HƯỚNG HOÀN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN CHUNG VÀ VIỆC THU THẬP BẰNG CHỨNG KIỂM TOÁN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO AASC THỰC HIỆN

HƯỚNG HOÀN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN CHUNG VÀ VIỆC THU
THẬP BẰNG CHỨNG KIỂM TOÁN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI
CHÍNH DO AASC THỰC HIỆN
I- SỰ CẦN THIẾT PHẢI HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM TOÁN TRONG
KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO AASC THỰC HIỆN
Trên thế giới hiện nay, toàn cầu hoá đang là một xu thế tất yếu. Việt Nam cũng
không nằm ngoài xu thế đó. Bằng việc tham gia khối
ASEAN, ký Hiệp định
thương mại Việt - Mỹ, gia nhập khu vực mậu dịch tự do ASEAN, tiến tới gia
nhập tổ chức thương mại thế giới - WTO… Việt Nam đã tạo điều kiện để các
doanh nghiệp trong nước có thể hội nhập và cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Điều này cũng có nghĩa là các doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với các
doanh nghiệp nước ngoài ngay tại Việt Nam. Đây chính là cơ hội lớn và đồng
thời là thách thức không nhỏ đối với tất cả các ngành, các lĩnh vực của nền kinh
tế Việt Nam trong đó có loại hình dịch vụ kế toán, kiểm toán. Để các Công ty
kiểm toán Việt Nam có thể khẳng định được mình trong cuộc cạnh tranh với các
Công ty kiểm toán quốc tế, vấn đề hoàn thiện công tác kiểm toán là một vấn đề
tất yếu.
Cùng với tiến trình hội nhập thế giới, nền tài chính nước ta cần có một đội
ngũ những công ty kiểm toán mạnh để làm trong sạch môi trường tài chính, hoàn
thiện hơn nữa hoạt động tài chính kế toán, tạo điều kiện cho sự tăng trưởng của
kinh tế đất nước. Kiểm toán Việt Nam cần phải phát huy vai trò của mình một
cách tích cực hơn, khẳng định vị thế của mình trong công cuộc xây dựng và phát
triển đất nước. Vốn là ngành nghề mới mẻ, phát triển chậm so với thế giới một
thời gian dài, để làm được điều đó, kiểm toán Việt Nam phải không ngừng tự
hoàn thiện mình. Vấn đề này là của toàn ngành, không chỉ riêng một công ty
kiểm toán nào.
Không nằm ngoài quỹ đạo phát triển chung của đất nước, AASC đang có
những bước chuyển mình mạnh mẽ để có thể tồn tại và phát triển, khẳng định vị
thế là một trong những công ty hàng đầu trong lĩnh vực kiểm toán tại Việt Nam.
AASC, ngoài việc chuyển đổi mô hình doanh nghiệp theo chủ trương của Bộ tài

chính, luôn luôn đặt ra nhiệm vụ hàng đầu là hoàn thiện quy trình kiểm toán sao
cho khoa học, hợp lý, phù hợp thực tiễn và đạt hiệu quả cao cùng với chi phí
kiểm toán thấp. Điều này không những giúp giảm rủi ro kiểm toán, mà hiệu quả
cao cùng phí kiểm toán thấp sẽ là một lợi thế quan trọng trong cuộc cạnh tranh
với các công ty kiểm toán khác. Như vậy, hoàn thiện công tác kiểm toán là vấn
đề sống còn đối với AASC.
Hoàn thiện quy trình kiểm toán là một việc quan trọng và phức tạp, có rất
nhiều vấn đề cần phải quan tâm mà một phần quan trọng trong số đó là vấn đề
hoàn thiện quy trình thu thập bằng chứng kiểm toán. Bằng chứng kiểm toán
chính là cơ sở để kiểm toán viên hình thành nên ý kiến của mình về Báo cáo tài
chính được kiểm toán từ đó hình thành nên kết luận kiểm toán. Có nghĩa là, sự
thành công của toàn bộ cuộc kiểm toán phụ thuộc chủ yếu vào việc thu thập
bằng chứng kiểm toán. Trong khi đó, các phương pháp kỹ thuật để thu thập bằng
chứng kiểm toán lại là sự đúc kết, khái quát hoá những kinh nghiệm kiểm toán
trên cơ sở phương pháp luận biện chứng và phương pháp cụ thể của các khoa
học về giải tích, về quy hoạch, về xác suất và thống kê toán. Chính vì vậy, hệ
thống các phương pháp này cần được hoàn thiện không ngừng qua thực tiễn hoạt
động kiểm toán.
Có thể nói, hoàn thiện việc thu thập bằng chứng kiểm toán để nâng cao chất
lượng và giảm chi phí trong các cuộc kiểm toán nói chung và kiểm toán Báo cáo
tài chính nói riêng cũng là một vấn đề không thể thiếu được đối với Công ty
Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán (AASC) cũng như với bất cứ
Công ty kiểm toán nào trong quá trình phát triển của mình.
II – THỰC TẾ VIỆC TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÔNG TÁC KIỂM TOÁN BÁO
CÁO TÀI CHÍNH TẠI AASC
1.Ưu điểm trong tổ chức thực hiện công tác kiểm toán tại AASC
Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán (AASC) là một
công ty hoạt động trên lĩnh vực dịch vụ kế toán, kiểm toán và tư vấn tài chính và
thuế. Trong suốt quá trình hơn 10 năm phát triển, AASC luôn giữ vững và khẳng
định vị trí là một trong những Công ty kiểm toán đầu tiên và lớn nhất Việt Nam.

