Các khái niệm cơ bản về dịch vụ hệ sinh thái và lượng giá dịch vụ hệ sinh thái

Các khái niệm cơ bản về
Dịch vụ Hệ sinh thái;
Lượng giá Dịch vụ Hệ sinh thái

Lê Thu Hoa
Khoa Môi trường và Đô thị
Đại học Kinh tế Quốc dân
Email:
Mob. 0913043585
Copyright © Wondershare Software


Nội dung
1. Dịch vụ Hệ sinh thái (DVHST) là gì ?
2. Các loại DVHST
3. Giá trị kinh tế của DVHST
4. Lượng hóa giá trị (lượng giá) DVHST

5. Tại sao cần lượng hóa giá trị DVHST ?

Copyright © Wondershare Software


Hệ sinh thái
- là hệ quần thể sinh vật trong một khu vực địa lý tự
nhiên nhất định cùng tồn tại và phát triển, có tác động
qua lại với nhau (Luật Bảo vệ Môi trường, 2005)
- là quần xã sinh vật và các yếu tố phi sinh vật của một
khu vực địa lý nhất định, có tác động qua lại và trao đổi
vật chất với nhau (Luật Đa dạng sinh học, 2008).

Copyright © Wondershare Software


Các hệ sinh thái đem lại
nhiều lợi ích cho con người
Đánh giá HST thiên niên kỷ
(MEA, 2005)

Copyright © Wondershare Software


Dịch vụ hệ sinh thái: những lợi ích mà con người nhận được từ HST tự nhiên

Dịch vụ cung cấp
Thực phẩm; Nguyên liệu thô; Gỗ,
củi; Nước sạch; Dược liệu…

Dịch vụ điều tiết
Điều hịa khí hậu và chất lượng khơng khí;
Hấp thụ và lưu trữ các-bon; Hạn chế tác
động của các hiện tượng cực đoan (lũ lụt,
hạn hán, bão…); Làm sạch nước; Chớng
xói lở và duy trì độ màu của đất; Thụ phấn;
Kiểm soát sinh học

Dịch vụ văn hóa
Giải trí và sức khỏe thể chất &
tinh thần; Du lịch sinh thái; Giá trị
thẩm mỹ, cảm hứng văn hóa, nghệ
thuật và thiết kế; Trải nghiệm tâm

linh và bản sắc địa phương

Dịch vụ hỗ trợ (để duy trì các dịch vụ khác cũng như các điều kiện sống trên Trái đất)
Môi trường sống cho các lồi; Duy trì sự đa dạng nguồn gen; Quang hợp; Chu trình dinh dưỡng

Nguồn: Đánh giá HST thiên niên kỷ (MEA, 2005)


Mối liên quan giữa các dịch vụ HST với các thành tố của cuộc sống thịnh vượng
Nguồn: MEA, 2005
Copyright © Wondershare Software


GIÁ TRỊ KINH TẾ CỦA DỊCH VỤ HỆ SINH THÁI

TỔNG GIÁ TRỊ KINH TẾ

Giá trị sử dụng

Giá trị sử
dụng trực tiếp

Lọi ích trực tiếp từ
sử dụng sản
phẩm sơ cấp

Giá trị lựa
chọn

Giá trị sử dụng trực

tiếp và gián tiếp
trong tương lai

Giá trị phi sử dụng

Giá trị sử dụng
gián tiếp
Lợi ích từ hàng hóa
và dịch vụ thứ cấp,
chức năng của hệ
sinh thái

Ví dụ:

Ví dụ:

Dịch vụ cung cấp
- Gỗ, thực phẩm, lâm sản
- Dược liệu
- Nước sạch
Dịch vụ văn hóa
- Giải trí
- Du lịch
- Khoa học và giáo dục

Dịch vụ cung cấp
- Nước sạch
- Dược liệu
Dịch vụ điều tiết
- Lưu trữ các bon

- Làm sạch nước và khơng khí
- Chống xói lở đất
- Kiểm sốt lũ

Giá trị lưu
truyền

Giá trị gìn giữ cho các
thế hệ tương lai

Ví dụ
Dịch vụ cung cấp
- Nước sạch
Dịch vụ điều tiết
- Lưu trữ các bon
- Chất lượng khơng khí
Dịch vụ văn hóa
- Cảnh quan và phong cảnh
- Giải trí
- Khoa học và giáo dục

