Đánh giá chất lượng đào tạo nghề lái xe ô tô bằng mô hình HEdPERF tại trường cao đẳng nghề phú yên
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.06 MB, 105 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
PHẠM HỒNG HẢI
ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ LÁI XE
Ơ TƠ BẰNG MƠ HÌNH HEdPERF TẠI TRƯỜNG
CAO ĐẲNG NGHỀ PHÚ YÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ
KHÁNH HÒA - 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
PHẠM HỒNG HẢI
ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ LÁI XE
Ơ TƠ BẰNG MƠ HÌNH HEdPERF TẠI TRƯỜNG
CAO ĐẲNG NGHỀ PHÚ YÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Ngành:
Quản trị kinh doanh
Mã số:
8340101
Quyết định giao đề tài:
410/QĐ-ĐHNT ngày 28/4/2017
Quyết định thành lập hội đồng:
1466/QĐ-ĐHNT ngày 07/12/2018
Ngày bảo vệ:
19/12/2018
Người hướng dẫn khoa học:
TS. TRẦN ĐÌNH CHẤT
Chủ tịch Hội Đồng:
PGS. TS. NGUYỄN THỊ KIM ANH
Phòng Đào tạo Sau Đại học:
KHÁNH HÒA - 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài: “Đánh giá chất lượng đào tạo nghề lái xe ô tô bằng
mô hình HEdPERF tại trường Cao đẳng nghề Phú Yên" là cơng trình nghiên cứu
của riêng tơi và chưa từng được cơng bố trong bất cứ cơng trình khoa học nào khác
cho đến thời điểm này.
Khánh Hòa, tháng 10 năm 2018
Tác giả luận văn
Phạm Hoàng Hải
iii
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự giúp đỡ của Quý
Thầy Cô khoa Kinh tế và phòng Sau đại học trường Đại học Nha Trang, đã tạo
điều kiện cho tơi được hồn thành đề tài. Đặc biệt là sự hướng dẫn tận tình của
TS.Trần Đình Chất đã giúp đỡ tơi trong q trình thực hiện luận văn. Qua đây, tơi
xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến sự giúp đỡ này.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến gia đình, bạn bè, đồng
nghiệp đã động viên, giúp đỡ tơi trong q trình học tập và thực hiện đề tài.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
Khánh Hòa, tháng 10 năm 2018
Tác giả luận văn
Phạm Hoàng Hải
iv
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................iii
LỜI CẢM ƠN .........................................................................................................iv
MỤC LỤC ...............................................................................................................v
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................viii
DANH MỤC BẢNG ..............................................................................................ix
DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ ..............................................................................x
TRÍCH YẾU LUẬN VĂN .....................................................................................xi
PHẦN MỞ ĐẦU .....................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ VÀ
ĐÀO TẠO NGHỀ LÁI XE Ô TÔ ........................................................................8
1.1. Một số khái niệm về đào tạo nghề, đào tạo nghề lái xe ...................................8
1.1.1. Khái niệm đào tạo nghề .................................................................................8
1.1.2. Đào tạo nghề lái xe ô tô .................................................................................9
1.2. Một số khái niệm về chất lượng và chất lượng đào tạo ....................................9
1.2.1. Chất lượng .....................................................................................................9
1.2.2. Nội dung nghiên cứu chất lượng đào tạo nghề lái xe ..................................13
1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo nghề lái xe ..........................15
1.2.4. Các tiêu chí đánh giá chất lượng đào tạo nghề lái xe ..................................22
1.3. Sự hài lòng của khách hàng về chất lượng đào tạo .................. 24
1.3.1. Khái niệm về sự hài lòng của khách hàng ...................................................24
1.3.2. Phân loại sự hài lòng của khách hàng .........................................................25
1.3.3. Sự hài lòng của khách hàng trong lĩnh vực đào tạo ....................................28
1.4. Các thang đo, mô hình nghiên cứu sự hài lịng ....................... 32
1.4.1. Thang đo SERVQUAL và thang đo SERVPERF .......................................32
1.4.2. Ứng dụng mơ hình HEdPERF trong nghiên cứu chất lượng giảng dạy ......36
1.5. Tổng hợp các mơ hình .....................................................................................38
1.5.1. Tổng hợp các mơ hình nghiên cứu trước đây ..............................................38
1.5.2. Mơ hình nghiên cứu của đề tài ....................................................................40
1.6. Các đặc trưng của chất lượng đào tạo lái xe ........................... 42
1.6.1. Đề ra các mục tiêu chất lượng đào tạo lái xe ...............................................42
v
1.6.2. Xây dựng nội dung để nâng cao chất lượng đào tạo lái xe ..........................42
1.6.3. Nâng cấp chất lượng đội ngũ giáo viên .......................................................43
1.6.4. Nâng cao chất lượng học viên học lái xe .....................................................43
1.6.5. Nâng cao chất lượng cơ sở vật chất thiết bị dạy nghề .................................44
1.6.6. Thiết lập công tác lập kế hoạch khóa học ....................................................44
1.6.7. Nâng cao chất lượng công tác tuyển sinh ....................................................44
1.7. Nghiêm túc thực hiện các quy định của Nhà nước .................. 45
1.7.1 Công tác thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật trong đào tạo, sát hạch
cấp giấy phép lái xe ...............................................................................................45
1.7.2. Công tác phối hợp, triển khai thực hiện các các quy định của Nhà nước ........ 45
Tóm tắt chương 1 ...................................................................................................46
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO LÁI XE Ô TƠ BẰNG
MƠ HÌNH HEdPERF TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ PHÚ YÊN ..............48
2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội và hoạt động đào tạo lái xe trên địa bàn
tỉnh Phú Yên ..........................................................................................................48
2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế- xã hội tỉnh Phú Yên ...................................48
2.1.2. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội Phú Yên đến năm 2020 ..................48
2.1.3. Tình hình thực hiện đào tạo lái xe của tỉnh Phú Yên ........... 49
2.2. Thực trạng chất lượng đào tạo lái xe ô tô tại trường Cao đẳng Nghề Phú Yên .....49
2.2.1. Cơ cấu tổ chức của trường Cao đẳng Nghề Phú Yên ..................................49
2.2.2. Những nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng đào tạo lái xe tại trường Cao đẳng
nghề Phú Yên .........................................................................................................51
2.2.3. Đánh giá chất lượng đào tạo nghề lái xe bằng mơ hình HEdPERF tại trường Cao
đẳng nghề Phú Yên ..............................................................................................................58
2.2.4. Kết quả điều tra, khảo sát từ học viên và doanh nghiệp sử dụng lao động sau
đào tạo ....................................................................................................................62
Tóm tắt chương 2 ...................................................................................................68