Chất lượng các dịch vụ mà Công ty cung cấp ngày càng nâng cao và nhận được
sự tín nhiệm của các doanh nghiệp thuộc mọi loại hình, hoạt động trong mọi lĩnh
vực trên khắp cả nước.
Để đạt được những thành công như vậy, trước hết phải kể đến vai trò to lớn
của đội ngũ những người làm công tác quản lý, điều hành của công ty. Ban Giám
đốc công ty là những người trực tiếp tham gia vào việc lên kế hoạch cho từng
phòng nghiệp vụ và giám sát chặt chẽ quá trình cung cấp dịch vụ cho khách hàng.
Định kỳ, Ban Giám đốc và các trưởng phó phòng cùng họp bàn, đánh giá kết quả
hoạt động và giải quyết kịp thời những khó khăn trong quá trình chỉ đạo và thực
hiện công việc. Chính sự hiệu quả trong quản lý của ban lãnh đạo đã giúp cho công
tác kiểm toán của công ty luôn đạt chất lượng cao.
Bên cạnh đó, đội ngũ nhân viên của công ty là một trong những nhân tố quan
trọng quyết định cho sự thành công của công tác kiểm toán của đơn vị. Đây là
những kiểm toán viên có trình độ chuyên môn cao, nhiệt tình, năng động và sáng
tạo trong thực hiện công việc. Yếu tố con người trong lĩnh vực kiểm toán là một
yếu tố hết sức quan trọng, khi mà hoạt động này thường phải dựa trên nhận định
nghề nghiệp của kiểm toán viên trong nhiều công đoạn quan trọng. Trong khâu lựa
chọn nhân sự cho cuộc kiểm toán, AASC đã phối hợp những kiểm toán viên có
kinh nghiệm lâu năm thực hiện cuộc kiểm toán cùng một số kiểm toán viên mới
vào nghề để vừa đảm bảo chất lượng kiểm toán, vừa đào tạo đội ngũ kiểm toán
viên ngày càng hoàn thiện hơn. Đồng thời, AASC thường tổ chức đào tạo bồi
dưỡng nhân viên của mình qua các khoá tập huấn để ngày càng nâng cao chất
lượng dịch vụ của mình.
Ngoài yếu tố quản lý và con người, không thể không kể đến đóng góp to lớn
của việc chuẩn hoá chương trình kiểm toán, hồ sơ kiểm toán trong thành công của
công tác kiểm toán tại AASC. Với Chương trình kiểm toán được xây dựng chi tiết
giúp cho việc thu thập bằng chứng kiểm toán đầy đủ, hiệu lực cho từng khoản mục,
đây chính là cơ sở cho kiểm toán viên tiến hành các cuộc kiểm toán, đảm bảo chất
lượng của kiểm toán. Đồng thời, với mẫu Hồ sơ chuẩn AASC, công tác soát xét
cuộc kiểm toán được thực hiện một cách hiệu quả, giúp cho công ty có thể sớm

