Một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ ở KBNN Hà Tây

1 Một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế huy động
vốn thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ ở
KBNN Hà Tây
Mục tiêu của Đảng và Nhà nớc đến năm 2010 phấn đấu tăng nhanh tốc độ
phát triển kinh tế khoảng 7,2%/năm, thu nhập quốc dân bình quân đầu ngời
600&/năm. Để đạt đợc chỉ tiêu này thì vốn đóng vai trò quyết định.
Nhiệm vụ đặt ra trong chiến lợc phát triển kinh tế là phải huy động đợc một l-
ợng vốn khoảng 58 tỉ $, dự tính huy động nguồn vốn trong nớc chiếm khoảng
60% - tức khoang 35 tỉ $. Đây là mộ thách thức rất lớn, trong khi vốn NSNN có
hạn thì yêu cầu huy động vốn trong dân, phát huy mọi nguồn vốn trong nớc là vô
cùng cấp thiết. Do vậy, nhiệm vụ đặt ra với hệ thống KBNN nói chung rất nặng
nề, KBNN đóng vai trò chủ yếu trong việc huy động vốn mà Chính phủ giao cho.
Trong quá trình làm việc thực tế tại KBNN Hà Tây, trên cơ sở những thành
quả và những tồn tại của công tác này, tôi xin mạnh dạn đa ra một số kiến nghị
có thể nâng cao hiệu quả công tác huy động vốn ở KBNN Hà Tây.
Các quan điểm trong công tác huy động vốn thông qua phát
hành trái phiếu Chính phủ ở KBNN Hà Tây
Quan điểm huy động vốn ở KBNN Hà Tây cũng hớng theo quan điểm huy
động vốn của ngành KBNN nói chung, đó là:
- Xác định công tác huy động vốn dới hình thức phát hành trái phiếu Chính
phủ là một bộ phận không thể thiếu trong hoạch định chính sách quốc gia
+ Xuất phát từ vai trò quan trọng của công tác huy động vốn thông qua
phát hành trái phiếu Chính phủ của hệ thống KBNN và nhu cầu vốn cho
ngân sách và cho đầu t phát triển kinh tế ở nớc ta trong giai đoạn hiện nay
+ Hoạt động huy động vốn thể hiện vai trò quản lý Nhà nớc đối với nền
kinh tế thị trờng, từ đó coi hoạt động huy động vốn của KBNN là một
trong những nhiệm vụ chính yếu của hệ thống KBNN.
+ Trên cơ sở xác định vị trí trọng yếu của công tác huy động vốn thông
qua phát hành trái phiếu Chính phủ, cần phải có giải pháp có tính thực thi
cao để tổ chức hoàn thành nhiệm vụ đợc giao một cách triệt để.
- Việc phát hành trái phiếu Chính phủ của hệ thống KBNN đợc đặt trong

mối quan hệ thống nhất với hoạt động huy động vốn của hệ thống Ngân
hàng. Từ quan điểm này giải quyết tốt mối quan hệ giữa KBNN với hệ
thống Ngân hàng và góp phần thực hiện tốt các vấn đề sau:
+ Đảm bảo thực hiện các chính sách Tài chính Tiền tệ của Nhà nớc
+ Đảm bảo sự phát triển ổn định của thị trờng vốn.
+ Là nhân tố thúc đẩy sự và phát triển của thị trờng chứng khoán.
- Cần xác định đúng vị trí, vai trò của trái phiếu Chính phủ, tham gia vào
quá trình phát triển của thị trờng chứng khoán ở Việt Nam
+ Cần xác định rõ huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ
là công cụ quan trọng để huy động vốn cho đầu t phát triển kinh tế và cho
NSNN, đáp ứng nhu cầu chi tiêu cấp bách của Nhà nớc.
+ Trái phiếu Chính phủ là hàng hoá chủ yếu cho phép Nhà nớc tham gia
quản lý, điều hành thị trờng chứng khoán theo định hớng của Nhà nớc.
Theo kinh nghiệm của các nớc có thị trờng chứng khoán phát triển thì
hàng hoá chủ yếu trên thị trờng chứng khoán phải là cổ phiếu, còn đối
với nớc ta thì trái phiếu Chính phủ lại giữ vai trò này, đặc biệt là các loại
tín phiếu kho bạc. Đây là hàng hoá chủ yếu cho thị trờng chứng khoán
hoạt động ở Việt Nam. Trái phiếu Chính phủ không chỉ trở thành công cụ
vay vốn của Nhà nớc mà còn là công cụ của chính sách Tài chính Tiền
tệ.
Về mục tiêu:
Công tác huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ ở KBNN Hà
Tây thực hiện theo định hớng, các mục tiêu của KBNN TƯ đề ra.
Để hoàn thiện cơ chế huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ,
hệ thống KBNN cần hớng vào các mục tiêu sau:
- Trái phiếu Chính phủ là công cụ chủ đạo tham gia hoạt động thị trờng
chứng khoán, thị trờng vốn.
- Làm lành mạnh hoá nền Tài chính, lành mạnh tình hình tiền tệ, thị trờng
vốn trong và ngoài nớc, khai thông quá trình lu thông vốn ra thị trờng quốc
tế bằng cách phát hành trái phiếu Chính phủ ra thị trờng vốn quốc tế. Để

thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc và quá trình phát
triển của thị trờng chứng khoán thì phải tạo đợc sự hội nhập thị trờng vốn
trong nớc và quốc tế.
ở nhiều nớc, việc vay nớc ngoài qua thị trờng vốn ngoài nớc là việc làm đã
có từ lâu, thông qua việc phát hành các loại giấy tờ có giá nh: trái phiếu Chính
phủ, kỳ phiếu ngân hàng,... tại các thị trờng tiền tệ, thị trờng vốn quốc tế.
ở nớc ta cha có hình thức huy động này, có nhiều lý do dẫn đến tình hình
trên. Một trong các lý do đó là nền kinh tế của chúng ta mới trong quá trình vận
hành theo cơ chế thị trờng, nền kinh tế còn kém phát triển, uy tín trên trờng quốc
tế còn khiêm tốn, thu nhập bình quân đầu ngời mới đạt trên 200$/năm. Nhng huy
động vốn trên thị trờng quốc tế có nhiều u đãi nh: chủ động vay và sử dụng vốn
không bị lệ thuộc vào điều kiện của ngời cho vay (nhất là các điều kiện về chính
trị); có khả năng huy động khối lợng vốn lớn, thời gian vay dài lại có thể mua
bán đợc trên thị trờng.
Hiện nay, theo đánh giá của các nhà đầu t quốc tế, Việt Nam đang có điều
kiện thuận lợi để phát hành trái phiếu ra thị trờng vốn quốc tế. Việt Nam có sự ổn
định về chính trị, có nguồn tài nguyên phong phú, nguồn nhân lực dồi dào, tỉ lệ
tăng trởng kinh tế khá cao, lạm phát đã đợc kiềm chế, giá trị đồng Việt Nam và tỉ
giá hối đoái tơng đối ổn định, tỉ lệ bội chi NSNN so với GDP đợc thu hẹp. Việt
Nam lại nằm trong khu vực châu á Thái Bình Dơng, là khu vực năng động, có
luật đầu t nơc ngoài cởi mở. Đặc biệt, Việt Nam là thành viên chính thức của
khối ASEAN và bình thờng hoá quan hệ với Mỹ. Quan hệ kinh tế quốc tế của
Việt Nam đợc mở rộng và có xu hớng phát triển tốt. Đây là nhân tố tạo sự tin t-
ởng cho các nhà đầu t quốc tế thông qua mua trái phiếu của Việt Nam. Hay nói
cách khác, cho tới nay, chúng ta đã có đợc một số tiền đề thuận lợi tạo điều kiện
cho việc phát hành trái phiếu ra thị trờng vốn nớc ngoài, mở ra một khả năng mới
cho việc huy động vốn đầu t gián tiếp, phục vụ cho đờng lối phát triển kinh tế của
đất nớc trớc mắt cũng nh lâu dài.
Việc phát hành trái phiếu ra thị trờng vốn quốc tế mà trớc mắt là trái phiếu
Chính phủ sẽ tạo điều kiện để Việt Nam tham gia vào thị trờng vốn nớc ngoài,