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO LÁI XE
Ô TÔ TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ PHÚ YÊN ....................................69
3.1. Các căn cứ có tính chất định hướng đề xây dựng các giải pháp .....................69
3.1.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước phát triển lĩnh vực giao thông vận tải ....... 69
vi
3.1.2. Định hướng giáo dục- đào tạo tỉnh Phú Yên đến năm 2020 .......................69
3.1.3. Định hướng phát triển của trường CĐN Phú Yên từ nay đến năm 2020 ....70
3.2. Nguyên tắc đề xuất các giải pháp ...................................................................70
3.2.1. Nguyên tắc phù hợp với định hướng phát triển của NT ..............................70
3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính tồn diện và tính đồng bộ của các giải pháp ......71
3.2.3. Nguyên tắc phù hợp với điều kiện giữa NT và DN .....................................71
3.3. Giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo lái xe ô tô bằng mơ hình HEdPERF tại
trường Cao đẳng Nghề Phú n ............................................................................71
3.3.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên và người học về chất
lượng trong đào tạo lái xe ......................................................................................71
3.3.2. Đổi mới công tác tuyển sinh học nghề lái xe ô tô .......................................73
3.3.3. Điều chỉnh mục tiêu đào tạo của nghề lái xe ô tô ........................................73
3.3.4. Xây dựng tiêu chí kiểm tra, đánh giá bảo đảm tính cơng bằng trong hoạt
động đào tạo lái xe .................................................................................................74
3.3.5. Xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý ................................................................75
3.3.6. Tổ chức bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ..........................................................75
3.3.7. Đầu tư, đổi mới cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện dạy học ...........76
3.3.8. Đổi mới quản lý tài chính ............................................................................77
3.3.9. Tăng cường sự hợp tác với các doanh nghiệp vận tải .................................78
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các giải pháp ...............................78
3.5. Kiến nghị .......................................................................................................79
3.5.1. Bộ GTVT, Tổng Cục đường bộ Việt Nam ..................................................79
3.5.2. UBND tỉnh Phú Yên ....................................................................................80
3.5.3. Sở GTVT tỉnh Phú Yên ...............................................................................81
3.5.4. Trường Cao đẳng nghề Phú Yên .................................................................81
Tóm tắt chương 3 ...................................................................................................81
KẾT LUẬN ...........................................................................................................82
TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................................................84
PHỤ LỤC
vii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BGTVT
Bộ Giao thông vận tải
CBGV
Cán bộ giáo viên
CBQL
Cán bộ quản lý
CĐN
Cao đẳng nghề
CL
Chất lượng
CNH - HĐH
Công nghệ hóa – hiện đại hóa
CNV
Cơng nhân viên
CSĐT
Cơ sở đào tạo
CSVC
Cơ sở vật chất
DN
Doanh nghiệp
ĐH
Đại học
ĐT
Đào tạo
ĐTN
Đào tạo nghề
GD-ĐT
Giáo dục – đào tạo
GPLX
Giấy phép lái xe
GV
Giáo viên
HSSV
Học sinh sinh viên
KTXH
Kinh tế xã hội
LĐTB&XH
Lao động – Thương binh và Xã hội
NCKH
Nghiên cứu khoa học
NT
Nhà trường
SGTVT
Sở Giao thông vận tải
SPN
Sư phạm nghề
TCĐBVN
Tổng Cục đường bộ Việt Nam
TCN
Trung cấp nghề
THCS
Trung học cơ sở
THPT
Trung học phổ thông
UBND
Ủy ban nhân dân
viii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Tổng hợp Mơ hình nghiên cứu trước .................................................... 38
Bảng 2.1: Kế hoạch đào tạo được phê duyệt của Trường thời kỳ 2004 – 2021 .... 52
Bảng 2.2: Cơ cấu giáo viên theo trình độ đào tạo của Trường năm 2018 ............. 53
Bảng 2.3: Danh mục các phương triện dạy thực hành lái xe hạng B2 của Trường
năm 2018 ............................................................................................................... 54
Bảng 2.4: Danh mục các phương triện dạy thực hành lái xe hạng C của Trường
năm 2018 ............................................................................................................... 55
Bảng 2.5: Danh mục các phương triện dạy thực hành lái xe hạng D và E của
Trường năm 2018 .................................................................................................. 56
Bảng 2.6: Danh mục hệ thống phòng học, nhà xưởng và sân bãi tập lái của Trường
năm 2018 ............................................................................................................... 56
Bảng 2.7: Số lượng đào tạo nghề lái xe ô tô tại trường Cao đẳng nghề Phú Yên
giai đoạn 2013 – 2017 ........................................................................................... 58
Bảng 2.8: Kết quả đào tạo lái xe tại trường CĐN Phú Yên giai đoạn 2013 – 2017 ......59
Bảng 2.9: Kết quả xếp loại tốt nghiệp của học viên lái xe các hạng B,C tại trường
CĐN Phú Yên giai đoạn 2013 - 2017 .................................................................... 60
Bảng 2.10: Số lượng, tỷ lệ học viên lái xe hỏng tốt nghiệp của Trường giai đoạn
2013 - 2017 ............................................................................................................ 62
Bảng 2.11: Kết quả khảo sát từ học viên học lái xe ô tô tại Trường ..................... 63
Bảng 2.12: Kết quả khảo sát từ các doanh nghiệp vận tải trên địa bàn tỉnh Phú Yên ...66
Bảng 3.1: Tổng hợp điểm bình quân các ý kiến đánh giá về tính cấp thiết và khả thi
của các giải pháp .................................................................................................... 79
ix
DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ
Hình 1.1: Sơ đồ quan niệm về chất lượng đào tạo ................................................13
Hình 1.2: Quan hệ giữa mục tiêu và CL đào tạo ...................................................22
Hình 1.3: Khách hàng trong giáo dục đại học .......................................................29
Hình 1.4: Mơ hình chất lượng dịch vụ Parasuraman và cộng sự (1985) ...............32
Hình 1.5: Mơ hình nghiên cứu đề nghị ..................................................................41
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu bộ máy tổ chức của trường Cao đẳng nghề Phú Yên ..............49
x
TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
Trong những năm qua, nhìn chung cơng tác đào tạo lái xe ở nước ta nói
chung và trường Cao đẳng Nghề Phú Yên nói riêng, đang thực hiện ngày càng
chặt chẽ, theo hướng tăng cường trách nhiệm, đảm bảo sự thống nhất, cơng khai,
minh bạch qua đó đã nâng cao chất lượng đào tạo lái xe. Tuy nhiên, bên cạnh
những kết quả đã đạt được về công tác đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe, qua
kiểm tra, thanh tra vẫn còn một số hạn chế, thiếu sót, cần phải được nhìn nhận,
đánh giá một cách nghiêm túc. Xuất phát từ những lý do đó, là một cán bộ phụ
trách công tác quản lý hoạt động đào tạo, sát hạch và cấp giấy phép lái xe, nên tác
giả chọn đề tài: “Đánh giá chất lượng đào tạo nghề lái xe ơ tơ bằng mơ hình
HEdPERF tại trường Cao đẳng nghề Phú Yên".
