Tải Phân tích ý nghĩa nhan đề đoạn trích Tức nước vỡ bờ - Bài văn mẫu lớp 8

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Văn mẫu lớp 8:</b>

<b>Phân tích ý nghĩa nhan đề đoạn trích Tức nước vỡ bờ</b>
<b>Bài văn mẫu 1</b>

“Tức nước vỡ bờ” là một đoạn trích trong cuốn tiểu thuyết “Tắt đèn” của
Ngơ Tất Tố – Ơng là một cây bút ký tiêu biểu của nền văn học Việt Nam trước
cách mạng tháng Tám.

Đoạn trích này khiến người đọc cảm thấy xót xa cho số phận người nơng
dân khi đang phải “tồn tại” trong một chế độ tranh xã hội phong kiến đương thời
vô cùng thối nát, tàn bạo. Nơi mà người nông dân chỉ thấy một màu đen, họ bị
áp bức khơng tìm thấy lối thốt. Bước đường cùng….Họ sẽ làm gì? Ngơ Tất Tố
đã trả lời câu hỏi này bằng ngịi bút của mình. Và ông dường như muốn mở đầu
một trang mới cho giai cấp người nơng dân, dự đốn cho cuộc khởi nghĩa 1945
sắp tới nên đã lựa chọn nhan đề là “Tức nước vỡ bờ” – một câu thành ngữ tục
ngữ theo đúng nghĩa đen của nó.

“Tức nước vỡ bờ” ám chỉ rằng dù sức chịu đựng có lớn đến đâu nó
cũng sẽ có giới hạn của nó, khi mà giới hạn đó bị vượt q ngưỡng cho phép thì
sức ép đó sẽ khơng cịn kìm nén lại được và kết quả cuối cùng là bờ sẽ phải vỡ
ra. Đây là điều khẳng định cho một quy luật tự nhiên là “ở nơi đâu có áp bức
bóc lột tàn khốc thì ở đó có đấu tranh, có phản kháng mạnh mẽ”. Trong đoạn
trích này, chúng ta thấy hình ảnh của chị Dậu – một người phụ nữ nông thôn
hiền lành, tháo vát, luôn sống nhẫn nhục, nhẫn nhịn. Đứng trước thói hống hách,
xách lược, dẫm đạp lên người chồng ốm yếu bệnh tật của bọn quan lại, tay sai,
chị quỳ lạy, van xin chúng nhưng lẽ thường khi bị đẩy đến đường cùng thì bản
năng trong chị trỗi dậy buộc chị phải vùng lên, chống cự, đánh trả lại để đòi lại
chân lý lẽ phải cho mình, cho chồng, cho gia đình mình.

Tuy rằng sự chống cự như nước vỡ tràn đê của chị Dậu không giúp

cuộc đời tăm tối của chị thoát khỏi màn đen nhưng đây chính là con đường duy
nhất mà quần chúng nhân dân lúc bấy giờ phải đi theo vì chỉ có đấu tranh giải
phóng mình, lấy được sự tự do thì họ mới khơng cịn bị áp bức, khơng cịn bị

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Tác phẩm “Tắt đèn” cũng như đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” đã mang đến sự
thành công trong sự nghiệp văn học cho nhà văn Ngô Tất Tố và nó cũng ảnh
hưởng rõ rệt đến tình hình xã hội đương thời. Đồng thời cũng gợi cho người đọc
cảm nhận sâu sắc, sự đồng cảm xót thương cho thân phận người nông dân đang
sống dưới ách thống trị của chế độ nửa thực dân nửa phong kiến.