Giá trị tồn tại

Giá trị từ nhận thức sự
tồn tại

Ví dụ:

Dịch vụ văn hóa
- Cảnh quan và phong cảnh

- Tỉnh bản sắc và toàn vẹn của
cộng đồng
- Giá trị tâm linh
- Loài hoang dã và đa dạng
sinh học

“tính hữu hình” của giá trị giảm dần
độ khó của lượng giá kinh tế tăng lên

Nguồn: Tổng hợp theo TEEB (2009), Kinh tế học về Dịch vụ Hệ sinh thái và Đa dạng sinh học

Khung Tổng giá trị kinh tế (TEV) được coi như “tiêu chuẩn vàng”
để đánh giá tổng thể giá trị kinh tế của dịch vụ hệ sinh thái

Copyright © Wondershare Software


Dịch vụ Hệ sinh thái
Hệ sinh thái đem lại lợi ích cho con người/ hệ
thống kinh tế - xã hội

Hệ sinh thái có giá trị.
Nhưng:
-

Giá trị đó là bao nhiêu ?

-

Giá trị đó mang lại cho ai ?

-

Giá trị đó bị tác động như thế nào bởi những cách
quản lý khác nhau?

-

Ai chịu chi phí, ai hưởng lợi khi có tác động ?

-

Ai ra quyết định ?

Copyright © Wondershare Software


Lượng giá dịch vụ hệ sinh thái và tích hợp các giá
trị đó vào q trình ra quyết định có thể hỗ trợ
Đánh giá tác động của chính sách phát triển đến hiện trạng của hệ
sinh thái và phúc lợi con người;

So sánh hiệu quả chi phí “thực” của một dự án hoặc hoạt động
đầu tư;

Xem xét sự đánh đổi giữa các phương án quản lý hệ sinh
thái nhằm lựa chọn phương án tối ưu;

Đánh giá trách nhiệm đối với thiệt hại gây ra cho môi
trường;

Tạo thị trường cho các dịch vụ hệ sinh thái nhằm huy động
nguồn lực tài chính; và

Nâng cao nhận thức và truyền thơng tới cơng chúng về đóng góp
của các dịch vụ hệ sinh thái đối với hệ thống kinh tế - xã hội

Copyright © Wondershare Software


Lượng giá Dịch vụ Hệ sinh thái
Lượng giá DVHST:
 một cơng cụ để lượng hóa thành tiền
giá trị của hệ sinh thái và các dịch vụ
hệ sinh thái

 làm cho các tác động của biến đổi hệ
sinh thái tới lợi ích của con người trở

Giá trị
bằng tiền

nên rõ ràng hơn đối với các nhà hoạch
định chính sách
 Một số cách tiếp cận lượng giá kinh tế

đã được phát triển nhằm lượng hóa
tồn bộ hoặc một phần TEV của một
dịch vụ hệ sinh thái

Định lượng
(tấn, m3…)
Định tính
(loại & mức lợi ích)

phương pháp lượng giá trong buổi chiều nay)

Toàn bộ các loại dịch vụ
HST được cung cấp

Các thơng tin khác, có thể tham khảo tại
/>
Các cấp độ đánh giá giá trị DVHST

(chúng ta sẽ nghiên cứu các cách tiếp cận và

Copyright © Wondershare Software


Bài tập số 1: Xác định các Dịch vụ Hệ sinh thái
Thảo luận theo nhóm về các nội dung:
1. Xác định các Hệ sinh thái và Dịch vụ Hệ sinh thái quan trọng đối với
vùng Đồng bằng sông Cửu Long? (Xác định ít nhất 3 hệ sinh thái và các
dịch vụ HST tương ứng, sử dụng các biểu tượng và gợi ý trong bài 1)
2. Xác định khả năng “đánh đổi” giữa các hoạt động kinh tế và các địch vụ
hệ sinh thái ở ĐBSCL? (Ví dụ, ni tơm và suy giảm hệ sinh thái rừng
ngập mặn…)
3. Những đối tượng/ chủ thể nào liên quan, ai được/ ai mất trong quá trình
phát triển kinh tế hiện nay tại ĐBSCL?




Thời gian thảo luận và chuẩn bị: 30 phút
Trình bày kết quả thảo luận nhóm

Copyright © Wondershare Software