Để thực hiện đề tài này, tác giả đã sử dụng các phương pháp như: thống kê,
phân tích, so sánh, chun gia …
Thơng qua việc đánh giá bằng số liệu thứ cấp, cũng như phân tích kết quả
khảo sát các nhà quản lý lĩnh vực GTVT, cán bộ quản lý, giáo viên trực tiếp giảng
dạy, học viên học lái xe và các doanh nghiệp sử dụng lao động qua đào tạo của
nhà trường có thể rút ra một số đánh giá nhận xét như sau:
Nội dung, khung chương trình đào tạo lái xe bảo đảm giúp cho người học
sau khi tốt nghiệp có kiến thức, và kỹ năng tay lái tốt; có thể nhận xe tham gia vào
hoạt động vận tải ngay say khi trúng tuyển kỳ sát hạch cấp giấy phép lái xe.
Việc bố trí, tổ chức các khóa đào tạo bảm đảm tính hợp lý, phân công giáo
viên giảng dạy phù hợp với từng môn học/ mô đun.
Điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, phương tiện thực hành, sân bãi
qua khảo sát các nhóm đối tượng đều đánh giá sự hài lịng ở cấp độ trung bình
Việc tổ chức xây dựng qui chế đào tạo, kiểm tra đánh giá phân loại người
người học được nhà trường thực hiện tương đối nghiêm túc; bảo đảm tính cơng
bằng, khách quan.
Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn cịn một số vấn đề nổi lên cần khắc phục trong
thời gian đến mà khi được hỏi các nhóm được khảo sát đều có chung quan điểm
đánh giá như sau:
Nhà trường cần tập trung hơn chỉ đạo nhiều hơn nữa trong công tác quảng
bá, chiêu sinh; tổ chức quản lý thông tin đăng ký nhập học bằng hệ thống phần
mềm máy tính; hồ sơ tuyển sinh phải đầy đủ các loại thủ tục giấy tờ theo qui định.
xi
Nhà trường cần phải xác minh tính pháp lý của bằng tốt nghiệp trung học cơ sở,
trung học phổ thông của ứng viên đăng ký học nâng hạng để tránh trường hợp ứng
viên sử dụng bằng giả làm thủ tục nhập học.
Về năng lực sư phạm, khả năng sử dụng thiết bị đa phương tiện của giáo
viên khi lên lớp được các nhóm khảo sát đánh giá mức độ hài lòng rất thấp. Điều
này phản ánh đúng thực trạng của đội ngũ giáo viên dạy lái xe hiện nay trên cả
nước nói chung và của trường Cao đẳng nghề Phú Yên nói riêng. Trong thời gian
đến cần có biện pháp giáo dục tư tưởng cho giáo viên theo lối tư duy tiếp cận cái
mới; mở các lớp bồi dưỡng năng lực sư phạm cũng như kỹ thuật soạn bài giảng
điện tử cho giáo viên để nâng cao chất lượng giảng dạy.
Về cơ sở phòng học lý thuyết, phòng làm việc, phòng chờ cho giáo viên,
sân bãi, phương tiện dạy thực hành lái xe… khi khảo sát các nhóm đều đánh giá
mức độ hài lịng đạt mức trung bình. Nhưng nhìn nhận thực tế nhận thấy cơ sở
phòng học lý thuyết ít, không gian tuy rộng nhưng không bảo đảm độ thoáng mát,
gây ảnh hưởng đến sức khỏe người học và giáo viên; phương tiện dạy thực hành
lái xe tuy đủ số lượng theo giấy phép đào tạo nhưng đa số đã cũ, chủng loại không
đồng bộ,….
Về công tác công khai tài chính, việc tái đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, sân
bãi, phương tiện dạy thực hành lái xe chưa được nhà trường đầu tư đúng mức; chỉ
quanh quẩn ở khâu sửa chữa, bảo dưỡng, khắc phục tạm thời chứ chưa đầu tư
mang tính đột phá.
Trên cơ sở kết quả phân tích, đánh giá, tác giả đã để ra một số giải pháp,
nhằm góp phần giúp trường Cao đẳng Nghề Phú Yên nâng cao chất lượng đào tạo
như: Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên và người học về chất
lượng trong đào tạo lái xe; Đổi mới công tác tuyển sinh học nghề lái xe ô tô; Điều
chỉnh mục tiêu đào tạo của nghề lái xe ơ tơ; Xây dựng tiêu chí kiểm tra, đánh giá
bảo đảm tính cơng bằng trong hoạt động đào tạo lái xe; Xây dựng đội ngũ cán bộ
quản lý; Tổ chức bồi dưỡng đội ngũ giáo viên; Đầu tư, đổi mới cơ sở vật chất,
trang thiết bị, phương tiện dạy học; ... Ngồi ra, luận văn cịn đề xuất một số kiến
nghị đối với các cơ quan hữu quan nhằm tạo điều kiện cho Trường nâng cao chất
lượng đào tạo.