đẩy nhanh hơn nữa quá trình phát triển của thị trờng chứng khoán ở Việt Nam.
- Lãi suất trái phiếu Chính phủ dần trở thành chuẩn mực để xác định lãi suất
cho vay và huy động vốn của hệ thống Ngân hàng và các tổ chức tín dụng
khá0c.
- Hoạt động huy động vốn Chính phủ phải trở thành một hoạt động thờng
xuyên, đều đặn và là một cầu nối để đi đến hoạt động của thị trờng chứng
khoán.
- Trái phiếu Chính phủ phải phát hành liên tục, phải là công cụ để thực hiện
chính sách thị trờng mở - đây là một trong những công cụ quan trọng nhất
của chính sách Tiền tệ trong cơ chế thị trờng. Thực tế trên thị trờng vốn
ngắn hạn vẫn chiếm tỉ lệ lớn trong cơ cấu vốn huy động của Ngân hàng và
KBNN. Những ngời đầu t gửi vào Ngân hàng hoặc KBNN liên tục sẽ thành
trung hạn hoặc dài hạn. Nếu kiềm chế lạm phát ở mức có thể kiểm soát đ-
ợc thì ngời mua tín phiếu, trái phiếu Kho bạc sẽ yên tâm với lãi suất và
khoản vốn mà họ đã đầu t. Sau đó Nhà nớc sẽ đa dần thành các khoản tiền
gửi dài hạn có chế độ u đãi và có lãi suất cao hơn ngắn hạn. Từ đó tạo ra sự
sôi động của thị trờng tiền tệ, góp phần thúc đẩy quá trình phát triển của
thị trờng chứng khoán.
- Phát huy thế mạnh của KBNN, ngành kho bạc có hệ thống tổ chức hoàn
chỉnh, có mặt trên khắp cả nớc, có cơ sở vật chất tơng đối đầy đủ với số
nhân lực đông đảo, đội ngũ cán bộ có khả năng tiếp thu nhanh; cần phát
huy năng lực bộ máy này trong công tác huy động vốn để huy động tối đa
tiềm lực về nguồn vốn trong nớc, nớc ngoài, các tổ chức kinh tế xã hội,
khắc phục các khuyết tật của nền kinh tế thị trờng theo định hớng XHCN.
+ KBNN là cơ quan trực tiếp quản lý quỹ NSNN.
+ Trong điều kiện nơc ta hiện nay, cơ sở vật chất còn nghèo. Vì vậy tiết
kiệm là vấn đề quan trọng, cần phải thực hiện trong mọi lĩnh vực. Trong
công tác huy động vốn cũng vậy, chúng ta cần phải tận dụng tối đa cơ sở
vật chất kỹ thuật của hệ thống KBNN. Có thể phát hành trái phiếu Chính
phủ dới nhiều hình thức khác nhau nh thông qua các đại lý, đấu thầu qua

NHNN, các tổ chức Tài chính song không nên lãng phí năng lực của hệ
thống kho bạc, phải phát huy hơn nữa thế mạnh của ngành, tránh đợc sự lệ
thuộc vào các yếu tố bên ngoài.
Cụ thể, mục tiêu công tác huy động vốn cho NSNN và đầu t phát triển giai
đoạn 2001 2010 của hệ thống KBNN là:
+ Mở rộng quy mô và tăng nhịp độ khai thác các nguồn vốn trong nớc,
trọng tâm là các nguồn vốn trong dân c, dới nhiều hình thức nh: phát hành
liên tục các loại trái phiếu Chính phủ (kể cả công trái xây dựng tổ quốc),
trái phiếu doanh nghiệp, cổ phiếu Công ty, mở sổ tiền gửi tiết kiệm trung
và dài hạn, phấn đấu đạt mức huy động tối thiểu 5%/GDP hàng năm
(khoảng 15.000 đến 20.000 tỉ đồng/năm)
+ Nâng dần thời hạn và giảm dần lãi suất trái phiếu Chính phủ. Trong
những năm 2000-2005 chủ yếu phát hành trái phiếu kỳ hạn 5 10 năm.
Từ năm 2006 trở đi, khi thị trờng chứng khoán hoạt động ổn định, chủ yếu
phát hành các loại trái phiếu trung và dài hạn (10 năm trở lên). Các loại tín
phiếu ngắn hạn sẽ đợc phát hành qua NHNN để triển khai nghiệp vụ thị tr-
ờng mở và phối hợp thực hiện chính sách tiền tệ.
+ Hoàn thiện cơ chế chính sách và luật pháp thuộc lĩnh vực huy động vốn.
Các giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế huy động vốn thông
qua phát hành trái phiếu Chính phủ ở KBNN Hà Tây.
Trớc tiên tôi xin nêu một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế huy động vốn
Chính phủ của hệ thống KBNN nói chung, đó là:
1.1.1 Huy động vốn cho NSNN và cho đầu t phát triển kinh tế trở thành chỉ
tiêu pháp lệnh:
Việc phát hành trái phiếu Chính phủ đợc thể chế thành văn bản pháp luật ở
mức độ cao hơn hiện nay. Cơ chế tổ chức phát hành phải đợc quy định bằng các
nghị định, pháp lệnh, thông t cụ thể. Quyền hạn của các cơ quan phải đợc quy
định rõ ràng, tránh sự cạnh tranh chồng chéo trong công tác huy động vốn. Hai
hệ thống KBNN và Ngân hàng cần có các văn bản pháp luật quy định rõ quyền
hạn, lợi ích của hệ thống. Ngoài ra, trong từng hệ thống cần có các quy định

riêng về từng quyền hạn, nghĩa vụ của các cơ quan có liên quan nh: Chính phủ,
chính quyền địa phơng đối với công tác huy động vốn.
Trong năm 1994, chúng ta đã có nghị định 72 CP quy định về việc phát hành
trái phiếu Chính phủ. Ngày 10/02/1995, ban hành thông t liên bộ số 01 TC-
NHNN của liên bộ Tài chính Ngân hàng Nhà nớc về việc hớng dẫn tổ chức
đấu thầu tín phiếu KBNN qua NHNN, trong đó đã quy định rõ quy chế phát hành
cũng nh quyền hạn, trách nhiệm của đối tợng liên quan. Nói chung về mặt Pháp