<b>Bài văn mẫu 2</b>

Trong giai đoạn văn học 1930-1945, đề tài người nông dân là một
mảnh đất quen thuộc đã được các nhà văn thi nhau cày xới. Thế nhưng, cùng
một đề tài, mỗi nhà văn lại có một cách quan tâm khác nhau, cách thể hiện khác
nhau. Nếu như Nam Cao quan tâm tới nhân tính bị tha hóa của con người trước
hồn cảnh sống nghiệt ngã thì Ngơ Tất Tố lại chú ý tới số phận cơ cực của
những người nông dân trong cảnh bần cùng hóa. Dưới ngịi bút của Ngơ Tất Tố,
ta phần nào thấy được cả cái bức tranh nông thôn Việt Nam thuở ấy: ngột ngạt,
tù túng bởi sưu cao thuế nặng, quan trên thi nhau ức hiếp, bóc lột, đè đầu cưỡi
cổ. Phản ánh thực tại khắc nghiệt, nhà văn cũng không quên gửi gắm niềm cảm
thương tới những phận đời cơ cực, bất hạnh, chịu nhiều đắng cay. Dưới đây,
mình sẽ hướng dẫn các bạn giải thích ý nghĩa nhan đề “Tức nước vỡ bờ”. Nhan
đề sẽ phần nào hé mở cho ta về nội dung của tác phần, là một trong những yếu
tố tạo nên thành công của đoạn trích này.

Nhan đề là yếu tố đầu tiên, yếu tố thứ nhất khi người đọc tiếp cận với
tác phẩm. Việc xây dựng một nhan đề vừa súc tích vừa độc đáo sẽ tóm gọn được
nội dung tác phẩm, đồng thời khơi gợi trí tị mị của người đọc. Vậy, với “Tức
nước vỡ bờ”, điều gì ẩn sau nhan đề ấy?

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

đến quá giới hạn chịu đựng của họ thì họ sẽ đứng lên đấu tranh, phản kháng,
không chịu nhẫn nhục nữa.

Trở lại với đoạn trích “Tức nước vỡ bờ”, thông qua nhân vật chị Dậu,
ta càng hiểu sâu sắc hơn về câu thành ngữ. Ở đầu đoạn trích, ta thấy chị Dậu hết
lời van xin cai lệ và lí trưởng, giọng điệu khẩn khoản, cách xưng hô của một kẻ
bề dưới: “Cháu van ông”, “xin ông tha cho”, “nhà ông làm phúc”. Tính dịu
dàng, mộc mạc, quen chịu đựng, nhẫn nhục vốn là bản chất của người phụ nữ
nông dân thời xưa, đối với chị Dậu, đặc điểm này cũng không là ngoại lệ. Thế
nhưng, càng được nước, bọn chúng lại càng lấn tới. Mặc cho lời van xin của chị,
tên cai lệ không thèm nghe, tiếp tục xông vào đánh anh Dậu và còn đánh cả chị,
hỏi chị liệu có thể tiếp tục nhẫn nhịn, kìm nén được nữa khơng? Đọc đến đây,
chắc khơng ít mọi người sẽ phải lên tiếng phẫn nộ. Và, quả là không phụ lòng
mong đợi, phản ứng của chị Dậu đột ngột thay đổi, tức quá không thể chịu được
nữa, chị đã liều mạng cự lại. Cách xưng hô “ông - cháu” đã được thay bằng “ông
- tôi” ngang hàng với nhau, đi kèm là lí lẽ: “Chồng tơi đau ốm, ơng khơng được
phép hành hạ”. Đỉnh điểm hơn, khi tên kia tát vào mặt chị và cứ nhảy vào cạnh
anh Dậu thì chị nghiến hai hàm răng: “Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày
xem”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

chống lại áp bức bóc lột vì một cuộc sống cơng bằng, một tương lai tươi sáng
hơn.

“Tức nước vỡ bờ” thực sự đã để lại một ấn tượng khó phai trong lịng
người đọc. Qua nhan đề này, Ngô Tất Tố đã gửi gắm được phần nào những suy
nghĩ cùng tình cảm của mình đối với người nông dân trong xã hội xưa.