Từ khóa: Chất lượng đào tạo; Nghề lái xe ơ tơ mơ hình HEdPERF; Cao
đẳng nghề Phú n.
xii
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Hiện nay, cả nước có 376 cơ sở đào tạo lái xe ô tô thuộc các bộ, ngành quản lý và
được phân cấp cho địa phương quản lý trực tiếp. Nhiều năm qua, các cơ sở đào tạo lái
xe ô tô, mô tô đã được đầu tư, đổi mới trang thiết bị dạy học, nội dung, chương trình
đào tạo được xây dựng, điều chỉnh dần phù hợp với thực tiễn và được áp dụng thống
nhất trong toàn quốc; Chất lượng bài giảng, chất lượng các bài kiểm tra ngày càng
được cải thiện bằng việc đưa bài giảng điện tử vào giảng dạy và kiểm tra lý thuyết trên
máy tính được cài đặt phần mềm của Tổng cục Đường bộ Việt Nam. Hệ thống trung
tâm sát hạch lái xe được xây dựng và phát triển theo tiêu chuẩn, phù hợp quy hoạch,
có lắp thiết bị chấm điểm tự động, camera giám sát, do đó đã hạn chế tối đa sự tác
động chủ quan của con người, đánh giá trung thực chất lượng sát hạch lái xe ô tô.
Trong những năm qua, nhìn chung cơng tác đào tạo lái xe ở nước ta đang thực
hiện ngày càng chặt chẽ, theo hướng tăng cường trách nhiệm, đảm bảo sự thống nhất,
công khai, minh bạch qua đó đã nâng cao chất lượng đào tạo lái xe.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được về công tác đào tạo, sát hạch, cấp
giấy phép lái xe, qua kiểm tra, thanh tra vẫn còn một số hạn chế, thiếu sót ở một số nội
dung chủ yếu sau:
1. Một số cơ sở đào tạo lái xe và đặc biệt là các trung tâm hợp đồng đào tạo
thực hiện chưa đầy đủ chương trình, một số mơn học lý thuyết chưa được chú trọng
(môn nghiệp vụ vận tải, bảo dưỡng sửa chữa, thực hành tại xưởng). Điều đáng quan
tâm hiện nay là môn học đạo đức người lái xe chưa được quan tâm đúng mức.
2. Bộ phận quản lý của các phòng, ban trung tâm thiếu kiểm tra bài, chưa đánh
giá được thực chất người học, thể hiện rõ nhất trong các khóa đào tạo lái xe hạng B1.
3. Trong thực hành lái xe đường trường có bài học lái xe có tải nhưng các cơ sở
đào tạo đều không thực hiện đầy đủ mặc dù thời gian cho bài này chiếm tỷ lệ lớn.
4. Mặc dù Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cũng như Tổng cục Đường bộ
Việt Nam đã ban hành đầy đủ hệ thống biểu mẫu sổ sách để quản lý dạy và học cho
các cơ sở áp dụng, nhưng việc nghiên cứu sổ sách để sử dụng tại nhiều cơ sở cịn có
lúc, có nơi tùy tiện. Việc nghiên cứu các văn bản, giáo trình trong đào tạo theo quy
định có lúc, có nơi chưa chặt chẽ, việc soạn giáo án lên lớp chưa đúng quy định.
1
5. Hiện tượng đào tạo vượt quá lưu lượng cho phép hoặc tổ chức lớp học q
đơng, bố trí số học viên trên một xe cao hơn quy định vẫn còn xảy ra. Việc tổ chức đào
tạo lái xe liên kết với các trung tâm ở huyện còn nhiều bất cập như dạy khơng đúng
quy trình, khơng đảm bảo đúng giáo án, các trung tâm đào tạo cịn giao tồn bộ cho
giáo viên nên việc kiểm tra, giám sát giáo viên giảng dạy chưa đầy đủ, phần lý thuyết
bị cắt xén... nên thường xẩy ra các hiện tượng tiêu cực trong q trình đào tạo. Sân bãi
tập cịn sơ sài mượn tạm tại các sân ở địa phương nên chất lượng đào tạo chưa cao.
Đối với tỉnh Phú Yên nói riêng, hiện tại trên địa bàn tỉnh có 02 cơ sở đào tạo lái
xe ơ tơ đó là Trường Cao đẳng Nghề Phú Yên và Trung tâm kỹ thuật hướng nghiệp
tỉnh Phú Yên. Hàng năm đã giải quyết được trên 3.000 người học, phần nào đáp ứng
được nhu cầu học lái xe ô tô ngày càng tăng của người dân địa phương.
Tuy nhiên, một thực tế hiện nay còn nhiều hạn chế và chưa phát huy được chất
lượng đào tạo lái xe trên địa bàn tỉnh Phú Yên nói chung và trường Cao đẳng Nghề
Phú Yên nói riêng đó là việc chú trọng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học,
phương tiện dạy thực hành lái xe cịn q chậm; cơng tác quản lý hoạt động đào tạo
chưa thực sự khoa học; việc đổi mới, vận dụng các phương pháp giảng dạy mới chưa
được đội ngũ giáo viên quan tâm, công tác khai thác và sử dụng các nguồn tài chính
phục vụ cho hoạt động đào tạo lái xe của nhà trường vẫn còn nhiều bất cập, chưa phát
huy được các tiềm năng của nhà trường cũng như kêu gọi các nhà đầu tư tham gia góp
vốn nâng cao chất lượng và đổi mới các điều kiện cần thiết trong hoạt động đào tạo lái
xe,….
Để làm rõ hơn các mặt thuận lợi, ưu điểm cần phát huy, đồng thời phân tích
đánh giá những hạn chế yếu kém trong công tác đào tạo lái xe hiện nay của trường Cao
đẳng Nghề Phú Yên. Bản thân tác giả là người công tác trong ngành giao thông vận
tải, xuất phát từ thực tiễn và phù hợp với công việc của mình, tác giả đã chọn chọn đề
tài “Đánh giá chất lượng đào tạo nghề lái xe ơ tơ bằng mơhình HEdPERF tại
trường Cao đẳng nghề Phú Yên" làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình.
2. Tổng quan về tình hình nghiên cứu
2.1. Tình hình nghiên cứu trong nước
Chất lượng ln là một trong những vấn đề nóng bỏng, có tính thời sự nhất của
cả hệ thống giáo dục quốc dân, trong đó có đào tạo nghề. Chất lượng đào tạo nghề nói
chung, chất lượng đào tạo nghề lái xe nói riêng đã và đang đứng trước những thách
thức, những yêu cầu mới trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
2
Việt Nam là một nước đang phát triển và đang hội nhập mạnh mẽ với thế
giới.Trong bối cảnh đó, nước ta có những cơ hội để phát triển, đồng thời đang và sẽ
gặp khơng ít khó khăn, thách thức. Khi tham gia hội nhập kinh tế thế giới, xuất phát
điểm phát triển của Việt Nam còn quá thấp. Để trở thành một nhân tố góp thêm động
lực cho sự nghiệp cơng nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước thì ngồi các định hướng
phát triển theo hướng nơng nghiệp, cơng nghiệp, thương mại và dịch vụ thì lĩnh vực
giao thơng vận tải đóng vai trị quan trọng trong nền kinh tế.