nhận ra những thiếu sót trong hoạt động của đơn vị mình, đảm bảo hơn không
ngừng có biện pháp hoàn thiện và nâng cao chất lượng kiểm toán của công ty.
2.Những khó khăn và thách thức đối với AASC
Trải qua hơn 10 năm hoạt động, dù đã khẳng định được vị thế của mình trên
thị trường kiểm toán Việt Nam, song AASC còn gặp nhiều khó khăn, thách thức
trong quá trình phát triển.
Thứ nhất là sự cạnh tranh với các Công ty trong cùng ngành. Kiểm toán tuy
là một ngành rất mới mẻ ở Việt Nam nhưng đã ra đời và phát triển khá lâu trên
thế giới. Chính sách kinh tế mở của Việt Nam đã thu hút công ty kiểm toán nước
ngoài đồng thời cũng sản sinh ra một loạt các công ty kiểm toán Việt Nam. Điều
đó có nghĩa là mặc dù kiểm toán là một thị trường còn đầy tiềm năng song sự
cạnh tranh đang và sẽ ngày càng khốc liệt. Sự tham gia của các hãng kiểm toán
quốc tế có uy tín tại Việt Nam là một thách thức không nhỏ với AASC vì so với
trình độ kiểm toán quốc tế, kiểm toán Việt Nam nói chung và của AASC nói
riêng vẫn còn thua kém về nhiều mặt.
Thứ hai là môi trường pháp lý. Trong điều kiện Việt Nam hiện nay, hệ thống
chính sách kế toán và kiểm toán đang trong quá trình hoàn thiện, với hệ thống
các chuẩn mực nghề nghiệp kế toán và kiểm toán đang được tiếp tục ban hành.
Như vậy, môi trường pháp lý của kế toán và kiểm toán vẫn đang tiếp tục thay
đổi. Đây là một thách thức lớn đối với các Công ty kiểm toán nói chung và với
AASC nói riêng vì các kiểm toán viên cần thường xuyên cập nhật các thay đổi,
nếu không rủi ro kiểm toán sẽ rất cao, uy tín và danh tiếng của Công ty sẽ bị ảnh
hưởng.
Thứ ba là khó khăn trong bản thân Công ty. Do hoạt động kiểm toán của
Công ty không ngừng được mở rộng và nâng cao nên điều kiện cơ sở vật chất,
trang thiết bị, nguồn nhân lực phục vụ cho cuộc kiểm toán chưa đáp ứng đầy đủ.
Những phương tiện cần thiết như máy tính xách tay chưa được trang bị đầy đủ
cho kiểm toán viên. Điều kiện phòng làm việc còn chưa tốt. Vào mùa kiểm toán
thường xuyên xảy ra tình trạng thiếu kiểm toán viên hoặc các kiểm toán viên
của Công ty phải làm việc thêm giờ, ngoài giờ để hoàn thành công việc.

Trên đây chính là những khó khăn, thách thức chủ yếu mà AASC gặp phải
trên con đường phát triển của mình. Để hoàn thành được các mục tiêu đề ra
trong những năm sắp tới là củng cố và mở rộng thị trường, duy trì tốc độ phát
triển, nâng cao trình độ của kiểm toán viên để đạt tới trình độ quốc tế; cung cấp
các dịch vụ với chất lượng cao, tạo niềm tin của khách hàng đối với tính trung
thực, khách quan, bảo mật, tính độc lập, kiến thức chuyên môn của AASC; giữ
vững vị trí là một Công ty kiểm toán hàng đầu Việt Nam và có thể cạnh tranh
được với các Công ty kiểm toán nước ngoài thì Ban Giám đốc cùng toàn thể
nhân viên của AASC phải cùng nhau giải quyết những khó khăn, thách thức này.
III- PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN CHUNG VÀ
VIỆC THU THẬP BẰNG CHỨNG KIỂM TOÁN TRONG KIỂM TOÁN BÁO
CÁO TÀI CHÍNH DO AASC THỰC HIỆN
1. Phương hướng hoàn thiện quy trình kiểm toán chung do AASC thực hiện
1.1.Trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán: hoàn thiện việc đánh giá hệ thống
kiểm soát nội bộ

Việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm
toán Báo cáo tài chính có một vai trò quan trọng, ảnh hưởng xuyên suốt đến toàn
bộ cuộc kiểm toán do công việc này quyết định đến số lượng và loại hình các thủ
tục kiểm toán cụ thể sẽ áp dụng. Nhưng trên thực tế, công việc này đôi khi chưa
được các kiểm toán viên AASC thực hiện đầy đủ hoặc thường chỉ được thực
hiện đối với những khách hàng lớn. Để thu thập các bằng chứng kiểm toán về
HTKSNB tại Công ty khách hàng, kiểm toán viên AASC chủ yếu vận dụng các
kỹ thuật quan sát, phỏng vấn, kiểm tra tài liệu. Nhưng những kỹ thuật này lại
không được ghi chép đầy đủ trên giấy tờ làm việc mà chỉ lưu các bằng chứng thu
thập được như: Nội quy, quy định trong tổ chức, hoạt động, Biên bản họp Hội
đồng quản trị, họp Ban giám đốc... Sự hiểu biết về HTKSNB trong giai đoạn lập
kế hoạch kiểm toán được trình bày dưới dạng Bản tường thuật
Bản tường thuật là một công cụ hữu ích trong việc mô tả hệ thống kiểm soát
nội bộ của khách hàng. Tuy nhiên, sử dụng bản tường thuật đối với những

HTKSNB phức tạp thường khó khăn do việc mô tả bằng văn bản một HTKSNB
phức tạp khiến cho người đọc khó theo dõi cho dù đây mới chỉ là những nét sơ
bộ. Hơn nữa, việc mô tả những hiểu biết đối với HTKSNB bằng bản tường thuật
gây khó khăn cho người soát xét hồ sơ kiểm toán vì người soát xét sẽ không biết
được nhóm kiểm toán đã thu thập các thông tin này như thế nào.