<b>Bài văn mẫu 3</b>

Mỗi tác phẩm đều chứa đựng một thông điệp ý nghĩa về nhân sinh, đều
gửi gắm một thông điệp trong cuộc sống và về con người mà người nghệ sĩ
muốn gửi gắm. Văn chương thực hiện chức năng ấy qua việc xây dựng những
hình tượng. Nhưng nếu hình tượng là sự khám phá xun suốt tồn tác phẩm
nghệ thuật thì ngay từ nhan đề đã gây ấn tượng với bạn đọc. Với nhan đề “Tức
nước vỡ bờ”, bạn có suy nghĩ gì chăng?

Có câu: cái để làm quen là nhan sắc, cái để sống lâu dài là đức hạnh.
Chính bởi lẽ ấy, cái nhan sắc-hình thức nghệ thuật của một tác phẩm cũng rất
quan trọng chăng. Đó là yếu tố đầu tiên, yếu tố thứ nhất để cái tâm có thể được
tỏa sáng. Mỗi tác phẩm phải là một phát minh về hình thức, một khám phá về
nội dung. Và có ai đó đã từng nói, một tác phẩm nghệ thuật thì cách mở đầu và
kết thúc cũng rất đáng để công phu, sáng tạo. Làm thế nào để ngay từ đầu có thể
lơi cuốn, hớp hồn người đọc đó khơng phải là điều dễ dàng. Vả chăng, nếu coi
khâu mở đầu là quan trọng thì cái đầu tiên, trước nhất của mở đầu là nhan đề
cũng chứa đựng rất nhiều công phu, dụng ý của người nghệ sĩ đó ư.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Trở lại với nhan đề trong tác phẩm “Tức nước vỡ bờ” của Ngô Tất Tố.
Ở đây, trước nhất xét về nghĩa đen, thì trong cuộc sống tức nước có nghĩa là
hiện tượng nước tràn bờ và chắc chắn sẽ dẫn đến vỡ bờ, đó là điều hiển nhiên
của khách quan. Song mượn hiện tượng thực tế này, mà Ngơ Tất Tố muốn nói
đến hiện tượng người nơng dân trong xã hội Việt Nam trước cách mạng tháng
Tám bị dồn đến bước đường cùng, bị đè nén, áp bức đến cùng cực. Họ phải chịu
cảnh sưu cao thuế nặng, nặn hầu bóp cổ chính vì vậy mà sức chịu đựng và giới
hạn đã lên tới đỉnh điểm, con đường duy nhất để họ vượt lên trên nỗi thống trị
ấy, vượt ra khỏi bóng đêm bao trùm cuộc đời họ là đứng lên đấu tranh chống áp
bức, chống bóc lột hà hiếp. Một chị Dậu, đã bán chó, bán con mà vẫn khơng cứu
được người chồng xấu số vì thiếu tiền nộp suất sưu cho người em chồng đã chết
mà bị tra tấn dã man. Quả là vơ lí, nhưng người nơng dân xưa đã phải chịu đựng
sự có lí ấy để tiếp tục sống và chịu đựng. chính vì thế mà có ý kiến cho rằng, với

“tức nước vỡ bờ”, Ngô Tất Tố như đã xui người nông dân nổi loạn. Nhan đề
đoạn trích cho thấy tính đấu tranh gay gắt và đồng thời cũng là sự phản ánh một
quy luật trong xã hội: có áp bức, có đấu tranh. Với nhan đề này, dường như tác
giả muốn nổ phát súng đầu tiên để kêu gọi người nông dân cùng lên, đồng thời
là sự thách thức và một thái độ bản lĩnh, hiên ngang trước bọn quỷ dữ hút máu
người kia.

Ngô Tất Tố với “Tức nước vỡ bờ” quả thực sẽ mãi là một nhan đề ấn
tượng trong tâm trí độc giả.

</div>

<!--links-->
Suy nghĩ của em về nhân vật chị Dậu qua đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” (tiểu thuyết Tắt đèn của Ngô Tất Tố)

• 2
• 43
• 145