Tuy nhiên, trong suốt thời gian qua các phương tiện giao thông ngày càng tăng
mặc dù hệ thống đường giao thông được Nhà nước tập trung đầu tư mở rộng, nâng cấp
chất lượng,… nhưng tình hình giao thơng hết sức phức tạp; tỷ lệ tai nạn giao thơng có
chiều hướng gia tăng gây thiệt hại nhiều về tài sản và tính mạng con người. Tựu trung
nguyên nhân của các vụ tai nạn phần lớn xuất phát từ lỗi của người tham gia giao
thông. Việc đánh giá, xác định lại đúng chất lượng đào tạo, sát hạch cấp giấy phép lái
xe hiện nay tại các cơ sở đào tạo lái xe là điều hết sức cần thiết. Xuất phát từ tình hình
nêu trên mà có rất nhiều tác giả đã đi vào nghiên cứu các khía cạnh của cơng tác đào
tạo lái xe, cụ thể :
- Đề tài “Xây dựng giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo xe trên địa bàn
tỉnh Nghệ An" của tác giả Nguyễn Hoàng Nam. Đề tài đã tiến hành đánh giá thực trạng
hoạt động đào tạo, sát hạch và cấp giấy phép lái xe hiện nay tại Nghệ An trong thời
gian qua với những mặt tích cực cần tiếp tục phát huy.Tác giả đã thu thập, phân tích và
tổng hợp những mặt tồn tại, hạn chế trong hoạt động đào tạo cũng như công tác tổ
chức sát hạch cấp giấy phép lái xe cơ giới đường bộ. Từ đó đúc rút và đưa ra những
nhận định, đánh giá đúng về công tác đào tạo, cũng như chất lượng đào tạo lái xe tại
một số cơ sở lái xe tiêu biểu trên địa bàn Tỉnh Nghệ An; Từ việc đánh giá thực trạng
trên để đề xuất, đưa ra những định hướng, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo
lái xe tại các cơ sở đào tạo.
- Tác giả Hoàng Thị Huệ với đề tài: “Một số giải pháp quản lý nâng cao chất
lượng đào tạo nghề lái xe ô tô tại trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Công nghệ
VICET”. Thông qua việc nghiên cứu, tác giả đã cung cấp cho trường Cao đẳng nghề
VICET những định hướng nhằm xác định mục tiêu nâng cao chất lượng đào tạo nghề
lái xe ở trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Cơng nghệ VICET. Ngồi ra, tác giả đã đề
xuất một số giải pháp quản lý hoạt động nâng cao chất lượng đào tạo lái xe ở trường
Cao đẳng nghề Kinh tế - Công nghệ VICET.
3
Tuy nhiên, tác giả Hoàng Thị Huệ chỉ mới đánh giá, khảo sát trên các góc độ về
khung chương trình đào tào, quá trình kiểm tra đánh giá; quản lý công tác tuyển sinh;
phương pháp giảng dạy, quản lý quá trình đào tạo chứ chưa thu thập dữ liệu, phân tích
đánh giá sự tác động của cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện dạy học đối với
chất lượng đào tạo; chưa đề xuất được sự tham gia đóng góp theo hình thức xã hội hóa
để đổi mới cơ sở vật chất, đầu tư trang thiết bị, phương tiện dạy học góp phần nâng
cao chất lượng đào tạo lái xe theo yêu cầu ngày càng cao như hiện nay.
2.1.1. Tình hình nghiên cứu ngồi nước
Ở các nước trên thế giới, nghiên cứu về đào tạo nghề, chất lượng và hiệu quả
đào tạo được nhiều tổ chức Quốc tế, các trường đại học, các viện nghiên cứu, các tổ
chức chính phủ và phi chính phủ hết sức quan tâm.
Nhìn chung các nghiên cứu có thể thực hiện dưới 2 dạng: nghiên cứu về vấn đề
đào tạo nghề nói chung và các cơ sở đào tạo nghề nói riêng. Nghiên cứu chuyên sâu về
chất lượng và hiệu quả của việc đào tạo nghề.
Tổ chức giáo dục – khoa học và văn hóa Liên Hợp quốc (UNESCO) là tổ chức
quốc tế lớn nhất dành sự quan tâm sâu sắc đến giáo dục, đào tạo, hiệu quả và chất
lượng của giáo dục đào tạo. Năm 2013, tổ chức UNESCO xuất bản cuốn “UNESCO
Handbook on Education Policy Analysis and Programming”(Cẩm nang phân tích
chính sách và kế hoạch hóa giáo dục”. Theo UNESCO, lĩnh vực giáo dục và đào tạo
nghề dường như quá rộng lớn và phức tạp nếu muốn phân tích nó. Cẩm nang này của
UNESCO đề xuất một phương pháp hệ thống và cấu trúc hóa nhằm hỗ trợ việc phân
tích các chính sách giáo dục và đào tạo cũng như kế hoạch hóa lĩnh vực này để tăng
cường khả năng tiếp cận, nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý, giải quyết các vấn
đề liên ngành, liên lĩnh vực đối với mọi cấp độ cũng như loại hình giáo dục và đào tạo
của mỗi quốc gia. Cẩm nang cung cấp khung lý thuyết cho việc phân tích chính sách,
hoạch định kế hoạch, khuyến khích sự đối thoại chính sách giữa các cơ quan chính phủ
đối với các đối tác phát triển; từ đó đưa ra những hướng dẫn từng bước phân tích chính
sách và hoạch định chương trình giáo dục và đào tạo.
Hiệp hội phát triển giáo dục (Development Education Association) Vương quốc
Anh là một tổ chức nghề nghiệp, hoạt động vì mục tiêu phát triển giáo dục và đào tạo,
nâng cao năng lực của các thành viên hiệp hội, thúc đẩy việc nâng cao chất lượng và
hiệu quả của giáo dục và đào tạo nghề. Năm 2001, hiệp hội nghiên cứu và công bố
4
xuất bản tác phẩm với tên gọi “Measuring effectiveness in development education”
(Đo lường hiệu quả trong giáo dục phát triển). Nghiên cứu này đưa ra các nguyên tắc
khi phân tích , đánh giá một hệ thống giáo dục; các mục tiêu đánh giá; đo lường hiệu
quả; định nghĩa các khái niệm về đánh giá, hiệu quả, tác động lan tỏa, các chỉ số đo
lường hiệu quả; các cấp độ hiệu quả; cấp độ cá nhân người học; cấp độ cơ sở giáo dục,
đào tạo; cấp độ đầu tư của nhà nước; cấp độ hiệu quả nền trên tồn bộ bình diện nền
kinh tế và bình diện xã hội.
