động kế toán:
Với tổ chức bộ máy kế toán bao gồm 15 nhân viên như hiện nay, công ty
chưa đảm bảo khai thác tối ưu thời gian làm việc của mỗi người. Bộ máy kế toán
của công ty có thể tinh giảm bằng cách không nên quá phân tán công việc kế toán
mà nên giao cho mỗi người phụ trách một phần việc. Ví dụ kế toán thanh toán với
người mua và người bán nên giao cho một người phụ trách, không nên tách thành 2
người. Hiện tại việc theo dõi gía mua hàng hóa và chi phí thu mua được giao cho 2
người, mỗi người phụ trách một phần việc, làm vậy là chưa hợp lí vì giá mua và
chi phí thu mua cùng nằm trong giá trị hàng hóa nhập kho. Chính vì vậy kế toán
hàng hóa nên đồng thời theo dõi cả giá mua, chi phí thu mua và xác định luôn giá
vốn hàng bán chứ không nên tách việc xác định giá vốn giao cho một người khác
như hiện nay. Bởi vì việc tách riêng 3 phần việc riêng cho 3 người nên đã gây ra sự
chồng chéo công việc ( giữa việc quản lí giá mua hàng bán của kế toán giá vốn và
giá hàng xuất kho của kế toán hàng hóa )làm chậm tiến trình lập báo cáovì kế toán
phụ trách chi phí thu mua phân bổ phải có đựơc số liệu của ngưòi phụ trách giá
mua hàng bán ra. Kế toán gia vốn hàng bán xác định được gia vốn phải có được số
liệu của người phụ trách chi phí thu mua. Như vậy việc giao ba phần việc trên cho
một người sẽ giãm được thời gian luân chuyển chứng từ giữa ba người. Thực hiện
điều này công ty sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động của công tác kế toán, tiết kiệm
được chi phí nâng cao hiệu quả kinh doanh.
2.2 Chi tiết hợp lí TK156 trong hạch toán hàng hóa luân chuyển qua kho và
lưu chuyển bán thẳng:
Tại công ty kế toán hàng hóa chi tiết tài khoản 1561-" Giá mua hàng hoá"
như sau:
TK1561 : Giá mua hàng hóa nhập kho
TK1561 A - GT :Giá mua hàng giao thẳng
TK1561 B - UT :Hàng nhận xuất khẩu ủy thác
Việc công ty sử dụng tài khoản như trên là chưa hợp lí vì tài khoản 1561 chỉ
phản ánh giá mua của hàng hóa nhập kho .
Trường hợp bán buôn vận chuyển thẳng, công ty nên đưa TK157 vào sử
dụng thay vì TK1561A-GT vì hàng hóa trong trường hợp này sau khi tiếp nhận của
người bán Công ty vận chuyển thẳng đến kho của người mua, không qua nhập kho
công ty. Việc hạch toán vào TK1561 A-GT làm cho hàng tồn kho của công ty tăng
một cách giả tạo. Trong trường hợp này, khi tiếp nhận hàng vận chuyển thẳng cho
khách căn cứ vào chứng từ mua hàng ghi trị gái mua hàng bán thẳng.