Ngồi ra trên thế giới đã có rất nhiều cơng trình nghiên cứu về bảo đảm chất
lượng và nâng cao chất lượng trong giáo dục – đào tạo nói chung và đào tạo nghề nói
riêng. Tiêu biểu có các cơng trình nghiên cứu của các tác giả :
Danielle Colardyn (1998), trong cơng trình “Đảm bảo chất lượng cơ sở đào tạo
trong dạy nghề thường xuyên” khẳng định: đào tạo nghề thường xuyên trong khuôn
khổ học tập suốt đời cũng nhấn mạnh đặc biệt về đảm bảo chất lượng. Trước tiên, mỗi
quốc gia phát triển theo cách tiếp cận riêng của mình về đảm bảo chất lượng. Thứ hai,
các tiêu chí đảm bảo chất lượng chung được sử dụng như là một điểm tham chiếu ở
từng quốc gia. Thứ ba, các tiêu chí sẽ trả lời bằng những câu hỏi khác nhau và sự cần
thiết của “bên thứ ba” để cung cấp các đánh giá một cách khách quan.
Hay theo Petros Kefalas và các cộng sự (2003), một hệ thống đảm bảo chất
lượng bao gồm các tiêu chuẩn chất lượng: chương trình học tập hiệu quả, đội ngũ
CBGV, khả năng sử dụng cơ sở hạ tầng sẵn có, phản hồi tích cực từ học viên và sự hỗ
trợ từ các bên liên quan và thị trường lao động,...
Nhìn chung cụ thể bản thân chưa xác định được đã có tác giả hay nhóm nghiên
cứu nào ngồi nước có liên quan đến nâng cao chất lượng trong đào tạo nghề lái xe ô
tô. Tuy nhiên, nếu đứng trên góc độ nâng cao chất lượng trong giáo dục – đào tạo nói
chung và đào tạo nghề nói riêng thì những cơng trình nghiên cứu của các tác giả nước
ngoài mang lại một giá trị nhất định trong việc định hướng nâng cao chất lượng đào
tạo theo hướng tích cực, đáp ứng nhu cầu xã hội.
3. Mục tiêu nghiên cứu
3.1. Mục tiêu chung
Đánh giá chất lượng đào tạo lái xe tại Trường Cao đẳng nghề Phú Yên bằng mơ
hình HEdPERF từ đó đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo góp phần giảm
thiểu tai nạn giao thông trên địa bàn tỉnh Phú Yên.
5
3.2. Mục tiêu cụ thể
Đánh giá thực trạng chất lượng đào tạo lái xe bằng mơ hình HEdPERF của trường
Cao đẳng nghề Phú Yên.
Xác định và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo nghề lái xe
của trường Cao đẳng nghề Phú Yên.
Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề lái xe ơ tơ bằng
mơ hình HEdPERF của trường Cao đẳng nghề Phú Yên.
3.3. Câu hỏi nghiên cứu
Chất lượng đào tạo lái xe hiện nay của trường Cao đẳng nghề Phú n theo mơ
hình HEdPERF như thế nào?
Các yếu tố nào ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo lái xe?
Giải pháp nào cần có để nâng cao chất lượng đào tạo lái xe theo mơ hình HEdPERF
của trường Cao đẳng nghề Phú Yên?
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Chất lượng đào tạo nghề lái xe ô tơ của trường Cao đẳng nghề Phú n theo mơ
hình HEdPERF.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Về đối tượng khảo sát: Người học lái xe đang theo học tại trường Cao đẳng
nghề Phú Yên; Giáo viên dạy lái xe; cán bộ quản lý ngành giao thông vận tải; doanh
nghiệp sử dụng người lao động hành nghề lái xe.
Về không gian nghiên cứu: Nghiên cứu này chỉ thực hiện tại trường Cao đẳng
nghề Phú Yên và các tổ chức liên quan trên địa bàn.
Luận văn chỉ nghiên cứu chất lượng đào tạo nghề lái xe ơ tơ tại trường chứ
khơng tính tới lái xe máy (giấy phép lái xe hạng A).
Về thời gian nghiên cứu: Số liệu nghiên cứu được thu thập từ năm 2014 đến nay.
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp thu thập số liệu
- Các số liệu thứ cấp được thu thập từ các phòng ban chức năng tại trường Cao
đẳng Nghề Phú Yên, sở Giao thông Vận tải, Cục thống kê Phú Yên và các tài liệu đã
xuất bản, các cơng trình đã cơng bố trong và ngồi nước.
- Các số liệu sơ cấp được thu thập từ việc điều tra, khảo sát các nhà quản lý lĩnh
vực GTVT, cán bộ quản lý, giáo viên trực tiếp giảng dạy, học viên học lái xe và các
doanh nghiệp sử dụng lao động qua đào tạo của Nhà trường.
6
5.2. Phương pháp nghiên cứu
- Đề tài sử dụng tổng hợp các phương pháp như: phương pháp thống kê, phân
tích, tổng hợp. Một số cơng cụ phân tích sẽ được kết hợp sử dụng là: mơ tả, so sánh,
mơ hình HEdPERF để phân tích, đánh giá thực trạng cơng tác đào tạo của trường Cao
đẳng Nghề Phú Yên.
- Phương pháp xây dựng bộ câu hỏi dùng để phỏng vấn, tác giả căn cứ vào 05
tiêu chí chính của mơ hình HEdPERF, dựa bộ câu hỏi của các nghiên cứu trước, kinh
nghiệm, nhận thức của bản thân rồi xin ý kiến giáo viên hướng dẫn; Sau khi bộ câu hỏi
sơ bộ được hình thành, bước cuối cùng tác giả bàn luận, tham khảo, xin ý kiến của các
chuyên gia. Các chuyên gia là những người trong và ngoài trường am hiểu về vấn đề
đào tạo và chất lượng đào tạo nghề lái xe ô tô. Họ là những cán bộ quản lý, các chuyên
viên có hiểu biết sâu sắc về chất lượng đào tạonghề lái xe ô tô, tại sở Giao thông Vận
tải, trong Trường và ở các doanh nghiệp vận tải. Sau khi hồn thiện trên cơ sở đóng
góp của chuyên gia, tác giả thiết kế bộ câu hỏi chính thức, dùng để phỏng vấn.
6. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài
Luận văn đã đánh giá được về cơ bản chất lượng đào tạo nghề lái xe ô tô; Xác
định sự tác động của các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo nghề lái xe tại
trường Cao đẳng nghề Phú Yên.
Là nguồn thông tin toàn diện, tổng hợp và đáng tin cậy cung cấp cho hoạt động
quản lý đào tạo lái xe của các cơ sở đào tạo trên địa bàn tỉnh Phú Yên.
Những kiến nghị, đề xuất gợi ý cần thiết cho việc nâng cao chất lượng đào tạo
lái xe của trường Cao đẳng nghề Phú Yên trong thời gian tới.
Làm tiền đề cho những nghiên cứu chuyên sâu trong tương lai về chất lượng
đào tạo nghề lái xe ô tô thông qua những kinh nghiệm rút ra trong quá trình thực hiện.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị và các phụ lục, nội dung của luận văn
được kết cấu gồm 03 chương chính như sau:
Chương 1. Cơ sở lý luận về chất lượng đào tạo nghề và đào tạo nghề lái xe ô tô.
Chương 2. Thực trạng chất lượng đào tạo lái xe ô tô tại trường Cao đẳng nghề
Phú n theo mơ hình HEdPERF.
Chương 3. Giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo lái xe ơ tơ theo mơ hình HEdPERF
tại trường Cao đẳng nghề Phú Yên.
7
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ VÀ
ĐÀO TẠO NGHỀ LÁI XE Ô TÔ
1.1. Một số khái niệm về đào tạo nghề, đào tạo nghề lái xe
1.1.1. Khái niệm đào tạo nghề
Một số nhà nghiên cứu trong và ngoài nước đã đưa ra một số khái niệm về đào
tạo nghề (dạy nghề) như sau:
Tác giả William Mc Gehee (1967) trong cuốn đào tạo trong kinh doanh và công
nghiệp cho rằng dạy nghề là những quy trình mà các cơng ty sử dụng để tạo thuận lợi
cho việc học tập có kết quả các hành vi đóng góp vào mục đích và các mục tiêu của
cơng ty.
Theo Các Mác, công tác dạy nghề phải bao gồm các thành phần sau:
Một là, giáo dục trí tuệ;
Hai là, giáo dục thể lực như trong các trường Thể dục thể thao hoặc bằng
cách huấn luyện quân sự;
Ba là, dạy kỹ thuật nhằm giúp học viên nắm được vững những nguyên lý
cơ bản của tất cả các quá trình sản xuất, đồng thời biết sử dụng các công
cụ sản xuất đơn giản nhất.
Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) định nghĩa: Dạy nghề là cung cấp cho người
học những kỹ năng cần thiết để thực hiện tất cả các nhiệm vụ liên quan tới công việc
nghề nghiệp được giao.
Max Forter (1979) đưa ra khái niệm Dạy nghề là đáp ứng bốn điều kiện (i) Gợi
ra những giải pháp cho người học, (ii) Phát triển tri thức, kỹ năng và thái độ, (iii) Tạo
ra sự thay đổi trong hành vi, và (iv) Đạt được những mục tiêu chuyên biệt.
Theo điều 3 Luật Giáo dục nghề nghiệp được Quốc hội nước Cộng hịa XHCN
Việt Nam khóa 13, kỳ họp thứ 8 đã thông qua ngày 27/11/2014, “Đào tạo nghề nghiệp
là hoạt động dạy và học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần
thiết cho người học nghề để có thể tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm sau khi
hồn thành khóa học hoặc để nâng cao trình độ nghề nghiệp”.
Như vậy các khái niệm về dạy nghề đã ngày càng hoàn thiện, không chỉ dừng
lại ở việc trang bị những kiến thức, kỹ năng cơ bản mà nó cịn đề cập đến thái độ lao
động cơ bản.
8
1.1.2. Đào tạo nghề lái xe ô tô
Đào tạo nghề lái xe là việc dạy các kỹ năng thực hành, nghề hay kiến thức liên
quan đến lĩnh vực lái xe, để người học lĩnh hội và nắm vững những tri thức, kỹ năng
nghề lái xe một cách có hệ thống để chuẩn bị cho người đó thích nghi với cuộc sống
và khả năng đảm nhận được một công việc nhất định.
1.2. Một số khái niệm về chất lượng và chất lượng đào tạo
1.2.1. Chất lượng
Theo khái niệm truyền thống, một sản phẩm có chất lượng là sản phẩm được
làm ra một cách hoàn thiện, bằng các vật liệu quý hiếm và đắt tiền. Nó nổi tiếng và
làm tơn vinh thêm cho người sở hữu nó. Ở mỗi lĩnh vực khác nhau, mỗi góc nhìn khác
nhau sẽ có các khái niệm khác nhau về chất lượng.
Theo Viện Ngôn ngữ học (2010), “Chất lượng là cái tạo nên phẩm chất, giá trị
của mỗi con người, mỗi sự vật, mỗi sự việc”.
Tiêu chuẩn ISO 9000:2000 đưa ra định nghĩa về chất lượng: “Chất lượng là
mức độ của một tập hợp các đặc tính vốn có đáp ứng u cầu”. Các đặc tính ở đây
muốn ám chỉ đến các đặc tính vốn có của sản phẩm hay dịch vụ.
Theo tiêu chuẩn Việt Nam 5814-94: “Tập hợp các đặc tính của một thực thể
(đối tượng) tạo cho thực thể (đối tượng) có khả năng thỏa mãn những nhu cầu nêu ra
hoặc nhu cầu tiềm ẩn”.
Các định nghĩa trên đều chỉ ra rằng đạt chất lượng đồng nghĩa với việc đáp ứng
các yêu cầu. Các yêu cầu ở đây tất nhiên là yêu cầu của khách hàng, các yêu cầu của
khách hàng là khởi nguồn của các vấn đề chất lượng và là trọng tâm khi xác định các
vấn đề chất lượng.
Như vậy, chất lượng được phản ánh trước hết ở sự thỏa mãn nhu cầu của người
sử dụng, thứ đến là tính hiệu quả, tức phí thấp nhất nhưng vẫn thoả mãn yêu cầu thị
trường. Chất lượng được thể hiện qua kết quả định tính và kết quả định lượng. Kết quả
định tính là giá trị của sản phẩm, nó khơng thể cân đong đo đếm nhưng có thể nhận xét
được. Kết quả định lượng là các giá trị biểu hiện ở mặt con số, ở đại lượng và nó có
thể cân, đong, đo, đếm. Số lượng là cái tạo nên chất lượng, song nếu chỉ có số lượng
thì chưa phản ánh được chất lượng, cho nên khi nhìn nhận về chất lượng phải phân
tích ở trên cả hai mặt định tính và định lượng.
9
1.2.1.1. Chất lượng đào tạo
Theo Lê Đức Ngọc và Lâm Quang Thiệp (2010), Chất lượng đào tạo được đánh
giá qua mức độ đạt được mục tiêu đào tạo đã đề ra đối với một chương trình đào tạo
(Bùi Thanh Thủy, 2013).
Theo Trần Khánh Đức (2004). Chất lượng đào tạo là kết quả của quá trình đào
tạo được phản ánh ở các đặc trưng về phẩm chất, giá trị nhân cách và giá trị sức lao
động hay năng lực hành nghề của người tốt nghiệp tương ứng với mục tiêu, chương
tình đào tạo theo các ngành nghề cụ thể.
Chất lượng giáo dục là chất lượng thực hiện các mục tiêu giáo dục (Lê Đức
Phúc – Viện Khoa học Giáo dục).
Do đó, việc nâng cao chất lượng đào tạo được xem là nhiệm vụ quan trọng của các
cơ sở đào tạo nói chung và các cơ sở đào tạo trung cấp chuyên nghiệp nói riêng.
Các quan niệm về chất lượng đào tạo:
i. Chất lượng được đánh giá bằng "đầu vào"
Theo "quan điểm nguồn lực" của một số nước phương tây thì "Chất lượng đào
tạo phụ thuộc vào chất lượng hay số lượng các yếu tố đầu vào của cơ sở đào tạo đó".
Quan điểm này đánh đồng nguồn lực với chất lượng.
Theo đó nếu một trường tuyển được nhiều người học giỏi, có đội ngũ cán bộ giảng
dạy uy tín, có cơ sở vật chất tốt… thì được coi là trường có chất lượng đào tạo tốt.
Như vậy, quan điểm này đã bỏ qua quá trình tổ chức và quản lý và đào tạo.
Theo cách đánh giá này, cho rằng dựa vào chất lượng nguồn lực đầu vào có thể đánh
giá được chất lượng đầu ra. Quan điểm này đồng nghĩa với việc chất lượng các trường
nghề là rất thấp vì chuẩn đầu vào không cao.
ii. Chất lượng được đánh giá bằng "đầu ra"
Sản phẩm của q trình đào tạo hay nói cách khác là "đầu ra" được thể hiện
bằng năng lực, chuyên môn nghiệp vụ, sự thành thạo trong công việc hay khả năng
cung cấp các dịch vụ của cơ sở đào tạo đó. Có quan điểm cho rằng "đầu ra" của q
trình đào tạo có tầm quan trọng hơn nhiều so với "đầu vào".
"Đầu ra" có thể hiểu là kết quả của quá trình đào tạo và được thể hiện ở các
phẩm chất, giá trị nhân cách, năng lực hành nghề của người tốt nghiệp tương ứng với
mục tiêu đào tạo của từng ngành đào tạo. Với yêu cầu đáp ứng nhu cầu nhân lực của
thị trường lao động, quan niệm về chất lượng đào tạo không chỉ dừng lại ở kết quả của
10
q trình đào tạo trong nhà trường mà cịn phải tính đến mức độ thích ứng và phù hợp
của người tốt nghiệp với thị trường lao động như tỷ lệ có việc làm phù hợp với ngành nghề
đào tạo sau khi ra trường, khả năng làm chủ và vị trí của người đó trong doanh nghiệp.
iii. Chất lượng được đánh giá bằng "Giá trị gia tăng"
Quan điểm chất lượng được đánh giá bằng "Giá trị gia tăng" cho rằng một
trường có tác động tích cực và tạo ra sự khác biệt của người học về trí tuệ, nhân
cách… của HSSV, điều đó đã cho thấy trường đã tạo ra giá trị gia tăng cho HSSV đó.
Phần "Giá trị gia tăng" được xác định bằng giá trị của "đầu ra" trừ đi giá trị của "đầu
vào" và kết quả thu được chính là chất lượng đào tạo của trường.
Trên thực tế rất khó có thể thiết kế một thước đo thống nhất về mặt định lượng
để đánh giá chất lượng "đầu vào" và "đầu ra" từ đó tìm ra mức chênh lệch để đánh giá
chất lượng đào tạo.
iv. Chất lượng được đánh giá bằng “Giá trị học thuật”
Nhiều trường học ở phương tây trước đây đã đánh giá cao năng lực học thuật
của đội ngũ giảng viên. Trong quá trình thẩm định, thông qua sự đánh giá của các
chuyên gia về phương diện này trong từng trường để công nhận chất lượng đào tạo của
trường đó. Điều này có nghĩa là trường nào có đội ngũ giảng viên có học vị, học hàm
cao, có uy tín khoa học lớn thì được xem là trường có chất lượng cao.
Quan điểm này có hạn chế ở chỗ, cho dù năng lực học thuật có thể được đánh
giá một cách khách quan, thì cũng khó có thể đánh giá những cuộc cạnh tranh của các
trường để nhận tài trợ cho các chương trình nghiên cứu trong mơi trường khơng thuần
học thuật. Ngồi ra, liệu có thể đánh giá được năng lực chất xám của đội ngũ giảng
dạy và nghiên cứu khi có xu hướng chuyên ngành hóa ngày càng sâu, phương pháp
luận ngày càng đa dạng. Đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục hiện nay có quá nhiều các
trường trung cấp, cao đẳng, đại học, xu thế đa dạng hóa ngành nghề, lĩnh vực đào tạo;
sự buông lỏng trong quản lý cũng như khả năng quản lý yếu kém trong giáo dục đã
làm cho số lượng các học thuật mà các trường sở hữu tăng nhưng chất lượng cũng
đang trong tình trạng báo động.
v. Chất lượng được đánh giá bằng “Văn hóa tổ chức riêng”
Quan điểm này cho rằng văn hóa tổ chức riêng có tác dụng hỗ trợ cho q trình
liên tục cải tiến chất lượng. Vì vậy một trường được đánh giá là có chất lượng khi nó
có được “Văn hóa tổ chức riêng” nhằm mục tiêu là không ngừng nâng cao chất lượng
11
